YEN JAPON ANAYASASI (1)

talyanca, Metinden T e r c m e Eden: Dr. AUif E R G t N A Y Maliye A s i s t a n

Biz, Japon Milleti, Umum Meclise (Diyet meclisi) usulne gre seil mi mmessillerimiz vastasiyle kendimiz ve evlatlarmz iin btn mil letlerle sulh iinde ibirlii yapmaktan doacak faydalar ve tekmil mem lekete amil hrriyetin verecei kazanlar teminat altna almaa ve h kmet faaliyetlerinden meydana gelen harp korku ve dehetlerinin bizi artk sarmasna mani olmaa kaatiyen karar vermi olarak, egemenlik kudretinin Millette olduunu ilan ediyor ve bu Anayasay resmen kabul ediyoruz. Hkmet milletin verdii mukaddes bir veklettir; hkmet otoritesi milletten doar; onun selahiyetleri milletvekilleri vastasile icra edilir ve onun faaliyetinden hasl olacak faydalar millete ait olur. Bu insanln ci hanmul bir prensibidir; Anayasamz ite bu prensibe istinat etmektedir. Biz bu Anayasaya aykr btn anayasalar, kanunlar, tzkleri, ve emir nameleri red ve ilga ediyoruz. Biz, Japon Milleti, daim bir sulh istiyor ve insanlar arasndaki m nasebetleri tanzim eden yksek idealleri btn benliimizle taktir ediyo ruz. Bu itibarla, dnyada sulhu seven btn milletlerin adalet ve ballk larna gvenerek kendi emniyet ve mevcudiyetimizi muhafaza ve i'ilame etmiye karar vermi bulunuyoruz. Dnya stnde tethi ve esareti, taz yik ve msamahaszl daim olarak red eden ve sulhu muhafaza etmiye uraan milletler aras bir cemiyet iinde kendimize uygun bir mevki sa hibi olmak istiyoruz. Kabul ediyoruz ki, dnyada her millet sulh iinde, korku ve ihtiyatan azade yaamak hakkna maliktir. una inanyoruz ki, hi bir millet srf kendisine kar mes'ul deildir; siyas ahlk kanunlar btn cihana amildir, ve bu itibarla, kendi ege menliklerini masun tutmak ve dier milletlerle olan egemenlik mnase betlerini hakkaniyete uygun grmek istiyen milletler bu ahlk kanunlar na tabi olmak mecburiyetindedirler.
(1) 26 Nisan 1947 de neredilen ve 26 T e m m u z 1947 de y r r l e giren J a p o n Anayasasnn tam metni

... ,. .

YEN JAPON ANAYASAS

495

Biz, Japon Milleti, bu en yksek ideal ve gayeleri btn mevcudiyet ve imknlarmzla tahakkuk ettirmeyi mill erefimizle taahht ediyoruz. Blm I - MPARATOR Madde 1 mparator, Devletin ve Mill birliin semboldr; Onun bu sfat egemenlie sahip olan milletin iradesinden doar. Madde 2 mparatorluk taht, Umum Meclis'in (Diyet) kabul ettii mparatorluk Saray kanunu esaslar dahilinde, hkmdar sllesine ba ldr ve verasetle intikal eder. Madde 3 mparatorun devlete mteallik btn ileri Bakanlar Ku rulunun rza ve tastikna tbidir; Bakanlar Kurulu bu ilerden mes'uldr. Madde 4 imparator yalnz Anayasa'da gsterilen ileri yapar; icra y hkmet edemez. mparator, kanunlardaki hkmler dahilinde, devlet vazifelerinin yaplmas iin baka birini tevkil edebilir. Madde 5 mparatorluk Saray kanunu hkmleri dahilinde bir na iplik kurulduu zaman, naip, devlet ilerini imparator namna yapar. By le bir halde evvelki maddenin ilk fkras tatbik edilebilir. Madde 6 mparator, Umum Meclis'in teklifi zerine, Babakan tayin eder. mparator Bakanlar Kurulunun teklifi zerine, Yksek Mahkeme'nin Bayargcn tayin eder. Madde 7 mparator, Bakanlar Kurulunun riza ve tastikihe uygun olarak , aadaki devlet ilerini millet namna ifa eder: Anayasa dei ikliklerini, kanunlar bakanlar kurulu kararlarn ve muahedeleri iln eder; Umum Meclis'i toplantya arr; Mmessiller Meclisi'ni datr; Umum Meclis yelikleri iin umum seimleri iln eder; kanunlara gre, bakanlar ve dier devlet memurlarn tayin eder veya vazifelerinden karr; sefir ve siyas temsilcilere tam selhiyet ve itimatnameler verir; umum ve husus aflar iln eder; cezalar tadil eder, haklardan mahrumi yet ve haklarn iadesi hakknda kararlar karr; nianlar verir; kanunla gsterilen hudutlar dahilinde, tastik vesikalarn ve dier siyasi vesika lar imza eder; yabanc sefir ve siyas mmessilleri kabul eder; umum merasimlerde hazr bulunur. Madde 8 Umum Meclis'in msaedesi olmakszn, imparatorluk sa rayndan hi bir mal verilmiyecei veya saraya hi bir mal kabul edilmiyecei gibi, hibe de yaplamaz. Blm II - HARBDAN FERAGAT Madde 9 Nizam ve adalete mstenit milletleraras bir sulhu gnl den dileyen Japon milleti, halkn hkmranlk hakk olarak harpden ve milletler aras anlamazlklar hal iinde tehdit ve kuvvet kullanmaktan, daim ekilde feragat eder.

496

Dr. AKF ERGNAY

Bu itibarla, hi bir kara, deniz ve hava kuvveti veya her hangi dier bir harp kuvveti muhafaza edilemez. Devlete muhariplik hakk tannmaz. Blm III MLLLETN HAK VE VAZFELER Madde 10 Japon vatanda olmak iin lzmgelen artlar kanunla tyin ve tesbit edilir. Madde 11 Japon milletine, insan ana haklarndan istifade etmesi men olunamaz. Bu Anayasann millete temin ettii insan ana haklan bu gnk ve mstakbel nesillere ebed ve deimez haklar olarak verilmitir. Madde 12 Bu Anayasa ile millete temin edilen haklarla hrriyet ler, vatandalarn devaml gayretiyle muhafaza ve idame edilir. Her va tanda bu hak ve hrriyetleri fenaya kullanmaktan ekinmelidir; herkes bunlarn mme menfaatna kullanlmasndan daimi ekilde mes'ul tutu lur. Madde 13 Milletin btnne hrmet etmek, fertlere teker teker sayg gstermek suretiyle olur. Umum menfaatla tezat tekil etmemek artiyle, fertlerin yaama, hrriyet ve saadet, arama haklar kanunlarn ve idare makanizmasnn mlhem olacaklar en yksek ldr. Madde 14 Btn vatandalar kanun nnde msavidir; aralarnda rk, cins, itima artlar veya dou dolaysiyle siyas, iktisad ve itima sahada hi bir fark gzetilmez. Asalet unvanlar tannmaz. Bahedilen bir eref unvan, nian ve her hangi bir payeye bal olarak hi bir imtiyaz verilemez; bu nev'i eref rtbeleri verasetle intikal etmez. Madde 15 Millet, kendi memurlarn semek ve onlar vezifelerinden karmak hususunda bakasna devredilmiyen bir hakka sahiptir. B tn memurlar milletin hey'eti umumiyesinin hizmetinde olup yalnz bir gurup vatandan hizmetinde tutulamazlar. Memur seiminde reit kim selerin itirak ettii umum bir seim yaplmas arttr. Hi bir seimde sandklarn mahremiyeti bozulamaz. Verdii oy dolaysiyle hi kimse umum veya husus olarak sorguya ekilemez. Madde 16 Her vatanda bir zararn tamiri, memurlarn ilerinden karlmas, kanun, tzk veya ynetmeliklerin neri, kaldrlmas veya deitirilmesi veya dier iler hakknda dileke vermek hakkna maliktir. Byle bir dileke vermekle zerine mesuliyet alan kimsenin aleyhine her hangi farkl bir muamele yaplamaz. Madde 17 Bir mme organnn gayri kanun bir muamelesinden dolay zarar gren herkes, kanunda gsterilen ekiller dahilinde, gerek devlet, gerekse bir amme birliinden bu zararn tazminini istiyebilir. Madde 18 Hi kimse esaret altna alnamaz. Bir suun tecziyesi hali mstesna, her nev'i kalebentlik yasaktr.

TEN JAPON ANAYASASI

497

Madde 19 Dnce.ve vicdan hrriyeti ihll edilemez. Madde 20 Herkesin din hrriyeti bu kanunla teminat altna aln mtr. Hi bir din tekilt devletten imtiyaz alamaz ve siyas bir selhiyet kullanamaz. Hi kimse merasimlere, tes'itlere, ayinler ve din faali yetlere itirak etmee icbar olunamaz. Devlet ve dier amme organlan din eitimden veya her hangi dier bir din faaliyetten kanmak mec buriyetindedirler. Madde 21 Toplanma ve cemiyet hrriyeti, ve keza parti kurmak, matbuat ve dier her eit fikir ve dnce hrriyetleri bu kanunun te minat altndadr. Sansr yasak olup, hi bir muhabere vastasnn gizli lii ihll edilemez. Madde 22. Amme menfaatinin izdii ereve dahilinde, kendi ika metghn semek ve deitirmekte ve kendi iini tayin etmekte herkes serbesttir. Hi kimsenin yabanc bir memlekete gitmek ve kendi vatanda lndan vaz gemek hakk selp edilemez. Madde 23 Eitim hrriyeti masundur. Madde 24 Evlenme, her iki cinsin karlkl rzalarna ve kar ile. kocann msavi haklar dahilinde, karlkl ibirlii esasna istinat etme lidir. Kar veya koca intihabna, mal hukukuna, mesken seimine, boan maya, ve nikh ve aileye dair dier meseleler hakknda insanlk vekarna uygun olarak her iki cinsin asl muadeleti prensibinden mlhem olan ka nunlar karlacaktr. Madde 25 Gerek madd gerekse kltr bakmndan her vatanda n asgar bir hayat seviyesi temin etmiye hakk vardr. Cemiyet hayat nn her sahasnda sosyal refah ve emniyetin ve umum hrriyetin inkiaf bulmas ve yaylmas iin Devlet, lzumlu tedbirleri almak mecburiyetin dedir. Madde 26 Kanunda gsterilen ekilde, herkesin kendi kabiliyetine gre, msavi bir tahsil ve terbiye almaa hakk vardr. Bir kimse kendisi ne tevdi edilen kklerin kanunun emrettii tahsil derecesini almalarn temin edecek ekilde hareket etmek mecburiytindedir. Mecbur eitim pa raszdr. Madde 27 Herkes almak hak ve vazifesini haizdir. ilere, i saatlarma, tatil zamanlarna ve ie mteallik sair artlar kanunla tesbit edilir. ocuklarn altrlmas sui istimal edilemez. Madde. 28 ilerin tekilt kurmak, kollektif halde hareket etmek ve mukavele yapmak haklar bu kanunun teminat altndadr. Madde 29 'Mlkiyet ve tasarruf hakk ihll olunamaz. Mlkiyet m-MeaMne baf' 1 haklar amme menfaatma .uygun olarak kanmla (ayin

498

Dr. AKF ERGNAY

ve tesbit edilir. Husus mlkiyet bir amme faydas ve bedel mukabilinde istimlk edilebilir. Madde 30 Millet, kanunla tayin edilen vergilere tbidir. Madde 31 Hi kimse hayat ve hrriyetinden mahrum edilemez. Kanunun tesbit ettii kaideler dnda kimseye ceza verilemez. Madde 32 Mahkemelere dahil olmak hakk kimseden nez edilemez. Madde 33 Selhiyetli adl makam tarafndan hazrlanm bir m zekkere olmadka kimse tevkif edilemez; tevkif mzekkeresinde bir kim seye atfedilen suun mahiyeti aka yazlmak lzmdr. Sust halleri bundan haritir. Madde 34 Aleyhinde ileri srlen ithamlardan derhal haberdar edilmedike veya kendisini hemen mdafaa edecek imknlar verilmedike bir kimse ne tevkif ve ne de hapsedilebilir; muhik bir sebep olmakszn mevkufiyet devam ettirilemez; bir kimsenin aleyhine ileri srlen itham, talebi zerine, kendisinin ve mdafiinin hazr bulunduu bir mahkemede hemen isbat edilmek lzmdr. Madde 35 - 33'nc maddede zikredilen hal mstesna, bir kimsenin mesken masuniyeti, evrak ve mallarnn emniyeti; arama yerini ve zapt ve msadere edilecek mallar tafsilatla gsteren ve mucip sebeplere ms tenit bir mzekkere olmadka, ihll olunamaz. Her arama ve zabt ve msadere, selhiyetli adl bir makamdan verilmi bir mzekkereye is tinaden yaplabilir. Madde 36 Devlet memurlar tarafndan ikence veya zalimane ce za tatbiki mutlak olarak yasaktr. Madde 37 Sank her eit ceza tatbikatnda tarafsz bir mahke meye mracaat ve dava amak hakkna maliktir. Arzu ettii btn a hitleri dinletmek iin sana tam bir imkn verilir. Kendi lehine ahadet temin etmek zere, sank, masraf devlet tarafmdan denen bir takm taz yik usullerine bavurulmasn, talep edebilir. Sank her zaman selhi yetli bir avukat tarafndan mdafaa edilir. Avukat temin edecek madd imkn yoksa sana devlete bir avukat tedarik edilir. Madde 38 Hi kimse kendi aleyhine ahadete icbar edilmez. Tazyik, ikence veya tehditle veya uzun bir mevkufiyetten sonra sann kendi aleyhine yapt itiraflar delil kymetini haiz deildir. Bir sann aley hine elde edilen tek delil yalnz bir itiraftan ibaretse, o sank mahkm veya tecziye edilemez. Madde 39 Bir kimse, ilendii zaman meru olan veya beraat et tii bir fiilinden dolay cezaen mesul olmaz; bir kimse aleyhine ayn fiil den dolay iki defa takibat yaplamaz.

. ' . . '>'WiHa>>iHnpi.|npU< > .|| I |

YEN JAPON ANAYASASI

499

Madde 40 Haksz yere tevkif veya hapis edildikken sonra serbest braklan kimse, kanun hkmler dahilinde devletten zarar ve ziyan talep edebilir. Blm IV - UMUM MECLS (Diyet Meclisi) Madde -41 Umum Meclis Devletin en yksek ve tek teri orga ndr. Madde 42 Umum Meclis iki meclisten teekkl eder; Mmessiller Meclisi ve Mavirler Meclisi. Madde 43 Her iki meclis te btn milletin mmessili olarak sei len yelerden teekkl eder; her meclisin ye adedi kanunla tesbit edilir. Madde 44 Meclislere ye seilmek ve semen olabilmek iin.lzmgelen vasflar kanunla tesbit edilir. Her hal krda bu vasflar arasnda rk, din, snf, sosyal artlar, dou, tahsil ve terbiye, mal gibi sebeplerden dolay bir fark gzetilmez. Madde 45 Mmessiller Meclisi yelerinin seim devresi drt sene dir. Ancak, meclis datlrsa, bu tarih devrenin sonu saylr. Madde 46 Mavirler Meclisi yelerinin seim mddeti alt sene dir; yelerin yars her senede bir deiir. Madde 47 Seim mahallerine, seim sistemine ve her iki meclis yelerinin seim usulne mteallik hususlar kanunla tesbit edilir. Madde 48 Hi kimse her iki mecliste ayn zamanda ye olamaz. Madde 49 Kanuna konan hkmler dahilinde her iki Meclis ye lerine Hazineden muvafk bir denek verilir. Madde 50 Kanunun gsterdii haller mstesna, Umum Meclisin toplant devresinde yeler tevkif edilemez; toplant devresinden evvel tev kif edilmi olan yeler Meclisin talebi zerine toplantnn devam mddetince serbest braklr. Madde 51 Her iki Meclis yeleri Mecliste syledikleri szler, yap tklar mnakaalar ve verdikleri oylardan dolay meclis dnda mesul tutulamazlar. Madde 52 Umum Meclis normal olarak senede bir defa toplant ya arlr. Madde 53 Bakanlar Kurulu Umum Meclisin olaanst toplan tya arlmasna karar verebilir. Meclislerden birinin drtte bir veya daha fazla yesi istedii zaman Bakanlar Kurulu Meclisleri toplantya armakla mkelleftir. Madde 54 Mmessiller Meclisi datlrsa, bu tarihten 4.0 gn iin de yeni seimlerin yaplmas ve Umum Meclisin seimlerden sonra bir ay zarfnda toplantya arlmas lzmdr. Mmessiller Meclisi datl-

500

f. A.KIF BROlNAlf

m olduu mddete Mavirler Meclisi kap'al kalr. Bununla beraber

ok ehemmiyetli mill meseleler mevzu bahis olduu hallerde Bakanlar Kurulu Mavirler Meclisini olaanst toplantya arabilir. Yukar daki paragrafta zikredilen toplantda alnan kararlar muvakkat mahiyette olup Umum Meclisin toplanmasndan itibaren on gn iinde Mmessiller Meclisi tarafndan tasvip edilmezse ilga olunurlar. Madde 55 Her meclis kendi yelerinin seilme vasflar haliknda karar verir. Bir yenin seilme vasflarn haiz olmad hakknda, mev cut yelerin te iki ekseriyetiyle karar verilmesi lzmdr. Madde 56 ye adedinin te biri veya daha fazlas hazr olmadka Meclislerin hi birinde oturum alamaz. Anayasada zikredilen haller mstesna., kararlar her bir mecliste ekseriyetle verilir; msavat halin de, bakann oy verdii taraf muteberdir. Madde 57 Her bir Mecliste mzakereler aktr; mevcut yelerin te ikisi isterse gizli toplant yaplabilir. Meclislerden her birinde bir tu tanak tutulur. Gizli toplantlarda, gizli kalmasna karar verilen ksmlar hari, bu tutanaklar neredilir. Mevcut yenin bete biri istedii taktirde, baz meseleler hakknda yelerin ferden verdikleri oylar tesbit edilir. Madde 58 Meclislerden her biri kendi bakan ile dier vazifeleri grecek yelerini seer. Her meclis kendi usul ve disiplin kaidelerini tesbit eder ve usulsz hareket eden yeleri tecziye edebilir. Bir yeyi dar karmak iin mevcut yenin en az te ikisinin bunu kabul etmesi lzmdr. Madde 59 Bir kanun projesi her iki Meclisin tastikiyle kanun ek lini alr; Anayasann aka baka bir ekil gsterdii haller mstesna dr. Mmessiller Meclisinin kabul edipte Mavirler Meclisinin red ettii bir kanun projesi, Mmessiller Meclisinde ikinci defa ve mevcut yenin te iki veya daha fazla ekseriyetle kabul edildii taktirde, kanun olur. Bu kaide, Mmessiller Meclisinin, kanun hkmleri dahilinde, her iki meclisten bir karma komisyon kurulmas hususunda karar vermesine ma ni deildir. Mavirler Meclisi, Mmessiller Meclisinden gelen bir kanun projesi hakknda vusulnden itibaren 60 gn zarfnda (tatil zamanlar bu mddete dahil edilmez) bir karar vermezse, Mmessiller Meclisi mez kr projenin Mavirler Meclisi tarafndan ret edilmi olduuna karar verebilir'. Madde 60 Devlet btesi evvel Mmessiller Meclisine verilir. Btenin tetkiki iinde, Mavirler Meclisi Mmessiller Meclisinden aykr bir karar verdii ve kanunla gsterilen ekilde kurulan karma ko misyonun toplantsnda da bir anlamya varlmad veyahut Mavir ler Meclisi, Mmessiller Meclisinin kabul ettii bte hakknda, tatil za-

KN JAPON ANAYASASI

gl

manian hari, btenin vusulnden itibaren 30 gn iinde herhangi kafi bir karar vermedii zaman Mmessiller Meclisinin karan Umum Mec lis (Diyet) tarafndan verilmi saylr. Madde 61 Yukandaki maddenin ikinci fkras, muahedeler yapl mas iin Umum Meclisten alnmas lzmgelen tastik karar hakknda da tatbik edilir. Madde 62 Meclislerden herbiri, hkmetten, icraat hakknda iza hat talep edebilir; bu hususta mahitlerin dinlenmesini ve mucip sebep ler gsterilmesini de,istiyebilir. Madde 63 Babakan ile dier bakanlar yesi buluhmasalar dahi, her iki mecliste, kanun projeleri hakknda izahat vermek zere her zaman davet olunabilirler. Cevap veya izahat vermek iin hazr bulunmalar is tenen bakanlar bunu yapmak mecburiyetindedirler. Madde 64 Aleyhlerinde vazifeden karlmak hususunda dava a lan yarglar muhakeme etmek zere Umum Meclis (Diyet Meclisi) her iki meclis yelerinden mteekkil bir yksek mahkeme kurar. Blm V - BAKANLAR KURULU Madde 65 Bakanlar Kurulu icra kuvvetini kullanr. Madde 66 Bakanlar Kurulu, kanunla tesbit edilen ekle gre, bu kurulun bakan olan babakanla dier bakanlardan teekkl eder. Ordu ya mensup kimseler bakanlar kuruluna giremezler, icra kuvvetinin kul lanlmasnda, Bakanlar Kurulu Umum Meclise kar mtereken me suldr Madde 67 Babakan, Umum Meclis yeleri arasndan bu Meclisin karariyle seilir. Babakann seilmesi dier btn ilere takaddm eder. Mmessiller Meclisiyle Mavirler Meclisi ihtilf haline der ve kanunda gsterilen ekilde iki Meclis karma komisyonunda da bir anlamaya va rlmaz veya Mavirler meclisi kendi adayn, Mmessiller Meclisinin adayn gsterdii mddetten itibaren, tatil zamanlar hari, on gn iin de gsteremezse, Mmessiller Meclisinin karar Umum Meclisin karan yerini tutar. Madde 68 Bakanlar Babakan tayin eder. Bakanlarn ekseriyeti Umum Meclis yeleri arasndan seilir. Babakan bakanlan istedii za man ilerinden karabilir. Madde 69 Mmessiller Meclisi eer ademi itimat reyi verir veya itimat meselesine bal bir karar ret ederse, Mmessiller Meclisinin on gn zarfnda datlmamas halinde, Bakanlar Kurulu toptan istifa etmee mecburdur.

502

Dr. AKF ERGNAY

Madde 70 : Babakanlk makamnn bo kalmas halinde veya M messiller Meclisi yelerinin Umum seimden sonra Umum Meclisin ilk toplants mnasebetiyle, Bakanlar Kurulu toptan istifa eder. Madde 71 Yukardaki iki maddede gsterilen hallerde, Bakanlar Kurulu, yeni Babakann tayinine kadar vazifesini yapmaa devam eder. Madde 72 Babakan, Bakanlar Kurulunu temsilen, Kanun proje lerini ve i ve d ilere mteallik raporlar Umum Meclise sunar; muh telif idari ksmlar zerinde murakabe ve kontrol icra eder. Madde 73 Bakanlar Kurulu umum asaya ait vazifelerden ba ka aadaki ileri de grr: kanunlar sadakatla tatbik eder; devlet i lerini tanzim ve idare eder; d siyaseti idare eder; Umum Meclisin ya evvelden veya vaziyete gre sonradan tasvibini almak zere muahedeler akt eder; kanun hkmler dahilinde idar ileri tanzim eder; bteyi ha zrlar ve Umum Meclise sunar; bu Anayasa ve dier kanunlarn tatbiki iin emir ve kararlar kar. Ancak teri bir msaade olmadka bu h kmler ceza bir mahiyette olamazlar. Bakanlar Kurulu, ayrca, umum af, husus af, cezalarn tadili, hak lardan mahrumiyet veya haklarn iadesi hususlarnda kararlar verir. Madde 74 Btn kanunlar ve Bakanlar Kurulu kararlar, ait ol duu bakanla Babakan tarafndan imza edilir. Madde 75 Babakann rzas olmadka bakanlar hakknda takibat yaplamaz. Ancak bu hal byle bir takibatn almasna mani deildir. Blm VI YARGI YETKS Madde 76 Btn yarg yetkisi kanunla kurulan bir Yksek Mah keme ile alelade mahkemelere aittir. Hi bir olaanst mahkeme kuru lamaz ve herhangi bir idar messeseye veya makama fil adl salhiyet verilemez. Btn yarglar vazifelerini ifa bakmndan mstakildirler ve yalnz Anayasaya ve kanunlara baldrlar. Madde 77 Yksek Mahkeme tanzim selhiyetini haizdir; bu selhiyete istinaden usul ve takibat kaideleri vaz edilir; savclara mteallik meseleler tayin ve tesbit edilir; mahkemelerin i nizamlar kurulur ve adl ilerin idaresi tesit olunur. Savclar Yksek Mahkemenin tanzim sal hiyetine tabidirler. Yksek Mahkeme alelade mahkemelerin tzk yap malar iin kendilerine salhiyet verebilir. Madde 78 Su ileme hali mstesna, vazifelerini yapmaa gerek aklen gerekse bedenen ehil olmadklar adl makam tarafndan beyan edil medike, yarglar vazifelerinden karlamazlar. Hibir icra organ ve-

< I ' l - . . | l H'.!!!.*,!,,, >, , I

,|

_,, a . ., ,,

YEN JAPON ANAYASASI

503

ya messesesi yarglara kar inzibat tedbirler alamaz. Madde 79 Yksek Adalet Mahkemesi bir Bayarg ile kanunla tesbit edilen sayda yargtan teekkl eder. Bayarg hari, bu mah kemenin yarglar Bakanlar Kurulu tarafndan tayin edilir. Yksek Mahkeme yarglarnn tayini, bu tayini takip eden Mmessiller Meclisi yelerinin ilk umum seimiyle milletin tasvibine arzedilir. Bu tayinler her on senede bir Mmessiller Meclisi yelerinin ilk umum seiminde tekrar ele alnr ve bylece devam olunur. Yukardaki paragrafta gs terilen ekilde semenlerin ekseriyeti bir yargcn vazifesinden ayrlma sn isterse o yarg istifa etmi saylr; btn bu noktalar kanunla tesbit olunur. Yksek Mahkeme Yarglar kanunla tesbit edilen ya haddini doldurduklar zaman emekliye ayrlrlar. Btn yarglar muayyen fa slalarla muvafk bir denek alrlar; denekler yarglarn vazife md detleri iinde indirilemez. Madde 80 Alelade mahkeme yarglar Yksek Mahkemenin hazrlyaca bir listeye gre Bakanlar Kurulunca tayin edilirler. Bu yar glar vazifelerinde on sene kalrlar; kanunda gsterilen hadlere gre ya haddini doldurmu olmadka tekrar seilebilirler. Alelade mahke me yarglar muayyen faslalarla muvafk bir denek alrlar; denekler yarglarn vazife mddetleri iinde indirilemez. Madde 81 Yksek Mahkeme son merci mahkemesidir ve btn kanun, tzk, ynetmelik veya idar muamelelerin Anayasaya uygunlu u hakknda karar vermek selhiyetini haizdir. Madde 82 Davalar ve mahkeme kararlarnn okunmas alenidir. Aleniyet amme nizamna veya ahlka zararl olaca mahkeme tarafn dan ittifakla kabul edildii takdirde bir dva gizli olarak grlebilir; an cak siyas davalar veya matbuat davalar veyahut bu Anayasann nc blmnde teminat altna alman haklar "mevzuu bahis olduu hallerde davalar daima aleni olmak lzmgelir. Blm VII MALYE Madde 83 Amme maliyesini idare etmek selhiyeti Umum Mec lisin kararlarna gre kullanlr. Madde 84 Yeni vergilerin konulmas veya konulmu vergilerin de itirilmesi ancak bir kanunla veya bu Anayasada gsterilen haller dahalinde mmkndr. Madde 85 Umum Meclisin msaadesi olmakszn ne bir gider ve ne de devleti borlu duruma koyacak bir mukavele yaplabilir. .

504

Dr. AKF ERGN AY

Madde 86 Bteyi her mal yl iin Bakanlar Kurulu hazrlar ve Umum Meclisin tetkik ve tasvibine sunar. Madde 87 Btenin tahmin edilemeyen aklarn karlamak ze re, Umum Meclis bir ihtiyat denek tesisine msaede edebilir; bu de nek Bakanlar Kurulunun mesuliyeti altnda sarf edilir. Bakanlar Kuru lu ihtiyat deneinden yapt her sarfiyat iin tediyeyi mteakip Umu m Meclisin tasvibini alr. Madde 88 imparatorluk Saraynn btn mallar devlete aittir. mparatorluk saray giderleri, Meclis tarafndan bteye konur. Madde 89 Hibir devlet paras veya herhangi bir devlet mal din bir messese veya cemiyetin, idamesi lehine veya devlet kontrol altn da olmyan bir efkat, eitim veya hayr iine devir veya tahsis edilemez. Madde 90 Saytay her sene devlet gelir ve giderlerini umum bir tetkike tbi tutmakla grevlidir. Gelir ve gider kesin hesaplar Saytay uygunluk bildirimi ile Bakanlar Kurulu tarafndan ait olduu devre yi takip eden mal yl iinde umurr Meclise arzedilir. Saytaym te kilt ve yetkileri bir kanunla tesbit edilir. Madde 91 Bakanlar Kurulu devletin mal durumu hakknda mu ayyen faslalarla veya enaz senede bir defa Umum Meclise ve millete malmat verir. Blm VIII MAHALL DARELERN MUHTARYET Madde 92 Mahall idarelerin tekilt ve vazifeleri, mahall muhta riyet prensibine uygun olarak, kanunla tesbit edilir. Madde 93 Mahall idareler, kanun dahilinde, kendi mzakere or ganlar olarak meclisler kurarlar. Mahall idarelerin btn yksek icra memurlar, mahall meclis yeleri ve kanunla gsterilen dier memurlar' her mahall mntka dahilinde tek dereceli seimle seilirler. Madde 94 Mahall idareler kendi mallarn idare etmee, kendile rine taallk eden ileri grmee, kendi kendilerini idare etmee ve kanun dahilinde ynetmelikler karmaa salahiyetlidirler. Madde 95 Kanun dahilinde semenlerin ekseriyetinin rzas aln madka bir mahall idare hakknda Umum Meclis tarafndan husus bir kanun karlamaz. Blm IX ANAYASANIN TADL Madde 96 -- Umum Meclis ayr ayr her bir Meclisin te iki veye daha fazla ekseriyetiyle tasdik edilmek gartlyle bu Anayasay tadil edebili'; yapliin tadilt milletin tasvibine siiuluv; bu tahrip u^uitti Mr-

I.III.. - n n n M n n t u u u M p n m u i M l a m

.1

1, 11..* n., l(i |

YEN J A P O N ANTAYASASl

505

lisin tayin ve tesbit edecei husus bir referandum veya seimler mnase betiyle oylarn ekseriyetini istilzam eder. Yaplan tadilt tasvip edilir edil mez. mparator tarafndan bu Anayasann tamamlayc ksm olarak mil let namna iln edilir. Blm X EN YKSEK KANUN Madde 97 Bu Anayasa ile Japon milletine temin olunan insan Anahaklar, beeriyetin hrriyet urunda giritii asrlk mcadelenin bir neticesidir; bu haklar ok ac tecrbelerin mahsuldr ve dokunulmakszn muhafaza ve idame edilmesi iin bugnk ve ileriki nesillere tev di edilmitir. Madde 98 Bu Anayasa milletin en Yksek Kanunudur; onun koy duu hkmlere aykr bir kanun, tzk, kral emirnamesi veya herhan gi bir hkmet kararnamesi veya byle bir emirnamenin bir ksm ka nun kuvvetini haiz deildir ve mer' telkki edilemez. Japonya, yapt muahedelere ve milletleraras hukukun tand kanunlara tam bir sa dakat gsterir. Madde 99 mparator veya naip, bakanlar, Umum Meclis yeleri, yarglar ve dier btn devlet memurlar bu Anayasay tatbik ve m dafaa etmekle mkelleftirler. Blm XI EK HKMLER Madde 100 Bu anayasa nerinden itibaren alt ay iinde yrr le girer. Anayasann yrrle girmesi iin lzumlu kanunlarn karlmas, Mavirler Meclisi yelerinin seilmesi, Umum Meclisin top lantya arlmasna mteallik usul ve bu hususta yaplmas lazmgelen hazrlk muameleleri evvelki paragrafta tesbit edilen yrrlk tarihin den daha evvel yaplabilirler. Madde 101 Mavirler Meclisi bu Anayasann yrrle girmesi tarihinden evvel teekkl etmemi olursa, Mmessiller Meclisi Mavir ler Meclisinin teekklne kadar Umum Meclis vazifesini grr. Madde 102 Bu anayasaya gre ilk defa Mavirler Meclisine se ilen yelerin yarsnn yelik mddeti senedir; hangi yelerin bu ka tegoriye girecekleri kanunla, tesbit edilir. Madde 103 Bu Anayasann yrrle girdii tarihte vazife alm bulunan bakanlar, Mmessiller Meclisi yeleri, yarglar ve bu Anayasa nn kabul ettii vazifelerde btlunan dier btn devlet memurlar:, bir

50(3

'T- AKF ERGN AY

kanunla aka baka trl tesbit edilmi olmamak artiyle, Anayasann yrrle girmesinden dolay vazifelerinden kendiliklerinden ayrlm saylmazlar. Bununla beraber, bu Anayasann hkmlerine gre kendilerine halef seilmi veya halef tayin edilmi olan kimseler vazifelerini kendiliklerin den terk etmek mecburiyetindedirler.