Resmi Gazete Tarihi: 17.07.

2008 Resmi Gazete Says: 26939

EVRESEL ETK DEERLENDRMES YNETMEL BRNC BLM Ama, Kapsam, Dayanak, Tanmlar ve Ksaltmalar Ama MADDE 1 (1) Bu Ynetmeliin amac, evresel Etki Deerlendirmesi srecinde uyulacak idari ve teknik usul ve esaslar dzenlemektir. Kapsam MADDE 2 (1) Bu Ynetmelik; a) evresel Etki Deerlendirmesi kapsamna giren projelerin iletme ncesi, iletme sras ve iletme sonras dnemde izlenmesi ve denetlenmesini, b) evresel Etki Deerlendirmesi Bavuru Dosyas, evresel Etki Deerlendirmesi Raporu ile Proje Tantm Dosyasnn hangi tr projeler iin istenecei ve ierecei konular, c) evresel Etki Deerlendirmesi srecinde uyulacak idari ve teknik usul ve esaslar, ) evresel Etki Deerlendirmesi iin Kapsam Belirleme ve nceleme Deerlendirme Komisyonunun oluturulmas ile ilgili almalar, d) evresel Etki Deerlendirmesi sisteminin, evre ynetiminde etkin ve yaygn biimde uygulanabilmesi ve kurumsal yapsnn glendirilmesi iin gerekli eitim almalarn, kapsar. Dayanak MADDE 3 (1) Bu Ynetmelik, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayl evre Kanununun 10 uncu maddesine dayanlarak hazrlanmtr. Tanmlar ve ksaltmalar MADDE 4 (1) Bu Ynetmelikte geen; a) Bakanlk: evre ve Orman Bakanln, b) evre: Canllarn hayatlar boyunca ilikilerini srdrdkleri ve karlkl olarak etkileim iinde bulunduklar biyolojik, fiziksel, sosyal, ekonomik ve kltrel ortam, c) evresel etki deerlendirmesi (ED): Gerekletirilmesi planlanan projelerin evreye olabilecek olumlu ve olumsuz etkilerinin belirlenmesinde, olumsuz yndeki etkilerin nlenmesi ya da evreye zarar vermeyecek lde en aza indirilmesi iin alnacak nlemlerin, seilen yer ile teknoloji alternatiflerinin belirlenerek deerlendirilmesinde ve projelerin uygulanmasnn izlenmesi ve kontrolnde srdrlecek almalar, ) evresel etki deerlendirmesi bavuru dosyas: Bu Ynetmeliin EK-IIInde yer alan Genel Format esas alnarak hazrlanan dosyay, d) evresel etki deerlendirmesi genel format: Gerekletirilmesi planlanan, bu Ynetmeliin EK-I listesinde yer alan projelerin zelliklerini, yerini, olas etkilerini ve ngrlen nlemleri ieren, projeyi genel boyutlar ile tantan evresel Etki Deerlendirmesi bavuru dosyas hazrlanmas srasnda esas alnacak bu Ynetmeliin EK-IIIndeki genel format, e) evresel etki deerlendirmesi raporu: Bu Ynetmeliin EK-I listesinde yer alan veya Bakanlka "evresel Etki Deerlendirmesi Gereklidir" karar verilen bir proje iin belirlenen zel formata gre hazrlanacak raporu, f) evresel etki deerlendirmesi raporu zel format: evresel Etki Deerlendirmesi Raporunun hazrlanmasnda esas alnmak zere; Kapsam belirleme ve nceleme Deerlendirme Komisyonu tarafndan projenin nemli evresel boyutlar gz nne alnmak suretiyle bu Ynetmeliin EK-IIIndeki proje tantm genel formatnda belirtilen ana balklar altnda ele alnmas gereken konular tanmlayan format, g) evresel etki deerlendirmesi gerekli deildir karar: Seme eleme kriterlerine tabi projelerin nemli evresel etkilerinin olmad ve evresel Etki Deerlendirmesi Raporu hazrlanmasna gerek bulunmadn belirten Bakanlk kararn, ) evresel etki deerlendirmesi gereklidir karar: Seme eleme kriterlerine tabi projelerin evresel etkilerinin daha detayl incelenmesi ve evresel Etki Deerlendirmesi Raporu hazrlanmasnn gerektiini belirten Bakanlk kararn, h) evresel etki deerlendirmesi olumlu karar: evresel Etki Deerlendirmesi Raporu hakknda Kapsam Belirleme ve nceleme Deerlendirme Komisyonunca yaplan deerlendirmeler dikkate alnarak, projenin evre zerindeki olumsuz etkilerinin, alnacak nlemler sonucu ilgili mevzuat ve bilimsel esaslara gre kabul edilebilir dzeylerde olduunun saptanmas zerine gereklemesinde saknca grlmediini belirten Bakanlk kararn,

) evresel etki deerlendirmesi olumsuz karar: evresel Etki Deerlendirmesi Raporu hakknda Kapsam Belirleme ve nceleme Deerlendirme Komisyonunca yaplan deerlendirmeler dikkate alnarak, projenin evre zerindeki olumsuz etkileri nedeniyle uygulanmasnda saknca grldn belirten Bakanlk kararn, i) evresel etki deerlendirmesi sreci: Gerekletirilmesi planlanan projenin evresel etki deerlendirmesinin yaplmas iin bu Ynetmeliin 8 inci ve 16 nc maddelerinde belirtilen bavuru ile balayan ve iletme sonras almalarn uygun hale geldiinin belirlenmesi ile sona eren sreci, j) Duyarl yreler: evresel etkilere kar biyolojik, fiziksel, ekonomik, sosyal ve kltrel nitelikli zellikleri ile duyarl olan veya mevcut kirlilik yk evre ve halk saln bozucu dzeylere ulat belirlenen yrelerle, lkemiz mevzuat ve taraf olduumuz uluslararas szlemeler uyarnca korunmas gerekli grlen bu Ynetmeliin EK-Vinde yer alan alanlar, k) Etki: Bir projenin hazrlk, inaat ve iletme srasnda ya da iletme sonrasnda, evre unsurlarnda dorudan ya da dolayl olarak, ksa veya uzun dnemde, geici ya da kalc, olumlu ya da olumsuz ynde ortaya kmas olas deiiklikleri, l) Etki alan: Gerekletirilmesi planlanan bir projenin iletme ncesi, iletme sras ve iletme sonrasnda evre unsurlar olarak olumlu veya olumsuz ynde etkiledii alan, m) Halk: Trkiye Cumhuriyeti vatandalar, Trkiyede ikamet eden yabanclar ile ulusal mevzuat erevesinde bir veya daha fazla tzel kii veya bu tzel kiilerin birlik, organizasyon veya gruplar, n) Halkn katlm toplants: Kapsam ve zel format belirleme toplantsndan nce halk proje hakknda bilgilendirmek, projeye ilikin gr ve nerilerini almak zere yaplan toplant, o) lgili halk: Gerekletirilmesi planlanan projeden etkilenen veya etkilenmesi muhtemel olan halk, ) zleme ve kontrol: "evresel Etki Deerlendirmesi Gerekli Deildir" veya "evresel Etki Deerlendirmesi Olumlu" karar alndktan sonra, projenin inaat, iletme ve iletme sonras aamalarnda, kararn verilmesine esas tekil eden artlar dorultusunda ve evre deerlerini olumsuz etkilemeyecek biimde yrtlmesinin salanmas iin yaplan almalarn btnn, p) Kapsam ve zel format belirleme toplants: evresel Etki Deerlendirmesi srecine tabi projeler iin Halkn Katlm Toplantsndan sonra yaplacak toplanty, r) Komisyon: Proje iin verilecek zel formatn kapsamn, kriterlerini belirlemek ve bu ilkeler dorultusunda hazrlanan evresel Etki Deerlendirmesi Raporunu inceleyip deerlendirmek zere Bakanlk tarafndan kurulan Kapsam Belirleme ve nceleme Deerlendirme Komisyonunu, s) Proje: Gerekletirilmesi planlanan yatrm, ) Proje tantm dosyas: Seme Eleme Kriterlerine tabi projelere evresel Etki Deerlendirmesi uygulanmasnn gerekli olup olmadnn belirlenmesi amacyla hazrlanan dosyay, t) Proje sahibi: Bu Ynetmelie tabi bir projenin her aamada yrtlmesini stlenen gerek ya da tzel kiiyi, u) Seme, eleme kriterleri: Proje Tantm Dosyasnn hazrlanmasnda esas alnacak bu Ynetmeliin EK-IVndeki kriterleri, ifade eder. KNC BLM Genel Hkmler Yetki MADDE 5 (1) Bu Ynetmelie tabi projeler hakknda "evresel Etki Deerlendirmesi Olumlu", "evresel Etki Deerlendirmesi Olumsuz", "evresel Etki Deerlendirmesi Gereklidir" veya "evresel Etki Deerlendirmesi Gerekli Deildir" kararlarn verme yetkisi Bakanla aittir. Ancak Bakanlk gerekli grd durumlarda "evresel Etki Deerlendirmesi Gereklidir" veya "evresel Etki Deerlendirmesi Gerekli Deildir" kararnn verilmesi konusundaki yetkisini, snrlarn belirleyerek Valiliklere devredebilir. evresel etki deerlendirmesi bavuru dosyas, evresel etki deerlendirmesi raporu veya proje tantm dosyas hazrlama ykmll MADDE 6 (1) Bu Ynetmelik kapsamndaki bir projeyi gerekletirmeyi planlayan gerek ve tzel kiiler; evresel Etki Deerlendirmesine tabi projeler iin; evresel Etki Deerlendirmesi Bavuru Dosyas, evresel Etki Deerlendirmesi Raporu, Seme Eleme Kriterlerine tabi projeler iin proje tantm dosyas hazrlamak, ilgili makamlara sunmak ve projelerini verilen karara gre gerekletirmekle ykmldrler. (2) Kamu kurum ve kurulular, bu Ynetmelik hkmlerinin yerine getirilmesi srecinde proje sahiplerinin isteyecei konuya ilikin her trl bilgi, dokman ve gr vermekle ykmldrler. (3) Bu Ynetmelie tabi projeler iin "evresel Etki Deerlendirmesi Olumlu" karar veya "evresel Etki Deerlendirmesi Gerekli Deildir" karar alnmadka bu projelere hi bir tevik, onay, izin, yap ve kullanm ruhsat verilemez, proje iin yatrma balanamaz ve ihale edilemez.

NC BLM evresel Etki Deerlendirmesi Uygulama Yntemi evresel etki deerlendirmesine tabi projeler MADDE 7 (1) Bu Ynetmeliin; a) EK-I listesinde yer alan projelere, b) Seme Eleme Kriterlerine tabi olup "evresel Etki Deerlendirmesi Gereklidir" karar verilen projelere, c) Bu Ynetmelik kapsamnda ya da kapsam dnda bulunan projelere ilikin kapasite artrm ve/veya geniletilmesi halinde, kapasite art toplam bu Ynetmeliin EK-Iinde belirtilen eik deer veya zerindeki projelere, evresel Etki Deerlendirmesi Raporu hazrlanmas zorunludur. evresel etki deerlendirmesi srecinin balatlmas ve komisyonun kuruluu MADDE 8 (1) Proje sahibi, dilekesi ekinde bu Ynetmeliin EK-IIInde yer alan evresel Etki Deerlendirmesi genel format esas alnarak hazrlanm iki adet evresel Etki Deerlendirmesi Bavuru Dosyas ile Bakanla bavurur. (2) Bakanlk, bavuru dosyasndaki bilgi ve belgeleri uygunluk bakmndan inceler. Uygun hazrlanmad anlalan dosya tamamlanmak zere proje sahibine iade edilir. Proje sahibi, eksikliklerini tamamlayp dosyay yeniden Bakanla sunar. (3) nceleme sonucunda dosyann uygun hazrlandna karar verilmesi halinde Bakanlk tarafndan bavuru dosyasndaki bilgiler dikkate alnarak, ilgili kurum ve kurulu temsilcileri, Bakanlk yetkilileri ile proje sahibi ve/veya temsilcilerinden oluan bir komisyon kurulur. (4) Proje ile ilgili olarak bavuru yapldna dair evresel Etki Deerlendirmesi bavuru dosyasnn bir nshas Bakanlk tarafndan ilgili Valilie gnderilir. Valilik, halka yrede proje ile ilgili olarak bavurunun yapldn, evresel Etki Deerlendirmesi srecinin baladn ve evresel Etki Deerlendirmesi sreci tamamlanana kadar projeye ilikin gr, soru ve nerilerinin deerlendirilmek zere Valilie veya Bakanla verilebileceini anons, askda ilan, internet gibi herhangi bir yntemle duyurur. Ayrca Bakanlk halka projeye ilikin evresel Etki Deerlendirmesi srecinin baladn ve evresel Etki Deerlendirmesi sreci ile ilgili bilgilerin alnabileceini internet aracl ile de duyurur. Halk projeye ilikin gr, soru ve nerilerini yukarda belirtilen mercilere ulatrabilir. (5) Bakanlk, proje sahibinden bavuru dosyasn komisyon yelerinin says kadar oaltmasn ister. Bu maddede ngrlen ilemler ign iinde tamamlanr. "evresel Etki Deerlendirmesi Gereklidir" karar verilen projeler iin, proje sahibi bir dileke ekinde bu karar ve proje tantm dosyas ile Bakanla bavurur. Bu dosya bavuru dosyas olarak ilem grr. Bakanlk bu dosyay inceler ve belirledii komisyon yelerinin says kadar oaltlmasn proje sahibinden ister. (6) Bakanlk bavuru dosyasnn bir kopyasn halkn katlm toplants ve kapsam belirleme toplantsnn tarihini ve yerini belirten bir yaz ekinde komisyon yelerine gnderir ve komisyonu ilk toplantya arr. Komisyona Bakanlk temsilcisi bakanlk eder ve komisyonun sekretarya hizmetleri Bakanlka yrtlr. (7) Bakanlk, gerekli grd hallerde, projenin konusu, tr ve proje iin belirlenen yerin zelliklerini de dikkate alarak, niversiteler, enstitler, aratrma ve uzman kurulular, meslek odalar, sendikalar, birlikler, sivil toplum rgtlerinden temsilcileri de komisyon toplantlarna ye olarak arabilir. (8) Komisyonda kurum ve kurulu temsilcisi olarak grev yapan yelerin, yeterli mesleki bilgi ve deneyime sahip olmalar ve temsil ettikleri kurum ve kurulularn grev alanlaryla snrl olmak zere gr vermeye yetkili klnm olmalar esastr. Halkn katlm toplants MADDE 9 (1) Komisyonun kapsam belirleme toplantsndan nce, halk yatrm hakknda bilgilendirmek, projeye ilikin gr ve nerilerini almak zere proje sahibi tarafndan projenin gerekletirilecei yerde Bakanlk ile mutabakat salanarak belirlenen tarihte, halkn katlm toplants dzenlenir. (2) evresel Etki Deerlendirmesi srecinden nce proje sahibi tarafndan, halk bilgilendirmek amacyla anket, seminer gibi almalar yaplabilir. a) Toplant yeri, Valilik ve proje sahibi tarafndan belirlenir ve Valilik tarafndan Bakanla bildirilir. Toplant iin projeden en ok etkilenmesi beklenen ilgili halkn kolaylkla ulaabilecei merkezi bir yerin seilmesine zen gsterilir. b) Proje sahibi, toplant tarihini, saatini, yerini ve konusunu belirten bir ilan ulusal dzeyde yaymlanan bir gazete ile o yrede yaymlanan yerel bir gazetede toplant tarihinden en az on gn nce yaynlatr.

c) Toplant l evre ve Orman Mdrnn veya grevlendirecei bir yetkilinin bakanlnda yaplr. Toplantda; halkn proje hakknda bilgilendirilmesi, gr, soru ve nerilerinin alnmas salanr. Bakan katlmclardan grlerini yazl olarak vermelerini isteyebilir. Toplant tutana, bir sureti Valilikte kalmak zere Bakanla gnderilir. (3) Valilik, halkn katlm toplants ile halkn gr ve nerilerini bildirebilecei sre ile ilgili zamanlama takvimini ve iletiim bilgilerini halka duyurur. Halkn gr ve nerileri zamanlama takvimi ierisinde komisyona sunulur. (4) Komisyon yeleri, 8 inci madde de belirlendii ekilde kendi isteklerine bal olarak kapsam belirleme toplants ncesinde proje uygulama yerini inceleyebilir; kendilerine iletilen tarihe gre halkn katlm toplantsna katlabilirler. Halkn katlm toplants almalar ile ilgili sekretarya hizmeti, l evre ve Orman Mdrl tarafndan yrtlr. Komisyonun, kapsam ve zel format belirleme toplants MADDE 10 (1) Halkn katlm, bilgilenme, kapsam belirleme ve zel format verme ilemleri, on iki ign ierisinde tamamlanr. (2) Komisyonun, kapsam ve zel format belirleme amal ilk toplantsnda; a) Proje sahibi, proje hakknda komisyonu bilgilendirir. b) Bakanlk ve/veya l evre ve Orman Mdrl halkn katlm toplants hakknda komisyonu bilgilendirir. Ayrca halkn katlm toplantsna katlm bulunan komisyon yeleri de gr ve nerilerini bildirirler. c) Projenin hangi kapsamda ele alnmasnn gerektiini belirlemek zere projenin nemli evresel etkileri gz nne alnarak bu Ynetmeliin EK-IIIndeki evresel Etki Deerlendirmesi genel formatnda ana balklar altnda ele alnmas gereken konular detaylandrlr, kapsam belirlenir. ) Komisyon tarafndan formata ilave edilmesi ya da formattan karlmas gereken hususlar tespit edilir. Halkn katlm toplantsndaki gr ve neriler de dikkate alnarak zel format ile evresel Etki Deerlendirmesi Raporunu hazrlayacak alma grubu belirlenir. d) Komisyon tarafndan belirlenen zel format, proje sahibi ve/veya temsilcisine bu maddede belirlenen sre ierisinde Bakanlk tarafndan verilir. (3) Proje sahibi zel formatn verili tarihinden itibaren bir yl iinde evresel Etki Deerlendirmesi Raporunu Bakanla sunmakla ykmldr. Bu sre iinde evresel Etki Deerlendirmesi Raporu sunulmaz veya gerekesi belirtilerek ek sre isteminde bulunulmaz ise bavuru geersiz saylr. Proje sahibinin sre uzatm talebi Bakanlka uygun bulunmas halinde alt ay gememek zere bir defaya mahsus ek sre verilir. evresel etki deerlendirmesi raporunun Bakanla sunulmas MADDE 11 (1) Proje sahibi tarafndan bir dileke ekinde iki adet evresel Etki Deerlendirmesi Raporu, Bakanla sunulur. evresel Etki Deerlendirmesi Raporunun zel formata uygunluu ve belirlenen alma grubunda yer almas gereken meslek uzmanlarnca hazrlanp hazrlanmad hakkndaki inceleme Bakanlk tarafndan ign iinde sonulandrlr. evresel Etki Deerlendirmesi Raporunun zel formata uygun olmad ve/veya belirlenen alma grubunca hazrlanmadnn anlalmas halinde, bu hususlarn yerine getirilmesi iin evresel Etki Deerlendirmesi Raporu proje sahibine iade edilir. Dzeltilen evresel Etki Deerlendirmesi Raporunun ay iinde Bakanla sunulmamas durumunda bavuru geersiz saylr. (2) zel formata uygun olduu tespit edilen evresel Etki Deerlendirmesi Raporu, proje sahibi tarafndan yeterli sayda oaltlarak Bakanla sunulur. Bakanlk, evresel Etki Deerlendirmesi Raporunu incelemek ve deerlendirmek zere yaplacak toplantnn tarihini ve yerini belirten bir yaz ekinde raporu komisyon yelerine gnderir. (3) Proje ile ilgili inceleme deerlendirme srecinin balad ve evresel Etki Deerlendirmesi Raporunun halkn grne ald Bakanlk ve Valilik tarafndan anons, askda ilan, internet gibi uygun aralarla halka duyurulur. (4) evresel Etki Deerlendirmesi Raporunu incelemek isteyenler, Bakanlk merkezinde veya l evre ve Orman Mdrlnde duyuru tarihinden itibaren raporu inceleyerek zamanlama takvimi ierisinde proje hakknda Bakanla veya Valilie gr bildirebilirler. Valilie bildirilen grler Bakanla iletilir. Bu grler komisyon tarafndan dikkate alnr ve evresel Etki Deerlendirmesi Raporuna yanstlr. Komisyonun alma usul ve evresel etki deerlendirmesi raporunun incelenmesi MADDE 12 (1) Komisyon evresel Etki Deerlendirmesi Raporunu, ilk inceleme deerlendirme toplantsndan sonraki on ign iinde inceler ve deerlendirir. (2) Komisyon ye saysnn salt ounluu ile toplanr. Komisyon yeleri, temsil ettikleri merkezi ve yerel kurum ve kurulular ilgilendiren konulardaki yetki, grev ve sorumluluklar erevesinde grevlendirilirler; kurum ve kurulular adna gr bildirirler. Komisyon bakan, yelerden grlerini yazl olarak vermelerini isteyebilir. Yazl gr veren kurum temsilcilerinin sonraki toplantlara katlmamaya ilikin istemleri komisyon bakannca deerlendirilir.

(3) Komisyon, proje sahibinden projesi ile ilgili geni kapsaml bilgi vermesini, ara gere salamasn, konusu itibariyle Bakanlka ya da Bakanlka yetkilendirilmi zel veya kamuya ait kurum ve kurulularn laboratuarlarnca analiz, deney ve lmler yapmasn veya yaptrmasn isteyebilir. (4) Su, toprak ve benzeri analizlerde, tartmal durum olmas halinde ahit numuneye bavurulabilir. Bu ilemlerde gerekli harcamalar proje sahibi tarafndan karlanr. (5) Komisyon gerekli grrse, grevlendirecei yeleri aracl ile projenin gerekletirilmesi planlanan yerde ve benzer tesislerde inceleme yapabilir. (6) evresel Etki Deerlendirmesi Raporunda nemli eksiklik ve yanllarn grlmesi durumunda komisyon, bunlarn giderilmesini proje sahibinden veya ilgili kurumlardan ister. Bu durumda, inceleme deerlendirme sreci durdurulur. Eksiklikler tamamlanmadan veya gerekli dzeltmeler yaplmadan komisyon almalarna devam edilemez. (7) Proje sahibinin evresel Etki Deerlendirmesi Raporunda gerekli grlen dzeltmeleri yapp yeniden Bakanla sunmasndan sonra, komisyon Bakanlka toplantya arlr. Toplantnn yaplmas ile birlikte inceleme deerlendirme sreci kald yerden ilemeye balar. (8) Proje sahibinden evresel Etki Deerlendirmesi Raporunda deiiklik yapmas en ok iki kez istenebilir. Yaplan dzeltme komisyonca yeterli grlmez ise durum bir tutanakla saptanr ve bavuru Bakanlka geersiz saylr. (9) Komisyon tarafndan, inceleme deerlendirme toplantlar srasnda; a) evresel Etki Deerlendirmesi Raporu ve eklerinin yeterli ve uygun olup olmad, b) Yaplan incelemelerin, hesaplamalarn ve deerlendirmelerin yeterli dzeyde veri, bilgi ve belgeye dayandrlp dayandrlmad, c) Projenin evreye olabilecek etkilerinin kapsaml bir ekilde incelenip incelenmedii, ) evreye olabilecek olumsuz etkilerin giderilmesi iin gerekli nlemlerin tespit edilip edilmedii, d) Halkn katlm toplantsnn usulne uygun yaplp yaplmad, halkn katlm toplantsnda zerinde durulan konulara yeterince zm getirilip getirilmediine ilikin inceleme ve deerlendirmeler yaplr. (10) Komisyon almalarn, birinci fkrada belirtilen sre iinde sonulandrr. Komisyonun deerlendirmeleri, yeler tarafndan imzalanarak tutanak altna alnr. Nihai evresel etki deerlendirmesi raporu ve ilgili dokmanlarn Bakanla sunulmas MADDE 13 (1) Proje sahibi inceleme deerlendirme toplantlarnn sona erdirilmesinden sonraki be i gn iinde aadaki belgeleri Bakanla sunar: a) Komisyon tarafndan incelenerek son ekli verilen iki adet nihai evresel Etki Deerlendirmesi Raporu, b) Nihai evresel Etki Deerlendirmesi Raporu ve eklerinin taahhd altnda olduunu belirten taahht yazs ve noter onayl imza sirkleri. Kamu kurum ve kurulularndan imza sirkleri istenmez. (2) Birinci fkrada belirtilen belgeler ngrlen sre iinde gerekesi belirtilmeden sunulmaz ise nihai evresel Etki Deerlendirmesi Raporu geersiz saylr. evresel etki deerlendirmesi olumlu veya evresel etki deerlendirmesi olumsuz karar MADDE 14 (1) Komisyonun nihai ettii evresel Etki Deerlendirmesi Raporu halkn gr ve nerilerini almak zere l evre ve Orman Mdrlnde ve Bakanlkta on ign gre alr. Bakanlka projeyle ilgili karar alma srecinde bu grler de dikkate alnarak ignnde komisyon yesi says kadar oaltlmas istenir. oaltlan Nihai evresel Etki Deerlendirmesi Raporu be ign ierisinde Bakanla sunulur. (2) Bakanlk, Komisyonun rapor hakkndaki almalarn dikkate alarak be ign iinde proje iin "evresel Etki Deerlendirmesi Olumlu" ya da "evresel Etki Deerlendirmesi Olumsuz" karar verir, bu karar proje sahibine ve ilgili kurum ve kurululara yazl olarak bildirir. Valilik, alnan kararn ieriini, karara esas gerekelerini ve halkn gr ve nerilerinin nihai evresel Etki Deerlendirmesi Raporuna yanstldn uygun aralarla halka duyurur. (3) "evresel Etki Deerlendirmesi Olumlu" karar verilen proje iin yedi yl iinde yatrma balanmamas durumunda "evresel Etki Deerlendirmesi Olumlu" karar geersiz saylr. (4) "evresel Etki Deerlendirmesi Olumsuz" karar verilen projeler iin "evresel Etki Deerlendirmesi Olumsuz" karar verilmesine neden olan artlarn tamamnda deiiklik olmas durumunda proje sahibi yeniden bavuruda bulunabilir. DRDNC BLM Seme, Eleme Kriterleri Uygulama Yntemi MADDE 15 (1) Bu Ynetmeliin; a) EK-II listesinde yer alan projeler,

b) Bu Ynetmelik kapsamnda ya da kapsam dnda bulunan projelere ilikin kapasite artrm ve/veya geniletilmesi halinde, kapasite art toplam bu Ynetmeliin EK-IIsindeki eik deer veya zerindeki projeler, seme eleme kriterlerine tabidir. Bavuru ve inceleme MADDE 16 (1) Proje sahibi, projesi iin evresel Etki Deerlendirmesi uygulamasnn gerekli olup olmadnn aratrlmas amacyla bir dileke ekinde bu Ynetmeliin Ek-IVne gre hazrlayaca adet Proje tantm dosyas ile hazrlad proje tantm dosyasnda ve eklerinde yer alan bilgi belgelerin doru olduunu belirtir taahht yazsn ve imza sirklerini Bakanla sunar. (2) Bakanlk, proje iin hazrlanan proje tantm dosyasn bu Ynetmeliin Ek-IVnde yer alan kriterler erevesinde be ign iinde inceler. Dosya kapsamndaki bilgi ve belgelerde eksikliklerin bulunmas halinde bunlarn tamamlanmasn proje sahibinden ister. (3) Eksiklikleri alt ay ierisinde Bakanla sunulmayan proje tantm dosyalar iade edilir bavuru geersiz saylr. (4) Bakanlk gerekli grd hallerde proje alann yerinde inceleyebilir veya inceletebilir. evresel etki deerlendirmesi gereklidir veya evresel etki deerlendirmesi gerekli deildir karar MADDE 17 (1) Bakanlk 15 inci maddenin birinci fkrasnn (a) ve (b) bentlerinde yer alan projeleri, bu Ynetmeliin EK-IVndeki kriterler erevesinde inceler ve deerlendirir. Bakanlk, bu aamada gerekli grlmesi halinde proje sahibinden projesi ile ilgili geni kapsaml bilgi vermesini, ara gere salamasn, yeterlii kabul edilebilir kurulularca analiz, deney ve lmler yapmasn veya yaptrmasn isteyebilir. (2) Bakanlk on be ign iinde inceleme ve deerlendirmelerini tamamlayarak proje hakknda "evresel Etki Deerlendirmesi Gereklidir" veya "evresel Etki Deerlendirmesi Gerekli Deildir" kararn be ign iinde verir, karar Valilie ve proje sahibine bildirir. Valilik bu karar halka duyurur. (3) evresel Etki Deerlendirmesi Gerekli Deildir karar verilen proje iin be yl iinde yatrma balanmamas durumunda evresel Etki Deerlendirmesi Gerekli Deildir karar geersiz saylr. (4) "evresel Etki Deerlendirmesi Gereklidir" karar verilen projeler iin gerekeli karar Bakanla bildirilir. Bu Ynetmeliin 7 nci maddesi uyarnca "evresel Etki Deerlendirmesi Gereklidir" karar verilen projeler, evresel Etki Deerlendirmesine tabidir. Bir yl iinde bu Ynetmeliin 8 inci maddesine gre evresel Etki Deerlendirmesi srecinin balatlmamas durumunda bavuru geersiz saylr. BENC BLM zleme ve Kontrol Yatrmn izlenmesi ve kontrol edilmesi MADDE 18 (1) Bakanlk, "evresel Etki Deerlendirmesi Olumlu" karar veya "evresel Etki Deerlendirmesi Gerekli Deildir" karar verilen projelerle ilgili olarak, evresel Etki Deerlendirmesi Raporu veya bu Ynetmeliin Ek-IVne gre hazrlanan proje tantm dosyasnda ngrlen ve proje sahibi tarafndan taahht edilen hususlarn yerine getirilip getirilmediini izler ve kontrol eder. (2) Bakanlk bu grevi yerine getirirken gerekli grmesi durumunda ilgili kurum ve kurulularla ibirlii yapar. (3) Proje sahibi veya yetkili temsilcisi, "evresel Etki Deerlendirmesi Olumlu" veya "evresel Etki Deerlendirmesi Gerekli Deildir" kararn aldktan sonra yatrmn balang, inaat, iletme ve iletme sonras dnemlerine ilikin izleme raporlarn Bakanla veya Valilie iletmekle ykmldr. Ynetmelie aykr uygulamalarn durdurulmas MADDE 19 (1) Bu Ynetmelik kapsamndaki projelerde; a) evresel Etki Deerlendirmesi incelemesi yaplmakszn balanan faaliyetler Bakanlka, proje tantm dosyas hazrlanmakszn balanan faaliyetler ise mahallin en byk mlki amiri tarafndan sre verilmeksizin durdurulur. "evresel Etki Deerlendirmesi Olumlu" ya da "evresel Etki Deerlendirmesi Gerekli Deildir" karar alnmadka yatrma ilikin durdurma karar kaldrlmaz. 2872 sayl evre Kanununun ilgili hkmlerine gre ilem tesis edilir. b) "evresel Etki Deerlendirmesi Olumlu" karar ya da "evresel Etki Deerlendirmesi Gerekli Deildir" karar verildikten sonra, proje sahibi tarafndan nihai evresel Etki Deerlendirmesi Raporu veya proje tantm dosyasnda taahht edilen hususlara uyulmadnn tespit edilmesi durumunda sz konusu taahhtlere uyulmas iin projeyle ilgili Bakanlka/Valilike bir defaya mahsus olmak zere sre verilebilir. Bu sre sonunda taahht edilen hususlara uyulmaz ise yatrm durdurulur. Ykmllkler yerine getirilmedike durdurma karar kaldrlmaz. 2872 sayl evre Kanununun ilgili hkmlerine gre ilem tesis edilir. ALTINCI BLM eitli ve Son Hkmler Srelerin uzatlmas ve durdurulmas

MADDE 20 (1) Bu Ynetmelikte belirtilen sreler, proje sahibinin istemi ve Bakanlka uygun grlmesi halinde veya Bakanln dorudan gerekli grd hallerde, gerekesi belirtilerek Bakanlk tarafndan uzatlabilir veya durdurulabilir. Proje sahibine raporlarla ilgili eksiklikleri gidermesi ve ilave ilemler yapmas iin verilen sreler evresel Etki Deerlendirmesi srecine dhil deildir. Proje sahibinin deimesi MADDE 21 (1) Proje sahibinin herhangi bir nedenle deimesi durumunda yeni sahibi, nceki sahibinin taahht ve ykmllklerini baka bir ileme gerek kalmakszn yklenmi saylr ve bunu bir yaz ile Bakanla bildirir. evresel etki deerlendirmesi uygulamalarnn glendirilmesi MADDE 22 (1) Bakanlk, evresel Etki Deerlendirmesi uygulamalarna ilikin olarak, gerektiinde yerli ve yabanc kurum ve kurulular ile ibirlii halinde her trl eitim, plan, program ve proje almalar yapabilir; kitap, kitapk, rehber ve her eit dokman hazrlayabilir; seminer ve toplantlar dzenleyebilir. Askeri projeler MADDE 23 (1) Askeri projelerle ilgili evresel Etki Deerlendirmesi uygulamalar ilgili kurumun gr alnarak Bakanlk tarafndan belirlenir. Olaan st durumlar ve zel hkmler MADDE 24 (1) Aadaki projeler iin uygulanacak prosedr Bakanlka belirlenir. a) Doal afetler sonucu yklan, bozulan, tahrip olan veya hasar gren herhangi bir yatrmn bulunduu yerde ksmen veya tm ile yeniden gerekletirilmesi planlanan projeler, b) evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmeliine tabi olmayan veya Seme Eleme Kriterlerine tabi projelere kredi almak ve benzeri finansal nedenlerle proje sahibinin talebi zerine Bakanln uygun grd projeler, c) Organize Sanayi Blgeleri, htisas Organize Sanayi Blgeleri, Endstriyel Blgeler, Serbest Blgeler, Stratejik evresel Deerlendirme yaplacak alanlar, Su rnleri Potansiyel retim Alanlar ile Teknoloji Gelitirme Blgelerinde kurulmas planlanan projeler, ) leri teknoloji uygulamak suretiyle yaplmak istenilen deiiklikleri ieren veya prototip retim yapan projeler, d) Bu Ynetmeliin Ek-I veya Ek-II listesinde bulunup da eik deeri olmayan projelerde yaplacak her trl deiiklii ieren projeler. Entegre projeler MADDE 25 (1) Bu Ynetmelie tabi birden fazla projeyi kapsayan entegre bir projenin planlanmas halinde, Bakanlka entegre proje iin tek evresel Etki Deerlendirmesi Bavuru Dosyas/Proje Tantm Dosyas hazrlanmas istenir. Yeterlik belgesi MADDE 26 (1) evresel Etki Deerlendirmesi Bavuru Dosyas, evresel Etki Deerlendirmesi Raporu veya Proje Tantm Dosyas hazrlayacak kurum ve kurulular Bakanlktan Yeterlik Belgesi almakla ykmldrler. Yeterlik Belgesinin verilmesi, Yeterlik Belgesi verilen kurum ve kurulularn denetimi ve belgenin iptal edilmesi ile ilgili usul ve esaslar Bakanlka hazrlanacak bir tebli ile dzenlenir. Tebliler MADDE 27 (1) Bakanlk, gerekli grd hallerde bu Ynetmeliin uygulanmasna ilikin olarak tebliler karabilir. Yrrlkten kaldrlan ynetmelik MADDE 28 (1) 16/12/2003 tarihli ve 25318 sayl Resm Gazetede yaymlanan evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmelii yrrlkten kaldrlmtr. evresel etki deerlendirmesi sreci balam projeler GEC MADDE 1 (1) 7/2/1993 tarihli ve 21489 sayl Resm Gazetede yaymlanan evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmelii, 23/6/1997 tarihli ve 23028 sayl Resm Gazetede yaymlanan evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmelii, 6/6/2002 tarihli ve 24777 sayl Resm Gazetede yaymlanan evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmelii ve 16/12/2003 tarihli ve 25318 sayl Resm Gazetede yaymlanan evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmelii hkmlerine tabi olduklar halde sz konusu ynetmeliklerde belirtilen ykmllkleri yerine getirmeyen projelere bu Ynetmelik hkmleri uygulanr. Gei sreci GEC MADDE 2 (1) Bu Ynetmeliin yrrlk tarihinden nce, Proje Tantm Dosyalar Valilie ya da Bakanla sunulmu projeler ile Bakanla sunulan evresel Etki Deerlendirmesi Raporlarna tabi olduklar Ynetmelik hkmleri uygulanr. Kapsam d projeler GEC MADDE 3 (1) 7/2/1993 tarihli ve 21489 sayl Resm Gazetede yaymlanan evresel Etki Deerlendirmesi Ynetmeliinden nce uygulama projeleri onaylanm veya evre mevzuat ve ilgili dier

mevzuat uyarnca yetkili mercilerden izin, ruhsat veya onay ya da kamulatrma karar alnm veya yatrm programna alnm veya mevzi imar planlar onaylanm projelere veya bu tarihten nce retim ve/veya iletmeye balad belgelenen projelere evre Kanunu ve ilgili dier ynetmeliklerde alnmas gereken izinler sakl kalmak kaydyla bu Ynetmelik hkmleri uygulanmaz. 1/9/2008 tarihine kadar olan ilemler GEC MADDE 4 (1) 1/9/2008 tarihine kadar evresel Etki Deerlendirmesi Raporu hazrlayacak olan kurum veya kurulular iin 24/2/2004 tarihli ve 25383 sayl Resm Gazetede yaymlanan Yeterlik Belgesi Teblii hkmleri geerlidir. Ancak 1/9/2008 tarihine kadar evresel Etki Deerlendirmesi Bavuru Dosyas veya Proje Tantm Dosyas hazrlayan kurum ve kurulularda Yeterlik Belgesi bulunmas art aranmaz. Ancak, evresel Etki Deerlendirmesi Bavuru Dosyas veya Proje Tantm Dosyas, projenin tr ve yeri ile ilgili en az farkl meslek grubundan en az lisans seviyesinde eitim grm kiiler tarafndan hazrlanr. Yrrlk MADDE 29 (1) Bu Ynetmelik yaym tarihinde yrrle girer. Yrtme MADDE 30 (1) Bu Ynetmelik hkmlerini evre ve Orman Bakan yrtr. Ynetmeliin Yaymland Resm Gazetenin Tarihi Says 17/7/2008 26939 Ynetmelikte Deiiklik Yapan Mevzuatn Yaymland Resm Gazetenin Tarihi Says 1. 2. 19/12/2009 27437

EK I LSTES EVRESEL ETK DEERLENDRMES UYGULANACAK PROJELER LSTES 1- Rafineriler: a) Ham petrol rafinerileri, b) 500 ton/gn zeri takmr ve bitml maddelerin gazlatrlmas ve svlatrlmas projeleri, c) Doalgaz svlatrma ve gazlatrma tesisleri. 2- Termik g santralleri: a) Toplam sl gc 300 MWt (Megawatt termal) ve daha fazla olan termik g santrallar ile dier yakma sistemleri, b) Nkleer g santralleri ve dier nkleer reaktrlerin kurulmas ve skm (max. gc srekli termik yk bakmndan 1 kilovat amayan, atom ekirdei paralanabilen ve oalan maddelerin dnm, retimi amal aratrma projeleri hari). 3- Radyasyonlu nkleer yaktlar: a) Nkleer yaktlarn yeniden ilenmesi, b) Nkleer yaktlarn retimi veya zenginletirilmesi, c) Radyasyondan arnm nkleer yaktlarn veya snr deerin zerinde radyasyon ieren atklarn ilenmesi, ) Radyasyonlu nkleer yaktlarn nihai bertaraf ilemi, d) Yalnz radyoaktif atklarn nihai bertaraf ilemi, e) Yalnzca radyasyonlu nkleer yaktlarn (10 yldan uzun sre iin planlanm) veya nkleer atklarn retim alanndan farkl bir alanda depolanmas, f) Radyasyondan arnm nkleer yaktlarn nihai bertaraf. 4- Demir ve eliin ergitilmesi ile ilgili tesisler: a) Cevherden hadde mamul reten tesisler, b) Hurdaya dayal sv elik reten tesisler (50.000 ton/yl ve zeri), c) Haddehaneler (50.000 ton/yl ve zeri), ) Dkm tesisleri (50.000 ton/yl ve zeri), d) Demir d metal tesisleri (ergitme veya haddeleme veya dkm) (25 000 ton/yl ve zeri).

5- Konsantrelerden ya da ikincil ham maddelerden metalurjik, kimyasal ya da elektrolitik prosesler vastas ile demirli olmayan ham metallerin retilmesi tesisleri. 6- Asbest kartlmas ve asbest ieren rnleri ileme veya dntrme projeleri: a) Asbest madeni iletmeleri ve zenginletirme tesisleri, b) Son rn olarak friksiyon (srtnme) maddesi reten 50 ton/yl ve zeri kapasiteli tesisler, c) 200 ton/yl ve zeri asbest kullanan dier tesisler, ) 10.000 ton/yl ve zeri kapasiteli, son rn asbestli beton olan tesisler. 7- Fonksiyonel olarak birbirine bal eitli birimleri kullanarak endstriyel lekte retim yapan kimya tesisleri a) Organik kimyasallarn retimi, b) norganik kimyasallarn retimi, c) Fosfor, azot ve potasyum bazl basit veya bileik gbrelerin retimi. 8- Patlayc ve parlayc maddelerin retildii tesisler. 9- Yollar, geiler ve havaalanlar: a) ehirleraras demiryolu hatlar, b) Pist uzunluu 2.100 m ve zeri olan havaalanlar, c) Otoyollar, ekspres yollar ve devlet yollarnn yapm, ) Drt ve zeri eritli yollarn yapm, iki ya da daha az trafik eridi bulunan mevcut yollarn drt ya da daha fazla eritli olacak ekilde yenilenmesi ya da geniletilmesi, yeniden yaplan ya da geniletilen blmn srekli uzunluunun 10 km ya da daha uzun olacak ekilde uzatlmas. 10- Suyollar, limanlar ve tersaneler: a) 1.350 DWT ve zeri arlktaki deniz aralarnn geiine izin veren kta ii suyollarnn yapm ve kta ii su trafii iin yaplacak olan limanlar, b) 1.350 DWT ve zeri arlktaki deniz aralarnn yanaabilecei ticari amal liman, iskele ve rhtmlar (gnelenme ve sportif amal iskeleler hari), c) Yk ve yolcu gemilerinin yapm, bakm, skm ve onarm amal tersaneler ile 24 m zerinde yat imalat yapan tesisler, ) Yat Limanlar. 11- Tehlikeli ve zel leme Tabi Atklar: a) Tehlikeli ve zel leme Tabi Atklarn geri kazanlmas ve/veya nihai bertarafn yapacak tesisler, b) Yakma kapasitesi 1000 kg/gn ve zerinde olan tbbi atklar iin projelendirilen yakma tesisleri, c) Gnlk 1 ton ve zeri depolama kapasitesine sahip olan tbbi atk dzenli depolama tesisleri, ) Yllk ileme kapasitesi 2000 ton ve zeri olan atk ya geri kazanm iin projelendirilen tesisler, d) Tehlikeli atk ihtiva eden atk barajlar, atk havuzlar. 12- Gnlk kapasitesi 100 ton ve zeri kat atklarn yakma, kompost ve dier tekniklerle ara ileme tabi tutulmas ve bertaraf edilmesi iin kurulan tesisler ve/veya alan 10 hektardan byk veya hedef yl da dahil depolanacak kat atk miktarnn gnlk 100 ton ve zeri olan kat atk depolama tesisleri, atk barajlar, atk havuzlar. 13- 10 milyon m3/yl ve zeri yeralt suyu karma veya suyu yeraltnda depolama projeleri. 14- Boru ile ime suyu tamalar dnda kalan byk su aktarma projeleri: a) Olas su skntsn nlemek amac ile akarsu havzalar arasnda, 100 milyon m3/yl ve zeri su aktarma projeleri, b) (a) bendi dnda uzun dnemli yllk ortalama ak 2 milyar m3 aan bir akarsu havzasndan sz konusu akn % 5i ve zeri miktarda su aktarma projeleri. 15- Su depolama tesisleri (Gl hacmi 10 milyon m3 ve zeri olan baraj ve gletler.). 16- Kurulu gc 25 MW ve zeri olan nehir tipi santraller. 17- Kapasitesi 150 000 edeer kii ve/veya 30.000 m3/gn zeri kapasiteli atk su artma tesisleri. 18- Et rnleri retim Tesisleri (Kesimin ve et rnleri retiminin birlikte yapld tesisler): a) Bykba hayvan kesimi ve et rnlerinin retildii tesisler (500 adet/gn ve zeri), b) Kkba hayvan kesimi ve et rnlerinin retildii tesisler (1500 adet/gn ve zeri), c) Kanatl hayvanlarn kesimi ve et rnlerinin retildii tesisler (200.000 adet/gn ve zeri tavuk ve edeeri dier kanatllar). 19- Bykba ve/veya kkba hayvan besi tesisleri (10000 adet ve zeri bykba, 20000 adet ve zeri kkba kapasiteli). 20- Kmes hayvanlar ve domuzun yetitirildii kapasitesi aada belirtilen tesisler: a) Tavuk veya pili yetitirme tesisleri (Bir retim periyodunda 60.000 adet ve zeri tavuk, 85.000 adet ve zeri pili veya e deeri dier kanatllar), b) Domuz besi iftlikleri (30 kg ve zeri, 3.000 ba zeri),

c) Dii domuz retim iftlikleri (900 ba ve zeri). 21- Kltr balkl projeleri, (1000 ton/yl ve zeri). 22- Entegre ya retim projeleri (Bitkisel rnlerden hamya eldesinin ve rafinasyon ileminin birlikte yapld tesisler). 23- Entegre st rnleri retim tesisleri (50 ton/gn ve zeri stten peynir, ya, yourt gibi st rnlerinden en az ikisinin retildii tesisler). 24- Maya fabrikalar. 25- eker fabrikalar. 26- Orman rnleri ve selloz tesisleri; a) Selloz retim tesisleri, b) Kereste veya benzeri lifli maddelerden kt hamuru retim tesisleri, c) Her eit kt retim tesisleri (40.000 ton/yl ve zeri kapasiteli). 27- Terbiye ilemlerinden kasar (hal skme, aartma, merserizasyon, kostikleme ve benzeri.) veya boyama birimlerini ieren iplik, kuma veya hal fabrikalar, (3.000 ton/yl ve zeri). 28- Madencilik projeleri; Ruhsat hukuku ve aamasna baklmakszn, a) 25 hektar ve zeri alma alannda (kaz ve dkm alan toplam olarak) ak iletme ve cevher hazrlama tesisleri, b) 150 hektar aan (kaz ve dkm alan toplam olarak) alma alannda ak iletme yntemi ile kmr karma ve cevher hazrlama tesisleri, c) Biyolojik, kimyasal, elektrolitik ya da sl ilem yntemleri uygulanan cevher zenginletirme tesisleri, ) 1 inci ve 2 nci grup madenlerin her trl ileme sokulmas (krma-eleme, tme, ykama ve benzeri) 100.000 m3/yl ve zeri kapasitede olanlar. 29- 500 ton/gn ham petrol ve 500 000 m3/gn doal gazn karlmas. 30- Petrol, Doalgaz ve kimyasallarn 40 kmden uzun 600 mm ve zeri apl borularla tanmas. 31- imento fabrikalar veya klinker retim tesisleri. 32- 154 kV (kilovolt) ve zeri gerilimde 15 kmden uzun enerji iletim tesisleri (iletim hatt, trafo merkezi, alt sahalar). 33- 50.000 m3 ve zeri kapasitede olan petrol, doalgaz, petrokimya ve kimyasal madde depolama tesisleri. 34- Ham deri (ilenmi ham deriden son rn elde eden tesisler hari) ileme tesisleri (500 ton/yl ve zeri). 35- Turizm konaklama tesisleri (500 oda ve zeri) tatil kyleri ve/veya turizm kompleksleri. 36- htisas Sanayi Blgeleri (EK-I ve EK-II Listelerinde yer alan faaliyetler). 37- Pil ve Ak retim Tesisleri (montaj yaplan tesisler hari). 38- Tarm lalar ve/veya farmastik rnlerin etken maddelerinin retildii tesisler. 39- Motorlu tatlarn retimi. 40- Demiryolu tatlarnn retimi. 41- Hava tatlarnn retimi. 42- Cam, cam elyaf veya ta yn retim tesisleri (100 000 ton/yl ve zeri). 43- Lastik retim tesisleri (i ve d motorlu tat ve uak lastikleri, kolon, srt kauuu, kord bezi ve benzeri). 44- Seramik, kiremit, tula veya porselen retimi yapan tesisler (ana hammadde kapasitesi 100.000 ton/yl zerinde olanlar). EK II LSTES SEME-ELEME KRTERLER UYGULANACAK PROJELER LSTES (Ek 1 Listesinde Yer Alan Alt Snrlar Bu Listede st Snr Olarak Alnr) Kimya, petrokimya, ila ve atklar 1- a) Kimyasallarn retimi, petrolden yalama maddesi retimi veya ara rnlerin ilenmesi iin projelendirilen tesisler (proses kaynakl at ve yan rn olmayan sadece karm yapan tesisler bu kapsamn dndadr.), b) Atk ya geri kazanm iin projelendirilen tesisler (Yllk ileme kapasitesi 2000 tondan az olanlar),

c) Yakma kapasitesi 200-1000 kg/gn arasnda olan tbbi atk yakma tesisleri, gnlk 1 tondan az olan depolama kapasitesine sahip tbbi atk dzenli depolama tesisleri ve tbbi atklarn fiziksel ve kimyasal olarak ara ileme tabi tutulmas amacyla kurulan tesisler, ) Tehlikeli ve zel ileme tabi atklarn fiziksel yntemlerle geri kazanlmas. 2- Toplam depolama kapasitesi 500-50000 m3 aras olan doalgaz, petrokimya, petrol ve kimyasal rn depolar (Perakende sat istasyonlar bu kapsamn dndadr.). 3- Tarm ilalar ve farmasotik rnlerin, boya ve cilalarn, elastomer esasl rnlerin ve peroksitlerin retildii veya elastomer esasl rnlerin ileme tabi tutulduu tesisler, bitki geliim dzenleyiciler. 4- Kat Atklarn yaklmas, kompostlatrlmas ve depolanmas iin yaplan tesisler, atk barajlar, atk havuzlar. 5- Sabun veya deterjan retimi yapan tesisler (hammaddesini hazr alp sadece karm yapan tesisler bu kapsamn dndadr.). 6- Kmes ve ahr gbrelerinin geri kazanlmas ve bertaraf edilmesine ynelik tesisler. 7- Toplam depolama kapasitesi 500 ton ve zeri kapasitede olan patlayc ve parlayc madde depolar. Sanayi tesisleri 8- Demir elik veya demir d metal tesisleri (1.000 ton/yl ve zeri kapasiteli): a) Demir eliin veya demir d metallerin ergitildii, retildii tesisler, b) Haddeleme tesisleri (scak veya souk) veya Haddeleme ilemi yaplmayan anma sl gc 10 MW olan tavlama frnn ieren tesisler, c) Dkm fabrikalar, ) Boru retimi yapan tesisler, d) Metal tozu reten veya ileyen tesisler. 9- Kaplama tesisleri: a) Elektrolitik veya kimyasal proseslerle metal veya plastiklerin yzeylerinin metalle kapland tesisler, metallere yzey ilemi (mekanik ilem hari) yaplan tesisler, b) Srlama veya emayeleme yaplan tesisler, c) Lastik kaplama tesisleri. 10- Tekstil Tesisleri a) Boyama (kimyasal veya kk boya kullanlarak), kasar veya bask ilemi yapan iplik, kuma veya hal fabrikalar, b) Yn veya tiftiin ovalanmas, yann alnmas veya aartmasnn yapld endstriyel tip tesisler, c) Denim (Kot) veya konfeksiyon rnleri ykama tesisleri 11- Cam, cam elyaf veya ta yn retim tesisleri. 12- Her eit kt retim tesisleri. 13- Selloz ileme tesisleri. 14- Ham deri (ilenmi ham deriden son rn elde eden tesisler hari) ileme tesisleri. 15- Hava Tatlar Onarm Tesisleri. 16- ten yanmal motor retimi. 17- Beyaz eya retimi veya boyamasnn yapld tesisler. 18- Damper, karoser vb. ara st ekipmanlarn boyanarak retildii tesisler. 19- Hazr Beton Tesisleri, imento veya dier balayc maddeler kullanlarak sktrma, darbe, sarsma veya titreim yoluyla ekillendirilmi malzeme reten tesisler, n gerilimli beton eleman, gaz beton, betopan ve benzeri retim yapan tesisler. 20- Tula veya kiremit retimi yapan tesisler. 21- Seramik veya porselen retimi yapan tesisler. (Frnlama ileminin yapld tesisler) 22- Klinker tme tesisleri. Tarm, orman, su kltr ve gda 23- Bitkisel rnlerin retimi ile ilgili projeler: a) Bitkisel ham ya veya rafine ya elde eden tesisler, b) Niasta retimi yapan tesisler, c) Fermantasyon ile alkoll iki reten tesisler veya malt tesisleri, ) Sigara fabrikalar. 24- Hayvansal rnlerin retimi ile ilgili projeler: a) Hayvansal yalarn retimini yapan tesisler, b) Su rnleri ileme tesisleri, c) St ileme tesisleri (5 ton/gn50 ton/gn kapasiteli), ) Kltr balkl projeleri (30 1.000 ton/yl ), d) Balk kulukahaneleri (40 milyon adet/yl ve zeri yavru retimi),

e) Bykba (50 adet/gn ve zeri) ve/veya Kkba (300 adet/gn ve zeri) hayvanlarn kesiminin yapld tesisler, f) Kanatl hayvanlarn kesiminin yapld tesisler (10.000 adet/gn ve zeri), g) Rendering tesisleri. 25- Arazi kullanm vasfn deitirmeyi amalayan projeler: a) Kullanm amac deitirilmeksizin tarm arazilerinin yeniden yaplandrlmas ile ilgili projeler, (500 hektar ve zeri) b) lenmemi veya yar ilenmi alanlarn, tarm ve orman amac ile kullanmn amalayan projeler, (500 hektar ve zeri) c) Orman alanlarnn baka amala kullanma dntrlmesi projeleri (500 hektar ve zeri), ) Tarmsal amal su ynetimi projeleri (1000 hektar ve zeri). 26- Hayvan Yetitirme Tesisleri: a) Bykba ve/veya kkba hayvan besi tesisleri (50010000 adet bykba, 100020000 adet kkba kapasiteli), b) Tavuk veya pili yetitirme tesisleri (Bir retim periyodunda 20.000 ile 60.000 adet aras tavuk, 30.000 ile 85.000 adet aras pili veya e deeri dier kanatllar), c) Krk Hayvan Yetitiricilii yaplan tesisler (5000 adet/yl ve zeri), ) Domuz besi iftlikleri (30 kg ve zeri, 1.000 3.000 ba aras), d) Dii domuz retim iftlikleri (300 900 ba aras). Ulam, altyap ve ky yaplar 27- Alt yap tesisleri: a) Akarsu havzalar arasnda su aktarma projeleri (EK-Ide yer almayanlar), b) Kta ii suyollarnn yapm (EK-Ide yer almayanlar), c) Akarsu yataklarnn dzenlenmesi (kuru dereler ve mevsimsel ak gsteren dereler hari), ) Limanlar, iskeleler, rhtmlar (EK-Ide yer almayanlar), d) Balk barnaklar, rmorkr barnaklar, e) Denizden 10.000 m2 ve zerinde alan kazanlmas projeleri, f) Erozyonla mcadele etmek iin kylarda yaplan almalar ve kynn deiimine neden olabilecek deniz kenarnda yaplan almalar; dalgakran, mahmuz, mendirek, set vb. (bunlarn bakm onarm hari), g) Demiryolu hatlar (EK-Ide yer almayanlar), ) Demiryolu tamaclnda kullanlan aktarma amal tesisler, demiryolu terminallerinin yapm, h) Tramvaylar, ykseltilmi ve yeraltndan geen demiryolu hatlar, yolcu tama iin kullanlan benzer hatlar (metrolar, hafif rayl tama sistemleri, ve benzeri.), ) Havaalanlar (Ek-Ide yer almayanlar), i) l yollar, j) Dip tarama projeleri, k) ekek Yerleri (Yat ve teknelere karaya ekme, bakm, onarm, konaklama, denize indirme hizmetleri sunan, tekne veya 24 m uzunlua kadar yat imalat yapan tesisler), l) 1 milyon m3/yl ve zeri yeralt suyu karma veya yeraltnda depolama projeleri, m) Su depolama tesisleri (gl hacmi 5 milyon m3 ve zeri baraj ve gletler), n) Derin deniz dearj projeleri. Enerji, turizm, konut 28- Kurulu gc 0,5 MW ve zeri olan nehir tipi santraller. 29- 10 MW ve zeri Rzgr enerji santralleri. 30- Jeotermal kaynan kartlmas ve jeotermal enerji kullanan tesisler (Is kapasitesi 5MWt-megawatt termal ve zeri). 31- Elektrik, gaz, buhar ve scak su elde edilmesi ve/veya nakledilmesi iin kurulan endstriyel tesisler (10 MW ve zeri). 32- 154 kV zeri gerilimdeki enerji iletim tesisleri (5 Km ve zeri). 33- Toplu halde projelendirilen konutlar (200 konut ve zeri). 34- Turizm konaklama tesisleri (100 oda ve zeri oteller, tatil kyleri, turizm kompleksleri, ve benzeri.). 35- Eitim kampusleri. 36- 50.000 m2 ve zeri daimi kamp ve karavan alanlar. 37- Temal parklar (halkn elenmek amac ile para deyerek girdii, geni alanlara kurulu parklar). 38- Kayak alanlar ve mekanik tesisler. 39- Arabalar ve motosikletler iin kalc yar ve test sahalar. 40- Spor kompleksleri ve hipodromlar. 41- Golf tesisleri.

Madencilik 42- Madencilik projeleri Ruhsat hukuku ve aamasna baklmakszn; a) Madenlerin karlmas (Ek-Ide yer almayanlar), b) 5.000 m3/yl ve zeri kapasiteli blok ve para mermer, dekoratif amal talarn kartlmas, ilenmesi ve yllk 250.000 m2 ve zeri kapasiteli mermer kesme, ileme ve sayalama tesisleri, c) 1.000.000 m3/yl ve zerinde metan gaznn kartlmas ve depolanmas, ) Karbondioksit ve dier gazlarn kartld, depoland veya ilendii 10.000 ton/yl ve zeri kapasiteli tesisler, d) 1 inci ve 2 nci grup madenlerin her trl ileme sokulmas (krma-eleme, tme, ykama ve benzeri) Ek-Ide yer almayanlar, e) Cevher hazrlama veya zenginletirme tesisleri (Ek-Ide yer almayanlar). 43- 50.000 ton/yl ve zeri tuzun karlmas ve/veya her trl tuz ileme tesisleri. 44- Kmr ileme tesisleri a) Havagaz ve kok fabrikalar, b) Kmr briketleme tesisleri, c) Kmr ykama tesisleri. 45- Petrokok, kmr ve dier kat yaktlarn depolama, snflama ve ambalajlama tesisleri (perakende sat birimleri hari). 46- Kire fabrikalar ve/veya al fabrikalar. 47- EK-Ide yer alan projeler kapsamnda bulunmakla birlikte, yeni bir metot veya rn denemek ve gelitirmek amac ile hazrlanan ve iki yldan uzun sreli olmayan projeler. 48. (Ek:RG-19/12/2009-27437) Arama Faaliyetleri: a) Hektar bana 500 m3n zerinde yaplan yarmal aramalar, b) Ruhsat alan ierisinde toplam 5000 m.nin zerindeki maden arama sondajlar, c) Ruhsat alan ierisinde toplam 10 000 m.nin zerindeki jeotermal arama sondajlar, ) Ruhsat alan ierisinde hektar bana 10 adet sondaj ve zerinde yaplan Petrol ve doalgaz arama sondajlar. EK- III EVRESEL ETK DEERLENDRMES GENEL FORMATI Balk Sayfas: Proje sahibinin ad, adresi, telefon ve faks numaras: Projenin ad: Proje iin seilen yerin ad, mevkii: Raporu hazrlayan alma grubunun / kuruluun ad, adresi, telefon ve faks numaralar: Raporun hazrlan tarihi: indekiler listesi: Blm I: Projenin tanm ve gayesi Proje konusu yatrmn tanm, mr, hizmet maksatlar, nem ve gereklilii. Projenin fiziksel zelliklerinin, inaat ve iletme safhalarnda kullanlacak arazi miktar ve arazinin tanmlanmas. nerilen projeden kaynaklanabilecek nemli evresel etkilerin genel olarak aklanmas (su, hava, toprak kirlilii, grlt, titreim, k, s, radyasyon ve benzeri.) Yatrmc tarafndan aratrlan ana alternatiflerin bir zeti ve seilen yerin seili nedenlerinin belirtilmesi. Blm II: Proje iin seilen yerin konumu Proje yeri ve alternatif alanlarn mevkii, koordinatlar, yeri tantc bilgiler. Blm III: Proje yeri ve etki alannn mevcut evresel zellikleri nerilen proje nedeniyle kirlenmesi muhtemel olan evrenin; nfus, fauna, flora, jeolojik ve hidrojeolojik zellikler, doal afet durumu, toprak, su, hava, (atmosferik koullar) iklimsel faktrler, mlkiyet durumu, mimari ve arkeolojik miras, peyzaj zellikleri, arazi kullanm durumu, hassasiyet derecesi (EK-Vdeki Duyarl Yreler listesi de dikkate alnarak) ve yukardaki faktrlerin birbiri arasndaki ilikileri de ierecek ekilde aklanmas. Blm IV: Projenin nemli evresel etkileri ve alnacak nlemler

1- nerilen projenin aada belirtilen hususlardan kaynaklanmas olas etkilerinin tantm. (Bu tanm ksa, orta, uzun vadeli, srekli, geici ve olumlu olumsuz etkileri iermelidir.) a) Proje iin kullanlacak alan, b) Doal kaynaklarn kullanm, c) Kirleticilerin miktar, (atmosferik artlar ile kirleticilerin etkileimi) evreye rahatszlk verebilecek olas sorunlarn aklanmas ve atklarn minimizasyonu. 2- Yatrmn evreye olan etkilerinin deerlendirilmesinde kullanlacak tahmin yntemlerinin genel tantm. 3- evreye olabilecek olumsuz etkilerin azaltlmas iin alnmas dnlen nlemlerin tantm. Blm V: Halkn katlm 1- Projeden etkilenmesi muhtemel halkn belirlenmesi ve halkn grlerinin evresel etki deerlendirmesi almasna yanstlmas iin nerilen yntemler, 2- Grlerine bavurulmas ngrlen dier taraflar, 3- Bu konuda verebilecei dier bilgi ve belgeler, Blm VI: Yukarda verilen balklara gre temin edilen bilgilerin teknik olmayan bir zeti Ekler: evresel etki deerlendirmesi bavuru dosyas hazrlanmasnda kullanlan ve eitli kurululardan salanan bilgi ve belgeler ile raporda kullanlan tekniklerden rapor metninde sunulamayan aadaki belgeler. 1- Proje iin belirlenen yer ve alternatiflerinin varsa; evre dzeni, nazm, uygulama imar plan, vaziyet plan veya plan deiiklii teklifleri 2- Yatrmc iin projesi ile ilgili olarak daha nceden alnm izin, onay, ruhsat veya ilgili kurumlardan alnm belgeler ve benzeri. 3- Proje iin seilen alana ilikin arazi kullanm durumu. Notlar ve kaynaklar Yeterlilik Belgesi Teblii kapsamnda evresel etki deerlendirmesi bavuru dosyas hazrlayan alma grubunun tantm: Ad soyad, meslei, zgemii, referanslar ve rapordan sorumlu olduunu belirten imzas. EK- IV PROJE TANITIM DOSYASININ HAZIRLANMASINDA ESAS ALINACAK SEME ELEME KRTERLER Balk Sayfas: Proje sahibinin ad, adresi, telefon ve faks numaralar: Projenin ad: Proje iin seilen yerin ad, mevkii: Projenin tanm ve gayesi: Dosyay hazrlayan alma grubunun / kuruluun ad, adresi, telefon ve faks numaralar: Dosyann hazrlan tarihi: 1. Projenin zellikleri Projenin zelliklerinde aada verilen hususlar gz nne alnmaldr a) Projenin i akm emas, kapasitesi, kaplad alan, teknolojisi, alacak personel says, b) Doal kaynaklarn kullanm (arazi kullanm, su kullanm, kullanlan enerji tr vb.), c) Atk retimi miktar (kat, sv, gaz vb.) ve atklarn kimyasal, fiziksel ve biyolojik zellikleri, ) Kullanlan teknoloji ve malzemelerden kaynaklanabilecek kaza riski, d) Projenin muhtemel evresel etkilerine kar alnacak tedbirler. 2. Projenin yeri Projeden etkilenmesi muhtemel alann hassasiyeti deerlendirilirken aada verilen hususlar gz nnde bulundurulmaldr. a) Mevcut arazi kullanm ve kalitesi (tarm alan, orman alan, planl alan, su yzeyi ve benzeri), b) EK-V deki Duyarl Yreler listesi dikkate alnarak; sulak alanlar, ky kesimleri, dalk ve ormanlk alanlar, tarm alanlar, milli parklar, zel koruma alanlar, nfusa youn alanlar, tarihsel, kltrel, arkeolojik ve benzeri nemi olan alanlar, erozyon alanlar, heyelan alanlar, aalandrlm alanlar, potansiyel erozyon ve aalandrma alanlar ile 16/12/1960 tarihli ve 167 sayl Yeralt Sular Hakknda Kanun gereince korunmas gereken akiferler. 3. Projenin ve yerin alternatifleri (proje teknolojisinin ve proje alannn seilme nedenleri) Sonular

Burada yaplan tm aklamalarn zeti ile projenin nemli evresel etkilerinin sraland ve alternatiflerin karlatrld genel deerlendirmesi yaplacaktr. EKLER: Proje iin belirlenen yerin varsa; evre dzeni, nazm, uygulama imar plan, vaziyet plan veya plan deiiklii teklifleri, Proje alan ve yakn evresinin mevcut arazi kullanmn deerlendirmek iin; yerleim alanlarnn, ulam alarnn, enerji nakil hatlarnn, mevcut tesislerin ve ynetmeliin Ek-V listesinde yer alan Duyarl Yreler Listesinde belirtilen dier alanlarn (proje alan ve yakn evresinde bulunmas halinde) yerlerine ilikin verileri gsterir bilgiler 1/25000 lekli hlihazr harita (varsa evre dzeni plan, yoksa topografik harita) zerine ilenerek ksaca aklanmas, Proje alannn lekli jeoloji haritas bu harita zerinde yeralt ve yerst sularnn gsterimi ve alann depremsellik durumunun aklanmas. Notlar ve Kaynaklar: Yeterlilik Belgesi Teblii kapsamnda Proje Tantm Dosyasn Hazrlayanlarn Tantm: Ad soyad, meslei, zgemii, referanslar ve dosyadan sorumlu olduunu belirten imzas. EK- V DUYARLI YRELER Bu Ynetmelik kapsamnda bulunan projelere ilikin yaplacak almalar srasnda bavurulmas gereken mevzuatn dkm aada yer almaktadr. Mevzuatta olabilecek deiiklikler bu blmn ayrlmaz bir parasdr. 1. lkemiz mevzuat uyarnca korunmas gerekli alanlar a) 9/8/1983 tarihli ve 2873 sayl Milli Parklar Kanununun 2 nci maddesinde tanmlanan ve bu Kanunun 3 nc maddesi uyarnca belirlenen "Milli Parklar", "Tabiat Parklar", "Tabiat Antlar" ve "Tabiat Koruma Alanlar", b) 1/7/2003 tarihli ve 4915 sayl Kara Avcl Kanunu uyarnca evre ve Orman Bakanlnca belirlenen "Yaban Hayat Koruma Sahalar ve Yaban Hayvan Yerletirme Alanlar", c) 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayl Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanununun 3 nc maddesinin birinci fkrasnn "Tanmlar" balkl (a) bendinin 1, 2, 3 ve 5 inci alt bentlerinde "Kltr Varlklar", "Tabiat Varlklar", "Sit" ve "Koruma Alan" olarak tanmlanan ve ayn kanun ile 17/6/1987 tarihli ve 3386 sayl Kanunun (2863 sayl Kltr ve Tabiat Varlklarn Koruma Kanununun Baz Maddelerinin Deitirilmesi ve Bu Kanuna Baz Maddelerin Eklenmesi Hakknda Kanun) ilgili maddeleri uyarnca tespiti ve tescili yaplan alanlar, ) 22/3/1971 tarihli ve 1380 sayl Su rnleri Kanunu kapsamnda olan Su rnleri stihsal ve reme Sahalar, d) 31/12/2004 tarihli ve 25687 sayl Resm Gazetede yaymlanan Su Kirlilii Kontrol Ynetmeliinin 17, 18, 19 ve 20 nci maddelerinde tanmlanan alanlar, e) 2/11/1986 tarihli ve 19269 sayl Resm Gazetede yaymlanan Hava Kalitesinin Korunmas Ynetmeliinin 49 uncu maddesinde tanmlanan "Hassas Kirlenme Blgeleri", f) 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayl evre Kanununun 9 uncu maddesi uyarnca Bakanlar Kurulu tarafndan "zel evre Koruma Blgeleri" olarak tespit ve ilan edilen alanlar, g) 18/11/1983 tarihli ve 2960 sayl Boazii Kanununa gre koruma altna alnan alanlar, ) 31/8/1956 tarihli ve 6831 sayl Orman Kanunu uyarnca orman alan saylan yerler, h) 4/4/1990 tarihli ve 3621 sayl Ky Kanunu gereince yap yasa getirilen alanlar, ) 26/1/1939 tarihli ve 3573 sayl Zeytinciliin Islah ve Yabanilerinin Alattrlmas Hakknda Kanunda belirtilen alanlar, i) 25/2/1998 tarihli ve 4342 sayl Mera Kanununda belirtilen alanlar, j) 17/5/2005 tarihli ve 25818 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle giren Sulak Alanlarn Korunmas Ynetmeliinde belirtilen alanlar. 2. lkemizin taraf olduu uluslararas szlemeler uyarnca korunmas gerekli alanlar a) 20/2/1984 tarihli ve 18318 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle giren "Avrupann Yaban Hayat ve Yaama Ortamlarn Koruma Szlemesi" (BERN Szlemesi) uyarnca koruma altna alnm alanlardan "nemli Deniz Kaplumbaas reme Alanlar"nda belirtilen I. ve II. Koruma Blgeleri, "Akdeniz Foku Yaama ve reme Alanlar", b) 12/6/1981 tarih ve 17368 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle giren "Akdenizin Kirlenmeye Kar Korunmas Szlemesi" (Barcelona Szlemesi) uyarnca korumaya alnan alanlar,

) 23/10/1988 tarihli ve 19968 sayl Resm Gazetede yaymlanan "Akdenizde zel Koruma Alanlarnn Korunmasna Ait Protokol" gerei lkemizde "zel Koruma Alan" olarak belirlenmi alanlar, ) 13/9/1985 tarihli Cenova Bildirgesi gerei seilmi Birlemi Milletler evre Program tarafndan yaymlanm olan "Akdenizde Ortak neme Sahip 100 Kysal Tarihi Sit" listesinde yer alan alanlar, ) Cenova Deklerasyonunun 17. maddesinde yer alan "Akdenize Has Nesli Tehlikede Olan Deniz Trlerinin" yaama ve beslenme ortam olan kysal alanlar, c) 14/2/1983 tarihli ve 17959 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle giren "Dnya Kltr ve Tabiat Mirasnn Korunmas Szlemesi"nin 1. ve 2. maddeleri gereince Kltr Bakanl tarafndan koruma altna alnan "Kltrel Miras" ve "Doal Miras" stats verilen kltrel, tarihi ve doal alanlar, ) 17/5/1994 tarihli ve 21937 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle giren "zellikle Su Kular Yaama Ortam Olarak Uluslararas neme Sahip Sulak Alanlarn Korunmas Szlemesi" (RAMSAR Szlemesi) uyarnca koruma altna alnm alanlar. d) 27/7/2003 tarihli ve 25181 sayl Resm Gazetede yaymlanarak yrrle giren Avrupa Peyzaj Szlemesi. 3. Korunmas gereken alanlar a) Onayl evre Dzeni Planlarnda, mevcut zellikleri korunacak alan olarak tespit edilen ve yaplama yasa getirilen alanlar (Tabii karakteri korunacak alan, biogenetik rezerv alanlar, jeotermal alanlar ve benzeri), b) Tarm Alanlar: Tarmsal kalknma alanlar, sulanan, sulanmas mmkn ve arazi kullanma kabiliyet snflar I, II, III ve IV olan alanlar, yaa bal tarmda kullanlan I. ve II. snf ile, zel mahsul plantasyon alanlarnn tamam, c) Sulak Alanlar: Doal veya yapay, devaml veya geici, sularn durgun veya akntl, tatl, ac veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketinin ekilme devresinde 6 metreyi gemeyen derinlikleri kapsayan, bata su kular olmak zere canllarn yaama ortam olarak nem tayan btn sular, bataklk sazlk ve turbiyeler ile bu alanlarn ky kenar izgisinden itibaren kara tarafna doru ekolojik adan sulak alan kalan yerler, ) Gller, akarsular, yeralt suyu iletme sahalar, d) Bilimsel aratrmalar iin nem arzeden ve/veya nesli tehlikeye dm veya debilir trler ve lkemiz iin endemik olan trlerin yaama ortam olan alanlar, biyosfer rezervi, biyotoplar, biyogenetik rezerv alanlar, benzersiz zelliklerdeki jeolojik ve jeomorfolojik oluumlarn bulunduu alanlar.