K-ke sinhronog generatora

K-ka praznog hoda Prikazuje promjenu napona neoptereenog generatora u funkciji pobudne struje pri sinhronoj brzini rotora U poetku linearna da bi kasnije ula u zasienje U sutini, to je karakteristika magneenja maine Dvoznana karakteristika, iz koje se moe dobiti i podatak o gubicima usled histerezisnog magneenja Obino se gornja karakteristika uzima kao relevantna

K-ke sinhronog generatora

K-ka praznog hoda

Stepen zasienja maine se definie kao odnos kz=AC/AB kz=AC/AB=1 za nezasienu mainu Maina je utoliko zasienija to je kz vee od 1

K-ke sinhronog generatora

K-ka kratkog spoja Podjela kratkih spojeva Prikazuje zavisnost ustaljene struje

trofaznog kratkog spoja od pobudne struje pri sinhronoj brzini obrtanja rotora
Ic =
Ic =

E0
2 Ra + X s2

E0 Xs
E0 Xd

E0
2 2 Ra + X d

E0 n f Xs n f

Za odreivanje sinhrone reaktanse potrebno je poznavati kku magneenja sinhronog generatora (odreuje se iz ogleda praznog hoda) i kku kratkog spoja (iz ogleda kratkog spoja). Xs(nez)=E0/Ic Xs(zas)=Un/Ic0

Sinhrona reaktansa

Odreivanje sinhronih reaktansi hidrogeneratora

SLIP TEST TEST KLIZANJA Na stator se dovede mali trofazni napon. Pobudni namotaj se otvori a rotor se rotira pomou pomone maine, recimo motora jednosmjerne struje u istom smjeru kao i obrtno polje brzinom neto manjom od sinhrone. Snima se napon i struja faznog namotaja statora. Struja je naizmjenina ali se njena amplituda mijenja jer obrtno polje statora nailazi naizmjenino na pol i vazduni procjep. Isto vai i za napon Xd=(max napon) / (min struja) Xq=(min napon) / (max struja)

Odnos kratkog spoja

Odnos kratkog spoja je odnos pobudne struje If0 kojoj u praznom hodu odgovara ems E0 jednaka nominalnom naponu Un i pobudne struje Ifc kojoj pri trofaznom kratkom spoju odgovara struja armature Ia jednaka nominalnoj struji In

If0 I fc

Odnos kratkog spoja

1 = Xd
Kod nezasiene maine ovaj odnos je reciproan vrijednosti nezasiene sinhrone reaktanse u jedininim vrijednostima. Maine sa veim odnosom kratkog spoja mogu podnijeti vea preoptereenja tj. stabilnije su ali su i znaajno skuplje (poveano meugvoe, vei pobudni namotaj, vei gabarit maine ...) za turbogeneratore se kree u rasponu od 0.5 do 1.0 za hidrogeneratore se kree u rasponu od 0.8 do 1.8 Odnos kratkog spoja je mjera uticaja reakcije armature na pobudni namotaj

Regulacija napona 1
u ( % ) = E0 U n 100 Un

Regulacija napona sinhronog generatora se rauna na identian nain kao i kod transformatora to je razlika napona praznog hoda a to je ems E0 i nominalnog napona Un uzeta procentualno u odnosu na nominalni napon. Ems E0 se procjenjuje na jedan od sledeih naina:

Regulacija napona 2
Metod sinhrone impedanse

Regulacija napona 3
Metod sinhrone impedanse

Regulacija napona 4
MMS metoda (magnetomotorne sile)
1.Nacrta se k-ka PH i KS 2. Sa k-ke PH se odredi struja If1 koja odgovara nominalnom naponu 3. Sa k-ke KS se odredi pobudna struja If2 koja odgovara struji armature pri odgovarajuem optereenju za koje se trai regulacija napona 4. Pod uglom (900+ ) se nacrta struja If2 u odnosu na If1 gdje je ugao napona u odnosu na struju. Ako struja prednjai, onda to raditi sa uglom (900 ) 5. Odrediti rezultantnu pobudnu struju If i nanijeti je na x osu osu pobudne struje 6. Ovoj struji, sa k-ke PH odgovara traena ems PH E0.

Regulacija napona 5
Potjeova (Potier) metoda ili ZPF (zero power factor) metoda
1.Nacrta se k-ka PH, KS i ZPF kka 2. Nacrta se tangenta na k-ku PH (air gap line) 3. Provede se ZPF test pri punom optereenju i nominalnom naponu, emu odgovara taka D 4. Nacrta se linija DH duine OC 5. Nacrta se linija HQ paralelna air gap liniji dok se ne dotakne se k-kom PH u taki Q

Regulacija napona 6
Potjeova (Potier) metoda ili ZPF (zero power factor) metoda
6. Nacrta se linija QF paralelna y osi 7. QF du je jednaka padu napona na rasipnoj reaktansi Xa, QF= XaI koja se jo naziva i Potjeova reaktansa 8. Du FD odgovara pobudnoj struji koja je potrebna da se prevlada efekat reakcije armature, FD=Fa 9. Dobijeni trougao je Potjeov trougao a reaktansa Xa=Xp je Potjeova reaktansa

Regulacija napona 7
Potjeova (Potier) metoda ili ZPF (zero power factor) metoda
1. Nacrta se linija OA=Un i struja Ia pod odgovarajuim uglom u odnosu na napon 2. Konstruie se E =OC du 3. Sa k-ke PH ovoj dui odgovara mms F 4. Iz take D se paralelno struji Ia nanese du DE=Fa koja se dobija iz Potjeovog trougla (tamo oznaena kao FD du) 5. Na ovaj nain se dobija rezultantna mms Ff

Regulacija napona 8
Potjeova (Potier) metoda ili ZPF (zero power factor) metoda
6. Du OE se spusti na apscisu ime se dobija taka F kojoj sa k-ke PH odgovara ems E0 7. Traena regulacija napona je u(%)=(E0-Un)/Un=(GH/FG) 100

Paralelan rad sinhronih generatora 1

Danas, u svim EES irom svijeta sinhroni generatori rade paralelno na mrei, bilo da su u istoj ili razliitim, meusobno udaljenim elektranama EES razliitih zemalja se povezuju, rade u interkonekciji, u cilju jednostavnije razmjene energije i poboljanja stabilnosti EES kao cjeline Sinhroni generator koji napaja sam svoje optereenje radi u autonomnom ili tzv ostrvskom reimu rada, to je rijedak sluaj kod velikih maina izuzimajui danas dosta koriene dizel agregate kao pomone sisteme napajanja Da bi dva i vie generatora mogli da rade paralelno potrebno je da bude ispunjen niz uslova. Ukljuivanje pojedinanog generatora na mreu, u paralelan rad sa mreom tj ostalim sinhronim generatorima koji tu mreu formiraju poznato je pod imenom sinhronizacija generatora sa mreom

Paralelan rad sinhronih generatora 2

Pri sinhronizaciji generatora sa mreom, moe doi do znaajnih strujnih udara, pojave dinamikih momenata, termikih naprezanja i slinih neeljenih pojava koje se nastoje izbjei jer mogu otetiti kako generator tako i normalan rad mree U cilju ispravne sinhronizacije generatora sa mreom treba da budu zadovoljeni odreeni uslovi. Prvo, redosled faza generatora i mree treba da je identian. Ovaj uslov se obino provjerava samo onda kada se vri instalacija novog generatora i nakon toga ga vie nije potrebno provjeravati Drugo, napon na krajevima generatora dok on jo nije prikljuen na mreu, a to je u stvari ems PH, E0, po svojoj efektivnoj vrijednosti treba da bude jednaka efektivnoj vrijednosti napona mree Un Tree, uestanost napona praznog hoda generatora tj uestanost ems E0 i uestanost mrenog napona Un treba da bude identina

Paralelan rad sinhronih generatora 3

etvrto, u samom momentu sinhronizacije, napon PH generatora i napon mree moraju biti u fazi. Drugi i trei uslov se provjeravaju pomou voltmetara i frekvencmetara postavljenih i sa strane mree i sa strane generatora koji se sinhronizuje etvrti uslov se provjerava korienjem sinhronizacionih sijalica

Paralelan rad sinhronih generatora 4

Paralelan rad sinhronih generatora 5

Paralelan rad sinhronih generatora 6

Danas se to obino radi pomou ureaja koji u sebi objedinjava sve te instrumente i poznat je kao sinhronoskop