Dale Carnegie

Qu ng gnh lo i v vui s ng
HOW TO STOP WORRYING AND START LIVING

Ba 4:

Hy Ng ng Lo L ng. . .

Hy B c Ch m L i. . .

V T n H ng Cu c S ng!

Nh cc phng php c a Dale Carnegie, hng tri u ng i

c xy d ng c thi

s ng tch c c, an tm c m nh n h nh phc v mi mi lo i b thi quen lo l ng: Hy ng ch t nh ng cnh c a s t d n trong nh ng vch ngn c a hi n t i. Nhn nh n nh ng m t tch c c c a cu c s ng. Khi n b n thn lun b n r n. Khi lm vi c m i lo l ng. Th ki m tra theo lu t bnh qun, xc su t x y ra i u b n ang lo l ng l bao nhiu ph n trm? Lun n l c h t mnh. Hy ngh n nh ng may m n b n c c - ch khng ph i l nh ng r c r i. n ng i khc. M i ngy lm m t n qun mnh, ta cng qun i n qu kh v tng lai. Ch s ng

Hy qun i b n thn b ng cch quan tm i u t t c th khi n ai m m c i.

Qua hn n a th k , nh ng l i khuyn thi t th c v su s c c a Dale Carnegie v n cn nguyn gi tr cho n ngy nay. Ngay by gi , b n c th ghi tn mnh vo danh sch hng tri u con ng i h c c cch: Qu ng gnh lo i v vui s ng!

M cl c
L i t a c a tc gi quy n sch ny mang l i nhi u l i ch nh t

PH N M T

CC NGUYN T C CN B N

LO I B S

LO L NG

1. S ng trong nh ng ngn kn c a th i gian 2. M t gi i php nhi m mu 3. Tc h i c a nh ng n i lo

PH N HAI

PHNG PHP PHN TCH V GI I QUY T LO L NG

4. Cch phn tch v gi i quy t cc v n

gy lo l ng

5. Cch xa b 50% lo l ng trong cng vi c

PH N BA

PH B THI QUEN LO L NG TR C KHI S

LO L NG TN PH CHNG TA

6.

tm tr khng cn ch cho s lo l ng

7. Gt b nh ng i u v n v t 8. Lu t bnh qun: Phng thu c hi u nghi m 9. H p tc v i nh ng i u khng th trnh kh i 10. t l nh D ng cho n i lo l ng

11. S ng v i hi n t i, b qua qu kh

PH N B N

7 CCH LUY N TINH TH N S NG THANH TH N V H NH PHC

12. Suy ngh v hnh 13. Ch m d t vi c tr

ng m t cch vui ti a

113 128 138 145 153 161 170

14. Khng bu n lng v s v n 15. Nh ng g b n c: Hn m t tri u -la 16. Hy l chnh mnh 17. N u i cho ta qu chanh, hy pha thnh ly n c chanh

18.Cch thot kh i phi n mu n trong 14 ngy

PH N NM

M T PHNG CCH TUY T V I

CH NG

LO L NG

19. L y ni m tin lm i m t a

189

PH N SU

G T B N I LO B CH TRCH

20. Khng ai soi mi m t k t m th ng 21. khng b t n thng v nh ng l i ch trch

213 217 222

22. Nh ng i u d i d t ti lm

PH N B Y

6 CCH TRNH M T M I V LO L NG,

NG TH I

NNG CAO TINH TH N V S C L C

23. Tc h i c a s m t m i 24. Nguyn nhn v cch kh c ph c tr ng thi m t m i 25. Trnh m t m i v gi s c di n ti tr

231 237 243

26. B n thi quen t t khi lm vi c c th gip trnh cng th ng v lo u

249

27.Cch xua tan n i bu n chn nguyn nhn gy m t m i, lo l ng v b c d c 253 28. Cch trnh lo l ng v m t ng 264

PH N TM

NH NG CU CHUY N C TH T V KINH NGHI M CH NG

LO L NG

L I T A C A TC GI

Nm 1909, ti l m t trong nh ng k b t h nh nh t New York. Ti ki m s ng b ng ngh bn xe t i nhng khng bi t n v n hnh th no, v t hn n a l ti cng ch ng mu n bi t i u . Ti ght cng vi c c a mnh. Ti ght ph i s ng chung v i l gin d b n trong m t cn phng t i tn. Ti cn nh h i y ti th ng treo nh ng chi c c v t c a mnh trn t ng, th r i m t bu i sng, khi v i tay l y m t chi c th ch m ph i m t b y gin t trong ch y ta ra. Ti cng ght ph i n trong nh ng nh hng r ti n v m t v sinh m r t c th cng lc nhc gin trong gian b p. M i m, ti tr v cn phng tr ng v ng v i nh ng cn au Nh ng cn au b t ngu n t s th t v ng, lo u, cay Th c s l ti ang n i lo n, b i nh ng gi c m p ti ho h c mong i l th ny sao? C t th i i h c gi u nh ba b . tr thnh

ng v c m gic mu n n i lo n. y ngha m tr c kia

nh ng cn c m ng. Cu c s ng l th ny sao? Cu c phiu lu

i ti ch c v y thi lm cng vi c mnh c v vi t nh ng cu n sch mnh p

cm ght, s ng chung v i gin, n nh ng th c n chn ng t v ch ng c hy v ng g v tng lai?. . . Ti c ao bi t nh ng no c t th i sinh vin. Ti bi t mnh s c c m i th v ch ng m t g n u t b cng vi c m mnh chn ght. Ti khng h ng th v i vi c ki m nhi u ti n. Ti ch kht khao c s ng h t mnh. Ni m t cch ng n g n, ti ang ng tr c ng r c a nh lm thay i mnh t i lc ti i: quy t nh i ti. i hon ton cu c ph i lm ci vi c m h u h t nh ng ng i tr tu i ph i lm khi m i vo h ng i cho tng lai. V ti c m t quy t Nh quy t nh ng m c khng t ng nh t c a mnh. Ti quy t nh s t b cng vi c chn ng t y tr thnh gio vin. Tr c , c th nh nh y, ti s ng m t cu c s ng h nh phc v

y ngha, v t xa c

ti t ng h c b n nm b ng cch i d y bu i t i

i h c s ph m t i Warrensburg, Missouri. Ti s ki m s ng cc tr ng dnh cho ng i l n. Ban ngy ti s

thi s ng.

c sch, so n bi, vi t ti u thuy t v truy n ng n. Ti mu n s ng

vi t v vi t

Nhng ti s d y g

l p h c bu i t i y? Khi nhn l i qu trnh h c

i h c, ti

th y r ng nh ng ki n th c v kinh nghi m c c khi h c v th c hnh mn ni tr c cng chng t ra h u ch cho cng vi c v cu c s ng c a ti hn t t c ki n th c c a cc mn khc g p l i. V sao? V n xa i tnh nht nht v thi u t tin c a ti, n gip ti c dng kh v s v ng vng khi lm vi c v i m i ng i. M t i u hi n nhin l ng ln ni lu lot v r rng suy ngh c a mnh s l nh ng ng i c o. ih c nh ng ai c th kh nng lnh

Ti n p n xin d y mn ny trong cc kha h c bu i t i c a tr ng Columbia v i h c New York, nhng c hai tr ng m khng c n s gip s c c a ti.

u ni r ng h c th t xoay x

Lc ti r t th t v ng nhng by gi ti l i c m th y bi t n i u , b i nh v y m ti n gi ng d y cc tr ng bu i t i c a Hi p h i Thanh nin C c (Young Mens Christian Association YMCA), ni ti ph i a ra nh ng k t qu lm vi c thuy t ph c ch trong m t th i gian ng n. h i. H th qu l m t thch th c l n! H c vin i h c hay kh ng nh a v x c a mnh. H mu n c c a c. n nghe ti gi ng khng ph i v mu n c ch ng ch

n v m t l do duy nh t: h mu n gi i quy t cc v n

ng ln v t tin pht bi u trong b t k cu c h p no. Nh ng ng i bn hng mu n n ba l n l y can m. H mu n c c s t tin v m t t th nh

g c a nh cc khch hng kh tnh nh t m khng c n ph i i vng quanh khu nh khch hng

H mu n thng ti n trong cng vi c. H mu n mang v nhi u ti n hn cho gia nh. Do h c ph tr theo t ng k v h c vin s khng ph i tr ti n n u khng th y hi u qu , v cng v ti n lng c a ti khng c tr theo thng m d a trn ph n trm t ng s h c ph thu c, nh ng bi gi ng c a ti bu c ph i h u ch v bm st th c t . Th i gian , ti c m th y i u ki n gi ng d y nh th r t b t l i, nhng gi ti hi u r ng mnh c m t c h i rn luy n v gi. Ti ph i t o Ti ph i gip h gi i quy t cc r c r i. Ti ph i lm sao v khi n h mu n n ti p vo cc bu i sau n a. y

ng l c cc h c vin.

bu i h c no cng h p d n

V l m t cng vi c tuy t v i. Ti v cng ng c nhin khi th y cc h c vin c a mnh nhanh chng xy d ng c s t tin v r t nhi u ng i s m c thng ch c, tng lng. Cc gi h c thnh cng v t xa nh ng hy v ng l c quan nh t c a ti. Sau ba kha, YMCA tr cho ti 30 -la m i t i, trong khi tr c h cn khng tr 5 -la. Ban ng u ti ch d y mn Ni Tr c Cng Chng (Public Speaking), nhng

sau nhi u nm, ti nh n ra con ng i cn c n thm kh nng thu ph c lng ng i. V khng th tm c m t gio trnh ng v vi c c i thi n v xy d ng m i quan h gi a con ng i v i nhau nn ti t vi t m t quy n sch. N khng c vi t theo cch thng th ng m c kh i ngu n v pht tri n d a trn kinh nghi m c a chnh cc h c vin tham d kha h c. Ti Influence People ( c Nhn Tm). lm gio trnh cho cc l p h c dnh cho ng i l n n th . C l ti l m t trong nh ng tc gi b lm cho tt a cho quy n sch l How to Win Friends and

V quy n sch y c vi t khng ng n l i c th bn ch y s ng s t nh t th i i ny!

c a ti v cng v b n quy n sch ti vi t tr c ch ng nh n c s ch no nn ti

Th i gian tri qua, ti pht hi n thm m t trong nh ng r c r i l n nh t c a ng i l n: lo l ng. Ph n l n h c vin c a ti l doanh nhn gim c i u hnh, nhn vin bn hng, k s, k ton; tuy thu c nhi u ngnh ngh khc nhau nhng h u nh ai cng c nh ng r c r i c a ring mnh! Trong l p cng c c ph n l cc n doanh nhn v cc b n i tr . B n th y y, h cng g p r c r i! R rng l ti c n m t gio trnh h ng n th d n cch ch ng s lo l ng. V y l m t l n n a ti l i c t cng tm ki m. Ti

vi n l n nh t c a New York v r t ng c nhin khi ch tm c 22 quy n sch x p d i m c WORRY - LO L NG. V cng c m th y thch th khng km khi c t i m t 189 quy n x p d i nh ng v n m c WORMS - CC LOI GIUN! S sch vi t v giun nhi u g p g n chn l n s sch vi t v lo l ng! Th t b t ng ph i khng? V lo l ng l m t trong l n nh t c a nhn lo i, cc b n c ngh r ng m i tr ng h c t c p trung h c tr ln nn c m t kha h c v Cch lo i b lo l ng khng? Ch ng c g ng c nhin khi b n Worry Successfully (Lm th no c th y David Seaburry vi t trong quy n How to i m t v i p l c n

lo l ng m t cch hi u qu ) r ng: Chng ta b c

sang tu i tr ng thnh v i nh ng chu n b ngho nn cho vi c

m c m i khi b cng th ng, ta ch ng khc no m t con m t sch b yu c u ma ba l!. K t qu l g? Hn m t n a s b nh nhn n m vi n l nh ng ng i g p cc r c r i v tinh th n v c m xc. Ti xem h t 22 quy n sch vi t v n i lo l ng x p trn gi c a Th vi n New York. Ti cng mua t t c sch c th tm c v ch ra d ch l m t quy n thch h p mnh. Th l ti quy t Ti b t nh s t vi t. c ny, nhng v n khng th tm dng lm ti li u gi ng d y cho cc kha h c c a

u chu n b cho vi c vi t quy n sch ny cch y 7 nm b ng cch i ni v lo l ng. Ti cng

nh ng g cc tri t gia c a m i th i

c hng trm quy n

ti u s , t Kh ng T cho t i Churchill. Ti ph ng v n hng ch c ng i n i ti ng nh ng lnh v c khc nhau nh v s quy n anh Jack Dempsey, T ng Omar Bradley, T ng Mark Clark, nh sng l p hng -t Ford - Henry Ford, Roosevelt, nh bo Dorothy Dix... Nhng m i ch l b c kh i nh t phu nhn Eleanor u.

Ti cn ti n hnh m t vi c khc, c ngha quan tr ng hn h n so v i vi c ch ph ng v n v tham kh o cc bi vi t. Ti lm vi c 5 nm trong m t phng th nghi m ch ng lo l ng - m t phng th nghi m c th c hi n v i chnh cc h c vin trong l p h c bu i t i dnh cho ng i l n c a chng ti. Theo ti c bi t, y l phng th nghi m qu u tin v duy nh t trn th gi i thu c lo i ny. Chng ti ra m t s quy t c s d ng nh m ch ng lo l ng r i yu c u h c vin p d ng chng vo cu c s ng v bo co k t t c tr c l p. M t s ng i khc th k l i nh ng cch th c m h trong qu kh . Nh th m ti cho r ng mnh l ng i c nghe nhi u cu c ni chuy n v cch ch ng lo l ng hn b t c ai. Bn c nh , ti cng c t ch c trn ton th gi i. Do , quy n sch ny khng h l m t m l thuy t xa r i th c t . N cng khng ph i l m t bi thuy t gi ng kinh vi n, gi i thch nh ng c ch khoa h c nh m ki m sot nh ng n i lo l ng. Thay vo , ti c g ng vi t m t ti li u chnh xc, sc tch k l i vi c hng nghn ng i tr ng thnh ch ng n i lo l ng c a mnh ra sao. C c hng trm bi vi t v ch ny c g i t i b ng th l nh ng bi ni o t gi i trong cc l p h c c a chng ti

m t i u ch c ch n r ng: d ng n d dng.

y l m t quy n sch g n li n v i th c t , v b n c th

ng

Tri t gia ng i Php Valry ni: Khoa h c l t p h p nh ng cng th c thnh cng. Quy n sch ny cng v y: n l t p h p nh ng cng th c gi i t a lo l ng hi u qu v c th i gian ki m ch ng. Tuy nhin, ti xin ni tr c r ng: c th b n s khng th y i u g m i m , nhng b n s nh n ra nhi u i u b chng ta b qun. V n khng ph i l chng ta khng bi t hay khng hi u, m l chng ta khng hnh c a th i ng. M c ch c a quy n sch ny l k l i, lm sng t , tn vinh v phn tch d i gc nhn m i i v nh ng chn l cn b n c t xa xa, nh m xy d ng ni m tin ni b n v gip b n t tin p d ng chng. Khi ch n s thay c quy n sch ny, ch c h n i u m b n mong m i l th c hi n m t

i. V y th b n cn ch n ch g n a? Chc b n s m qu ng gnh lo i v vui s ng!

DALE CARNEGIE

quy n sch ny mang

1.

n k t qu t t nh t

quy n sch ny pht huy tc d ng cao nh t, c m t yu c u khng th b qua, t c tc

m t yu c u quan tr ng hn t t c cc yu c u khc. N u b n khng p ng c i u ki n tin quy t ny th d b n c p d ng c ngn quy t c khc cng khng d ng mong mu n. V y, yu c u c bi t l g? R t n gi n, l: B n ph i c m t khao kht nh trong vi c qu ng gnh lo u v vui s ng.

h c h i mnh li t, m t quy t tm kin Lm th no

c c khao kht y? Hy ngh v s bnh yn c a tm h n, s c n. n m chnh. C th b n s b c ch gi i

kh e, h nh phc v s giu sang m b n s c c khi v n d ng nh ng chn l c xa nhng c gi tr vnh c u m quy n sch ny nh c 2. V i m i chng, u tin b n c n

c l t qua

cm d mu n tr. N u b n hy quay l i v

c chng ti p theo. Nhng ck t

ng lm nh v y, tr khi b n

c v mu n v t b lo l ng v b t

u t n h ng cu c s ng h nh phc th

u chng. Xt v lu di, i u ny s gip ti t ki m th i gian

v pht huy hi u qu cao hn. 3. Th ng xuyn d ng l i nghi m ng m v n i dung b n ang c. Hy t h i c

mnh c th p d ng cc g i nh th no v trong tr ng h p no. Phng php ny s gip ch cho b n nhi u hn l ki u con th . 4. Chu n b s n bt mu nh d u ngay khi

c h i h nh m t ch ch nh ch y u i theo

c c b t c g i no b n cho

r ng mnh c th p d ng. N u l m t g i b n sao, hy g ch chn t ng cu ho c nh k hi u XXXX ngay bn c nh. Cch lm ny s khi n cho vi c xem l i m t quy n sch tr nn th v hn, nhanh hn v d dng hn. 5. Ti dnh g n hai nm vi t m t quy n sch bn v ngh thu t ni tr c cng nh c nh ng g chnh mnh n ng kinh ng c. V v y, c quy n sch ny,

chng nhng v n th y ph i xem l i n th ng xuyn vi t. T c n u b n mu n

lng qun c a chng ta lc no cng nhanh

t c m t l i ch th c s v lu di trong vi c

ng ngh r ng ch c n l t qua m t l n l Hy

. M i thng b n nn dnh vi gi xem l i. c n v

t quy n sch trn bn lm vi c tr c m t b n m i ngy. Th ng xuyn

nh c nh mnh v nh ng c h i ti n b lc no cng r ng m . Xin nh r ng vi c p d ng cc nguyn t c ny ch tr thnh m t thi quen khi b n th c hi n nghim tc vi c n l i v th c hnh. Khng c cch no khc ngoi cch y. 6. Bernard Shaw t ng nh n xt r ng: N u b n c d y b o m t ng i th anh ta s ng. Chng ta

khng bao gi ch u h c. Shaw ni ng, h c h i l m t qu trnh ch t c c a quy n sch ny th hy bi n chng thnh hnh v n d ng m i c th lu l i trong tr c chng ta.

h c h i b ng cch th c hnh. V v y, n u b n th c s mong mu n n m v ng cc nguyn ng. Hy p d ng chng b t c khi no c c h i. N u khng lm th , b n s qun r t nhanh. Ch nh ng ki n th c c

B n c th c m th y kh p d ng c cc g i vo m i lc. Ti hi u i u ny, b i ngay b n thn ti l ng i vi t sch cng c m th y kh m p d ng c t t c nh ng i u mnh gi i thi u. V v y, khi c quy n sch ny, hy nh r ng b n khng ch n thu n l y thng tin m cn ang c g ng t o l p nh ng thi quen m i v cng l t o l p m t cch s ng m i n a. N i h i th i gian, s kin tr v kh nng v n d ng hng ngy. V v y, hy th ng xuyn gi l i quy n sch. Hy coi n nh m t quy n s tay gip b n ch ng n i lo l ng; v khi g p ph i m t v n m i th r i tung ln. m y khi t ra ng di u s 7. n v i b n. Hy bi n vi c h c tr thnh m t tr chi th v b ng cch h a tr cho m t ng i ng lm nh ng i u b c kh khn hy ng lm cho c l i nh ng ng, theo b n nng b i v chng ch ng gi i quy t v n v i xem k t qu k

n. Thay vo , hy gi nh ng trang sch ny ra,

o n b n g ch chn. R i th d a vo n

b n no m t s ti n nho nh m i khi h b t qu tang b n ang vi ph m m t trong cc nguyn t c. 8. Xin gi n trang 223 v 224 c a quy n sch ny v c v cch m ng ch

ngn hng Ph Wall, H. P. Howell v con ng i v

i Benjamin Franklin s a ch a sai

l m. Sao b n khng th dng cc phng php c a h quy t c ny c a mnh? N u lm theo, ch c ch n b n s

i chi u v i vi c p d ng cc t c hai i u:

Th nh t, b n s th y mnh c tham gia vo m t quy trnh gio d c th v v v gi. Th hai, b n s th y kh nng v t b u lo v t n h ng cu c s ng c a mnh pht tri n nh m t cy nguy t qu xanh ti. 9. Hy ghi chp vo m t quy n s tay nh ng thnh cng c a b n trong vi c p d ng cc nguyn t c ny. Hy ghi chi ti t v cc tn tu i, ngy thng, k t qu ghi chp ny s ti p thm c m h ng bu i t i no , b n s th y th v bi t bao khi tnh c c l i chng. t c... Vi c b n ti p t c c g ng; v nhi u nm sau, trong m t

Tm t t

9 g i gip pht huy cao nh t tc d ng c a quy n sch

1. 2. 3. 4. 5. 6.

Nui d ng kht v ng n m v ng cc nguyn t c ch ng lo l ng. c m i chng hai l n tr c khi chuy n sang chng k ti p. Khi c, th ng xuyn d ng l i hnh dung b n s v n d ng m i g i nh th no.

G ch chn nh ng cu, t , ghi ra bn l nh ng quan tr ng. Xem l i quy n sch ny hng thng. V n d ng cc nguyn t c m i khi c c h i. S d ng quy n sch ny nh m t s tay lm vi c gip b n gi i quy t cc r c r i hng ngy.

7.

Bi n vi c h c tr thnh m t tr chi th v b ng cch h a tr cho m t ng i b n no m t s ti n nho nh m i khi h b t qu tang b n ang vi ph m m t trong cc nguyn t c trong quy n sch ny.

8.

nh gi l i nh ng ti n b

t c hng tu n. Hy t h i mnh m c nh ng sai

l m g, c i thi n ra sao, v rt ra bi h c g. 9. K p quy n s tay vo sau quy n sch th no v khi no. ch ra b n p d ng cc nguyn t c nh

PH N I

CC NGUYN T C C B N LO I B S LO L NG

1
________________________

S ng trong Nh ng ngn kn c a th i gian

Ma xun nm 1871, m t thanh nin nh h ng v cng su s c lm th no c c m t quy n sch ch a 21 t s c B nh vi n

n tng lai c a anh. Anh l sinh vin y khoa

a khoa Montreal. Anh ang r t lo l ng v k thi cu i kha, v vi c ph i i u, lm g, ki m s ng v xy d ng s nghi p. c c nm 1871 gip iv i, hai

Hai mi m t ch m ng i sinh vin y khoa ny

anh tr thnh v bc s danh ti ng nh t trong th h c a mnh. ng thnh l p v i u hnh Tr ng Y khoa John Hopkins n i ti ng th gi i. ng tr thnh Gio s su t Y h c c a tr ng quy n sch i h c Oxford danh hi u cao qu nh t c a m t ng i thu c ngnh y. ng c vua Anh phong t c Hi p s. Khi ng qua s dy t i 1.446 trang c bin so n k v cu c c a ng. Tn ng l William Osler. V y l 21 t ng c a Thomas Carlyle gip ng s ng m t cu c ch Anh dnh cho i v s nghi p

c c nm 1871 21 t

i khng b rng bu c b i nh ng lo u:

Our main business is not to see what lies dimly at a distance, but to do what lies clearly at hand. ( i u quan tr ng khng ph i l bi t c i u g s x y ra trong tng lai, m l bi t c ph i lm g trong hi n t i). B n mi hai nm sau, vo m t bu i sng ma xun m trong khun vin tr ng khi hoa tuylip n r i h c v vi t m t

i h c Yale, Ngi1 William Osler ang gi ng bi cho cc sinh c bi t; nhng i u khng

vin. ng b o h r ng m i ng i c ngh m t gio s c a 4 tr ng quy n sch n i ti ng nh ng h n ph i c m t b no ng, v cc b n thn c a ng bnh th ng.

1

u bi t r ng b no c a ng ch l m t b no v cng

Cch xng h v i nh ng ng i c phong t c Hi p s

Anh

V y b quy t no gip ng m t chi c tu th y l n bng qua nhi u b ph n c a tu t

t c nh ng thnh qu nh th ? ng cho r ng l i Ty Dng. V thuy n tr ng ng trn mi tu v

v ng s ng trong nh ng ngn kn c a th i gian. C l n, Ngi William Osler i trn b m vo m t chi c nt, th l - H bi n! ti ng my mc r n vang, r i ngay l p t c r t ng tch ra k t h p l i thnh nh ng ngn kn n c bao b c l y cc ph n quan tr ng c a chi c tu. Nh th , n u ch ng may g p tai n n th n c cng khng th trn vo nh ng ni tr ng y u, gip tu c an ton hn. Ti n s Osler ni v i cc sinh vin c a mnh r ng: M i chng ta l m t b my k di u hn chi c tu th y kia r t nhi u, v hnh trnh cu c i c a chng ta cng di hn nhi u so v i hnh trnh c th m i giai o n c a cu c i, hy nh n m t c a m t chuy n tu. Ti khuyn cc b n hy h c cch i u khi n b my s ng trong nh ng ngn kn c a th i gian.

chi c nt v l ng nghe ti ng cnh c a s t ng l i, ngn khng cho qu kh , cho nh ng ngy hm qua ch t trn vo. Hy nh n m t chi c nt khc s t, tch chng ta kh i tng lai, kh i nh ng ngy cha nh ng k d i d t i khp nh ng chi c rm n. Gi b n an ton, r t an

ton trong hm nay. Hy tch kh i ngy hm qua b i chnh chng soi ng cho n ci ch t v v . Nh ng lo u v tng lai v qu kh m chng ta v n mang theo bn mnh chnh l nh ng tr ng i l n nh t. Hy tch kh i qu kh v chn vi n. V cng lm nh th v i tng lai. Tng lai chnh l hm nay. Ch hi n t i m i c th c u r i con ng i. S suy gi m v nhi t huy t cng nh nh ng phi n mu n v cng th ng tinh th n s lun eo bm nh ng ai c mi lo l ng cho ngy mai... V v y, chng ta c n ph i trnh xa c hai ngn qu kh v tng lai, tr n v n trong ngn hi n t i. Ng c a Ti n s Osler l g? Ph i chng ng mu n ni r ng chng ta khng nn c cht c g ng no chu n b cho tng lai? Khng. Hon ton khng ph i v y. ng chng ta chu n b cho ngy mai chnh l em h t tr ni ti p r ng: Cch t t nh t chu n b cho tng lai. Ngi William Osler d n m t l i c u nguy n quen thu c c a tn gio: Xin cha ban cho chng con hm nay lng th c hng ngy. Thin Cha ng th i h c cch s ng

tu , nhi t huy t t p trung lm t t cng vi c ngy hm nay. l cch duy nh t b n c th

Hy nh r ng l i c u nguy n ch c u xin lng th c cho ngy hm nay thi m khng phn nn v ph n th c n i thiu hm tr c hay khng c ni: i, l y Cha, ru ng la m c a chng con ang kh h n, c l s p c m t tr n h n hn n a, n u v y lm sao chng con c c th c ph m vo v sau, n u chng con khng c vi c lm th sao i Cha knh yu, n u v y, lm sao chng con c lng th c n?.

Khng, l i c u nguy n d y chng ta ch h i xin bnh m cho hm nay thi. Chi c bnh m c a ngy hm nay l chi c bnh m duy nh t m b n c th n c. Nhi u th k tr c y, m t nh hi n tri t ngho kh i lang thang qua m t mi n qu c i c n s i , ni ng i dn ph i ch t v t ki m s ng t ng ngy. M t ngy n , m ng t h p quanh ng trn m t ng n truy n qua bao th h : i v ng a ra m t bi gi ng. y c l l bi gi ng c trch d n nhi u nh t trong m i th i i, trong c cu ni c lu

ng lo l ng cho ngy mai; v ngy mai s t lo li u m i vi c

c a chnh n. S th a m a c a hm nay l cn nguyn c a t i l i ngy sau(2). B n c n ph i hi u r ng Cha Jesus khuyn chng ta ng ngh. Hi n nhin l chng ta ph i ngh ng lo, ch khng ph i

n tng lai, nh nhi u ng i v n ni: vn ln.

Ti ph i ngh cho tng lai. Ti ph i ch c ch n s b o b c c cho gia nh. Ti ph i dnh d m ti n cho tu i gi. Ti nh t nh ph i c k ho ch v s chu n b ng, chng ta ph i ngh m t cch nghim tc v tng lai r i ln k ho ch v chu n b chu o. Nhng ta hon ton khng c n ph i lo l ng. Su t Th chi n th hai, cc nh ch huy qun s chi n u lu di ch khng dnh tm tr t p trung chu n b k ho ch c Earnest

lo u v nh ng g s x y ra.

J. King, ch huy h i qun M ni: Ti trang b t t nh t cho nh ng ng i lnh gi i nh t v yu c u h th c hi n nh ng nhi m v m ti cho l sng su t nh t. l t t c nh ng g ti c th lm. N u n s p mnh c King ni ti p: N u m t con tu b m, ti khng th v t n ln c.

m, ti cng khng th ngn n l i. Ti ch c th s d ng th i gian c a

chu n b cho ngy mai thay v c g m nh m nh ng n i bu n c a ngy hm qua.

(2)

Bi gi ng trn ni c a Cha Jesus.

Hn n a, n u ti c vi c g.

cho n i lo l ng eo bm th ti s khng cn s c

lm b t c

D th i xa hay th i nay, th i chi n hay th i bnh, s khc bi t c b n gi a l i t duy t t v l i t duy t i l: m t l i t duy t t th ng xem xt m i lin h gi a nguyn nhn v k t qu , t th ng d n a ra nh ng k ho ch h p l v tch c c; cn l i t duy t i n tnh tr ng cng th ng v suy s p v tinh th n. c ph ng v n Arthur Hays Sulzberger (1935 1961), ch

Ti t ng c vinh d

bo The New York Times, m t trong nh ng t bo n i ti ng nh t th gi i. Sulzberger k v i ti r ng khi Th chi n th hai lan r ng sang chu u, ng qu chong vng v lo l ng cho tng lai n n i g n nh khng ng c. ng th ng th c d y lc n a m, ng i tr c gng v t v chn dung mnh. ng khng bi t g v h i h a, nhng v n c m c mong xua i n i lo l ng trong u lo v tm th y s thanh th n cho ca: Ch m t b c l v i ti. u. Ngi Sulzberger b o ti r ng ng khng th b h t n khi ng lm theo cu chm ngn trong bi thnh

c nh sng t t lnh d n ng, a l i b c chn Ti khng c u c th y tng lai xa xi pha tr c; Ch m t b c l v i ti.

Cng lc , t i chu u, m t ng i lnh tr cng nh n th c c i u ny. Tn anh l Ted Bengermino, s ng Baltimore, Maryland. Trong th i gian di n ra cu c chi n, nh ng lo l ng tri n min khi n anh g n nh ki t s c. Ted Bengermino k l i: Thng T nm 1945, cc bc s pht hi n ti m c ch ng co th t c ngang ru t k t m nguyn nhn l do tnh tr ng cng th ng qu m c. K t qu l ti lun ph i ch u ng nh ng cn au nh c hnh h c th .

Ti m t m i v cng. L nhn vin phng Bo t , H s quan c a S on b binh 94, cng vi c c a ti l ln danh sch v lu tr s li u v cc thng b nh binh, cng nh binh lnh t tr n hay m t tch khi chi n nhi m v khai qu t thi hi c a c qun ng minh v qun u. Ti cng c ch c chn

c t qua qut, v i vng trong cao tro cu c chi n. Ti ph i thu th p di v t c a nh ng ng i ny r i g i chng cho gia nh v ng i thn c a h , nh ng

ng i r t trn tr ng cc di v t . Ti th ng lo s r ng chng ti s ph m ph i nh ng sai l m nghim tr ng v ng x u h . Ti khng bi t mnh c th v t qua t t c nh ng vi c ny hay khng. Li u ti c cn s ng a con duy nh t c m a con trai m i 16 thng tu i m ti cha h th y m t?

Ti lo l ng, m t m i t i m c s t m t 15 k-l-gram v s hi g n nh pht in. Ti nhn hai bn tay c a mnh. Chng ch cn da b c xng. Khi p s tr c ngh s tr v nh v i thn hnh tn t , ti suy s p v khc n c n nh m t a tr . Ti tr nn y u u i n n i m i khi ch c m t mnh, n c m t ti l i tro ra. C th i gian, khng lu sau khi tr n Bulge n ra, ti khc nhi u n n i g n nh m t h t hy v ng tr l i cu c s ng c a m t ng i kh e m nh bnh th ng. Cu i cng, ti ph i n phng khm s c kh e c a qun c a ti n m i. V bc s

cho ti m t l i khuyn lm thay ki m tra k l ng, ng cho bi t v n Ted ny, ti mu n c u hy ngh cu c ct. C u bi t t tc th lm b t c

i hon ton cu c s ng c a ti. Sau khi tinh th n. ng b o: ng h ng h ; v i mnh gi ng nh m t chi c ph n trn c a chi c

y, c hng nghn h t ct

u ch m ri ch y qua ch th t h p i u g khi n ch th t to ra

gi a. C u cng nh ti, khng cc h t ct ch y qua nhanh u m t ngy m i, ta u nm i

hn m khng lm h ng i chi c khc cng gi ng nh chi c

ng h . Chng ta hay b t k ng i no

ng h ct ny. M i khi b t

c m th y c hng trm vi c ph i hon thnh ngay trong hm y. Nhng ta c n ph i lm t ng vi c m t v chng c ti n hnh t t , ngy gi ng nh nh ng h t ct ch y qua ch th t c a chi c mnh. K t ci ngy ng nh , ti tun th tri t l s ng khn ngoan m v i qua cu c chi n; v n by gi v n ti p ng h ct. B i

n u khng, ch c ch n chng ta s t h y ho i c th l c v tinh th n c a

bc s ny truy n l i. T ng h t ct m t. . . . T ng vi c m t. N gip ti b o v c th ch t l n tinh th n t c gip ch cho ti trong cng v Gim doanh cng pht sinh nh ng v n c Qu ng co v Quan h cng

chng c a T p on Adcrafter Printing & Offset. Ti nh n th y lnh v c kinh tng t nh trong chi n tranh: hng

ch c vi c ph i c x l ngay m c r t t th i gian khng c

hon t t. Chng ti i a

hng d tr . Chng ti ph i xem xt cc n hng, thay

ch , khai trng v ng c a cc vn phng, v.v. Thay v cng th ng v lo l ng, ti nh l i l i c a v bc s: T ng h t ct m t. . . . T ng vi c m t. B ng cch ghi nh v th c hi n i u ny, ti hon thnh cng vi c hi u qu hn m khng h g p ph i c m gic r i tr hay l n l n t ng sut nh g c ti trn chi n tr ng nm xa. M t trong nh ng ghi nh n ng bo ng nh t v l i s ng c a chng ta ngy nay v

l: m t n a s gi ng b nh hi n ang c dnh cho cc b nh nhn g p nh ng v n ch ng ch t v tng lai ng s . Tuy nhin, ph n l n nh ng ng i ny c th ph i vo vi n c th l i c a Cha Jesus: s ng h nh phc v h u ch hn - n u h ch u tm

tm l v th n kinh, nh ng b nh nhn hon ton suy s p d i gnh n ng c a qu kh khng n nh ng

ng lo l ng v ngy mai; hay nh ng l i c a Ngi William Osler:

Hy s ng trong nh ng ngn kn c a th i gian. Trong m i giy t n t i, con ng i mun s ng i khng thay ni no trong hai vng u ng t i ni giao nhau c a hai vng t

i: qu kh mnh mng v tng lai b t t n. Chng ta khng th t d u ch trong m t tch t c c a th i gian. N u v n

c lm nh th , chng ta c th s h y ho i c th ch t v tinh th n c a mnh. V v y, hy c hi lng s ng tr n m t ngy trong hi n t i. Robert Louis Stevenson3 vi t: Ai cng c th ngy ngy hon thnh cng vi c c a mnh, d n c kh khn n ng. chnh l ngha th c s c a cu c s ng. Vng, l t t c nh ng g cu c s ng i h i Michigan, t ng tuy t v ng chng ta. B E. K. Shields, Saginaw, n u. Hy s ng tr n v n m t ngy th t bnh an v chan ch a tnh yu thng cho t i khi m t tr i t t

n m c sut t t cho t i khi b h c c cch s ng

khng lo u. B Shield k cho ti nghe cu chuy n c a mnh: Nm 1937, ch ng ti qua i. Ti r t au kh , c n, v b t u ri vo

c nh tng qu n. Ti vi t th cho ng ch c c a mnh, ngi Lenon Roach qu n l cng ty Roach-Fowler, thnh ph Kansas. ng nh n ti vo lm tr
3

Robert Louis Stevenson (1850-1894): Nh vn, nh th Anh, n i ti ng nh t Vi t Nam v i cc tc ph m dnh cho tr em nh Treasure Island ( o chu bu), The Black Arrow (Mi tn en). Tc ph m c a ng c d ch ra hn 90 th ti ng trn th gi i.

l i. Tr c , ti lm cng vi c gi i thi u sch c a nh xu t b n World Books cho cc tr ng h c ch ng ti b ti n th tr n v vng nng thn. Hai nm tr c, khi u l i cng vi c ngy tr c. m, ti ph i bn i chi c -t; nhng gi ti tch cp

mua tr gp m t chi c xe c v b t

Ti c ngh lm vi c s gip ti vi b t n i bu n, nhng d ng nh khng ph i v y. Th m ch ti c m th y mnh khng lm n i vi c li xe v n cm m t mnh. lo nh n g. Ma xun nm 1938, ti tr ng lc ngh n vng Versailles, Missouri. Nh ng ngi n m c c m t s ni, sch kh kh bn; v ti ph i ch t v t l m m i nh ng kho n chi ph cho chi c xe, d ch ng ph i l s ti n nhi u

r t t i tn, ng x th t i t ; ti c n v n n ch

n vi c t t . Ti ch ng thi t tha g n a. D ng nh y khng i m t v i cu c s ng. Ti s m i th : s khng tr ti n thu phng, s s khng c nhng l i s khng c l i v i cu c ti n ti n ti n

ph i l ni dnh cho nh ng ng i lm cng vi c nh ti. Ti s th c d y vo m i sng v ph i xe, s khng tr nh t nu gi ti ti s khng c ti n n. Ti bi t l s c n bc s. i u duy

kh e mnh ang c v n

i ny cng l m t n i lo. Ti lo em gi mnh

s v cng au bu n khi ch cn l i m t mnh v trong t n cng c a suy ngh, lo cho m tang c a mnh. c c m t bi bo. Nh ng i u tc gi vi t ti p t c s ng. Cho n t n by gi , ti v n

M t ngy n , ti tnh c cn ti p thm cho ti ngh l c

gip ti thot kh i tm tr ng chn ch ng th lng v tuy t v i hn, n bi t n m t cu trong bi bo y: i v i m t ng i bi t nh n th c cc gi

tr cu c s ng th m i ngy lun l m t cu c s ng m i. R i ti khm ph ra r ng vi c s ng tr n v n v h t mnh cho hi n t i cng khng qu kh khn. T ng ngy m t, ti b t tng lai. M i sng, ti s ng m i. V y l ti chi n th ng chnh b n thn mnh! Ti chinh ph c n i s c m gic c c, s s ng trong c nh thi u th n. Ti r t hi lng v i cu c u h c cch qun i qu kh v khng ngh n u nh c nh b n thn r ng: Hm nay l m t cu c

s ng hi n t i. Trong ti lun trn cu c s ng. Gi d cho cu c s ng c a ti Tr c khi Cha ra nh ng v n th sau:

y nhi t huy t v i cng vi c v tnh yu

y ti bi t khng i u g c th khi n ti s hi hay lo ngh, n nh ng c nh ng no i chng n a.

i 30 nm, c l Horace nh n ra gi tr c a hi n t i khi sng tc

H nh phc thay cho m t ng i, v ch nh ng ng i Dm kh ng nh r ng ngy hm nay l ngy c a ring h

H s ng th t bnh tm v th t ln trong ni m kiu hnh: Ngy mai ? M c k ! V ti s ng h t mnh cho hm nay. Theo ti, m t trong nh ng bi k ch c a con ng i l t t c chng ta chng ta l i m v m t v n h ng huy n o tt t n chn tr i xa. n th ? i u c khuynh

h ng l ng trnh cu c s ng. Thay v ng m nhn khm h ng ang n r tr c hin nh,

T i sao chng ta l i kh d i - kh d i m t cch ng thng

B ng nh ng chim nghi m cu c s ng, Stephen Leacock4 th ng th t: Cu c ng n ng i c a chng ta m i k l lm sao! Khi cn b, ta th ng b t mnh b ng cu ni: Sau ny l n ln, ta s . xong, ta m mng:

u cu chuy n c a

n khi l n ln, ta l i ni: Khi no n khi ngh hu, nhn l i cu c

tr ng thnh, ta s . Tr ng thnh r i, ta b o: Sau khi k t hn, ta s . V k t hn n lc c ngh hu, ta s . R i i, con ng i ng ngng khi th y d ng nh c m t cn gi l nh cu n tri t t c . V y l ta b l cu c i c a mnh r i, ta khng k p ng m nhn v c m nh n nh ng thi v c a cu c s ng, v cng ch ng cn c h i no n a. Khi hi u ra r ng mnh ph i s ng tr n v n t ng gi , t ng kh c c a hi n t i th qu mu n. Edward S. Evans, m t ng i dn s ng ng ti n Detroit, v qu lo l ng bu n phi n m

sut t t . Sinh ra v l n ln trong c nh ngho kh, Edward S. Evans ki m c nh ng u tin t vi c bn bo, r i ng xin ph vi c cho m t c a hng t p ph m. V c th nui s ng 7 mi ng n. D sau, ng chuy n sang lm ph t cho m t th vi n

Stephen Butler Leacock (1869 1944): Nh vn, nh kinh t h c n i ti ng ng i Canada.

kho n lng nh n c r t t i nhng ng cng khng dm ngh vi c. Ph i sau, ng m i c can m b t

n 8 nm u ch

u s nghi p c a ring mnh. V i s v n ban i ng thay

l 55 -la vay m n, ng t o nn m t c ngi mang v l i nhu n 20.000 -la m i nm. Th r i m t bi n c x y x y n, m t bi n c khi n cu c i h n. Chuy n n. Ngn n khi ng k b o lnh m t kho n ti n l n cho m t ng i b n c a mnh v th t

khng may, ng i b n b ph s n. Bi n c ny cha qua, tai h a khc l i p

hng ni ng g i ton b s ti n ti t ki m cng b v n . Tai h a ny khng ch khi n ng tr ng tay m cn ri vo c nh n n n. M t kho ng n kh ng l : 16.000 -la! C s c v t qu s c ch u ng c a ng! ng nh l i:

Khng n khng ng , ch trong vi ngy, ti g y r c v h c hc h n. Lc ti ch ng bi t n i u g ngoi nh ng n i lo. M t ngy n , khi ang il i i trn ng, ti ng t x u ngay trn v a h. Cu i cng, ti khng th

c n a, ph i n m li t gi ng. M i ngy ti l i y u hn. Cu i cng, bc s ni r ng ti ch cn s ng c hai tu n n a. Ti bng hong. Ti ng i vi t di chc, r i quay l i gi ng n m i ngy trt hi th cu i cng. Gi y, u tranh hay lo l ng cng ch ng ch g. Ti ph m c t t c , v i ng . Su t hai tu n li n, ti cha bao gi ng ch t, ti ng ngon lnh nh m t tm h n th thi

c hai ti ng lin t c; u tan

nhng by gi , ch ng cn g c th lm v ng b n tm tr c a m t ng i s p a tr . S cng th ng m t m i b t bi n. Ti n ngon mi ng v l i tng cn. Vi tu n sau, ti c th dng n ng t i l i. n tu n th su, ti y ti

tr l i lm vi c. Ti t ng ki m c 20.000 -la m i nm; nhng gi

hi lng v i cng vi c 30 -la m t tu n. Ti h c c m t bi h c. Ti khng cn lo l ng khng cn h i ti c v nh ng g x y ra khng cn e s tng lai n a. Ti d n ton b th i gian, s c l c v nhi t huy t vo cng vi c hi n t i. Cng vi c lm n c a Edward S. Evans hi n r t pht New York t nhi u nm nay. N u b n bay Field - m t ng bay c t. Ch trong vi nm, ng Evans

tr thnh Ch t ch c a cng ty Evans Products, c m t trn S giao d ch ch ng khon n Greenland, c th b n s h cnh t theo tn c a ng. Tuy nhin, c th Edward S. Evans s

khng bao gi

t c nh ng thnh cng nh th n u ng khng h c c cch s ng

trong nh ng ngn kn c a th i gian. Dante5 ni: Hy bi t r ng ngy hm nay s khng bao gi tr l i. Th i gian ang tri i v i m t t c chng m t. Ngy hm nay chnh l ti s n qu gi nh t c a chng ta. N l ti s n duy nh t chng ta ch c ch n c. Trn bn lm vi c c a nh vn John Ruskin c m t hn n s, trn n i b t m t t r nt: Ngy hm nay. Tuy khng c hn nh th nhng ti dn m t bi th ln t m gng soi mnh c th nhn vo m i sng. : L I CHO NGY M I Hy s ng tr n v n ngy hm nay! V chnh l cu c s ng, cu c s ng th c s M t ngy i th i gian ng n ng i! Ch a tr n m i i u s th t i ta: l bi th c a Kalidasa, nh so n k ch n i ti ng ng i n

Ni m vui tr ng thnh S hnh di n khi hnh ng

Nt r c r c a dung nhan. Qu kh ch l m t gi c m V tng lai l m t vi n nh. S ng h t mnh trong hi n t i l lm p m i ngy qua

V bi n m i ngy mai thnh ngy ch a chan hy v ng

Dante Alighieri (1265-1321): nh th, nh th n h c n i ti ng ng i , tc gi c a ki t tc Th n khc (La Divina Commedia). Dante c xem l ng i c ki n th c bch khoa uyn bc vo b c nh t c a th i i ng.

V v y, l:

thot kh i nh ng lo l ng, phi n mu n, i u

u tin b n c n ph i lm

Hy ng ch t nh ng cnh c a s t d n

n qu kh v tng lai. Hy s ng v i

ngy hm nay, t n d ng t i a 24 gi qu gi c a m t ngy.

Sao b n khng t h i b n thn mnh v i tm cu tr l i cho nh ng cu h i sau? 1. Li u ti c ang l ng trnh cu c s ng hi n t i v c mi lo ngh cho tng lai hay m t ng n m t v n h ng huy n o tt t n chn tr i?

2. Li u ti c lm u m ngy hm nay c a mnh b ng nh ng h i ti c v nh ng i u qua? 3. Li u m i sng th c d y, ti c quy t tm s ng tr n ngy hm nay d ng tri t 24 gi m cu c s ng em n cho ti? s

4. Li u ti c th s ng t t hn khi ch n cch s ng trong ngn kn c a hi n t i ny khng? Khi no ti nn b t u ? Tu n sau? . . . Ngy mai? . . . hay Hm nay?

2 ________________________

M t gi i php nhi m mu
Thi dm ch p nh n th c t chnh l i u ki n th thch m n mang l i v b t u tin gip b n t ng b c v t qua u suy ngh th c s .

- WILLIAMS JAMES

l gi i php c a Willis H. Carrier, m t k s ti gi i, ng i tin phong trong ngnh cng nghi p i u ha khng kh, ng i gi i c tr s gi i lo ngh h u hi u nh t. Ngi Carrier cho bi t: Khi cn tr , ti lm vi c cho cng ty Buffalo Forge York. Ti c giao nhi m v l p th ng tr gi hng tri u -la c a cng ty ph Crystal, Missouri. M c ch c a vi c l p kh c th chy m khng gy h i Buffalo, New ng u t p on Carrier n i ti ng th t t i Syracuse, New York. Theo ti, l m t trong nh ng gi i php ha

t thi t b lm s ch kh cho m t h a th y tinh Pittsburgh, thnh t ny l lo i b cc t p ch t

ng c. Phng php lm s ch kh thnh ph

ny cn r t m i m v ch m i c th nghi m m t l n duy nh t tr c trong nh ng i u ki n r t khc bi t. Nhi m v l n y c a ti Crystal n y sinh nh ng kh khn khng th l ng tr c. Ti th c s chong vng khi bi t r ng mnh th t b i, c nh th v a b ai ging m t n vo th i gian di, u. Lng d ti ch ng th no yn c. Su t m t u c ti min man nh ng cu h i, gi i php, th c m c n u

Cu i cng, tr c gic mch b o ti r ng lo l ng khng a ti c ; v th ti v ch ra m t phng cch x l v n

c a mnh m khng

ph i lo l ng. N r t hi u qu . Ti s d ng cng c ch ng-lo-l ng ny

trong hn 30 nm. N r t n gi n nn ai cng c th p d ng. Phng cch ny g m 3 b c: B c 1. Ti m nh d n nhn th ng vo v n , hnh dung trong tnh

hu ng x u nh t th m i chuy n s ra sao. T t nhin s khng ai b t hay t hnh ti. C chng ti s m t cng vi c hi n t i c a mnh; v r t c th cc ng ch c a ti s ph i h y b chi c my ny v chng ti s m t tr ng kho n u t 20.000 -la. B c 2. Sau khi d on nh ng i u t i t nh t c th x y ra, ti

tm cch thuy t ph c b n thn ch p nh n m i chuy n khi c n thi t. Ti t nh : Th t b i ny s l m t n khng may ging xu ng s nghi p c a ti, nhng ti v n c th tm c m t ch lm khc, tuy c th khng t t b ng. V pha nh ng ng ch c a ti th h i u ki n bi t tr c l chng

ti ang th nghi m m t phng php m i, v n u th nghi m ny c lm m t c a h 20.000 -la th xem nh l m t kho n chi ph nghin c u c n thi t trong qu trnh tm ra phng php m i. Sau khi hnh dung nh ng chuy n t i t nh t c th x y ra v thuy t ph c b n thn ch p nh n chng trong tr ng h p c n thi t, b ng m t i u v cng quan tr ng x y ra: Ti l p t c c m th y thanh th n m t c m gic m ti khng c c trong nh ng ngy tr c . B c 3. T l c th m ch p nh n. Ti c g ng gi m thi u con s thua l 20.000 -la kia. Sau khi tnh ton nhi u gi i php, ti th y r ng n u b thm 5.000 -la n a b b sung th v n thu n c a chng ti s l p m t thi t c ch p c gi i quy t. Ban gim tr i, ti bnh tnh d n ton b th i gian v s c

tm cch c i thi n tnh hnh, d a trn nh ng i u t i t nh t m ti

xu t c a ti. V y l thay v cng ty ph i m t i 20.000 -la,

chng ti thu v 15.000 -la v b o ton c uy tn v i khch hng. C th ti khng bao gi lm c nh th n u ti c kh kh m l y s lo l ng, b i m t trong nh ng c i m t i t nh t c a vi c lo ngh tri n

min l n s tiu di t kh nng t p trung c a ta. Khi lo l ng, chng ta s b phn tn u c v khng th a ra nh ng quy t nh sng su t. Tuy t b n thn nhin, khi bu c mnh ph i n th chng ta s lo i b i m t v i i u t i t nh t v th m ch p nh n c nh ng t ng t ng m h v vo v n c a mnh. n gi , ti v n p d ng gi i y, by gi ti c th vui

vo m t v th c th t p trung cao

Chuy n x y ra t nhi u nm v tr c nhng php ny b i tnh hi u qu c a n. Nh b n th y s ng m khng ph i kh s v cn b nh lo u. D i gc nh n r i ro c a mnh, v

tm l, chng ta hon ton c th hi u c v sao cng th c mu n v y. Khi dm i di n v ch p ng

nhi m c a Willis H. Carrier l i c gi tr v thi t th c

m c cao nh t, chng ta s thot kh i m my m m n i lo l ng ging ra nh n bi t ch u c chng ta c s t nh to tm cch thot kh i tnh tr ng kh

tr c m t chng ta. Khi , t m nhn c a chng ta tr nn sng r khn. V l lc gi i php t i u xu t hi n. Gio s William James, cha

c a ngnh tm l h c ng d ng, qua

it

nm 1910. Nhng n u cn s ng v bi t r ng c m t gi i php ng ph v i i u t i t nh t ny, h n ng s nhi t li t ng h . Ti dm kh ng thi dm ch p nh n th c t chnh l i u ki n nh i u ny l v chnh ng ni v i u tin gip b n t ng b c v t qua cc sinh vin c a mnh r ng: Cc b n hy s n sng n nh n nh ng i u t i t nh t b i th thch m n mang l i v b t H c gi Lm Ng u suy ngh th c s .

ng6 c a Trung Qu c cng by t ki n tng t trong n khi ta bi t ch p nh n i u t i t nh t. Theo ti,

quy n sch mang tn The Importance of Living (T m quan tr ng c a cch s ng). Theo ng: C m gic thanh th n ch th c s xt d i gc tm l, i u ny ng ngha v i m t s gi i phng nng l ng.

Qu th c l nh v y! Khi ch p nh n nh ng i u t i t nh t, chng ta s khng cn g m t. V hi n nhin, i u cng c ngha l chng ta s c c may c l i t t in lo n, t c c ! Th nhng, hng tri u ng i h y ho i cu c s ng c a mnh trong s

Lm Ng ng (1895 -1976): nh vn n i ti ng c a Trung Qu c. ng c xem nh m t h c gi c cng l n trong vi c gi i thi u vn ha Trung Qu c ra th gi i qua nh ng tc ph m ng vi t b ng ti ng Anh v ngh thu t, vn ha hay nhn sinh quan c a ng i Trung Qu c.

t i ch v khng dm nhn th ng vo th c t , khng ch u ch p nh n nh ng i u t i t nh t v cng khng mu n n l c c i thi n tnh hnh. Thay v c g ng tm cch gi i quy t, h l i m chm trong nh ng cn xung t d d i c a c m xc r i cu i cng tr thnh n n nhn c a cn b nh c tn l tr m c m. Ti cng bi t thm m t ng i n a p d ng thnh cng gi i php k di u c a Willis H. Carrier m i khi anh ta g p r c r i. l m t thng nhn kinh doanh xng d u New York. ng y k l i cu chuy n c a mnh: Tr c ti lun ngh r ng chuy n t ng ti n ch x y ra trong phim nh. V y m ti b t ng ti n th c s lu t th i chi n quy ngoi i! Chuy n l th ny: Cng ty kinh doanh xng d u m ti i u hnh c kh nhi u xe b n. Ngy , php nh r t kh t khe v l ng d u chng ti c php bn cho m i khch hng. C v nh m t vi ti x xe b n giao thi u d u cho khch, r i em bn ph n n b t c cho cc m i ring. Nhng ti khng h hay bi t g v vi c ny. Ti ch pht hi n ra khi m t ngy, c ng i t xng l thanh tra chnh ph n g p v yu c u ti ph i tr ti n i l y vi c h n s m i nh ng v giao d ch phi php ny. H n c trong tay b ng ch ng v nh ng vi c lm sai tri c a cc ti x cng ty ti, v d a n u ti khng ch p nh n th h n s giao cc ch ng c cho Phng cng t Qu n.

T t nhin ti hi u r ng c nhn ti khng vi c g ph i lo s hay t nh t ti cng t nh v i b n thn nh th . Nhng ti cng bi t r ng m t doanh nghi p ph i ch u trch nhi m tr c php lu t v nh ng vi c lm c a nhn vin. N u v vi c b a ra ta v b phi by trn bo ch, nh ng ti ng x u c th h y ho i vi c lm n c a ti. M ti l i r t t ho v cng ty c a mnh b i cch y 24 nm, chnh cha ti gy d ng nn s n nghi p ny. Ti lo l ng n sinh b nh! Ti khng n khng khng ng su t 3 ngy li n i ? D ti ch n

v kh s v i nh ng suy ngh lu n qu n. Ti nn t lt 5.000 -la theo l i h n vi vnh hay b o h n c vi c i m lm ci vi c b cch no, k t qu cng ch l nh ng cn c m ng. Sau , vo m Ch nh t, ti tnh c c m quy n sch c t ng khi tham gia l p h c v Ngh thu t ni tr c cng chng c a Carnegie. Ti gi ra c,

v khi

n cu chuy n Hy

i m t v i nh ng i u t i t nh t c a

Willis H. Carrier, ti t h i: N u mnh nh t quy t khng tr ti n v tn t ng ti n s giao cc b ng ch ng cho Phng cng t Qu n th i u t i t nh t c th x y ra l g?. Vi c kinh doanh c a mnh s b h y ho i l i u t i t nh t c th x y ra. Khng th c chuy n mnh b i t. T t c nh ng g c th x y ra ch a ln bo ch. l cng vi c lm n s suy s p n u v vi c b

Sau ti t nh : c r i, vi c kinh doanh k nh khng th ti p t c. V y th sao? C th khi mnh ph i i tm vi c. i u ny cng khng thnh v n . Mnh kh rnh v d u m t s hng ch c s vui v nh n mnh vo u c m th y kh hn. N i lo s u m eo ng ti su t 3 lm. Ti b t

ngy qua vi i i cht. Ti tr n tnh l i V ti h t s c ng c nhin nh n ra mnh l i c th suy ngh thng thong! Khi ti ang ngh cch tm ra gi i php, t nhin m t ngh hon ton m i n y ra trong u ti: N u ti k ton b s vi c cho lu t s c a mnh, c th anh y s tm ra m t cch ti cha ngh t i. Ti bi t nghe c v ng ng n khi ni r ng ti ch ng m y may ngh t i i u ny nhng th c s l tr c ti u c suy ngh g m ch bi t lo l ng thi! Ngay l p t c ti quy t vi c u tin s lm vo sng hm sau l ti ln gi ng v ng say nh ch t! Sng hm sau, l i khuyn c a lu t s l ti nn khi c v Cng t vin cho bi t th tn l a n g p Cng t vin c a nh n g p lu t s c a mnh. Sau ,

Qu n v ni h t s th t. Ti lm y nh th . Ni xong, ti r t ng c nhin o n t ng ti n ny di n ra trong nhi u thng nay v k t xng l thanh tra chnh ph y th c ch t l m t o ang b c nh st truy n. Th t nh nhm khi nghe c t t c o chuyn nghi p y khng! i. By gi , b t c khi no u p d ng ci chuy n ny sau khi t giy v b n thn su t 3 ngy m, trn tr xem c nn n p 5.000 -la cho tn l a

Sau vi c ny, ti h c c m t bi h c nh ph i im tv iv n

p l c khi n mnh ph i lo l ng, ti

m ti g i l: Cng th c c xa c a Willis H. Carrier.

N u b n v n cn nghi ng v gi i php c a Willis H. Carrier th h n b n v n cha hi u n m t cch t ng t n. Sau t i khch s n Staler y l cu chuy n c a Earl P. Haney, s ng t i Winchester, Massachusetts. Chnh ng k cho ti nghe cu chuy n ny vo nm 1948 Boston. ng ni:

Vo nh ng nm 1920, ti r t lo l ng v cc v t lot ang t n cng mng d dy c a mnh. M t m, ti b xu t huy t d dy r t nhi u. Ti v i lao m t b nh vi n lin k t v i Tr ng y khoa thu c Ba bc s, trong c c m t chuyn gia n i ti ng v vim lot, v y u n m c cc bc s th m ch khng cho ti c n i h c Ty Nam Chicago. u ni r ng

tnh tr ng c a ti l v phng c u ch a. T 80 k, ti s t cn ch cn 41 k ng tay. Ti s ng b ng ht ra ngoi b t ki m v m t tha kem s a m i gi . M i ngy hai l n vo bu i sng v bu i t i, y t u ph i lu n m t ng cao su vo d dy ti nh ng g cn cha tiu ha h t. Vi c ny ti p di n trong nhi u thng Cu i cng, ti t nh : Nghe y, Earl Haney, n u pha tr c my khng cn g ngoi m t ci ch t d n mn th my hy t n h ng nh ng g t t th c hi n ngay i!. Khi nghe ti ni s s c. Khng th c nh bo n u ti c i du l ch vng quanh th gi i, cc bc s c a ti b n m t vi c nh th . H i vng quanh th gi i th s ph i chn xc ngoi bi n. Broken Bow, Nebraska. V th , ti s mang p nh t trong qung th i gian ng n ng i cn l i. My v n lun mu n tr c khi ch t c du l ch kh p th gi i; v y hy

c! H cha bao gi nghe ni

Ti tr l i: S khng c chuy n y u. Ti h a v i ng i thn l s yn ngh trong ngha trang gia nh theo m t chi c quan ti. Ti t mua m t chi c quan ti r i th a thu n v i cng ty tu bi n n khi con tu quay v n c. Ti kh i hnh chuy n i, lng

mang theo chi c quan ti v n u ti ch t, h s b o qu n thi th ti trong ngn l nh cho ng p trn tinh th n c a ng gi Omar: Hy t n h ng t t c nh ng g chng ta c th tr i qua,

Tr c khi n m xu ng v ho thnh Ct b i: Ct b i l i tr v Ct b i, v d i Ct b i kia, Ch ng c r u, ch ng c l i ca, v cng ch ng c K t thc! Lc b c ln chi c tu hi n c T ng th ng Adams v phng Los Angeles v ti n

ng, ti c m th y kh e kho n hn. D n d n, ti b h n vi c a phng. Nhi u tu n tri

dng b t ki m v thng d dy. Ch ng bao lu, ti n m t t c cc lo i th c n - th m ch c nh ng mn tr n l l m c a cc qua, ti cn ht c lo i x-g en di v u ng s- a. Ti t n h ng cu c s ng nhi u hn nh ng g ti lm trong nhi u nm! Chuy n i g p ph i nh ng tr n gi ma v bo to m ch ring n i khi p s v n cng lao t ton b chuy n phiu lu ny. Ti chi r t nhi u tr chi trn boong tu, ca ht, k t b n, th c m. Khi n Trung Qu c v im th i phng n vi c m mnh t ng v i s ngho i nn a a ti vo quan ti. Nhng ti khng th y khi p s m cn tm th y ni m vui thch l n

, ti nh n ra r ng nh ng lo toan v cng nh v n cn l thin ng n u em so snh

ng. Ti ch m d t nh ng lo l ng v ngha v i ti c m th y

c m th y kh e kho n h n. Khi tr l i M , ti tng cn hn 40 k v g n nh qun r ng mnh t ng b lot d dy. Cha bao gi trong kh e hn th . Ti quay l i lm vi c v cha b gi . m m t l n no cho t i by

Earl P. Haney ni v i ti r ng by gi anh y nh n ra r ng mnh p d ng cc quy t c ch ng n i lo u c a Willis H. Carrier, d khng h hay bi t. u tin, ti t h i: i u t i t nh t c th x y ra l g?. Cu tr l i l

ci ch t. Th hai, ti chu n b tinh th n v ng. n nh n ci ch t. Ti ph i n nh n

n. Khng cn l a ch n no khc. Cc bc s ni tr ng h p c a ti h t hy

Th ba, ti c g ng c i thi n tnh hnh b ng vi c t n h ng nh ng i u t t p nh t trong qung th i gian ng n ng i cn l i. N u sau khi ln tu, ti v n cn m kh kh m i lo l ng, th ch c ch n trn hnh trnh tr v , ti n m g n trong quan ti. Nhng ti th gin ti qun m i r c r i. V chnh s th thi c a tm h n em l i ngu n nng l ng d i do v th c s n c u s ng ti.

V y, n u b n ang lo l ng v v n H. Carrier b ng cch th c hi n 3 i u sau:

g, hy p d ng gi i php k di u c a Willis

1. T h i b n thn: i u t nh t c th x y ra l g?. 2. Chu n b tinh th n ch p nh n i u t i t nh t. 3. N l c c i thi n tnh tr ng x u nh t.

3
________________________

Tc h i c a nh ng n i lo
Sai l m l n nh t c a cc th y thu c l c g ng ch a tr ph n th xc m khng c g ng c u ch a tinh th n c a ng i b nh; h qun r ng tinh th n v th xc lun i i v i nhau! - TRI T GIA PLATO

Vo m t bu i ti cch y nhi u nm, m t ng i hng xm thc gi c ti cng gia nh i tim v c-xin phng b nh

n rung chung c a,

u ma. Anh ta ch l m t trong ng x p hng hng

s hng nghn tnh nguy n vin i g c a t ng nh trong kh p thnh ph New York. Vo th i i m y, lc no cng c hng ch c nghn ng i s hi gi li n c tim v c-xin. Cc tr m tim phng khng ch cc tr m c u h a, b nh vi n m cn ng i. b nh c m t i t t c cc tim v c-xin cho m i m c

n c nh st v cc nh my cng nghi p l n.

Hn 2.000 bc s v y t lm vi c t t b t c ngy l n m u ma v hai trong s h u ma.

u l nguyn nhn c a t t c s h i h ny? Tm ng i trong thnh ph

ch t. Hai trong s g n g n tm tri u dn s New

York ch t v cn b nh D ti s ng nh ti

New York r t nhi u nm nhng cha t ng c ai nh n chung c a u ma. c nh bo r ng c 10 ng i s ng M l i c

c nh bo v b nh u lo m t cn b nh trong cng kho ng th i gian gy ra

thi t h i g p 10.000 l n so v i b nh

Khng c ai rung chung c a nh ti

m t ng i b suy nh c th n kinh v nguyn nhn c a a s cc tr ng h p ny l do lo l ng qu m c v mu thu n trong c m xc.

Khi ni v tc h i c a ch ng lo u, bc s Alexis Carrel, ng i t ng o t gi i Nobel v Y h c ni r ng: Nh ng ng i khng bi t cch ch ng l i u lo th ng ch t tr . Cn theo bc s O. F. Gober, Bc s tr ng c a Hi p h i B nh vi n Gulf, Colorado v Santa Fe, th ch c n s ng m khng cn ph i s hi hay lo ngh th 70% ng i b nh c th t ch a kh i b nh cho mnh. Nguyn do l v n i s hi khi n chng ta lun lo ngh. Vi c suy ngh th ng xuyn gy ra tnh tr ng cng th ng u c, nh h ng tr c ti p n cc dy th n kinh i u khi n cc b ph n khc nhau trn c th , c bi t l d dy. N l

nguyn nhn c a nh ng cn b nh nh kh tiu, vim lot d dy, r i lo n nh p tim, au u, ch ng t li t, v.v. Ti n s Joseph F. Montague, tc gi cu n sch Nervous Stomach Trouble ( au d dy do suy nh c th n kinh), kh ng b nh vim lot d dy khng ph i l do ch c m xc. K t lu n c ch ng minh qua m t nghin c u c th c hi n trn 15.000 b nh nhn ang c i u tr ch ng au d dy khng th dng c s y h c Mayo Clinic7. C n 4/5 s tr ng h p u l gi i nguyn nhn gy b nh. Cho n by gi , ng i ta nh: H u h t cc tr ng h p m c n m do chnh suy ngh c a chng ta. V

m t i u quan tr ng n a l di n ti n c a b nh ty thu c vo di n bi n thng tr m c a

v n cho r ng s hi, lo u, on ght, ch k qu ng v tnh tr ng b t l c tr c vi c thch ng v i cu c s ng th c t i m i l cn nguyn c a b nh ny. Trn th c t , b nh vim lot d dy c th gy ch t ng i. Theo t p ch Life, vim lot d dy trong danh sch cc b nh hi m ngho m con ng i ang ph i ng u. ng th 10

T i cu c g p m t th ng nin c a Hi p h i D c s v Bc s ph u thu t Hoa K, bc s Harold C. Habein ng ti n hnh trn nhm ba lo i b nh ph bi n c m t bi pht bi u cng b k t qu m t nghin c u m i t ng g m 176 nh i u hnh kinh doanh c tu i

trung bnh l 44,3. K t qu cho th y hn m t ph n ba trong s ny m c ph i m t trong nh ng ng i ph i s ng trong tr ng thi p l c cao l b nh au tim, vim lot ng tiu ho v cao huy t p. Th ngh m xem - 1/3 cc nh i u hnh kinh doanh ang ph i v t l n v i b nh au tim, vim lot d dy v cao huy t p khi cha
7

y 45 tu i! M t ci gi qu

t cho s

Mayo Clinic: T p on y t n i ti ng c a M , c tr s chnh t t i Rochester, Minnesota, Hoa K. c pht tri n t m t phng khm ngo i tr thnh l p t nm 1889, n nay, ngoi cc b nh vi n v trung tm nghin c u y h c, Mayo Clinic cn c tr ng i h c v cc t p ch y khoa.

thnh

t! Ni ng hn th h cha ph i l nh ng ng i thnh

t th c s . Lm sao c

th xem m t ng i l thnh

t khi anh ta ph i tr gi cho nh ng thng ti n trong kinh

doanh b ng vi c chu c l y m t cn b nh hi m ngho? Sau cng, m t ng i s nh n l i g n u anh ta c c th gi i nhng l i m t i s c kh e c a mnh? Cho d s h u c th gi i th anh ta cng ch n c ba b a m t ngy v ng trn m t chi c gi ng m i t i m thi. B n th y y, b t c nhn vin m i toe no cng c c i u v c l cn c y quy n l c. Th t lng, ti tu i 45. t t v n c ngon mi ng hn, ng yn gi c hn m t gim ng s t hay m t nh my thu c l Vi t n y, ti ch t nh

th lm m t ng i v t v i thu nh p bnh th ng hn l c g ng i u hnh m t cng ty r i t h y ho i s c kh e c a mnh

n ch m t hng thu c l n i ti ng th gi i i cu c i mnh

au tim khi ang th gin cht t trong m t khu r ng -la v ch t thnh tu i 61. C l ng nh

Canada. ng ta ki m hng tri u t c ci g i l

t trong kinh doanh. Tuy nhin, theo nh gi c a ti, nh kinh doanh thu c l i tu i 89, khng ti n b c. v th n

n i ti ng v i ti s n hng tri u -la cha thnh cng b ng m t n a cha ti - m t nng dn vng Missouri qua M t n a s gi ng

B nh vi n Mayo dnh cho nh ng ng i g p cc v n phng qua ic cl n

kinh. Tuy nhin, khi dng knh hi n vi v i bo th n kinh c a nh ng ng i ny khi h qu V n

nghin c u cc t

i, trong h u h t cc tr ng h p k t

u cho th y chng hon ton kh e m nh nh t bo th n kinh c a Jack Dempsey8. v th n kinh c a h khng xu t pht t s thoi ha cc t bo th n kinh, m i m t v i c m gic qun

chnh l t nh ng lo l ng, chn ch ng, s th t b i v khng dm

b thua cu c. Tri t gia Plato9 t ng ni: Sai l m l n nh t c a cc th y thu c l c g ng ch a tr ph n th xc m khng c g ng c u ch a tinh th n c a ng i b nh; h r ng tinh th n v th xc lun i i v i nhau!. Y h c ph i m t b t
8

n 2.300 nm

nh n ra chn l ny. Hi n nay, chng ta ch m i

u pht tri n m t ngnh y h c mang tn psychosomatic - m t ngnh i u tr cng

Jack Dempsey (1895 - 1983): V n ng vin quy n anh ng i M , v ch cc gi i u quy n anh h ng n ng t nm 1919 n nm 1926. Dempsley c phong cch hi u th ng v c nh ng c m m nh nh tr i ging khi n anh tr thnh m t trong nh ng v n ng vin quy n anh n i ti ng nh t trong l ch s . 9 Platon (kho ng 427-347 TCN): Nh tri t h c c i Hy L p, c xem l thin ti trn nhi u lnh v c (siu hnh h c, nh n th c lu n, m h c, o c, chnh tr , gio d c). T t ng tri t h c c a Plato nh h ng t i h u h t cc nh tri t h c v sau. Cng v i th y ng l Socrates, Plato c xem l tri t gia v i nh t m i th i i.

lc c th xc v tinh th n. lo i b nh

n lc chng ta ph i lm nh th b i y h c ngy nay

c ph n l n cc cn b nh nguy hi m b t ngu n t nh ng m m b nh h u hnh u ma, b nh t , s t vng da cng hng ch c cn b nh khc c p i sinh m ng

c a hng tri u ng i. Nhng y h c v n cha c kh nng ch a tr nh ng t n thng v th ch t v tinh th n khng b t ngu n t nh ng m m b nh h u hnh m t nh ng c m xc lo u, s hi, on ght, chn ch ng v th t v ng. Tc h i c a nh ng cn b nh ny ang ngy m t gia tng v lan r ng v i t c th n. u l nguyn nhn c a tnh tr ng r i lo n th n kinh? Khng ai c th cu tr l i y a ra m t ng c nh bo. C 6 ng i c g i tuy n qun trong Th chi n th hai th c m t ng i b lo i v m c ph i cc b nh v tinh

. Nhng r t c th , trong nhi u tr ng h p, n i lo u v s s hi l t t t c cc m i lin h v i mi tr ng

m t trong nh ng tc nhn ch y u. Khi m t c nhn lo l ng, phi n mu n v khng th ch u c ngh ch c nh, ng i th ng t c t xung quanh v thu mnh trong th gi i o thot kh i n i lo l ng c a mnh. b nh ch trong m t th i

Lo u c th khi n m t ng i c th ch t kh e m nh nh t

gian ng n. T ng Grant pht hi n ra i u ny trong nh ng ngy cu i cng c a cu c n i chi n M . Cu chuy n nh sau: T ng Grant bao vy Richmond su t chn thng, khi n cho qun c a T ng Lee r i lo n v b c t ngu n lng th c. Qun on no cng c hi n t ng o ng. M t s binh s t ch c c u nguy n; binh lnh ch bi t ku than, khc lc trong tnh tr ng ho ng lo n. Chi n tranh s p k t thc. T ng Lee cho phng h a cc kho bng v thu c l u i theo, n on tu ti p t . Vo th i kh c cng th ng ny c a cu c chi n, T ng Grant g n nh ha m v m t cn au u kh ng khi p. ng bu c ph i d ng l i pha sau on qun truy kch v ngh m, ti ngm chn trong p m t c ln c tay v sau gy, hy v ng s kh e l i vo sng hm t m trong m t trang tr i. Sau ny ng k trong h i k: C n c nng v m t c, sau. Richmond, t kho v kh r i rt kh i thnh ph vo ban m khi nh ng m chy b c l a ngn ng t ln b u tr i en s m. T ng Grant ro ri t n vo c hai bn m n s n v t pha sau c a qun ly khai, trong khi k ng tr c, ph h ng ng ray v b t gi cc binh c a T ng Sheridan ch n nh

Sng hm sau, ng bnh ph c nhanh chng, nhng khng ph i do tc d ng c a b t m t c m b i m t k binh phi ng a Lee. Lc vin s quan a th n mang theo l th xin u hng c a T ng n g p, ti v n ang au u kinh kh ng, nhng ngay

sau khi bi t n i dung b c th, ti l p t c kh e l i. T ng Grant k l i nh th . R rng l chnh nh ng lo l ng, cng th ng v xc c m c a T ng Grant khi n ng b nh. V ng kh i b nh ngay khi nhn th y chi n th ng. B y mi nm sau, Henry Morgenthau, Jr., B tr ng B ti chnh d i th i Franklin D. Roosevelt cng nh n th y s lo l ng c th khi n ng chng m t. Trong nh t k, ng vi t r ng mnh v cng lo l ng khi T ng th ng quy t nh mua t i 4.400.000 thng la m ch trong m t ngy nh m lm tng gi b t m: Ti th c s th y chong vng tr c di n ti n c a s vi c. Ti v nh v ln gi ng n m m man su t hai gi li n. Ring ti, n u mu n c nh c nh v nh ng tc m t ng i b ch ng suy th n kinh, v m t ng i khc ng tiu c c c a lo l ng, th m ch i di n v i nh ti l n cn h bn c nh lo l ng

ti cng ch ng c n ph i nhn sang nh hng xm; d trong cn h

m c m c b nh i tho ng. (M i khi th tr ng ch ng khon s t gi m, l ng ng trong mu v n c ti u c a anh ta l i tng v t!). Ch c n nhn ngay vo cn phng ni ti ang ng i vi t quy n sch ny, n v n cn r t nhi u th g i nh v ng i ch c qua i v qu lo u. Lo l ng cng c th khi n b n ph i ng i xe ln do b nh th p kh p v vim kh p. Bc s Russell L. Cecil, m t chuyn gia n i ti ng th gi i trong lnh v c vim kh p, ch ra b n nguyn nhn ph bi n nh t gy ra cn b nh lm cho r t nhi u ng i ph i kh n kh ny: 1. v hn nhn

2. R c r i v kh ng ho ng ti chnh 3. C n v lo l ng 4. B t mn ko di T t nhin, b n i u ny khng ph i l nh ng nguyn nhn duy nh t. C nhi u lo i vim kh p v m i lo i do nh ng nguyn nhn khc nhau gy nn. Nhng, xin nh c l i r ng y l b n nguyn nhn ph bi n nh t. Ch ng h n, trong th i k suy thoi kinh t ,

m t ng i b n c a ti b khnh ki t

n m c gia nh anh b cng ty kh

t c t ngu n

cung c p gas v ngn hng th phong t a ti kho n th ch p mua nh. V y l b ng nhin v anh b th p kh p v d thu c thang i u tr c n th n, cn b nh c a ch v n khng thuyn gi m cho t i khi tnh hnh ti chnh c a h c d u hi u c i thi n. Lo l ng th m ch cn c th l nguyn nhn gy su rng. Bc s William I. L. McGonigle pht bi u tr c Hi p h i Nha khoa Hoa K: Nh ng c m xc kh ch u nh lo l ng, s hi, b c b i c th lm gi m l ng canxi trong c th v gy su rng. ng k r ng m t b nh nhn c a ng c m t hm rng tuy t v i, nhng r i v c a ng i n ng y b nh t ng t v ng i ch ng v cng lo l ng tr c b nh tnh c a v . Trong 3 tu n ng i v n m b nh vi n, ng i ch ng c thm 9 chi c rng su 9 chi c rng su v lo l ng! B n bao gi g p m t ng i c tuy n gip pht tri n qu m c cha? Ti t ng g p nh ng ng i nh th v c th kh ng tuy n gip, tuy n i u khi n ho t tim nh r ng h c th ng xuyn run r y v rng l v mnh nh ng i s p ch t v y - v qu l kh nng ny hon ton c th x y ra.

ng c a c th h ti t ra qu nhi u hoocmon. N lm

p nhanh hn v khi n ton b c th nng b ng ln nh m t l l a. N u khng n Philadelphia xin ki n bc s

c ch a tr k p th i, b nh nhn c th t vong v s c nng n i t ng. Ti c m t ng i b n b m c ch ng ny v c l n cng anh s Bram, ti Israel Bram, m t chuyn gia n i ti ng c 38 nm kinh nghi m. Trong phng ch c a bc c th y l i khuyn ng cho sn vo t m g l n treo trn t ng nh sau: TH GIN V NGH NGI Cch t t nh t th gin v ngh ngi l tm n:

Tn gio, gi c ng , m nh c v ti ng c i. Tin vo Th ng H c cch ng ngon gi c;

Yu m nh c Nhn vo m t tch c c c a cu c s ng. Khi , b n s c s c kh e v h nh phc. Khi b n ti vo khm b nh, cu u tin ng h i anh y l: Anh lo l ng i u g m

n ni n i ny?. R i ng c nh bo r ng n u khng ch u g t b lo l ng th anh y cn c th g p thm nhi u r c r i n a v tim m ch, lot d dy, ti u ng... V bc s ti gi i

ny ni: T t c nh ng b nh ny c a nhau.

u c h hng v i nhau, chng l anh em r t g n

Ngi sao i n nh Merle Oberon cng ni v i ti r ng c lun trnh lo u v c bi t n c th h y ho i th qu gi nh t c a m t n di n vin: nhan s c. C k l i: Khi b t m it Lun n u b c vo ngh di n vin, ti r t lo l ng v s hi. Ti n v ang c g ng tm vi c, nhng l i khng quen bi t ai u c n. Su t hai tu n, ti ch s ng i n a.

n. Ti c g p m t vi nh s n xu t phim, nhng khng ai tuy n ti;

trong khi , s ti n t i mang theo b t

b ng bnh quy v n c l c. Lc y ti khng ch lo l ng m cn b

Ti t nh : C th mnh l m t con ng c. C th mnh s khng bao gi c c h i tr thnh di n vin. Suy cho cng, mnh ch ng c kinh nghi m g, mnh cha c ng phim bao gi . Mnh c g u ngoi m t v ngoi tng Ti i a nhn?. n tr c gng. V khi nhn vo , ti nh n ra s lo l ng ang tn nh: Ph i d ng l i ngay!

ph gng m t mnh m t cch gh g m! Ti th y nh ng n p nhn l m xu t hi n. Ti th y bi u hi n c a u lo. Th l ti quy t m t, v lo l ng s h y ho i n. R t t th c th lm phai tn nhan s c ph n nhanh nh s lo l ng. N khi n gng m t anh l i, quai hm b nh ra v n p nhn l r. N t o ra s c m t cau c th ng xuyn, lm tc b c v th m ch cn gy r ng tc trong m t s tr ng h p. N cng h y ho i ln da v lm xu t hi n nh ng m n nh t v m n Lo l ng cng l nguyn nhn hng ph m gy t vong hng ch t trong chi n v m t tri u trong s u . Mnh khng c lo l ng n a. L i th duy nh t hi n nay c a mnh l gng

u gy ra b nh tim. Ngy nay, b nh tim l th

Hoa K. Trong Th chi n th hai, g n 1/3 tri u ng i M

u. l m t con s r t l n, nhng so v i s ng i ch t v b nh tim l do u lo v s ng d i p l c cng th ng. ng v y, b nh tim

trong th i gian y th n cn t hn nhi u: hai tri u ng i b b nh tim l y i sinh m ng chnh l m t trong nh ng l do khi n bc s Alexis Carrel k t lu n: Nh ng ng i khng bi t ch ng l i lo u th ng ch t s m.

Cn William James10 th cho r ng: Cha c th tha th cho t i l i c a chng ta, nhng h th n kinh th khng. C th b n s kinh ng c khi bi t r ng s ng i M t t m i nm nhi u hn t ng s ng i ch t v nm cn b nh truy n nhi m ph bi n nh t. T i sao v y? Ph n l n cu tr l i l: v Lo l ng. Khi mu n tra t n t nhn, cc quan l i Trung Hoa tn b o ngy xa th ng cho tri tay chn t nhn l i r i b t ng i d i cc ti n c treo trn cao. T ng gi t n c nh xu ng. . . t ng gi t. . . t ng gi t. . . u u c ngy l n m. Ch ng m y ch c, nh ng ta n d gio Ty Ban Nha th i Trung c v gi t n c nh tnh s tr thnh nh ng nht ba b n ng tr ch v lm n n nhn pht in. Cch tra t n ny cng c s d ng trong cc tr i t p trung c d i th i Hitler. u u y; v t ng gi t, t ng gi t, t ng gi t lo

Lo l ng cng gi ng nh ng gi t n c

l ng c th khi n ng i ta pht in v t t . Khi cn l m t c u b s ng ng i l n k v ng n l a v ng n l a c a nh ng gi i ny ang ph i ch u no c th b n s ph i bi t vng nng thn Misouri, ti s ch t khi p khi nghe

a ng c c a th gi i bn kia. Nhng d ng nh khng ai bi t n au th xc cng c c m nh ng ng i hay lo u trong th ng. Ch ng h n, n u b n l ng i lo l ng kinh nin, m t ngy i di n v i s hnh h kh ng khi p nh t m nhn lo i t ng

n: ch ng au th t ng c. B n c yu qu cu c s ng ny khng? B n c mu n c s ng lu v kh e m nh

khng? N u b n tr l i c th l i khuyn c a bc s Alexis Carrel c th gip b n: Nh ng ai gi th c tinh th n th thi ngay gi a nh ng xo tr n c a nh p s ng hi n i u c kh nng mi n nhi m tr c cc cn b nh tinh th n. Li u b n c gi c tinh th n th thi ngay gi a nh ng xo tr n c a nh p s ng hi n u m nh m hn mnh t ng. Chng ta c nh ng n i l c

i? N u b n l m t ng i kh e m nh bnh th ng, cu tr l i l: C. Ch n ch n l nh v y, b i h u h t chng ta

10

William James (1842 - 1910): Nh tm l h c v tri t h c tin phong ng i M , tc gi c a nh ng quy n sch c t m nh h ng v khoa h c tm l, tm l h c gio d c, tm l h c tr i nghi m tn gio, ch ngha th n b cng nh tri t h c v ch ngha th c d ng.

ti m n m b n thn ta cng cha hi u h t. Nh Thoreau ni trong tc ph m Walden b t h c a ng: Ti cha t ng bi t n m t i u no ng ph n khch hn kh nng khng th ph nh n c a con ng i trong vi c nng cao cu c s ng b ng nh ng n l c c th c. . . N u m t ng i t tin theo u i c m c a mnh v n l c s ng theo cch m mnh mong mu n, ng i s ch ng nh khng th . Ch c ch n r t nhi u c gi c a quy n sch ny cng c ch v n i l c m nh m t c thnh cng b t ng vo nh ng th i i m t ng

nh Olga K. Jarvey s ng t i Coeur d Alene, Idaho. C nh n ra mnh c th xua tan n i lo l ng, ngay c trong hon c nh bi th m nh t. Ti tin ch c r ng c b n v ti cng c th lm c i u y n u chng ta p d ng nh ng chn l c xa, r t c xa c vi t trong quy n sch ny. y l cu chuy n Olga K. Jarvey vi t cho ti: Cch y 8 nm r i, ti ch ng khc no b k t n t hnh b ng m t ci ch t t t , au n v cn b nh ung th. Cc bc s gi i nh t n c Mayo Clinic xc nh n b n n y. Ti ti g i i n cho bc s c a mnh pha cu i con ng, th n ch t tm

c ti! Nhng ti cn qu tr , ti khng mu n ch t! Trong cn tuy t v ng, Kellogg. ng nng n y c t l i ti v u ng trch m ng: Chuy n g v y, Olga, chu khng c m t cht ch chi n no sao? Ch c ch n r i, chu s ch t n u c ti p t c khc lc th ny. l chu g p ph i i u r t t i t . c thi nhng hy Qu ng h t lo l ng i! V hy lm i u g Nh ng l i nh c nh c i thi n tnh hnh!.

i m t v i th c t !

y m ra cho ti m t con ng v ngay lc y, ti i u g x y ra, ti s chi n th ng.

c m t l i th , m t l i th ng m vo mu th t r ng: Ti s khng lo l ng n a! Ti s khng khc n a! V d b t c Ti s S NG!. H i y, th i l ng tr x ph bi n trong tr ng h p nguy k ch nh th l 10 pht r i m i ngy v ph i lm trong 30 ngy lin ti p. Ng i ta i u tr cho ti 14 pht r i m i ngy, trong 49 ngy; v m c d thn hnh c a ti g y mn ch cn da b c xng, d chn ti n ng nh ch, ti v n khng lo l ng! Ti khng khc m t l n no n a! Ti m m c i! mnh ph i m m c i. ng v y, th c s l ti p

Ti khng ngy th

n m c ngh r ng ch c n m m c i l c th ch a

lnh ung th. Nhng ti tin r ng m t tr ng thi tinh th n vui v s gip c th ch ng l i b nh t t. D sao, ti c tr i nghi m m t trong nh ng cu c tr li u ung th th n k. Ti cha bao gi th y kh e m nh nh trong m y nm g n y, t t c l nh l i khuyn trn y ch u tranh: Hy im tv i th c t : Qu ng h t lo l ng i; v lm i u g c i thi n tnh hnh!.

Ti mu n k t thc chng ny b ng cch nh c l i l i c a bc s Alexis Carrel: Nh ng ng i khng bi t ch ng l i lo u s ch t s m. Cc tn c a nh tin tri Mohammmed th ng xm ln ng c mnh nh ng l i d y c: Nh ng ai khng bi t ch ng l i lo u s ch t l ng i

trong kinh Koran. Ti cng mu n n i dung chnh c a chng sch ny c kh c su trong tm kh m m i b n ch t s m!. B n c ch c r ng bc s Carrel khng ph i ni v b n?

TM T T PH N M T

CC NGUYN T C C B N

LO I B

LO L NG

NGUYN T C 1:

Hy s ng v i ngy hm nay, l ng v tng lai.

NGUYN T C 2:

ng b n tm

n qu kh v lo

i m t v i s lo l ng b ng cch: 1. T h i b n thn: i u t nh t c th x y ra l g?. 2. Chu n b tinh th n ch p nh n i u t i t nh t.

3. N l c c i thi n tnh tr ng x u nh t.
NGUYN T C 3:

Nh c nh b n thn v ci gi ph i tr b ng s c kh e c a chnh mnh khi chng ta qu lo l ng.