Bng 1.

Cc c tnh v thng s vn hnh ca su h thng l phn ng th h IV ang c pht trin Ph ntron Cht lm mt Nhit , oC p suta Nhin liu Chu k nhin liu sut (MW) Cng Sn phm

L phn ng nhanh lm mt bng kh Nhanh Hli 850 Cao U-238b Kn, ti ch in, 288 hyro

L phn ng Kn, trong khu 50-150, 300nhanh lm mt bng ch Nhanh Pb-Bi 550-800 Thp U-238b vc 400, 1.200

in, hyro

L phn ng mui nng chy

Trn nhit

Mui florua 700-800 Thp UF trong mui Kn 1.000

in, hyro

L phn ng nhanh lm mt bng natri Nhanh Natri 550 Thp

U-238 cng vi 150-500, 500nhin liu xit hn hp Kn 1.500 in

L phn ng lm mt bng nc siu ti hn

Nhit hoc nhanh Nc 510-550 Rt cao UO2

H (nhit), kn 1.500 (nhanh) in

L phn ng Nhit nhit rt cao Hli 1.000 Cao

UO2(lng tr hoc vin)

in, H 250 hyro

L phn ng ht nhn l thit b c th iu khin v kim sot phn ng phn hch thu nhit do phn ng to ra. nh: britannica.com.

Khi nguyn t urani hoc plutoni hp th mt neutron, n c th tri qua phn ng phn hch ht nhn tch thnh nhiu ht nh hn. Phn ng phn hch sn sinh mt lng nhit ln cng neutron mi. Nhng neutron mi tip tc bn ph nguyn t urani hoc plutoni to nn phn ng dy chuyn. nh: blogspot.com.

Ton b qu trnh phn hch xy ra trong trong li bng thp ca l phn ng. Nhit m phn ng to khin nc si v bc hi. Lung hi nng ca nc lm quay cc turbin v to ra in. nh: imperialconsultants.co.uk.

Trong li ca l phn ng, nguyn t urani hoc plutoni c np vo cc thanh nhin liu (mu ) chm trong nc. Cc thanh iu khin (mu en) lm nhanh hoc chm qu trnh phn hch ca nhin liu ht nhn c t bn di cc thanh nhin liu. nh: NHK.

Khi s c bt ng, nh ng t, xy ra th cc thanh iu khin t ng kch hot v tri ln, nm xen k vi cc thanh nhin liu nhm hp th neutron t cc thanh nhin liu. Do b hp th, cc ht neutron khng th bn ph nguyn t urani hoc plutoni nn phn ng phn hch chm dt v l phn ng ngng hot ng. nh: NHK.

Trong kiu l nc p lc, nc c bm vo li hp thu nhit t cc thanh nhin liu. Sau n chy qua mt h thng kn si. Hi nc c dn sang bung cha turbin lm quay turbin. Chuyn ng quay ca turbin c truyn sang my pht in. nh: MSNBC.

Trong l nc si, nc si ngay sau khi hp thu nhit t cc thanh nhin liu v hi c dn sang bung cha turbin. Ra khi turbin, nc c lm ngui ti mt thp quay tr li dng lng. Sau nc tip tc chy ti bung to hi. nh: scanada.com.

L phn ng c t trong mt b cha bng thp khng r. Bn ngoi b cha c gia c bng lp tng xi mng c dy hng mt ngn chn cht phng x r r ra ngoi trong trng hp s c xy ra.

nh:nextbigfuture.com.

Mt b cha l phn ng trong qu trnh xy dng. nh: world-nuclear-news.org.

Theo thi gian, nhin liu ht nhn bin thnh nguyn t nh hn v khng th gy nn phn ng phn hch. Nu khng c ti ch hoc lm giu, chng s tr thnh cht thi ht nhn. nh: globalnuclearpower.eu.

Mt b cha cht thi ht nhn. nh: anl.gov.

Tm tt:
u im ca l hi ht nhn Chy tu thy Cung cp nhit nng cho th v khu cng nghip Kh mui trong nc bin v nc b nhim Sn xut kh hydrogen Kh ha than Khai thc m du Kt lun

NG nh Cung K s T vn

Nhng p dng tng lai ca l hi ht nhn

Chng ta thng bit rng nhng l phn ng ht nhn c dng trong ging dy, nghin cu khoa hc k thut v sn xut in. Nhng mt l phn ng ht nhn cn c th dng vo nhiu vic khc. Trong bi ny chng ti xin trnh by mt s p dng tng lai ca l phn ng ht nhn. Sau khi nu ln nhng u im ca l hi ht nhn, chng ti s trnh by nhu cu nng lng v nguyn tc k thut ca mi p dng v nhng g cc l hi ht nhn c th ng gp cho p dng .
u im ca l hi ht nhn

Trong mt l phn ng ht nhn, nc c hai cng dng : (a) lm gim tc nhng neutron chng c th p v nhng ht nhn uranium U-235 v sinh ra nng lng, v (b) chuyn ra khi l nng lng sinh ra t nhng phn ng ht nhn. Nhng l phn ng ht nhn thng dng l nhng kiu l chy bng nc nh gi chung l l phn ng nc nh (LWR, Light Water Reactor). Nhng l sinh ra hi nc hoc trc tip ngay trong l phn ng, nh nhng kiu l phn ng nc si (BWR, Boiled Water Reactor), hoc

ngoi l qua mt b chuyn nhit, nh nhng kiu l phn ng nc nn (PWR, Presurized Water Reactor). V vy, mt l phn ng ht nhn thng cng c gi l l hi ht nhn.

Ngun : Westinghouse Hi nc sinh ra c th dng sn xut in, nhng cng c th dng trong mi sinh hot cn n hi nc. Ngnh nng lng phn bit mga-watt di dng nhit v mgawatt di dng in. Khi chuyn t dng hi nc sang dng in th nng lng kh dng s gim v phi chu hiu sut Carnot ca vt l v hiu sut c hc khng hon ho ca cc ng c. Mun c cng sut mt mga-watt in (vit tt l MWe) th phi sn xut hai mga-watt di dng nhit (vit tt l MWt) t mt l hi dng nng lng ha thch v ba mga-watt di dng nhit t mt l hi ht nhn. Sai bit v cng sut l mt ngun lng ph trong s dng nng lng. Vy, trn phng din thc tin, nu nht thit khng cn phi dng n in nng th tt hn l dng nng lng trc tip di dng hi nc. Mt l hi ht nhn c nhiu u im so vi mt l hi c in :
1. Vi cng mt cng sut, th tch cng nh khi lng ring ca mt l hi ht nhn cao hn. 2. V khng cn n bi d tr nhin liu, din tch cn thit lp t v vn hnh mt l hi ht nhn nh hn rt nhiu. 3. Mt l hi ht nhn an ton v lm t nhim hn mi phng tin bin i nng lng khc[i]. 4. Cng sut mt l hi ht nhn c th ln ti 3.000 MWt v nhng l ang c khai trin li cn c cng sut ln hn na. 5. Nhng kiu l hi ht nhn c cng sut nh, khong 100/200 MWt, c, v c ni l bt kh xm trong mt thng giam hm ch c mt u vo v mt u ra ca mch hi nc ang c khai trin c th ph bin nhng p dng ca nng lng ht nhn m khng e ngi v tng sinh v kh ht nhn.

Nh chng ta c th ngh ti nhng p dng hoc cha ph bin hoc cha c a vo thc hin hay th nghim :
1. t mt l hi ht nhn nhng ni t hp ngi ng nh l nhng khu cng nghip hay l ngoi nhng thnh ph. 2. Khai trin nhng p dng cng nghip cn n rt nhiu hi nc hay nhit nng m cho ti nay cng

sut ca nhng l hi c in khng cho php thc hin. 3. t l hi ht nhn c cng sut nh cung cp nng lng trn nhng nn di ng nh l tu bin v dn khai thc du kh. 4. Thay th l hi c in bng l hi ht nhn cng sut nh nhng ni c t nhu cu nhit nng m khng s nhng vt liu phn hch b nh cp. 5. Thay th sn xut nhit nng tp trung vo mt l hi ln bng mt mng nhit nng lin kt vi nhiu l hi ht nhn nh c nhiu ngun hi nc bo m cung cp hi lin tc.

Chy tu thy

Vn ti l mt ngnh tiu th mt phn t nng lng ca Th-Gii, trong mt phn mi dnh cho tu thy. Nhng tu nh thng chy bng my n c th ln n vi triu m lc. Nhng tu c trung bnh, trng ti t 1.000 DWT n 10/20.000 DWT, chy bng tua bin kh. Ln hn na th c l hi vi cng sut 100/150 MWt. L hi c th l mt l chy bng nng lng ha thch v, trn phng din k thut, khng g cn tr thay th l c in bng mt l ht nhn. Vn ca mt tu thy l thnh thong phi ch hi cng c tip t nhin liu. Vi nhng tu c trng ti nh hay va th s rng buc khng quan trng my. Nhng vi nhng tu ln th s rng buc l c mt s tn km thi gian ln tin ca. Mt tu c l hi c in phi c tip t nhin liu trung bnh mi 1.000 hi l. Mt tu c l hi ht nhn th c th chy ti t nht 500.000 hi l trc khi mi cn phi thay ni l phn ng ! Nhng l phn ng dng trn tu bin thuc loi nc nn hay l loi c lm ngui bng kim loi lng. l phn ng c tch lng ring cao, nhin liu l uranium c lm giu hm lng U-235 t 40 n hn 95 phn trm. Hm lng ny vt xa hm lng ti a 20 phn trm m c quan IAEA (International Atomic Energy Agency, C Quan Nguyn T Lc Quc T) cho php. V th m cho ti nay ch c nhng chin hm cc nc c v kh ht nhn v, trong s nhng tu dn s, vi tu ph bng cu LinX c l c l hi ht nhn. Nhng tu dn s khc, nh tu Otto Hahn ca c, Savannah ca Hoa-K v Mutsu ca Nht, u phi ngng hot ng sau vi trc trc k thut. Vn ti bng ng bin l phng tin tit kim nng lng nht. Mc d trng ti nhiu tu bin rt ln v, trong tng lai, s cn ln hn, i hi v cng sut cng khng l bao nhiu. Mt tu trng ti 100.000 DWT ch cn n mt cng sut chng 100/150 MW, nghi l cng sut ca mt l hi c in tm thng v cng sut ca mt l hi ht nhn nh. Nhng l hi ht nhn nh s khng c vn vi IAEA. Khi chng c hiu chnh th c th ngh ti trang b nhng tu bin dn s.

Cung cp nhit nng cho th v khu cng nghip

Ngun : CPCU th, nh ca thng dn, nhng vn phng cng nh nhng c s thng mi u c nhu cu nc nng gia dng, tng nhit khng kh khi tri lnh v gim nhit khng kh khi tri nng. Mt s quy trnh sn xut cng nghip cng c nhu cu nhit nng trc tip di dng hi nc hay l t hi nc c ngng. Nhng ngnh cng nghip nh l ha hc hay ch bin thc phm tiu th rt nhiu nhit nng. Mi ta nh hay mi nh my c th t sn xut ngun nhit nng cn thit. Nhng mua nhit nng t mt c s kinh doanh nhit nng th s lm cho tp th tit kim nng lng c bn. C s ny bin mi vt liu c th t c thnh nhit nng hay trch nhit nng t b ngng ca mt nh my in bn. Nhit nng c th di dng nc nng p sut cao vn cn dng nc qu nhit. Nc qu nhit c bm vo mt ng nc ti ni tiu th. ni tiu th, nhit nng c chuyn sang nhng thit b chy bng nhit nng qua nhng b chuyn nhit. Sau , nc c lm ngui c p sut oc gim i quay tr v c s sn xut c un nng v tng p sut trc khi i mt vng na. Mng ng nc nng gi l mng nhit nng. Nu mng nhit nng bao trm y c mt th hay mt khu cng nghip th mua hi nc s r hn l t sn xut nhit nng v c quan qun l mng nhit nng c kh nng chn nhng ngun nng lng thch hp nht sn xut hi. Hin nay ngun nng lng ca nhng mng nhit nng l cn nhng thng du, kh ng hnh[ii], g vn, b ma, rc th, nhng cht thi khc c tr lng nng lng cao,... t khi no ngi ta dng nhng nhin liu qu bu nh l du hay kh t. nhng khu m than, ngi ta dng than vn hay than c tr lng nng lng qu thp c th thnh thng phm. mt cng du, ngi ta dng cn no t nhng thng cha du ca tu bin hay trn t lin. nhng vng khai thc rng, ngi ta dng g vn ca nhng nh my ca hay gom t nhng cng trng n g. cc min qu, ngi ta dng b ma, tru thc, rm, v da,... mi vt liu c th sinh ra nhit lng khi b t. Mt mng nhit nng dng nhng vt liu thng nhm mc ch chnh gii quyt vn nhim mi trng do ph liu gy ra. Li tc ca dch v cung cp hi nc l mt ngun ti tr ng k ca dch v thanh ton ph liu ca mt a phng. Thc t th khng bao gi ngi ta lp t mt l hi ch cung cp mng nhit nng ca mt th hay mt khu cng nghip. Mt th hay mt khu cng nghip bao gi cng cn n in v nhit nng.

 sn xut in vi mt l hi th hi phi nhit trn 300 C v p sut trn 90 Mpa hay cao hn na. Sau khi i qua tua bin th nhit v p xut ca hi nc gim. Nu gim cha th c b ngng lm gim thm. Lm nh vy th tn hao mt na ti hai phn ba tr lng nng lng c bn m chng ta c th dng cung cp nng lng cho mng nhit nng. Nhit nng cn thit p ng nhng nhu cu gia dng hay cng nghip thng nhit hn 100 C mt cht, qu lm l ln ti 250 C, mt nhit rt thp so vi nhit hi nc ca mt nh my nhit in. p sut ch cn nc gi nc dng qu nhit. V khng cn n nhit v p sut cao, mng nhit nng c th dng lm ngun nc lnh cho b ngng ca nh my in. Nh vy, thay v b ph ra sng hay ra bin qua b ngng, nhit nng tn ti trong mch ca tua bin c th c dng trong mng nhit nng. Hin nay cc gim c nh my in v chnh quyn i phng khai trin mng nhit nng v c gng thu ht nhng ngnh cng nghip tiu th nhit nng vo nhng khu cng nghip xung quanh nh my in ca h tn dng ngun nng lng . Mt mng nhit nng c cng sut 1.000 MWt c th cung cp hi cho nhng my nc nng v my iu ha nhit ca tt c nhng ta nh ca mt thnh ph nh Singapore. l cng sut mt l phn ng ht nhn cng sut rt tm thng. Khi vn chuyn hi nc trong nhng ng th c tht thot nhit nng. V th, ngi ta tm cch t c s sn xut nhit nng gn ni tiu th nht, khng qu 10 km. V nhng i hi v nhit v p sut ca mt mng khng qu ng, cc l phn ng nc nh hin c mt trn th trng u thch hp hn nhng l c in. Nu dn a phng chp nhn rng ri ro ca nng lng ht nhn thp hn l nhng ngnh cng nghip khc th chng ta c th xy nhng nh my in ht nhn gn th v s dng nng lng hu hiu qua mng nhit nng.
Kh mui trong nc bin v nc b nhim

Nc l mt thnh phn quan trng ca i sng. Th m hn mt na nhn loi khng c nc ngt trong sch mc d mt na nhn loi c tr cch mt b bin ti a 50 km, ni c 99 phn trm nc ca qu cu. Cng c nhiu ngi thiu nc sinh hot mc d sng ni c nc ngt t nhin nhng ngun nc b nhim. C ti Vit-Nam, dn nhng vng ven bin cng ch c th dng nc l. Kh mui trong nc bin hay nc b nhim c nc ngt trong sch l mt i hi bc xc ca mi chnh quyn a phng. Cng sut mt nh my kh mui ty dn s, i hi v tin ch ca dn a phng v nhu cu cu nhng nh my. Hin trn Th-Gii c 12.500 nh my kh mui. Mt na s nh my t Trung ng. Cng sut trung bnh ca mt nh my l 2.000 mt khi mi ngy. Nhng c nh my sn xut ch c 100 mt khi mi ngy v c nh my sn xut ti 500.000 mt khi mi ngy. Hi tin c nhng thy th bit t mt cht xp hp th hi nc bc ra t mt ni un nc v sau p cht xp ly nc ung. By gi th chng ta c bn phng php kh mui : phng php ct a ng (MED, Multi Effect Distillation), phng php ct chp a cp (MSF, Multi Stage Flash Distillation ), phng php p hi (VC, Vapour Compression) v phng php thm thu ngc (RO, Reverse Osmosis). Phng php ct a ng dng nhit nng nhit di 100 C v phng php ct chp a cp, c hiu sut cao hn, dng nhit nng 120/125 C. Hai phng php ny cn n 200 kW-h nhit nng cho mi mt khi nhng thch ng vi nhng nh my c cng sut

ln. Phng php p hi dng nhit nng khong 50/80 C cho b ct u tin v in cho my nn hi nc cu nhng b ct tip theo. Phng php ny cn n 20 kW-h va nhit nng va in nng x l mt mt khi nc v thch ng vi nhng nh my cng sut ln v trung bnh. Phng php thm thu ngc, thch ng vi nhng nhu cu nh (mt gia nh n mt chung c), ch dng in chy my nn nc v cn n chng 6 kW-h x l mi mt khi nc. Nh vi nhng mng nhit nng, mt l hi ht nhn c th cung cp nng lng cho mt nh my kh mui cng sut 100.000 mt khi nc mi ngy hay cao hn. Tt nht l l hi dng sn xut in v ly nhit nng ca b ngng kh mui. Tt hn na, nhit nng ca b ngng dng kh mui v cung cp mng nhit nng.
Sn xut kh hydrogen

Kh hydrogen c sn xut i trng t u k nguyn cng nghip ha hc. Sn lng ton cu ca kh hydrogen l 10 triu tn mi nm, gia tng 10 phn trm mi nm. Mt na lng kh hydrogen dng sn xut phn bn c nitrogen v na kia dng gim hm lng lu hunh trong nhin liu hydrogen ccbua nhng nh my lc du. Trong tng lai, kh hydrogen s c thm mt th trng v i. l th trng giao thng vn ti. Nhng phng tin vn ti hin nay thi ra kh carbon mono-oxyd v nhng loi kh lm nhim mi trng khc. gii quyt vn , c kin dng kh hydrogen lm nhin liu cho nhng phng tin vn ti : t kh hydrogen ch thi ra c hi nc. Nhng cho ti nay cha c thc hin no ng k v nhiu vn k thut v d tr, vn chuyn v phn b kh hydrogen cha c gii quyt n tha. Sn xut kh hydrogen c hai phng php c ph bin : in phn nc nhit xung quanh v ci ha kh t nhin bng hi nc (steam reforming of natural gas). Nhng phng php phn tch hi nc nhit trn 1.000 C in th cao hay phn tch hi nc nhit trn 1.000 C qua mt s giai on phn ng ha hc vn cn giai on th nghim. Phng php thnh hnh nht l phng php ci ha kh t nhin. Hin nay, 95 phn trm kh hydrogen c sn xut theo phng php ny v n cho php sn xut i trng.

Nhng phng php ci ha kh t nhin sinh ra kh carbon di-oxyd, mt kh gy ra hiu ng nh knh. Vn cha t ra v tng s khi lng kh hydrogen ang c sn xut hy cn tng i t. Nhng vn s t ra khi nhng phng tin giao thng vn ti phi chuyn sang dng kh hydrogen. Lc , nhng l hi c in kh m c th t c nhit 1.000 C cho nhng phng php phn tch hi nc. Nhng l hi ht nhn chy nhng nhit khong th mi ang c nghin cu nn cha ai bit s thc hin c khng. Vy ch cn phng php sn xut kh hydrogen bng phng php in phn nc. Mc d phng php ny c khm ph t hn hai th k nay, c hiu sut nng lng cao v d c vn dng nhng cho ti nay t c p dng v khng thch ng vi i hi ca sn xut kh quy m ln. Nhng hn ch ny li l mt li th khi kh hydrogen c dng i trng lm nhin liu cho ngnh giao thng vn ti. Theo phng php in phn th kh hydrogen c th c sn xut mt cch phn cp. Chng ta c th bin i nhng trm xng hin nay thnh nhng c s in phn nc cung cp kh hydrogen. Thm ch mi ta nh c nhn cng c th c mt b in phn. Nh th, vic cung cp nhin liu s an ton hn nh c nhiu n v sn xut nh. Nh ni trn, sn xut kh hydrogen bng phng php in phn th khng kh my. Thit k mt b in phn cng khng c g l kh. Vn chnh, nhng ngoi ti ca bi ny, l khai trin phng php d tr an ton kh hydrogen trn phng tin vn ti. in cn thit cho nhng n v sn xut kh hydrogen bng nhng b in phn nh s do mng in cng cng cung cp. Nhng mng in cng cng c th dng in sn xut t nhiu ngun nng lng c bn khc nhau. Trong tng lai, nng lng c bn dng sn xut in ca mng in Vit-Nam ch yu s l thy nng v nng lng ht nhn.

Kh ha than

Tr lng than trong lng t c th cung cp nng lng trong hai th k na theo nhp tiu th hin nay ca nhn loi. Nhng t than th lm nhim mi trng v to ra nhiu bi, kh carbon di-oxyd, mt kh gy ra hiu ng nh knh, v kh sulphur di-oxyd, mt kh gy ra ma acid. Mc d kh ha than cng sinh ra carbon di-oxyd nhng li dng than kiu ny va tin li li va t lm hi cho mi trng : t ra chng ta gim lng bi v lng kh sulphur di-oxyd. Ngoi ra, vn chuyn nng lng di dng kh th d hn vn chuyn di dng than. Chng ta c th dng kh sinh ra t quy trnh kh ha than p ng nhng nhu cu gia dng hay cng nghip cn n nng lng. Phng php kh ha than da trn tng tc gia nguyn t carbon ca than vi hi nc v kh oxygen. Phn ng ny sinh ra mt hn hp kh hydrogen, kh carbon mono-oxyd, carbon di-oxyd v kh hydrogen c th dng lm ngun nng lng. Phn ng c p dng vo th k XIX sn xut kh t cho mng kh t ca th trong nhng l ga v vi than c mang ln mt t. Ngi ta sn xut kh t nh vy trong mt l ga, vi than bi t lng t ra. Nhng cng c th kh ha than ti ch, ngha l ngay nhng lp than trong lng t m khng cn phi moi ra ngoi tri. Di mt t c nhiu lp than khai thc khng c li v lp than hoc qu mng, hoc qu vn, hoc qu su. nhiu nc c nhng m than by gi ngng hot ng v than cn li khng b khai thc na. Nhng lng t vn cn rt nhiu than. T d Php, sau ba th k khai thc, tt c nhng m than u ngng hot ng, cc h b lp,

nhng trong lng t vn cn nhng khi than khng l tn mc xung quanh nhng ng hm v nhng mch khai thc c. t nhng khu khai thc c b rn nt khi nhng th m v my mc n o bi. Lu dn kh t, ch yu l kh methane, t than cn li ta ra. C nhiu ngi d nh khoan mt ging khai thc kh nh l ly kh t t mt ti kh t nhin. Nhng nng lng mt c nh vy khng ng k so vi nng lng ca than cn ti ch. T lu c kin khai thc tim nng nng lng cn li bng phng php kh ha than. Vo nhng nm 1930, Lin-X c th kh ha than ti ch. Ngi ta o hai ging hai ni ca vng m. Kh oxygen v hi nc c thi vo mt ging. Khong cch gia hai ging c th c coi l mt l ga khng l. Kh t c ly ra ging kia. Kh thng c dng chy mt nh my in. Phng php kh ha than ti ch b b qun trong mt thi gian. Gn y, vi trin vng khan him nng lng v lo u v mi trng t nhin, nhiu nc nh Hoa-K, c, Anh,... li bt u ch n. Dng l chy bng nng lng ha thch kh ha than ti ch hay trong mt l ga th khng c li my v phi dng mt nng lng ha thch sn xut hi nc cho phn ng kh ha. Ngoi ra, quy m sn xut kh s b gii hn bi v cng sut nhit ca mt l hi c din khng qu 1.000 MWt. Ngc li, mt l hi ht nhn s khng dng n nng lng ha thch v cng sut c th ln n my nghn mga-watt nhit. y l mt th trng tim tng cho nhng l hi ht nhn c cng sut ln.

Khai thc m du

Khi mi khai thc mt ti du th du phun ra khi ging nh p sut t nhin di t. Nu p sut khng th ngi ta dng my bm du ln. Sau , tip tc ly du, ngi ta nhi nc vo trong ti du lm tng p sut ca ti. Vi lo u v kh carbon di-oxyd gy ra hiu ng nh knh, ngi ta ang ngh n vic nhi kh t nhng nh my vo ti du duy tr p sut thay cho nc. Nhng d gi p sut tip tc tng p sut bng cch no i na th cng ch trch c c 30/35 phn trm tr lng trong ti du. Phn cn li vn cn bm vo nhng ht khong vt trong ti du nh l nc bm vo nhng si vi ca mt o c vt kh. Mc d nhng ht nh nh ht ct v phim du bm vo nhng ht rt mng, nhng s ht nhiu khng lng c nn khi lng du cn li rt ln. Ngy xa, tip tc khai thc ti du, ngi ta dng thuc ty tch phim du khi nhng ht khong vt . C mt phng php khc l bm hi nc vo ti du. Hi nc cng c tc dng tch phim du khi nhng ht khong vt. Lm nh th gi l khch thch ti du. Nhng phng php ny lm cho t s du ly ra c 40/50 phn trm du hin din trong ti du[iii]. By gi, ngi ta chuyn sang phng php bm hi nc v phng php ny r v tn trng mi trng hn. Hi nc c tc ng lm cho phim du ri khi ht khong vt v t li phn trn ca ti du c bm ra ngoi tri. Sau khi hi ngng li th nc ngng s ng di ti du v tham gia vo vic tng p sut trong ti. Hin nay ngi ta t mt l hi chung vi dn bm du. L hi chy bng kh ng hnh ca ging du hay bng mt phn du ca ging. V mt dn bm du c t ch nn ch c th dng c nhng l hi nh vi cng sut thp. Nhng nhng l hi ht nhn cng sut nh sp ti c th thay th nhng l hi c din, tng kh nng sn xut hi v tng lng du trong ti du c th bm c. Vi trin vng ngun du s cn, ngi ta ang ngh n nhng m phin hay nhng

bi ct c nha. Nha l mt cht hydrogen carbide c tng t nh nha dng trng ng giao thng. Thc ra nha l mt th du c chui carbon rt di nn c hn du c in. Trong ngnh du m ngi ta gi nha l du khng chnh quy. Ngi ta tnh rng tr lng nng lng ca nhng m phin hay bi ct c nha tng ng vi tr lng ca nhng m du. Vi du khng chnh quy th nha bao bc nhng vin phin hay nhng ht ct. Mun ly nha mang vo chi lc du th hay ht ct. Nha b hi nng lm chy, ri khi vin hay ht ct v t li mt im thun tin c th gom li. bin nha thnh nhng nhin liu thng thng c chui carbon ngn hn, ngi ta gy phn ng crckinh. Phn ng ny rt thng thng i vi nhng chuyn gia ngnh du v c p dng lc du thng ri. Vn l lm th no c mt ngun hi nc ln v r khai thc m. Vi cng ngh hin nay th ch c nhng l hi ht nhn ln mi c th gii quyt c.

Kt lun

Mi nm, lng in sn xut trn Th-Gii l 16.742 TW-h, trong phn ca nng lng ht nhn l 2.635 TW-h (15,7 phn trm) v lng nhit nng l 3.345 TW-h, trong phn ca nng lng ht nhn l 6 TW-h (0,2 phn trm)[iv]. Nh chng ta c th thy, phn ca nng lng ht nhn dng sn xut nhit nng gn nh l khng ng k. Nhng con s cho thy trin vng pht trin ca nhng l hi ht nhn dng sn xut in v, c bit, dng cung cp nhit nng cho nhng nhu cu gia dng v cng nghip. Nh trnh by trn, chng ta c th khng nh rng cng ngh ht nhn rt cc ch khc nhng cng ngh nng lng khc mt l hi c bit chy nh nhng phn ng ht nhn. L hi ch l mt phn nh ca mt h thng sn xut v tiu th nng lng sinh ra t nhng l hi c in hay l hi ht nhn. Nhng b phn khc u khng thuc v cng ngh ht nhn. Nghin cu thit k nhng h thng v b phn khng cn phi hiu bit g v khoa hc k thut ht nhn c. Mi h thng u khc nhau v nhng i hi v cng sut nng lng v c tnh k thut ca hi nc u khc nhau ty mi tnh hung c bit. Tay ngh ca mt c quan thit k cng nghip biu hin kh nng kt cu nhng b phn lm sao h thng nng lng thch ng vi ba iu kin : (a) cn bng cung cp vi nhu cu nng lng trong khng gian v thi gian, (b) s dng ti u ngun nng lng c bn v (c) gim thiu vi phm mi trng. Hin ch c vi cng ty hay tp on nhiu cng ty a quc gia c kh nng thit k v ch to l hi ht nhn. Mi tp on cng ch c th thit k c mt hai mu l thi. Vy Vit-Nam khng cn c hi vo cuc na. Mi u t vo nhn lc v thit b nhm mc ch l v vng. Qu lm l Vit-Nam c th tham gia vo d n thit k ca mt tp on c sn m nhim mt phn rt nh ca mt d n. iu ny khng c g l h thn v nhiu nc c cng nghip tn tin hng mnh cng chn trong tnh trng ny. Nhng b phn cu to h thng cung cp v tiu th nng lng th a dng. Trn ThGii c nhiu cng ty ln nh ch to nhng b phn . C nhng b phn d thit k v ch to, c nhng b phn phc tp hn. Vit-Nam c th vo th trng . Mi x nghip s chn b phn thch ng vi kh nng k thut ca mnh. Ngoi ra, nhng tp on thit k cng nghip quc t khng th p ng c tt c nhu

cu xy dng cng nghip cu Th-Gii. Ngnh ny thng c coi l n by pht trin cng ngh ca mt nc. Vy Vit-Nam nn gp rt thnh lp mt tp on ln chuyn v thit k xy dng cng nghip. Tuy nhin vn cn ch cho nhiu vn phng thit k nh. o to nhng chuyn gia cho ngnh thit k xy dng cng nghip th rt mau v khng tn km my.

-Chng ti xin bn v vn an ton v tn trng mi trng ca nng lng ht nhn vo mt dp khc. -Du bc hi mt cht. Kh ta ra l mt kh t ch yu gm bi kh methane. Ngi ta gi kh l kh ng hnh. Nu mt ti du ch pht ra mt t kh ng hnh thi th ngi ta t kh ngn mt ng ch thin khi gy tai nn n. Nhng nu du ta ra nhiu kh ng hnh th ly kh lm ngun nng lng nh kh t nhin c th l c li. Vit-Nam, mt s nh my nhit in chy mt phn bng kh ng hnh. - Khi xa nhng hng du u c cng ty con sn xut thuc ty v bt git qun o l v vy. -Thng k ca IEA (International Energy Agency, C Quan Nng Lng Quc T) trn trm Internetwww.iea.org.

NG nh Cung K s T vn