Σε λάθος δρόμο τα νέα βιβλία του Γυμνασίου

Κακός ο σχεδιασμός του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, σύμφωνα με έρευνα

της «Κ»

Του Απόστολου Λακασα

Ημερομηνία δημοσίευσης: 12-10-08

«Είναι σαν τη νοικοκυρά που δεν ξέρει τι ακριβώς θα της χρειαστεί για το
φαγητό που ετοιμάζει, και έτσι ψωνίζει τα πάντα...». Η παρομοίωση του
έμπειρου φιλολόγου κ. Σωκράτη Κουγέα αποτυπώνει την εικόνα των νέων
βιβλίων στο Γυμνάσιο. Μπορεί να είναι καλύτερα από τα προηγούμενα,
αλλά με μεγάλο όγκο ύλης και «πολύ πυκνά», με αποτέλεσμα μαθητές και
εκπαιδευτικοί να... χάνονται στη μετάφρασή τους. Ετσι, οι μαθητές που
μπορούν και έχουν στήριξη από την οικογένειά τους (αφιέρωση χρόνου
από τους γονείς ή οικονομική για φροντιστηριακή υποστήριξη)
προχωρούν, και οι υπόλοιποι επιβραδύνουν - κάποιοι μένουν πολύ πίσω
στα μαθήματα.

«Υπάρχει το φαινόμενο να έχουμε καλύτερα βιβλία, τα οποία όμως

συντελούν στην αύξηση της σχολικής αποτυχίας!», παρατηρεί
χαρακτηριστικά μιλώντας στην «Κ» ο μαθηματικός κ. Στράτος
Στρατηγάκης.

Η έρευνα της «Κ» για τα περίπου 30 νέα βιβλία που εισήχθησαν προ
διετίας στο γυμνάσιο –είχε προηγηθεί στο φύλλο της περασμένης
Κυριακής έρευνα για τα νέα βιβλία του δημοτικού σχολείου– επιβεβαιώνει
το παράδοξο: Όλοι –και κυρίως οι μαθητές– πρέπει να μαθαίνουν από τα
λάθη τους αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο με τους ιθύνοντες του
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου τις επιταγές του οποίου –μέσω του Αναλυτικού
Προγράμματος– εκλήθησαν να ακολουθήσουν οι συγγραφείς των βιβλίων
και καλούνται να εφαρμόσουν οι εκπαιδευτικοί. «Τα προβλήματα που
υπάρχουν στην τάξη λόγω της εισαγωγής των νέων βιβλίων εν πολλοίς
οφείλονται στον κακό σχεδιασμό του εγχειρήματος. Για παράδειγμα, είναι
ανήκουστο να εισάγονται νέα βιβλία μαθηματικών και στις τρεις τάξεις
του γυμνασίου. Ξεκινάς από την Α΄ τάξη και συνεχίζεις», προσθέτει στην
«Κ» ο μαθηματικός κ. Τεύκρος Μιχαηλίδης.

Λειτουργικός αναλφαβητισμός

Από την άλλη, έγινε επιμόρφωση των εκπαιδευτικών; Γιατί τα νέα βιβλία
δεν εισήχθησαν καταρχήν πιλοτικά σε ορισμένα σχολεία, ώστε να
αξιολογηθούν; «Τα σημερινά βιβλία σε συνδυασμό με την αποστήθιση που
συνεχίζει να υπάρχει λειτουργούν περιοριστικά για το σχολείο, δεν
αναπτύσσουν την κριτική σκέψη και την ανάπτυξη της δημιουργικότητας
των μαθητών, με αποτέλεσμα να συμβάλλουν στον λειτουργικό
αναλφαβητισμό», σχολίασε –μιλώντας για το θέμα στην «Κ»– ο πρόεδρος
του Κέντρου Μελετών και Τεκμηρίωσης της ΟΛΜΕ κ. Παύλος Χαραμής.
Ειδικότερα, ορισμένα από τα βασικά συμπεράσματα των εκπαιδευτικών
από τα νέα βιβλία του γυμνασίου είναι τα ακόλουθα:

- Υλη: Είναι δυσανάλογη προς τον σχολικό χρόνο. Φαίνεται ότι οι

περισσότεροι συγγραφείς δεν έλαβαν υπόψη τους τον παιδαγωγικά
αποδεκτό χρόνο ενασχόλησης των μαθητών και των μαθητριών με τα
μαθήματα. «Είναι εξωπραγματική, ιδίως στην Γ΄ Γυμνασίου. Από την άλλη
είναι άνισα κατανεμημένη. Τους πρώτους και πιο παραγωγικούς μήνες του
σχολικού έτους υπάρχουν εξαιρετικά απλά μαθήματα και, αντίθετα,
συσσώρευση δύσκολων εννοιών στο τέλος της χρονιάς, όταν –ας μη
γελιόμαστε– τα παιδιά χαλαρώνουν. Και η ύλη αυτή είναι πολύ σημαντική
για τις επόμενες τάξεις», λέει για τα μαθηματικά ο κ. Μιχαηλίδης. «Αν
δεν έχουμε κριτήρια για να ξεχωρίσουμε το σημαντικό από το ασήμαντο,
το κύριο από το δευτερεύον, τότε είμαστε ακατάλληλοι για να
καθοδηγήσουμε τους νέους», συμπληρώνει, εστιάζοντας στις ευθύνες του
Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, ο κ. Κουγέας.

- Βομβαρδισμός πληροφοριών: Μια βασική αδυναμία των εγχειριδίων του

Γυμνασίου είναι ότι με στόχο την παροχή πληροφοριών εκτοπίζεται η
αφήγηση και κυριαρχεί ο βομβαρδισμός με πληροφορίες. «Η αφήγηση στο
Γυμνάσιο είναι βασικό στοιχείο. Προβληματιστήκαμε, γιατί ένα παιδί
μαθαίνει από τη διήγηση της γιαγιάς και όχι από τον δάσκαλο;»,
αναρωτιέται ο κ. Κουγέας.

- Αυστηρή καθοδήγηση των εκπαιδευτικών: Το γεγονός ότι το υπουργείο

Παιδείας ζητεί (μέσω των περιφερειακών διευθύνσεων και των σχολικών
συμβούλων) συγκεκριμένη ενημέρωση από τους εκπαιδευτικούς για την
πορεία της ύλης, τους αναγκάζει να κάνουν επί τροχάδην την ύλη. Από
την άλλη, για κάθε μάθημα δεν υπάρχει ένα αλλά τρία βιβλία: του
μαθητή, του καθηγητή και των ασκήσεων. «Αυτό συνεπάγεται μια
αυστηρά καθοδηγούμενη πορεία διδασκαλίας που πέρα από το ότι
δηλώνει έλλειψη εμπιστοσύνης στους εκπαιδευτικούς, καταλήγει στον
εγκλωβισμό της διδακτικής πορείας παραγνωρίζοντας ιδιαιτερότητες
που οφείλονται σε κοινωνικούς ή γεωγραφικούς λόγους», λέει ο κ.
Κουγέας.

- Επιμόρφωση καθηγητών: Για μία ακόμη φορά έντονες είναι οι

διαμαρτυρίες της ΟΛΜΕ και των εκπαιδευτικών για την ελλιπέστατη
επιμόρφωση στα νέα εγχειρίδια. Από την άλλη, οι εκπαιδευτικοί που
μίλησαν στην «Κ» εστίασαν ότι τα νέα βιβλία δεν δοκιμάστηκαν στην
τάξη προτού πάνε σε όλα τα σχολεία.

Το άγχος της αξιολόγησης

Και ύστερα από όλα αυτά τι μένει; Μετά τόσο κόπο και χρήματα; Φέρνουν
ουσιαστικές αλλαγές τα νέα βιβλία; Ο κ. Κουγέας είναι σαφής: «Όπως όλο
το εκπαιδευτικό μας σύστημα, έτσι και τα σχολικά εγχειρίδια και η
διδακτική που προτείνουν, ασφυκτιούν από το άγχος της αξιολόγησης
των μαθητών. Αυτό είναι τελικά που απονευρώνει το εκπαιδευτικό μας
σύστημα. Οι μαθητές μας ενδιαφέρονται μόνο για την επίδοση, χάνοντας
κάθε ενδιαφέρον για αυτή καθεαυτή τη μάθηση. Και να σας φέρω ένα
παράδειγμα: θέλησαν να αξιολογήσουν χορεύτριες και για τον λόγο αυτό
όρισαν τα σημεία στα οποία έπρεπε να αγγίξουν τα πόδια τους κατά την
εκτέλεση του χορού. Για να είναι μάλιστα απόλυτα αντικειμενικοί οι
κριτές τοποθέτησαν στα σημεία αυτά αισθητήρες που όποτε πάταγε το
πόδι της χορεύτριας με ένα σήμα έκρουαν ένα κουδουνάκι. Αυτή η
«αντικειμενική» κρίση μετέθεσε το ενδιαφέρον των χορευτριών από το να
κινηθούν ελεύθερα στο να κρούσουν το κουδουνάκι. Αποτέλεσμα οι
αιθέριες υπάρξεις κινούνταν στη σκηνή σα μαριονέτες... Αυτό κάνουμε
και στα παιδιά μας. Έτσι ευνουχίζουμε το μυαλό τους».