Professional Documents
Culture Documents
Tng t, ta c y e (pcm).
D thy tnh hu t ca x v y cng l iu kin tp
{ }
cos( ) cos( ) qx qy q t + t e hu
hn. Mt cch t nhin, di y ta c th t mt s bi ton tng t:
Bi ton 6. Vi x v y l hai s thc, xt tp hp
{ }
: sin( ) sin( ) . S qx qy q = t + t e
Hy tm iu kin cn v (i vi cc s x v ) y S l mt tp hp hu hn.
Li gii. Ta s chng minh rng iu kin cn v S hu hn l:
( ) ( ) , 2 . k x y k x y - e + = v e . e (2)
iu kin th khng qu bt ng, nhng cng d bo c rng phng php gii m ta sp
s dng s khng th hon ton ging trc.
Ln ny, ta k hiu ( ) ( ) ( ) : sin , : sin .
q q
a qx b qy q = t = t e
1) iu kin :
R rng, khi 2 x y k + = vi , k e th s c ( ) sin 2 ( );
q q
b kq qx a q = t t = e nn
{ } 0 S = l mt tp hu hn. By gi, gi s xe v , y e tc l tn ti , , , 0, m n p m e >
m . , m / p y m / n x = =
www.VNMATH.com
5
Khi , vi mi , qe ta tm c cc s , k r e sao cho ; 2 , 2 0 r m k q m r + = < s suy ra
( )
( )
= t + t =
= t + t =
. 2 sin
2 sin
r q
r q
b ry kp b
a rx kn a
Vy
| ) { }
0; 2
r r
S a b r m = + e cng l mt tp hu hn.
2) iu kin cn:
Gi s S hu hn. t
{ }
: 0
q q
q a b = e + = M v { }. : M e = q b a P
q q
T cng thc tnh
sin ca gc nhn ba, ta thy ( ): q e
( ) ( ) ( ) ( );
12
1
4
1
3
1
3 3
3
q q q q q q q q q q
b a b a b a b a b a + + + + = +
suy ra P l mt tp hu hn. Mt khc, ng vi mi , M e q th
q
a v
q
b l cc nghim ca
mt phng trnh bc hai (n s t) c dng , 0
2
= + p st t trong , : S b a s
q q
e + =
. : P b a p
q q
e = Ch c hu hn phng trnh nh th, nn { } M e q a
q
v { } M e q b
q
u l
cc tp hu hn. Thnh th:
(i) Khi M v hn, t tn ti
1 2 1 2
, , , q q q q e c = M sao cho ;
2 1
q q
a a = ngha l,
( ) ( )
( )
1 2
1 2
1 2 1 2
sin sin
2 2 1
, 0
.
q x q x
k k
k x x q q
q q q q
x
t = t
+
- e = v = + =
+
e
Tng t, , y e tc l c (2).
(ii) Khi M hu hn, tn ti
0
q e sao cho
( ) ( )
( ) ( )
( )
0
, sin sin 0
2sin cos 0
2 2
2 /
, (3)
2 1 / .
q
q
q
q q q qx qy
q q
x y x y
x y k q
k
x y k q
e > t + t =
( (
+ t t =
( (
+ =
- e
= +
By gi, xt ty mt s qe m .
0
q q > Ta c nhn xt: khng th xy ra trng hp
;
1 2
1
1 2
1
q
k
q
k
y x
q q
+
=
+
+
=
+
bi v trng hp ny s dn n nghch l
( )( ) ( ) 1 2 1 2 1
1
+ = + +
+ q q
k q k q
(mt trong hai v ca ng thc l mt s nguyn chn, trong khi v kia l mt s nguyn
l)! hon thnh vic chng minh (2), ta c th xem rng ; x y e v e khi ,
; x y x y + e v e v th theo (3), v theo nhn xt va nu, ta ch cn phi nghin cu
trng hp ;
2
1
2
1
q
k
q
k
y x
q q
=
+
= +
+
m chnh lc ny, ta c
( )
, 2
1
2 2
1
k
q q
k k
y x
q q
=
+
= +
+
vi
1
;
q q
k k k
+
= e ngha l c (2), pcm.
www.VNMATH.com
6
Bi ton 7. Vi x v y l hai s thc, xt tp hp
{ }
: cos( ) sin( ) . S qx qy q = t + t e
Hy tm iu kin cn v (i vi cc s x v ) y S l mt tp hp hu hn.
Li gii. t ( ) ( ) ( ) : cos , : sin .
q q
a qx b qy q = t = t e Trong bi ton ny, nh c bao hm
thc
{ } { }
,
q q q q
a b q a b q + e = e
ta thy: S l mt tp hu hn khi v ch khi
{ }
q
a qe v
{ }
q
b qe u l cc tp hu
hn. T suy ra iu kin phi tm l . x y e . e
Tuy nhin, vi bi ton sau, tnh hnh s khng cn n gin n th:
Bi ton 8. Vi x v y l hai s thc, xt tp hp
{ }
: cos( ) sin( ) . S qx qy q = t + t e
Hy tm iu kin cn v (i vi cc s x v ) y S l mt tp hp hu hn.
Li gii. t ( ) : cos ,
q
a qx = t ( ) : sin ,
q
b qy = t : ,
q q q
s a b = + : ,
q q q
d a b = ( ) : .
q q q
p a b q = e
Gi s S hu hn. T cng thc tnh sin v cosin ca gc nhn ba, ta thy ( ): q e
2 2
3 3 3
( )[4( ) 4 3] (4 4 3).
q q q q q q q q q q q q
s a b a b a b a b d s p = + = + = (4)
Ta cng c:
2 2
4 .
q q q
d s p = Vy (4) ko theo:
2 2 2 2
3
( 4 )(4 4 3) ( ) 0;
q q q q q q q
s s p s p f p = =
trong ,
3 2 2 2 2 2 2 2 2
3
( ) : 64 48(2 3 ) 12(3 4 )(1 2 ) (3 4 )
q q q q q q q
f t t s t s s t s s s = + + + l mt a
thc bc ba ca bin t vi cc h s ch ph thuc vo
3
, .
q q
s s V
{ }
q
S s q = e l mt tp
hu hn, nn ch c hu hn a thc
q
f (khi q chy khp ), mi a thc c ti a ba khng
im, nn tp
{ }
:
q
P p q = e cng hu hn.
Mt khc, ng vi mi , qe th
q
a v
q
b l cc nghim ca mt phng trnh bc hai (n s
t) c dng , 0
2
= + p st t trong : ,
q
s s S = e : .
q
p p P = e Ch c hu hn phng trnh nh
th, nn
{ }
q
a qe v
{ }
q
b qe u l cc tp hp hu hn. Tip tc cc k thut nh
li gii ca cc bi ton 5 v 6, ta thy iu kin cn S hu hn l . x y e . e cng
l iu kin .
4 Bi tp ngh
Bi ton 9 (V ch Ton Ireland 1999). Ngi ta phi lt gch cho mt sn nh hnh vung
vi kch thc 100x100 v ch s dng loi gch c b mt hnh ch nht vi kch thc 3x1
(mi vin ph va ba vung n v trn sn nh).
www.VNMATH.com
7
(i) Ti tm sn nh, khot mt hnh vung vi kch thc 2x2. Chng minh rng phn cn
li ca sn nh c th c lt kht bi loi gch cho.
(ii) Ti gc sn nh (thay v ti tm sn nh), khot mt hnh vung vi kch thc 2x2.
Chng minh rng khng th lt kht ton b phn cn li ca sn nh bng loi gch cho.
Hy tng qut ha bi ton.
Bi ton 10 (Chn i tuyn Romania tham d k thi V ch Ton Balkan 2007). Xt mt
bng vung vi kch thc nxn c chia thnh n
2
vung n v v cc vung n v ny
c t mu trng hoc en mt cch ngu nhin. Ngi ta nhn thy: trong s bn vung
n v gc, c ba c t trng, cn li c t en. Chng minh rng trong bng vung
tn ti mt hnh vung con c kch thc 2x2 v cha mt s l cc vung n v c t
trng.
Bi ton 11. cc gc ng-bc v ty-bc ca mt nn t hnh vung vi kch thc
(2 ), n n n < e ngi ta trng hai ct tr, mi ct ly i mt phn t hnh ch nht vi
kch thc 2x1 nh hnh 1. Cn lt gch ton b phn cn li ca nn t; c php s
dng (khng hn ch s lng) cc vin gch hoa hnh ch L, loi ph ng 4 vung n v
nh hnh 2; c th xoay gch trn nn t (nhng khng c lt gch) trc khi lt. Vi
nhng gi tr no ca n th c th lt kht ton b phn cn li ca nn t?
Hnh 1: nn t nxn
Hnh 2: gch hnh ch L
Bi ton 12 (V ch Ton quc t nm 2004). Hy xc nh tt c cc hnh ch nht vi kch
thc mxn, c th ph c bi cc hnh mc cu c to ra t 6 vung n v nh hnh
v di y:
c php quay hoc lt cc hnh mc cu. Cc hnh mc cu phi ph kn hnh ch nht v
khng chm ln nhau hay chm ra ngoi hnh ch nht.
Ti liu tham kho
[1] Titu Andreescu, Zuming Feng, Mathematical Olympiads 1999-2000, Problems and
Solutions from Around the World, The Mathematical Association of America, 2002.
[2] Dusan Djukic, Vladimir Jankovic, Ivan Matic, Nikola Petrovic, The IMO Compendium, A
Collection of Problems Suggested for the International Mathematical Olympiads: 1959-2004,
Springer, 2006.
www.VNMATH.com
8
[3] Radu Gologan, Marian Andronache, Mihai Baluna, Calin Popescu, Dan Schwarz, Dinu
Serbanescu, Romanian Mathematical Competitions 2007, Romanian Mathematical Society,
Theta Foundation, Bucharest, 2007.
www.VNMATH.com
9