trng I hc nng nghip h ni khoa kinh t v pht trin nng thn

------

------

lun vn tt nghip i hc
Nghin cu tnh hnh tiu th nng sn ca cc trang tri trn a bn huyn Nam n, tnh Ngh An

Tn sinh vin Chuyn ngnh o t o L p Khoa Nin Kho Gi ng vin h ng d n

: BI THANH NAM : Kinh t nng nghi p : KT 50A : KTNN & PTNT : 2005 2009 : 1. TR N NH THAO 2. NGUY N TH THU HUY N

H Ni - 2009

Lun vn tt nghip

L I CAM OAN
Ti xin cam oan ton b n i dung c a lu n vn t t nghi p i h c c a ti l do ti t nghin c u, tm hi u th c t cng v i vi c tham kh o cc bi vi t trn sch, bo, t p ch, cc lu n vn th c s v lu n vn t t nghi p c a tr ng i h c Nng nghi p H N i. Ti xin cam oan r ng s li u v k t qu nghin c u trong lu n vn ny l trung th c v hon ton cha h s d ng b o v m t h c v no. Ti cam oan r ng, m i s gip th c hi n lu n vn ny c c m n v cc thng tin trch d n trong lu n vn u c ch r ngu n.

Tc gi lu n vn

Bi Thanh Nam

Lun vn tt nghip

L I C M N
Tr c h t ti xin chn thnh c m n v i lng bi t n su s c t i TS. Tr n nh Thao v GV. Nguy n Th Thu Huy n, nh ng ng i t n tnh h ng d n, gip ti t nh ng b c i u tin cho t i lc hon thnh b n lu n vn ny. Ti v cng c m n cc th y c gio khoa kinh t v PTNT tr ng i H c Nng Nghi p H N i tr c ti p gi ng d y v b i d ng ki n th c cho ti trong su t qu trnh h c t p v nghin c u t i tr ng. Ti tr n tr ng c m n cc bc, c, ch, anh, ch cn b Phng Nng Nghi p huy n Nam n nhi t tnh gip cung c p nh ng s li u v thng tin c n thi t ti hon thnh lu n vn ny. Cu i cng ti xin g i l i c m n n gia nh, b n b v nh ng ng i than lun ng vin, gip ti trong su t qu trnh h c t p cng nh th c hi n ti c a mnh. Mc d h t s c c g ng, nhng do i u ki n khng cho php v trnh , nng l c chuyn mn cn h n ch nn ti c a ti khng trnh kh i nh ng thi u st, ti r t mong c cc th y c gio v m i ng i ng gp ki n ti c hon thi n hn. H N i, thng 5 nm 2009 Sinh vin

Bi Thanh Nam

ii

Lun vn tt nghip

M CL C
L I CAM OAN ........................................................................................... i L I C M N ................................................................................................ii M C L C ....................................................................................................iii DANH M C B NG BI U............................................................................ v DANH M C S .................................................................................... vi Danh M c Cc Ch Vi t T t .......................................................................... 7 PH N I: T V N ............................................................................... 1 1.1 Tnh c p thi t c a ti nghin c u ......................................................... 1 1.2 M c tiu nghin c u................................................................................. 2 1.3 i t ng v ph m vi nghin c u............................................................. 3 1.3.1 i t ng nghin c u ............................................................................ 3 1.3.2 Ph m vi nghin c u ............................................................................... 3 PH N II: C S L LU N V TH C TI N.......................................... 4

2.1 C s l lu n ............................................................................................ 4 2.1.1 M t s khi ni m c lin quan............................................................... 4 2.1.2 Cc y u t nh h ng n tiu th nng s n........................................ 10

2.2 C s th c ti n ....................................................................................... 14 2.2.1 Tnh hnh pht tri n kinh t trang tr i 2.2.2 Tnh hnh pht tri n kinh t trang tr i Vi t Nam ............................... 14 a phng............................. 15

2.2.3 Tnh hnh tiu th nng s n c a cc trang tr i trong n c.................... 16 2.3 Cc cng trnh nghin c u c lin quan .................................................. 16 PH N III: C I M A BN V PHNG PHP NGHIN C U .. 18 3.1 c i m a bn nghin c u ................................................................. 18 3.1.1 i u ki n t nhin ............................................................................... 18 3.1.2 i u ki n kinh t x h i....................................................................... 23 3.2 Phng php nghin c u ........................................................................ 30 3.2.1 Ch n i m nghin c u......................................................................... 30 3.2.2 Phng php ch n m u nghin c u ..................................................... 30 iii

Lun vn tt nghip 3.2.3 Phng php thu th p s li u............................................................... 31 3.2.4 Phng php x l s li u ................................................................... 32 3.2.5 Phng php phn tch s li u ............................................................. 32 3.2.6 H th ng cc ch tiu nghin c u......................................................... 32 PH N IV: K T QU NGHIN C U ...................................................... 34 4.1 Th c tr ng tiu th nng s n c a cc trang tr i huy n Nam n ......... 34 huy n

4.1.2 H th ng knh tiu th s n ph m c a m t s nng s n ch y u

Nam n ...................................................................................................... 57 4.2 Cc y u t nh h ng n k t qu tiu th s n ph m c a cc trang tr i.. 61 nh h ng n k t qu tiu th nng s n c a cc trang tr i.... 66 4.2.1 nh gi chung v kh nng tiu th s n ph m c a cc trang tr i........ 61 4.2.2 Cc y u t 4.3 nh h ng v nh ng gi i php y m nh tiu th nng s n c a cc trang tr i huy n Nam n trong th i gian t i ..................................................... 73 4.3.1 nh h ng ......................................................................................... 73 4.3.2 M t s gi i php ch y u nh m nng cao k t qu tiu th s n ph m cho cc trang tr i................................................................................................. 74 PH N V: K T LU N V KI N NGH ................................................... 82 5.1 K t lu n.................................................................................................. 82 5.2 Ki n Ngh ............................................................................................... 84 5.2.1 i v i Chnh quy n a phng......................................................... 84 5.2.2 i v i cc trang tr i ........................................................................... 84 TI LI U THAM KH O. 86

iv

Lun vn tt nghip

DANH M C B NG BI U
B ng 1.1: So snh kinh t trang tr i v kinh t h ........................................... 8 B ng 2.1: Tnh hnh th i ti t kh h u th y vn huy n Nam n Ngh An

(2006 2008)............................................................................................... 20 B ng 2.2: Tnh hnh s d ng t ai c a huy n Nam n qua 3 nm (2006 2008)............................................................................................................ 22 B ng 2.3: Tnh hnh bi n ng nhn kh u v lao ng c a huy n Nam n qua 3 nm (2006 2008).............................................................................. 26 B ng 2.4: K t qu s n xu t kinh doanh c a huy n Nam n qua 3 nm (2006 2008) ......................................................................................................... 29 B ng 4.1: K t qu s n xu t c a cc lo i hnh trang tr i (nm 2008) ............. 34 B ng 4.2: KQSX c a cc s n ph m c a cc trang tr i nm 2008 (vt: Tr ) 38 B ng 4.3: KQ tiu th s n ph m c a cc trang tr i nm 2008 (vt: Tr )..... 40 B ng 4.4: T su t hng ha c a m t s s n ph m chnh................................ 43 B ng 4.5: T su t hng ha c a cc lo i hnh trang tr i................................. 45 B ng 4.6: Cc khch hng c a cc trang tr i huy n Nam n nm 2008...... 46 B ng 4.7: a i m bn nng s n c a trang tr i (t l %) ............................. 50 B ng 4.8: Hnh th c s n ph m tiu th c a cc trang tr i ............................. 52 B ng 4.9: Gi bn m t s s n ph m hng ha ch y u c a cc trang tr i (vt: Tr/t n) ........................................................................................................ 54 B ng 4.10: Th ng k cc phng th c bn c a cc trang tr i ....................... 55 B ng 4.11: M c tiu th s n ph m c cc trang tr i Nam n ................ 67 B ng 4.12: Gi bn m t s s n ph m theo th i v (vt: ng/kg).................. 68 B ng 4.13: Trnh h c v n c a cc ch trang tr i ...................................... 70

Lun vn tt nghip

DANH M C S
S 4.1: Knh tiu th s n ph m c a cc trang tr i huy n Nam n ......... 58 S 4.2: Knh phn ph i cc s n ph m h ng, nhn, v i, cam, chanh, la .. 60 S 4.3: Knh phn ph i cc s n ph m c, v t........................................... 60 S 4.4: Knh phn ph i s n ph m l n, g................................................ 61 S 4.5: Knh phn ph i cc s n ph m b, d........................................... 61 S : Ma tr n SWOT phn tch nh gi qu trnh tiu th s n ph m c a cc trang tr i huy n Nam n. ........................................................................... 62

vi

Lun vn tt nghip

DANH M C CC CH
BQ CC CSCB CNH HH DT GTSX KTTT NN&NT NN&PTNT NTTS TTCN TM DV UBND SL XHCN XDCB

CI VI T T T
Bnh qun C c u C s ch bi n Cng nghi p ho - Hi n i ho Di n tch Gi tr s n xu t Kinh t trang tr i Nng nghi p v nng thn Nng nghi p v pht tri n nng thn Nui tr ng th y s n Ti u th cng nghi p Thng m i D ch v y ban nhn dn S l ng X h i ch ngha Xy d ng c b n

Lun vn tt nghip

PH N I: T V N
1.1 Tnh c p thi t c a ti nghin c u cc n c c n n s n xu t nng nghi p hi n i, hnh th c t ch c s n xu t theo ki u trang tr i t n t i t lu v r t ph bi n. Nhng kinh t n c ta, trang tr i l m t lo i hnh tng i m i v ch pht tri n m nh m

trong nh ng nm g n y. Tuy nhin n v ang kh ng nh vai tr v v tr c a mnh trong n n kinh t th tr ng, gp ph n vo qu trnh chuy n i c c u kinh t nng nghi p theo h ng tng nhanh t tr ng s n xu t hng ha, t o ra c nhi u vng s n xu t t p trung, chuyn canh l n, lm ti n cho cng nghi p ch bi n nng s n pht tri n, thc y xu t kh u cc s n ph m c gi tr cao, ng th i huy ng khuy n khch cc h nng dn m nh d n u t vo s n xu t, lm thay i b m t nng thn nhi u a phng.

Kinh t trang tr i l quy lu t pht tri n t t y u c a s n xu t nng nghi p hng ha. B i, n c tnh u vi t hn h n so v i cc hnh th c t ch c s n xu t khc trong lnh v c kinh t nng nghi p, l s d ng c hi u qu ngu n l c t ai, lao ng v ngu n v n. N khng b b h p b i quy m s n xu t nh , c c u cy tr ng v v t nui ph h p v i nhu c u th tr ng, v t o ra cc s n ph m c tnh c nh tranh cao. Nam n l m t huy n bn sn a, nn c nhi u i u ki n thu n l i cho trang tr i pht tri n v i nhi u lo i hnh khc nhau. Th c t , trong m y nm g n y v i s quan tm, khuy n khch c a chnh quy n a phng v v n pht tri n kinh t trang tr i, s l ng v qui m cc trang tr i tng ln m t cch r r t. S pht tri n m nh m v s l ng v ch t l ng c a cc trang tr i tc ng tch c c n n n kinh t ni chung v n n nng nghi p huy n ni ring. Cc trang tr i gp ph n tch c c xa i gi m ngho,gi i quy t vi c lm n nh cho m t l ng l n lao ng, nng cao thu nh p, em l i cu c

Lun vn tt nghip s ng m no cho nhi u gia nh, t ng b c lm thay i b m t kinh t x h i nng thn trn a bn huy n Nam n. Tuy nhin cng v i s tng ln v s l ng trang tr i l s bi n ng v th tr ng nng s n ngy cng l n do tnh tr ng cung v t c u, ng hng ha, d n n cc trang tr i ri vo tnh tr ng kh tiu th , gi c khng n nh. c bi t trong m y nm g n y th tr ng nng s n th gi i v trong n c c nhi u bi n ng ph c t p, gi c lc ln, lc xu ng qu th p nh h ng l n n qu trnh s n xu t v tiu th c a cc trang tr i, bu c cc ch tr i v chnh quy n ph i tm cch gi i quy t v n h t s c kh khn l lm th no tiu th c m t kh i l ng l n nng s n v i gi c ph h p v n nh m cc trang tr i s t o ra ngy m t tng? Xu t pht t nh ng v n trn chng ti ti n hnh nghin c u ti: Nghin c u tnh hnh tiu th nng s n c a cc trang tr i trn a bn huy n Nam n t nh Ngh An 1.2 M c tiu nghin c u * M c tiu chung: Trn c s kh o st tnh hnh tiu th nng s n c a cc trang tr i, pht hi n v phn tch nh ng thu n l i, kh khn, tm ra cc y ut nh h ng n qu trnh tiu th nng s n c a cc trang tr i, t xu t nh ng bi n php nng cao k t qu tiu th nng s n c a cc trang tr i * M c tiu c th : - nh gi th c tr ng tiu th nng s n c a cc trang tr i trn a bn huy n Nam n, Ngh An. - Phn tch cc y u t trang tr i. - xu t nh ng bi n php ch y u nh m nng cao k t qu tiu th nng s n cho cc trang tr i. nh h ng n k t qu tiu th nng s n c a cc

Lun vn tt nghip 1.3 i t ng v ph m vi nghin c u 1.3.1 i t ng nghin c u ti t p trung nghin c u tnh hnh tiu th nng s n v cc v n lin quan n tiu th c a cc trang tr i trn a bn huy n Nam n t nh Ngh An. 1.3.2 Ph m vi nghin c u - ti c nghin c u trn ph m vi khng gian: huy n Nam n t nh Ngh An. -Qu trnh nghin c u trong ph m vi th i gian: t ngy 20/1/2009 n ngy 22/5/2009. S li u i u tra ch y u trong ba nm (2006 2008). - Ph m vi n i dung: Tnh hnh tiu th nng s n c a cc trang tr i v cc v n lin quan n tiu th nng s n c a cc trang tr i.

Lun vn tt nghip

PH N II: C S
2.1 C s l lu n

L LU N V TH C TI N

2.1.1 M t s khi ni m c lin quan * Khi ni m v trang tr i M t s tc gi khi nghin c u qu trnh hnh thnh v pht tri n kinh t trang tr i gia nh trn th gi i cho r ng, cc trang tr i c hnh thnh t c s cc h ti u nng sau khi ph v v b c s n xu t t cung t c p khp kn, vn ln s n xu t hng ha p ng nhu c u th tr ng trong i u ki n c nh tranh. Trong th i gian qua nh ng v n l lu n trang tr i c cc nh khoa h c v cc nh ho t ng th c ti n nghin c u, trao i trn cc di n n v cc phng ti n thng tin i chng. n nay Ngh Quy t Trung ng s 06/NQ-TW ngy 10/11/1998 xc nh: Trang tr i gia nh, th c ch t l kinh t h s n xu t hng ha v i quy m l n, s d ng lao ng, ti n v n c a gia nh s n xu t kinh doanh c hi u qu . Nh v y kinh t trang tr i l m t hnh th c t ch c kinh t nng lm, ng nghi p c hnh thnh trn c s kinh t h nhng mang tnh s n xu t hng ha r r t c s t p trung tch t cao hn v cc y u t s n xu t, c nhu c u cao hn v th tr ng, v khoa h c cng ngh , c gi tr , t su t hng ha v thu nh p cao hn so v i m c bnh qun c a cc h gia nh trong vng. Ng i ch u t vo trang tr i v i m c ch s n xu t hng ha l ch y u, l cung ng cho th tr ng ch khng ph i tiu dng. Tr c y hai c m t Trang tr i v Kinh t trang tr i th ng c dng thay th cho nhau, c khi m t s ng i cn ng nh t Trang tr i v Kinh t trang tr i coi chng nh l nh ng c m t ng ngha, nh l m t. Nhng hi n nay c n phn bi t r gi a khi ni m Trang tr i v Kinh t trang tr i.

Lun vn tt nghip * Khi ni m v kinh t trang tr i Ngh Quy t s 03/2000/NQ CP ngy 02/02/2000 nu r: Kinh t trang tr i l hnh th c t ch c s n xu t hng ha trong nng nghi p, nng thn, ch y u d a vo h gia nh, nh m m r ng quy m v nng cao hi u qu s n xu t trong lnh v c tr ng tr t, chn nui, nui tr ng th y s n, tr ng r ng, g n s n xu t v i ch bi n v tiu th nng, lm, th y s n (Php lu t v KTTT). Theo TS L Tr ng (Pht tri n v qu n l trang tr i trong n n kinh t th tr ng Nh xu t b n Nng Nghi p, 1993): Kinh t trang tr i (hay kinh t nng tr i, lm tr i, ng tr i) l m t hnh th c t ch c kinh t c s c a n n s n xu t x h i, d a trn c s hi p tc v phn cng lao ng x h i, bao g m m t s ng i lao ng nh t nh, c ch tr i t ch c trang b nh ng t li u s n xu t nh t nh ti n hnh ho t ng kinh doanh ph h p v i yu c u c a n n kinh t th tr ng v c nh n c b o h . T nh ng khi ni m trn ta th y c s phn bi t r gi a khi ni m trang tr i v kinh t trang tr i: trang tr i l c s s n xu t kinh doanh c v tr t n t i trn m t a bn nh t nh, c c s v t ch t, t li u s n xu t nh t nh v c nh n c cng nh n c s t n t i c a n. Cn kinh t trang tr i l m t hnh th c t ch c kinh t . Khi ni n Kinh t trang tr i l c p n t ng th nh ng m i quan h kinh t - x h i, mi tr ng n y sinh trong qu trnh ho t ng s n xu t kinh doanh c a cc trang tr i: quan h gi a cc trang tr i v i nhau, gi a cc trang tr i v i cc t ch c kinh t khc, v i nh n c, v i th tr ng, v i mi tr ng sinh thi t nhin * Nh ng c trng ch y u c a kinh t trang tr i M t l, chuyn mn ha, t p trung ha s n xu t hng ha d ch v theo nhu c u c a th tr ng, c l i nhu n cao. y l m t c trng c b n c a kinh t trang tr i so v i kinh t nng h . Trong , gi tr t ng s n ph m v s n ph m hng ha l ch tiu tr c ti p nh gi v quy m trang tr i nh , v a v l n. Quy m trang tr i th ng l n 5

Lun vn tt nghip hn nhi u l n so v i quy m c a kinh t nng h v c t su t nng s n hng ha trn 85%. Ngoi ra cn c nh ng ch tiu gin ti p nh ru ng t, v n, lao ng Hai l, v th tr ng s n xu t hng ha th hng ha th hng ha lun lun g n v i th tr ng, do th tr ng bn s n ph m v mua v t t l nhn t c tnh ch t quy t nh chi n l c pht tri n s n xu t s n ph m hng ha c v s l ng, ch t l ng v hi u qu kinh doanh c a trang tr i. V v y, trong qu n l trang tr i, v n ti p c n th tr ng, t ch c thng tin th tr ng i v i kinh doanh c a trang tr i nhn t quy t nh nh t. Ba l, c nhi u kh nng p d ng ti n b k thu t hn, t t hn kinh t nng h v trang tr i c v n, c li nhi u hn. Ngoi nh ng cng c th ng v s c ko tru b, trang tr i cn trang b v p d ng nhi u lo i my mc, nhi u quy trnh cng ngh m i vo s n xu t. B n l, v lao ng, cc trang tr i ngoi s d ng ngu n lao ng v n c c a gia nh, h cn thu m n lao ng lm quanh nm, ho c trong t ng th i v , v i s l ng t nhi u khc nhau. Nm l, cc ch tr i l nh ng ng i c ch lm giu, c phng php v ngh thu t bi t lm giu v c nh ng kinh nghi m nh t nh t o l p trang tr i. * Tiu ch nh n d ng trang tr i n c ta Vi t Nam hi n nay,

Cn c vo kinh nghi m c a cc n c v th c t

Nh n c a ra m t s tiu ch trong thng t s 74/2003/TT BNN c a b Nng Nghi p v Pht tri n Nng Thn nh sau: V nh tnh cn c vo 3 c trng: - M c ch s n xu t c a trang tr i l hng ha v i quy m l n. - M c t p trung ha v chuyn mn ha cc i u ki n v cc y u t s n xu t cao hn h n so v i s n xu t c a nng h , th hi n quy m s n xu t: nh t ai, u con gia sc, lao ng, gi tr s n ph m hng ha

Lun vn tt nghip - Ch tr i c ki n th c v kinh nghi m tr c ti p i u hnh s n xu t, bi t p d ng khoa h c k thu t, ti p c n chuy n giao cng ngh m i vo s n xu t, s d ng lao ng gia nh, s n xu t c hi u qu cao, thu nh p v t tr i so v i kinh t h V nh l ng cn c vo cc tiu ch sau: - C quy m s n xu t tng i l n so v i m c trung bnh c a kinh t h t i a phng, tng ng v i t ng ngnh s n xu t c th nh tr ng tr t, chn nui, lm nghi p, nui tr ng thu s n. C th : + i v i cc t nh pha B c v duyn h i mi n Trung th gi tr s n l ng hng ho v d ch v bnh qun 1 nm l t 40 tri u ng tr ln. + i v i trang tr i tr ng cc lo i cy hng nm l ch y u th B c v mi n Trung ph i c di n tch t 2 ha canh tc tr ln, cn Nam B ph i c di n tch t 3 ha tr ln. + i v i trang tr i tr ng cc lo i cy lu nm v cy n qu th t nh mi n B c v mi n Trung ph i c di n tch t 3 ha tr ln, B ph i c di n tch t 5 ha tr ln. + i v i trang tr i lm nghi p di n t s n xu t ph i t 10 ha tr ln + i v i trang tr i chn nui i gia sc (nh tru, b) sinh s n, l y s a th ng xuyn ph i c t 10 con tr ln, l y th t ph i c t 50 con tr ln. Chn nui gia sc (nh l n, d) sinh s n ph i c th ng xuyn hn 20 con tr ln, l y th t c th ng xuyn t 100 con tr ln, gia c m t 2000 con tr ln. + i v i trang tr i nui tr ng th y s n di n tch m t n c nui tr ng th y s n ph i t 2 ha tr ln (ring i v i nui tm th t theo ki u cng nghi p c di n tch 1 ha tr ln). + i v i trang tr i s n xu t kinh doanh t ng h p ph i l nh ng trang tr i c t hai ho t ng s n xu t nng, lm nghi p v nui tr ng thu s n khc nhau tr ln v m i ho t ng u t v qui m ho c m c gi tr hng ho v d ch v nh quy nh cho trang tr i. cc mi n

cc t nh

cc t nh Nam

Lun vn tt nghip Qua cc tiu ch xc nh kinh t trang tr i nu trn ta c th phn bi t nh ng i m khc nhau gi a kinh t trang tr i v kinh t h b ng b ng sau: B ng 1.1: So snh kinh t trang tr i v kinh t h
Tiu ch M c tiu Lao ng Qu n l Quy m Ch canh tc K t lu n Kinh t trang tr i Kinh t h

S n xu t hng ho C thu lao ng C qu n l, c h ch ton, c tch lu Di n tch l n, v n l n, hng ho t p trung C gi i ho, hi n i ho

S n xu t t tc Lao ng gia nh Ch gia tr ng Quy m s n xu t nh Th cng

Ph h p v i n n kinh t s n xu t pht Ph h p v i s n xu t tri n cao nh

Ngu n: T li u v kinh t trang tr i(2000) * Khi ni m v th tr ng Hi n nay, c nhi u khi ni m v th tr ng c di n t theo cch hi u r ng, h p khc nhau, nhng v c b n l khng c mu thu n v i nhau. y xin nu m t s khi ni m ch y u: - Th tr ng l m t hnh th c bi u hi n s phn cng lao ng x h i; v do , n c th pht tri n v cng t n. lao ng x h i th u v khi no c s phn cng c v khi y c th tr ng.

- Th tr ng l ni, l i m di n ra cc ho t ng chuy n nh ng, trao i, mua bn hng ha d ch v . - Th tr ng l ni g p g gi a cung v c u. - Th tr ng l t ng h p cc quan h kinh t hnh thnh trong ho t ng mua bn. Theo gc Marketing th: th tr ng bao g m t t c nh ng khch hng ti m n cng c m t nhu c u hay mong mu n c th , s n sng v c kh nng tham gia trao i th a mn nhu c u v mong mu n . 8

Lun vn tt nghip Nhng, i u quan tr ng hi u c th c ch t c a th tr ng l ch ,

th tr ng khng ph i ch n thu n l lnh v c trao i, di chuy n hng ha, d ch v t ng i s n xu t sang ng i tiu dng, b i v khng ph i trao i c th c t ch c theo cc cch khc nhau, m l trao i c t ch c theo cc quy lu t c a lu thng hng ha v lu thng ti n t V th , th tr ng c th hi u l m t qu trnh, trong ng i bn v ng i mua m t hng ha no tc ng qua l i l n nhau xc nh gi c v s l ng, ch t l ng hng ha v d ch v , hay c th ni l m t qu trnh cung c u h p thnh gi c th tr ng. Thm vo , c n ph i hi u r ng, trong n n kinh t hng ha c m t h th ng quy lu t kinh t v n c tc ng nh quy lu t gi tr , quy lu t cung c u, quy lu t lu thng ti n t , quy lu t c nh tranh. Cc quy lu t bi u hi n s tc ng c a mnh thng qua th tr ng, thng qua ton b nh ng m i quan h kinh t trong lnh v c trao i. Nh nh ng m i quan h hng ha c th c hi n. Ton b nh ng m i quan h nh v y l b n ch t c a th tr ng. Nh v n ng c a th tr ng m di n ra s thch ng t pht gi a c c u c a s n xu t hng ha v i kh i l ng v c c u nhu c u hng ha c a x h i. * Khi ni m v tiu th Trong i u ki n kinh t th tr ng hi n nay, i v i b t k m t doanh nghi p ho c c s s n xu t hng ha no th qu trnh tiu th s n ph m l m t i u ki n s ng cn v quy t nh t i k t qu s n xu t kinh doanh c a doanh nghi p hay c a c s s n xu t hng ha , chnh l qu trnh th c hi n gi tr v gi tr s d ng c a hng ha. Thng qua qu trnh ny, hng ha c chuy n t hnh thi hi n v t sang hnh thi ti n t v vng chu chuy n v n c hnh thnh. Tiu th s n ph m di n ra trn th tr ng, c ch th tr ng chi ph i ton b qu trnh s n xu t, kinh doanh c a doanh nghi p v nh h ng tr c ti p n qu trnh tiu th . Do , tiu th s n ph m quy t nh t i qu trnh s n xu t, t i vng quay v n lu ng v s ti t ki m v n.

Lun vn tt nghip Tiu th s n ph m l giai o n cu i cng c a qu trnh s n xu t kinh doanh, l y u t quy t nh n s t n t i v pht tri n c a doanh nghi p, c a c s s n xu t. Thng th ng ho t ng tiu th s n ph m c c u thnh b i cc y u t : - Cc ch th kinh t tham gia l ng i mua v ng i bn. - i t ng tiu th l s n ph m hng ha v ti n t . - Th tr ng tiu th l ni g p g gi a ng i mua v ng i bn. * V tr c a th tr ng tiu th nng s n C th ni r ng th tr ng tiu th nng s n chi m m t v tr v cng quan tr ng trong s n xu t nng nghi p. Ngay c cc n c pht tri n cng coi v n tiu th l m t trong nh ng m t xch quan tr ng, s n xu t m khng tiu th c th th t v ngha i v i n n kinh t hng ha. Hi n nay, v n s n xu t khng cn l m t v n l n trong nng nghi p, v i khoa h c k thu t tin ti n, cng ngh sinh h c pht tri n m nh m th ch trong m t th i gian ng n ta c th s n xu t ra c m t kh i l ng l n s n ph m v i ch t l ng t t. V n l tiu th c nng s n nh th no, tiu th u, trong th i gian no l ph h p.

Trong n n kinh t th tr ng n l i cng quan tr ng v c r t nhi u ng i s n xu t ra cng m t lo i s n ph m, song th tr ng tiu th l i c h n, ai chi m c lng tin c a ng i tiu dng tr c v duy tr c lng tin th ng i th ng. Chnh v th , v tr c a th tr ng tiu th nng s n ng vai tr quy t nh n s pht tri n c a m t n n s n xu t nng nghi p hng ha ni ring v n n kinh t hng ha ni chung. c bi t, n c ta ang th c hi n CNH HH nng nghi p nng thn th v tr c a th tr ng tiu th nng s n l i cng c ngha quan tr ng hn lc no h t, v n quy t nh n s thnh cng c a qu trnh CNH HH nng nghi p nng thn n c ta trong th i gian t i y. 2.1.2 Cc y u t nh h ng n tiu th nng s n

2.1.2.1 c i m c a nng s n hng ha Nng s n hng ha c nh ng c i m khc bi t so v i cc s n ph m c a cc ngnh s n xu t khc: 10

Lun vn tt nghip - i v i nng s n hng ha l s n ph m cu i cng: l s n ph m tiu dng cu i cng, n c bn cho ng i mua nh m th a mn nhu c u l i ch c nhn c a h . i v i lo i s n ph m ny c nh ng c i m chnh sau: + a d ng v lo i s n ph m, a d ng v ph m c p p ng nhu c u khc nhau c a ng i tiu dng. + Nhi u s n ph m c kh nng thay th cho nhau trong qu trnh tiu dng. + Th tr ng phn b r ng, u c ng i l c nhu c u tiu dng. + S n ph m t co gin. + M t b ph n l n nng s n c tiu dng d i d ng ti s ng nh rau qu , tr ng, s alin quan n v n chuy n, b o qu n.. + Cc nng s n ch y u l tiu dng cho con ng i, do v y v n ch t l ng an ton s n ph m ph i tun th nh ng quy nh ch t ch v v sinh an ton th c ph m. + S n ph m nng s n c tnh th i v . - Nng s n hng ha l s n ph m tiu dng trung gian: l nng s n tiu dng qua ch bi n ho c m t s d ch v c a t ch c trung gian. Lo i ny c m t s c i m sau: + ng u v ch t l ng s n ph m cao + Gi c tng i n nh. + Gi tr nng s n c tng thm do b sung cc d ch v vo trong s n ph m. + Th tr ng t p trung hn so v i nng s n tiu dng cu i cng. + Cc s n ph m th ng c s khc bi t nh v trn th tr ng. - Nng s n hng ha l t li u s n xu t (h t gi ng, con gi ng): l lo i s n ph m c a quay l i vo qu trnh ti s n xu t. Chng c c i m: + Nng s n i h i nh ng tiu chu n ch t l ng cao. + Quy t nh n k t qu c a qu trnh ti s n xu t. Thch nghi v i i u ki n c a t ng vng sinh thi. + Nhu c u c a n th ng l nhu c u dn su t. 11

Lun vn tt nghip + Lun lun ch u p l c thay th c a s n ph m m i. + C h i thnh cng v r i ro l n trong kinh doanh. 2.1.2.2 c trng c a th tr ng nng s n hng ha Do nng s n hng ha c nh ng c i m ring khc bi t so v i cc s n ph m c a cc ngnh s n xu t khc nn n cng t o nn nh ng c trng ring cho th tr ng nng s n hng ha. l : + Th tr ng c nhi u ng i bn v nhi u ng i mua. S n ph m nng s n trn th tr ng th ng do nhi u nng dn s n xu t v cng bn trn th tr ng v i s l ng nh . Do th tr ng nng s n c m t c trng c b n nh t l l mang tnh c nh tranh hon h o cao, v v y b t k m t ch th tham gia vo th tr ng nng s n cng khng th i u khi n c th tr ng. + Th tr ng nng s n c quy m l n v th ng xuyn gia tng v s l ng, thay i v c c u lin t c do v y m c tiu dng s n ph m nng nghi p th ng xuyn thay i theo. + S thay i v tu i tc, gi i tnh, thu nh p, trnh vn ha v s thch t o nn tnh a d ng v nhu c u v mong mu n c a h trong vi c s d ng nng s n hng ha. + Th tr ng nng s n th ng mang tnh mu n, ch m bi n i. Cung nng s n c a v ny l do k t qu c a cc quy t nh t nh ng v tr c, nm tr c, trong khi c u v nng s n hng ha th ng khng co gin hay co gin th p, t thay i ho c thay i r t ch m. + Nhu c u v nng s n trn th tr ng c a ng i tiu dng th ng di n ra u n, th ng xuyn trong nm. V th c n ph i m b o l ng cung nng s n y , th ng xuyn ra th tr ng. + L lo i th tr ng c nhi u ch ng lo i s n ph m v i ph m c p khc nhau. i u c l i y l s ph h p v i nhu c u tiu dng a d ng cho nhi u m c ch khc nhau c a cc t ng l p dn c khc nhau, nhng m t khc r t kh khn khi phn bi t gi c v i nh ng s n ph m c ch t l ng khc nhau v th c hi n i u th ng l khng th a ng. V v y thi c a ng i mua v 12

Lun vn tt nghip ng i bn hng th ng nh h ng l n n s phn b l i ch c a ng i s n xu t v ng i tiu dng i v i s n ph m c ph m c p khc nhau. 2.1.2.3 Cc y u t nh h ng n tiu th nng s n Tiu th nng s n c a trang tr i ch u tc ng c a r t nhi u y u t nhng nhn chung c nm y u t chnh chnh sau nh h ng n vi c tiu th nng s n ph m: * Nhm y u t th tr ng: bao g m nhu c u th tr ng, l ng cung ng v gi c c a nng s n ph m. Nhu c u c a th tr ng ph thu c vo thu nh p c a ng i tiu dng v c c u dn c c a t ng vng, t ng khu v c. Thng th ng thu nh p tng t l thu n v i tng nhu c u tiu dng. Tuy nhin v i i v i s n ph m nng nghi p p ng nhu c u thi t y u c xu h ng gi m, ng c l i s n ph m cao c p, c ch bi n l i tng m nh. * Nhm y u t v cng ngh ch bi n: cng ngh ch bi n tin ti n s tng gi tr s n ph m, nng cao ch t l ng s n ph m v t s nng cao gi c bn ra. Ngoi ra c s v t ch t k thu t nh h th ng giao thng, phng ti n thng tin, v n chuy n, kho tng b n bi t t s m b o lu thng nng s n nhanh chng v k p th i. * Nhm y u t v trnh ti p c n th tr ng v t ch c tiu th c a ch tr i: nhm y u t ny c th hi n trnh c a ch tr i trong vi c ph i h p v i cc c nhn, t ch c khc trong vi c a nng s n t trang tr i n ng i tiu dng cu i cng. Ngoi ra trnh c a ch tr i trong vi c n m b t thng tin th tr ng, ki n th c Marketing v t ch c h th ng tiu th s n ph m s nh h ng n k t qu tiu th v gi m b t r i ro trong s n xu t

nng nghi p. * Nhm y u t v s n xu t: Vi c l a ch n s n xu t cy tr ng, v t nui s nh h ng l n n m c tiu th nhanh hay ch m, n u s n ph m ph h p v i yu c u th tr ng th v n tiu th s d dng hn, v qu trnh tiu th s di n ra nhanh chng, t b r i ro do th tr ng tc ng. 13

Lun vn tt nghip Bn c nh s l ng, ch t l ng nng s n v gi thnh s n xu t s h ng n gi tr s n ph m v gi nng ph m bn ra. * Nhm y u t v chnh sch: cc chnh sch c a nh n c v ch trng c a chnh quy n a phng s c nh h ng r t l n n v n tiu th s n ph m c a trang tr i. M t s chnh sch v ch trng t o i u ki n thu n l i trong vi c khai thng th tr ng, nh h ng t t n tiu th nhng ng c l i m t s chnh sch l i gy c n tr cho qu trnh tiu th nng s n. 2.2 C s th c ti n 2.2.1 Tnh hnh pht tri n kinh t trang tr i Kinh t trang tr i Vi t Nam n c ta hi n nay gp ph n d ch chuy n c c u nh

kinh t nng nghi p, thc y pht tri n cng nghi p c bi t l cng nghi p ch bi n v d ch v s n xu t nng thn. n c ta lo i hnh kinh t nh trang tr i hnh thnh v pht tri n t r t s m nhng lo i hnh kinh t trang tr i th m i ch pht tri n m nh m trong nh ng nm g n y. c bi t l sau khi c ch trng i m i c ch qu n l trong nng nghi p theo n n kinh t th tr ng nh h ng XHCN, ng v Nh N c ta c r t nhi u chnh sch khuy n khch pht tri n nn s l ng trang tr i tng ln nhanh chng, hnh th c t ch c s n xu t v c c u thnh ph n ch tr i cng cng ngy cng a d ng. Theo s li u T ng C c Th ng K, n nay c n c c kho ng 120.000 trang tr i, bnh qun m i nm s trang tr i tng g n 6%, di n tch t s d ng trn 900.000 ha, a s trang tr i l quy m nh . Cc trang tr i chuyn tr ng cy nng nghi p chi m 55.3%, chn nui gia sc, gia c m chi m 10.3%, lm nghi p chi m 2.2%, nui tr ng th y s n chi m 27.3% v s n xu t kinh doanh t ng h p chi m 4.9%. Hng nm cc trang tr i t o kho ng 30 v n vi c lm th ng xuyn v 6 tri u ngy cng lao ng th i v , ng gp cho n n kinh t trn 12.000 t ng gi tr s n l ng. Vi c pht tri n nhanh c v s l ng l n ch t l ng trang tr i gp ph n chuy n d ch nhanh c c u kinh t nng nghi p nng thn. 14

Lun vn tt nghip Cc nghin c u g n y v trang tr i Vi t Nam u c xu h ng

ngh t o i u ki n gia tng quy m c a trang tr i c v di n tch l n gi tr s n xu t nh m t o ra l i th v quy m l n trong c nh tranh ang di n ra quy m ton c u. i u ny h a h n trong th i gian t i cc trang tr i s c c h i tng tch t v ru ng t v tng quy m v n cho qu trnh s n xu t kinh doanh c a mnh. Trong th i gian tng lai kinh t trang tr i s l l c l ng ch l c cho pht tri n nng nghi p nng thn trong c n c. 2.2.2 Tnh hnh pht tri n kinh t trang tr i Kinh t trang tr i a phng Ngh An trong th i gian qua trong th i gian qua

pht tri n v i nhi u lo i hnh. Theo s li u c a chi c c h p tc x n cu i nm 2006 ton t nh c 1.29 trang tr i. Trong 385 trang tr i tr ng tr t nng nghi p, 289 trang tr i chn nui, 119 trang tr i lm nghi p, 105 trang tr i nui tr ng th y s n, 631 trang tr i t ng h p. Cc lo i hnh trang tr i trn ang chuy n d ch theo h ng tng t tr ng trang tr i chn nui v trang tr i t ng h p T ng s di n tch t ai c a cc trang tr i l 10.22 ha, bnh qun 7ha/trang tr i, v i t ng v n u t 158.775.910.000 ng, bnh qun 103.842.976 ng. ngu n v n ch y u l ngu n v n t c chi m 80%. Th c t , pht tri n kinh t trang tr i nh ng nm qua ch ng minh r ng kinh t trang tr i l m t m hnh c n c khuy n khch pht tri n, b i l kinh t trang tr i l m t lo i hnh kinh t s d ng hi u qu cc ngu n l c hi n c, nh t l ngu n l c lao ng v t ai. Hi n lao ng th ng xuyn c a cc trang tr i t 5400 5600 ng i. Nm 2006 gi tr hng ha d ch v c a cc trang tr i t: 147.174.498.000 ng, bnh qun 96.255.394 ng/1trang tr i. Bnh qun gi tr s n l ng/ha canh tc c a trang tr i t t 35 50 tri u ng (http://www.nghean.gov.vn/adnews/default.asp?m=171&act=view&id=90&p =25).

15

Lun vn tt nghip huy n Nam n t khi ban hnh NQ 06 NQ/HU c a ban ch p hnh huy n y Nam n, kinh t trang tr i trn a bn huy n pht tri n kh nhanh c v s l ng, quy m l n ch t l ng. Nhi u m hnh trang tr i s n xu t, kinh doanh tr ng tr t, chn nui, v d ch v t ng h p em l i hi u qu kinh t cao, gp ph n gi i quy t vi c lm cho hng ngn lao ng nng nghi p. n nay trn a bn huy n xy d ng c 506 trang tr i v lo i hnh nh trang tr i v i t ng di n tch 685 ha (trong c 196 trang tr i t tiu chu n theo quy nh). V n u t 47.5 t ng, thu ht 1260 lao ng th ng xuyn v 1180 lao ng th i v , l i nhu n nm 2008 t 10.162 t ng. 2.2.3 Tnh hnh tiu th nng s n c a cc trang tr i trong n c Vi t Nam gia nh p WTO, t o i u ki n thu n l i v tng thm c h i cho s n ph m nng s n n c ta tiu th d dng hn, th tr ng nng s n n c ta ngy cng c m r ng. Cng v i l th tr ng nng thn cng v ang c pht tri n trong nhi u vng c a c n c cng v i s hon thi n v giao thng, thng tin lin l c v cc c s h t ng khc. Tuy nhin c m t th c t ang lm cho cc ch trang tr i lo ng i, cha dm m nh d n u t theo h ng chuyn mn ha nng cao t su t hng ha, l th tr ng tiu th s n ph m nng s n cha c m r ng, s c mua cn h n ch , cc c s ch bi n cng ngh cn l c h u khng dung n p h t l ng nng s n m nng dn s n xu t ra. M t ngh ch l lu nay v n t n t l ng i nng dn lm ra nng s n nhng h khng tr c ti p bn s n ph m ra th tr ng m ph i thng qua m t trung gian l li bun. Do s n ph m do nng dn s n xu t ra khi em i tiu th u b l c l ng li bun ny p c p, p gi, i khi gi bn th p hn gi thnh nhng v n ph i bn m cu c s ng v ti s n xu t. 2.3 Cc cng trnh nghin c u c lin quan T i huy n Nam n cho n nay v n cha c cng trnh khoa h c no vi t v kinh t trang tr i huy n Nam n m t cch y , c c s khoa

16

Lun vn tt nghip h c v th c ti n, su s c v c h th ng, nh t l v v n tiu th s n ph m cho cc trang tr i c a huy n Nam n th cha c m t cng trnh nghin c u no. V v y ti Nghin c u tnh hnh tiu th nng s n c a cc trang tr i trn a bn huy n Nam n t nh Ngh An c a chng ti d a trn nh ng c s l lu n c tnh k th a v n d ng vo tnh hnh th c ti n phn tch, nh gi ng th c tr ng tnh hnh tiu th c a cc trang tr i hi n ang pht tri n m nh trn a bn huy n, t a ra m t s gi i php thi t th c nh m gp ph n cho s pht tri n c a lo i hnh kinh t trang tr i trn a bn huy n v ngnh nng nghi p huy n ni chung.

17

Lun vn tt nghip

PH N III: C I M A BN V PHNG PHP NGHIN C U

3.1 c i m a bn nghin c u 3.1.1 i u ki n t nhin 3.1.1.1 V tr a l Nam n l m t huy n bn sn a, v i t ng di n tch t t nhin g n 30.000 ha, r ng 10 km t Ty sang ng, di 30 km t B c xu ng Nam. Trung tm huy n cch thnh ph Vinh 20 km T a a l: + T 18030 n 18047 v B c. + T 105025 n 105031 kinh ng Ranh gi i hnh chnh c a huy n nh sau: - Pha b c gip huy n Nghi L c v huy n Lng. - Pha nam gip huy n c Th v huy n Hng Sn c a t nh H Tnh. - Pha ty gip huy n Thanh Chng. - Pha ng gip huy n Hng Nguyn. 3.1.1.2 a hnh Nam n n m gi a 2 dy ni i Hu Nh n pha b c v dy ni Thin pha Ty t o ra thung lng, ng b ng tam gic, c Sng Lam ch y

d c theo h ng t Ty sang ng chia huy n thnh 2 vng t ng n v h u ng n Sng Lam: - a hnh ng b ng: b chia c t b i Sng Lam v Sng o v c nh ng qu i th p c l p t o nn nh ng dng ch y c c b nh h p. M t t cao th p khng ng u gy kh khn trong qu trnh canh tc s n xu t nng nghi p c a ng i dn th y l i n i ng. - a hnh i ni: g m khu v c s n nam dy ni i Hu v khu v c s n ni pha ng b c dy ni Thin Nh n. a hnh b chia c t m nh, c 18 ni y, cng nh cho vi c c i t o xy d ng h th ng

Lun vn tt nghip d c l n. Khu v c s n nam dy ni i Hu c cao t 200m 455m ( nh Thung Na) c d c trn 800. 3.1.1.3 Kh h u th i ti t Huy n Nam n n m trong vng kh h u chuy n ti p, cc ma y c phn chia r r t. Ma n ng ch u nh h ng tr c ti p c a nh ng tr n gi Lo kh hanh. Ma ma ch u nh h ng c a nh ng tr n ma ko di. Ma ng ch u nh h ng c a nh ng t rt m, gi ma ng b c v nhi t xu ng th p gy r t nhi u kh khn cho s n xu t nng nghi p. Nhi t , m, l ng ma bnh qun qua cc thng trong cc nm 2006 2008 c tr m th y vn t nh Ngh An cung c p c th hi n qua B ng 3. Qua b ng s li u cho ta th y nhi t trung bnh c a 12 thng trong nm 2006 l 23,90C, nm 2007 l 24,280C, nm 2008 l 24,450C nhi t trung bnh cc nm l kh cao. Qua cc nm, cc thng 1- 2- 3- 12 c nhi t trung bnh th p nh t, c ngy nhi t xu ng th p d i 100C v cc thng c nhi t trung bnh cao l 6- 7- 8, c ngy nhi t ln t i 420C. V i ki u kh h u kh c nghi t ny gy r t nhi u kh khn cho kh nng s n xu t nng nghi p c a huy n. m bnh qun nm 2006 l 86%, nm 2007 l 82,75%, nm 2008 l 82,67%. Cc thng c m cao l thng 2, 3 cc thng c m th p l 6, 7. L ng ma bnh qun cc thng trong nm 2006 l 153,79 mm, nm 2007 l 199,19 mm, nm 2008 l 172,95 mm, l ng ma bnh qun cc nm kh cao. Nhng l ng ma phn b khng ng u, cc thng 1, 2, 3, 12 nhi t trung bnh th p l ng ma t, cc thng 8, 9, 10 l ng ma nhi u c th gy ra tnh tr ng ng p ng cho s n xu t nng nghi p. c bi t nm 2008 v a r i ch u nh h ng c a t ma l t n ng lm t n th t r t l n cho s n xu t nng nghi p ni chung v cc trang tr i ni ring.

19

Lun vn tt nghip

B ng 2.1: Tnh hnh th i ti t kh h u th y vn 2006 Thng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 TB Nhi t (0C) 18,5 18,6 21,3 24,6 26,9 28,5 29,1 28,3 26,3 23,6 22 19,1 23,9 m (%) 90 88 90 89 89 84 78 84 86 85 86 83 86 L ng ma (mm) 33,2 91,6 50,5 91,3 157,8 289,3 116,4 231,9 343,1 124,7 288,4 27,3 153,79

huy n Nam n Ngh An (2006 2008) 2007 2008 L ng ma (mm) 15,8 34,9 83,2 32,6 111,1 137 244,6 444,1 702,8 368,2 161,1 54,9 199,19 Nhi t (0C) 18,4 19,6 21 26,2 27 30,1 29,2 27,1 26,1 25,2 24,5 19 24,45 m (%) 88 92 89 78 75 72 73 83 87 86 84 85 82,667 L ng ma (mm) 30,8 79,9 42,6 55,4 114,8 134,5 108,4 379,7 406,2 607,9 28,5 86,7 172,95

Nhi t (0C) 18,1 20,3 19,7 25 30,1 30,8 28,9 28 26,4 24,3 22,5 17,2 24,275

m (%) 86 89 88 82 72 69 78 77 90 90 87 85 82,75

Ngu n: Tr m kh t ng th y vn t nh Ngh An

20

Lun vn tt nghip

3.1.1.4 nh gi chung v i u ki n t nhin * Thu n l i: V i c i m v v tr a l, i u ki n t nhin v ti nguyn thin nhin nh trn huy n Nam n c nhi u i u ki n thu n l i pht tri n kinh t x h i. - L huy n ch cch thnh ph Vinh 20 km c ng qu c l 46 v ng 15A i qua t o cho Nam n nhi u i u ki n thu n l i trong giao lu kinh t , trao i hng ha v i bn ngoi. C i u ki n ti p thu nh ng thnh t u ti n b khoa h c k thu t pht tri n kinh t a d ng v phong ph. - M t s i u ki n t nhin nh s gi n ng, ngu n n c d i do, ch t l ng t t l i u ki n thu n l i cho cy tr ng sinh tr ng pht tri n. - L ng t ph sa vng ng b ng do con Sng Lam quanh b i p

hng nm l ti m nng cho s n xu t nng nghi p c a huy n. * Kh khn: Bn c nh thu n l i th cng c nh ng kh khn, h n ch nh t nh m huy n ph i gnh ch u: - Ch kh h u kh c nghi t v ph c t p, t ai c a hnh d c (20,8% c d c > 250) l nguyn nhn gy nn thin tai nh: l t, bo, h n hn, ng p ng - V i 37,47% di n tch t tr s i , ph th p, d c l n l tr ng i l n cho vi c pht tri n tr ng r ng. Ngoi ra v n cn 15,82% lo i t khc: t ct ven sng, t ph sa xen i ni a hnh m p m khng thu n ti n cho s n xu t nng nghi p. - L ng ma phn b khng ng u trong nm, th ng ch t p trung vo nh ng thng ma ma, gy ra ng p ng. Ma kh th gy ra h n hn l i km theo gi Lo ty nam kh nng nh h ng x u n s n xu t v i s ng.

21

Lun vn tt nghip

B ng 2.2: Tnh hnh s d ng t ai c a huy n Nam n qua 3 nm (2006 2008)

Ch tiu A.T ng DT t t nhin I. t Nng Lm Nghi p 1. t SX Nng Nghi p - t tr ng cy hng nm - t tr ng cy lu nm 2. t Lm Nghi p 3. t NTTS II. t phi Nng Nghi p 1. t 2. t chuyn dng 3. t phi NN khc B.M t s ch tiu BQ BQ t NN/h BQ t NN/kh u 2006 DT(ha) 29478,18 24030,40 15815,95 13397,96 2417,99 7337,46 876,99 5171,09 863,88 3753,14 554,07 0,694 0,147 CC(%) 100 81,52 65,82 84,71 15,29 30,53 3,65 17,54 16,71 72,58 10,72 2007 DT(ha) 29478,18 23984,40 15608,95 13185,21 2423,74 7328,26 1047,19 5218,24 875,38 3788,79 555,02 0,691 0,143 CC(%) 100 81,36 65,08 84,47 15,53 30,55 4,37 17,70 16,78 72,61 10,61 2008 DT(ha) 29478,18 23856,52 15412,07 13021,68 2390,39 7327,80 1116,19 5346,12 901,37 3892,29 554,05 0,68 0,14 CC(%) 100 80,93 64,60 84,49 15,51 30,72 4,68 18,14 16,83 72,80 10,36 07/06 100 99,81 98,69 98,41 100,24 99,87 119,41 100,91 101,33 100,99 100,17 99,57 97,28 So snh (%) 08/07 100 99,47 98,74 98,76 98,62 99,99 106,59 102,45 102,79 102,86 99,83 98,40 97,90 BQ 100 99,64 98,71 98,59 99,43 99,94 112,82 101,68 102,06 101,68 99,99 98,98 97,59

Ngu n: Phng Th ng K huy n Nam n

22

Lun vn tt nghip

3.1.2 i u ki n kinh t x h i 3.1.2.1 Tnh hnh s d ng t ai Nam n l m t huy n c di n tch kh l n trong t nh v i t ng di n tch t t nhin l 29478,18 ha. Trong di n tch t nng lm nghi p nm 2006 l 24030,4 ha, chi m 81,52%, nm 2007 l 23984,4 ha, chi m 81,36%, nm 2008 l 23856,52 ha, chi m 80,93%. Di n tch t nng lm nghi p c xu h ng gi m c v s l ng l n c c u trong 3 nm qua. C th t nm 2006 n nm 2008, di n tch t nng lm nghi p gi m i 173,88 ha, tng ng v i c c u gi m i 0,59%, t c gi m bnh qun qua 3 nm l 0,36%. Trong khi di n tch t phi nng nghi p l i c xu h ng tng c v s l ng l n c c u. Nm 2006 di n tch t phi nng nghi p ton huy n l 5171,09 ha, chi m 17,54% trong t ng di n tch t t nhin, sang nm 2007 tng ln 5218,24 ha, chi m 17,70%, n nm 2008 tng ln 5346,12 ha, chi m 18,14%. T c tng bnh qun qua 3 nm l kh l n (1,68%). C s chuy n bi n ny l do huy n Nam n cng nh cc a phng khc trong c n c ang d n chuy n mnh theo qu trnh th ha, cng nghi p ha c a t n c, cng nh ch u s tc ng c a p l c tng dn s ngy cng cao. Di n tch t v t chuyn dng lun c xu h ng tng theo th i gian v i tng t c tng bnh qun trong 3 nm qua l m t con s kh l n ( t 2,06%, t chuyn dng tng 1,68%). Trong c c u t nng lm nghi p c a huy n th t s n xu t nng nghi p chi m t tr ng cao nh t, nhng lin t c gi m qua 3 nm. Nm 2006 l 15815,95 ha chi m 65,82% t nng lm nghi p, nm 2007 di n tch t s n xu t nng nghi p l 15608,95 ha, gi m 1,31% so v i nm 2006. Nm 2008 di n tch t s n xu t nng nghi p l 15412,07 ha, gi m 1,26% so v i nm 2007. T c gi m bnh qun 3 nm l 1,29%. S gi m xu ng c a t s n xu t nng nghi p ch y u l do s gi m xu ng c a di n tch t tr ng cy hng nm (t 13397,96 ha nm 2006 gi m xu ng cn 13021,68 ha nm

23

Lun vn tt nghip

2008). Trong khi t lm nghi p th h u nh khng thay i qua 3 nm, cn t nui tr ng th y s n l i lin t c tng ln nm 2006 l 876,99 ha chi m 3,65% trong di n tch t nng lm nghi p, n nm 2007 l 1047,19 ha chi m 4,37%, tng 19,41% so vi nm 2006, sang nm 2008 di n tch t nui tr ng th y s n l 1116,19 ha tng 6.59% so v i nm 2007. T c tng bnh qun 3 nm l 12,82%. Di n tch t nui trng th y s n c a huy n tng ln l do m y nm g n y phong tro l p trang tr i m m hnh trang tr i m i thnh l p c a ng i dn huy n ngy cng nhi u, y th ng lm theo

nhau theo cc m hnh ch y u l: c la v t, c l n, la c v t l n, do v y lm cho din tch ao h nui c ngy m t tng ln. Nh v y v tnh hnh s d ng t i c a huy n c s chuy n d ch theo h ng tch c c, ph h p v i qu trnh cng nghi p ha hi n i ha c a t n c. S chuy n d ch ny theo xu h ng khng ng ng nng cao tnh hi u qu trong s n xu t c a ng i dn, c th l nh ng din tch t no s n xu t khng hi u qu cho gi tr thu nh p th p nh di n tch t tr ng cy hng nm sang s n xu t nh ng cy con c gi tr cho thu nh p cao hn nh di n tch t dnh cho chn nui v chuy n d ch t t nng lm nghi p sang t phi nng nghi p ngy m t tng nhanh. 3.1.2.2 Tnh hnh dn s lao ng Dn s v lao ng l m t trong nh ng y u t quy t nh quan tr ng n qu trnh pht tri n kinh t x h i c a m t a phng. Huy n Nam n l m t huy n nng nghi p nn c ngu n lao ng d i do. Qua b ng 2.3 cho ta th y nm 2006 ton huy n c 37510 h v i t ng nhn kh u 159324 ng i. Nm 2005 l 37730 h v i 160820 ng i v n nm 2008 l 37906 h v i 161854 ng i. T c tng bnh qun c a nhn kh u qua 3 nm l 0,79%. Trong nhn kh u nng nghi p gi m bnh qun l 0.07%, nhn kh u phi nng nghi p tng bnh qun l 4,92%. i u ny ch ng t huy n Nam n v ang th c hi n qu trnh chuy n d ch c c u kinh t nng thn k t h p v i

24

Lun vn tt nghip

th ha nng thn theo h ng ti n b tch c c. Trong 3 nm t c tng bnh qun dn s c a huy n kh th p so v i cc nm tr c, i u cho th y ng i dn trong huy n th c c v n k ho ch ha gia nh. Tuy nhin do cn nh h ng c a nhi u nm tr c nn t c tng ln c a lao ng trong huy n v n cao. Nm 2006 t ng s lao ng l 88616 ng i, nm 2007 l 90530 ng i, tng 2,16% so v i nm 2006. n nm 2008 t ng s lao ng tng ln l 93412 ng i, tng 3,18% so v i nm 2007. T c tng bnh qun c a lao ng qua 3 nm l 2,67%. Nm 2006 trong t ng s 88616 lao ng th lao ng nng nghi p l 71368 ng i chi m 80,54% v 17248 lao ng phi nng nghi p chi m 19,46%. n nm 2007 lao ng nng nghi p l 73084 ng i chi m 80,73%, tng 2,4% so v i nm 2006, lao ng phi nng nghi p tng ln l 17446 ng i tng 1,15% so v i nm 2006. Nm 2008 t ng s lao ng l 93412 ng i trong lao ng nng nghi p c 74734 ng i, tng 2,26%, lao ng phi nng nghi p l 18678 ng i tng 7,06% so v i nm 2007. S tng ln c a lao ng phi nng nghi p nm 2008 so vi nm 2007 ch y u l do s chuy n t lao ng nng nghi p sang lao ng phi nng nghi p. Qua 3 nm t tr ng lao ng nng nghi p gi m t 80,54% nm 2006 xu ng 80,00% nm 2008. T tr ng lao ng phi nng nghi p tng qua 3 nm, nm 2006 chi m 19,46% n nm 2008 chi m 20,00%. S tng ln c a lao ng phi nng nghi p c v c c u v s l ng l m t i u r t ph h p v i xu th c a s pht tri n kinh t nhng s chuy n d ch tng lao ng phi nng nghi p y ch y u l do cc l c l ng thanh, thi u nin n cc thnh ph l n nh H N i, thnh ph H Ch Minhlm thu, lm cng nhn. Tuy nhin cng vi c th ng khng n nh, ph n l n l c l ng thanh nin ny v n ph i v qu tr l i v i ngh nng. V vy, nh n c, chnh quy n a phng c n c chnh sch khuy n khch thnh l p cc

25

Lun vn tt nghip

B ng 2.3: Tnh hnh bi n ng nhn kh u v lao ng c a huy n Nam n qua 3 nm (2006 2008) 2006 SL 37510 33154 4356 CC(%) 100 88,39 11,61 100 83,15 16,85 100 80,54 19,46 SL 37730 33176 4554 160820 133716 27104 90530 73084 17446 2007 CC(%) 100 87,93 12,07 100 83,15 16,85 100 80,73 19,27 SL 37906 32714 5192 161854 132308 29546 93412 74734 18678 2008 CC(%) 100 86,30 13,70 100 81,75 18,25 100 80,00 20,00 So snh (%) 07/06 08/07 BQ

Ch tiu I.T ng s h 1.H NN 2.H phi NN II.T ng nhn kh u 1.Nhn kh u NN 2.Nhn kh u phi NN III.T ng lao ng 1.Lao ng NN 2.Lao ng phi NN IV.M t s ch tiu BQ BQ kh u/h BQ L/h

VT H H H

100,59 100,47 100,53 100,07 98,61 99,33

104,55 114,01 109,18 100,94 100,64 100,79 100,93 98,95 99,93

Ng i 159324 Ng i 132484 Ng i Ng i Ng i Ng i Ng i Ng i Ng i 4,251 2,363 26840 88616 71368 17248

100,98 109,01 104,92 102,16 103,18 102,67 102,40 102,26 102,33 101,15 107,06 104,06

4,269 2,399

4,270 2,464

100,35 100,18 100,26 101,56 102,70 102,13

Ngu n: PhngTth ng K huy n Nam n

26

Lun vn tt nghip

trang tr i, x nghi p ch bi n, t ch c tiu th cc s n ph m nng nghi p cho nng thn, khuy n khch pht tri n s n xu t nng nghi p theo h ng s n xu t hng ha t gi i quy t vi c lm t i ch ch nng thn nng cao thu nh p cho nhn dn gi m i s di c c a lao ng nng thn vo cc thnh ph l n. 3.1.2.3.K t qu s n xu t kinh doanh Nam n l m t trong nh ng huy n nm trong vng kinh t nng nghi p tr ng i m c a t nh Ngh An, do v y c s v t ch t k thu t c a huy n c trang b kh y v ang t ng b c c c ng c u t xy d ng kh hon ch nh. Hi n nay, Nam n ang l i m ch o c a t nh v v n 100% ng giao thng nng thn v h th ng th y l i, knh mng c c ng ha, b tng ha. H u h t cc x trong huy n c ch giao lu trao i v mua bn hng ha. Huy n cng c ch u m i cho tiu th nng s n cc lo i trong huy n. K t qu s n xu t kinh doanh c a huy n Nam n c th hi n qua b ng 2.4 nh sau: Ta th y t ng GTSX c a huy n lin t c tng qua 3 nm. Nm 2006 l 1103,575 t ng, nm 2007 t 1243,461 t ng, n nm 2008 t ng GTSX 1421,068 t ng. S tng ln c a t ng GTSX nm 2007 so v i nm 2006 l do s tng ln c a gi tr s n xu t Nng Lm Ng v TTCN XDCB v thng m i d ch v . GTSX Nng Lm Ng nm 2006 l 618,02 t ng chi m 56% t ng GTSX ton huy n, n nm 2007 l 659,657 t ng chi m 53,05%. Nm 2008 GTSX Nng Lm Ng t 732,120 t ng chi m 51,52%. S tng ln c a GTSX Nng Lm Ng l do s tng ln c a GTSX nng nghi p v lm nghi p. T tr ng GTSX nng nghi p qua 3 nm lin t c gi m xu ng. C th nm 2006 GTSX nng nghi p t 453,676 t ng chi m 73,41% trong GTSX Nng Lm Ng, n nm 2007 t 483,911 t ng

27

Lun vn tt nghip

chi m 73,36% v n nm 2008 t 525,698 t ng chi m 71,80% trong GTSX Nng Lm Ng. T tr ng TTCN XDCB qua 3 nm lin t c tng ln. C th nm 2006 t 264,458 t ng chi m 24% trong t ng GTSX, nm 2007 t 317,281 t ng chi m 25,52%, n nm 2008 t 365,286 t chi m 25,71% trong t ng GTSX. T tr ng thng m i d ch v qua 3 nm cng tng ln. C th nm 2006 gi tr s n xu t TM DV l 220,715 t ng chi m 20% trong t ng GTSX. n nm 2007 t 266,522 t ng chi m 21,43%, sang nm 2008 GTSX TM DV t 323,663 t ng chi m 22,78% trong t ng GTSX c a ton huy n.

28

Lun vn tt nghip

B ng 2.4: K t qu s n xu t kinh doanh c a huy n Nam n qua 3 nm (2006 2008) 2006 SL(t ) 1103,575 618.002 453,676 272,737 255,881 89,383 264,458 220,715 CC(%) 100 56,00 73,41 60,12 39,88 26,59 24,00 20,00 2007 SL(t ) 1243,461 659,567 483,911 273,159 292,173 94,323 317,281 266,522 CC(%) 100 53,05 73,36 56,45 43,55 26,64 25,52 21,43 2008 SL(t ) 1421,068 732,120 525,698 302,015 314,295 115,809 365,286 323,662 CC(%) 100 51,52 71,80 57,45 42,55 28,20 25,71 22,78 So snh (%) 07/06 08/07 BQ

Ch tiu A.T ng GTSX I.GTSX Nng lm ng 1.Nng nghi p - Tr ng tr t - Chn nui + NTTS 2.Lm nghi p II.TTCN XDCB III.TM DV B.M t s ch tiu BQ GTSX/h (Tr ) GTSX/ng i/nm (Tr )

112,68 114,28 113,48 106,73 111,00 108,84 106,66 108,64 107,65 100,15 110,56 105,23 114,18 107,57 110,83 105,53 122,78 113,83 119,97 115,13 117,53 120,75 121,44 121,09

32,363 7,619

36,253 8,505

41,238 9,658

112,02 113,75 112,88 111,63 113,56 112,59

Ngu n: Phng Th ng K huy n Nam n

29

Lun vn tt nghip

Qua phn tch v k t qu s n xu t c a huy n cho ta th y gi tr s n xu t c a Thng m i D ch v TTCN XDCB qua 3 nm lin t c tng ln v t tr ng, trong khi gi tr s n xu t c a ngnh Nng Lm Ng th t tr ng gi m xu ng, ch ng t xu th pht tri n kinh t c a huy n Nam n ang chuy n d ch ph h p v i s chuy n d ch c c u kinh t theo h ng CNH HH nng nghi p nng thn. 3.2 Phng php nghin c u 3.2.1 Ch n i m nghin c u Huy n Nam n l huy n c di n t t nhin kh l n so v i cc huy n khc trong t nh, kinh t trang tr i ang l lo i hnh kinh t gp ph n ch y u vo s pht tri n c a n n nng nghi p huy n, quy m trang tr i ang ngy cng tng c v s l ng l n ch t l ng. Tuy nhin s hnh thnh v pht tri n c a cc trang tr i ang mang tnh ch t t pht, cha c quy ho ch v ang g p nhi u kh khn, thch th c trong qu trnh s n xu t s n ph m hng ha. i u ny gy nh h ng khng nh t i kh nng tiu th s n ph m c a cc trang tr i. V n tiu th nng s n cho cc trang tr i trn a bn huy n Nam n ang l m t v n c cc ch trang tr i quan tm, cng nh ngnh nng nghi p huy n ang quan tm gi i quy t, tho g . Do v y, huy n Nam n l a i m thch h p ti n hnh nghin c u ti ny. 3.2.2 Phng php ch n m u nghin c u Cn c vo tiu ch xc nh kinh t trang tr i v cc bo co c a Phng Th ng K huy n s xc nh s x trong huy n c m hnh kinh t trang tr i t ch n cc x lm i m nghin c u. Huy n Nam n c 24 x v i t ng s 196 trang tr i t theo tiu chu n quy nh, do a bn r ng, s l ng trang tr i kh nhi u nn chng ti s ti n hnh ch n ng u nhin 40 trang tr i t i 10 x nghin c u.

30

Lun vn tt nghip

3.2.3 Phng php thu th p s li u 3.2.3.1 Thu th p s li u th c p V i s li u th c p ny chng ti s ti n hnh thu th p s li u c s n trn internet, cc phng ti n truy n thng, sch bo, cc bo co c a UBND v phng th ng k, phng nng nghi p huy n. C th thu th p s li u th c p t i huy n thng qua cc bo co t ng k t 2006, 2007, 2008, cc k t qu , bo co c a cc chng trnh d n (nh d n CRS: v tiu th nng s n, hi n ang c ti n hnh trn a bn huy n), cc s li u th ng k lu tr v t ai, dn s ,c a huy n. 3.2.3.2 Thu th p s li u s c p V i s li u s c p l nh ng s li u cha c s n do v y chng ti s ti n hnh thng qua i u tra th c t b ng cch pht phi u i u tra v ph ng v n tr c ti p. i t ng ph ng v n bao g m: - Cn b phng nng nghi p huy n, cn b khuy n nng, v cc cn b x tr c khi n cc trang tr i . - Cc ch trang tr i l nh ng ng i ng vai tr quan tr ng v c ph ng v n nhi u nh t. - Ph ng v n cc i t ng lin quan n v n tiu th nng s n c a cc trang tr i nh nh ng ng i bn bun, ng i thu gomnng s n trong huy n. i t ng i u tra: l t t c cc trang tr i i m nghin c u. Phn t m u i u tra: phn chia cc trang tr i i u tra thnh cc nhm theo lo i hnh s n xu t kinh doanh l: Nhm trang tr i chuyn canh tr ng tr t, nhm trang tr i chuyn canh chn nui, v nhm trang tr i s n xu t kinh doanh t ng h p. N i dung i u tra: - Nhm thng tin v c i m chung c a trang tr i: S nhn kh u, lao ng, gi i tnh, tu i, trnh vn ha, xu t thnng i c ph ng v n. cc x c ch n lm

31

Lun vn tt nghip

- Nhm thng tin v c i m trang tr i: s nm thnh l p, lo i hnh trang tr i, i t ng s n xu t kinh doanh chnh. - Nhm thng tin v tnh hnh tiu th s n ph m: Gi tr s n ph m s n xu t v tiu th trong nm 2008, i t ng khch hng, a i m tiu th , hnh th c c a s n ph m tiu th - Nhm thng tin v tnh hnh ti p c n th tr ng c a cc trang tr i: M c ti u th kh d , qu trnh tm hi u, i u tra th tr ng c a cc ch trang tr i v nh ng thu n l i, kh khn trong khi tiu th 3.2.4 Phng php x l s li u S li u thu th p v c x l b ng ph n m m Excel theo cc ch tiu s tng i, s bnh qun s h c n gi n ph c v cho phn tch n i dung c a ti. 3.2.5 Phng php phn tch s li u 3.2.5.1 Phng php th ng k m t Dng m t s ch tiu nh gi th c tr ng v phn tch cc y u t gi bn, gi tr , t tr ng hng ha 3.2.5.2 Phng php phn tch so snh D a trn cc ch tiu tnh ton so snh tnh hnh ti p c n th tr ng, k t qu tiu th , cch th c, th i i m v a i m tiu th c a cc trang tr i, t xem qu trnh tiu th nng s n nh th no l em l i k t qu t t nh t. 3.2.5.3 Phng php phn tch SWOT Phn tch nh gi nh ng i m m nh, i m y u v nh ng c h i, thch th c c a huy n cng nh cc trang tr i trn a bn i v i v n tiu th nng s n. 3.2.6 H th ng cc ch tiu nghin c u Ch tiu ph n nh k t qu s n xu t: + Gi tr s n xu t (GO): l gi tr b ng ti n c a cc s n ph m v d ch v c s n xu t ra cc trang tr i, bao g m ph n gi tr l i tiu dng, ph c nh h ng n v n tiu th nng s n c a cc trang tr i nh th ng k s l ng,

32

Lun vn tt nghip

v s n xu t cho trang tr i v gi tr ph n bn ra th tr ng trong m t chu k s n xu t th ng l m t nm. Ch tiu ph n nh k t qu tiu th : + Gi tr tiu th (doanh thu) c a trang tr i: l ton b gi tr m trang tr i thu c khi em s n ph m c a mnh i tiu th , bn ra trn th tr ng trong m t chu k s n xu t th ng l m t nm. + T l s n ph m hng ha (%): l t l gi a ph n s n ph m c a trang tr i c bn ra trn th tr ng so v i ton b s n ph m m trang tr i s n xu t ra trong m t chu k s n xu t. + Gi bn c a m t s s n ph m trn th tr ng. V m t s ch tiu ph n nh kh nng tiu th s n ph m v m c ti p c n th tr ng ng i tiu dng c a cc trang tr i nh trnh t ch c tiu th s n ph m c a cc ch tr i

33

Lun vn tt nghip

PH N IV: K T QU NGHIN C U
4.1 Th c tr ng tiu th nng s n c a cc trang tr i huy n Nam n

4.1.1 Khi qut tnh hnh s n xu t v tiu th c a cc trang tr i 4.1.1.1 Tnh hnh s n xu t c a cc trang tr i Nam n l huy n c di n tch kh l n, a hnh a d ng: c sng bi, h p, ng c , i nido v y r t c ti m nng pht tri n trang tr i v i nhi u lo i i t ng s n xu t cy con khc nhau. Nh n th c c nh ng ti m nng ny cc trang tr i gia nh a phng ang ngy cng lm n c hi u qu , nng su t cy tr ng v t nui khng ng ng tng ln. Cc ch trang tr i ch ng tch ly thm v n, m r ng di n tch, tng quy m s n xu t c a trang tr i, thu m n thm lao ng, u t khoa h c, c s v t ch tK t qu l cc trang tr i t o m t kh i l ng nng s n l n, ng gp khng nh vo t ng gi tr s n xu t nng lm nghi p c a ton huy n. B ng 4.1: K t qu s n xu t c a cc lo i hnh trang tr i (nm 2008)
Trang tr i Tr ng tr t Chn nui T ng h p Ton huy n
SL CC(%) GTSX(tr.) CC(%) GTSXBQ(tr.)

35 76 85 196

17,86 38,78 43,36 100

4550 17865 18000 40415

11,26 44,20 44,54 100

130 235 211 206

Ngu n: T ng h p t Phng NN huy n Nam n N u em gi tr s n xu t c a 196 trang tr i trong ton huy n t theo tiu chu n c a nh n c so snh v i gi tr s n xu t nng lm ng nghi p c a huy n th ta th y r ng gi tr s n xu t c a 196 trang tr i ny t o ra chi m kho ng 5,5% gi tr s n xu t nng lm ng c a ton huy n. y l m t t l kh cao, ch ng t hnh th c kinh t trang tr i ang pht tri n r t m nh cng nh ch ng t c nng l c s n xu t c a cc trang tr i ang ngy cng ng vai tr quan tr ng trong pht tri n kinh t c a huy n.

34

Lun vn tt nghip

Qua b ng 4.1, ta cho th y huy n Nam n ch y u l trang tr i chn nui v trang tr i t ng h p, c bi t l trang tr i t ng h p c s l ng nhi u nh t (85 trang tr i) chi m t tr ng l n nh t trong t ng s trang tr i (43,36%), trang tr i chn nui l 76 trang tr i, chi m 38,78% trong t ng s trang tr i, lo i hnh trang tr i chuyn canh tr ng tr t ch c 35 trang tr i, chi m 17,86% trong t ng s trang tr i. Cc trang tr i tr ng tr t ch y u t p trung cc x vng bn sn a, i ni do v y nn c s l ng t hn. y l lo i hnh trang tr i c di n tch r ng, khai thc ti m nng t i, v ven i tr ng cc lo i cy n qu nh H ng, Nhn, V i, Cam, Chanhgp ph n ph xanh t tr ng i ni tr c, bn c nh l i ch kinh t cn c ngha r t l n v m t x h i, v mi tr ng. Nh ng trang tr i ny ang trong th i k xy d ng c b n nn cho thu nh p hng nm cha cao. Theo th ng k nh gi c a phng nng nghi p huy n Nam n, nm 2008 v i 35 trang tr i tr ng tr t t o ra 4550 tri u ng trong t ng s 40415 tri u ng, chi m 11,26% gi tr s n xu t c a cc trang tr i trong ton huy n. M c d cc trang tr i tr ng tr t em l i k t qu s n xu t cha cao, bnh qun m i trang tr i tr ng tr t t o ra gi tr s n xu t l 130 tri u ng/nm th p hn m c bnh qun chung c a ton huy n l 206 tri u ng/nm, nhng cc trang tr i ny c r t nhi u tri n v ng v nh ng nm s p t i l th i gian cho thu nh p chnh v n nh. Hn n a cc trang tr i tr ng tr t thu ht v t o vi c lm cho kh nhi u lao ng nng thn, l i kh ph h p v i i u ki n t nhin cc vng ny. Trong khi cc trang tr i chn nui v trang tr i t ng h p ng gp l n vo gi tr s n xu t c a cc trang tr i trong ton huy n. Cc trang tr i chn nui, m c d ch chi m 38,78% v s l ng nhng t o ra m t kh i l ng gi tr s n xu t l 17865 tri u ng, chi m 44,20% v gi tr s n xu t c a cc trang tr i trong ton huy n. Bnh qun chung m i trang tr i chn nui cho gi tr s n xu t cao nh t l 235 tri u ng/nm. y l m t k t qu cao, ph h p v i m c tiu c a n Pht Tri n Chn Nui V Trang Tr i Giai o n

35

Lun vn tt nghip

2006 2010 c a UBND huy n Nam n ban hnh trong quy t nh 303/Q-UBND ngy 18/4/2006, nh m xc nh chuy n chn nui v t so v i ngnh tr ng tr t v gi tr s n xu t nng nghi p. Bn c nh cc trang tr i t ng h p c k t qu s n xu t cao nh t, ng gp 18000 tri u ng, chi m 44,54% trong t ng s 40415 tri u ng gi tr s n xu t c a cc trang tr i trong ton huy n. Bnh qun m i trang tr i t ng h p t o ra 211 tri u ng/nm, cao hn m c bnh qun chung c a ton huy n l 5 tri u ng. Qua i u tra cc trang tr i trn a bn huy n Nam n, chng ti th y r ng cc trang tr i ny th ng c t ch c s n xu t theo nh ng m hnh gi ng nhau. Cc cy tr ng, v t nui c a vo s n xu t th ng l nh ng cy, con ph h p v i ch t t, i u ki n t nhin hay phong t c t p qun m t tr c n nay a phng v n s n xu t. C th cc trang tr i tr ng tr t ch y u tr ng cc lo i cy nh: H ng, Chanh, hay k t h p gi a H ng-Nhn-V i, Cam-Chanh. Cc trang tr i chn nui t p trung vo cc con nh: G, L n, B, D hay k t h p gi a C-L n. Cc trang tr i t ng h p ch y u t p trung vo cc m hnh: La-C-V t hay La-C-V t-L n. C hi n t ng ny l do ban u m t s m hnh trang tr i thnh l p u tin cho k t qu s n xu t cao, d p d ng, cc ch trai-nh ng ng i i tin phong ny l i r t nhi t tnh chuy n giao kinh nghi m, hi u bi t c a mnh cho nh ng ng i i sau. Do v y cc trang tr i thnh l p sau th ng h c h i, p d ng cc m hnh trang tr i c t tr c ny, t o nn nh ng trang tr i cng s n xu t kinh doanh nh ng i t ng s n xu t kh gi ng nhau. Cc trang tr i huy n Nam n s n xu t kh nhi u s n ph m ph c v nhu c u c a ng i tiu dng v i gi tr tng i l n. Trong cc s n ph m s n xu t chnh c a cc trang tr i l: h ng, nhn, v i, cam, chanh, la, c, v t, g, l n, b, d. Theo b ng 4.2, c th th y cc trang tr i tr ng tr t ch y u t p trung vo chuyn s n xu t m t ho c m t vi lo i cy tr ng chnh ng nh tn g i c a lo i hnh trang chuyn canh tr ng tr t. i u ny ch ng t cc

36

Lun vn tt nghip

trang tr i

y c tnh chuyn mn ha cao trong s n xu t. Tnh chuyn cc

mn ha cao cn c th hi n r hn trong cc trang tr i chn nui.

trang tr i chn nui, cc ch tr i ch t p trung s n xu t m t ho c hai lo i i t ng m h mu n u t. Do v y m gi tr s n xu t cc s n ph m c a cc trang tr i t o ra l kh l n. C th , thu c H ng t trang tr i chuyn tr ng H ng l 121 tri u ng, t trang tr i tr ng k t h p H ng-Nhn-V i l 166 tri u ng. Cc trang tr i chuyn canh cy Chanh cho 347,5 tri u ng t Chanh, v cc trang tr i tr ng k t h p Cam-Chanh thu c 373 tri u ng t Chanh, 68 tri u ng t Cam. i v i cc trang tr i chn nui th gi tr s n xu t c a cc s n ph m l i cng cao hn nhi u, thu c t G 2775 tri u ng, L n 2100 tri u ng, B 970 tri u ng, v D 320 tri u ng t cc trang tr i chuyn nui G, L n, B, D. trang tr i chn nui k t h p C-L n thu c t C l l n nh t (971 tri u ng) so v i cc lo i hnh trang tr i khc v 2260 tri u ng t L n. Bn c nh cc trang tr i t ng h p s n xu t ra nhi u lo i s n ph m hn, song gi tr s n xu t cc s n ph m m cc trang tr i ny t o ra c ph n th p hn cc trang tr i chuyn canh. cc trang tr i t ng h p ny, cc ch

tr i v n ch y u t p trung vo s n xu t cc con v t nui chnh, cc cy tr ng a vo s n xu t km theo ch l tng thm ngu n thu ho c t n d ng lm ngu n th c n s n c ph c v cho gia nh v qu trnh s n xu t c a trang tr i. C th nh La ch chi m m t ph n nh (86 tri u ng trong t ng s 960 tri u ng t m hnh La-C-V t, v 160 tri u ng trong t ng s 2852,5 tri u ng t m hnh La-C-V t-L n) so v i t ng gi tr s n xu t t o ra c a cc trang tr i t ng h p.

37

Lun vn tt nghip

B ng 4.2: KQSX c a cc s n ph m c a cc trang tr i nm 2008 (vt: Tr )

Lo i hnh I.Trang tr i tr ng tr t
- H ng -H ng-Nhn-V i - Chanh -Cam-Chanh

H ng Nhn
-

V i
-

Cam Chanh La
-

C
-

Vt
-

G
-

L n
-

B
-

D
-

T ng
1120,5

121 166
-

121 211 347,5 441 9396 2775 2100 970 320 3231 3542,5 960 2852,5 14059

18
-

27
-

347,5 373
-

68
-

II.Trang tr i chn nui

- G -L n - B - D - C-L n

2775 -

2100
-

970 -

320
-

971 221 376

2260
-

III.Trang tr i t ng h p
- La-C-V t - La-C-V t-L n

970

320

86 160 246

383 446,5

1840

T ng

287

18

27

68

720,5

1568 829,5 2775 6200

Ngu n: T ng h p s li u i u tra

38

Lun vn tt nghip

N u ta so snh gi tr s n xu t t o ra c a t ng cy tr ng, v t nui so v i t ng gi tr s n xu t c a 40 trang tr i i u tra th th y c r ng L n l i t ng c s n xu t nhi u nh t, v t o ra c k t qu s n xu t l n nh t (6200 tri u ng, chi m 44,10% trong t ng s 14059 tri u ng), ti p n l G (2775 tri u ng, chi m 19,74%). Trong khi V i, Nhn, Cam l nh ng i t ng s n xu t khng ng k , ch chi m m t ph n r t nh trong t ng gi tr s n xu t cc trang tr i. 4.1.1.2 Tnh hnh tiu th s n ph m c a cc trang tr i a) K t qu tiu th c a cc trang tr i nm 2008 Cc s n ph m m cc trang tr i huy n Nam n s n xu t ra l

ph c v cho nhu c u c a ng i tiu dng. Do v y, h u h t l ng nng s n s n xu t ra u c em i tiu th trn th tr ng. K t qu tiu th cc s n ph m c a cc trang tr i c th hi n qua b ng 4.3.

39

Lun vn tt nghip

B ng 4.3: KQ tiu th s n ph m c a cc trang tr i nm 2008 (vt: Tr )

Lo i hnh I.Trang tr i tr ng tr t
- H ng - H ng-Nhn-V i - Chanh - Cam-Chanh

H ng Nhn
-

V i
-

Cam
-

Chanh
-

La
-

C
-

Vt
-

G
-

L n
-

B
-

D
-

T ng
1109

120 164
-

120 206 345 438 9396 2775 2100 970 320 3231 3367 634 2733 13872

17
-

25
-

345 373
-

65
-

II.Trang tr i chn nui

- G -L n - B - D - C-L n

2775
-

2100
-

970
-

320
-

971
-

2260
-

III.Trang tr i t ng h p
- La-C-V t - La-C-V t

52 80 132

208 373 1552

374 440 814

1840

T ng

284

17

25

65

718

2775 6200

970

320

Ngu n: T ng h p s li u i u tra

40

Lun vn tt nghip

Qua so snh k t qu tiu th cc s n ph m c a cc trang tr i (b ng 4.3) v i k t qu s n xu t kinh doanh cc s n ph m (b ng 4.2), cho ta th y m t tn hi u kh quan, cc s n ph m c a cc trang tr i huy n Nam n khi s n xu t ra u c tiu th h t, ch c m t s t s n ph m l cha tiu th h t hon ton, c cc ch tr i gi l i ph c v cho nhi u m c ch khc c a trang tr i nh lm th c n chn nui, tiu dng gia nh, cho, t ng, bi u x n. Qua b ng s li u cng cho ta th y c r ng l ng nng s n m cc trang tr i cung ng trn th tr ng, em bn cho ng i tiu dng l kh l n. T ng gi tr cc s n ph m m 40 trang tr i i u tra, cung c p cho th tr ng l 13872 tri u ng, bnh qun m i trang tr i tiu th hn 300 tri u ng trong nm 2008. Trong cc trang tr i chn nui t gi tr tiu th l n nh t 9396 tri u ng, ti p n l cc trang tr i t ng h p 3367 tri u ng, th p nh t l cc trang tr i tr ng tr t, 1109 tri u ng. Trong cc s n ph m tiu th trn th tr ng th l n l i t ng c cc trang tr i cung c p ra th tr ng l n nh t 6200 tri u ng v y l i t ng c cc trang tr i u t s n xu t nhi u nh t, ti p n l g 2775 tri u ng. S n ph m c gi tr tiu th th p nh t, khng ng k trn th tr ng l nhn, v i, cam, v y l cc i t ng m cc trang tr i t ch , s n xu t nh t. T phn tch b ng 4.3 cho ta th y r ng kh nng tiu th c a cc trang tr i v cc s n ph m bn c nh vi c ph thu c vo l ng s n ph m em bn trn th tr ng, lo i nng s n m trang tr i s n xu t ra, cn ph thu c vo cch th c t ch c s n xu t c a trang tr i. Nhn, v i, cam, la l nh ng s n ph m c l ng bn ra th tr ng t, khng ph i l i t ng c u t s n xu t chnh, ho c c th s d ng tr c ti p hay dng lm th c n chn nui, th ng c ch tr i bn l ho c em i bn ch a phng, nn cc ch tr i v n hay l i m t ph n tiu dng, bi u x n, cho t ng. Do v y m cc s n ph m ny khng c tiu th h t hon ton. Trong khi , nh ng s n ph m nh l n, g, b l nh ng i t ng

41

Lun vn tt nghip

s n xu t chnh, c l ng bn ra th tr ng l n, nn cc i t ng ny u c tiu th h t hon ton. Cc s n ph m c a cc trang tr i tr ng tr t hay t ng h p th ng khng c tiu th h t hon ton. C th nh, gi tr s n xu t c a cc trang tr i tr ng tr t v t ng h p nm 2008 l 1120,5 v 3542,5 tri u ng, trong khi gi tr tiu th l 1109 v 3367 tri u ng. i v i cc s n ph m c a cc trang tr i chuyn chn nui l n hay theo hnh th c nui cng nghi p nh l n, g th u c tiu th h t hon ton. b) T su t hng ha Theo Doppler, ch tiu quan tr ng nh gi s n ph m hng ha theo h ng th tr ng c o b ng t l hng ha c tiu th (bn ra) trn th tr ng so v i gi tr s n xu t. Cng theo Doppler d a trn t l gi tr hng ha c tiu th trn th tr ng c th phn lo i thnh ba nhm hng ha: nhm hng ha theo h ng t cung t c p (1), nhm hng ha theo h ng bn th tr ng (2), v nhm hng ha hon ton nh h ng theo h ng th tr ng. N u t l hng ha c tiu th trn th tr ng nh hn 10% th l s n ph m theo h ng t cung, khng mang tnh th tr ng. T l hng ha tiu th trn th tr ng n m trong kho ng t 10% n 90% c coi l s n ph m bn th tr ng, cc s n ph m ny ch y u l dng n i b khi no th a m i em bn. S n ph m hon ton mang tnh th tr ng khi t l tiu th n m trong kho ng t 90% n 100% gi tr s n xu t (Nguy n nh Ti n - Nguy n Th Phng, Tiu th nng lm s n c a ng i dn Tr ng i h c Nng Nghi p H N i). * i v i cc s n ph m c a cc trang tr i: vng cao Ngh An,

42

Lun vn tt nghip

B ng 4.4: T su t hng ha c a m t s s n ph m chnh Ch tiu S n xu t Gi tr T l (%) (Tr) 287 100 18 27 68 720,5 246 1568 829,5 2775 6200 970 320 14059 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 100 Bn ra Gi tr T l (%) (Tr) 284 98,95 17 25 65 718 132 1552 814 2775 6200 970 320 13872 94,94 92,59 95,60 99,65 53,66 98,98 98,13 100 100 100 100 98,67 l i Gi tr T l (%) (Tr) 3 1,05 1 2 3 2,5 114 16 15,5 0 0 0 0 187 5,06 7,41 4,4 0,35 46,34 1,02 1,87 0 0 0 0 1,33

H ng Nhn V i Cam Chanh La C Vt G L n B D T ng

Ngu n: T ng h p s li u i u tra Theo b ng trn ta th y cc s n ph m c a cc trang tr i bnh qun t t su t hng ha 98,67%. y l m t t l cao, c th k t lu n r ng y l nh ng s n ph m hon ton nh h ng theo th tr ng, ch ng t cc s n ph m ny mang tnh th tr ng. Khng c m t s n ph m no c t su t hng ha d i 10%, mang tnh t cung t c p. Trong cc s n ph m trn th la l s n ph m c t su t hng ha th p nh t 53,66%. T l ny n m trong kho ng t 10% n 90%, theo Doopler c th k t lu n r ng s n ph m ny l s n ph m bn th tr ng. K t lu n ny c ch ng minh trn th c t l huy n Nam n v n l m t huy n thu n nng, 80,14% dn s c a huy n l lao ng nng nghi p. Sinh k c a cc h gia nh huy n Nam n ch y u l ngh nng, ph thu c ch t ch vo cy lng

43

Lun vn tt nghip

th c m cy la l cy ng vai tr quy t nh n i s ng c a h . Do v y, la l s n ph m c gi l i nhi u nh t (46,34%) ph c v cho nhu c u tiu dng gia nh cng nh lm th c n chn nui cho cc trang tr i trong qu trnh s n xu t. N ch c em bn m t ph n khi no d th a ho c khi cc trang tr i d tr cho qu trnh s n xu t c a mnh. Cc s n ph m nh g, l n, b, d c t su t hng ha cao nh t t 100%. Nh ng s n ph m ny hon ton mang tnh nh h ng th tr ng, b i v y l nh ng s n ph m c gi tr cao, c cc ch tr i ch tr ng u t s n xu t theo hnh th c cng nghi p, quy m s n xu t l n nh m bn ra th tr ng, em v thu nh p cao, lm giu cho h . Cc s n ph m nh h ng, nhn, v i, cam, chanh l nh ng s n ph m cy n qu d h h ng nn cc ch tr i ph i bn ngay, v v y t l bn cng cao l n l t l 98,95%, 94,94%, 92,59%, 95,60%, 99,65%. Tuy nhin t l bn ra khng c h t hon ton do chng l nh ng s n ph m c th tiu dng tr c ti p nn cc trang tr i v n gi l i m t t tiu dng, cho, t ng...c bi t l nhn, v i, cam khng ph i l i t ng s n xu t chnh, l i hay bn l nn t l tiu th cng th p hn. i v i c, v t l nh ng s n ph m nui km, v n c th c kh nng gi l i tiu dng, bi u xn nn t l tiu th khng hon ton, t su t hng ha v n cha t 100% nh cc s n ph m chn nui khc. * T su t hng ha c a cc lo i hnh trang tr i Nhn chung cc trang tr i t t su t hng ha cao 98,67%. Trong m hnh trang tr i chn nui c t su t hng ha bn ra cao nh t t 100%, ti p n l cc trang tr i tr ng tr t 98,97%. M hnh trang tr i t ng h p c t su t hng ha bn ra th p nh t 95,05%, b i trong cc s n ph m c a cc trang tr i t ng h p th la c t su t hng ha r t th p so v i cc s n ph m khc nn lm nh h ng n t su t hng ha bnh qun chung c a cc trang tr i t ng h p.

44

Lun vn tt nghip

B ng 4.5: T su t hng ha c a cc lo i hnh trang tr i S n xu t Lo i hnh Gi tr (tr ) 1.Trang tr i tr ng tr t 2.Trang tr i chn nui 3.Trang tr i t ng h p T ng 1120,5 9396 3542,5 14059 T l (%) 100 100 100 100 Bn ra Gi tr (tr ) 1109 9396 3367 13872 T l (%) 98,97 100 95,05 98,67 l i Gi tr (tr ) 11,5 0 175,5 187 T l (%) 1,03 0 4,95 1,33

Ngu n: T ng h p s li u i u tra T nh ng k t qu trn cho ta th y m t tn hi u ng m ng i v i cc trang tr i huy n Nam n, l khi s n ph m s n xu t ra u c tiu th v i t l r t cao, nhi u s n ph m cn c t su t hng ha t 100%, ch c m t s t s n ph m mang ra tiu th t l do cc ch trang tr i cn d l i tiu dng, ph c v trong qu trnh s n xu t c a trang tr i. y l ng l c cc ch trang tr i t i huy n Nam n ti p t c u t m r ng s n xu t tng thm thu nh p, lm giu hn cho gia nh mnh v ng gp vo s pht tri n chung c a n n nng nghi p huy n nh. S n ph m s n xu t ra c a cc trang tr i huy n Nam n c tiu th h t l i u m r t nhi u trang tr i trong c n c mong mu n b i v tiu th s n xu t ra l v n nan gi i, h t s c kh khn c a khng t trang tr i n c ta ni ring, v nng h n c ta ni ring. Tuy nhin con s bn ra l n cha th kh ng nh tnh hnh tiu th nng s n cc trang tr i huy n Nam n l n nh v sng s a, b i v n cn nhi u v n trong qu trnh t ch c tiu th cc cc trang tr i, cng nh ph n l n cc ch trang tr i cha b ng lng v i ho t ng tiu th c a trang tr i mnh. 4.1.1.3 c i m tiu th s n ph m c a cc trang tr i * Khch hng c a cc trang tr i

45

Lun vn tt nghip

B ng 4.6: Cc khch hng c a cc trang tr i huy n Nam n nm 2008 Ng i tiu dng S n ph m H ng Nhn V i Cam Chanh La C Vt G L n B D
Gi tr (tr ) CC(%)

Ng i thu gom
Gi tr (tr ) CC(%)

Ng i bn bun
Gi tr (tr ) CC(%)

C s ch bi n
Gi tr (tr ) CC(%)

97 7 9 6 32 25 18 95 90

34,15 41,18 36 9,23 24,24 1,61 2,21 9,79 28,13

187 10 16 20 232 100 315 259 290 -

65,85 58,82 64 30,77 32,31 75,76 20,30 31,82 29,90 -

39 486

60 67,69

74,95 61,61 -

1212 537 695 2380 585 230

78,09 65,97 25,05 38,39 60,31 71,87

2080 3820 -

Ngu n: T ng h p s li u i u tra

46

Lun vn tt nghip

Qua b ng 4.6 cho th y cc s n ph m c a cc trang tr i ch y u c cc i t ng khch hng l ng i tiu dng tr c ti p, ng i thu gom, ng i bn bun, v m t vi c s ch bi n. Cc s n ph m nh h ng, nhn, v i, la ch c i t ng khch hng l ng i tiu dng tr c ti p v ng i thu gom (h ng bn cho ng i tiu dng v i t l 34,15%, ng i thu gom 65,85%, nhn l 41,18% v 58,82%, v i l 36% v 64% v la bn tr c ti p cho ng i tiu dng tr c ti p l 24,24%, ng i thu gom l 75,76%). B i v y l nh ng s n ph m c th bn l cho tiu dng tr c ti p v v i nh ng s n ph m ny ng i thu gom c kh nng tham gia ho t ng cao nh t trong vi c y m nh tiu th , thu mua cc s n ph m cho cc trang tr i. Nh ng ng i thu gom l nh ng ng i thu mua nh , c v n t, th ng mua hng v i kh i l ng khng nhi u. Do v y h ch c th thu mua nh ng s n ph m khng c gi tr cao nh h ng, nhn, v i, la r i bn ra th tr ng a phng cho ng i tiu dng. Thng qua nh ng ng i thu gom ny m cc s n ph m trn c a cc trang tr i nh c tiu th trn th tr ng. i v i nh ng ng i nng dn th y l c h i t t h bn nng s n v tng kh nng nh h ng vai tr c a h trn th tr ng. Nh ng ng i thu gom s t tm n cc trang tr i h i mua, t hng v i cc ch tr i r i sau thu gom v em bn tr c ti p cho ng i tiu dng hay bn l i cho nh ng nh bun l n. S tham gia c a nh ng ng i thu gom vo h th ng th tr ng tiu th trong qu trnh cc trang tr i cung ng cc s n ph m ph c v cho ng i tiu dng lm cc ch tr i v t v hn trong vi c tiu th s n ph m c a trang tr i mnh. Tuy nhin, nh ng ng i thu gom ny cng gy khng t kh khn, tr ng i i v i cc trang tr i trong vi c nh gi s n ph m, mua bn hng ha. H th ng b t ch t, p gi , lm cho cc trang tr i ph i bn s n ph m c a mnh v i gi khng tng x ng v i ch t l ng c a s n ph m hay gi th p, th m ch c lc cc ch tr i ph i bn v i gi th p hn gi thnh s n xu t c a trang tr i r i ch p nh n ch u l , thi t thi v mnh.

47

Lun vn tt nghip

Chanh l s n ph m c th m nh c a huy n, c ti m nng pht tri n m nh, c th tr ng tiu th r ng, c ng i tiu dng trong v ngo i t nh a chu ng v ch p nh n. Do v y, i t ng khch hng c a n ngoi ng i thu gom a phng cn c cc khch hng l ng i bn bun (32,31% khch hng l ng i thu gom v 67,69% l ng i bn bun), th m ch cn c c khch bun l n ngo i t nh n h i mua v i s l ng l n. C, v t c bn cho c ng i tiu dng, ng i thu gom v ng i bn bun. C c cc trang tr i bn cho ng i tiu dng 1,61%, ng i thu gom 20,30% v ng i bn bun l 78,09%. Trong khi v t c i t ng khch hng l ng i tiu dng tr c ti p chi m 2,21%, ng i thu gom 31,82% v ng i bn bun 65,97%. G, l n l nh ng s n ph m c gi tr , l ng cung tiu th l n nn c i t ng khch hng th ng xuyn c a cc trang tr i l ng i bn bun v cc c s ch bi n (g bn cho ng i bn bun chi m 25,05%, c s ch bi n 74,95%, l n l 38,39% v 61,61%). Ng i bn bun l nh ng ng i c v n l n, c kh nng mua cc s n ph m c a cc trang tr i v i l ng l n v th ng xuyn. Do v y h th ng kinh doanh, thu mua nh ng m t hng c gi tr cao v v i s l ng l n, khi thu mua nh ng ng i bn bun ny s bao tiu, mua h t ton b s n ph m t i th i i m bn c a trang tr i. i v i nh ng khch hng ny th a ph n cc trang tr i cng ch ch i h t tm n thu mua s n ph m cho mnh m thi, c r t t trang tr i ch ng tm ki m, ku g i khch bun ny n thu mua s n ph m cho trang tr i mnh. Nhng sau m t vi l n giao d ch, mua bn thnh cng th nh ng ng i bn bun ny s tr thnh khch quen v th ng xuyn bao tiu thu mua s n ph m cho cc trang tr i . c i m mua hng c a nh ng ng i bn bun ny l mua m t l n ton b l a xu t bn s n ph m c a trang tr i r i sau s bn l i cho cc c s s n xu t. Cch thu mua ny r t ph h p v i nh ng trang tr i s n xu t nh ng s n ph m c gi tr v lm n v i quy m l n. V v y, i v i nh ng

48

Lun vn tt nghip

trang tr i l n th ng i bn bun l nh ng khch hng quan tr ng lm c u n i cho trang tr i v i th tr ng tiu th s n ph m. Th c t huy n Nam n hi n nay, nh ng ng i bn bun ang ng vai tr r t l n v quy t nh n kh nng tiu th s n ph m c a cc trang tr i. Tuy nhin tnh tr ng ph thu c c a cc trang tr i vo nh ng ng i bn bun gy b t l i l n cho cc ch trang tr i trong qu trnh tiu th s n ph m c a mnh. H th ng b ng trong khi tiu th s n ph m v khng c kh nng p t gi c c a mnh cho khch hng, m ng c l i cn b p gi ch p nh n ch u thi t khi th tr ng nng s n c bi n ng. Cc trang tr i chn nui theo ki u cng nghi p huy n Nam n cng c quan h mua bn v i m t s c s ch bi n (g bn cho cc c s ch bi n chi m 74,95%, l n 61,61%). Tuy nhin nh ng c s ch bi n ny ch y u l nh ng l gi t m trong t nh nh l m Nam Ngha, l m Nghi Ph (thnh ph Vinh) m r t t l cc nh my ch bi n th c ph m. i v i i t ng khch hng l cc c s gi t m trong t nh th cc ch trang tr i bi t tm ki m, m i g i h n thu mua s n ph m c a trang tr i. Cn v i cc nh my ch bi n th c ph m, qua i u tra ph ng v n chng ti bi t c r ng cc trang tr i c quan h mua bn, k k t h p ng bao tiu s n ph m v i h thng qua s gi i thi u c a cc cng ty ch bi n th c n chn nui cung c p cho cc trang tr i . i v i s n ph m b, d th s l ng trang tr i khng nhi u nn l ng s n ph m bn ra ch y u bn cho li bun trong huy n (b bn cho li bun chi m 60,31%, d l 71,87%) v m t t bn cho ng i tiu dng tr c ti p v ng i thu gom. * a i m tiu th s n ph m c a cc trang tr i a i m bn c nh h ng r t nhi u n tnh hnh tiu th nng s n c a trang tr i. a i m bn hay l ni tiu th s nh h ng n chi ph v

49

Lun vn tt nghip

kh nng tiu th nng s n d hay kh, cng nh t c , kh i l ng bn s n ph m c a trang tr i. B ng 4.7: a i m bn nng s n c a trang tr i (t l %) S n ph m H ng Nhn V i Cam Chanh La C Vt G L n B D T i trang tr i 89,9 85,7 91,4 89,5 54 10,2 75,5 78,6 88,5 90,4 100 100 T i ch P 10,1 14,3 9,6 10,5 20,4 24,5 21,4 T i i l 46 69,4 Ngo i t nh 11,5 9,6 -

Ngu n: T ng h p s li u i u tra Qua i u tra cho th y, cc trang tr i ch y u tiu th t i b n a i m chnh (t i trang tr i, t i ch a phng, t i i l, v m t s trang tr i c ch s n ph m c a mnh i tiu th ngo i t nh). M i s n ph m khc nhau s quy t nh n a i m bn. Nhn chung, s l ng s n ph m cng nh t l l ng s n ph m tiu th t i nh l chi m nhi u nh t (100% s s n ph m u c bn t i trang tr i v h u h t t l bn chi m trn 80%). Ty thu c vo quy m, c i m s n ph m m trang tr i cn nh c l a ch n ni bn khc nhau nh m t i thi u ha chi ph, t i a ha thu nh p. Ch ng h n, h ng, nhn, v i, cam l nh ng s n ph m tri cy ti s ng v n chuy n kh khn, d h h ng v kh nng hao h t l n nn ch y u c tiu th t i nh (h ng 89,9%,

50

Lun vn tt nghip

nhn 85,7%, v i 91,4%, cam 89,5%). Hn n a y khng ph i l s n ph m c l i th nh t c a vng nn khng c m t s n ph m no c em i tiu th cc ni khc ngoi a phng. Tuy nhin nh ng lc khng c khch n thu mua, ch khch, s n ph m c gi trn th tr ng nn cc trang tr i cng c em s n ph m c a mnh i bn v i 9,6%, cam 10,5%). Chanh l s n ph m c u th c a huy n, c khch hng nhi u ni a chu ng nn c nhi u t thng y m cc i l thu gom v n chuy n em i bn ra ngo i t nh. Do , chanh c cc trang tr i ch i bn t i cc i l (chi m 46%) khi nh ng ng i thu gom cha k p n t n ni trang tr i thu mua, cn l i l c bn t i trang tr i (54%). Ring la c bn c t i trang tr i (10,2%), ch a phng (20,4%) v i l (69,4%) v n l s n ph m c i t ng khch hng a d ng, l i c tiu dng cho nhi u m c ch. C, v t ngoi c tiu th t i trang tr i (c 75,5%, V t 78,6%) cho nh ng ng i thu gom, bn bun cn c em i bn ch a phng v i m t t l tng i (c 24,5%, v t 21,4%) khi gi bn trn th tr ng cao ho c cc ch tr i c n ti n. Trong cc s n ph m trn th ch c g, l n l hai s n ph m c m t s trang tr i ch em i tiu th ngoi t nh nh H Tnh, c L c, Kom Tumnhng l ng em i tiu th cng khng nhi u l m (g c ch i tiu th chi m kho ng 11,5%, l n chi m 9,6%) so v i l ng bn t i nh (g 88,5%, l n 90,4%). G, l n c em i bn ngoi t nh l do m t s trang tr i chn nui l n c i u ki n thu phng ti n ch hng i giao cho khch xa, cn l i a s trang tr i v n ch khch n thu mua t i trang tr i. i v i i gia sc nh b v d , 100% trang tr i bn ngay t i nh v th ng c li bun trong a phng (khch bun Nam Ngha, Th Tr n) ch a phng (h ng 10,1%, nhn 14,3%,

51

Lun vn tt nghip

cng nh

nhi u ni khc (khch bun Nghi Ph, Vinh) n t n trang tr i

h i mua tr c ti p. * Hnh th c s n ph m tiu th c a cc trang tr i t i huy n Nam n B ng 4.8: Hnh th c s n ph m tiu th c a cc trang tr i S n ph m H ng Nhn V i Cam Chanh La C Vt G L n B D Th (%) 20 100 100 100 35 100 100 100 100 100 100 S ch (%) 80 65 100 Tinh ch (%) -

Ngu n: T ng h p s li u i u tra Hnh th c s n ph m tiu th c vai tr quan tr ng trong vi c nng cao gi tr hng ha, nng cao k t qu v hi u qu kinh t c a trang tr i. Tuy nhin cc trang tr i huy n Nam n cha quan tm n cng o n ch bi n. d i d ng ti, s ng, th (nh d ng th 100%), r t t s n H u h t s n ph m c a cc trang tr i u bn

nhn, v i, cam, c, v t, l n, g, b, d c bn

ph m qua s ch nh phi, s y, ch n l c(h ng 80%, chanh 65%, la 100% c tiu th sau khi a qua s ch ). K t qu i u tra cng cho th y r ng khng c m t trang tr i no bn s n ph m qua tinh ch . Nguyn nhn c a tnh tr ng ny l do nh n th c c a ch tr i cn r t km, mang n ng cch lm n c, cha quan tm n cng o n sau khi thu ho ch. Ch trang tr i ch c

52

Lun vn tt nghip

nhu c u s ch i v i s n ph m khng bn h t, mu n d tr ho c do c i m s n ph m b t bu c ph i qua s ch m i tiu th d dng nh i v i s n ph m h ng, chanh. * Gi bn m t s s n ph m hng ha ch y u c a cc trang tr i Trong n n kinh t th tr ng th y u t gi c gi vai tr quan tr ng, ni no, c s s n xu t no c gi c c nh tranh, ph h p v i ch t l ng s n ph m th khch hng s t tm n, thuy t ph c c ng i tiu dng. Gi bn s n ph m l m t trong nh ng y u t nh h ng n nhu c u khch hng

cng nh kh nng tiu th s n ph m c a ng i s n xu t. N l thng tin c b n nh t trong n n kinh t th tr ng, c ch c nng i u ti t phn ph i cc ngu n ti nguyn trong m i qua h gi a s n xu t kinh doanh v tiu dng. Gi tng ng i s n xu t s tng u t, thm v n m r ng quy m, pht tri n s n xu t, cn ng i tiu dng s h n ch gi m s c mua. Ng c l i, gi gi m th ng i s n xu t s thu h p quy m s n xu t hay chuy n sang s n xu t m t hng khc c l i nhu n hn. Qua b ng 4.9 cho th y gi bn c a s n ph m cao hay th p ph thu c r t nhi u vo cc hnh th c tiu th . C th , v i 1 t n h ng n u bn l tr c ti p cho ng i tiu dng th gi l 12 tri u ng/t n nhng n u bn cho ng i thu gom th gi l i gi m xu ng cn 10,5 tri u ng/t n, cn n u bn cho khch bun th gi l i gi m xu ngth p th p h n ch cn 9 tri u ng/t n. Tng t nh v y i v i t t c cc m t hng u b x y ra tnh tr ng ny. Nh v y c th th y trang tr i lm ra s n ph m nhng gi bn s n ph m th hon ton ph thu c vo nh ng ng i thu gom ho c nh ng ng i bn bun, do h khng c kh nng t tiu th s n ph m cng nh khng c nh ng nh my ch bi n thu mua s n ph m c a h .

53

Lun vn tt nghip

B ng 4.9: Gi bn m t s s n ph m hng ha ch y u c a cc trang tr i (vt: Tr/t n) Hnh th c bn H ng Nhn Bn l cho ng i tiu dng Bn cho ng i thu gom Bn cho ng i bn bun Ngu n: T ng h p s li u i u tra 9 8 15 24,5 39 25 60 65 10,5 8 6,5 4,5 9 3,6 15,5 25 12 11 V i 8 Cam Chanh 5 11 S n ph m La 4 C 18 Vt 27 G L n B D 68

54

Lun vn tt nghip

*Hnh th c mua bn, trao i hng ha c a cc trang tr i Ty theo t ng lo i s n ph m, i t ng khch hng v knh tiu th khc nhau m cc trang tr i c phng th c mua bn trao i hng ha khc nhau. Tuy nhin qua i u tra cho th y h u h t cc trang tr i huy n Nam n u bn s n ph m c a mnh ch y u theo nh ng th a thu n b ng l i v d a vo s tin t ng nhau l chnh. Ch m t vi trang tr i chn nui theo hnh th c cng nghi p quy m l n c i t ng khch hng l nh ng c s ch bi n thu mua th ng xuyn m i lm h p ng mua bn. B ng 4.10: Th ng k cc phng th c bn c a cc trang tr i Phng th c bn Bn hng thu ti n ngay Bn hng tr ch m Bn hng l y ti n tr c S l ng Trang tr i 17 19 3 T l (%) 42.5 47.5 7.5 Ngu n: T ng h p s li u i u tra - Bn hng thu ti n ngay: L hnh th c bn thu n ti n nhanh g n nh t, t gy kh khn cho vi c t ch c qu trnh tiu th s n ph m c a cc ch tr i. Tuy nhin t l ny khng l n, ch chi m kho ng t 40 n 45% trong t ng s s l n mua bn, trao i hng ha. Phng th c ny c th c hi n ch y u qua knh tiu th bn tr c ti p cho ng i tiu dng, bn cho i t ng khch hng l ng i thu gom v m t ph n cho ng i bn bun. i v i phng th c mua bn ny, khi trang tr i c s n ph m bn th khch hng s t tm n t hng, thu mua ngay r i sau tr ti n m t cho ch tr i. Khch hng trong phng th c mua ny a ph n l khch l , ho c khng th ng xuyn c a trang tr i. H n mua hng tra ti n m t xong l ch hng i, khng c quan h lm n lu di v i trang tr i. Phng th c ny em l i nhi u l i ch cho ch trang tr i v ch trang tr i cng thch mua bn trao i nh phng th c ny. B i v, tm l c c m ti n ngay sau nh ng ngy ch i thu ho ch s n ph m lm cho cc ch tr i yn tm v c v n quay vng ti s n

55

Lun vn tt nghip

xu t cho chu k s n xu t kinh doanh ti p theo. Phng th c mua bn trao i ny r t c n thi t v c n c th c hi n nhi u hn n a b i qua phng th c ny, d a vo gi c c a th tr ng m cc ch tr i c thng tin ph n h i tr c ti p c a ng i tiu dng t m i u ch nh h ng s n xu t theo tn hi u c a th tr ng. - Bn hng tr ch m: L hnh th c cc trang tr i bn s n ph m c a mnh cho nh ng ng i bn bun. Nh ng ng i bn bun l y s n ph m c a trang tr i v tr c bn h t hng hay sau 15 n 30 ngy m i thanh ton ti n cho cc ch trang tr i. Phng th c mua bn, trao i ny ch y u c th c hi n i v i cc trang tr i c i t ng khch hng l ng i bn bun v l khch quen, c quan h lm n v i nhau lu di, th ng xuyn, uy tn v i nhau. Cc s n ph m c hnh th c bn hng tr ch m nhi u nh: chanh, c, v t, g, l nHnh th c ny em l i thu n l i cho ng i bn bun nh t. Ng i bn bun thch c mua bn s n ph m v i trang tr i theo hnh th c ny nh t v h c th l y hng v m cha ph i tr ti n ngay, h c th chi m d ng v n c a cc trang tr i ph c v cho qu trnh kinh doanh c a mnh. Nh ng lc thi u v n h v n c th mua c s n ph m mang i bn v thu l i nhu n t kho n chnh l ch. Trong khi , v i hnh th c bn hng tr ch m ny l i gy b t l i cho cc trang tr i v h b chi m d ng v n, n ng, ngu n thu ti n m t ch m d n n kh khn trong vi c m r ng ti s n xu t, ti p t c u t cho s n xu t kinh doanh. Cc ch trang tr i r t ng i khi ph i bn hng theo phng th c ny v h c m th y khng yn tm v thi u h ng kh i sau nh ng ngy ch i n ngy thu ho ch xu t bn s n ph m m l i khng nh n c ti n ngay. Tuy nhin h v n ph i ch p nh n bn hng theo phng th c ny cho nh ng ng i bn bun. B i v, c m t th c t l huy n Nam n l c l ng khch bun ny chi m a s v c vai tr quan tr ng trong vi c tiu th s n ph m cho cc trang tr i. H l i l nh ng khch hng th ng xuyn v c kh nng mua hng v i kh i l ng l n cho cc trang tr i. Cch thu mua c a

56

Lun vn tt nghip

nh ng ng i bn bun l i r t ph h p v em l i thu n ti n cho cc ch tr i l h c th thu mua, bao tiu h t ton b s n ph m m t l n cho cc trang tr i. - Bn hng l y ti n tr c, giao hng sau: L hnh th c cc ch tr i bn s n ph m c a mnh cho cc khch hng l ng i thu gom, ng i bn bun v c s ch bi n khi m i b t u s n xu t kinh doanh m cha c s n ph m ho c khi s n ph m ang cn non, cha thu ho ch xu t bn c. Nh ng khch hng ny s t c c m t kho n ti n tr c cho cc ch trang tr i, r i ch n ngy trang tr i thu ho ch, xu t bn s n ph m h s n thu mua v tr ph n ti n cn l i. Mua bn, trao i hng ha theo hnh th c ny ch y u di n ra i cc s n ph m nh h ng, nhn, v i, cam, chanh, la, c i v i hnh th c mua bn ny th s c l i cho c hai pha ng i mua v ng i bn. Ng i bn th ch c ch n s bn c s n ph m c a trang tr i mnh v c nh n m t s ti n tr c lm v n cho qu trnh s n xu t kinh doanh. Cn ng i mua th ch c ch n mua c hng, v c hng bn. Tuy nhin n cng c nh c i m l tnh r i ro r t cao cho c trang tr i v ng i mua, nh t l i v i cc trang tr i th ng ch u ph n thi t nhi u hn. Khi g p b t tr c, khng c s n ph m giao cho khch thu mua th cc ch trang tr i ph i hon tr l i s ti n nh n t c c, nhng khi s n ph m c gi th h l i khng c bn theo gi th tr ng lc thu ho ch . Nh v y trong d trong phng th c bn hng no th ng i ch u b t phng th c no th l i v n l cc trang tr i, ch c i u, ta c n quan tm l d ng th c hi n theo phng th c bn hng . 4.1.2 H th ng knh tiu th s n ph m c a m t s nng s n ch y u huy n Nam n a) Knh tiu th s n ph m c a cc trang tr i huy n Nam n

ng i s n xu t c l i nh t t khuy n co cho cc ch trang tr i nn p

57

Lun vn tt nghip

Qua i u tra thu th p thng tin v th tr ng nng s n trang tr i huy n Nam n nh sau:
CSCB

huy n Nam

n, chng ti xc nh s h th ng knh tiu th s n ph m c a cc

Bn bun Bn l

Bn l Trang tr i

Thu gom

Bn bun

Ng i tiu dng

CSCB

CSCB

CSCB

S 4.1: Knh tiu th s n ph m c a cc trang tr i huy n Nam n

Qua s 4.1 ta th y cc s n ph m c a cc trang tr i c tiu th qua nhi u knh. Trong c hai knh di nh t l knh: trang tr i bn cho ng i thu gom, ng i thu gom bn cho ng i bn bun v ng i bn bun l i bn cho ng i bn l , cu i cng ng i bn l bn cho ng i tiu dng (knh 2.1.1), v knh: trang tr i bn cho ng i thu gom, ng i thu gom bn cho

58

Lun vn tt nghip

ng i bn bun, ng i bn bun l i bn cho c s ch bi n, cu i cng c s ch bi n l i bn s n ph m c ch bi n cho ng i tiu dng (knh 2.1.2). Trong hai knh ny s n ph m c a trang tr i ph i i lng vng qua nhi u trung gian r i m i n c t n tay ng i tiu dng. Knh 4 l knh n gi n nh t, s n ph m c chuy n tr c ti p t nh s n xu t l cc trang tr i n t n tay ng i tiu dng m khng ph i thng qua b t k m t m i trung gian no. Hng ha c tiu th knh ny th trang tr i s c l i nh t v h c th t ch a ra gi bn c a mnh, cng nh bn s n ph m v i gi cao hn so v i bn hng cc knh khc. Nhng knh tiu th ny th ng b p bnh, khng n nh v ng i ch trang tr i ph i t n cng s c nhi u hn trong qu trnh t ch c tiu th s n ph m. Do v y s n ph m c tiu th qua knh ny khng nhi u v t ph bi n. Knh 2.3 v knh 3 l hai knh n gi n, s n ph m c a trang tr i ch ph i qua m t c p trung gian (ng i thu gom v c s ch bi n) l n c tay ng i tiu dng. Trong cc knh trn th knh 8 l knh c n c khuy n khch v m r ng nh t. V n ph h p v i xu th pht tri n c a m t n n s n xu t nng nghi p hng ha ph c v th tr ng v nhu c u c a ng i tiu dng. Hng ha c tiu th qua knh ny s em l i l i ch cho c ng i s n xu t l n ng i tiu dng. Cc trang tr i th yn tm s n xu t, nng cao ch t l ng s n ph m v c u ra n nh, lu di, cn ng i tiu dng th c s d ng hng ha c ph m ch t. T s 4.1 cng th y c r ng h u h t s n ph m lm ra c a cc trang tr i huy n Nam n c tiu th b i nh ng ng i thu gom v ng i bn bun. L c l ng thu gom v li bun ny h u nh c m t tham gia tiu th s n ph m cho cc trang tr i t t c cc knh. Nh ng ng i thu gom v bn bun tr thnh tc nhn c vai tr quan tr ng trong chu i tiu th s n ph m cho cc trang tr i. Tuy nhin i ng thu gom v bn bun cng l m t trong nh ng nguyn nhn gy nn s bi n ng, m t n nh cho th tr ng nng s n c a

59

Lun vn tt nghip

huy n Nam n v cc a phng khc. Khi ngu n cung khan hi m th h tranh mua tranh bn lm cho gi c nng s n tng cao, nhng khi ngu n cung d th a ho c x y ra b t th ng nh c d ch b nh th h ra s c p gi, gim hng lm cho cc ch trang tr i iu ng lo l ng. Chnh v v y s b p bnh c a th tr ng l t n t i gay g t nh t hi n nay i v i s pht tri n c a kinh t trang tr i ni chung v cc trang tr i huy n Nam n ni ring.

b).M t s knh phn ph i cc s n ph m ch y u *Knh phn ph i cc s n ph m h ng, nhn, v i, cam, chanh, la

Trang tr i Ng i thu gom Ng i bn bun Ng i bn l Ng i tiu dng

Ng i bn bun

Ng i bn l

S 4.2: Knh phn ph i cc s n ph m h ng, nhn, v i, cam, chanh, la

*Knh phn ph i cc s n ph m c, v t
Trang tr i Ng i bn bun Ng i bn l Ng i tiu dng

Ng i thu gom

S 4.3: Knh phn ph i cc s n ph m c, v t

*Knh phn ph i cc s n ph m l n, g

60

Lun vn tt nghip

Trang tr i

Ng i bn bun

CSCB Ng i tiu dng CSCB

S 4.4: Knh phn ph i s n ph m l n, g

*Knh phn ph i cc s n ph m b, d

CSCB

Thu gom Trang tr i Bn bun Ng i tiu dng

Bn bun

CSCB

S 4.5: Knh phn ph i cc s n ph m b, d

4.2 Cc y u t tr i

nh h ng n k t qu tiu th s n ph m c a cc trang

4.2.1 nh gi chung v kh nng tiu th s n ph m c a cc trang tr i Qua i u tra nghin c u tnh hnh tiu th s n ph m c a cc trang tr i trn a bn huy n Nam n, chng ti rt ra c k t qu nh gi ti m nng v thch th c v th tr ng tiu th s n ph m cho cc trang tr i c a a phng b ng s phn tch SWOT nh sau: S i m m nh - Giao thng thu n l i - G n th tr ng l n O C h i - Th tr ng tiu th r ng - L ng ng i tiu dng ng, nhu

- Ngu n thng tin a d ng, nhi u i c u tiu dng hng ha l n.

61

Lun vn tt nghip

t ng khch hng

- C h i tm ki m thng tin th

- C nh ng s n ph m th m nh, c tr ng, kh nng ti p xc, tm ki m uy tn trn th tr ng - L c l ng lao ng tham gia th khch hng d dng. - Ng i tiu dng a chu ng

tr ng tiu th hng ha nng s n d i - C nhi u khch hng do, c kinh nghi m - Cc trang tr i c s quan tm, h tr , t o i u ki n W i m y u - S n xu t cn manh mn, nh mang tnh t cung t l tiu th s n ph m c nhanh chng, d dng. T Thch th c - Th tr ng hng ha nng s n pht

c p, cha c tri n m nh cha m nh, thi u tnh

quy ho ch s n xu t nng nghi p hng chuyn nghi p. ha l n. - Kh nng ti p c n th tr ng v - T c tiu th s n ph m di n ra

- Ng i dn cn ch m c p nh t thng khch hng km. tin v th tr ng - Cha c m t t ch c, c nhn no ch m, khng u. m nh n bao tiu s n ph m cho cc - Th tr ng tiu th khng n nh, trang tr i - Trn a bn cha c nh my ch bi n nng s n. - S n ph m khng c thng hi u - Cc trang tr i khng c chi n l c pht tri n c th r rng. S : Ma tr n SWOT phn tch nh gi qu trnh tiu th s n ph m c a cc trang tr i huy n Nam n. S i m m nh tnh tr ng b ng trong khu tiu th . - S n ph m c a cc trang tr i ch u s c nh tranh trn th tr ng cao. - B chn p, p gi. Gi c b p bnh.

62

Lun vn tt nghip

Nam n c c ng b l n ng sng, c hai tuy n ng qu c l 15A v 46 i qua, l con ng huy t m ch n i li n nhi u huy n khc trong t nh v i thnh ph Vinh, c ng ln c a kh u n c Lo. y l nh ng tuy n ng quan tr ng, ch t l ng t t i l i d dng. V v y chnh l i m thu n l i cho giao lu trao i mua bn hng ha di n ra gi a a phng v i cc th tr ng trong v ngo i t nh m t cch nhanh chng v thu n l i. Hng ha nng s n t cc trang tr i trong huy n c th v n chuy n i kh p ni t i cc th tr ng ph c v ng i tiu dng m t cch nhanh nh t. Thnh ph Vinh l m t thnh ph ng dn, a ph n ng i dn thnh th c thu nh p kh tr ln. Trong nh ng nm g n y, t c pht tri n c a thnh ph lun m c cao, i s ng c a ng i dn ngy cng giu m nh. V

th nhu c u tiu dng cc lo i hng ha nng s n ch t l ng ngy cng gia tng, s c mua c a ng i dn l n. Nam n l i cch khng xa thnh ph Vinh (tnh t trung tm huy n n thnh ph Vinh kho ng 15 km), do ti p c n th tr ng thnh ph Vinh s c nhi u c h i, nh t l i v i cc trang tr i s n xu t l n. Cc ch trang tr i huy n Nam n c mi tr ng s n xu t kinh doanh thu n l i, g n trung tm l n l thnh ph Vinh, cc phng ti n thng tin pht tri n, h th ng giao thng, ch tng i hon thi n t o i u ki n d dng cho vi c c p nh t thng tin, c bi t l thng v kinh t th tr ng, v s n xu t kinh doanh t nhi u ngu n khc nhau m khng ph i u cng c c. a phng c nh ng s n ph m c s n truy n th ng, c th m nh n i ti ng nh: Tng Nam n, chanh, b Nam Ngha, d C u n... c ng i tiu dng kh p ni bi t n v a chu ng. V v y i v i nh ng trang tr i c nh ng s n ph m ny s r t c u th trong vi c tiu th s n ph m c a trang tr i mnh. T khi Nh n c ta ban hnh cc chnh sch khuy n khch pht tri n ho t ng kinh doanh t nhn (1990), huy n Nam n xu t hi n r t

63

Lun vn tt nghip

nhi u t thng. M t i ng ng o t thng tham gia vo ho t ng tiu th nng s n a m t l ng r t l n hng ha nng s n c a cc trang tr i vo lu thng tiu th trn th tr ng. H l nh ng ng i thu gom, bn bun, bn l giu kinh nghi m n m r t r v t p qun truy n th ng, th i v cng nh ho t ng c a cc trang tr i. i u ny r t quan tr ng v c n thi t i v i h l n cc trang tr i trong qu trnh tiu th hng ha nng s n. Trong nh ng nm g n y, huy n b t u c quy ho ch xy d ng nh ng m hnh s n xu t s n ph m hng ha, t p trung vo nh ng s n ph m c l i th c a vng cng nh h tr r t nhi u cho cc trang tr i v t thng y m nh ho t ng tiu th nng s n nh ph i h p tm ki m thng tin th tr ng, khch hng cho cc trang tr i, h tr v n vay cho t thng kinh doanh... O C h i Cc trang tr i c v tr r t thu n l i l g n nh ng m ch n i giao thng quan tr ng lin x, lin huy n nn i u ki n lu thng hng ha r t d dng. V i i u ki n nh v y, cc trang tr i c th gi i thi u, v n chuy n hng ha c a mnh v i nhi u khch hng, i nhi u ni. M c s ng v thu nh p c a ng i dn thnh ph Vinh cao nn nhu c u tiu dng r t l n. N u cc trang tr i c th khai thc th tr ng ng i tiu dng thnh ph Vinh th s n l ng v gi bn cc lo i nng s n ch c ch n s cao hn. V i c h i tm ki m thng tin th tr ng, khch hng d dng cc trang tr i trn a bn huy n Nam n c th tnng c ng m i quan h , giao lu c p nh t thng tin bn ngoi. i v i nh ng s n ph m c nhi u ng i tiu a chu ng th y l m t c h i l n cho cc trang tr i ti p t c y m nh s n xu t m khng s khng c th tr ng u ra.

64

Lun vn tt nghip

L c l ng t thng s n c trong a phng r t ng o s l ngu n khch hng quan tr ng cho cc trang tr i tiu th hng ha. W i m y u Quy m s n xu t c a cc trang tr i huy n Nam n ch y u l nh ng trang tr i c quy m nh , tnh ch t s n xu t hng ha v n cha th hi n r r t. V th nhi u trang tr i v n cha thot ra c ki u s n xu t c, manh mn nh l , khng p ng c nhu c u c a th tr ng. Cc ch trang tr i c p nh t thng tin th tr ng ch m d n n s km nh y bn v i th tr ng. H u nh h m i ch thu th p thng tin c a th tr ng cc t nh l n c n v trong t nh nn th tr ng tiu th v n cn h n ch . M c d s l ng t thng tham gia ho t ng tiu th nng s n a phng l kh ng, tuy nhin h l i ho t ng c l p v i nhau v r t t pht khng c t ch c. huy n l i khng c m t t ch c no c a Nh n c Nam n hi n nay ang

tiu th s n ph m cho cc trang tr i. Chnh v v y tr i ngay t khi h m i b t u b t tay vo s n xu t.

r t c n m t t ch c, c nhn m nh c th bao tiu s n ph m cho cc trang Trn a bn huy n Nam n hi n nay cng cha c b t k m t nh my, c s ch bi n b o qu n nng s n no. V v y khi nng s n khng c t thng thu mua th cc trang tr i ph i i m t v i tnh tr ng ph m khng c b o qu n c t gi d n n th i m c, h h ng. M c d m t s s n ph m c s n c nhi u ng i tiu dng a chu ng tuy nhin do cha c thng hi u nn kh nng c nh tranh trn th tr ng c a cc trang tr i v n cn h n ch . Cc trang tr i cha c chi n l c pht tri n c th lu di. H u h t cc trang tr i m i ch c nh ng nh h ng pht tri n chung chung cho giai o n pht tri n ban u cn nh h ng lu di th r t m h . Do cc trang tr i khng c chi n l c tiu th s n ph m lu di, n nh cho mnh. T Thch th c m, s n

65

Lun vn tt nghip

Quy m s n xu t hng ha c a nhi u trang tr i cha l n, do v y khi c h p ng tiu th l n cc trang tr i khng th p ng yu c u v m t s l ng. Cc ch trang tr i t quan tm u t ng m c n thng tin th tr ng do v y vi c thu nh n v x l thng tin trn th tr ng cn ch m. V th , tuy cc trang tr i m r ng c m t s th tr ng m i nhng s n l ng tiu th th tr ng m i v n chi m t tr ng r t nh trong t ng s l ng s n ph m Tnh tr ng b ng trong tiu th , v s ph thu c c a cc trang tr i vo khch hng lm cho kh nng tiu th s n ph m c a cc trang tr i khng n nh v g p nhi u r i ro. S n ph m c a cc trang tr i huy n Nam n ph i i m t v i s c nh tranh gay g t t cc s n ph m c a cc trang tr i cc a phng khc. V th c tiu th .

tnh tr ng gi c nng s n b p bnh, t thng p gi ph i bn gi r v n cn di n ra ph bi n v th ng xuyn, gy r t nhi u kh khn cho cc trang tr i. 4.2.2 Cc y u t nh h ng n k t qu tiu th nng s n c a cc trang tr i M c d nng s n c a cc trang tr i g n nh c tiu th h t nhng th c tr ng th tr ng tiu th s n ph m cho cc trang tr i huy n Nam n v n cn nhi u b t c p. Qu trnh tiu th nng s n cc trang tr i v n cn b tc ng b i nhi u y u t , lm nh h ng n kh nng pht tri n c a cc trang tr i. Qua qu trnh nghin c u t i a bn huy n Nam n chng ti cho r ng tiu th s n ph m c a cc trang tr i y u t sau y: a)Y u t th tr ng Trong th i gian g n y, th tr ng nng s n th gi i v trong n c c nhi u bi n ng m nh nh h ng khng nh t i th tr ng nng s n c a cc a phng trong n c ni chung v th tr ng nng s n huy n Nam n ni ring. Trong qu trnh ph ng v n cc ch trang tr i, c n 96% cc ch y ch u tc ng b i cc

66

Lun vn tt nghip

trang tr i u c ki n th tr ng nng s n hi n nay bi n ng m nh, gi c ln xu ng th t th ng, lm cho cc ch trang tr i g p khng t kh khn trong qu trnh tiu th s n ph m c a trang tr i. Cng m t lo i s n ph m nhng gi c trong m t nm chnh l ch kh cao nh gi th t l n hi th i i m cao nh t l 29 nghn ng/kg, nhng c th i i m xu ng cn 22 nghn ng/kg, chnh l ch gi n 7 nghn ng/kg. B ng 4.11: M c tiu th s n ph m c cc trang tr i Nam n Tiu ch SL (TT) CC (%) Kh 4 10 Bnh th ng 6 20 D 30 75 T ng s 40 100

Ngu n: T ng h p t phi u i u tra Qua b ng 4.11 ta th y c 75% trang tr i tiu th s n ph m d , ng i mua t tm n, ch trang tr i khng ph i mang s n ph m i tiu th , s n xu t ra n u th bn h t n , ho c ng th i i m thu ho ch ng i mua s n thu mua theo th i v . i u lm cho cc ch trang v t v trong khi tiu th s n ph m, song nh v y th hi u qu c a tiu th cha h n l t i u, gi bn t i cc trang tr i bao gi cng r hn ngoi th tr ng r t nhi u, gi th p hn ngoi th tr ng kho ng 15% n 20%. V th nh ng trang tr i c quy m s n xu t l n, nng su t v ch t l ng cao khi g p kh khn v th tr ng, c bi t l b t l i v gi th thua thi t cng nhi u. Bn c nh cc trang tr i tiu th s n ph m d , c n 10% cc trang tr i g p kh khn trong vi c tiu th s n ph m. Cc trang tr i h u h t l cc trang tr i tr ng cy n qu v cc trang tr i chn nui quy m nh , theo quy cch s n xu t c, khi c d ch b nh x y ra nh d ch cm gia c m, l n tai xanh th b nh h ng khng ch ng n i do ng i tiu dng lo s , gi m s c mua tiu th nng s n. H u h t cc s n ph m lm ra c a cc trang tr i Nam n l i c tiu

th cho nh ng ng i thu gom, bn bun, ch m t s t cc s n ph m tr c ti p

67

Lun vn tt nghip

n tay ng i tiu dng. Thm vo

Nam n l i khng c m t t ch c, y thnh

c s ch bi n no, k c c a Nh n c l n do cc ch trang tr i l p ng ln tm u ra n nh cho cc s n ph m c a cc trang tr i. Th c t cng cho th y, nh ng nm qua, cc trang tr i

Nam n khi

b c vo th i v thu ho ch xu t bn s n ph m th ng r t lng tng v b ng trong vi c tiu th s n ph m. Chnh v v y s b p bnh c a th tr ng l t n t i gay g t nh t hi n nay i v i s pht tri n c a kinh t ni chung v cc trang tr i huy n Nam n ni ring. i u b n tm l n nh t hi n nay c a cc trang tr i huy n Nam n l vi c tm ki m th tr ng tiu th s n ph m, c u ra n nh cho trang tr i c a mnh. b)Y u t gi c , ch t l ng s n ph m c a cc trang tr i B ng 4.12: Gi bn m t s s n ph m theo th i v (vt: ng/kg) S n ph m H ng - uv - Gi a v - Cu i v Tri v 16 12 16 Nhn 14 11 14 V i 13 8 13 Cam 10 6 10 Chanh 19 11 18 22

Ngu n: T ng h p s li u i u tra Gi c c vai tr quan tr ng trong s n xu t kinh doanh, n c nh ng nh h ng quy t nh trong vi c s n ph m c tiu th hay khng c tiu th , tiu th nhi u hay t. Ty theo t ng th i i m, giai o n m gi c c s nh h ng khc nhau t i kh nng tiu th s n ph m c a cc trang tr i. th i k tri v , l ng cung ng t nn khng p ng nhu c u c a ng i tiu dng trn th tr ng, gi nng s n r t t nhng cc trang tr i cng r t kh bn v thu nh p c a ng i dn v n cn th p. Ng c l i vo ma v i tr chnh v th s n l ng cao, l ng cung ng l n, nhu c u khng tng, gi gi m d bn hn nhng l i nh h ng n doanh thu, l i nhu n c a cc trang tr i.

68

Lun vn tt nghip

Ch t l ng s n ph m l m t trong nh ng y u t quan tr ng quy t nh n m c tiu th s n ph m. Ch t l ng s n ph m khng nh ng nh h ng t i s l ng s n ph m c tiu th m n cn nh h ng n uy tn c a cc trang tr i. i v i s n ph m c a cc trang tr i huy n Nam n ph n l n c ch t l ng ch m c trung bnh ch cha c nh ng s n ph m ch t l ng cao

ho c n i ti ng. C th nh ch t l ng c a v i thi u, nhn, camkhng th so snh c v i cc s n ph m cng lo i c ngu n g c n i ti ng nh v i thi u c a H i Dng, nhn Hng Ynv v y gi bn th p hn h n v ch c tiu th t i ch trong a phng. Hn n a, cc trang tr i huy n Nam n, s n ph m hng ha s n xu t ra u l nh ng s n ph m th cha qua s ch ho c tinh ch , do gi tr c a s n ph m hng ha khng cao, gi bn th p. Bn c nh cc ch trang tr i Nam n cha t o ra c nh ng s n ph m tri v ho c s n ph m c trng c a vng m ch l nh ng s n ph m chnh v , thng th ng nn n th i i m thu ho ch r th gi s n ph m th ng b r t do quy lu t cung c u c a th tr ng v do t thng p gi. c) Trnh c a ch tr i trong qu trnh t ch c tiu th s n ph m Trnh c a ch trang tr i l m t y u t quan tr ng nh h ng l n n k t qu tiu th s n ph m c a trang tr i. ph n xu t thnh t nng dn, s ng huy n Nam n, cc ch tr i a nng thn t b, trnh vn ha ch

y u l c p 2, c p 3. i u gip cho cc ch trang tr i tich ly c nhi u kinh nghi m th c t hn trong s n xu t. Tuy nhin h l i r t t hi u bi t v th tr ng nn ti p c n th tr ng, t ch c tiu th nng s n r t kh khn.

69

Lun vn tt nghip

B ng 4.13: Trnh h c v n c a cc ch trang tr i Ch tiu T ng -C p1 -C p2 -C p3 - Trung c p - Cao ng - ih c S l ng 40 2 17 11 4 4 2 T l (%) 100 5 42.5 27.5 10 10 5

Ngu n: T ng h p s li u i u tra H u h t cc ch tr i ch quan tm n s n xu t m r t t n th tr ng tiu th s n ph m. Khi ph ng v n i u tra, chng ti c h i cc ch trang tr i c tm hi u th tr ng tr c khi quy t nh thnh l p trang tr i v c i u tra tnh hnh cung c u tr c khi em vo s n xu t m t lo i s n ph m hay khng, th c n hn 90% tr l i l khng. H cho r ng c s n xu t, c s n ph m s t t c ng i mua, ch c n quan tm vo vi c u t s n xu t, nng cao ch t l ng s n ph m th khch hng s t tm n, ho c khch hng s t gi i thi u cho nhau. Tuy nhin, cng c m t s t cc ch trang tr i t duy theo ki u nh kinh doanh, h khng ch d ng l i , ch khch hng tm n m lun tm m i bi n php tm cch ti p c n th tr ng, tm ki m khch hng, m r ng th tr ng. Cc ch trang tr i ny u t r t nhi u th i gian, cng s c t o ra cc m i quan h v i cc t ch c kinh t v cc u m i tiu th . Tnh tr ng cc ch trang tr i y thi u thng tin v th tr ng

khi n h g p nhi u kh khn, r i ro trong s n xu t l n tiu th s n ph m cho trang tr i c a mnh nh tiu th ch m, gi c khng n nh. Qu trnh t ch c tiu th s n ph m c a cc ch trang tr i trong th i gian qua v n cn b t h p l, thi u kinh nghi m s n xu t hng ha, thng v th tr ng cn ngho

70

Lun vn tt nghip

nn v sai l ch lm cho th tr ng tiu th s n ph m c a h b h n ch , b h p, v ch t ch i. Chnh v v y cc ch trang tr i c n thay i t duy theo ki u s n xu t t pht, ch i th tr ng m c n m nh d n u t tm ki m i tc tiu th l n. Nh ng i t ng ny s l nh ng ti m nng, bn p ch trang tr i t o b c chuy n bi n m i cho pht tri n kinh t trang tr i c a huy n Nam n trong ti n trnh h i nh p. d)Y u t s n xu t Gi a s n xu t v tiu th lun c m i quan h ch t ch ph thu c l n nhau. S n xu t ph i g n li n v i tiu th , tiu th ph i khng tch r i v i s n xu t c nh v y c s s n xu t m i t n t i c lu di b n v ng. Mu n s n ph m c tiu th c d dng, khch hng a chu ng th b t u t b c l a ch n i t ng s n xu t cc ch trang tr i ph i quy t nh sng su t l a ch n s n ph m c ch t l ng, ph h p v i th tr ng v th hi u c a khch hng. Tuy nhin, ph n l n cc ch trang tr i huy n Nam n cha u t gi ng m i m s d ng gi ng a phng nn ch t l ng s n ph m km, gi bn th p, s n ph m r t kh tiu th . Ch m t vi trang tr i chn nui l n theo hnh th c cng nghi p th bi t ch ng l a ch n con gi ng t t nn ch t l ng s n ph m u ra cao, gi bn l i khng cao nn tiu th kh d dng. Ch ng lo i s n ph m t, khng a d ng cn mang n ng theo tnh truy n th ng. Cc nng s n c s n xu t cc trang tr i l nh ng s n ph m thng

th ng, khng c tnh m i l , khc bi t so v i cc s n ph m c a cc trang tr i cc a phng khc nn kh nng tiu th khng c d dng, nhanh chng Cc trang tr i v n n ng n v s l ng m cha quan tm n lo i m t hng ang c nhu c u, ng i tiu dng ang a thch. H ch s n xu t ci mnh c ch cha bi t s n xu t ci m th tr ng c n. Ni chung l s n xu t cha g n li n v i tiu th , cc trang tr i ch ng trong s n xu t nhng l i b ng trong tiu th s n ph m c a mnh.

71

Lun vn tt nghip

e)Y u t v i u ki n v t ch t, phng ti n ph c v cho v n tiu th s n ph m c a cc trang tr i Th tr ng tiu th s n ph m c a cc trang tr i cn ch u nh h ng l n b i cc i u ki n c s v t ch t nh h th ng giao ng x, ch , thng tin lin l c v cc phng ti n ph c v tiu th c a cc trang tr i nh xe c M c d Nam n c h th ng giao thng, ch , thng tin lin l c tng i t t, p ng c yu c u t ra, nhng do c i m a hnh Nam n l huy n bn sn a, c sng c ni nn tnh tr ng cch tr , chia c t th tr ng v n cn di n ra, kh nng v n chuy n, chuyn ch s n ph m m t v i x mi n ni v n cn kh khn t lm cho qu trnh tiu th s n ph m, giao lu, trao i hng ha trong huy n cha c hon ton thu n ti n. Trong k t qu i u tra cng cho bi t r ng khng c b t c m t trang tr i no u t mua s m phng ti n ch s n ph m c a mnh i tiu th m hon ton b ph thu c b i t thng v ng i bn bun. g)H th ng knh tiu th s n ph m T nh ng phn tch trn ta th y c r ng h thng knh tiu th s n ph m c a cc trang tr i huy n Nam n v n cn nhi u b t c p. S n ph m c tiu th qua nhi u knh (8 knh), tuy nhin i t ng tham gia vo chu i h th ng tiu th s n ph m cho cc trang tr i l i ch y u l nh ng ng i thu gom v ng i bn bun. L ng hng ha qua hai i t ng ny l r t l n nhng l i di n ra h t s c t pht cha c t ch c ch t ch . Hn n a s n ph m l i ph i lng vng qua nhi u trung gian m i n c t n tay ng i tiu dng. h)Y u t chnh sch Trong th i gian g n y, chnh quy n a phng c nh ng quan tm h tr thc y tiu th nng s n cho cc trang tr i nh cho vay v n u i cc ch trang tr i mua s m phng ti n ph c v cho vi c v n chuy n s n ph m i tiu th , pht tri n m r ng h th ng ch nng thn cc x, xy

72

Lun vn tt nghip

d ng ch u m i tiu th nng s n

vng trung tm th tr n huy n. V v y

tnh hnh tiu th nng s n c a a phng ni chung v cc trang tr i ni ring trong nhi u nm t i s c c i thi n, nng cao. 4.3 nh h ng v nh ng gi i php y m nh tiu th nng s n c a cc trang tr i huy n Nam n trong th i gian t i

4.3.1 nh h ng Trong nh ng nm qua, pht tri n kinh t trang tr i v ang c coi l m hnh ho t ng c hi u qu trong lnh v c nng nghi p v pht tri n nng thn. M hnh ny ang c ng v Nh n c quan tm khuy n khch cc h gia nh v cc thnh ph n kinh t khc u t v n v nhn l c nh m t o ra cc khu v c s n xu t nng nghi p hng ha t p trung, p ng c nhu c u v s l ng v ch t l ng nng s n Vi t Nam c s c c nh tranh trong khu v c v th gi i. V v y ngoi vi c t p trung y m nh s n xu t, nng cao nng su t ch t l ng hng ha nng s n cc trang tr i, Nh n c, chnh quy n a phng cc c p v cc c s trang tr i s n xu t c n ph i quan tm thc y pht tri n th tr ng nng s n, g n s n xu t v i tiu th . Nng cao s n xu t v y m nh tiu th nng s n ph i g n v i hi u qu v x h i v mi tr ng, gp ph n a n n nng nghi p a phng pht tri n theo h ng b n v ng. Vi c xc nh ng n nh h ng v tiu th hng ha c a cc trang tr i l ph h p v i tro lu chung c a c n c v i u ki n c th c a t ng vng, t ng a phng trong t ng giai o n c ngha h t s c c n thi t trong vi c a ra cc gi i php h u hi u nh m nng c k t qu tiu th s n ph m cho cc trang tr i. y m nh tiu th cc s n ph m hng ha c a cc lo i hnh trang tr i theo nh h ng ny ph i d a trn nh ng quan i m sau: + i u tra quy ho ch t ng th , ti n t i xy d ng vng chuyn canh s n xu t hng ha t p trung, trn c s u t cho cng ngh ch bi n, u t

73

Lun vn tt nghip

c s h t ng ph c v cho qu trnh lu thng hng ha c thu n ti n v d dng. + Khuy n khch v h tr , t o i u ki n cho m i thnh ph n tham gia vo vi c pht tri n, m r ng th tr ng tiu th nng s n cho cc trang tr i. + T o ra m i lin k t ch t ch gi a cc khu s n xu t v i tiu th , gi a cc c s s n xu t v i cc c s ch bi n v tiu th nng s n. + y m nh tiu th nng s n l c s nng cao i s ng c a ng i dn nng thn, ti n n xa i gi m ngho. Tuy nhin c n trnh hi n t ng ch y theo bi n ng c a th tr ng, ch y theo gi m qun m t quy lu t cung c u gi c c a n n kinh t th tr ng. + y m nh tiu th s n ph m ph i gp ph n thc y qu trnh chuy n i c c u kinh t nng nghi p nng thn theo h ng thm canh ha, a d ng ha nng nghi p nng thn, s n xu t nng nghi p theo h ng s n xu t hng ha hi n i. 4.3.2 M t s gi i php ch y u nh m nng cao k t qu tiu th s n ph m cho cc trang tr i 4.3.2.1 i v i Nh n c v chnh quy n a phng T k t qu phn tch trn cho th y, m c tham gia th tr ng c a cc trang tr i huy n Nam n l kh l n, th hi n t su t hng ha cao

(98,67%), v trang tr i no c t su t hng ha cao th thu nh p cng cao. Tuy nhin s n ph m tiu th cn hnh th c th s, t l s ch cn r t th p, c

bi t cha c m t hng no qua tinh ch , cc trang tr i ph i t tm cch tiu th nng s n, bn nng s n qua cc nh trung gian nh nh thu gom, nh bn bunkhng thng qua b t k m t h p ng mua bn no. V v y nng cao k t qu tiu th nng s n ph m cho cc trang tr i c n ph i gi i quy t cc v n sau: Tr c h t: C n kh n trng xy d ng v hon thi n cng tc quy ho ch cc vng chuyn mn ha s n xu t v i kh i l ng nng s n l n. B tr

74

Lun vn tt nghip

s n xu t cy tr ng, v t nui m t cch h p l v t p trung thnh vng s n xu t hng ha l n m cc trang tr i l i t ng tr ng tm. Theo , n qu v chn nui gia sc l n nh b, d. nh ng vng i ni, t p trung pht tri n trang tr i tr ng r ng, nng lm k t h p, tr ng cy vng ven sng Lam, ch pht

tri n trang tr i nui tr ng th y s n v tr ng cy cng nghi p ng n ngy nh ma, bng. nh ng vng ng b ng chnh, c n pht tri n an d ng cc trang

tr i chn nui gia sc nh , gia c m c quy m l n, v cc trang tr i t ng h p. G n k t ch t ch gi a khu s n xu t v i khu tiu th , t o ra m i lin h m t thi t gi a nh s n xu t v i th tr ng v i phng chm s n xu t nh ng ci m th tr ng c n ch khng s n xu t nh ng ci m mnh c. T ch c thnh l p nh ng nhm trang tr i s n xu t s n ph m p ng yu c u c a th tr ng, nhu c u c a ng i tiu dng. Th hai: Tng c ng xy d ng c s v t ch t k thu t ph c v cho ho t ng tiu th hng ha di n ra thu n l i. Trong nh ng nm t i, huy n Nam n c n tng c ng u t xy d ng, nng c p v c i t o h th ng c s v t ch t k thu t nh giao thng, ch , v thng tin lin l c nng cao hi u qu lu thng bun bn v tiu th s n ph m c a a phng. i v i giao thng, t i cc x mi n ni v ven sng Lam a phng c n ti p t c th c hi n chng trnh kin c ha, b tng ha ng giao thng. Hon thnh nh ng con ng li n x, lin thn kh c ph tnh tr ng chia c t c n tr m t vi x, t t o ra m ng l i lin hon, lin t c gi a cc x ng b ng trung tm h th ng giao thng

cc x trong ton huy n.

c b tng ha, nh a ha kin c th c n ti p t c nng c p ch t l ng nng cao t c chu chuy n hng ha c nhanh hn. i v i h th ng ch , a phng c n u t xy d ng m i v nng c p cc ch quan tr ng trong a bn huy n, b ng vi c k t h p nhi u ngu n v n khc nhau nh: ngn sch c a t nh, huy n, ng gp c a cc ch trang tr i, t thng c bi t l quan tm n ch u m i. C th , nh ng x cha c

75

Lun vn tt nghip

ch nng thn mua bn, trao i hng ha nh cc x min ni, ven sng Lam: Nam Th ng, Nam Hng, Nam Kimth c n t o l p xy d ng ch t p trung cho ng i dn y c ni bun bn. cc x c ch th th c hi n g ch ha, b tng ha thnh nh ng ki t, gian hng. i v i ch u m i trung tm Th Tr n huy n c n m r ng quy m, xy d ng thm cc khu nh, thi t k quy ho ch cho hon ch nh, thng thong sao cho ho t ng mua bn c di n ra thu n ti n. i v i h th ng thng tin li n l c, m ng l i thng tin lin l c c a huy n m c d kh pht tri n, tuy nhin c n nng c p hn n a. Hi n nay, t t c cc UBND x c i n tho i, h th ng loa pht thanhnhng vi c tuyn truy n nh ng ch trng, chnh sch m i c a ng v Nh n c t i ng i dn cn h n ch , cc thng tin th tr ng cha c c p nh t th ng xuyn. Chnh v v y, cc ch trang tr i cn r t nhi u lng tng trong vi c tm ki m thng tin th tr ng, khch hng cho s n ph m u ra. Do , Huy n c n l p ra b ph n thu th p thng tin, c p nh t nh ng tin t c v tnh hnh di n bi n c a th tr ng cung c p cho cc ch trang tr i v ng i dn. Bn c nh c n xy d ng cc i m truy c p internet, th vi n bo ch cho ng i dn ni chung v cc ch trang tr i ni ring ti n l i c p nh t thng tin. Th ba: M r ng v pht tri n h th ng th tr ng l gi i php quan tr ng pht tri n kinh t trang tr i huy n Nam n. V ch khi th tr ng pht tri n m i kch thch s n xu t hng ha v nhanh chng chuy n i c c u kinh t nng nghi p, nng thn. Hi n nay th tr ng c a cc trang tr i t p trung ch y u trong huy n v cc huy n khc trong t nh. Trong th i gian t i y cc trang tr i c n m r ng thm th tr ng ra ngoi t nh, v cc thnh ph khc trong c n c, v l nh ng th tr ng nhi u ti m nng m cc trang tr i c n khai thc. Mu n v y th chnh quy n a phng ph i ng vai tr h t s c quan tr ng trong khu t ch c tiu th s n ph m cho cc trang tr i. UBND huy n Nam n, c bi t l Phng Nng Nghi p V Pht Tri n Nng

76

Lun vn tt nghip

Thn c n khuy n khch v c bi n php h tr cc trang tr i tch c c tm ki m v chi m lnh th tr ng m i. Cc bi n php bao g m nh: T ch c nh ng cu c h i th o gi i thi u ti m nng c a huy n nh v ku g i u t trong c c u t cho nng nghi p, nng thn m cc trang tr i l m c tiu quan tr ng. Gi i thi u s n ph m, c bi t cc s n ph m c s n truy n th ng c a Nam n nh chanh, tng Nam n, b Nm Ngha, d C u ncho khch hng, ng i tiu dng tiu dng l n. Cho m i, tm ki m khch hng t ngo i t nh n thu mua s n ph m cho cc trang tr i, cng nh tm hi u th tr ng, tnh hnh cung c u, kh nng tiu th trn th tr ng. T ch c l i h th ng knh tiu th s n ph m c a cc trang tr i sao cho h p l, gi m b t cc khu trung gian trong knh tiu th ho c t p h p nh ng ng i thu gom bn bun nh l thnh cc t h p tc tiu th t c tiu th s n ph m cho cc trang tr i di n ra nhanh chng, tri ch y hn. Th t: y m nh cc ho t ng lin k t s n xu t tiu th - ch bi n, t ch c tiu th m r ng theo h ng k k t h p ng nh thnh l p cc h p tc x tiu th , ch bi n nng s n cho a phng ni chung v cc trang tr i ni ring. Nh ng h p tc x ny s ng vai tr c u n i thc y tiu th nng s n gi a cc trang tr i v i cc nh my ch bi n b o qu n. l k k t h p ng bao tiu thu mua s n ph m c a cc trang tr i r i sau bn l i cho cc nh my ho c ng vai tr lm trung gian gim st hai bn th c hi n ng h p ng nh th a thu n t tr c. Th nm: Nh n c v chnh quy n a phng c n tng c ng cng tc d bo th tr ng v b ng nhi u hnh th c cung c p k p th i thng tin th tr ng cho cc ch trang tr i. C n c chnh sch bo h s n xu t, gi m b t m t mt cho cc trang tr i khi g p bi n ng l n v th tr ng, thin tai, d ch cc t nh, thnh ph khc c s c mua, nhu c u

77

Lun vn tt nghip

b nh nh b o hi m cy tr ng v t nui, b o hi m v gi, Nh n c ch ng bao tiu s n ph m, quy nh gi sn v gi tr n cc ch trang tr i yn tm s n xu t. Th su: Nh n c v chnh quy n a phng c n khuy n khch, m r ng nhi u hnh th c, nhi u thnh ph n kinh t tham gia tiu th nng s n thng qua u i v thu , tn d ng cho t thng bun bn nng s n. Th b y: Nh n c v chnh quy n a phng c n u t cng ngh b o qu n ch bi n v xy d ng thng hi u s n ph m. i v i u t cng ngh b o qu n ch bi n l vi c lm c n thi t v hng ha nng s n l s n ph m c a t nhin, ch a nhi u n c r t kh lu n u khng c cng ngh b o qu n ch bi n. Do v y u t cng ngh b o qu n ch bi n gip cho nh ng lc chnh v , c ma, d th a cung, m t gi c th em vo b o qu n c t gi n lc tri v , m t ma, thi u h t cung hng th cc trang tr i c s n ph m em ra bn c gi. Nh v y, trnh c tnh ch t c trong tiu th vo th i i m thu ho ch r v gip cc trang tr i thot kh i tnh tr ng lng tng b ng trong khu tiu th s n ph m. Ngoi ra huy n c n m cc chng trnh t p hu n v b o qu n s n ph m cho cc ch trang tr i, ng th i k t h p t t gi a Nh n c, nh nghin c u, nh ch bi n, nh kinh doanh v i cc ch trang tr i th c hi n chuy n giao cng ngh , k thu t ch bi n nng s n. i v i xy d ng thng hi u s n ph m, huy n v cc trang tr i c n lin k t v i nhau xy d ng thng hi u c quy n cho cc s n ph m c s n truy n th ng c a a phng nh chanh, tng Nam n, b Nam Ngha, d C u n Th tm: Huy n c n h ng cc trang tr i s n xu t a d ng ha s n ph m gi m b t r i ro trong khi tiu th , cng nh ch nng cao ch t l ng s n ph m b ng vi c h tr gi ng t t v ph bi n quy trnh s n xu t hi n i, khoa h c v an ton trong s n xu t tng gi tr s n ph m t m i d tiu th

78

Lun vn tt nghip

Th

chn: Huy n c n t ch c cc l p b i d ng v ki n th c th

tr ng, cch th c thu th p thng tin th tr ng v tm ki m khch hng cho cc ch trang tr i cc trang tr i c th ch ng trong khi tiu th s n ph m. Khuy n khch cc trang tr i h p tc v i nhau thnh cc t h p tc s n xu t, tiu th c s c m nh ch ng c tnh tr ng chn p, p gi c a cc t thng. 4.3.2.2 i v i cc trang tr i Cc trang tr i ng vai tr quy t nh trong qu trnh t ch c tiu th s n ph m c a mnh, b i v c tiu th c hay khng l v n s ng cn v khng m t tc nhn no c th gi i quy t thay ngoi chnh b n thn cc trang tr i. Do v y, cc trang tr i ph i ch ng t tm con ng h ng i cho s n ph m c a mnh c tiu th thu n l i, d dng v nhanh chng. Th nh t: Gi i php v s n xu t. Cc trang tr i ph i c chi n l c pht tri n c th v lu di, trong m i giai o n th i k pht tri n cc ch trang tr i c n ph i l p nh h ng, k ho ch s n xu t chi ti t v r rng. B i v c ch ng c trong s n xu t th cc trang tr i m i ch ng v c ph ng h ng khi tiu th s n ph m. Khi xy d ng trang tr i v l a ch n s n xu t c n tun theo quy ho ch c a a phng v vng s n xu t hng ha t p trung, cng nh v s n ph m th m nh c a phng. C nh th m i tn d ng tri t l i th c a c s h t ng v l i th so snh c a a phng. Cc trang tr i c n ph i thay i t duy v s n xu t, s n xu t nh ng s n ph m m ng i tiu dng c nhu c u, nh ng s n ph m c th tr ng a chu ng c gi cao. Trnh tnh tr ng s n xu t theo phong tro, ua nhau s n xu t, t o ra v bo ha. t m t vi s n ph m gi ng nhau m trn th tr ng d cung

79

Lun vn tt nghip

Qu trnh t ch c s n xu t c a cc trang tr i ph i theo h ng s n xu t hng ha b n v ng v c quy m l n. C nh v y cc trang tr i m i s c p ng c nh ng h p ng tiu th l n c a nh my v khch hng l n. Th hai: gi i php v th tr ng. Song song v i vi c duy tr th tr ng truy n th ng t o l p tr c y, cc trang tr i c n tch c c tm ki m m r ng v pht tri n th tr ng m i. l, cc ch trang tr i c n ti p t c duy tr m i quan h lm n v i cc khch hng c b n ch t hn b ng vi c thuy t ph c h k k t h p ng th a thu n gi a hai bn. Cng v i l cc ch trang tr i cng nn m nh d n i gi i thi u s n ph m v tm ki m b n hng ra cc t nh ngoi. thc y ho t ng tiu th , thu ht khch hng cc ch trang tr i Nam n ph i tng c ng cc ho t ng ti p th khuy ch trng s n ph m nh: - Thng tin qu ng co: cc trang tr i nn qu ng co, gi i thi u s n ph m c a mnh trn cc phng ti n thng tin i chng nh i pht thanh v v tuy n truy n hnh thu ht s quan tm c a ng i tiu dng. - Tham d h i ch tri n lm khi c yu c u ph i h p c a phng Nng Nghi p V Pht Tri n Nng Thn huy n. Thng qua h i ch tri n lm cc ch trang tr i c th gi i thi u r v tr c ti p hn v mnh v s n ph m c a mnh. C n ch ng v tch c c lin h v i cc nh my ch bi n tm ki m th tr ng u ra n nh, ng th i hnh thnh hnh th c kinh t h p tc thng qua k k t cc h p ng s n xu t v tiu th s n ph m. Cc trang tr i c n lin k t v i nhau thnh l p h p nn tc x tiu th ho c vn phng no lm trung gian tiu th k k t h p ng v b o v h kh i s chn p c a t thng. Th ba: Gi i php v ki n th c th tr ng. u t cho vi c tm hi u thng tin v th tr ng nh tm hi u v gi c , s n l ng, v cc nh s n xu t lo i hng ha nh mnh t c h ng s n xu t thch h p. Vi c tm hi u th tr ng khng nh ng em l i l i nhu n cao m cn gi m thi u thi t h i do

80

Lun vn tt nghip

gi c th tr ng bi n ng ph c t p v gip cc ch trang tr i ch ng c trong qu trnh tiu th c a mnh. Th t: Gi i php v s n ph m. Cc trang tr i huy n Nam n cn

c danh m c cc s n ph m s n xu t cha th c s phong ph. V v y cc trang tr i nn s n xu t thm cc m t hng m i. Bn c nh v n y m nh cc m t hng truy n th ng c ch t l ng cao c a a ph ng. Vi c a d ng ha s n ph m s m b o cho cc trang tr i c s h tr l n nhau gi a cc m t hng s n xu t cng nh trnh c s r i ro trong s n xu t kinh doanh v tiu th . Cc trang tr i cng c n ph i ch nng cao ch t l ng s n ph m v tnh th m m c a hng ha. Khi l a ch n s n xu t cc ch tr i nn l a ch n gi ng cy con c ch t l ng v m b o ng quy trnh cng ngh trong s n xu t. Thm vo , cc trang tr i c n lin k t v i m t s trung tm ki m nh ch t l ng v c uy tn c m t c s ch ng nh n c gi tr cho s n ph m c a trang tr i mnh khi lu thng tiu th trn th tr ng. i u ny s l l i th th c l n c a trang tr i trong vi c c nh tranh trn th tr ng. Hn n a n cn c tc ng tr c ti p n tm l ng i tiu dng, t s quy t nh hnh ng mua c a h . Th nm: gi i php v u t cng ngh ch bi n v phng ti n ph c v cho ho t ng tiu th . Cc s n ph m m cc trang tr i huy n Nam n bn ra th tr ng l h u h t s n ph m th, gi tr hng ha cha cao. V v y s n ph m ph c v c m i i t ng ng i tiu dng, k c nh ng ng i c thu nh p cao th cc ch trang tr i c n ch u t khu b o qu n ch bi n, c t gi s n ph m. thc y ho t ng tiu th s n ph m c a trang tr i di n ra nhanh chng, s n ph m t i nhi u i t ng khch hng ng i tiu dng th cc ch trang tr i c n quan tm u t phng ti n nh t, i n tho iph c v chuyn ch , giao ti p v i khch hng.

81

Lun vn tt nghip

PH N V: K T LU N V KI N NGH
5.1 K t lu n Trong c ch kinh t th tr ng, vai tr c a cng tc tiu th trong ho t ng s n xu t kinh doanh ngy cng c kh ng nh. L lu n cng nh th c ti n ch ng minh: s n xu t ph i g n li n v i tiu th , tiu th l m t khu quan tr ng khng th thi u trong s n xu t kinh doanh, n u khng tiu th c th s n xu t kinh doanh l v ngha. Chnh v v y, y m nh cng tc tiu th khng nh ng lm tng hi u qu trong ho t ng s n xu t kinh doanh m n cn kh ng nh v tr c a cc nh s n xu t trn th tr ng, lm cho th ph n c a cc nh s n xu t ngy cng c m r ng. c bi t i v i c th c a cc trang tr i nng thn th y m nh cng tc tiu th s n ph m cng c vai tr to l n, n ng ngha v i vi c nng cao thu nh p c dn nng thn, pht tri n s n xu t nng nghi p hng ha, cng nghi p ha hi n i ha nng thn. p ng c i u mong mu n ny cc ch trang tr i ph i khng ng ng n l c, tm cch m r ng th tr ng, tng kh i l ng s n ph m tiu th , nng cao ch t l ng s n ph m u ra. T vi c Nghin c u tnh hnh tiu th s n ph m c a cc trang tr i trn a bn huy n Nam n t nh Ngh An chng c th rt ra nh ng k t lu n nh sau: Gi tr s n ph m s n xu t v tiu th c a cc trang tr i huy n Nam n l tng i l n. L ng hng ha cung c p ra th tr ng c a cc trang tr i p ng c nhu c u c a ng i tiu dng trong huy n. Cc s n ph m s n xu t ra c a cc trang tr i u c em i tiu th trn th tr ng ph c v ng i tiu dng. T su t hng ha c a cc trang tr i l r t cao (98,67%), trong t su t hng ha c a cc trang tr i chn nui cao nh t (100%), t c l s n ph m lm ra c tiu th h t hon ton.

82

Lun vn tt nghip

Trong cc s n ph m trang tr i s n xu t ra, l n, g l nh ng s n ph m hon ton mang tnh th tr ng, c t su t hng ha cao nh t, t 100%. Cc khch hng c a cc trang tr i ch y u l ng i bn bun v ng i thu gom, m t ph n nh l bn tr c ti p cho ng i tiu dng v c s ch bi n. Cc lo i hnh tu th ny u khng n nh do cha c nh my ch bi n hay cng ty lm h p ng, tiu th cho ch bun cng khng c h p ng tr c. V th m th tr ng tiu th b p bnh, gi c ph thu c vo ng i mua, ch trang tr i d b p gi. Cc trang tr i ch y u tiu th s n ph m t i b n a i m chnh l trang tr i, ch a phng, i l v m t s trang tr i c ch s n ph m i ti u th ngo i t nh. H u h t cc s n ph m c a cc trang tr i u tiu th d i d ng th, ti, s ng, r t t s n ph m qua s ch v khng m t s n ph m qua tinh ch tr c khi em bn ra th tr ng. Gi c cc s n ph m th ng chnh l ch nhau r t l n gi a cc i t ng khch hng thu mua. Do v y gi bn s n ph m cao hay th p ph thu c r t nhi u vo i t ng khch hng c a t ng trang tr i. V phng th c mua bn trao i hng ha c a cc trang tr i v i khch hng ch y u di n ra d i ba hnh th c l bn hng thu ti n ngay, bn hng tr ch m, bn hng l y ti n tr c v c th c hi n theo nh ng th a thu n b ng l i, uy tn v i nhau m khng c h p ng mua bn. S n ph m c a cc trang tr i c tiu th qua nhi u knh, lng vng qua nhi u trung gian. Trong , nh ng ng i thu gom v nh ng ng i bn bun l nh ng tc nhn c vai tr ch o trong chu i tiu th s n ph m c a cc trang tr i. Cc trang tr i huy n Nam n c nhi u c h i nhng cng g p khng t thch th c trong qu trnh tiu th s n ph m c a mnh. Do v y k t qu tiu

83

Lun vn tt nghip

th c a cc trang tr i v n cha cao so v i ti m nng cng nh th m nh c a vng. Qu trnh tiu th nng s n cc trang tr i b tc ng b i nhi u y u t , lm nh h ng n kh nng pht tri n c a cc trang tr i. 5.2 Ki n Ngh V i nh ng k t qu nghin c u trn, chng ti xin a ra m t s ki n ngh nh sau: 5.2.1 i v i Chnh quy n a phng - Huy n c n c nh ng nh h ng r rng cho s pht tri n c a cc trang tr i, cc trang tr i phng h ng, k ho ch pht tri n lu di. - T o i u ki n cho cc ch trang tr i giao lu c c h i h c h i v trau d i kinh nghi m l n nhau v i cc a phng khc trong c n c. - C n t o i u ki n thu n l i cho cc ch trang tr i c mi tr ng kinh doanh thu n l i nh tng c ng vi c nng c p xy d ng c s v t ch t c bi t l h th ng giao thng, thng tin lin l c v m r ng ch u m i tiu th nng s n c a huy n. H tr cc trang tr i qu ng b hnh nh c a mnh cng nh tm ki m khch hng qua cc h i ch Nng nghi p, h i ch tri n lm. - Tng c ng o t o, t p hu n nng cao ki n th c cho cc ch trang tr i, c bi t l ki n th c th tr ng v k nng tm ki m khch hng. - Khi cc trang tr i c n h tr v v n mua s m phng ti n ph c v cho ho t ng tiu th th a phng c n c nh ng u i, t o i u ki n cho h c vay v n d dng. 5.2.2 i v i cc trang tr i - Cc trang tr i c n ph i c chi n l c pht tri n lu di v c th , c n m nh d n trong vi c chuy n i c c u, danh m c cc i t ng s n xu t theo h ng s n xu t nh ng ci ng i tiu dng c n ch khng ph i s n xu t ci mnh c, t c l ph i s n xu t theo tn hi u c a th tr ng.

84

Lun vn tt nghip

- Cc ch trang tr i ph i khng ng ng nng cao ki n th c, c bi t l ki n th c th tr ng, k nng ti p c n th tr ng, c p nh t thng tin th tr ng th ng xuyn n m c xu h ng pht tri n c a th tr ng. - Tch c c ch ng tm ki m khch hng v th tr ng tiu th v ng ch c, k k t h p ng v i cc nh my ch bi n. - Tng c ng cng tc thng tin qu ng co, marketing nh m tng c ng s hi u bi t c a khch hng i v i s n ph m c a cc trang tr i.

85

Lun vn tt nghip

TI LI U THAM KH O

1. TS. L Tr ng (1993), Pht tri n v qu n l trang tr i trong n n kinh t th tr ng, Nh xu t b n Nng Nghi p H N i. 2. Tr n c (1995), Trang tr i gia nh xu t b n Chnh Tr Qu c Gia H N i. 3. TS. Tr n Kin Phc K (ch bin) (2000). Lm giu t kinh t trang tr i, Nh xu t b n Thanh Nin. 4. Tr n H u C ng, Tc ng c a ti p c n th tr ng n nng su t t ng c ng c a cc trang tr i trn a bn H N i, Tr ng i H c Nng Nghi p H N i 5. Nguy n nh Ti n Nguy n Th Phng, Tiu th nng lm s n c a ng i dn vng cao t nh Ngh An, Tr ng i H c Nng Nghi p H N i. 6. Ph m Vn inh Kim Chung (1997), Gio trnh kinh t nng nghi p, Nh xu t b n Nng Nghi p H N i. 7. i H c Nng Nghi p H N i B mn Qu n Tr Kinh Doanh (2004), Marketing Nng nghi p, Nh xu t b n Nng Nghi p H N i. 8. n pht tri n kinh t trang tr i giai o n (2006 2010) Huy n Nam n. 9. Bo co k t qu s n xu t kinh doanh c a cc trang tr i trn a bn huy n Nam n giai o n 2006 - 2008 10. Bo co k t qu nh gi ngu n l c vng d n (03/2007), D n: H tr pht tri n kinh doanh nng nghi p huy n Nam n, Ban qu n l d n huy n Nam n t nh Ngh An. 11. Phng Nng Nghi p huy n Nam n, Bo co k t qu s n xu t kinh doanh sau 2 nm th c hi n n pht kin t trang tr i c a huy n Nam n giai o n 2006 2010. Vi t Nam v trn th gi i, Nh

86

Lun vn tt nghip

12. Bo co k t qu nh gi nhanh th tr ng, D n: H tr pht tri n kinh doanh Nng nghi p CRS huy n Nam n, Ban qu n d n pht tri n kinh doanh Nng nghi p huy n Nam n. 13. Cc Website: http://www.nghean.gov.vn/adnews/default.asp?m=171&act=view&id=90 &p=25 http://www.pmard.mard.gov.vn/pmard/Trangch /tabid/36/Default.aspx http://www.kinhtenongthon.com.vn/Story/VandeSukien/2008/12/16251.ht ml

87