‫آزمون هوش استنفورد – بینت‬

‫آلفرد بینت (‪ )1987 -1911‬یکی از روان شناسان برجسته فرانسه در اواخر قرن‬
‫نوزدهم است‪ .‬وی در آزمایشگاههای روانشناسی دانشگاه سوربن پاریس پژوهش‬
‫هایی در زمینه خواب القائی ‪ ،‬ناهنجاریهای رفتاری ‪ ،‬خیال پردازی و فرایند فکری به‬
‫انجام رساند که عمده آن بر روی تفاوتهای فردی متمرکز بود‪ .‬تفاوتهای انسان در‬
‫رویارویی با مشکلت به ویژه توانایی حل آن از جمله کنجکاویهای بینت به شمار‬
‫میرفت‪ .‬در تاریخ ‪ 1900‬میلدی هنگامی که عده ای از دانش آموزان مدارس پاریس‬
‫در یادگیری مطالب آموزشی مشکل داشتند دور از انتظار نبود که از بینت خواسته‬
‫شود تا تحقیقاتی در این راستا به انجام رساند‪.‬‬
‫عیب کار کجا بود ؟ آیا بچه ها علقه ای به یادگیری نداشتند ؟ آیا مشکل روحی مطرح‬
‫بود ؟ یا فقط آنها از لحاظ فکری در درک مطالب و بکار بردن آموخته هایشان‬
‫توانایی های لزم را نداشتند‪ .‬برای حل این مسئله بینت تصمیم به طراحی آزمونی‬
‫گرفت که با توجه به آن توانایی های فکری دانش آموزان قابل اندازه گیری باشد‪.‬‬
‫اولین آزمون بینت در سال ‪ 1905‬منتشر شد و بلفاصله سه سال بعد مورد بازبینی‬
‫قرار گرفت‪ .‬از آنجایی که این آزمون بسیار موفق ظاهرشد مورد توجه لوئیس ترمن‬
‫در دانشگاه استنفورد قرار گرفت و وی این آزمون را به زبان انگلیسی برگرداند‪ .‬نظر‬
‫به اینکه در سال ‪ 1916‬نسخه ی تجدید نظر شده ی این آزمون به سرپرستی ترمن‬
‫منتشر گردید به آزمون استنفورد – بینت شهرت یافت و از آن تاریخ به بعد مورد‬
‫بازبینیهای بسیاری قرار گرفت که جدیدترین این اصلحات در سال ‪ 1986‬بر روی این‬
‫آزمون اعمال شد‪.‬‬

‫نسخه ‪ 1986‬آزمون استنفورد – بینت بسیار متمایز تر از اسلف خود میباشد‪ .‬در این‬
‫سنجش سه مهارت آزمایش شوندگان مورد بررسی قرار می گیرد‪ .‬مهارتهای متبلور‬
‫‪:‬‬
‫توانا یی هایی که برای حل مسائل نیاز به فرا گرفتن و به کار بردن راه کارهای‬
‫شفاهی و سنجشی دارد‪ .‬این مهارتها تا حد بسیار زیادی تحت تاثیر آموزش میباشد‬
‫بصورتی که می توان از آنها بعنوان یکی از معیارهای توانایهای آموزشی نام برد‪.‬‬
‫مهارتهای متغییر تحلیلی ‪ :‬توانایی هایی هستند که در حل مسائل مربوط به تشخیص‬
‫اشکال و احجام و یا داده های غیر شفاهی به یاری ما می آیند‪ .‬بر خلف مهارتهای‬
‫متبلور این مهارتها تا حدود زیادی وابسته به امر آموزش نمیباشند‪ .‬در واقعه اساس‬
‫این مهارت در کشف راه های جدید و متفاوت برای مشاهده اوضاع است‪ .‬و آخرین‬
‫مهارت ‪ :‬حافظع کوتاه مدت‪.‬‬

‫آزمون استنفورد – بینت برای سنجش این سه مهارت ‪ 15 ،‬خرده آزمون ارائه میدهد‬
‫که هر آزمون برای گروه سنی متناسب به آن تهیه و سوالت نیز با رعایت درجه‬
‫دشواری آراسته شده اند‪ .‬اکثر گروه های سنی شامل کودکان ‪ 2‬ساله تا بزرگسالن‬
‫میتوانند در این آزمون شرکت کنند‪ .‬نحوه برگزاری این آزمون به گونه ایست که فرضاً‬
‫اگر شما بخواهید هوش کودک ‪ 8‬ساله ای را بسنجید ابتدا سوالت مربوط به گروه‬
‫سنی ‪ 6‬ساله ها از او پرسیده میشود و اگر نتیجه جوابها مثبت بود سوالت گروههای‬
‫سنی بالتر مورد سنجش قرار میگیرد و این روند تا زمانی که تست شونده دیگر‬
‫نتواند به سوالت پاسخ دهد ادامه میابد‪.‬‬

‫در شرح امتیاز بدست آمده برای یک شخص باید در نظر داشت که این رتبه با‬
‫امتیازات بدست آمده در همان گروه سنی مقایسه و نتیجه حاصله " نورم امتیاز سنی‬
‫" خوانده میشود‪ .‬محاسبه نورم امتیاز سنی بیانگر این نکته است که تقریبا معدل‬
‫این نورم‪ ،‬عدد ‪ 100‬میباشد بنابراین افرادی که در این آزمون موفق تر هستند معمولٌ‬
‫امتیازشان ‪ 100‬ویا کمی بالتر از ‪ 100‬میشود و بلعکس کسانی که عملکرد شان در‬
 ‫آزمون ضعیف بوده نورم امتیاز سنی آنها کمتر از ‪ 100‬است‪ .‬شکل شماره ‪ 1‬بیانگر‬
‫نحوه پراکندگی نورم امتیاز سنی میان قشر عادی جامعه است‪.‬‬

‫شکل شماره ‪1‬‬

‫هر چند آزمون استنفورد – بینت اشکالتی نیز دارد ولی مدت زمان بسیاری است که‬
‫از این آزمون استفاده میشود وناگفته های بسیاری در رابطه با آن وجود دارد‪.‬‬
‫آزمونی شناخته شده و شاید هم تنها ابزار معتبر در زمینه اندازه گیری الگوهای‬
‫رفتاری‪ ،‬دست کم در محیطهای آموزشی و آموزشگاهی‪ ،‬که ما آنرا بطوری کلی‬
‫هوش مینامیم ‪ .‬زمان مورد نیاز برای انجام این آزمون یک ساعت و سی دقیقه‬
‫میباشد و همچنین در هر آزمون فقط امکان سنجش یک فردفراهم است و اجرا‬
‫کننده آزمون نیز باید فردی متخصص و تعلیم دیده باشد از این رو هزینه آن تا حدودی‬
‫گران جلوه میکند‪.‬‬

‫محمد حیدری‬
‫شنبه‪15/07/2006 ،‬‬