Richard Hantula

Tr n Nghim d ch

Nng l ng v t n ............................................................ 1 T bo m t tr i a cng d ng ..........................................3 Nng l ng t nh sng m t tr i .....................................5 Tm hi u i n nng ..........................................................7 Ng c dng l ch s ...........................................................9 Bn trong m t t bo m t tr i ........................................ 11 Ghp cc t bo m t tr i ................................................ 13 Cc t m pin m t tr i gia d ng ........................................ 15 u i m c a cc t m pin m t tr i ..................................18 Nh c i m c a cc t m pin m t tr i ........................... 20 ng h i n m t tr i ......................................................22 Cc t bo m t tr i ngy m t hi u qu hn ...................24 Nhi u s n ph m nng l ng m t tr i hn .....................26 Thu t ng ...................................................................... 28

Nng l ng c nhi u d ng khc nhau. nh sng l m t d ng nng l ng. Nhi t l m t d ng nng l ng. i n cng l m t d ng nng l ng. Th ng th m t d ng nng l ng ny c th chuy n ha thnh d ng khc. Th c t ny r t quan tr ng v n gi i thch lm th no chng ta c c i n nng, ci chng ta s d ng v i nhi u phng th c khc nhau. i n nng c s d ng th p sng ng ph v nh c a, ch y my vi tnh v ti vi, v ch y nhi u my mc v thi t b khc dng nh, tr ng h c v cng s . M t phng php thu l y i n nng l t chy nhin li u nh d u h a ho c than . S chy c a nhin li u nh v y t o ra nhi t. Nhi t lm cho n c si ln v chuy n thnh hi n c. Hi n c lm ch y m t c my g i l tuabin pht ra i n. Thng th ng, dng i n ny c t i vo h th ng l i i n cng c ng, qua cc dy d n, n t ng nh, n tr ng h c v c s lm vi c trong m t khu v c r ng l n. Phng php s n xu t i n nh th ny l ph bi n. Nhng n c m t s h n ch . Hnh tinh c a chng ta ch c th chu c p d u h a v than v i tr Cc t m khai thc nng l ng m t tr i c p l ng c h n. Chng l lo i nhin li u i n cho xe t hnh thm hi m sao H a. khng th h i ph c. M t khi qua s d ng th chng khng cn n a.

i n nng l m t d ng nng l ng quan tr ng. N th p sng khu v c Seattle Washington.

ng th i, chng gi i phng cc ch t kh khi t chy. Nh ng ch t kh ny c th lm nhi m b n, hay nhi m c, khng kh, v m t s ch t kh ny c th lm bi n i kh h u c a Tri t. Nng l ng t do v nng l ng s ch M t cch s n xu t i n nng l s d ng nh sng m t tr i. nh sng m t tr i l t do v khng bao gi c n ki t. ng th i, n cn c r t nhi u n a. Nng l ng c a nh sng m t tr i chi u t i tri t trong m t gi nhi u hn nng l ng c th gi i s d ng trong m t nm. M t d ng c nh g i l t bo m t tr i c th s n xu t i n nng ngay t nh sng m t tr i (trong ti ng Anh, solar c ngha l ph i lm ci g v i M t tr i). M t t bo m t tr i khng th i ra b t k ch t kh no. N cng ch ng gy n o g. M t t m pin m t tr i l m t nhm t bo m t tr i ho t ng ng b v i nhau. Vi c s d ng cc t bo m t tr i ang pht tri n nhanh cc qu c gia khc. M v

Vi c c p i n

nh ng ni xa xi

Cc t m pin m t tr i l m t phng php di ng s n xu t i n nng nh ng ni xa xi, ni ch ng c m ng l i i n no. Chng c p i n th p sng n hi u t i cc ng bng Nam C c. Chng c s d ng trn phi thuy n v tr v trn xe t hnh thm hi m H a tinh.

Cc t bo m t tr i v pin m t tr i c r t nhi u cng d ng. Chng c m t trong m i th nh my tnh b ti, ng h v n flash my nh. C cc mn chi, radio, my ht nh c MP3 c p ngu n b ng nh sng m t tr i. C i n tho i di ng v my nh n tin s d ng nng l ng m t tr i. Vi c s d ng nng l ng m t tr i v i cc ngu n nh th ny c ngha l b n khng bao gi ph i lo l ng v vi c h t pin c . Cc t m pin m t tr i th nh tho ng c s d ng s n xu t i n th p sng n ph v cc tr m xe bus. Chng c th s n xu t i n c p cho cc bu ng i n tho i ng ph hay cc v ch xe trong cng vin ho t ng. Th m ch m t s my ATM (my rt ti n ho c n p ti n vo ti kho n ngn hng c a b n) cng c cc t m pin m t tr i. C p i n cho nh c a Bng n trn tr n nh v m i lo i my mc, d ng c i n s d ng trong nh, t i tr ng h c v ni cng s l y i n t cc dy d n ch y trn t ng ho c xuyn bn trong t ng. Th ng th i n c p cho nh c a l y t ng m ng l i i n a phng. Nhng ng i ta cng c th s d ng cc t m pin m t tr i c p i n song song v i i n l i. Th nh tho ng, ng i ta t cc t m pin m t tr i trn mi nh c a h . Nh ng ta nh l n cng c th l p chng. Chng gip chng ta tiu th t i n nng t t m ng l i cung c p c a cng ti i n. Ngoi ra, chng cn h tr

Nh c a s d ng cc t m pin m t tr i th ng l p chng trn mi nh.

trong tr ng h p m t i n, hay m ng l i i n g p s c . m t s ni, b n thn m ng l i i n cn thu m t ph n i n nng t cc t m pin m t tr i.

Chi c Zephyr c p ngu n b ng nng l ng m t tr i c th trong khng kh hng ngy li n.

My bay m t tr i Cc t m pin m t tr i cn c s d ng trn my bay m t tr i nhng ch c vi ba chi c thi. V n l chng kh s d ng trn my bay. Chng c n bao ph m t di n tch l n m i sinh ra i n nng. Khi tr i t i, th chng khng ho t ng n a. Chi c my bay u tin c p ngu n b ng nng l ng m t tr i bay c m t kho ng cch xa l chi c Solar Challenger. N bng qua Eo bi n Anh chu u vo nm 1981. Cc cnh c a n c hn 16 000 t bo m t tr i. Vo nm 2008, chi c Zephyr-6 bay c hn ba ngy trong khng trung. N l m t chi c my bay khng ng i li. N mang theo cc b pin d tr i n nng do cc t m pin m t tr i s n xu t ban ngy ti p t c ho t ng vo ban m.

M t tr i lin t c gi i phng nng l ng. Nng l ng lan i trong khng gian d i d ng b c x i n t . C vi lo i b c x i n t . nh sng l m t lo i. Sng v tuy n l m t lo i n a. B c x i n t truy n i gi ng nh nh ng con sng truy n i trong n c. Gi ng nh sng n c, n l m t chu i nh sng v hm sng. M t trong nh ng th m cc lo i b c x i n t khc nhau l b c sng c a chng. y l kho ng cch gi a hai nh sng (ho c hai hm sng) lin ti p trong m t hng. B c sng c a sng v tuy n th di hn b c sng c a nh sng. Trong cc lo i nh sng, nh sng c b c sng di hn b c sng c a nh sng xanh.

M t tr i sng r c v i ngu n nng l ng g n nh v t n

T bo m t tr i s d ng nh sng nh th no ? Ch m t ph n nng l ng M t tr i g i n Tri t th t s n c m t t. M t ph n nng l ng m t tr i b ph n x tr vo trong khng gian. M t ph n th b khng kh h p th . Ph n l n nng l ng m t tr i n c m t t d ng nh sng nhn th y. Cc t bo m t tr i c th khai thc nh sng ny s n xu t i n nng. Nhng chng khng ho t ng ng u v i m i d ng nh sng. Nh ng lo i t bo m t tr i khc nhau s d ng nh ng b c sng nh sng khc nhau. i u ny c ngha l m t t bo ch s d ng m t ph n nng l ng m t tr i m n nh n c.

Nh ng lo i b c x i n t khc nhau c b c sng khc nhau. Cc t bo m t tr i s d ng nh ng b c sng nh t nh thu c d i nh sng nhn th y s n xu t i n nng.

Pin quang i n M t tn g i khc cho cc t bo m t tr i l t bo quang i n. Tn g i ny h p l, v quang c ngha l nh sng, v i n m ch i n nng.

Ng i ta th ng ngh i n l ci g ang ch y i. Th t ra, i u r t ng. i n l m t dng ch y g m nh ng h t r t nh g i l electron. Dng ch y c g i l dng i n. C hai lo i dng i n. M t l m t chi u (DC). y l dng khng i. N lun lun ch y m t h ng. Pin v t bo m t tr i n i n theo it o

ra i n m t chi u. Lo i i n kia l i n xoay chi u (AC). y l dng i n bi n i. N i chi u nhi u l n trong m t giy. M ng l i i n cung c p i n xoay chi u. a s cc d ng c i n trong nh s d ng i n xoay chi u.

Cc t m pin m t tr i t i Cn c Khng qun Nellis Nevada, M. Nh my quang i n Nellis l nh my i n m t tr i l n nh t M.

o i n nng Cng su t i n l t c s d ng i n nng. N c o b ng watt. M t bng n 100 watt th sng hn m t bng n 60 watt. N tiu th nhi u i n nng hn. (Khi ni t i nh ng l ng l n c a watt, ng i ta s d ng cc n v l n hn: 1 kilowatt l 1000 watt, 1 megawatt l 1 tri u watt). M t n v quan tr ng n a l watt gi . N o l ng i n nng s n sinh ra hay b tiu th trong m t kho ng th i gian. N b ng 1 watt cng su t trong th i gian 1 gi . M t n v tng t nhng l n hn l kilowatt gi . y l 1000 watt trong 1 gi . M t bng n 100 watt ho t ng trong 10 gi s d ng 1000 watt gi i n nng. Gi tr ny b ng 1 kilowatt gi .

Lo i cng t i n tiu bi u ny c s d ng o xem bao nhiu kilo watt gi c tiu th .

i tm cc electron Dng i n khng ph i l ni duy nh t ng i ta c th tm th y cc electron. Chng cn c m t trong nh ng h t nh g i l nguyn t c u t o nn m i th m chng ta th y xung quanh mnh. M i nguyn t c m t tm, g i l h t nhn. H t nhn ny ch a t nh t m t h t g i l proton. Trong a s cc lo i nguyn t , h t nhn c vi ba proton v nh ng h t khc n a g i l neutron. M t ho c nhi u electron th ng quay trn xung quanh h t nhn.

Edmond Becquerel n c Php l ng i u tin th y nh sng c th lm cho cc ch t sinh ra i n. l vo nm 1839. Sau , cc nh khoa h c khc b t tay vo nghin c u cc rng bu c gi a nh sng, v t ch t v i n nng. M t ng i trong s h l Albert Einstein. Nm 1905, ng gi i thch lm th no cc nguyn t h p thu b c x i n t (th d nh nh sng) r i sau gi i phng cc electron. Qu trnh ny c g i l hi u ng quang i n. Einstein ginh gi i Nobel V t l nm 1921 cho cng trnh nghin c u v hi u ng ny. Cc t bo m t tr i u tin Russell Ohl l ng i u tin i n m t t bo m t tr i gi ng nh cc t bo c s d ng ngy nay. ng lm vi c t i Phng th nghi m Bell New Jersey. T bo c a ng ch t o b ng silicon (silicon tm th y trong ct v nhi u lo i ). ng g i t bo l m t d ng c i n nh y sng. ng ng k m t b ng pht minh cho n vo nm 1941. 5 nm sau, ng l y c b ng pht minh. Nm 1954, Phng th nghi m Bell ch t o t bo m t tr i th c ti n u tin. N l t bo u tin s n xu t i n

nng ch y cc d ng c th ng.

i n thng

Trang u tin trong b n ng k b ng sng ch t bo m t tr i c a Russell Ohl, nm 1941.

Tuy nhin, cc t bo bu i u khng s n xu t nhi u i n nng. ng th i, chi ph s n xu t chng r t t . Cng d ng quan tr ng u tin c a chng l trong cc v tinh v tr , b t u vo nm 1958. Khi cc t

bo tr nn r ti n hn, chng m i c s d ng trong nh ng ng d ng khc. Nh my i n u tin c kh nng s n xu t 1 megawatt i n nng v i cc t m pin m t tr i m c a Hesperia, California, nm 1982.

Edmond Becquerel Edmond Becquerel ( nh) s ng th hn 70 tu i, t nm 1820 n nm 1891. ng tham gia r t nhi u lnh v c nghin c u. Cc lnh v c bao g m nh sng, i n h c v t h c. S khm ph c a ng ra dng i n t nh sng x y ra vo nm 1839, khi ng ch m i 19 tu i. Ng i con trai Henri c a Edmond sau ny cn tr nn n i ti ng hn c cha mnh. Nm 1896, Henri khm ph ra s phng x .

10

Cc t bo m t tr i c nhi u kch c khc nhau. M t s lo i m ng hn m t con tem. M t s lo i c b ngang n 12 cm. Cc t bo m t tr i ch t o t m t lo i ch t li u g i l ch t bn d n. Th ng th chng ch t o t silicon. Cc ch t bn d n c th d n, ho c mang, dng i n. Tuy nhin, chng khng d n i n t t nh kim lo i. l nguyn do v sao ng i ta g i chng l bn (d n). V chng ch bn d n dng i n, nn c th dng chng i u khi n dng i n. m t trn v m t d i c a chng th ng c cc ti p xc kim lo i, ni dng i n c th ch y qua. M t lo i t bo n gi n i n hnh c hai l p silicon. M t l p g i l lo i n. L p kia g i l lo i p. Cc l p c cc tnh ch t khc nhau.

T bo m t tr i s n sinh ra i n nh th no ? Qu trnh s n sinh i n nng b t u khi cc nguyn t silicon h p th m t ph n nh sng. Nng l ng c a nh sng nh b t m t s electron ra kh i cc nguyn t . Cc electron ch y qua gi a hai l p. Dng ch y t o ra m t dng i n. Dng i n c th i ra kh i t bo qua cc ti p xc kim lo i v c s d ng. Khi nh sng i t i m t t bo m t tr i, ph n nhi u nng l ng c a chng b tiu hao. M t ph n nh sng b ph n x ho c truy n xuyn qua t bo. M t ph n b chuy n thnh nhi t. Ch ph n nh sng c b c sng, hay mu s c, thch h p l b h p th v sau chuy n ha thnh i n nng.

11

M t t bo m t tr i n gi n tiu bi u s d ng m t ph n nh sng m t tr i t o ra dng i n ch y qua gi a hai l p ch t bn d n. Dng i n ny i ra kh i t bo qua cc ti p xc kim lo i v c s d ng.

M t lo i t bo m t tr i khc M t s t bo m t tr i ch t o t nh ng l p ch t li u r t, r t m ng. Cc l p m ng hn 10 micro mt, hay m t ph n nghn c a m t centi mt. M t s t bo mng m ng ny, gi ng nh cc t bo m t tr i bnh th ng, c r n pha sau. M t s khc th c ch t d o. Cc t bo mng m ng thch h p cho vi c s n xu t cc t m pin nh cn ho c d u n d o. Chng cn thch h p cho vi c bao ph m t di n tch l n, th d nh thnh t ng c a cc ta nh.

12

M t t bo m t tr i s n sinh l ng i n nng r t t. V i a s m c ch s d ng, ng i ta c n c nhi u t bo m t tr i. V l do ny, cc t bo th ng c lin k t v i nhau thnh cc nhm g i l module m t tr i. M t module m t tr i c m t gin khung gi cc t bo. M t s module di v r ng n vi foot. Th ng th chng c th t o ra t i vi trm watt i n nng. N u c n cng su t l n hn n a, th c th ghp cc module l i thnh ma tr n m t tr i. Th nh tho ng, cc module cn c g i l t m pin m t tr i. Cc ma tr n th nh tho ng cng c g i l t m pin m t tr i. Cho d b n g i m t nhm t bo m t tr i b ng tn g i chng, th c m t th c t lun lun ng: b n cng ghp nhi u t bo l i th b n c cng su t i n cng l n. V i s module m t tr i, ng i ta c th t o ra nh ng l ng i n nng

l n. M t th d tiu bi u l m t nh my i n m i xy d ng t i Moura B o Nha. Giai o n 1 c a d n trn c 262.080 module m t tr i, m i module c 8 t bo m t tr i. Chng s s n xu t n 46 megawatt i n nng.

Ma tr n m t tr i ny c p i n cho m t nh kho v khu lng tr i c a bang Utah, M.

13

s n xu t nhi u i n nng, cc t bo m t tr i c th ghp l i v i nhau thnh m t module m t tr i, v nhi u module c th ghp l i thnh m t ma tr n m t tr i.

Nhi u nng l ng hn Nhi u chuyn gia ngh r ng nh ng nh my i n m t tr i v i cng su t l n hn l c kh nng xy d ng trong nh ng nm s p t i. M t ngy no s c nh ng nh my i n m t tr i s n xu t t i 500 megawatt i n nng. y l cng su t tiu bi u c a m t nh my i n than hi n nay. Cc t m pin m t tr i ho t ng t t nh t khi chng i m t tr c ti p v i nh sng m t tr i. V l do ny, cc t m pin th ng c t trn b d n ng t ng. Cc b d n ng s h ng cc t m pin v pha m t tr i khi m t tr i di chuy n trn b u tr i.

T p trung nh sng m t tr i Cc t bo m t tr i ho t ng t t hn v i nh n ng r c r . t cc module nh n cng nhi u nh sng cng t t, th nh tho ng ng i ta s d ng cc b t sng. y l nh ng d ng c thu gom nh sng m t tr i trn m t di n tch l n. Chng s d ng gng ho c th u knh t p trung nh sng vo cc module m t tr i. V cc b t sng ph i h ng th ng v pha m t tr i, nn chng th ng c t trn cc b d n ng t ng.

14

Cc t m pin m t tr i dng cho cc ngi nh khng khc g v i nh ng t m pin m t tr i khc. Chng ph i nh n nh sng m t tr i m i c th s d ng c. Th ng th chng c l p trn mi nh i m t tr c di n v i M t tr i v khng b i t ng khc che bng rm. Th nh tho ng, ng i ta cng l p chng ngay trn m t t. Cc t m pin m t tr i c nhi u mu s c v m u m khc nhau. Chng c th t trn t ng ho c trn mi nh v ha h p vo , cho nn c lc b n ch ng th y chng n a. Cc mi nh u n l n v nghing c th s d ng cc t m pin mng m ng.

15

Nh c a s d ng cc t m pin m t tr i th ng c m t b i i n bi n i i n m t chi u thnh i n xoay chi u. Ngi nh trong nh cn l y i n m m ng l i c p i n, v n c th c p i n b sung cho m ng l i i n. Thng th ng, cc t m pin m t tr i v dy n i khng th t c p i n cho ta nh. C n c thm thi t b khc n a. Cc t bo m t tr i s n xu t i n m t chi u. Lo i i n ny thch h p cho m t s d ng c i n t . Nhng cc thi t b i n gia d ng v bng n th ng ho t ng v i i n xoay chi u. Cho nn nh c a th ng c m c i n xoay chi u. i i n m t chi u thnh xoay chi u, c n s d ng m t d ng c g i l b i i n. D tr i n nng Tuy nhin, n u nh khng c n i v i m ng l i c p i n, th ph i c m t s gi i php no d tr i n nng dng khi tr i t i, lc cc t m pin m t tr i khng ho t ng c. Th ng th ng i ta s d ng acquy d tr i n nng. Acquy c th h u ch, c trong nh ng ta nh c c p i n l i. Chng c th c p i n khi i n l i b c t i n.

Cc m t pha b c v pha nam c a ta nh Conde Nast thnh ph New York c cc t m pin m t tr i ki u mng m ng.

16

i i n

S d ng i n l i th ph i tr ti n. N u m t ph n nng l ng c a ngi nh c khai thc t cc t m pin m t tr i, th ngi nh c th s d ng t i n l i hn. Nhng cn c m t cch khc c th ti t ki m ha n ti n i n. M t i u lu t thng qua h i nm 2005 M yu c u cc cng ti i n thanh ton ti n i i n. y l chng trnh c bi t dnh cho cc khch hng s d ng i n, ng th i s h u cc t m pin m t tr i. V i lu t i i n, n u khch hng c th a i n m t tr i ph n nng l ng h s n xu t nhng khng dng th cng ti i n mua l i ph n nng l ng ny.

17

Cc t m pin m t tr i c r t nhi u u i m. Silicon s d ng trong a s t m l ch t li u r t ph bi n. Ct trn bi bi n c thnh ph n c u t o ch y u l silicon. Cc t m pin m t tr i l ng tin c y. Nhin li u m chng s d ng nh sng m t tr i c s n d i do. l ngu n ti nguyn c th h i ph c s t n t i g n nh mi mi. Cc nh khoa h c bi t r ng M t tr i s t a sng trong hng t nm n a. Ngoi ra, cc t m pin m t tr i cn s n xu t i n nng ngay t i ni s d ng chng. Nh v y s khng c n dy d n hay cp n i d n i n i t m t nh my i n xa. Khi s d ng, cc t m pin m t tr i h u nh ch ng c tc ng g i v i mi tr ng. Chng im lm. Chng khng nh b i ho c cc ch t kh th i vo khng kh. Chng khng lm cho n c nhi m c. Chng khng t o ra cc ch t th i nguy hi m.

Cc mng thu gom nng l ng m t tr i t i nh my nhi t i n m t tr i kh ng l Junction, California

Kramer

18

Cc nh my i n s ch hn Cc nh my i n s d ng cc t m pin m t tr i c m t s u i m. Th ng th chng c th c xy d ng nhanh hn cc nh my t d u, than , ho c nh my s d ng nhin li u h t nhn. N u c n cng su t l n hn, th chng d m r ng hn cc lo i nh my khc. Cc nh my t d u v than s d ng m t l ng l n nhin li u. Nhin li u ny c th t ti n v vi c t chy n c th gi i phng cc ch t c h i. Qu trnh v n chuy n nhin li u n nh my i n cng gy ra cc tr ng i i v i mi tr ng. V i cc nh my i n m t tr i th khng c nh ng v n tr ng i nh v y.

M t lo i nh my i n m t tr i khc Cc t m pin m t tr i khng ph i l phng th c duy nh t s n xu t i n t nh sng m t tr i. M t phng php khc g i l nh my nhi t i n m t tr i cng th ng hay g p. Th t ra, l gi i php c s d ng trong nh ng nh my i n m t tr i l n nh t. Cc nh my nhi t i n m t tr i thu gom nh sng m t tr i v i s h tr c a cc b t sng. Th ng th nh sng m t tr i lm nng m t ch t l ng n m t nhi t cao, v ch t l ng nng ny khi s bi n n c thnh hi. Ho c nh sng c th tr c ti p lm nng n c v bi n n thnh hi. Cho d s d ng phng th c no, th hi n c sau c dng quay m t tuabin v s n xu t ra i n. Cc h th ng nhi t i n c nh th nh tho ng c s d ng trong cc ta nh c p nhi t un ho c lm nng n c.

19

Cng v i m t s u i m, cc t m pin m t tr i cng c m t vi nh c i m. Tr c h t, chng ch ho t ng t t nh t ch ng no M t tr i t a n ng r c r . Khi b u tr i chuy n my, th chng s n xu t i n nng km i. n c M, cc bang mi n nam c xu h ng nh n c nhi u nh sng m t tr i hn, ch ng h n, so v i bang Washington y my pha ty b c. s n xu t ra m t l ng i n nng tng ng, m t ngi nh Washington s c n nhi u t m pin m t tr i hn Arizona. M t v n n a cng hay g p ph i. Khi tr i t i, cc t m pin m t tr i khng ho t ng n a. N u ngi nh xi i n m t tr i khng n i v i i n l i, th n ph i c acquy ho c m t s phng th c khc d tr i n nng dng vo lc ban m.

B n

gi n ng trong thng 6

n c M.

20

Gi thnh c a cc t m pin m t tr i Trong khi nh sng m t tr i c nhi u v khng ph i tr ng xu no h t, nhng cc t m pin m t tr i th khng r u nh. M c d ti n i n b n khng ph i chi tr cho h m t tr i lm g. Trong nhi u tr ng h p ngy nay, t ng chi ph ha ra c th cao hn c i n l y t l i i n. i u ny c th thay i trong tng lai, tuy nhin, l v gi thnh s n xu t i n b i cc nh my ch y d u tng ln. ng th i, khi b n s d ng nhi u t m pin m t tr i hn, th gi thnh c a cc t m cng c th gi m xu ng. Nh ng nh my i n m t tr i s n xu t nh ng l ng l n i n nng i h i di n tch t r ng l n v cng i h i s d ng r t nhi u t m pin m t tr i t gi ngy nay.

Cc v n

mi tr ng

Cc t m pin m t tr i s d ng m t ngu n ti nguyn c th h i ph c. So v i cc phng php s n xu t i n nng khc, th chng r t s ch. Nhng chng khng hon h o u. B n c n tiu t n nng l ng bi n silicon thnh th c th s d ng trong t bo m t tr i. Nng l ng ny th ng c ngu n g c t vi c t chy cc nhin li u khng th h i ph c nh than ho c d u m . Vi c t nhin li u gi i phng cc ch t kh c vo trong khng kh. Cc nh my s n xu t t bo m t tr i t o ra r t t ch t th i r t t ch khng ph i l khng c. c h i. Tuy nhin,

Cc t m pin m t tr i dng trong nhi u nm s b h ng. Cc chuyn gia ang nghin c u cc phng cch ti ch chng.

21

a s i n nng s d ng n c M khai thc t i n l i. Th nh tho ng, nhu c u cng su t h u nh cao hn ci i n l i c kh nng x l. Cho nn ng i ta c th gi i c u b ng cch s n xu t m t ph n i n nng c a ring mnh. Vi c ny lm gi m p l c t i cho l i i n. Nhng khng ph i ch c th . Vi c s d ng m t nhin li u c th h i ph c nh nh sng m t tr i s n xu t i n cn ti t ki m cc nhin li u khng c kh nng h i ph c, th d nh d u m ho c than . N cn trnh c cc ch t nhi m sinh ra b i vi c t d u ho c than . T t nhin, m t cch h u hi u n a gi m vi c s d ng cc nhin li u khng c kh nng h i ph c l s d ng i n ti t ki m. M i ng i c th gp ph n c t gi m l ng i n nng tiu th b ng nh ng vi c lm n gi n nh l t t h t bng n khi r i kh i phng.

Xc ti n i n m t tr i C cc chng trnh thu c chnh ph M nh m xc ti n vi c s d ng v khai thc i n m t tr i. M t s ng i dng ng thu t hn. Vo nm 2006, B Nng l ng Hoa K b t u Sng ki n M t tr i M. Chng trnh ny h tr cc nh khoa h c nghin c u cc bi n php c t gi m chi ph c a cng ngh m t tr i. M t chng trnh thu c B Nng l ng M g i l Ngi nh n c M c nhi m v xc ti n vi c s d ng nng l ng c th h i ph c, nh nng l ng m t tr i ch ng h n. Cc d n nghin c u c a n xy d ng hn 40.000 ngi nh. M c tiu c a n l m t ngi nh nng l ng t do. M t ngi nh nh v y s n xu t v a l ng i n nng m n tiu th . Cc cu c ua th thao s gip m i ng i c thm h ng th v i i n m t tr i. M i hai ho c ba nm m t l n, k t nm 2002, B Nng l ng M l i t ch c H i thao M t tr i. l m t s ki n dnh cho sinh vin cc tr ng i h c. Cc i tham gia thi thi t k , ch t o v i u khi n ngi nh c c p i n m t tr i t i u nh t.

22

M t chi c xe s d ng nng l ng m t tr i c a tr ng ginh gi i nh t H i thao M t tr i B c M 2008.

i h c Michigan

Xe hi m t tr i Thng 12 nm 2008, m t chi c xe hi th nghi m c c p i n m t tr i g i l chi c taxi M t tr i hon thnh hnh trnh vng quanh th gi i. N c li i hn 50.000 km b ng m t ng c i n c p ngu n b ng cc t bo m t tr i. Trong H i thi M t tr i Th gi i, t ch c hai nm m t l n, cc xe hi c c p i n m t tr i ch y ua kh p t n c Australia. N c M v Canada c cu c thi ring c a h , H i thi M t tr i B c M. H i thi ny c t ch c xen k lun phin v i h i thi qu c t . B Nng l ng M cn t ch c m t h i thao dnh cho h c sinh cc l p 6, 7 v 8 g i l H i thao M t tr i Trung h c Qu c gia. Cc i h c sinh thi ch t o v ch y ua cc m hnh xe hi c c p i n m t tr i.

23

Khi so snh cc t bo m t tr i, m t th m cc chuyn gia th ng quan tm l gi thnh c a n. N u gi thnh qu cao, th ch ng ai b ti n ra mua c . M t tr ng i i v i nh ng t bo m t tr i u tin l chng th ng t ti n hn cc ngu n nng l ng khc. l nguyn do v sao cc t bo m t tr i u tin l i c s d ng trn cc v tinh v tr . Ch ng c phng n no r hn n a s n xu t i n trong v tr h i th p nin 1950. M t th n a m cc chuyn gia quan tm l hi u su t c a t bo. i l ng ny cho bi t m t t bo khai thc nh sng m t tr i t t nh th no. M t t bo hi u su t cao chuy n ha nhi u nng l ng c a nh sng m t tr i thnh i n nng hn so v i m t t bo hi u su t th p.

Trung tm EcoTech

Norfolk, Anh qu c, s d ng i n t s c gi v cc t m pin m t tr i.

24

K t khi pht minh ra cc t bo m t tr i, cc nh khoa h c v n ngy m tm cc phng n lm cho chng r hn v hi u qu hn. c r t nhi u ti n b . Nh ng t bo m t tr i u tin c hi u su t cha t i 4%. Ngy nay, cc t bo r ti n i nhi u, v nhi u t bo c hi u su t ln t i 15% ho c cao hn. M t s t bo th nghi m cn c hi u su t cao hn n a. S n xu t cc t bo m t tr i t t hn Cc nh khoa h c v n lin t c i tm cc phng n lm cho cc t bo m t tr i t t hn n a. H ang th nghi m nh ng ch t li u m i, nh plastic. H cng i tm nh ng phng n sao cho cc t bo v cc t m pin m t tr i c th h u ch hn. Ch ng h n, h pht tri n t quang. y l m t d ng c m t tr i v a s n xu t i n nng v a d tr i n nng s d ng sau . Cc m u th c nghi m khng ho t ng t t l m i v i cng d ng th c t . Nhng n u d ng c trn c th c i ti n, th m t ngy no n s lo i i nhu c u s d ng acquy d tr i n m t tr i, t nh t l trong m t s tr ng h p no .

M t tr i v Gi Khi m t tr i khng t a n ng, cc t m pin m t tr i khng th s n xu t i n nng. Nhng c m t ngu n nng l ng c th h i ph c c th ho t ng: l gi. M t s ng i c cc h th ng c p i n k t h p cc t m pin m t tr i v m t tuabin gi. M t h th ng nh v y c g i l h lai. T t nhin, gi khng ph i lc no cng th i c m. Cho nn, n u h th ng khng c n i v i i n l i, th n v n c n cc acquy d tr i n nng dnh cho nh ng m l ng gi.

25

Con ng i lin t c i n nh ng t ng m i v i n m t tr i. H m t i nh ng m u thi t k m i cho cc t bo m t tr i. H ngh t i nh ng ch t li u m i dnh cho cc t bo m t tr i. Nh ng lo i t bo m t tr i m i s mang l i nh ng phng php m i s d ng nng l ng m t tr i. R t nhi u t ng cho cc s n ph m m t tr i c ng i ta ni t i trong nh ng nm g n y. M t s t ng nay c m t trn th tr ng. Nh ng t ng khc th v n ang th nghi m. Cc t ng cho tng lai Cc t bo m t tr i mng m ng c th tch h p trong v i vc. Cc t bo chi m di n tch cng l n th chng cng s n xu t nhi u i n. N u dng chng trong cc t m mn c a, cc t bo m t tr i mng m ng c th cung c p m t l ng i n nng r t h u ch. Nhi u ng i ngh r ng cc d ng c g i l t bo nhin li u hydrogen c th m t ngy no s m t ngu n nng l ng r t t t v nh ng m c ch khc nhau. Chng s d ng hydrogen s n xu t i n. Hydrogen th r t phong ph. N c trong n c, ch ng h n. Tuy nhin, vi c trch xu t hydrogen ra kh i n c lm tiu t n

nng l ng. N u cc t m pin m t tr i t t i m c r v hi u qu , chng c th tr thnh m t phng th c th c t cung c p ph n nng l ng ny.

Cc nh khoa h c ang nghin c u cc phng php s n xu t i n nng b ng cch cho nh sng m t tr i i qua cc c a s .

26

Cc phng php thu gom th t nhi u nh sng m t tr i cho cc t bo m t tr i c ng i ta nghin c u. B t sng c xu t dng trong cc c a s . Ng i ta a cc ch t nhu m c bi t vo trong th y tinh ho c plastic. Cc t bo m t tr i

c t t i mp c a t m th y tinh ho c plastic. Cc ch t nhu m cho m t ph n nh sng i qua c a s . Chng cng thu gi m t ph n nng l ng nh sng, chuy n sang cc t bo khai thc.

Khai thc i n t v tr Trong v tr khng c m my no c . Cc t m pin m t tr i c th thu r t nhi u nh n ng m t tr i. Cc nh khoa h c xu t s d ng cc ma tr n pin m t tr i kh ng l l p trn cc v tinh pht i n. i n nng khi s c truy n xu ng Tri t khai thc. M t cu h i l n l cc chm nng l ng trn th c t c th truy n i bao xa. M t th nghi m h i nm 2008 lm ch vi c g i m t l ng nh nng l ng i xa c li 150 km. Th nghi m , tri n khai Hawaii, s d ng sng v tuy n mang nng l ng.

27

AC i n xoay chi u: m t lo i dng i n i chi u c a n nhi u l n trong m t giy. b ng pht minh i v i m t pht minh, l gi y ch ng nh n c p cho ng i s h u n quy n ch t o v bn pht minh . B ng pht minh cn c m nh ng ng i khc ch t o v bun bn pht minh n u khng c s cho php c a ch s h u b ng pht minh. b t sng M t phng php thu gom r t nhi u nh n ng m t tr i trn m t di n tch l n v g i n n m t t m pin m t tr i, thi t b c di n tch nh hn. Cc b t sng th ng s d ng th u knh ho c gng. b c x i n t - Nng l ng truy n i trong khng gian d i d ng sng. nh sng l m t lo i. Sng v tuy n l m t lo i khc. b c sng Kho ng cch gi a hai nh sng (ho c hai hm sng) lin ti p. nh c b c sng di hn nh sng xanh. ch t bn d n Ch t d n i n, nhng ng th i khng ph i l kim lo i. c th h i ph c M t ti nguyn, th d nh m t ngu n nng l ng, khng bao gi c n ki t. Cc ngu n nng l ng nh nh sng m t tr i v gi l c th h i ph c. Cc ngu n

nng l ng nh than , kh t v d u m l khng th h i ph c. DC i n m t chi u: m t lo i dng i n lun ch y theo m t chi u khng i. nng l ng m t tr i Nng l ng thu t M t tr i, a vo khai thc th c t , th d nh s n xu t i n. kilowatt-gi - n v th ng dng o i n nng. 1 kilowatt gi l 1000 watt cng su t tc d ng trong kho ng th i gian 1 gi . l i i n H th ng cung c p i n ni chung. ma tr n m t tr i M t nhm module m t tr i lin k t v i nhau. module m t tr i M t nhm t bo m t tr i lin k t v i nhau. t m pin m t tr i M t tn g i khc cho module m t tr i hay ma tr n m t tr i. t bo m t tr i D ng c nh s n xu t i n t nh sng m t tr i. t bo nhin li u M t d ng c s d ng ph n ng gi a hai ch t s n xu t i n. tuabin Thi t b c tc d ng quay c th dng s n xu t i n. watt n v th ng dng s d ng i n nng. ot c

28

Cc t m pin m t tr i ho t ng nh th no? Richard Hantula Tr n Nghim d ch Pht hnh t i thuvienvatly.com, thng 1/2011