H tn: Ng Ngc nh Vai tr ca Nguyn i Quc trong vic thnh lp ng Cng sn Vit Nam BI LM Cui th k XIX u th k XX, cc phong

g tro yu nc ca Vit Nam ln lt b tht bi v b thc dn Php n p nng n. Khi ngha Phan nh Phng ca Hong Hoa Thm b n p trong b mu, phong tro Cn Vng n ra khp c nc ri cui cng ch cn l ting vang u th k XX, phong tro Duy Tn ca Phan Bi Chu, phong tro ng Du ca Phan Chu Trinh ln lt b tht bi, trng hc ng Kinh ngha thc b ng ca Cuc u tranh ginh c lp dn tc ca Vit Nam ng trc nguy c khng hong v lnh o v ng li cu nc. Trong bi cnh , Nguyn i Quc, sau mt thi gian bn ba khp nm chu, tm ra c ng li ng n cho cch mng Vit Nam, Ngi cng c vai tr quyt nh i vi s ra i ca ng Cng sn Vit Nam (ngy 3/2/1930). 1. Qa trnh tm ng cu nc ca Nguyn i Quc Ngy 5/6/1911, Nguyn Tt Thnh ri t nc ra i tm ng cu nc, xem cc nc lm th no ri tr v gip ng bo. Sut thi gian di bn ba khp cc no ng M - u, Nguyn i Quc tri qua nhng bc ngot ln. Mt l: Nhn ra hn ch ca cc nh yu nc ng thi. Nguyn i Quc rt khm phc tinh thn yu nc ca Phan Bi Chu, Phan Chu Trinh, Hong Hoa Thm, nhng khng ng i theo con ng ca mt ngi no. Trong khi nhiu ngi cn ngng m cch mng t sn, Ngi vt qua s hn ch tm nhn ca h, i tm con ng cu nc khc. Hai l: Tm ra ch hn ch ca cch mng dn ch t sn l nhng cuc cch mng khng gii phng c cng nng v qun chng lao ng. Mt cuc kho st c mt khng hai M, Anh v Php gip Nguyn i Quc

nhn ra l u cng c hai loi ngi: ngi giu v ngi ngho, ngi p bc v ngi b p bc. Cng ngy Ngi cng hiu su sc bn cht ca ch ngha quc. Ngy 6/7/1911, Nguyn Tt Thnh n cng Mcxy, thy nhiu ph n ngho kh. Nguyn Tt Thnh ni vi ngi bn Ti sao ngi Php khng khai ha ng bo ca h trc khi i khai ha chng ta?. Lm thu trn chic tu i vng quanh chu Phi, tn mt trng thy nhng cnh kh cc, cht chc ca ngi da en di roi vt ca bn thc dn, Nguyn Tt Thnh ngh: i vi bn thc dn, tnh mng ca ngi thuc a, da vng hay da en cng khng ng mt xu. Gia thng 12/1912, Nguyn Tt Thnh ti M, Ngi dnh mt phn thi gian lao ng kim sng, cn phn ln thi gian dnh cho hc tp, nghin cu Cch mng t sn M nm 1776. Khi thm pho tng Thn T do, Nguyn Tt Thnh khng n nh ho quang quanh u tng m xc ng trc cnh nhng n l da en di chn tng. Cui nm 1913, Nguyn Tt Thnh t M sang Anh v cui nm 1917 tr li Php. Chin tranh th gii th nht (1914 - 1918) git hi bit bao sinh mng, ph hu v vn ca ci. Qua Nguyn i Quc cng hiu thm bn cht ca ch ngha t bn. Qu trnh nghin cu, xem xt Cch mng t sn M (1776) v Cch mng t sn Php (1789) gip Nguyn i Quc hc hi c nhiu iu. Tuy vy, Ngi vn nh gi nhng cuc cch mng t sn l nhng cuc cch mng khng n ni. Vo cui nm 1917, Ngi tr li nc Php. Ti y, Ngi lao vo cuc u tranh ca giai cp cng nhn Php, tham gia ng X hi Php, lp ra hi nhng ngi Vit Nam yu nc vi t bo Vit Nam hn tuyn truyn gio

dc Vit kiu Php. Trong nhng ngy hot ng cch mng si ni , cuc cch mng Thags Mi Nga nm 1917 bng n lm chn ng ton cu. Vi s nhy cm chnh tr c bit, Ngi hng n nh sng ca Cch Mng Thng Mi v chu nh hng su sc t tng ca cuc cch mng v ai . Nm 1919, thay mt Hi nhng ngi Vit Nam yu nc, Nguyn i Quc gi n Hi ngh bn yu sch 8 im. Trong khi ch i gii quyt vn dn tc t quyt, Ngi ch cp nhng yu sch ti thiu v cp thit. Tng thng M Uynxn (Wilson), tc gi chng trnh 14 im vi chiu bi dn tc t quyt cng c mt Hi ngh. Nhng nhng yu sch d khim tn ca Ngi khng c Hi ngh p ng. Tuy nhin, bn yu sch ny bo tr tin b Php cng b rng ri v gy nh hng chnh tr vang di. l n tn cng trc din u tin ca Nguyn i Quc vo bn quc. S kin ny gip Nguyn i Quc hiu r ch ngha Uynxn ch l mt tr bp bm ln.... Nhng li tuyn b t do ca nh chnh tr t sn trong lc chin tranh thc ra ch l nhng li ng mt la bp cc dn tc. Mun c gii phng, cc dn tc ch c th trng cy vo mnh, trng cy vo lc lng ca bn thn mnh. u nm 1919, Nguyn i Quc gia nhp ng X hi Php, mt ng tin b hi by gi, Ngi c dp tip xc, hot ng vi nhiu nh chnh tr ni ting Php. Nguyn i Quc tm hiu v hot ng trong phong tro cng nhn, lin lc v cng hot ng vi nhiu nh cch mng nhiu thuc a Php. Ba l: i theo con ng ca Cch mng Thng Mi Nga, i theo Quc t Cng sn. Cch mng Thng Mi Nga nm 1917 thng 1i l s kin chnh tr ln nht ca th k XX, m ra thi i mi trong lch s loi ngi, thi i qu t ch ngha t bn ln ch ngha x hi trn phm vi ton th gii, th i thng li ca cch mng gii phng dn tc v cch mng v sn.

Thng li ca Cch mng Thng Mi t ra s la chn mi i vi nhng ngi cch mng Vit Nam: c lp dn tc cho mt s t ngi hay cho i a s ngi? c lp dn tc i ln ch ngha t bn hay c lp dn tc i ln ch ngha x hi? Khi c bit thng li ca Cch mng Thng Mi Nga, Nguyn i Quc ngng m cuc cch mng , knh phc Lnin. Ngi tham gia nhiu cuc vn ng ng h nhn dn Nga bo v thnh qu cch mng. Thng 3-1919, Quc t Cng sn (Quc t th ba) ra i, c nh hng ln n phong tro cch mng th gii. Nm 1920, cuc u tranh gia hai con ng din ra quyt lit trong nhiu ng cng nhn v ngy trong ng X hi Php: tip tc theo Quc t th hai tc l tip tc con ng ci lng hay i theo Quc t th ba, con ng cch mng. Thng 7/1920, Nguyn i Quc c bn S tho ln th nht nhng Lun cng v vn dn tc v thuc a ca Lnin. Lun cng gii p trng nhng vn m Nguyn i Quc ang trn tr tm hiu, gip Ngi thy r con ng thng li ca cch mng gii phng dn tc, nhn r lp trng ca Lnin v Quc t th ba khc hn vi nhng li tuyn b sung ca Quc t th hai. Lun cng ca Lnin c nh hng quyt nh n lp trng cu nc ca Nguyn i Quc: Ngi n vi ch ngha Mc - Lnin, tn thnh Quc t th ba, t cch mng gii phng dn tc trong qu o cch mng v sn, tr thnh mt trong nhng nh sng lp ng Cng sn Php v l ngi Cng sn u tin ca Vit Nam. Qua mi nm sng v lm vic nhng nc t bn pht trin, Nguyn i Quc khng chong ngp trc s giu c ca giai cp t sn m li nhn thy ch t bn c nhiu khuyt tt. Ngi khng nh dt khot ch ngha t bn khng cu c nc, khng cu c dn. Thng li ca Cch mng Thng Mi Nga nm 1917 gip Nguyn i Quc nhanh chng nhn ra chn l thi

i: Ch c ch ngha x hi, ch ngha cng sn mi gii phng c cc dn tc b p bc v nhng ngi lao ng trn th gii khi ch n l. Nguyn i Quc c mt phng php nghin cu c lp, t ch, sng to, em l lun i chiu vi thc tin, ly mc tiu gii phng dn tc, gii phng x hi lm tiu chun nh gi cc hc thuyt, tip thu kinh nghim cch mng th gii c chn lc. Tinh thn c lp, t ch, sng to ca Nguyn i Quc c th hin ni bt trong vic vn dng hc thuyt Mc - Lnin, vch ra ng li cu nc ng n cho dn tc ta 2. Chun b v mt t chc Nm 1921, nh s gip ca ng cng sn Php, Nguyn i Quc cng vi mt s chin s cch mng nhiu nc thuc a ca Php lp ra Hi lin Hip Thuc a nhm tp hp tt c nhng ngi thuc a sng trn t Php u tranh chng ch ngha thc dn. Hi quyt nh xut bn t bo Ngi cng kh, do Bc lm ch nhim kim ch bt. Cui nm 1921, ti i hi ln th nht ca ng Cng sn Php hp Macxay, Ngi trnh by d tho ngh quyt v vn ch ngha cng sn v thuc a v kin ngh thnh lp Ban Nghin Cu thuc a trc thuc y ban Trung ng ng Cng sn Php. Kin ngh c i hi chp nhn . Nm 1922, Ban nghin cu thuc a c c lm trng tiu ban nghin cu v vn ng Dng. Thng 6/1925, Ngi sng lp Hi Vit Nam cch mng Thanh nin, ht nhn l Cng sn on. C quan tuyn truyn ca Hi l tun bo Thanh nin. y l mt bc chun b c ngha quyt nh v mt t chc cho s ra i ng Cng sn Vit Nam. T nm 1925-1927, ngi m nhiu lp hun luyn chnh tr ti Qung Chu, o to mt i ng cn b cho cch mng Vit Nam. Sau cc kha hc mt s c chn i hc trng i hc Phng ng ca Quc t

Cng sn, mt s c c i hc trng qun s Hong Ph, cn phn ln tr v nc truyn b l lun gii phng dn tc, v t chc nhn dn.
3.

Chun b v mt chnh tr - t tng

Thi k Php(1919-1923): Ngi xc nh k th chnh Thng 6/1919, Nguyn i Quc gi n Hi Ngh Versailles bn yu sch 8 iu gm: 1. n x ton th chnh tr phm Vit Nam. 2. Ci cch nn php l ng Dng, cho ngi Vit Nam cng c bo m v mt php l nh ngi u, b hn Ta n c bit, cng c khng b nhng ngi Vit Nam lng thin nht 3. T do bo ch v t do t tng. 4. T do lp hi v t do hi hp. 5. T do c tr nc ngoi v t do ra nc ngoi. 6. T do hc tp v m cc trng k thut v chuyn nghip cho ngi bn x khp cc tnh. 7. Thay th ch sc lnh bng ch lut php. 8. Phi c i biu thng trc ngi Vit Nam do ngi bn x bu ra, bn cnh Ngh vin Php trnh by nguyn vng ca ngi bn x. Tuy nhin, bn yu sch ny khng c chp nhn. Kt lun quan trng m Bc rut ra l: Nhng li tuyn b dn tc t quyt ca bn quc ch l tr bp bm; cc dn tc b p bc mun c t do thc s, trc ht phi da vo chnh lc lng ca bn thn mnh, phi t mnh gii phng cho mnh. Thng 12/1920, Nguyn i Quc b phiu tn thnh gia nhp quc t III v tham gia thnh lp ng cng sn Php. S kin nh du bc ngot quyt nh trong cuc i hot ng ca Ngi, t ch ngha yu nc n ch ngha cng sn; m ng gii quyt ng n v ng li gii phng dn tc

ca Vit Nam. Bng thin ti tr tu v hot ng cch mng ca mnh, Nguyn i Quc kp thi p ng nhu cu bc thit ca lch s. Nguyn i Quc vit nhiu bi ng trn cc bo Ngi cng kh, Nhn o ca ng cng sn Php, i sng nhn dn ca tng lin on lao ng Php. Ngi vit bn n ch thc dn Php v c xut bn ln u tien ti Pari nm 1925. Bng nhiu dn chng c th, sinh ng, tc phm t co trc d lun Phpv th gii nhng ti c ty tri ca bn thc dn PHp i vi cc nc thuc a. Ch ngha t bn l mt con a c mt ci vi bm vo giai cp v sn chnh quc v mt ci vi khc bm vo nhng nc thuc a. Nu ngi ta mun git con vt y, ngi ta phi ng thi ct c hai vi. Nu ngi ta ch ct mt ci vi thi, th ci vi kia vn tip tc ht mu ca giai cp v sn; con vt vn tip tc sng v ci vi b ct t s li mc ra." Ch ngha quc l k th chung ca giai cp cng nhn chnh quc v nhn dn lao ng cc thuc a. Cch mng gii phng dn tc v cch mng v sn cc nc chnh quc c mi quan h hu c vi nhau. Phi thc hin s hp tc cht ch vi nhau chng k th chung, v ch khi c s hp tc ny mi bo m cho giai cp cng nhn quc t ginh thng li cui cng. Cc dn tc thuc a c sn trong bn thn mnh mt sc mnh to ln. Khi hng triu qun chng cc nc thuc a hiu c gi tr ca on kt dn tc v on kt quc t v quyt tm vng ln chin u th ch ngha quc nht nh s b lt . Bn n ch thc dn Php vch trn bn cht phn ng ca quc Php i vi cc nc thuc a, thc tnh tinh thn dn tc, hng nhn dn cc nc thuc a ti con ng gii phng dn tc ca thi i CMVS. Vn dng cng thc ca Cac Mac: cng cuc gii phng dn tc ca anh em ( thuc a) ch c th thc hin dc bng s n lc ca bn thn anh em, v dongd gp vo

vic thc hin s lin minh gia giai cp cng nhn, nhn dn lao ng Php vi cc dn dn tc thuc a nhm nh k th chung l ch ngha quc Php. Thi k Lin X(1923-1924): Ngi tham gia hot ng quc t v hc tp kinh nghim t Cch mng thng Mi Nga Thng 6/1923, Nguyn i Quc ri Php i Matxcova tham d hi ngh Quc t nng dn, ng thi trc tip hc tp v nghin cu kinh nghim Cch mng thng Mi Ngavaf ch ngha Lenin. Ngi vit nhiu bi cho bo S Tht ca ng cng sn Lin X v tp ch th tn quc t ca Quc T cng sn. Nm 1924, Ngi tham gia i hi V ca Quc t cng hi , Quc t Ph n, quc t thanh nin, quc t cu t . Trong hai bn tham lun quan trng c ti hi ngh Quc t nng dn v i hi ln th V ca Quc t cng sn, Nguyn i Quc cp n 2 vn ln nh sau: Mt l: Tng cng mi quan h gia hai phong tro cng nhn cc nc quc vi phong tro cch mng cc nc thuc a. Hai l: Vn nng dn cc nc thuc a. Ngi thng thn ph bnh mt s ng cng sn cc nc TBCN coi nh vn thuc a, cha bit kt hp phong tro cch mng cc chnh quc v cch mng cc nc thuc a thnh lp mt mt trn u tranh chung. i vi vn nng dn, Ngi ch r rng: Nng dn b p bc boc lt nng n, nn i lun xy ra, s phn n ngy cng nn cao. s ni dy ca nng dn bn x chn mui. Trong nhiu nc thuc a, h vi ln ni dy, nhng no cng b dm trong bin mu. Nu hin nay nng dn vn cn trong tnh trng tiu cc, th nguyn nhn l v h cn thiu t chc, thiu ngi lnh o. Quc t cng sn cn phi gip h t chc li, cn phi cung cp cn b lnh o cho h v ch cho h con ng i ti cch mng thnh cng v gii phng. Thi k Trung Quc(1924-1927): hnh thnh quan im l lun CM c bn.

Nguyn i Quc phc tho ng li cu nc t nm 1921 v th hin tp trung trong tp bi ging lp chnh tr ti Qung Chu, nm 1927 c in thnh sch ly tn l ng Kch mnh. Ni dung c bn ca tc phm nh sau: Mt l: Ch c cch mng v sn l cch mng trit , v li ch ca i a s dn chng. Nguyn i Quc gii thiu nhng cuc cch mng in hnh trn th gii, t Cch mng t sn M nm 1776 n Cch mng t sn Php nm 1789, t Cng x Paris nm 1871 n Cch mng Thng Mi Nga nm 1917 v sau khi so snh cch mng t sn vi cch mng v sn, Ngi khng nh: Cch mnh Php cng nh cch mnh M, ngha l cch mnh t bn, cch mnh khng n ni, ting l cng ho v dn ch, k thc trong th n tc ot cng nng, ngoi th n p bc thuc a. Cch mnh 4 ln ri, m nay cng nng Php hng cn phi mu cch mnh ln na mi hng thot khi vng p bc. Ngi khng nh: Trong th gii by gi ch c cch mnh Nga l thnh cng, v thnh cng n ni, ngha l n chng c hng ci hnh phc t do, bnh ng tht, khng phi t do v bnh ng gi di nh quc ch ngha Php khoe khoang bn An Nam. Nguyn i Quc nhn mnh: lm sao cch mnh ri th quyn giao cho n chng s nhiu, ch trong tay mt bn t ngi: Th mi khi hy sinh nhiu ln, th dn chng mi c hnh phc. y l im xut pht v l im khc nhau c bn gia con ng cu nc ca Nguyn i Quc vi cc con ng cu nc trc kia. Hai l: Mc tiu v con ng i ln ca cch mng Vit Nam l ch ngha x hi, mun xo b ch ngi bc lt ngi, mun c t do, hnh phc, bnh ng tht s th phi qua hai cuc cch mng: cch mng gii phng dn tc v cch mng x hi ch ngha. Hai cuc cch mng ny c quan h mt thit vi nhau.

Ba l: V lc lng cch mng, cng nng l gc ca cch mnh, hc tr, nh bun nh, in ch nh l bu bn ca cng nng. Ai m b p bc cng nng, th lng cch mnh cng bn, ch cch mnh cng quyt. Cch mnh l vic chung ca c dn chng ch khng phi l vic ca mt hai ngi. Bn l: V phng php cch mng. Cng vi vic hoch nh ng li cch mng, Nguyn i Quc phc tho c phng php cch mng. Ngi cho rng gii phng gng cm n l cho ng bo, cho nhn loi l cng vic to tt, cho nn phi dng ht sc, phi quyt tm lm th chc c, th cht t do hn sng lm n l. Nhng phi bit cch lm th mi chng. Cch mnh trc ht phi lm cho dn gic ng. Tip theo t tng khi ngha v trang qun chng ginh chnh quyn ra t nm 1924, trong tc phm ny, Nguyn i Quc pht trin thm: dn kh mnh th qun lnh no, sng ng no cng khng chng li ni. i ny lm cha xong, i sau ni theo lm th phi xong. V phng php cch mng, quan im ca Nguyn i Quc l quan im cch mng bo lc. Ngi ch ra nhng thiu st ca nhng ngi i trc nh xi dn bo ng m khng by cch t chc, hoc lm cho dn quen tnh li m qun tnh t cng. Tm li l phi c sch lc, mu chc, k hoch, bit lc no nn lm, lc no cha nn lm. Nm l: on kt quc t. Cch mng Vit Nam l mt b phn ca cch mng th gii. Ai lm cch mng trn th gii l ng ch ca Vit Nam. Chng ta cch mnh th cng phi lin lc tt c nhng ng cch mnh trong th gii chng li t bn v quc ch ngha (nh tam quc t). An Nam mun cch mnh thnh cng, th tt phi nh tam quc t. Trong tc phm ng Cch mnh, Nguyn i Quc nhc li khu hiu ca Quc t th ba giai cp v sn v cc dn tc b p bc trn th gii on kt li.

y l nhng quan im c bn v on kt quc t m Nguyn i Quc vit trong nhiu tc phm v Ngi thc hin ngay t khi gia nhp phong tro Cng sn quc t. Trong quan h gia cch mng nc ta vi bu bn th gii, Nguyn i Quc ch hai iu: Mun ngi ta gip cho th trc ht mnh phi t gip ly mnh . Cch mng gii phng dn tc cn ch ng ginh thng li, khng li, ch i thng li ca cuc cch mng v sn. cng l bi hc on kt quc t trn c s c lp, t ch, t lc, t cng ca cch mng nc ta t khi ng lnh o. Su l: Cch mng trc ht phi c ng cch mng. Ngay t khi tm c ch ngha Mc - Lnin, Nguyn i Quc nm vng quy lut, ng c vng cch mnh mi thnh cng. Mun cho ng vng phi lm cho trong ng ai cng hiu, ai cng theo ch ngha y (ch ngha Mc - Lnin). ng khng c ch ngha nh ngi khng c tr khn. Su im trn y l t tng ct li trong con ng cu nc ca Nguyn i Quc. Khng nhng Nguyn i Quc nm vng thc cht ch ngha Mc Lnin, m ngay t u bit vn dng ch ngha Mc - Lnin mt cch sng to, ph hp vi c im cch mng nc mnh. 4. Ch tr cuc hp cc t chc cch mng trong nc thnh mt ng cng sn thng nht Ngy 29/10/1929, Quc t cng sn gi nhng ngi cng sn ng Dng ti liu v vic thnh lp mt ng Cng sn ng Dng, trong hcir r vic thiu mt ng Cng sn duy nht trong lc phong tro qun fchusng v nhn dn ngy cng pht trin tr thnh mt iu nguy him v cng cho tng lai trc mt ca cch mng ng Dng.. Quc t Cng sn nhn mnh: Nhim v quan trng v cp bch nht ca tt c nhng ngi cng sn ng Dng l thnh lp mt ng cch mng c tnh cht giai cp ca giai cp v sn,

ngha l mt ng cng sn c tnh cht qun chng ng Dng. ng phi ch c mt t chc v l mt t chc cng sn duy nht ng Dng, song ti liu ny cha n tay nhng ngi cng sn Vit Nam. Lc Nguyn i Quc ang Xim (Thi Lan) th nhn c tin cc t chc cng sn Vit Nam ang phn tn. Vi t cch l phi vin ca Quc t cng sn c quyn quyt nh mi vn lin quan n phong tro cch mng ng Dng, Ngi ch ng triu tp i biu ca hai nhm ( ng Dng v An Nam) v ch tr Hi Ngh hp nht ng ti Cu Long ( Hng Cng, Trung Quc). Vit Nam, sau mt thi gian di hot ng c hiu qu, t chc Hi Vit Nam cch mng thanh nin dn dn mt vai tr lch s. S pht trin mnh m ca phong tro cch mng trong nc i hi phi c mt ng cch mng tin phong sc lnh o v a phong tro tip tc tin ln. p ng nhu cu , t gia n cui nm 1929, Vit Nam ln lt xut hin ba t chc cng sn l ng Dng Cng sn ng, An Nam Cng sn ng v ng Dng Cng sn lin on. S ra i ca ba t chc cng sn ni trn nh du s pht trin vt bc ca phong tro cch mng nc ta. Tuy nhin trong qu trnh hot ng, cc t chc ny kch ln nhau, lm gim uy tn ca cc t chc cng sn v gy nh hng tiu cc n phong tro cch mng ang ln. T ngy 3/2 n 7/2/1930, Nguyn i Quc triu tp hi ngh hp nht cc t chc cng sn ti Hng Cng ( Trung Quc ). Ngi ch tr hi ngh v phn tch nhng hot ng b phi, chia r ca ba t chc cng sn v tc hi ca n. Do yu cu cp thit ca cch mng Vit Nam v uy tn c ca Ngi nn thng nht c cc t chc cng sn. Hi ngh nht tr hp nht cc t chc cng sn Vit Nam thnh ng duy nht, ly tn l ng Cng sn Vit Nam. Thng qua chnh cng vn tt, sch lc vn tt do Nguyn i Quc son tho

vch ra ng li, phng hng c bn cho cch mng Vit Nam (y chnh l bn cng lnh chnh tr u tin ca ng Cng sn Vit Nam). Trong hai thp nin u th k XX, vi nhng hot ng cu nc, Nguyn i Quc truyn b ch ngha Mc - Lenin vo Vit Nam, chun b v t tng chnh tr v t chc cho vic thnh lp ng. ng thi, Ngi thnh cng trong vic hp nht cc t chc cng sn thnh ng Cng sn Vit Nam.