Performatieve vertelvormen

Hoorcollege 1

Vertelvormen: hoe vertel ik iets. Er zijn veel verschillende vormen om iets te vertellen.
Filmpje Torn
http://www.youtube.com/watch?v=4TM3GbxaNL
Zelfde verhaal op een andere manier verteld. Beide manieren hebben een compleet ander effect en
het komt heel anders over.

Powerpoint 3
Performatief heeft te maken met:
Performance
To perform
Performer
Performing arts
performativity

Filmpje Vodafone eendagsvlieg make the most of now
http://www.youtube.com/watch?v=6FyDSbc9XR0
Er wordt verteld en er wordt uitgebeeld. Als we alleen de stem zouden horen zou het nauwelijks indruk
maken. Het is het beeld in combinatie met de stem en met de mooie muziek die indruk maakt. Door de
duidelijke beelden wordt het heel toegankelijk voor het publiek. De vlieg wordt menselijk gemaakt.

Powerpoint 4
Performatief vertellen
1. Wat zijn de middelen en structurele kenmerken van vertellen door middel van een performance?
(story en plot)
2. Hoe wordt het publiek aangesproken door deze middelen en kenmerken? Wat voor effect heeft dat
voor de relatie tussen wat er uitgebeeld wordt en het publiek?
3. Hoe zijn deze kenmerken en middelen zelf performatief, in die zin dat ze niet alleen een manier zijn
om een verhaal uit te beelden maar zelf ook iets vertellen?

Powerpoint 5
Historisch chronologische ontwikkeling
- relatie vormen van vertellen en wereldbeeld
- Vormen van vertellen en historische ontwikkeling van middelen waarmee en media waarin verteld
wordt
- Hoe oudere vormen doorwerken in nieuwe ontwikkelingen (remediatie)

Powerpoint 6
Ontstaan van theater in Griekse oudheid: ca. 535 voor Christus
Begin film: ca. 1895
Begin televisie: eerste uitzendingen vanaf jaren dertig. Ontwikkeling tot massamedium vanaf jaren
vijftig.
Begin internet: eerste ontwikkelingen vanaf 1982. Wereldwijd in jaren negentig van de 20e eeuw.

Powerpoint 14
n de Griekse oudheid ontstaat theater vanuit de dithyrambe: een koorzang met dans ter ere van de
God Dionysos (de god van de wijn en de extase).
Rond 535 voor Christus: de koorleider maakt zich los uit het koor. Ontstaan van dialogische vorm van
vertellen.
De zang en dans ging niet over God. De festiviteit zelf was de verering. Het koor vertelt een verhaal.
Het verhaal wordt dus gezongen. Uiteindelijk maakte 1 zanger zich los van het koor en dan ontstaat er
een dialoog tussen koor en zanger. Dit is het begin van theater. Er wordt dialogisch verteld.
De Klassieke Oudheid is de bakermat geweest voor theater en voor de moderne maatschappij.


Powerpoint 16

Dit had ook door een verteller verteld kunnen worden. Nu wordt de situatie al voor je voorgesteld. Dat
hoef je zelf niet meer te doen.

(Hoe verhoudt de acteur zich tot de toeschouwer, wat wil je bereiken met je stuk.)

Alfred Hitchcock filmpje
http://www.youtube.com/watch?v=-Xs111uH9ss
Hij legt verschillende manieren van spanning uit.

Powerpoint 17
Story: het verhaal in chronologische volgorde, zoals het op te maken valt uit de handeling, wat er door
personages gezegd wordt en wat er verder te zien is.
PIot: de vorm waarin de story verteld wordt
Point of Attack: het moment waarop de plot in de story begint (ingrijpt)

Alfred Hitchcock
Story: bom, praten, bom af
Plot: begint bij binnenkomst van de mensen of begint bij het ontploffen van de bom.
Beide hebben een ander spanningsverloop.
Dit verhaal heeft dus hetzelfde story, maar een ander plot.

Bij een detective is het plot de moord. En daarna wordt de story gereconstrueerd.

Powerpoint 19

Dit was de vorm van een theater in de klassieke oudheid.

Theater was vaak een onderdeel van een festival en dan werd er dagenlang allerlei toneelstukken
achter elkaar opgevoerd.
Het was een openluchttheater met veel ruimte voor publiek.
Op de achtergrond stond vaak een gebouw en mestal werd gedaan alsof dit een paleis was.
Er werd alleen gespeeld bij daglicht en het theater was gebouwd in de ronding van een heuvel en er
was goede akoestiek.
Er werd waarschijnlijk gespeeld met maskers op: goede gezichtsuitdrukking, mensen ver weg,
dubbelrollen.




Tegenwoordig is er een grote scheiding tussen de acteurs en het publiek, maar vroeger was dat niet.
Acteurs en publiek kwamen door dezelfde ingang en je zat er als kijker bovenop. Ook was je erg
bewust van de omgeving omdat er geen afscheiding was. De omgeving maakte deel uit van het decor.
De werelden van acteur en kijker komen dus erg dicht bij elkaar.

aatste powerpoint

Kenmerken theaterbouw klassieke oudheid
Hele grote groep mensen bijeengebracht
Min of meer rond een podium
Geen nadrukkelijke ruimtelijke scheiding tussen podium en auditorium
Door het openlucht karakter en daglicht ook geen nadrukkelijke scheiding tussen theater en
omgeving.
Publiek en personages deelt de in- en uitgangen.

De vorm van het theater benadrukt het hier en nu karakter in een gedeelde ruimte en tijd. De
performatieve vertelling stelt het verhaal hier en nu aanwezig in het midden van de gemeenschap.