Tesisat Mhendislii Dergisi

Say: 86, s. 39-48, 2005

Soutma Sistemlerinde ve Is Pompalarnda

Kullanlan
Soutucu Akkanlarn Performanslarnn
Karlatrmal Olarak ncelenmesi
. Necmi KAPTAN*
E. Fuad KENT**
Taner DERBENTL***

zet
Bu almada R-11, R-12, R-13, R-14, R-22, R-23, R-114, R-C318, R-500, R-502 ve R-134a soutucu
akkanlarnn doyma ve kzgn buhar blgesindeki zeliklerini hesaplamak zere hazrlanan bir fortran
program, alt program olarak kullanlm ve bu soutucu akkanlarn ideal buhar sktrmal soutma
evrimindeki performanslar, karlatrmal olarak incelenmitir.

1. GR
Soutucu akkanlar ve bunlarn termodinamik zeliklerinin hesaplanmas soutma, iklimlendir me ve s pompas sistemlerinin tasarmnda byk neme sahiptir. Bu sistemlerde soutucu
akkan olarak kloroflorokarbonlar (CFC), hidrokloroflorokarbonlar (HCFC) ve bunlara alternatif
olarak gelitirilen ozon tabakasna zarar vermeyen hidroflorokarbonlar (HFC) kullanlmaktadr.
Bir sistemin tasarmnda kullanlan soutucu akkann karakteristiklerinin ve termodinamik ze liklerinin hassas bir ekilde bilinmesi gerekir.
Bilgisayar uygulamalarnn yaygnlat gnmzde akkan zeliklerinin bilgisayar yardmy la hesaplanmas byk kolaylklar salamaktadr. Bu almada gelitirilen program yardmyla
hesaplanan soutucu akkan zelikleri kullanlarak, bu soutucu akkanlarn buhar sktr
mal soutma makinas ve s pompas evrimlerindeki performanslar karlatrlmtr. Bu
amala, incelenen soutucu akkanlar iin buharlama scaklna bal olarak basn oran,
hacimsel verim, kompresr ii, tesir katsaylar diyagramlar zerinde verilmitir. Bu diyagramlar
yorumlanarak soutucu akkanlarn performanslar karlatrmal olarak irdelenmitir.
2. SOUTUCU AKIKANLARIN TERMODNAMK ZELKLER
Bu almada R-11, R-12, R-13, R-14, R-22, R-23, R-114, R-C318, R-500, R-502 ve R-134a so utucu akkanlarnn doyma ve kzgn buhar blgesindeki zeliklerini hesaplayan bir fortran
program hazrlanmtr. Programa temel oluturan drt denklem: P-v-T hal denklemi, ideal gaz
iin zgl slarn scaklkla deiimini veren denklem, doyma basncnn scaklkla deiimini
* Yrd. Do. Dr., T Makina Fakltesi.
** Do. Dr., T Makina Fakltesi.
*** Prof. Dr., T Makina Fakltesi.
39

veren denklem, doymu sv younluunun scakla gre deiimini veren denklemdir. Bu

veren denklem, doymu sv younluunun scakla gre deiimini veren denklemdir. Bu

denklemlerdeki katsaylar, genellikle, kritik noktada sabit scaklkta basncn zgl hacme gre birinci ve ikinci trevlerinin sfr olmas gibi baz koullarla birlikte, deneysel dataya (ounlukla basn, zgl hacim ve scaklk deerlerine) en kk kareler yntemiyle eri uydurulmasyla elde
edilmektedir. Bu almada incelenen soutucu akkanlara ait drt temel denklem ve katsay lar ise eitli kaynaklardan alnmtr (Martin ve Hou, 1955; Reynolds, 1979; Wilson ve Basu,
1988; Khan ve Zubair, 1993; Kaptan, 1988; Kaptan ve Derbentli, 1997; ASHRAE, 1993). Deiik
soutucu akkanlar iin, katsaylar Tablo 1de verilen, bu drt temel denklem unlardr:
(1) Hal Denklemi (P [Pa], T [K], u [m3 /kg] )
5

RT
P = +
ub

1
(AT
i ++BC
i
( u b) i

A
6 = B 6T = C 6e
kT/Tkr
ie) +
eau (1+ce au)

kT/Tkr

(1)

i=2

(2) deal Gaz Sabit Hacimde zgl Is Denklemi (c

uo

[J/kg-K], T [K] )

cuo =

G iTi1 + G 5 / T2

(2)

i=1

(3) Doyma basnc Denklemi (P [ Pa], T [K] )

(g T)
b + F 8 ln(g T)

T)kr
lnPd = F21 + F / T + F 3InT + F4 T + F5T 2 + F 6 T3 + F
7(T
(3)

T
(4) Doymu Sv Younluu Denklemi ( r [kg/m 3], T [K] )
5

r =
(4)

D iX (i1)/3 + D 6X1/2 + D7X 2

i=1

Burada, X = 1 T / Tkr dir. Yukardaki denklemlerde, P basn, T scaklk, u zgl hacim ve Ai, Bi,
Ci, Di, F i, Gi, b, k, a, b, c, g amprik sabitlerdir (Tablo 1).
Bu soutucu akkanlarn, kzgn buhar blgesindeki termodinamik zeliklerinin hesab iin sa
dece (1) ve (2) nolu denklemler gerekli olmaktadr. Doymu buhar ve kzgn buharn i enerji,
entalpi ve entropileri, bu iki denklem kullanlarak ve termodinamik zelik bantlar yardmyla
aadaki gibi hesaplanabilir:
4

u=
(5)

Gi
1
1
(T i T oi) = G 5 ( )
i

i=1

W iZ i + T

X iZ (W 6 TX 6)Zu + uo

T
i=2

i=2

h = u + Pu
(6)
40
2005

TESSAT MHENDSL DERGS, Say 86,

Tablo 1. R-500, R-12, R-134a, R-502 ve R-22 soutucu akkanlarnn zeliklerinin hesabnda kullanlan
denklemlerdeki katsaylar
R-500
Kimyasal Forml
R-12 / R-152a
(%73.8 CCl 2F 2 / %26.2 C 2H4F2)

R-12
CCl 2F 2

R-134a
CF3CH 2F

R-502
R-22 / R-115
(%48.8 CHClF 2 / %51.2 C 2ClF5)

R-22
CHClF 2

2 2

M (kg/kmol)
T kr (K)
Pkr (MPa)
rkr (kg/m 3 )
T o (K)

99.31
378.66
4.4258
496.57
200

120.93
385.17
4.1159
588.08
200

102.03
374.25
4.0670
512.21
233.15

111.64
355.31
4.0747
560.65
200

86.48
369.17
4.9776
524.77
200

Denklemlerdeki sabitler, T (K), r (kg/m 3 ), P (Pa) ve , c vo (J/kg-K) iin verilmitir.

Hal Denklemi
R
83.7133
68.7480
81.4890
b
3.76703749x10 -4
4.06366926x10 -4
3.4550441x10 -4
A2
-1.222557685x10 2
-9.16210126x10 1
-1.19502077x10 2
A3
1.45279154x10 -1
1.01049598x10 -1
1.44773729x10 -1
A4
9.13792893x10 -5
-5.74640225x10 -5
-1.04893050x10 -4
A5
8.99528863x10-9
0.0
- 6.95337993x10 -9
A6
0.0
0.0
0.0
B2
1.11650804x10 -1
7.71136428x10-2
1.13756227x10 -1
B3
-9.48606280x10 -5
-5.67539138x10 -5
-8.94202965x10 -5
B4
0.0
0.0
0.0
B5
1.07667125x10 -10
4.08193371x10 -11
1.26971258x10 -10
B6
0.0
0.0
0.0
C2
-2.496466880x10 3
-1.52524293x103
- 3.53150532x10 3
C3
4.60008366
2.19982681
6.46898532
C4
0.0
0.0
0.0
C5
-1.37460901x10 -6
-1.66307226x10 -7
-2.045121668x10 -6
C6
0.0
0.0
0.0
k
5.475
5.475
5.475
a
c
-

74.4743
96.1467
1.04254456x10 -4
1.24855636x10 -4
-8.7633628387x10 1
-1.16981908x10 2
5.8487769532x10 -2
-2.92952588x10 -2
-8.9814259017x10 -5
2.41919261x10 -4
5.7770975886x10 -8
-2.43458381x10 -7
11
11
-2. 6377811471x109.40022615x10
9.9521056148x10 -2
1.16431240x10 -1
-5
-4
- 2.6206099180x102.30319412x10
1.3240127692x10 -7
-6.79667708x10 -7
-11
-10
- 9.3160674753x106.30201766x10
9
6.9270943008x108-2.07580650x10
- 6.5157668337x10 2 -1.18409710x10 3
5.5817296336x10 -1
2.48896136
2.3470347290x10 -3
0.0
-6
-6
- 2.4297977885x10-1.20619716x10
1.0603021861x10 13
0.0
4.2
4.2
9755.2665
8781.3417
7.0x10 -7
-

deal Gaz zgl Is Denklemi

G1
1.122210487x10 2
G2
2.138288123
G3
-1.318105011x10 -3
G4
0.0
G5
0.0

3.389005260x10 1
2.507020671
-3.274505926x10 -3
1.641736815x10 -6
0.0

5.9615532x10 1
3.04107782
-2.32494474x10 -3
6.35668731x10 -7
0.0

8.5490269200x10 1
1.17767818x10 2
2.2584619105
1.69972960
-3
-4
-1.9113995193x10-8.83043292x10
5.3983516293x10 -7
0.0
8.2777831437x10 4
3.32541759x10 5

Doyma Basnc Denklemi

F1
4.73707956x10 1
F2
-4.27321106x10 3
F3
-3.63691000
F4
2.08360862x10 -3
F5
0.0
F6
0.0
F7
0.0
F8
4.62940100x10 -1
b
g
386.43

9.33438056x10 1
-4.39618785x10 3
-1.24715223x10 1
1.96060432x10 -2
0.0
0.0
0.0
0.0
-

3.171116x10 1
-3.980404x10 3
0.0
-2.405322x10 -2
2.245210488x10
0.0
0.0
1.995548x10 -1
374.85

3.2652346611x10 1
-4.5218998176x10 3
-3.6983496000x10 -1
-7.2380229337x10 -3
0.0
0.0
0.0
8.1611391000x10 -1
363.33

7.1554148092x10 1
-4.8189575050x10 3
-7.8610312200
9.0806824483x10 -3
0.0
0.0
0.0
4.457467030x10 -1
381.17

Doymu Sv Younluu Denklemi

D1
4.965735000x10 2
D2
6.977978970x10 2
D3
1.196726116x10 3
D4
-1.402948285x10 3
D5
9.047729355x10 2
D6
0.0
D7
0.0

5.580845400x10
8.544458040x10
0.0
2.994077103x10
0.0
3.521500633x10
5.047419739x10

5.1221400x10 2
8.1963040x10 2
1.0235965x10 3
-1.1567728x10 3
7.8972990x10 2
0.0
0.0

5.6064750x10 2
8.5673938x10 2
1.0230082x10 3
-1.1225871x10 3
7.7656102x10 2
0.0
0.0

5.24766060x10 2
8.75161285x10 2
5.88662575x10 2
-3.57093464x10 2
3.27951374x10 2
0.0
0.0

uo
so

1.6970187x10 5
8.9448764x10 2

2.06208325x10 5
1.04501490x10 3

1.6813807 x10 5
9.4570295x10 2

2.3237771x10 5
1.2436918x10 3

1.9934995x10 5
1.0530190x10 3

2
2

2
1

-5

TESSAT MHENDSL DERGS, Say 86, 2005

s = G 1ln(T / T o ) +
(7)
i=2

Gi
(T
i1

Burada,
Wi = Ai + B iT + CiekT/Tkr
(8)

i1

41

G5
1
1
T oi1 ) + ( ) + Rln ( u b)
2

T o2

T2

X iZ i + X 6Zu + s o
i=2

(8)
kCi
Xi = Bi e kT/T kr
(9)
Tc
1
Zi =
(1 i)(u b) i

(10)

c
1
1
Zu = ln(1+ )
ce au
a
ce au

(11)

lk drt denklem (1-4), doymu svnn termodinamik zeliklerini hesaplamak iin gerekli olmak tadr. Verilen scaklktaki doyma basnc (3) nolu denklemle ve doyma basncnn scakla g re trevinin deeri de bu denklemin scakla gre trevi alnarak hesaplanmaktadr. Bu durum da scaklk ve basn belli olduu iin, doymu buharn zelikleri ( ug, u g, h g , s g), (1-2) ve (5-7)
nolu denklemler kullanlarak deneme-yanlma yntemiyle bulunmaktadr. Buharlama entalpisi
( h g = hg - h ), Clapeyron denklemi yardmyla

( )

dP
hg = Tug
(12)
dT

ve buharlama entropisi de (s

= s g- s ) aadaki gibi hesaplanmaktadr:

sg = h g / T

(13)

Bylece, doymu svnn entalpisi, doymu buharn entalpisinden (12) nolu denklemi kararak;
42
2005

TESSAT MHENDSL DERGS, Say 86,

doymu svnn entropisi de doymu buharn entropisinden (13) nolu denklemi kararak bulun maktadr.
3. SOUTUCU AKIKANLARIN PERFORMANSLARINI KARILATIRMADA KULLANILAN
DENKLEMLER
deal buhar sktrmal evrim iin P-h ve T-s diyagramlar ekil 1a ve ekil 1 bde gsterilmek tedir (1-2 izantropik sktrma, 2-3 sabit basnta youma, 3-4 sabit entalpide kslma, 4-1 sa bit basnta buharlama).
ekil 1. deal buhar sktrmal soutma evrimi iin (a) P-h ve (b) T-s diyagramlar

deal evrim iin kullanlan denklemler aada verilmektedir:

Pyo
Basn oran
: PR =
Pbuh
zgl soutma etkisi
: q buh = h1 h 4
.
.

(14)
(15)

.
.
Soutma Kapasitesi
:Qbuh = m (h 1 h 4)
zgl youturucu (stma) yk: q
yo = h2 h3
(17)
.
.
Youturucu Kapasitesi
:Qyo = m (h 2 h 3)
Kompresr ii
: w2k = h h 1
.
.
Kompresr Gc
: W k = m (h 2 h 1)
h2 h 3
Istma tesir katsays
: ITK =
h2 h 1
h1 h 4
Soutma tesir katsays
: STK =
h2 h 1
Soutma verimi (II.Yasa Verimi)
: hR = STK / (STK) Carnot
(23)
u1
zgl kompresr yer deitirmesi
: STK =
(24)
h1 h 4
.
m
m
mu1
u1
Hacimsel verim
: hn = = = = 1 + C C
.
PD/uV
u2
mt
1
s
Strok Hacmi

Hacimsel debi

D 2
: PD = l
4
.
N
D 2 N
: Vs = PD = l
60
4
60

(16)

(18)
(19)
(20)
(21)

(22)

(25)

(26)

(27)

Yukardaki denklemlerde (14-27); P basn (kPa), u zgl hacim (m 3/kg), h entalpi (kJ/kg), m bir
devirde silindire giren gerek gaz ktlesi (kg), m t bir devirde silindire giren teorik gaz ktlesi (kg),
hn hacimsel verim, C l hacim oran, D silindir ap (m), l strok (m/devir), N devir says (de
vir/dak) dir. deal evrim iin, ITK ve STK arasndaki iliki: ITK = STK + 1 eklindedir.
Kompresr gc, STK ve kompresr yerdeitirmesi ile ilgili parametrelere bal olarak aa
TESSAT MHENDSL DERGS, Say 86, 2005

ekil 2. Deiik soutucu akkanlar iin doyma

basncnn scaklkla deiimi

43

ekil 3. Basn orannn buharlama scaklna

bal olarak deiimi (T yo = 30C)

daki gibi yazlabilir:

.
.
.
.
.
h nVS
hnVS (h 2 h 1)
hnVS
Wk = m (h 2 h 1) = (h12 h ) = =
u1
SCD (h1 h 4)
(SCD) (STK)
.
1 ton soutma (Q buh = 3.517 kW) kapasitesi iin gerekli kompresr gc,
.
3.517 (h2 h 1)
3.517
.
.
Q buh,TR
Wk,TR = mTR (h2 h 1) = (h 2 h 1) = =
(29)
qbuh
(h1 h 4)
STK
eklindedir.

(28)

4. SONULAR VE RDELEME
Bu almada, R-11, R-12, R-13, R-14, R-22, R-23, R-114, R-C318, R-500, R-502 ve R-134a soutucu akkanlarnn doyma ve kzgn buhar blgesindeki zeliklerinin hesab iin gelitirilen
bir program yardmyla, bu soutucu akkanlarn, buhar sktrmal evrime gre alan so
utma makineleri ve s pompalarndaki performanslar incelenmitir. zmlemeler, ideal buhar
sktrmal soutma evrimine gre yaplmtr. evrimdeki youma scakl, T
yo = 30C
sabit alnarak, basn oran, tesir katsaylar, buharlatrc ve youturucu ykleri, zgl komp resr ii, hacimsel verim, zgl kompresr yerdeitirmesi ve 1 ton soutma yaplmas halinde
kompresr gcnn buharlama scaklna bal olarak deiimleri incelenmitir. Buharla
ma scakl 40 ile 10C arasnda deitirilmitir. ekil 2de eitli soutucu akkanlar iin
doyma basncnn scaklkla deiimi grlmektedir. Bu almada T yo =30C seildii iin, kritik scaklklar bu deerin altnda olan R-13, R-14 ve R-23n performanslar incelenmemitir.
ekil 3te basn orannn buharlama scaklna bal olarak deiimi grlmektedir. Srala
ma R-11 en yksek R-502 en dk olacak ekildedir. Ayrca ncelenen scaklk aralnda RC318 ile R-114 n basn oranlar arasndaki fark %1 den daha kktr ve bu iki soutucu akkann basn oranlar R-134aya gre daha yksektir. R-500, R-12 ve R-22 iin basn oranlar
44
2005

ekil 4. Soutma tesir katsaysnn buharlatrc

scaklna gre deiimi (T yo = 30C)

TESSAT MHENDSL DERGS, Say 86,

ekil 5. Soutma veriminin buharlatrc

scaklna gre deiimi (T yo = 30C)

ekil 6. zgl buharlatrc yknn buharlatrc

scaklna gre deiimi (T yo = 30C)

ekil 8. zgl kompresr iinin buharlatrc

scaklna gre deiimi (T yo = 30C)

ekil 7. zgl youturcu yknn buharlatrc

scaklna gre deiimi (T yo = 30C)

ekil 9. zgl kompresr yerdeitirmesinin (SCD)

buharlama scaklna gre deiimi (T yo = 30C)

arasndaki fark %3ten az olmak zere sralama R-500 en byk, R-22 en dk olacak ekil

TESSAT MHENDSL DERGS, Say 86, 2005

ekil 10. C = 0.04 iin hacimse verimin buharlatrc scaklna gre deiimi (T

45

yo

= 30C)

ekil 11. 1 Ton soutma kapasitesi iin gerekli kom presr gcnn buharlatrc scaklna gre deiimi
(Tyo = 30C)

ekil 12. Hacimsel debinin Vs = 0.00794 m3/s deeri

iin kompresr gcnn buharlama scaklna gre
deiimi (T yo = 30C)

de olmaktadr ve bu soutucu akkann basn oranlar R-134aya gre daha dktr. Ba sn orannn yksek olmas kompresrn ar snmasna ve kaaklarn artmasna sebep olur.
Ayrca kompresr k scaklnn artmas kompresrn mrn azaltarak performansnn
azalmasna yol aar.
ekil 4te soutma tesir katsaylarnn; ekil 5te de soutma verimlerinin buharlama scakl na bal olarak deiimi grlmektedir. Her ikisinde de sralama R-11 en yksek R-C318 en d k olacak ekildedir. R-12 ile karlatrldnda, R-500n STKs %0-0.5; R-22nin STKs

46
2005

TESSAT MHENDSL DERGS, Say 86,

%0.25-0.98; R-134anin STKs %1.96-3.5; R-502nin STKs %7.1-10 daha kk olmaktadr. Soutma verimlerindeki farklar da ayn ekilde olmaktadr. ekil 4ten grlecei zere, T
buh = 25C iin R-C318in STK deeri 2.96, R-134an STK deeri 3.45 ve R-11in STK deeri ise
3.82dir.
deal evrim iin stma tesir katsays, ITK=STK+1 olduundan ITK iin olan sralama STK iin
olan sralama gibidir.
ekil 6-8de srasyla zgl buharlatrc yk, zgl youturucu yk ve zgl kompresr
iinin, buharlama scaklna bal olarak deiimi grlmektedir. Sralama R-22 en yksek
R-C318 en dk olacak ekildedir. Sadece ekil 8 de grld gibi zgl kompresr ii ile
ilgili olan diyagramda R-11 ile R-134ann sralamadaki yeri deimektedir. R-134ann q buh , q yo
ve wk deerleri R-22ninkinden daha kk R-500 ve R-12ninkilerinden daha byk olmaktadr.
R-12 iin ise bu deerler R-500nkinden daha kk R-502ninkinden daha yksek olmaktadr.
ekil 9da zgl kompresr yerdeitirmesinin (SCD), buharlama scaklna bal olarak de iimi grlmektedir. Sralama R-11 en yksek R-22 en dk olacak ekildedir. R-12 iin SCD
deerleri R-134a nnkinden daha kk, R-500, R-502 ve R-22ninkilerden daha byk olmaktadr. R-502 iin SCD deerleri ise R-12 ve R-500nkilerinden daha kk, R-22ninkilerden daha
byk olmaktadr. R-12nin SCD deerleri R-134adan %2.3-15.5 daha kk; R-22den %63-70
daha byk olmaktadr. Bu sonuca gre, R-11 kullanan sistemler en byk kompresrlere; R-22
kullananlar en kk kompresrlere ihtiya duyarlar.
ekil 10da l hacim orannn C = 0.04 deeri iin, hacimsel verimin buharlama scaklna
bal olarak deiimi verilmitir. Sralama R-22 en yksek R-C318 en dk olacak ekildedir.
ekilden de grld gibi R-22, R-502, R-500 ve R-12 st tarafta bir grup; R-114, R-11 ve RC318 alt tarafta bir grup oluturmakta R-134ada bu iki grup arasnda yer almaktadr. R-12 iin
hacimsel verim deerleri R-22ninkinden %0.87-6.13 daha kk, R134annkinden ise % 2.222.7 daha byktr.
ekil 11de 1 ton soutma yaplmas halinde gerekli kompresr gcnn, buharlama scakl na bal olarak deiimi grlmektedir. Sralama R-C318 en yksek R-11 en dk olacak e kildedir. R-22, R-500 ve R-12 iin olan deerler hemen hemen ayn olup aralarndaki fark %1den
daha kktr. R-134a iin olan deerler ise R-22 iin olan deerlerden %1-3.5 daha byktr.

ekil 12de ise l hacim oran 0.04, ap 85 mm, stroku 10 mm ve devir says 1200 d/d
(Vs=0.00794 m3/s) olan ayn tip bir pistonlu kompresr ierisinde bu soutucu akkanlarn izant ropik sktrlmalar halinde gerekli kompresr gcnn, buharlama scaklna bal olarak
deiimi gsterilmitir. R-502 ve R-22 iin en byk, R-11 iin en kk deerlerdedir. R-12 iin
bu deerler, R-502 ve R-22ye gre daha dk; R-134aya gre daha yksektir.
Yaplan alma karlatrlan soutucu akkanlar iinde termodinamik adan en yksek so utma tesir katsaysna sahip olan akkann R-11 olduunu gstermitir. Daha sonra srasyla
birbirine ok yakn olarak R-12, R-500 ve R-22 gelmektedir. Bunlar az bir farkla R-134a izlemektedir. Son sralarda da R-114, R-502 ve en dk R-C318 bulunmaktadr. Soutma tesir katsa ylar arasnda saysal deer olarak ok byk bir fark grlmemektedir.
Son yllarda hidroflorokarbonlar (HFC), ozon tabakasna zarar vermemesi nedeniyle yaygn ola rak kullanlmaktadr. Bunlardan R-134ann performans, ekil ve yorumlardan detayl olarak g rlecei gibi, incelenen dier soutucu akkanlarla karlatrldnda genel olarak orta sra
larda yer almaktadr.
SEMBOLLER
C
l hacim oran
CFC Kloroflorokarbonlar
TESSAT MHENDSL DERGS, Say 86, 2005

cuo
Sabit hacimde ideal gaz zgl ss, J/kg-K veya kJ/kg-K
D
Silindir ap, m
h
zgl entalpi, J/kg veya kJ/kg
HCFC Hidrokloroflorokarbonlar
HFC Hidroflorokarbonlar
ITK
Istma tesir katsays
l
Strok, m/devir
.
m
Soutucu akkann ktlesel debisi, kg/s
N
Kompresr devir says, devir/dak
P
Basn, Pa veya kPa
3/dev
PDStrok hacmi, m
PRBasn oran
q
Birim ktle iin s geii, J/kg veya kJ/kg
R
Gaz sabiti, J/kg-K veya kJ/kg-K
s
zgl entropi, J/kg-K veya kJ/kg-K
SCD zgl kompresr yer deitirmesi, m 3/kJ veya m 3/MJ
STK
Soutma tesir katsays
T
Scaklk, C veya K
u
zgl i enerji, J/kg veya kJ/kg
3/s
VsHacimsel debi, m
3
u
zgl hacim, m /kg
wk
zgl kompresr ii, J/kg veya kJ/kg
Yunan Harfleri
h
Verim
r
Younluk, kg/m3
Alt ndisler
buh
Buharlama veya buharlatrc
d
Doyma

Doymu sv
g
Doymu buhar ve doymu sv zelikleri arasndaki fark
g
Doymu buhar
kr
Kritik
o
Referans hali
R
Soutma

47

R
TR
n
yo

Soutma
Ton soutma
Hacimsel
Youma veya youturucu

KAYNAKLAR
- ASHRAE Fundamentals Handbook, 1993.
- Kaptan, . N., 1988, Soutucu Akkan zeliklerini Hesaplayan Bir Program, Y. Lisans Tezi, stanbul Teknik niversitesi.
- Kaptan, . N. ve Derbentli, T., 4-6 Haziran 1997, Performance Comparison of R-125 and R-134a with Some
CFCs, 1. Makina Mhendislii Kongresi MAMKON 97, s. 100-106, stanbul.
- Khan, S.H. ve Zubair, S.M., 1993, Thermodynamic Analyses of the CFC-12 and HFC-134a Refrigeration Cycles,
Energy, V. 18, No. 7, s. 717-726.
- Martin, J.J. ve Hou, Y.C., 1955, Development of an Equation of State for Gases, A.I.Ch.E. Journal, s.142-151.
- Reynolds, W.C., 1979, Thermodynamic Properties in SI; Graphs, Tables and Computational Equations for 40
Substances, Department of Mechanical Engineering, Stanford University.
- Wilson, D.P. ve Basu, R.S., 1988, Thermodynamic Properties of a new stratospherically safe working fluid, Refrigerant 134a, ASHRAE Transactions, c. 94, s. 2095-2118.

48
2005

TESSAT MHENDSL DERGS, Say 86,