మృతయకంపం

అద గజరత‌లన ఒక గ రమం . అనన గ రమలక లగ దనక ఒక పరండద . 1956ల వచచన

భకంపంల గ రమం నలమటటమయంద . అపపట ప రధన నహ రఆప రంతనన సందరశంచర . తరగ
కటటన ఊరక జవహర‌నగర‌ అన పర. 50 పటటఏల ళ నండకమంద జనవర 26న వచచన
కననర
భకంపంల ఊర మరసర మటటదబబగ మరంద. ఈ సర ఇంక ఆ ఊరన ఎవర సందరశంచనల ట
వర తల రలద .
గజరత‌ భకంపం మత తం దశనన కదపంద . నటషం మత రం ఆ రటష ర ంలన ఎకకవగ
జరగంద. భజ,‌ రజ‌కట,‌ జమ‌నగర,‌ సరంద ర నగర ‌ , పటన ‌ మదలయన నగరలననంటలన పద ద
ఎత తన నటషం జరగంద . భజ‌ల 90 శతం ఇల ళ, భవనల కలపయయ. జరగన ప రణ నటషం గరంచ
రకరకల అంచనల వస తననయ . 25,000 నండ మదలయన ఈ అంక ఎకకడ నలబడతంద
తలయద. కలన భవనల కంద కరకపయన వరంక ఎందరననర తలయద . జరగన ధన నటషం
25 వల కల టన ఒక అంచన!
ప
రకృత వ ైపరతయల మనషక కత తమ కద . అయత అవ వచచ తగల దక వటన గరంచ
పటటనటట బతకడం మత రం అలవట . భకంపం వచచంద. మనసకంగ మత తం పర ంచనన
కదలంచంద. ఇక కంతకలం వరక అందర భకంపలన గరంచ ఆలచంచడం సహజం.
కద దపట భయంత గడపడమ సహజం. కలంత బట ఈ సంఘటనల మరపన పడతయ. మళళ
ఎకకడ ఎపడ మర ఉతపతం జరగతంద . అందరన తటట లపతంద. ఉతపతలక కరణం కనన
సందరభలల వల ఏల ళగ కనసగత ఉంటంద . జరగ సంఘటన మరపల సకంల డ, నమషల ల
మగస తంద . అంతలన హనక కరణమవతంద.
గతంల జరగన సంఘటన వవరల, వధవంసం, అంతగ ప ర ంచనక అందవ కవ . ఇపడ
పరస థ త మరంద. దశంలన మరమల పల లల ప రజల టవల దృశయలన చచ , గండ కరగ,
సహయంత మందక వచచరంట పరస థ తన అరథ ం చసకవచచ. మనషల ల మంచతనం ఉందనడనక
ఇటవంట సంఘటనల తరవత సకయల బయటపడతయ . మనషల ల పరకతనం కడ ఉందన
మరవ ైప సకయలంటయ . గజరత‌లన కద దశంల మరనన చల ట భకంపం వస తందన వదంతల
అపడ మదలయయయ. ఒక పద ద భకంపం తరవత చనన చనన భకంపల రవడం మమల .
అలంట భకంపల వచచయ కడ! అవ కథలల ల వరక మరంత బలననచచయ. (మరచ నలల
హైదరబద‌ల భకంపం తపపదన , అందక కరణం నల ళ పడన బర‌ బవలన ఒక ఇంల ట
మల టడకవడం నన సవయంగ వననన - రచయత) ఇంకమంద? అంత అయపతంద. అన
చతల వల లకల వస తనన వర ఉననర . ఇటవంట సమయల ల కవలసంద సర ైన సమచరం . దన
గరంచ అవగహన! సరయడ మండతండ అగనగళం. అందలంచ కంత పదర థ ం బయటపడ
భమ తయరయంద. ప ై పరల చల ల బడడయ . ఆ పర మద నర చటట గలత కడన వతవరణం
ఏరపడడయ. పరస థ తల అనకలంచడంత జవం పటటంద. అద పరణమనక గరవత మనషల
వచచశర. తలవగల మనవజత తన పరసరలన, పరస థ తన అర థ ం చసకవలన ప రయతనంల ఉంద .
చల చల వషయల మనషక అర థ మయనల ట లకక. అట తన సవంత మదడ, ఇట ప రకృత మత రం
మనషక ఇంక అంత పటటలద. రండ కలస మత తం జతన గగ గ ల పడతననయ . ప రకృత నరంతరం
హచచరస తన ఉంటంద . `న బ రతక నవనకననంత సఖమయం కద '! అంటంద. ప రకృత
వైపరతయలనండ అననతయం వంటడ శతణషస థ త , కలషయం దక అడగడగన అపయల!
ఎండ, వన, నర, గల, అనన అవసరమ. అనన మనక అనకలంగ ఉండ పధ దతల
అవసరం. అంగళం మర దట మందక జరగన ఇవనన ప రమదలవతయ . అగనగళం మద
రతకతననం . అనకణం ఆపదల ల ఉననం!
బ
వరగ కండ చరయలనంచ, పగ మంచ దక 20క ప ైగ వ ైపరతయలన పరశధకల
గర తంచర . గతంల ఐకయరజయసమత వర ఒక దశద బంపట వ ైపరతయల గరంచ అవగహన ,
పరశధన పంచడనక ఒక కరయక రమం నరవహంచర . అపడ ఎనననన వవరల , వల శషణల
అందబటలక వచచయ. వ ైపరతయలల భకంపలక పద ద పట , నజనక భమ కంపస తన ఉంటంద .
లపల పరల ల ఉడకతన ఉంద. గటట పడన ప ైపరల ల ల పట‌స ‌ ఉననయ . అవ కదలత సద రకంట
ఉంటయ. భరతదశం ఒకపడ ఆసయ నంచ వడగ ఉండద. ఉత తరంగ కదలత వచచ
యరసయన‌ ల పట‌ మధయ రపడ ఇంక కనసగతన ఉంద . గద దకననపడ ల పట‌లల
కనననరయలపడ ఉంటయ. అవ భగరభంల ఉండ బలహనమ ైన ప రంతల . అటవంట ప రంతలలన
భకంపల ప రభవం ఎకకవగ ఉంటంద .
 పరకరల అవసరం లకండన గర తంచగల భకంపల ఏట 50,000 దక వస తంటయ
ఇందల నంచ వంద దక భకంపల పద ద నటషనన కలగంచగలగతయ. మర గపప హన
కలగంచ భకంపం సగటన ఏట ఒకటయన వస తందన పరశధకల సంపదంచన సమచరం
చబతంద.
అందర గమనంచవలసన వషయం ఒకట ఉంద. వంట వంటన గపప హన కలగంచన
భకంపల రండ మడ వచచన సంఘటనల చరత రల లవ . కబటట ఇవళ, రప, ఇంక నలలన
మన దగ గ ర కంపల కలతయనకవడం తప. మనషక ప రకృతత బట మదడ కడ అదపలక
రలదనడనక ఇదక ఉదహరణ మత రమ . పరశధకల కడ ఇద మట నససందహంగ చబతననర.
భకంపం తరవత ప రకృత వ
ైపరతయలల చపకదగనవ అగన పరవతల పలల ళ . ఇటవల
పపకట ఫటల‌ అన అగన పరవతం పలంద . పలమంద అద కంచం భయపడతంద. మనషలక
జగ త పడ వలంటంద . తఫనల, సడగలల, వరదల, వనల మదలయన వతవరణ
రత
సంబంధ వ ైపరతయలన గరంచ కడ ఈ మధయన చల మందగన సచంచగలగతననర .
అందకన రన రన జన నటషం తగ గ తననద. వడగల ళ కడ వ ైపరతయలలక వసతయ . మనదశంల అగన
పరవతల లవ. వడగల ళ పంటలక నటషం కలగస తయ గన , మనషలక నటషం కలగంచ స ైజక రన
రవ. వనల లకపత వచచ కరవ కటకల కడ ప రకృత వైపరతయల ! వట గరంచ కడ మంద
తలస తంద . వచచన చకకంత భకంపలతన ఉననల టంద.
భకంపల గరంచ పరశధనల జరప జతయ భభతక పరశధన సంస థ ఎన‌జఆర‌ఐ
హ
ై దరబద‌లన ఉంద . చనన చతక కదలకల వచచనపడ కడ వల ళ వంటన రంగంలక దగ
అందరక వవరలన అందస తన ఉననర . భకంపం గరంచ సమయం, ప రదశలన మంద గర తంచ
ఎపపడం వలకదన వళ్
్ ్్ళఒ పకంటననర . అయత ప రకృతలన సచనల అందతయన , వటన
అందకన తగన జగ రత
తల తసకవడం చతగవలన అంటననర పరశధకల . జంతవల
వపరతంగ ప తంచడం , బవలల నటమటటం ఒకకసరగ హచచతగ
రవర గ లక గరకవడం భకంపలక
మంద సధరణంగ జరగతయ. వటన ప రజల అంత గటట సచనలగ భవంచకపవడం
సహజం. వటకనన మఖయమ ైన మడ సచనలననయ .
భమ లపల జరగతనన గడబడక గర తగ రడయ ఆటకవ‌ వయవల నలల నండ
వలవడడం వటల మదటద. లతర‌ భకంపనక మంద ఇలంట వయవల మహరటషత ర బట
మన రటషరం, కరనటకలల కడ వలపడడయ . పద ద భకంపం వచచ మంద చనన చనన కదవల
రవడం రండవ సచన, ఇటవంట చనన `షకస' కచ‌ ప రంతంల ఈ సంవతసరం మదల ట
వచచయట. ఇక మడవద అంత సలభంగ తలయద. అద నలల వదయదవహకతవం పరగడం .
నజనక మత తం మడ సచనల మమల మనషక అర థ ం కనవననద సతయం !
మన దశంల భకంపల తవ రంగ వచచ ప రంతలన గర తంచ ఒక మయప‌గ తయర
చశర. ఇందల కచ‌ ప రంతం ఒకట ిి ్ . భజ‌ పరసరల లన అల లబంగ‌ అన చరవ భకంపం
వల ల దనంతటద తయరయందట. శ రనగర ‌ పరసరల, అట మఘలయ, అససం మదల ైన
ప
రంతల కడ ఇందల ఉంద. హ ైదరబద ‌త సహ, దకకన పఠభమల చల ప రంతం
అననటకనన సరకత ప రంతంగ గర త ం చబడంద . ఇకకడ భకంపల 5.7 రట క ర‌ క మంచవ.
అంట అపయం ఉండద. మహరటషల ర కంత పరంతం మత రం మధయరకంల ఉంద. అందక
లతర‌ ప ర ంతంల పద ద భకంపం వచచంద. భకంపల వషయంగ దకణ భరతం నజనక
భయపడనవసరం లదంటననర పరశధకల మన రటషరంల ోఒంగ్ ు ల్ , భద రచలం ,
వజయనగరం, శ ర క కళం , నల ల ర, అనంతపరం, చతత ర జల ల ల, ైదరబద ‌
హ
నగరం మగత ప రంతలత పలస త ఎకకవగ భకంపలక గరకగల ప రంతలగ
లకకంపబడతయ.
నజనక రననన కలంల గజరత‌ భకంపంత పలచదగన మర భకంపం మన దశంల
వచచ వలలదన పరశధకల గటట హమ ఇచచర. ఈ ఒకక జనవర మదట తద నడ ఫలపఫనసల
7.3 శక
తగల భకంపం వచచంద . తమమదవ తదన వనవట దవలల అంతద మరక భకంపం
వచచంద. ఆ తరవత అలసకల , మధయ అమరక తర సమద రంల మర రండ భకంపల వచచయ .
అయత వట వల ల పద ద నటషం కలగకపడం గమనంచదగన వషయం. జన‌ రండ వల సంవతసరంల
ఇండనషయల 7.9 రటకర‌ సకల‌ శక
త గల భకంపం వచచంద . అయత మృతల సంఖయ మత
రం
వందక దటలద. గజరత‌ భకంపం శక త గరంచన సమచరంల తడల వచచయ . మన దశప
పరశధకల, నపణల దన శక తన 6.9గ గర తంచర . అయత అమరక వర
జయలజకల‌ సరవ మత రం ఈ భకంపనన 7.9గ గర తంచంద . భకంపల శక తపర ంచమంతట
తలస త ద . మదల ట వటన కనపటట కంద
ం రల 50క ఎకకవగ ఉండవ కవ. కన అంతజరతయ
అవగహనల భగంగ ఈ కంద రల సంఖయన బగ పంచర . వరందర నరంతరం ప రంపంచమంతట
వచచ భకంపలన గమనస తన ఉంటర .
భకంపలన గరంచ చపప సందరభల వచచ ఈ రటకర‌ సకల‌ అన సంఖయ గరంచ చల
మందక తలయకపచచ. వర ష ం ఎంత వచచంద, గల ఎంత బలంగ వచంద
లకకంచనల ట భమ ఎంతగ కంపంచంద తలపందక పధ దతలననయ. ఇవ రండ
రకల. మదటద మరకల సకల‌ల మత త ం 12 అంచలంటయ. జరగన కదలక ప రభవలన ఈ
అంచలల వణరస తర . ఇటవల మత రం రటకర‌ సకల‌ ఎకకవగ వడకల . ఇద ఉందభకంపం
వడదల చసన శక తన గరతస
ంద . అయత ఇందల గర తంచవలసన అంశం ఒకట ఉంద . ఒక
సంటమటర వర ష ం కంట రండ సంటమటల ర వర ష ం రండ రల ట. మరకల సకల‌ల మత రం శక త సకల‌లన
ఒకకకక అంచక సమర పదరల ట పరగతంద . వడదలయ శక తన బటట కలగ ప రభవం మరతంద .
తడల వషయం పకకన పడత, ఒక శక తగల భకంపంవల ల నటషంల తడల ఉండడం
గమనంచవలసన సంగత. ఇండనషయల వంద సంఖయ గజరత‌ల వలలక ఎందక చరకననద?
అనద ప రశన ? ఇందక సమధనం దకరకలంట, భకంపం ఎకకడ వచచందన మర ప రశన వయల !
భకంపం సమద రంల వస త అలల అల లంత ఎత తక లస తయ . వటన సనమలంటర. తరనక
దగగ రగ ఉంట ఈ అలల కంత ఉతవతనన కలగస తయ . ఇక భమ మద వచచ కంపనల ప రభవం
గరంచ చబత పరశధకల ఇల నరవచంచర `నల కదలడంత మంద కండచరయల
వరగతయ, నల పగల ళవరతంద. ఇవ ప రకంపనంత బట కలగ ప రభవల . తరవత ఆస త నటషం ,
ప
రణనటషం అగన ప రమదల వస తయ . ఇవ ప రథమక ప రభవల . ఆ తరవత సంకండర ప రభవలగ ,
ఆర థ క సమసయల, అంట వయధల, తండ నల ళ కరత కడ వస తయ . ఈ ప రభవల పద ద భకంపలత
బట మత రమ ' !
గజరత‌ల కలగన నటషలక గమనస త , నగరల పల ర మందగ వనబడతననయ. తవ రత మర
ఎకకవ గనక పల లల కడ నలమటటమయయయ. కన జననటషం పటటణల ల ఎకకవ. అయదరంతస తల గ
భవనల కటటకన అందల కటంబల కపరం ఉంట కలన ఇంల ట ఎంతమంద కరకన ఉననర
తలయడంలద. ఆ మనషలన వలక తయలంట అద మర సమసయ! గజరత‌క భకంపల చరత ర
ఉంద. అయన అకకడ కడ భవనలన ఆలచన లకండ కటటకవడం, మనష తరన చపపక
చపతననద. ప రమదం అడవల వస త ఫరవలద . అకకడ కడ చల ట, జంతవల నశనమవతయ.
కన జనరణయంగ మరన ఈ నగరల ల ప రమదం చననదయన ప రభవం ఎకకవగ ఉంటంద .
ఇటవంట సమయల ల ఎంత సహనం, సమనవయం కవల. నగరలన తరగ కటటందక
సమయం పడతంద. అపడయన సర ైన పధ దతలన పటంచల . ప రమదంల ఇరకకనన
వరన వలక తయడం గగనమవతననద. వ ైదయ సహయం కటషతరంగ ఉంద . సహయం పరట
మనషల, పదర థ ల పద ద ఎత తన వస న
త న వటన సరగ వడకవడం వలకవడం లదన
అర థ మవతననద. ఇకన ైన ఇటవంట పరస థ తల ల జరగవలసన పన తర గరంచ మన వర
నరచకవల. గటట ప రణలకలన తయర చయంచకవల . సమయం దటన తరవత అందన సహయం
సహయమ కద.
భకంపం తరవత వనవంటన వచచ ప రథమక ప రభవలన ఎదరకవడంలన సమసయల
వచచయ. తరవత వచచ ఆర థ క , ఆరగయ సమసయలన ఎదరకనడనక దశం మత తం ఒకక తటమద
నడవలసన అవసరం వచచంద. అపడ కత త పననల గరంచ చరచ మదలయంద . సహయ చరయల
పరన దంగ వయవహరల గరంచన వర తల వస తననయ . ఇటవంట సమసయలననంటన
ఎదరకవడనక మందగ అందరక సర ైన అవగహన అవసరం . అద లకండ ఎంత చసన
బడదల పసన పననరవతంద.
మనషక గతం నంచ పఠల నరచకవడం చతనయత, పరస థ త మరల ఉంటంద.
దరభరం వరక ప రమదం ఒక వర తగ మగలకడద . ఆ ప రంతంల వరక అద మరవలన శపంగ
మరకడద. ప ర ంచం మత తం ఒక కటంబంగ మరన ఈ రజల ల కటష , సఖం అననంల టన
అందరం పలపంచకవల.

-గపలం క.బ.
తద:11-01-2001