Cong Thuc Sinh

Tr ng THPT Chuyn Nguy n nh Chi u
Cng th c Sinh h c 12
Ph n A :
C S V T CH T V C CH DI TRUY N C P PHN T
(ADN ARN PRTIN)
PH N I : C U TRC ADN (AXIT XIRIBNUCLIC)
I. TNH S NUCLTIT C A ADN HO C C A GEN :
1. i v i m i m ch c a gen :
- Trong ADN, 2 m ch b sung nhau, nn s Nu v chi u di c a 2 m ch b ng nhau.
A
1
+ T
1
+ G
1
+ X
1
= T
2
+ A
2
+ X
2
+ G
2
- Trong cng m t m ch, A v T cng nh G v X, khng lin k t b sung nn khng nh t thi t ph i
b ng nhau. S b sung ch c gi a 2 m ch: A c a m ch ny b sung v i T c a m ch kia, G c a
m ch ny b sung v i X c a m ch kia. V v y, s Nu m i lo i m ch 1 b ng s nu lo i b sung
m ch 2.
A
1
= T
2
; T
1
= A
2
; G
1
= X
2
; X
1
= G
2
2. i v i c 2 m ch : S Nu m i lo i c a ADN l s Nu lo i c 2 m ch:
A = T = A
1
+ A
2
= T
1
+ T
2
= A
1
+ T
1
= A
2
+ T
2
G = X = G
1
+ G
2
= X
1
+ X
2
= G
1
+ X
1
= G
2
+ X
2
Ch : Khi tnh t l %:
1 2 1 2
% % % %
% %
2 2
A A T T
A T
+ +

1 2 1 2
% % % %
% %
2 2
G G X X
G X
+ +

Ghi nh : T ng 2 lo i Nu khc nhm b sung lun lun b ng n a s Nu c a ADN ho c b ng
50% s Nu c a AND. Ng c l i n u bi t:
+ T ng 2 lo i Nu b ng
2
N
ho c b ng 50% th 2 lo i Nu ph i khc nhm b sung.
+ T ng 2 lo i Nu khc
2
N
ho c khc 50% th 2 lo i Nu ph i cng nhm b sung.
3. T ng s Nu c a ADN (N) : T ng s Nu c a ADN l t ng s c a 4 lo i Nu A + T + G + X. Nh ng
theo nguyn t c b sung (NTBS) A = T, G = X. V v y, t ng s Nu c a ADN c tnh l:
N = 2A + 2G = 2T + 2X hay N = 2(A + G)
Do : A + G =
2
N
ho c %A + %G = 50%
4. Tnh s chu k xo n (C) : M t chu k xo n g m 10 c p Nu = 20 Nu. Khi bi t t ng s Nu (N) c a
ADN:
N = C.20
20
N
C
5. Tnh kh i l ng phn t ADN (M) : M t Nu c kh i l ng trung bnh l 300vC. Khi bi t t ng Nu
M = N 300 vC
6. Tnh chi u di c a phn t ADN (L) : Phn t ADN l 1 chu i g m 2 m ch n ch y song song v
xo n u quanh 1 tr c. V v y, chi u di c a ADN l chi u di c a 1 m ch v b ng chi u di tr c
c a n. M i m ch c
2
N
nucltit, di c a 1 Nu l 3,4.
2
N
L 3,4
n v th ng dng :
+ 1 micrmet = 10
4
ngstron ().
Nguy n Hong Nh t Lynh
1
+ 1 micrmet = 10
3
nanmet (nm).
+ 1 mm = 10
3
micrmet = 10
6
nm = 10
7
.
II. TNH S LIN K T HIDRO V LIN K T HA TR P :
1. S lin k t Hir (H) :
+ A c a m ch ny n i v i T m ch kia b ng 2 lin k t hir.
+ G c a m ch ny n i v i X m ch kia b ng 3 lin k t hir.
V y : S lin k t hir c a gen l:
H = 2A + 3G ho c H = 2T + 3X.
2. S lin k t ho tr (HT) :
a) S lin k t ho tr n i cc Nu trn 1 m ch gen : 1.
2
N
Trong m i m ch n c a gen, 2 Nu n i v i nhau b ng 1 lin k t ho tr , 3 Nu n i nhau b ng 2

lin k t ho tr
2
N
Nu n i nhau b ng 1.
2
N

b) S lin k t ho tr n i cc Nu trn 2 m ch gen : 2 1 .
2
N
_

,
Do s lin k t ho tr n i gi a cc Nu trn 2 m ch c a ADN: 2 1 .
2
N
_

,
c) S lin k t ho tr ng photphat trong gen (HT
-P
): Ngoi cc lin k t ho tr n i gi a cc Nu
trong gen th trong m i Nu c 1 lin k t ho tr g n thnh ph n c a H
3
PO
4
vo thnh ph n ng.
Do s lin k t ho tr P trong c ADN l:
( ) 2 1 2 1 .
2
D P
N
HT N N
_
+

,
PH N II : C CH T NHN I C A ADN
I. TNH S NUCLTIT T DO C N DNG :
1. Qua 1 l n t nhn i (t sao, ti sinh, ti b n):
+ Khi ADN t nhn i hon ton 2 m ch u lin k t cc Nu t do theo NTBS : A
ADN
n i v i T
T do
v ng c l i; G
ADN
n i v i X
T do
v ng c l i. V v y, s Nu t do m i lo i c n dng b ng s Nu
m lo i n b sung: A
td
= T
td
= A = T ; G
td
= X
td
= G = X
+ S Nu t do c n dng b ng s Nu c a ADN: N
td
= N
2. Qua nhi u t t nhn i (x t)
a) Tnh s ADN con :
- 1 ADN m qua 1 t t nhn i t o 2 = 2
1
ADN con.
2
ADN con.
3
ADN con.
- 1 ADN m qua x t t nhn i t o 2
x
ADN con.
V y : T ng s ADN con = 2
x
- D t t nhn i no, trong s ADN con t o ra t 1 ADN ban u, v n c 2 ADN con m
m i ADN con ny c ch a 1 m ch c c a ADN m . V v y s ADN con cn l i l c c 2
m ch c u thnh hon ton t Nu m i c a mi tr ng n i bo.
S ADN con c 2 m ch u m i = 2
x
2
b) Tnh s Nu t do c n dng :
- S Nu t do c n dng th ADN tr i qua x t t nhn i b ng t ng s nu sau cng c trong
cc ADN con tr s Nu ban u c a ADN m .
T ng s Nu sau cng trong trong cc ADN con: N 2
x

2
S Nu ban u c a ADN m : N
V y : t ng s Nu t do c n dng cho 1 ADN qua x t t nhn i:
( )
2 2 1 .
x x
td
N N N N
- S Nu t do m i lo i c n dng l:
( )
( )
2 1
2 1
x
td td
x
td td
A T A
G X G

c) Tnh s Nu t do c a ADN con m c 2 m ch hon tan m i :
td
N
hon ton m i = ( )
2 2 .
x
N
td
A
hon ton m i = ( )
2 2 .
x
td
T A
td
G
hon ton m i = ( )
2 2 .
x
td
X G
II. TNH S LIN K T HIDRO, LIN K T HO TR P C HNH THNH HO C B PH

V:
1. Qua 1 t t nhn i :
a) Tnh s lin k t hirb ph v v s lin k t hir c hnh thnh : Khi ADN t nhn i hon
ton:
- 2 m ch ADN tch ra, cc lin k t hir gi a 2 m ch u b ph v nn s lin k t hir b ph
v b ng s lin k t hir c a AND.
H
Ph v
= H
ADN
- M i m ch ADN u n i cc Nu t do theo NTBS b ng cc lin k t hir nn s lin k t hir
c hnh thnh l t ng s lin k t hir c a 2 AND con.
H
Hnh thnh
= 2 H
ADN
b) S lin k t ho tr c hnh thnh :
- Trong qu trnh t nhn i c a ADN, lin k t ho tr P n i cc Nu trong m i m ch c a
ADN khng b ph v . Nh ng cc Nu t do n b sung th c n i v i nhau b ng lin k t ho
tr hnh thnh 2 m ch m i.
- V v y s lin k t ho tr c hnh thnh b ng s lin k t ho tr n i cc Nu v i nhau trong 2
m ch c a AND.
HT
hnh thnh
= H 2
x
2. Qua nhi u t t nhn i (x t):
a) Tnh t ng s lin k t hidr b ph v v t ng s lin k t hidr hnh thnh :
- T ng s lin k t hidr b ph v : H
Ph v
= H (2
x
1)
- T ng s lin k t hidr c hnh thnh: H
Hnh thnh
= H 2
x
b) T ng s lin k t ho tr c hnh thnh :
- Lin k t ho tr c hnh thnh l nh ng lin k t ho tr n i cc nu t do l i thnh chu i m ch
polinucltit m i.
- S lin k t ho tr n i cc nu trong m i m ch n: 1.
2
N
+ Trong t ng s m ch n c a cc ADN con cn c 2 m ch c c a ADN m c gi l i.

+ Do s m ch m i trong cc ADN con l 2.2
x
2, v v y t ng s lin k t ho tr c hnh
thnh:
HT
hnh thnh
= ( ) ( ) ( )
1 2.2 2 2 2 1 .
2
x x
N
N
_

,
III. TNH TH I GIAN SAO M :
+ C th quan ni m s lin k t cc Nu t do vo 2 m ch c a ADN l ng th i, khi m ch ny ti p
nhn v ng gp d c bao nhiu Nu th m ch kia cng lin k t c bay nhiu Nu.
+ T c t sao : S Nu c ti p nh n v li n k t trong 1 giy.
3
+ Tnh th i gian t nhn i (t sao): Th i gian 2 m ch c a ADN ti p nh n v kin k t Nu t
do
- Khi bi t th i gian ti p nh n v lin k t trong 1 Nu l dt, th i gian t sao c tnh l:
TG t sao = dt
2
N
- Khi bi t t c t sao (m i giy lin k t c bao nhiu Nu) th th i gian t nhn i c a ADN
l:
TG t sao = N (t c t sao)
PH N III : C U TRC ARN (AXIT RIBNUCLIC)
I. TNH S RIBNUCLTIT C A ARN :
+ ARN th ng g m 4 lo i ribnu: A,U, G, X v c t ng h p t 1 m ch ADN theo NTBS. V v y,
s ribnu c a ARN b ng s Nu 1 m ch c a ADN.
rN = rA + rU + rG + rX
+ Trong ARN, A v U cng nh G v X khng lin k t b sung nn khng nh t thi t ph i b ng nhau.
S b sung ch c gi a A, U, G, X c a ARN l n l t v i T, A, X, G c a m ch g c ADN. V v y,
s ribnu m i lo i c a ARN b ng s nu b sung m ch g c ADN.
rA = T
g c
; rU = A
g c
rG = X
g c
; rX = G
g c
Ch : Ng c l i, s l ng v t l % t ng lo i Nu c a ADN c tnh nh sau :
- S l ng :
A = T = rA + rU ; G = X = rR + rX
- T l % :
% %
% %
2
rA rT
A T
+
;
% %
% %
2
rG rX
G X
+

II. TNH KH I L NG PHN T ARN (MARN) : M t ribnu c kh i l ng trung bnh l 300 vC,
nn:
M
ARN
= rN 300 vC =
2
N
300 vC
III. TNH CHI U DI V S LIN K T HO TR P C A ARN :
1. Tnh chi u di :
- ARN g m c m ch rN ribnu v i di 1 Nu l 3,4. V v y, chi u di ARN b ng chi u di
ADN t ng h p nn ARN .
- V v y : L
ADN
= L
ARN
= rN 3,4 =
2
N
3,4.
2. Tnh s lin k t ho tr P :
- Trong chu i m ch ARN: 2 ribnu n i nhau b ng 1 lin k t ho tr , 3 ribnu n i nhau b ng 2 lin
k t ho tr Do , s lin k t ho tr n i cc ribnu trong m ch ARN l:
rN 1.
- Trong m i ribnu c 1 lin k t ho tr g n thnh ph n axit H
3
PO
4
vo thnh ph n ng. Do ,
s lin k t ha tr lo i ny c trong rN ribnu l: rN.
- V y : S lin k t ho tr P c a ARN:
HT
ARN
= rN 1 + rN = 2rN 1.

PH N IV : C CH T NG H P ARN
I. TNH S RIBNUCLOTIT T DO C N DNG :
4
1. Qua 1 l n sao m : Khi t ng h p ARN, ch m ch g c c a ADN lm khun m u lin k t cc ribnu t
do theo NTBS:
A
ADN
n i v i U
ARN
; T
ADN
n i v i A
ARN
G
ADN
n i v i X
ARN
; X
ADN
n i v i G
ARN
V v y :
+ S ribnu t do m i lo i c n dng b ng s nu lo i m n b sung trn m ch g c c a ADN
rA
td
= T
g c
; rU
td
= A
g c
rG
td
= X
g c
; rX
td
= G
g c
+ S ribnu t do cc lo i c n dng b ng s nu c a 1 m ch ADN: rN
td
=
2
N
2. Qua nhi u l n sao m (k l n) :
- M i l n sao m t o nn 1 phn t ARN nn s phn t ARN sinh ra t 1 gen b ng s l n sao m
c a gen .
S phn t ARN = S l n sao m = K
- S ribnu t do c n dng l s ribnu c u thnh cc phn t ARN. V v y, qua K l n sao m t o
thnh cc phn t ARN th t ng s ribnu t do c n dng l:
rN
td
= K rN
- Suy lu n t ng t , s ribnu t do m i lo i c n dng l:
rA
td
= K rA = K T
g c
; rU
td
= K rU = K A
g c
rG
td
= K rG = K X
g c
; rX
td
= K rX = K G
g c
Ch : Khi bi t s ribnu t do c n dng c a 1 lo i:
+ Mu n xc nh m ch khun m u v s l n sao m th chia s ribnu cho s Nu lo i b
sung m ch 1 v m ch 2 c a ADN S l n sao m ph i l c s gi a s ribbnu v
s Nu lo i b sung m ch khun m u.
+ Trong tr ng h p cn c vo 1 lo i ribnu t do c n dng m ch a xc nh m ch g c,
c n c s ribnu t do lo i khc th s l n sao m ph i l c s chung gi a s ribnu t do
m i lo i c n dng v i s Nu lo i b sung c a m ch g c.
II. TNH S LIN K T HIR V LIN K T HO TR P :
1. Qua 1 l n sao m :
a) S lin k t hidro :
H
t
= H
ADN
H
hnh thnh
= H
ADN
H
t
= H
hnh thnh
= H
ADN
b) S lin k t ho tr :
HT
hnh thnh
= rN 1
2. Qua nhi u l n sao m (K l n) :
a) T ng s lin k t hidr b ph v :
H
ph v
= K H
b) T ng s lin k t ho tr hnh thnh :
HT
hnh thnh
= K (rN 1)
III. TNH TH I GIAN SAO M :
T c sao m : S ribnu c ti p nh n v lin k t nhau trong 1 giy.
Th i gian sao m :
a) i v i m i l n sao m : l th i gian m ch g c c a gen ti p nh n v lin k t cc ribnu t do
thnh cc phn t ARN.
+ Khi bi t th i gian ti p nh n 1 ribnu l dt th th i gian sao m l: TG sao m = dt rN
+ Khi bi t t c sao m (m i giy lin k t c bao nhiu ribnu) th th i gian sao m l:
TG sao m = rN (t c sao m)
b) i v i nhi u l n sao m (K l n) :
5
+ N u th i gian chuy n ti p gi a 2 l n sao m m khng ng k thi th i gian sao m nhi u l n
l:
TG sao m nhi u l n = K TG sao m 1 l n
+ N u TG chuy n ti p gi a 2 l n sao m lin ti p ng k l t th i gian sao m nhi u l n l:
TG sao m nhi u l n = K TG sao m 1 l n + (K 1)t
PH N V : C U TRC PRTIN
I. TNH S B BA M T M S AXIT AMIN :
+ C 3 nu k ti p nhau trn m ch g c c a gen h p thnh 1 b ba m g c, 3 ribnu k ti p c a m ch
ARN thng tin (mARN) h p thnh 1 b ba m sao. V s ribnu c a mARN b ng v i s Nu c a
m ch g c, nn s b ba m g c trong gen b ng s b ba m sao trong mARN.
S b ba m t m =
2 3 3
N rN
+ Trong m ch g c c a gen cng nh trong s m sao c a mARN th c 1 b ba m k t thc khng

m ho axit amin. Cc b ba cn l i c m ho axit amin ( aa).
S b ba c m ho aa (aa chu i polipeptit) = 1 1
2 3 3
N rN

+ Ngoi m k t thc khng m ha aa, m m u tuy c m ha aa, nh ng aa ny b c t b khng

tham gia vo c u trc prtin
S aa c a phn t prtin (aa prtin hon ch nh ) = 2 2
2 3 3
N rN

II. TNH S LIN K T PEPTIT : S lin k t peptit hnh thnh = S phn t H

2
O t o ra
+ Hai aa n i nhau b ng 1 lin k t peptit, 3 aa c 2 lin k t peptit chu i polipeptit c M l aa th s
lin k t peptit l:
S lin k t peptit = M 1
III. TNH S CCH M HA C A ARN V S CCH S P T AXIT AMIN TRONG CHU I
POLIPEPTIT:
Cc lo i aa v cc b ba m ho : C 20 lo i aa th ng g p trong cc phn t prtin nh sau:
(1) Glixrin: Gly (6) Xerin: Ser (11) Asparagin: Asn (16) Phenilalanin: Phe
(2) Alanin: Ala (7) Treonin: Thr (12) Glutamic: Glu (17) Tirozin: Tyr
(3) Valin: Val (8) Xistein: Cys (13) Glutamin: Gln (18) Histidin: His
(4) L xin: Leu (9) Metionin: Met (14) Arginin: Arg (19) Triptofan: Trp
(5) Izol xin: Ile (10) Aspartic: Asp (15) Lizin: Lys (20) Prlin: Pro
B ng b ba m t m :
CH CI TH HAI
U X A G
M Axit amin M Axit amin M Axit amin M Axit amin
C
H

C
I

T
H

N
H
T
U
UUU
Phe
UXU
Ser
UAU
Tyr
UGU
Cys
U
C
H

C
I

T
H

B
A
UUX UXX UAX UGX X

UUA
Leu
UXA UAA KT UGA KT A
UUG UXG UAG KT UGG Trp G
X
XUU
Leu
XXU
Pro
XAU
His
XGU
Arg
U
XUX XXX XAX XGX X
XUA XXA XAA
Gin
XGA A
XUG XXG XAG XGG G
A
AUU
Ile
AXU
Thr
AAU
Asn
AGU
Ser
U
AUX AXX AAX AGX X
AUA AXA AAA
Lys
AGA
Arg
A
AUG Met (M) AXG AAG AGG G
G GUU Val GXU Ala GAU Asp GGU Gly U
GUX GXX GAX GGX X
6
GUA GXA GAA
Glu
GGA A
GUG GXG GAG GGG G
7
PH N VI : C CH T NG H P PRTIN
I. TNH S AXIT AMIN T DO C N DNG :
Trong qu tnh gi i m, t ng h p prtein, ch b ba no c a mARN c m ho aa th m i c
ARN mang aa n gi i m.
1. Gi i m t o thnh 1 phn t prtin :
+ Khi ribxm chuy n d ch t u ny n u n c a mARN hnh thnh chu i polipeptit th s
aa t do c n dng c ARN v n chuy n mang n l gi i m m u v cc m k ti p, m
cu i cng khng c gi i.
+ V v y :
- S aa t do c n dng cho m i l n t ng h p chu i polipeptit l:
S aa
td
= 1 1
2 3 3
N rN

- Khi r i kh i ribxm, trong chu i polipeptit khng cn aa t ng ng v i m m u. Do ,

s aa t do c n dng c u thnh phn t prtin hon ch nh (tham gia vo c u trc prtin
th c hi n ch c nng sinh h c) l:
S aa
Pro
= 2 2
2 3 3
N rN

2. Gi i m t o thnh nhi u phn t prtin :

+ Trong qu trnh gi i m, t ng h p prtin, m i l t chuy n d ch c a ribxm trn mARN s t o
thnh 1 chu i polipeptit.
+ C n ribxm chuy n d ch qua mARN v khng tr l i th c n l t tr t c a ribxm. Do , s
phn t prtin (g m 1 chu i polipeptit) b ng s l t tr t c a ribxm.
+ M t gen sao m nhi u l n, t o nhi u phn t mARN cng lo i. M i mARN u c n l t
ribxm tr t qua th qu trnh gi m b i K phn t mARN s t o ra s phn t prtin:
Pro
= t ng s l t tr t Ribxm = K n
+ T ng s axit amin t do thu c hay huy ng v a tham gia vo c u trc cc ph n t protein
v a tham gia m m u.
+ V v y :
- T ng s axit amin t do c dng cho qu trnh gi i m l s axit amin tham gia vo c u trc
ph n t protein v s axit amin tham gia vo vi c gi i m m u ( c dng 1 l n m m
thi).
td
aa
= S Pro 1 1 .
3 3
rN rN
K n
_ _

, ,
- T ng s aa tham gia c u trc prtin th c hi n ch c nng sinh h c (khng k aa m u):
Pro
aa

S Pro
2
3
rN
_

,
II. TNH S PHN T N C V S LIN K T PEPTIT :
+ Trong qu trnh gi i m khi chu i polipeptit ang hnh thnh th c 2 axit amin k ti p n i nhau b ng
lin k t peptit th ng th i gi i phng 1 phn t n c, 3 axit amin n i nhau b ng 2 lin k t peptit,
ng th i gi i phng 2 phn t n c
+ V v y :
- S phn t H
2
O c gi i phng trong qu trnh gi i m t o 1 chu i polipeptit l:
S phn t H
2
O gi i phng = 2
3
rN
- T ng s phn t n c c gi i phng trong qu trnh t ng h p nhi u phn t protein (m i phn

t protein l 1 chu i polipeptit).
8
2
H O
gi i phng
= S phn t Pro 2
3
rN
_

,
- Khi chu i polipeptit r i kh i ribxm tham gia ch c nng sinh h c th axit amin m u tch ra 1
m i lin k t peptit v i axit amin khng cn s lin k t peptit th c s t o l p c l:
3
3
rN
= S aa
Pro
1
- V v y : T ng s lin k t peptit th c s hnh thnh trong cc phn t protein l:
Peptit
LK
= T ng s phn t Pro 3
3
rN
_

,
= S Pro .(S aa
Pro
1)
III. TNH S ARN V N CHUY N (tARN) :
+ Trong qu trnh t ng h p protein, tARN mang axit amin n gi i m. M i l t gi i m, tARN cung
c p 1 axit amin m t ph n t ARN gi i m bao nhiu l t th cung c p b y nhiu axit amin.
+ S gi i m c a tARN c th khng gi ng nhau: C lo i gi i m 3 l n, c lo i 2 l n, 1 l n.
- N u c : x phn t gi i m 3 l n S aa do chng cung c p l 3 x.
y phn t gi i m 2 l n S aa do chng cung c p l 2 y.
z phn t gi i m 1 l n S aa do chng cung c p l z.
- V y : T ng s axit amin c n dng l do cc phn t tARN v n chuy n 3 lo i cung c p.
Ph ng trnh: 3x + 2y + z =
td
aa
c n dng.
IV. S D CH CHUY N C A RIBOXOM TRN ARN THNG TIN :
1. V n t c tr t c a riboxom trn mARN :
+ L di mARN m riboxom chuy n d ch c trong 1 giy.
+ C th tnh v n t c tr t b ng cch chia chi u di mARN cho th i gian riboxom tr t t u n
n u kia (tr t h t Marn).
l
v
t
(/s)
+ T c gi i m c a Ribxm :
- L s axit amin c a chu i polipeptit ko di trong 1 giy (s b ba c gi i trong 1 giy) b ng
s b ba m RB tr t trong 1 giy.
- C th tnh b ng cch chia s b ba c a mARN cho th i gian RB tr t h t mARN.
T c gi i m =
2. Th i gian t ng h p 1 phn t protein (phn t protein g m 1 chu i polipeptit) :
Khi riboxom tr t qua m k t thc, r i kh i mARN th s t ng h p phn t protein c a riboxom
c xem l hon t t. V v y th i gian hnh thnh 1 phn t protein cng l th i gian riboxom
tr t h t chi u di mARN (t u n n u kia).
l
t
t
3. Th i gian m i riboxom tr t qua h t mARN (k t lc ribxm 1 b t u tr t) :

G i t: Kho ng th i gian ribxm sau tr t ch m h n ribxm tr c.
+ i v i RB 1: t
+ i v i RB 2: t + t
+ i v i RB 3: t + 2t
+ T ng t i v i cc RB cn l i.
V. TNH S AXIT AMIN T DO C N DNG I V I CC RIBXM CN TI P XC V I
mARN:
+ T ng s aa t do c n dng i v i cc riboxom c ti p xc v i 1 mARN l t ng c a cc dy
polipeptit m m i riboxom gi i m c:
1 2
...
td x
aa a a a + + +

9
Trong : x: s ribxm; a
1
, a
2
: s aa c a chu i polipeptit c a RB
1
, RB
2
+ N u trong cc riboxom cch u nhau th s aa trong chu i polipeptit c a m i riboxom l n l t

h n nhau l 1 h ng s S aa c a t ng riboxom h p thnh 1 dy c p s c ng:
- S h ng u a
1
= s 1 aa c a RB
1
.
- Cng sai d = s aa RB sau km h n s aa tr c .
- S h ng c a dy x = s riboxom c ti p xc mARN (ang tr t trn mARN).
- T ng s aa t do c n dng l t ng c a dy c p s c ng :
( )
1
2 1
2
x
x
S a x d + 1
]
Ph n B :
C S V T CH T V C CH DI TRUY N C P T BO
(NHI M S C TH )
PH N I : NHI M S C TH V C CH NGUYN PHN
I. TNH S T BO CON T O THNH :
T bo sinh s n b ng cch phn i tr thnh 2 t bo con S t bo th h sau g p i s t bo
th h tr c.
+ T 1 t bo ban u :
- Qua 1 t phn bo t o 2
1
t bo con.
- Qua 2 t phn bo t o 2
2
t bo con.
S t bo con t o thnh t 1 t bo ban u qua x t phn bo: A = 2
x
+ T nhi u t bo ban u :
- a
1
t bo qua x
1
t phn bo t bo con a
1
.2
x
1
- a
2
t bo qua x
2
t phn bo t bo con a
2
.2
x
2
T ng s t bo con sinh ra:
1 2
1 2
.2 .2 ...
x x
A a a + +
II. TNH S NHI M S C TH T NG NG V I NGUYN LI U C CUNG C P

TRONG QU TRNH T NHN I C A NHI M S C TH :
+ Khi t nhn i, m i n a c a nhi m s c th ban u t o thm n a m i t nguyn li u c a mi
tr ng n i bo tr thnh 2 nhi m s c th gi ng h t n (Do c th quan ni m l m t nhi m
s c th c t o thm m t nhi m s c th m i).
+ M i t nguyn phn c 1 t t nhn i c a cc nhi m s c th trong t bo m S t t nhn
i c a nhi m s c th b ng s t nguyn phn c a t bo.
+ S NST t ng ng v i nguyn li u c mi tr ng n i bo cung c p b ng t ng s NST sau
cng trong t t c t bo con tr s NST ban u t bo m .
- T ng s NST sau cng trong t t c t bo con: 2 n.2
x
.
- S NST ban u trong t bo m : 2 n.
V y : T ng s NST t ng ng v i nguyn li u c cung c p khi 1 t bo 2n ph i qua x t
nguyn phn l:
( )
2 2 2 2 2 1
x x
NST n n n
+ S NST ch a hon ton nguyn li u m i :

D t nguyn phn no, trong s NST c a t bo con cng c 2 NST mang NST c c a 1
NST ban u s NST c ch a NST c b ng 2 l n s NST ban u. V v y, s NST trong t
bo con m m i NST ny u c c u thnh t nguyn li u m i do mi tr ng n i bo cung
c p l:
10
NST
m i
( )
2 2 2 2 2 2 2
x x
n n
III. TNH TH I GIAN NGUYN PHN :
1. Th i gian c a 1 chu k nguyn phn :
L th i gian c a 5 giai an, c th c tnh t u k tr c n h t k trung gian ho c t u k
trung gian n h t k cu i.
2. Th i gian qua cc t nguyn phn : L t ng th i gian c a cc t nguyn phn lin ti p.
+ T c nguyn phn khng thay i : Khi th i gian c a t nguyn phn sau lun lun b ng th i
gian c a t nguyn phn tr c: TG
= Th i gian m i t S t nguyn phn

+ T c nguyn phn thay i : Nhanh d n u khi th i gian c a t phn bo sau t h n th i gian
c a t phn bo tr c l 1 h ng s . Ng c l i, th i gian c a nguyn phn gi m d n u.
V d:
- Th i gian c a t nguyn phn 1: 30 pht 30 pht
Nhanh d n u Ch m d n u
V y : Th i gian qua cc t phn bo lin ti p l t ng c a dy c p s c ng m m i s h ng l
th i gian c a 1 t nguyn phn.
( ) ( )
1 2 1
2 1
2 2
x x
TG a a a x d + + 1
]
PH N II : C CH GI M PHN V TH TINH
I. TNH S GIAO T HNH THNH V S H P T T O RA :
1. T o giao t (Ki u NST gi i tnh: c XY; ci XX):
+ vng chn, m i t bo sinh d c s khai (t bo sinh tinh) qua gi m phn cho 4 tinh trng v
g m 2 lo i X v Y c t l b ng nhau.
S tinh trng hnh thnh = S t bo sinh tinh 4
S tinh trng X hnh thnh = S t bo Y hnh thnh
+ vng chn, m i t bo sinh d c s khai (t bo sinh tr ng) qua gi m phn ch cho 1 t bo
tr ng g m 1 lo i X, 3 t bo kia l th nh h ng (v sau b tiu bi n).
S tr ng hnh thnh = S t bo tr ng 1
S th nh h ng = S t bo sinh tr ng 3
2. T o h p t :
+ M t tinh trng lo i X k t h p v i tr ng t o thnh 1 h p t XX, cn tinh trng lo i Y k t h p v i
tr ng t o thnh 1 h p t XY.
- Tinh trng X Tr ng X H p t XX (ci)
- Tinh trng Y Tr ng X H p t XY ( c)
+ M i t bo tr ng ch k t h p v i m t tinh trng t o thnh 1 h p t .
S h p t t o thnh = S tinh trng th tinh = S tr ng th tinh
3. T l th tinh (Hi u su t th tinh):
+ T l th tinh c a tinh trng = S tinh trng th tinh: T ng s tinh tr ng hnh thnh.
+ T l th tinh c a tr ng = S tr ng th tinh: T ng s tr ng hnh thnh.
II. TNH S LO I GIAO T V H P T KHC NHAU V NGU N G C V C U TRC NST :
S phn li v t h p c a NST trong qu trnh gi m phn:
1. phn bo I :
+ T k sau n k cu i, m i NST kp trong c p t ng ng phn li v 1 t bo, c kh nng t ng
h p t do v i cc NST kp c a cc c p khc theo nhi u ki u.
11
+ N u c trao i o n trong c p NST th ch thay i d ng trong s ki u , ch khng lm tng
s ki u t h p.
- S ki u t h p : 2
n
(n s c p NST t ng ng).
- Cc d ng t h p : dng s phn nhnh ho c cch nhn i s .
2. phn bo II :
+ T k sau n k cu i, m i NST n trong NST kp phn li v 1 giao t v c kh nng t h p t
do v i cc NST n c a nh ng c p khc t o thnh nhi u ki u t h p, do pht sinh nhi u lo i
giao t
+ N u c trao i an x y ra t i 1 i m trong c p NST th c m i c p c trao i o n s lm s
lo i giao t tng g p i.
- S ki u giao t : 2
n + m
(m: s c p NST c trao i o n)
- D ng t h p : dng s phn nhnh ho c cch nhn i s .
Ph n C :
CC QUY LU T DI TRUY N
PH N I : CC NH LU T C A MENDEN
A. TM T T L THUY T :
I. M T S KHI NI M V THU T NG :
+ Alen : L cc tr ng thi khc nhau c a cng m t gen. Cc alen c v tr t ng ng trn 1 c p NST
t ng ng (lcut). VD: Gen quy nh mu h t c 2 alen: A h t vng; a h t xanh.
+ C p alen : L 2 alen gi ng nhau hay khc nhau thu c cng m t gen n m trn 1 c p NST t ng ng
v tr t ng ng trong t bo l ng b i. VD: AA, Aa, aa.
- N u 2 alen c c u trc gi ng nhau C p gen ng h p. VD: AA, aa.
- N u 2 alen c c u trc khc nhau C p gen d h p. VD: Aa, Bb.
+ Th ng h p : L c th mang 2 alen gi ng nhau thu c cng 1 gen. VD: AA, aa, BB, bb.
+ Th d h p : L c th mang 2 alen khc nhau thu c cng 1 gen. VD: Aa, Bb, AaBb.
+ Tnh tr ng t ng ph n : L 2 tr ng thi khc nhau c a cng m t tnh tr ng nh ng bi u hi n tri
ng c nhau. VD: Thn cao v thn th p l 2 tr ng thi c a tnh tr ng chi u cao thn c p tnh
tr ng t ng ph n.
+ Ki u gen : L t h p ton b cc gen trong t bo c a c th sinh v t. VD: Aa, AB,
Bv BV AB
, ,
bv bv ab
+ Ki u hnh : L t h p ton b cc tnh tr ng v c tnh c th . VD: Ru i d m c ki u hnh thn
xm cnh di ho c thn en cnh ng n.
II. CC NH LU T C A MENDEN :
1. Ph ng php nghin c u di truy n c a Menden : (c 2 ph ng php)
a) Ph ng php phn tch c th lai :
+ Ch n dng thu n: Tr ng ring v t th ph n , n u i con hon ton gi ng b m th
th u thu n ch ng v tnh tr ng nghin c u.
+ Lai cc c p b m thu n ch ng khc nhau v m t ho c vi c p tnh tr ng t ng ph n.
VD: P
t/c
: vng xanh.
+ S d ng th ng k ton h c trn s l ng l n c th lai phn tch quy lu t di truy n t P
F.
b) Lai phn tch : L php lai gi a c th mang tnh trang tr i v i c th mang tnh tr ng l n
ki m tra ki u gen c a c th mang tnh tr ng tr i l ng h p hay d h p.
+ N u th h lai sinh ra ng tnh th c th c ki u hnh tr i c ki u gen ng h p.
12
+ N u th h lai sinh ra phn tnh th c th c ki u hnh tr i c ki u gen d h p.
VD: Lai phn tch u h t vng (KG: AA ho c Aa) v i u h t xanh (KG: aa)
- N u F
a
ng tnh h t vng th cy u h t vng mu n tm KG c KG ng h p tr i (AA).
- N u F
a
phn tnh (1 vng : 1 xanh) th cy u h t vng mu n tm KG c KG d h p tr i
(Aa).
2. Lai m t c p tnh tr ng :
a) Khi ni m : Php lai trong c p b m thu n ch ng khc nhau v 1 c p tnh tr ng t ng
ph n em lai.
b) Th nghi m : Lai 2 th u H Lan thu n ch ng khc nhau v 1 c p tnh tr ng t ng ph n l
h t vng v i h t l c, thu c F
1
ng lo t h t vng. Cho F
1
t th , F
2
thu c h t vng;
h t xanh.
c) N i dung nh lu t :
+ nh lu t ng tnh : Khi lai b m khc nhau v 1 c p tnh tr ng t ng ph n, th F
1
c ki u
hnh ng nh t bi u hi n tnh tr ng 1 bn c a b ho c m . Tnh tr ng bi u hi n F
1
l tnh
tr ng tr i, tnh tr ng khng bi u hi n F
1
l tnh tr ng l n.
+ nh lu t phn tnh : Khi cho cc c th lai F
1
t th ph n ho c giao ph n th F
2
c s phn
li ki u hnh theo t l x p x 3 tr i : 1 l n .
d) Gi i thch nh lu t :
+ Theo Menden: th h lai F
1
khng sinh giao t lai m ch sinh ra giao t thu n khi t.
+ Theo thuy t NST (c s t bo h c c a nh lu t ng tnh v phn tnh).
e) i u ki n nghi m ng c a nh lu t ng tnh v phn tnh :
+ B m ph i thu n ch ng v khc nhau 1 c p tnh tr ng t ng ph n em lai.
+ Tnh tr ng tr i ph i tr i hon ton.
+ S c th phn tch ph i l n.
f) ngha :
+ nh lu t ng tnh : Lai cc gi ng thu n ch ng t o u th lai F
1
do cc c p gen d h p quy
nh.
+ nh lu t phn tnh : Khng dng F
1
lm gi ng v F
2
xu t hi n tnh tr ng l n khng c l i.
+ ng d ng nh lu t ng tnh v phn tnh trong php lai phn tch : cho php lai xc nh
c ki u gen c a c th mang tnh tr ng tr i l th ng h p hay d h p
3. Lai hai hay nhi u c p tnh tr ng :
a) Khi ni m : L php lai trong c p b m thu n ch ng em lai phn bi t nhau v 2 hay nhi u
c p tnh tr ng t ng ph n. VD: Lai gi a u H Lan h t vng, tr n v i h t xanh, nhn.
b) Th nghi m c a Menden :
+ Th nghi m v k t qu :
- Lai gi a 2 th u thu n ch ng khc nhau 2 c p tnh tr ng t ng ph n: h t vng v tr n
v i h t xanh v nhn, thu c F
1
ng lo t h t vng tr n.
- Cho cc cy F
1
vng tr n t th ph n ho c giao ph n v i nhau, F
2
thu c t l x p x :
9 vng tr n : 3 vng nhn : 3 xanh tr n : 1 xanh nhn.
+ Nh n xt :
- F
2
xu t hi n 2 lo i ki u hnh m i khc b m l vng nhn v xanh tr n c g i l
bi n d t h p.
- M i tnh tr ng xt ring tun theo nh lu t ng tnh F
1
v phn tnh F
2
.
Xt ring :
F
1
: 100% h t vng F
2
: h t vng/h t xanh = 9 + 3/3 + 1 = 3/1
F
1
: 100% h t tr n F
2
: h t tr n/h t nhn = 9 + 3/3 + 1 = 3/1
Xt chung 2 tnh tr ng : F
2
= (3V : 1X) (3T : 1N) = (9V T : 3V N : 3X T : 1X
N)
+ V y : M i c p tnh tr ng di truy n khng ph thu c vo nhau.
13
c) N i dung nh lu t phn li c l p : Khi lai 2 b m thu n ch ng, khc nhau v 2 hay nhi u
c p tnh tr ng t ng ph n th s di truy n c a c p tnh tr ng ny khng ph thu c vo s di
truy n c a c p tnh tr ng kia, do F
2
xu t hi n nh ng t h p tnh tr ng khc b m g i
l bi n d t h p .
d) Gi i thch nh lu t phn li c l p c a Menden theo thuy t NST (c s TB h c):
+ Gen tr i A: h t vng; gen l n a: h t xanh. Gen tr i B: h t tr n; gen l n b: h t nhn.
+ M i c p gen qui nh 1 c p tnh tr ng v n m trn 1 c p NST t ng ng ring.
+ P
t/c
: vng tr n x xanh nhn F
1
: 100% vng tr n. F
1
F
1
F
2
g m:
- 9 ki u gen: 1AABB : 2AaBB : 2AABb : 4AaBb : 1Aabb : 2Aabb : 1aaBB : 2aaBb : 1aabb.
- 4 ki u hnh: 9 vng tr n : 3 vng nhn : 3 xanh tr n : 1 xanh nhn.
e) i u ki n nghi m ng :
+ B m ph i thu n ch ng v khc nhau v cc c p tnh tr ng t ng ph n em lai.
+ Tnh tr ng tr i ph i tr i hon ton.
+ S c th phn tch ph i l n.
+ Cc c p gen xc nh cc c p tnh tr ng t ng ph n n m trn cc c p NST t ng ng khc
nhau.
+ Cc c p gen ph i tc ng ring r ln s hnh thnh tnh tr ng.
f) ngha : S phn li c l p v t h p t do c a NST v gen trong gi m phn, th tinh lm tng
bi n d t h p l ngu n nguyn li u cho ch n gi ng v ti n ho, gi i thch s a d ng c a sinh
v t.
4. Di truy n tnh tr ng trung gian (Tr i khng hon ton):
a) Th nghi m :
Lai 2 th hoa D Lan thu n ch ng hoa : AA v i hoa tr ng aa, c cc cy F
1
u c hoa
mu h ng (Aa). Cho cc cy F
1
t th ph n (ho c giao ph n), F
2
phn li theo t l : 1 : 2
h ng : 1 tr ng.
Nh n xt : Th ng h p v d h p c ki u hnh khc nhau.
b) N i dung nh lu t : Khi lai 2 c th b m khc nhau v 1 c p tnh tr ng, th F
1
ng lo t
mang tnh tr ng trung gian gi b v m .
c) Gi i thch : Tnh tr ng mu hoa do m t c p gen quy nh: AA: hoa ; aa: hoa tr ng; Aa: hoa
h ng.
S lai :
P
TC
: AA (hoa ) aa (hoa tr ng)
G
P
: A a
F
1
: Aa (100% hoa h ng)
F
1
x F
1
: Aa (hoa h ng) Aa (hoa h ng)
1
F
G
A, a A, a
F
2
: AA (1 ) : 2Aa (2 h ng) : aa (1 tr ng)

B. PH NG PHP GI I :
I. TNH S LO I V THNH PH N GEN GIAO T :
1. S lo i giao t : Khng tu thu c vo ki u gen trong KG m tu thu c vo s c p gen d h p trong
:
+Trong KG c 1 c p gen d h p 21 lo i giao t .
+Trong KG c n c p gen d h p 2n lo i giao t .
2. Thnh ph n gen (KG) c a giao t :
+Trong t bo (2n) c a c th gen t n t i thnh t ng c p t ng ng, cn trong giao t (n) ch cn
mang 1 gen trong c p.
- i v i c p gen ng h p AA (ho c aa): cho 1 lo i giao t A (ho c 1 lo i giao t a).
14
- i v i c p gen d h p Aa: cho 2 lo i giao t v i t l b ng nhau giao t A v giao t a.
+Suy lu n t ng t i v i nhi u c p gen d h p n m trn cc c p NST khc nhau, thnh ph n
ki u gen c a cc lo i giao t c ghi theo s phn nhnh (s Auerbac) ho c b ng cch
nhn i s .
V d: Ki u gen: AaBbDd giao t : ABD, ABd, AbD, Abd, aBD, aBd, abD, abd.
II. TNH S KI U T H P, KI U GEN, KI U HNH V CC T L PHN LI I CON :
1. S ki u t h p : M i lo i giao t c t h p t do v i cc lo i giao t ci t o thnh nhi u ki u
t h p trong cc h p t . V v y s ki u t h p gi a cc lo i giao t c v ci l:
S ki u t h p = S lo i giao t c S lo i giao t ci
Ch :
+ Bi t ki u t h p Bi t s lo i giao t c, giao t ci Bi t c c p gen d h p trong
ki u gen c a cha m .
+ Ki u t h p khc nhau nh ng c th a n ki u gen gi ng nhau S KG S ki u t
h p .
2. S lo i giao t v t l phn li v ki u gen(KG), ki u hnh (KH):
S di truy n c a cc gen l c l p v i nhau S t h p t do gi a cc c p gen cng nh gi a
cc c p tnh tr ng.V v y, k t q a v ki u gen cng nh v ki u hnh i con c tnh nh
sau:
+T l KG chung c a nhi u c p gen = Cc t l KG ring r c a m i c p gen nhn v i nhau.
S KG tnh chung = S KG ring c a m i c p gen nhn v i nhau
+T l KH chung c a nhi u c p tnh tr ng = Cc t l KH ring r c a m i c p tnh tr ng nhn v i
nhau
III. TM KI U GEN C A B M :
1. Ki u gen ring c a t ng lo i tnh tr ng : Xt ring k t qu i con lai F
1
c a t ng lo i tnh tr ng.
a) F
1
ng tnh :
+ N u b m (P) c KH khc nhau th F
1
nghi m ng L ng tnh c a Menden Tnh tr ng
bi u hi n F
1
l tnh tr ng tr i v th h P u thu n ch ng: AA aa.
+ N u P cng ki u hnh v F
1
mang tnh tr ng tr i th 1 trong 2P c KG ng h p tr i AA, P
cn l i c th l AA ho c Aa.
+ N u P khng r KH v F
1
mang tnh tr ng tr i, th 1 trong 2P l ng h p tr i AA, P cn l i
tu : AA, Aa ho c aa.
b) F
1
phn tnh n u c t l :
+ F
1
phn tnh theo t l 3:1
F
1
nghi m ng nh lu t phn tnh c a Menden tnh tr ng
3
4
l tnh tr ng tr i,
1
4
l
tnh tr ng l n v P u d h p: Aa Aa.
Ch : Trong tr ng h p tr i khng hon ton th t l F
1
l 1 : 2 : 1. Trong tr ng h p c
gen gy ch t tr ng thi ng h p th t l F
1
l 2 : 1.
+ F
1
phn tnh theo t l 1 : 1
F
1
l k t q a c tr ng c a php lai phn tch th d h p 1bn P c KG d h p Aa, P
cn l i ng h p aa.
+ F
1
phn tnh khng r t l
D a vo c th mang tnh tr ng l n F
1
l aa P u ch a gen l n a, ph i h p v i KH
c a P suy ra KG c a P.
2. Ki u gen chung c a nhi u lo i tnh tr ng :
a) Trong php lai khng ph i l php lai phn tch : K t h p k t qu v KG ring c a t ng lo i
tnh tr ng v i nhau.
V d: c chua A: qu ; a: qu vng.
B: qu trn; b: qu b u d c.
15
Cho lai 2 cy ch a r KG v KH v i nhau thu c F
1
g m: 3 cy trn; 3 b u d c; 1 vng
trn; 1 vng b u d c. Cc c p gen n m trn cc c p NST khc nhau. Tm KG 2 cy thu c th h
P.
+ Xt ring t ng c p tnh tr ng :
- F
1
g m (3 + 3) : (1 + 1) vng = 3 : 1 vng (theo L ng tnh) P: Aa Aa
- F
1
g m (3 + 1) trn : (3 + 1) b u d c = 1 trn : 1 b u d c (lai phn tch d h p) P: Bb
bb
+ Xt chung : K t h p k t q a v ki u gen ring c a m i lo i tnh tr ng trn Ki u gen
c a P l: AaBb AaBb.
b) Trong php lai phn tch : Khng xt ring t ng lo i tnh tr ng m ph i d a vo k t qu c a
php lai xc nh t l v thnh ph n gen c a m i lo i giao t sinh ra KG c a c th .
IV. CCH NH N NH QUY LU T DI TRUY N :
1. Cn c vo php lai khng ph i l php lai phn tch :
+Tm t l phn tnh v KH th h con i v i m i lo i tnh tr ng.
+Nhn t l KH ring r c a lo i tnh tr ng ny v i v i t l KH ring c a lo i tnh tr ng kia. N u
th y k t qu tnh c ph h p v i k t q a php lai 2 c p gen quy nh 2 lo i tnh tr ng
n m trn 2 c p NST khc nhau, di truy n theo quy lu t phn li c l p c a Menden (tr t l 1 :
1 nhn v i nhau).
V d: Cho lai 2 th c chua: qu thn cao v i qu thn th p thu c 37,5% qu thn
cao; 37,5% qu thn th p; 12,5% qu vng thn cao; 12,5% qu vng thn th p. Bi t r ng
m i tnh tr ng do 1 gen quy nh.
Gi i :
+ Xt ring t ng tnh tr ng th h con
(37,5% + 37,5%) : (12,5% + 12,5%) vng = 3 : 1 vng
(37,5% + 12,5%) cao : (37,5% + 12,5%) th p = 1 cao : 1 th p
+ Nhn 2 t l ny (3 : 1 vng) (1 cao : 1 th p) = 3 cao : 3 th p : 1 vng cao : 1 vng
th p. Ph h p v i php lai trong bi.
+ V y : 2 c p gen quy nh 2 c p n m trn 2 c p NST khc nhau.
2. Cn c vo php lai phn tch :
+Khng xt ring t ng lo i tnh tr ng m d a vo k t qu php lai xc nh t l v lo i giao t
sinh ra c a cc c th c n tm.
+N u k t qu lai ch ng t c th d h p kp cho ra 4 lo i giao t t l b ng nhau 2c p gen
n m trn 2 c p NST khc nhau.
PH N II : LIN K T GEN HON V GEN
I. LIN K T GEN HON TON :
1. Th nghi m c a Mocgan :
a) i t ng nghin c u : Ru i gi m c nh ng i m thu n l i trong nghin c u di truy n: d
nui trong ng nghi m, nhi u, vng i ng n (10 14
ngy
/
th h
), s l ng NST t (2n = 8),
nhi u bi n d d th y.
b) N i dung th nghi m :
+ Lai 2 dng ru i gi m thu n ch ng khc nhau v 2 c p tnh tr ng t ng ph n l ru i thn
xm, cnh di v i ru i thn en cnh ng n. c F
1
ng lo t ru i thn xm cnh di.
V y : theo nh lu t ng tnh c a Menden: thn xm cnh di l tnh tr ng tr i hon ton so
v i thn en, cnh ng n v F
1
c ki u gen d h p 2 c p gen.
+ Lai phn tch ru i c F
1
thn xm, cnh di v i ru i ci thn en, cnh ng n. F
2
thu c
50% thn xm cnh di; 50% thn en cnh ng n.
16
c) Nh n xt :
+ N u 2 tnh tr ng do 2 c p gen n m trn 2 c p NST khc nhau di truy n phn li c l p th
k t qu lai phn tch thu c 4 lo i ki u hnh v i t l b ng nhau.
+ K t qu th nghi m ch thu c 2 lo i ki u hnh gi ng b m . Ru i ci l th ng h p v
2 c p gen l n ch cho 1 lo i giao t , ch ng t ru i ci F
1
d h p 2 c p gen nh ng ch cho 2
lo i giao t v i t l b ng nhau ch khng ph i l 4 lo i giao t gi ng nh phn li c l p
c a Menden
+ Nh v y : C s di truy n lin k t gi a 2 tnh tr ng mu s c thn v hnh d ng cnh.
Tnh tr ng thn xm lun i km v i tnh tr ng cnh di, tnh tr ng thn en lun i km v i
tnh tr ng cnh ng n.
2. Gi i thch c s t bo h c (v s phn li NST):
- Quy c : B: thn xm; b: thn en; V: cnh di; v: cnh ng n.
- K t qu th nghi m trn ch c th gi i thch c n u th a nh n cc gen B v V cng n m trn 1
NST (k hi u: BV), cc gen b v v cng n m trn 1 NST ( k hi u: bv) trong c p t ng ng.
- S lai : (HS t vi t).
3. N i dung nh lu t lin k t gen hon ton :
- Cc gen phn b trn NST t i nh ng v tr xc nh g i l lcut.
- Trong t bo, s l ng gen l n h n s l ng NST nhi u nn trn m i NST ph i mang nhi u gen.
- Cc gen n m trn 1 NST phn li cng nhau trong qu trnh phn bo v lm thnh 1 nhm gen ln
k t.
- S nhm gen lin k t m i loi l t ng ng v i s NST n b i (n) c a loi .
- S nhm tnh tr ng di truy n lin k t t ng ng v i nhm gen lin k t.
4. ngha c a di truy n lin k t :
- Lin k t gen lm h n ch s xu t hi n c a bi n d t h p, b o ton nh ng tnh tr ng gi ng b
m .
- Lin k t gen m b o s di truy n b n v ng t ng nhm tnh tr ng qui nh b i cc gen trn 1
NST
- Trong ch n gi ng, ti n hnh lai t o ra gi ng m i c cc gen qu (qui nh nhm tnh tr ng t t)
n m trong cng 1 nhm gen lin k t lun i km v i nhau.
II. LIN K T GEN KHNG HON TON :
1. Th nghi m : Khi cho lai ru i ci F
1
thn xm cnh di giao ph i v i ru i ci thn en cnh ng n.
Thu c F
2
: 41% thn xm, cnh di; 41% thn en, cnh ng n; 9% thn xm, cnh ng n; 9%
thn en cnh di.
Nh n xt :
- N u ch c hi n t ng lin k t gen th F
2
ch c 2 lo i ki u hnh l xm, di v en, ng n.
- Th c t F
2
c 4 lo i ki u hnh, trong c 2 lo i ki u hnh m i l thn xm, cnh ng n v
thn en, cnh di v i t l th p l k t qu c a hi n t ng hon v gen gi a 2 trong 4 crmatit
c a c p NST kp.
2. Gi i thch b ng c s t bo h c : (v s phn li NST)
- Vi t s lai ( HS t vi t )
- T n s hon v gen (P) = t l % cc lo i giao t c gen hon v .
VD: Th nghi m trn th t n s hon v = 9% Bv + 9%bV = 18%.
B. PH NG PHP GI I :
I. TNH S LO I V THNH PH N GIAO T :
1. Cc gen lin k t hon ton :
a) Trn 1 c p NST (1 nhm gen)
+ Cc gen ng h p t 1 lo i giao t .
V d:
Ab
Ab
1 lo i giao t Aa;
ABd
ABd
Abd.
17
+ N u c 1 c p gen d h p tr ln 2 lo i giao t t l t ng ng.
V d:
AB
Ab
AB = Ab;
AB
ab
AB = ab;
ABD
abd
ABD = abd.
b) Trn nhi u c p NST (nhi u nhm gen) n u m i nhm gen c t nh t 1 c p gen d h p:
S lo i giao t = 2n V i : n = s nhm gen (s c p NST)
Tm thnh ph n gen m i lo i giao t : dng s phn nhnh ho c nhn i s l m i lo i
giao t c a m i nhm gen ny ph i h p ki u v i cc lo i giao t c a nhm gen kia.
V d: C th c KG:
AB DE
.
ab de
4 lo i giao t : AB.DE : AB.de : ab.DE : ab.de
V s nhm gen l 2 s lo i giao t 2
2
= 4 lo i giao t .
2. Cc gen lin k t khng hon ton :
M i nhm gen ph i ch a 2 c p gen d h p tr ln m i pht sinh giao t mang t h p gen cho
(giao t HVG) trong qu trnh gi m phn.
a) Tr ng h p 2 c p gen d h p : S lo i giao t : 2
2
= 4 lo i t l khng b ng nhau .
Thnh ph n gen :
+ 2 lo i giao t bnh th ng mang gen lin k t t l m i lo i giao t ny > 25%.
+ 2 lo i giao t HVG mang t h p gen cho nhau do 2 gen t ng ng i ch , t l m i
lo i giao t ny < 25%.
V d: C th c KG lin k t khng hon ton t o giao t :
- 2 lo i giao t bnh th ng t l cao l: AB = ab > 25%.
- 2 lo i giao t HVG t l th p l: Ab = aB < 25%.
b) Tr ng h p 3 c p gen d h p :
+ C x y ra trao i cho 2 ch :
VD: C th c KG:
ABD
Abd
- S lo i giao t t o ra = 8 lo i.
- Thnh ph n KG cc lo i giao t :
Giao t bnh th ng: ABD = abd
Giao t TC 1 ch : Abd = aBD = X
1
; ABd = abD = X
2

Giao t TC 2 ch : AbD = X
3

+ Khng x y ra TC 2 ch :
VD: C th c KG:
ABD
abd
- S lo i giao t t o ra = 6 lo i giao t .
- Thnh ph n KG cc lo i giao t :
Giao t bnh th ng: ABD = abd
Giao t TC 1 ch : Abd = aBD = X
1
; ABd = abD = X
2
II. T N S TRAO I CHO V KHO NG CCH T NG I GI A 2 GEN TRN 1 NST :
1. T n s trao i cho (t n s HVG): p
- T n s TC gi a 2 gen trn cng NST b ng t ng t l 2 giao t HVG.
Do : T l m i lo i giao t bnh th ng =
100 1
2 2
p p
T l m i lo i giao t HVG =
2
p

- T n s TC th hi n l c lin k t gi a cc gen. Th ng cc gen c xu h ng ch y u l lin k t
t n s HVG < 50%.
- Trong tr ng h p c bi t : cc t bo sinh d c s khai u x y ra TC gi ng nhau t n s
HVG
18
p = 50%. Do , c th d h p t kp cho 4 lo i giao t t l t ng ng gi ng v i tr ng h p
phn li c l p.
2. Kho ng cch t ng i gi a cc gen trn cng 1 NST :
- T n s HVG th hi n kho ng cch t ng i gi a 2 gen: 2 gen cng n m xa nhau th t n s
HVG cng l n v ng c l i cc gen cng n m xa nhau th t n s HVG cng nh .
- D a vo t n s HVG Kho ng cch gi a cc gen V tr t ng i (locut) trong nhm gen lin
k t.
- Qui c : 1 cM (centimorgan) = 1%HVG.
III. TNH T N S HON V GEN :
1. Trong php lai phn tch :
T n s HVG: p = 100%
V d: Lai phn tch ru i ci thn xm cnh di thu c KG i
Ab
aB
c th h lai g m 376 con
xm ng n : 375 con en di : 124 con xm di : 125 con en ng n.
Gi i : Xm di v en ng n l 2 KH do TC t o ra :
T n s HVG
124 125
100 25%
376 375 124 125
+

+ + +
2. Trong cc php lai khc (gi i b ng i s )
+ t p: T n s HVG t l giao t HVG l:
2
p
t l giao t BT l:
1
2
p
+D a vo lo i KH m bi cho bi t. L p t l :
T l cc KG lm nn KH theo n s p =
V d: Cho cy thn cao h t di c KG
Ab
aB
t th ph n, F
1
thu c 4000 cy, trong c 260
cy th p trn.
Gi i :
- t p = T n s HVG t l giao t HVG l:
2
p
- F
1
thu c cy th p trn
ab
ab
_

,
c t l =
160 4
4000 100
- T l KG lm nn cy th p trn l:
2
ab
.
2 ab
p _

,
ph ng trnh:
2
4
40%
2 100
p
p
_

,
IV. CCH NH N NH QUY LU T DI TRUY N :
1. D a vo php lai khng ph i l php lai phn tch .
+Tm t l phn tnh v KH th h lai i v i m i lo i tnh tr ng.
+Nhn 2 t l KH ring c a 2 lo i tnh tr ng v i nhau. N u k t qu khng ph h p bi 2 c p
gen quy nh 2 c p tnh tr ng n m trn cng 1 c p NST.
2. D a vo php lai phn tch
+N u k t qu lai ch ng t c th d h p kp cho 2 lo i giao t ho c 4 lo i giao t c t l khng
b ng nhau 2 c p gen n m trn cng 1 c p NST.
PH N III : T NG TC GEN
19
I. TNH TR NG A GEN (T ng tc gen/Nhi u gen chi ph i m t tnh tr ng)
1. Tc ng b tr :
a) Khi ni m :
Tc ng b tr l ki u tc ng qua l i c a 2 hay nhi u c p gen thu c nh ng lcut khc
nhau (khng alen) lm xu t hi n 1 tnh tr ng m i.
b) N i dung nh lu t :
+ Hai ho c nhi u gen khng alen c th tc ng ln s hnh thnh tnh tr ng.
+ Cc d ng tc ng khc nhau cho t l ki u hnh F
2
l bi n d ng c a (9 : 3 : 3 : 1)
c) Cc d ng tc ng b tr : (Cc t l : 9 : 3 : 3 : 1; 9 : 6 : 1; 9 : 7). Ta ch xt 1 d ng t l : 9 : 6 :
1.
+ Th nghi m : Khi lai 2 th b qu trn thu n ch ng v i nhau , F
2
thu c 3 lo i ki u hnh v i
t l : 9 d t : 6 trn : 1 di.
+ Gi i thch :
F
2
c t l ki u hnh: 9 : 6 : 1 = 16 t h p = 4 lo i giao t (?F
1
) 4 lo i giao t (?F
1
).
Ngha l F
1
m i bn cho 4 lo i giao t v i t l b ng nhau.V y F
1
m i bn u ph i d
h p t nh t 2 c p gen, nh ng ch quy nh 1 tnh tr ng. V y tnh tr ng d ng qu do 2 c p
gen n m trn 2 c p NST t ng ng khc nhau tc ng tc ng qua l i cng qui nh.
Qui c gen : Gi s 2 c p gen t ng tc l Aa v Bb:
- Cc ki u gen c 2 gen tr i (AB) tc ng b tr hnh thnh b qu d t.
- Cc ki u gen ch c 1 gen tr i: Abb ho c aaB qui nh b qu trn.
- Ki u gen c 2 c p gen l n (aabb) tc ng b tr hnh thnh b qu di.
20
S lai :
P
TC
: AAbb (qu trn) aaBB (qu trn)
G
P
: Ab aB
F
1
: AaBb (100% qu di)
F
1
x F
1
: AaBb (qu di) AaBb (qu di)
1
F
G :
AB, Ab, aB, ab AB, Ab, aB, ab
F
2
: 9 AB : 3 Abb : 3 aaB : 1 aabb
9 qu d t 6 qu trn 1 qu di

2. Tc ng t ch :
a) Khi ni m : L tr ng h p m t gen ny ki m hm ho t ng c a m t gen khc, khng cng
lcut.
b) Cc d ng t ng tc t ch : t ch gen tr i (12 : 3 : 1; 13 : 3) v t ch do gen l n (9 : 4 : 3).
Ta ch xt 1 d ng t l 12 : 3 : 1.
+ Th nghi m : Cho lai ng a lng xm thu n ch ng v i ng a lng hung thu n ch ng, c F
1
ton lng xm. Cho cc con ng a F
1
giao ph i v i nhau, F
2
c s phn li ki u hnh theo t l :
12 xm : 3 en : 1 hung.
+ Gi i thch : (t ng t tc ng b tr ).
Tr ng h p A t ch :
- Cc ki u gen c m t gen tr i A (AB; Abb) t
ch ho t ng c p gen B, b qui nh lng xm.
- Cc ki u gen (aaB) c gen tr i B khng b t ch
qui nh mu en.
- Ki u gen c 2 c p gen l n aabb qui nh lng
hung.
- S lai :
P
TC
: AABB (xm) aabb (hung)
G
P
: AB ab
F
1
: AaBb (100% xm)
F
1
xF
1
: AaBb (xm) AaBb (xm)
1
F
G :
F
2
: 9AB : 3Abb : 3aaB : 1aabb
12 xm 3 en 1 hung
Tr ng h p B t ch :
- Cc ki u gen c m t gen tr i B (AB; aaB) t
ch ho t ng c p gen B, b qui nh lng xm.
- Cc ki u gen (Abb ) c gen tr i A khng b t
ch qui nh mu en.
- Ki u gen c 2 c p gen l n aabb qui nh lng
hung.
- S lai :
P
TC
: AABB (xm) aabb (hung)
G
P
: AB ab
F
1
: AaBb (100% xm)
F
1
xF
1
: AaBb (xm) AaBb (xm)
1
F
G :
F
2
: 9AB : 3aaB : 3Abb : 1aabb
12 xm 3 en 1 hung
3. Tc ng c ng g p :
a) Khi ni m : Tc ng c ng g p l ki u tc ng c nhi u gen, trong m i gen ng gp 1 ph n
nh nhau vo s pht tri n c a cng 1 tnh tr ng.
b) Th nghi m : Lai gi ng la m h t thu n ch ng (TC) v i gi ng h t tr ng TC, F
1
thu c
ton h t n F
2
c s phn li ki u hnh: 15 : 1 tr ng. Mu c m nh t khc nhau, t
th m n nh t
c) Gi i thch : Mu s c h t la m F
2
c t l phn li ki u hnh l 15 : 1 g m 16 t h p, nn mu
s c ph i do 2 c p gen n m trn 2 c p NST khc nhau t ng tc qui nh.
Qui c : Gi s 2 c p gen t ng tc l Aa, Bb
+ Cc ki u gen c m t gen tr i (AB; Abb; aaB) u qui nh h t mu . S l ng gen
tr i trong ki u gen cng nhi u th mu cng m.
+ Ki u gen khng c m t gen tr i no c (aabb) qui nh h t tr ng.
21
S lai :
P
TC
: AABB (qu ) aabb (qu tr ng)
G
P
: AB ab
F
1
: AaBb (100% )
F
1
x F
1
: AaBb ( ) AaBb ( )
1
F
G :
F
2
: 9 AB : 3 Abb : 3 aaB : 1 aabb
15 ( m nh t) 1 tr ng
II. GEN A HI U (M t gen chi ph i nhi u tnh tr ng)
1. V d :
+ u H Lan : Th hoa tm th h t nu, nch l c ch m en; th hoa tr ng th h t nh t nch l
khng c ch m nu.
+ ru i Gi m : Cc gen qui nh cnh ng n th t thn ng n, lng c ng, hnh d ng c quan sinh
d c thay i, tr ng t, tu i th gi m u trng suy y u Cn gen quy nh cnh di th thn t
di, lng m m tr ng nhi u, tu i th cao, u trng m nh
2. Gi i thch : M i nhm tnh tr ng trn d u do 1 gen qui nh .
B. PH NG PHP GI I :
I. CC KI U T NG TC : M i ki u t ng tc c 1 t l KH tiu bi u d a theo bi n d ng c a (3 :
1)
2
nh sau:
1. Ki u h tr c 3 t l KH : 9 : 3 : 3 : 1 ; 9 : 6 : 1 ; 9 : 7.
a) H tr gen tr i hnh thnh 4 KH : 9 : 3 : 3 : 1.
AB Abb aaB aabb thu c t l : 9 : 3 : 3 : 1.
b) H tr gen tr i hnh thnh 3 KH : 9 : 6 : 1.
AB (Abb = aaB) aabb thu c t l : 9 : 6 : 1.
c) H tr gen tr i hnh thnh 2 KH : 9 : 7.
AB (Abb = aaB = aabb) thu c t l : 9 : 7.
2. Ki u t ch c 3 t l KG : 12 : 3 : 1 ; 13 : 3 ; 9 : 4 : 3.
a) t ch gen tr i hnh thnh 3 KH : 12 : 3 : 1.
(AB = Abb) aaB aabb thu c t l : 12 : 3 : 1.
b) t ch gen tr i hnh thnh 2 KH : 13 : 3.
(AB = Abb = aabb) aaB thu c t l : 13 : 3.
c) t ch gen l n hnh thnh 3 KH : 9 : 4 : 3.
AB (Abb = aabb) aaB thu c t l : 9 : 4 : 3.
3. Tc ng c ng g p (tch lu ) hnh thnh 2 KH : 15 : 1.
AB (Abb = aabb) aaB
T ng qut n c p gen tc ng c ng g p T l KH theo h s m i s h ng trong tri n khai c a
nh th c Newton.
(A + a)
n
II. XC NH S C P GEN T NG TC ( nh n nh quy lu t di truy n)
+ Th ng d a vo k t qu phn tnh th h lai S ki u t h p giao t S lo i giao t c a b
m S c p gen t ng tc.
+ T l ki u phn tnh c th thu c 16 ki u t h p nh : 9 : 6 : 1; 9 : 7 Ho c 8 ki u t h p nh : 4 :
3 : 1;
6 : 1 : 1 Ho c 4 ki u t h p nh : 3 : 1; 1 : 2 : 1(xem b ng ghi cc ki u t ng tc t ng ng).
III. D ON KI U T NG TC :
Sau khi xc nh ki u t ng tc, ng th i xc nh ki u gen b m Vi t s lai c th c c a php
lai th y t l KG theo d ng no, i chi u v i t l KH c a bi D on ki u t ng tc.
22
PH N IV : DI TRUY N LIN K T V I GI I TNH
I. XC NH KI U NST GI I TNH :
1. Trong thin nhin, g p 1 s ki u NST gi i tnh nh sau: XX, XY, XO (XX l ng giao t , XY
ho c XO l d giao t ).
+ c XY, ci XX: ng i, ng v t c v, ru i gi m
+ c XX, ci XY: cc lo i chim, b m t m, ch nhi, b st
+ c XO, ci XX: b xt, chu ch u, r p
+ c XX, ci XO: b nh y
2. N u c th c c p trong bi khng nu loi no Ki u NST gi i tnh c th xc nh theo 2
cch:
+ D a vo c th mang tnh tr ng l n th h c t l phn tnh 3 : 1. V tnh tr ng ny d xu t
hi n c th XY Gi i tnh c a c th thu c NST gi i tnh XY.
+ Dng cch lo i suy, l n l t th t ng ki u NST gi i tnh Ki u no cho k t qu ph h p v i
bi th nh n.
V d : Cho 1 c th mang 1 c p gen d h p quy nh cnh th ng giao ph i v i c th khc
c F
1
g m 256 con cnh th ng; 85 con cnh cong (ch ton con c).
C p gen d h p quy nh cnh th ng Cnh th ng l tnh tr ng tr i, cnh cong l tnh tr ng l n.
F
1
c t l : 3 cnh th ng : 1 cnh cong. Nh ng tnh tr ng l n cnh cong ch bi u hi n con c
NST gi i tnh c a con c l XY, con ci XX.
II. DI TRUY N LIN K T V I GI I TNH :
1. Khi ni m : L hi n t ng di tuy n cc tnh tr ng m c gen xc nh chng n m trn cc NST gi i
tnh.
2. Gen trn NST X (Qui lu t di truy n cho)
a) Th nghi m : Moocgan lai thu n ngh ch ru i gi m m t v i m t tr ng.
Lai thu n :
P: m t m t tr ng
F
1
: 100% m t
F
2
: 3 m t : 1 m t tr ng (ton con c)
Lai ngh ch :
P: m t tr ng m t
F
1
: 1 m t : 1 m t tr ng
F
2
: 1 m t :
1 m t
tr ng
: 1 m t : 1 m t tr ng
b) Gi i thch :
+ F
1
ng lo t m t , theo nh lu t ng tnh th m t tr i hon ton so v i m t tr ng.
Qui c : W: m t ; w: m t tr ng.
+ N u gen n m trn NST th ng th F
2
(trong php lai thu n) m t tr ng phn b c gi i c
v ci. Th c t F
2
mu m t tr ng ch c con c. V v y, gen qui nh mu m t ru i ph i
n m trn NST gi i tnh X, khng c alen trn Y.
+ S lai :
Php lai thu n :
P: X
W
X
W
( m t ) X
w
Y ( m t tr ng)
G
P
: X
W
X
w
, Y
F
1
: X
W
X
w
, X
W
Y (100% m t )
F
1
x F
1
: X
W
X
w
X
W
Y
1
F
G :
X
W
, X
w
X
W
, Y
F
2
: X
W
X
W
: X
W
X
w
: X
W
Y : X
w
Y
3 m t 1 m t
23
tr ng
24
Php lai ngh ch :
P: X
W
X
W
( m t tr ng) X
w
Y ( m t )
G
P
: X
W
X
w
, Y
F
1
: X
W
X
w
( m t ) : X
w
Y ( m t tr ng)
F
1
x F
1
: X
W
X
w
X
w
Y
1
F
G :
X
W
, X
w
X
w
, Y
F
2
: X
W
X
w
: X
w
X
w
: X
W
Y : X
w
Y
1 m t
:
1 m t
tr ng
: 1 m t :
1 m t
tr ng
V y : php lai thu n gen l n trn X do b truy n cho con gi v bi u hi n con trai.
c) N i dung nh lu t :
+ Di truy n cho : Tnh tr ng c a b truy n cho con ci (gi), tnh tr ng c a m truy n cho con
c.
+ Hai php lai thu n ngh ch cho k t qu khc nhau.
3. Gen trn NST Y (Quy lu t di truy n th ng)
+ NST Y a s loi h u nh khng mang gen, nn h u nh gen trn NST X hi m c gen t ng
ng trn Y. Tuy nhin, 1 s loi ng v t, NST Y cng mang gen.
+ NST Y ng i c o n mang gen t ng ng v i gen trn X, nh ng cng c o n gen trn Y m
khng c gen t ng ng trn X.
V d: ng i t t dnh ngn tay s 2 v s 3 do gen l n (a) trn NST Y gy ra v ch bi u hi n
nam gi i.
P: XX XY
a
G: X X, Y
a
F
1
: XX (50% gi BT) XY
a
(50% dnh ngn tay)
+ N i dung di truy n th ng : Tnh tr ng qui nh b i gen n m trn NST Y di truy n 100% cc
c p NST gi i tnh XY (100% con trai).
4. ngha : Hi n t ng di truy n lin k t v i gi i tnh c ng d ng phn bi t gi i c ho c gi i
ci giai o n s m pht tri n c a c th lc hnh thi gi i tnh ch a th hi n ra ki u hnh, nh c
th ch n l c tng nng su t.
V d: g ng i ta s d ng gen tr i A trn NST gi i tnh X xc nh lng v n, phn bi t tr ng,
mi khi m i n . G tr ng con X
A
X
A
c lng v n u r h n so v i con mi X
A
Y.
III. CCH NH N NH QUY LU T DI TRUY N :
1. D a vo k t qu c a php lai thu n ngh ch :
+ N u k t qu lai thu n ngh ch khc nhau th gen quy nh tnh tr ng c xt n m trn NST gi i
tnh.
+ N u tnh tr ng cho th y xu t hi n ch gi i c qua cc th h (di truy n th ng) Gen n m
trn NST Y. Ng c l i th gen n m trn NST X.
2. D a vo s di truy n cho ho c tnh tr ng bi u hi n khng ng u trn gi i c v ci :
a) Di truy n cho : Tnh tr ng c a con c gi ng tnh tr ng c a m v tnh tr ng c a ci con gi ng
b l c s di truy n cho Gen n m trn NST gi i tnh X.
b) Tnh tr ng khng bi u hi n ng u 2 gi i : Cng 1 th h nh ng tnh tr ng no ch
xu t hi n gi i c, cn gi i ci th khng ho c ng c l i Gen n m trn NST gi i tnh
Ch : Th c t gen n m trn NST gi i tnh cng c nh ng tr ng h p tc ng v i gen n m trn
NST th ng hnh thnh 1 tnh tr ng. Cng c cc gen n m trn cng 1 NST gi i tnh X tc
ng ring r ho c t ng tc qua l i v i nhau.
CH CCH NH N NH CC QUY LU T DI TRUY N :
1. Cc quy lu t Menden : (Phn li c l p)
+Hai hay nhi u c p gen n m trn 2 hay nhi u c p NST t ng ng.
+Hai hay nhi u c p gen quy nh 2 hay nhi u c p tnh tr ng.
2. Cc quy lu t c a Moocgan :
25
+Hai hay nhi u c p gen cng n m trn 1 c p NST.
+Hai hay nhi u c p gen cng quy nh 2 hay nhi u tnh tr ng.
26
3. Cc qui lu t t ng tc gen :
+Hai hay nhi u c p gen n m trn 2 hay nhi u c p NST.
+Hai hay nhi u c p gen cng qui nh 1 c p tnh tr ng.
PH N V : T BI N
I. T BI N GEN (BG)
1. Cc d ng t bi n gen v s bi n i trong c u trc c a gen :
- t bi n gen l nh ng bi n i trong c u trc gen 1 ho c 1 s c p Nu.
- C u trc c a gen b bi n i v s l ng ho c thnh ph n ho c trnh t cc Nu trong gen.
a) So snh gen bnh th ng v gen t bi n nh n th y :
Hai gen c s Nu khng thay i Gen B c th bi n i v thnh ph n v trnh t cc Nu:
+ t bi n thay th ki u ng hon ho c d hon :
- Thay th ki u ng hon : Thay th 1 c p A T b ng 1 c p G X ho c thay th 1 c p
G X b ng 1 c p A T.
- Thay th ki u d hon : Thay th 1 c p A T b ng 1 c p T A ho c thay th 1 c p G X
b ng 1 c p X G.
+ t bi n gen d ng o v tr.
b) So snh gen bnh th ng v gen t bi n nh n th y :
Hai gen c s l ng t ng lo i Nu gi ng nhau Khng thay i v thnh ph n v s l ng Nu
Gen B c bi n i v trnh t Nu:
+ BG d ng thay th ki u d hon.
+ BG d ng o v tr.
c) So snh gen bnh th ng v gen t bi n nh n th y :
Hai gen c s l ng Nu gi ng nhau, hai gen khc nhau v thnh ph n t ng lo i Nu B gen
d ng thay th ki u ng hon.
d) So snh gen bnh th ng v gen t bi n nh n th y :
Hai gen c s l ng Nu chnh l ch nhau 1 c p Nu:
+ BG d ng thm 1 c p Nu.
+ BG d ng m t 1 c p Nu.
2. T l gen t bi n :
+ Gen ti n B : Gen c bi n i c u trc 1 m ch. Gen ti n B c th c enzim s a ch a
thnh gen bnh th ng.
+ Gen B : Gen c bi n i 1 c p Nu trn 2 m ch n.
- Gen <nhn i> Gen ti n B <nhn i> Gen B.
x = 1 x = 1
- T l gen t bi n = 100%
II. T BI N NHI M S C TH (BNST)
1. t bi n th d b i NST : L B x y ra t i 1 hay 1 s c p c a NST.
+ C cc d ng :
Th 3 nhi m (2n + 1). Th 1 nhi m (2n 1).
Th khuy t nhi m (2n 2). Th a nhi m.
+ C ch : C th 2n gi m phn 1 s t bo sinh d c s khai c 1 ho c 1 s c p no c a NST
khng phn li t o ra giao t B (n + 1) ho c (n 1) ho c (n 2).
P: 2n

2n
G
P
: n + 1 ; n 1 ; n
- F (h p t ): 2n + 1
NP
Th 3 nhi m (2n + 1).

- F (h p t ): 2n 1
NP
Th 1 nhi m (2n 1).

27
2. Th a b i (3n ho c 4n)
+ Th a b i l nh ng bi n i tronng ton b c u trc NST, l n h n b i s 2n nh : 3n, 4n, 5n,
6n
+ C ch :
T bo xma 2n ho c t bo ti n phi 2n, trong nguyn phn cc NST khng phn li t o ra t
bo 4n, cc t bo 4n nguyn phn bnh th ng cho ra cc t bo con 4n
TB sma 2n
NP (DB)
TB sma 4n
NP
M, c quan 4n.
TB ti n phi 2n
NP (DB)
TB ti n phi 4n
NP
C th 4n.
T bo sinh d c 2n gi m phn, s khng phn li cc NST trong 1 l n phn bo t o ra giao t
t bi n 2n.
N u giao t 2n k t h p giao t 2n H p t 4n.
P: 2n

2n
G
P
: 2n 2n
F (H p t ): 4n
F (H p t ) 4n
NP
C th 4n.
N u giao t 2n k t h p giao t n H p t 3n.
P: 2n

2n
G
P
: 2n n
F (H p t ): 3n
F (H p t ) 3n
NP
C th 3n.
28

Cong Thuc Sinh

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Cong Thuc Sinh

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Tr ng THPT Chuyn Nguy n nh Chi u

Trong m i m ch n c a gen, 2 Nu n i v i nhau b ng 1 lin k t ho tr , 3 Nu n i nhau b ng 2

II. TNH S LIN K T HIDRO, LIN K T HO TR P C HNH THNH HO C B PH

+ Trong t ng s m ch n c a cc ADN con cn c 2 m ch c c a ADN m c gi l i.

+ Trong m ch g c c a gen cng nh trong s m sao c a mARN th c 1 b ba m k t thc khng

+ Ngoi m k t thc khng m ha aa, m m u tuy c m ha aa, nh ng aa ny b c t b khng

II. TNH S LIN K T PEPTIT : S lin k t peptit hnh thnh = S phn t H

UUX UXX UAX UGX X

- Khi r i kh i ribxm, trong chu i polipeptit khng cn aa t ng ng v i m m u. Do ,

2. Gi i m t o thnh nhi u phn t prtin :

- T ng s phn t n c c gi i phng trong qu trnh t ng h p nhi u phn t protein (m i phn

3. Th i gian m i riboxom tr t qua h t mARN (k t lc ribxm 1 b t u tr t) :

Nguy n Hong Nh t Lynh

+ N u trong cc riboxom cch u nhau th s aa trong chu i polipeptit c a m i riboxom l n l t

II. TNH S NHI M S C TH T NG NG V I NGUYN LI U C CUNG C P

+ S NST ch a hon ton nguyn li u m i :

= Th i gian m i t S t nguyn phn

Th 3 nhi m (2n + 1).

Th 1 nhi m (2n 1).

You might also like