Professional Documents
Culture Documents
Nhm 1
MC LC
M U ................................................................................................................ 3 CHNG 1: GII THIU CHUNG V ACID AMIN............................................ 4 1.1. 1.2. Cng thc cu to ....................................................................................... 4 Phn loi .................................................................................................... 6
1.2.1 Da vo cu to ha hc chia thnh mt s nhm ln sau: ....................... 6 1.2.2. Da vo cu trc, acid amin c chia ra lm 3 nhm ln :.................... 7 1.3. Cc con ng tng hp acid amin ................................................................ 8
1.3.1.Sinh tng hp acid amin bng phn ng amin ha trc tip ......................... 8 1.3.2.Sinh tng hp acid amin bng phn ng chuyn amin ............................... 10 CHNG 2: CC CON NG SINH TNG HP ACID AMIN VI SINH VT .................................................................................................................... 13 2.1. T ketoacid ........................................................................................... 14 2.1.1. T ketoglutarate .............................................................................. 14 2.1.1.1. Glutamate / Glutamine ....................................................................... 14 2.1.1.2. Proline ............................................................................................... 17 2.1.1.3. Arginine ............................................................................................. 20 2.1.2. T oxaloacetate ..................................................................................... 21 2.1.2.1. Aspatate/ Asparagine ......................................................................... 21 2.1.2.2. Methionine ......................................................................................... 24 2.1.2.3. Threonine ........................................................................................... 25 2.1.2.4. Lysine ................................................................................................. 25 2.1.3. T pyruvat ............................................................................................ 29 2.1.3.1. Alanine ............................................................................................... 29 2.1.3.2. Valine v Leusine ............................................................................... 29 2.1.3.4. Isoleusine ........................................................................................... 32 2.2. T phosphoglycerate ................................................................................... 33 2.2.1.Serine ..................................................................................................... 33 2.2.2. Glycine ................................................................................................. 34
Trang 1
Nhm 1
2.2.3. Cystein .................................................................................................. 42 2.3. Cc amin thm ............................................................................................ 44 2.3.1. Tng hp ra tin cht trung gian Chosrimate. ........................................ 47 2.3.2. Sinh tng hp Phenylalanine v Tyrosine .............................................. 49 2.3.3. Sinh tng hp Tryptophan ..................................................................... 50 2.4. Histidine ...................................................................................................... 52 CHNG 3: KT LUN ................................................................................... 54 TI LIU THAM KHO ................................................................................... 55
Trang 2
Nhm 1
M U
S sng l mt qu trnh trao i cht lin tc. Qu trnh trao i cht l qu trnh i mi thnh phn c th bng cch thu nhn cc cht dinh dng t thc n, nc ung v c th thc hin mt qu trnh sinh l, sinh ha phc tp sau o thi cc cht cn b ra ngoi. Thng qua qu trnh ny, c th ln ln, sinh sn duy tr ni ging cui cng l gi ci ri cht i. l qu trnh sinh dng bnh thng ca c th sng, c rt nhiu cc cht tham gia vo qu trnh ny trong mt thnh phn khng th thiu l protein. C th ni protein l thnh phn rt quan trng ca c th, protein c mt trong nhn, nguyn sinh cht, mng t bo, huyt tng, dch gian bo. Acid amin l cu t c bn ca protein, hay ni mt cch khc, acid amin l nhng vin gch xy nn cc ta lu i mun hnh nghn v ca phn t protein. V vy vai tr acid amin rt quan trng, lun l i tng con ngi nghin cu tng hp m c bit l cc acid amin khng thay th.
Trang 3
Nhm 1
Acid amin l nhng hp cht hu c mch thng hoc mch vng trong phn t c cha t nht mt nhm amin (-NH2) v mt nhm cacboxyl (-COOH). Hin nay, c khong hn 100 loi acid amin c con ngi tm thy trong t nhin hay tng hp c. Tuy nhin trong s ny ch c khong 20 loi acid amin l c c th s dng tng hp protein. Trong gm acid amin thit yu v acid amin khng thit yu. Con ngi v nhiu loi ng vt khc ch c th t tng hp c 10 loi acid amin, chng c gi l cc acid amin khng thit yu (Non-essential), 10 acid amin cn li c th khng t tng hp c m phi hp th t thc vt v ng vt qua con ng thc n, chng c gi l nhng acid amin thit yu (Essential). Khi thiu, thm ch ch mt trong cc acid amin cn thit c th lm cho protein c tng hp t hn protein b phn gii, kt qu l cn bng nit m. Cc acid amin cn thit i vi c th cn ty thuc vo iu kin ring bit vo loi ng vt, la tuiTheo nhiu ti liu c tm acid amin cn thit cho ngi ln valine, leucine, isoleucine, methionine, treonine, phenylalanine, triptophan v lysine. i vi tr em c thm hai acid amin cn thit : arginine v histidine. Hm lng cc acid amin khng thay th v t l gia chng trong phn t protein l mt tiu chun quan trng nh gi cht lng protein. Cc acid amin thng gp trong cc protein trong t nhin l nhng L acid amin c nhm amin nh vo nguyn t cacbon ng cnh nhm cacboxyl.
Trang 4
Nhm 1
Alanine
Arginine*
Asparagine
Histidine
Aspartate
Isoleucine
Cysteine
Leucine
Glutamate
Lysine
Glutamine
Methionine*
Glycine
Phenylalanine*
Proline
Threonine
Serine
Tyrptophane
Tyrosine
Valine
Trang 5
Nhm 1
Trang 6
Nhm 1
Hnh 1.1: Phn loi acid amin da vo cu to ha hc 1.2.2. Da vo cu trc, acid amin c chia ra lm 3 nhm ln : Acid amin mch thng (glycine, alanine, leucine, iosleucine, valine, threonine, aspartate, asparagine, glutamate, glutamine, lysine, arginine, methionine, serine, cysteine)
Trang 7
Nhm 1
Amino acid vng thm (phenylalanine, tyrosine) Amino acid d vng (tryptophan, histidine, proline) C th tng hp cc acid amin bng phng php ha hc, phng php ln men hoc bng phng php kt hp ha hc v vi sinh vt. Tuy nhin phng php ha hc thng l t v khng nh hng c: cc acid amin tng hp c cha c hai dng D v L. Phng php kinh t v trin vng hn c l sinh tng hp hay l tng hp bng phng php ln men.
Phn ng ny l phn ng thun nghch. Acid aspartic c th tng hp bng cch chuyn ha gia acid oxalacetic v acid glutamic. S amin ha cc cetoacid cng l mt ng hng ch yu ca vic tn to acid amin. Phng trnh phn ng tng qut c th c biu din nh sau:
Trang 8
Nhm 1
Phn ng ra qua hai giai on: kt hp amoniac vo cetoacid to ra acid imin v kh acid imin thnh acid amin. Chng hn:
Hoc nh:
Trang 9
Nhm 1
V nguyn tc, s amin ha c th tin hnh i vi bt k mt cetoacid no. Tuy nhin hot tnh ca tt c cc dehydrogenase t nhin ca cc acid amin, tr cc glutamatdehydrogenase v alanindehydrogenase u khng ng k. V th s tng hp cc acid amin bng amin ha cc cetoacid l khng c ngha thc t. Cc acid amin: aspartic, alanine, glutamic l nhng acid amin s cp. S sinh tng hp bng phn ng amin ha trc tip ny gi l sinh tng hp s cp cc acid amin. 1.3.2.Sinh tng hp acid amin bng phn ng chuyn amin Phn ng chuyn amin cng l mt ng hng sinh tng hp cc acid amin vi sinh vt. Phn ng chuyn amin c th biu din di dng tng qut nh sau:
R1 CH COOH NH2
R2 C COOH O
R1 C COOH O
R2 CH COOH NH2
acidamin 1
cetoacid 2
cetoacid 1
acidamin 2
Phn ng chuyn amin c xc tc bi enzyme aminotransferase. Aminotransferase l enzyme hai cu t c nhm ngoi l phosphopiridoxal (este phosphorid ca vitamin B6). C ch phn ng nh sau: u tin nhm ngoi ca enzyme s kt hp vi nhm amin ca acid amin 1 nhm aldehid ca phosphopiridoxal.
CH = O HO H3C CH2O N enzyme
P
R1 COOH
P
2.
- H2O
HO H3C N
CH2O
Protein
Trang 10
Nhm 1
CH = N CH HO H3C N CH2O
R1 COOH
P
R1 COOH
P
Protein
Protein
CH2 N = C HO CH2O
R1 COOH
P
Protein
Protein
enzym e
R2 CH2 N = C COOH HO H3C N CH2O
P
cetoacid 2
h bin
CH2O
Protein
Protein
Trang 11
Nhm 1
Cui cng acid amin 2 v enzym trng thi u c hnh thnh do kt qu thy phn phc hp c cht enzym va to thnh:
R2 CH = N CH COOH HO H3C N CH2O
P
Protein
acidamin 2
Cn ch rng phn ng chuyn amin khi khng c enzym xc tc, cng s tin hnh c trong iu kin nhit 1000C, pH t 3,8, c ion kim loi v piridoxal tham gia.
Trang 12
Nhm 1
Trang 13
Nhm 1
2.1. T ketoacid
2.1.1. T ketoglutarate 2.1.1.1. Glutamate / Glutamine
-O
H C H2 C H2 C C NH3+ COO -
Glutamate c to ra do qu trnh chuyn amin, qu trnh m nhm NH2 ca mt acid amin c chuyn ti - ketoacid vi s xc tc ca transaminase. Mt loi - ketoacid kh ph bin trong t bo vi sinh vt l - ketoglutarate, hp cht trung gian trong vic cung cp nng lng hoc cht nn ca cc qu trnh chuyn ho khc nhau. Glutamate c tng hp kh d dng qua phn ng thay th gc phosphate bi nhm amin vo tin cht - ketoglutarate vi s tham gia xc tc ca glutarate dehydrogenase. Ngoi ra glutamate cn l tin cht tng hp mt s acid amin khc nhau nh glutamine, proline v arginine. Glutamic acid l dng proton ca glutamate. Enzyme glutamatdehydrogenase xc tc cho s tn to ra acid glutamic t ketoglutarate v ammoniac khi c s tham gia ca coenzyme NAD.H2 hoc NADP.H2. Enzyme ny rt ph bin trong h thng sng. NADP.H2 (dng kh) thng c s dng trong cc trng hp khi m glutamatdehydrogenase c chc nng nh mt tc nhn sinh tng hp, cn NAD.H2 (dng kh) c s dng trong cc trng hp khi enzyme ny hon thnh chc nng d ho.
Trang 14
Nhm 1
Thc cht y l qu trnh xy ra 2 giai on: lc u amoni kt hp vi ketoglutarate, sau l vic chuyn hydro t NADH hay NADPH n Glutamate.
O H C C H2 COO H N
H2 C
-OOC
H 2O + NH4
+
-
H2 C
OOC C H2
C COO-
alpha-ketoglutarate
NAPH + H+ NADP+
H N
NH 3+
H2 C
-
H2 C
-
C C H2 COOH
C C H2 COO-
OOC
OOC
glutamate
iu quan trng l, trong qu trnh chuyn hydro to ra cu trc lp th ti v tr carbon . Enzyme glutamatedehydrogenase lin kt vi -ketoglutarate, lm cho hydro ch chuyn vo v tr ring bit, do trong phn ng ny ch to nn Lglutamate. Mt ion amoni khc s kt hp vi glutamate di tc dng ca enzyme glutamine synthetase hnh thnh nn glutamine. Phn ng ny c thc hin bi nng lng ca ATP.
Trang 15
Nhm 1
NH3+ O
-OOC
ATP
ADP
-OOC
NH3+ O HP H O OH OH OH
2-
H O glutamate
acyl-phosphate intermediate
NH3+ NH2
-OOC
NH3
Pi
H O glutamine
Qa trnh sinh tng hp glutamine ng vai tr rat quan trng trong vic iu khin cc qu trnh trao i cht. Cc enzyme glutamate dehydrogenase v glutamine synthetase u c tm thy trong cc sinh vt sng. Glutamate cng c th c to thnh t glutamine
COO+
H3N
C CH2 CH2 C
O glutamine
NH2
COOalpha-ketoglutarate
Trang 16
Nhm 1
2.1.1.2. Proline
Hnh 2.1 : Cu trc ca Proline Cng thc phn t Khi lng phn t Mu sc v tnh ht m im nng chy C5H9NO2 115.13 g mol1 Tinh th khng mu, ht m 205 C
Proline khc vi tt c cc amino acid khc ch nhm amin bc 1 v tr kt hp vi mch bn to thnh vng pyrrolidine, do proline l mt imino acid cha nhm amin bc 2. C ch sinh tng hp proline
Trang 17
Nhm 1
Trang 18
Nhm 1
Hnh2.3. Mi quan h gia vi khun v ng vt c v trong vic sinh tng hp Proline Hu ht trong cc loi vi khun (nh l Escherichia coli, Pseudomonas aeruginosa and Salmonella typhimurium) proline c tng hp t 1 tin cht amino acid L glutamate, qu trnh tng hp ny gm 4 bc. u tin di tc dng ca enzym glutamate kinase, ly 1 nhm phosphoryl t ATP to ra glutamate 5-phosphate. T y thc hin phn ng kh vi s c mt ca enzym glutamate dehydrogenase, s dng 1 NAD(P)H+H+ , nhm pirophosphate c gii phng, glutamate semialdehyde hnh thnh, ngay lp
Trang 19
Nhm 1
tc cht ny c chuyn thnh tin cht 1-Pyrroline-5-carboxylase (P5C) m khng cn 1 enzym no . Bc cui cng P5C vi xc tc ca enzym Pyrroline5-carboxylate reductase (i hi 1 NAD(P)H+H+) proline c to thnh. 2.1.1.3. Arginine Arginine c to thnh t glutamate. Phn ng din ra nh sau:
COOH H 2N C CH2 CH2 COOH glutamate H Acetyl-CoA CoA transacetylase O HN C COOH C CH2 H ATP ADP O HN C COOH C CH2 H
CH3 CH2 OC P
N-acetyl-gama-glutamine phosphate
COOH C CH2 H
N-acetylornithinease
COOH H 2N C H
Trang 20
Nhm 1
AMP + PPi
C NH2
NH L-arginine
2.1.2. T oxaloacetate 2.1.2.1. Aspatate/ Asparagine a. Aspatate Aspartate c sinh ra bi s chuyn amin
Trang 21
Nhm 1
COO+
H 3N
glutamate
oxaloactate
b. Asparagine Asparagine c to thnh t aspatate di tc dng ca enzyme Asparagine synthetase. Gm 2 giai on Giai on 1: Hot ha nhm carboxylate ca aspatate bng ATP to nn aspartyl adenylate intermediate Giai on 2: Cp nucleophile ca ammoniac s tn cng vo nhm carbonyl c hot ha ca aspartyl-adenylate
Trang 22
Nhm 1
O O P O O
O P O N N O NH2
O O C H C NH3+ H H2 C
O C O
O O P O O H H H
N H
Trang 23
Nhm 1
COOH +
+H 3N
COOH
ATP
+H 3N
COO H + O
+H 3N
C CH2 CH2 C
C CH2 C NH 2
AMP + PPi
aspartate
NH2 glutamine
asparagine
glutamate
2.1.2.2. Methionine
CH 2 OH CoA S C O H2 C O C CH 2 NH2 CH 2 COOH O
CH2
HC COOH NH2
CH2
CH 2 COOH
transaminase
CH2
HC COOH
homoserine
succinyl CoA
S CH 2
CH 3
SH
H 2C
CH2 HC NH2
+ CH2-THF
CH 2
cystationase
CH 2
HC NH2
CH2
HC COOH NH2
CH2
HC COOH NH2
COOH
COOH
Trang 24
Nhm 1
2.1.2.3. Threonine
COOH COPO3H2 CHO
+ NADPH + H+ NADP
CH2
HC COOH NH 2
ATP
ADP
CH 2
HC COOH
CH2
HC COOH NH2
NH2
aspatate
beta-aspartylphosphate
CH 3 H H2 N
H2 C
CH 2OH
C
C
OH H H2N
CH 2
CH COOH
CH 2
H2N CH COOH
Pi
ATP
ADP
COOH
L-threonine
homoserinephosphate
homoserine
Trang 25
Nhm 1
ATP
ADP
OOC H 3N H
O P
aspartokinase
OOC H 3N HHO H
COO -
pyruvate H H
dihydropicolinate synthetase
H3N
L-aspartate semialdehyde
OH NADPH
-
OOC H N COO-
OOC H H
COO NH 3
OOC H
COO -
HN
HN
COON-succinyl-L-2,6-diaminoheptanedionate
COON-succinyl-L-2amino6-oxoheptanedionate
Trang 26
Nhm 1
H 2O succinate
-OOC
COOH NH3
-OOC
COOH NH3
epimerase H NH3
meso-2,6-diamino heptanedionate
CO2
-OOC
NH3
NH3 L-Lisine
Trang 27
Nhm 1
C CH3
CoA
COOH CH2
COOH CH
C CH2 CH2
COOH
-CoASH 2
HO
C CH2 CH2
COOH
-H2O
C CH2 CH2
COOH
COOH 1
COOH 3
COOH 4 5
COOH H C CH2 CH2 CH2 COOH 10 11 COOH H C CH2 CH2 CH2 O NH2 NH 2 9
COOH C CH2 CH2 CH2 H2C H N 14 NH2 COOH CH2 CH2 CH2 H
11. synthetase 12. adenilyl-alpha-aminoadipat 13. alpha-aminoadipic semialdehyde 14. saccaropin 15 Lisine
Trang 28
Nhm 1
2.1.3. T pyruvat 2.1.3.1. Alanine Alanine c to thnh t phn ng chuyn amin t pyruvate v glutamate.
COOH HC CH2 CH2 COOH glutamate pyruvate alanine NH2 + H3C C O COO
-OOC
H3C
H C NH2
CH2 COO
-
H2 C C
- OOC
alpha-ketoglutarate
Hnh 2.4: Cu trc ca Valine Tn khc : 2-amino-3-methylbutanoic acid. Cng thc phn t : C5H11NO2 Khi lng phn t : 117.15 g/mol Khng phn cc, k nc.
Trang 29
Nhm 1
Leucine.
Hnh 2.5. Cu trc ca Leucine Tn khc : 2-Amino-4-methylpentanoic acid Cng thc phn t : C6H13NO2 Khi lng phn t : 131.17 g mol1 Khng phn cc Valine v Leucine l 2 trong nhng amino acid thit yu mch nhnh m c th ng vt v con ngi khng th t tng hp c m phi c cung cp thng qua thc n hng ngy.
Trang 30
Nhm 1
Valine v leucine u i t piruvat v cng chung sn phm trung gian l acid cetoisovalerianic. Ph thuc vo tiaminpirophosphat m piruvat s ngng t vi 2 mnh cacbon to nn acid acetolactic. Di tc dng ca enzim isomeroreductaza acetooxyacid (enzyme ny i hi phi c mt Mg2+ v piridinnucleotit dng kh) acid acetolactic s chuyn v pinacolic to nn acid , dihydroxyisovalerate. Acid dihydroxyvalerianic ny di s xc tc ca enzyme dehydratase ca dihydroxyacid s b mt nc v to thnh acid ketoisovalerianic, sau khi chuyn amin ha acid ny di s c mt ca enzym valine aminotransferase s trc tip bin thnh valine.
Hnh 2.7. Con ng sinh tng hp Leucine Acid cetoisovalerianic ngng t vi acety ScoA to nn acid isopropylmalate. Acid ny s bin thnh aicd isopropylmalate nh enzym isopropylmalate isomerase. Tip tc isopropylmalate s b kh cacboxyl ha bng cch oxy ha to thnh ketoisocaproate, v gii phng CO2. Bc cui
Trang 31
Nhm 1
cng ketoisocaproate thc hin chuyn amin ha nh enzym leucine amonitransferase to thnh leucine. 2.1.3.4. Isoleusine Isoleucine l nhng acid amin c mch nhnh. Isoleucine th c to thnh t treonin. Di tc dng ca enzym reonindehydratase, treonin b chuyn ha thnh cetobutirat. - cetobutirat s ngng t vi acetaldehid hot ha (acetaldehid hot ha l nhm oxyetyl ca cht oxyetyl 2 tiaminpirophosphat) to thnh acid aceto oxybutyric mt sn phm trung gian then cht trong vic tng hp isoleucine. S tng hp isoleucine t sn phm ny tin hnh rt ging s tng hp valine t acetolactat. Hnh nh, giai on cui cng trong phn ng chuyn amin ha, c hai phn ng lin tip nhau u ch c cng mt loi enzyme xc tc. Tuy nhin tng hp valine c hai transaminase u c s dng, cn tng hp isoleucine th ch c mt enzyme c s dng. iu gii thch hin tng l trong thin nhin c tn ti nhng bin chng cn isoleucine v khng cn valine. Cn ch rng isoleucine c ch hon ton enzyme treonindehydratase (ng hn l enzyme treonindezaminase) l enzyme xc tc phn ng u tin ca chui phn ng sinh tng hp isoleucine. S km hm treonindehydratase y mang tnh cht canh tranh v i lc cc enzyme vi L isoleucine ln hn vi L treonine 100 ln.
Trang 32
Nhm 1
COOH C O H 3C H2 C
COOH C C OH O
alpha-ketobutirate
H 3C
2.2. T phosphoglycerate
2.2.1.Serine Serine c to thnh t 2 giai on t 3 phosphoglycerate Giai on 1: oxi ha 3 phosphoglycerate Giai on 2: amin ha.
Trang 33
Nhm 1
COOH H
COOOH O P
C C
H
C C
H
O O P
COO +
COOH
+
H3 N H
C C
H
phosphoserine phosphatase
OH
H3 N H
C C
H
H O P
Serine
3-phosphoserine
H4 folate C C
H H OH
N 5, N10-methylene H4 folate
+H 3N
H 3N H
COO-
C
H
Serine
H 2O
Glycine
Trang 34
Nhm 1
a. Tetrahydrofolate Tetrahydrofolate gm c 3 nhm: pteridine, amino benzoate v 1 nhnh gm 1 hay nhiu phn t glutamate.
H 2N
H N H
N H
OH
Pteridine
Glutamate
ng vt c v, chng c th tng hp c 3 thnh phn trn nhng li thiu enzyme lien kt chng li vi nhau. Ngc li, vi sinh vt li c nhng enzyme lien kt cn thit v c th sn sinh ra folate. Di tc dng ca enzyme dihydrofolate reductase. Folate s b bin i to thnh THF.
Trang 35
Nhm 1
H 2N
N H2 C N H
HN
f olate NADPH + H+
NADP+
H 2N
H N H2 C N H
HN
dihydrofolate NADPH + H+
NADP+
H 2N
H N H2 C N H
HN
N H
tetrahydrofolate
Trang 36
Nhm 1
Tetrahydrofolate l cht mang cc nhm 1 carbon, hnh thnh lin kt gia N5 v N10. Carbon ny c th 3 trng thi oxy ha khc nhau: methyl (CH3); methylene (-CH2); formyl (-CHO); formimino (-CHNH) hay methenyl (-CH=). Nhm mt carbon c vn chuyn bng THF c th bin i qua li:
Trang 37
Nhm 1
H N H N H2C N
H+ + NADP+ NADPH
H N H N H3C HN
N5-methyltetrahydrof olate
ADP +Pi
NADPH
H N H N H N HC O N10-f ormyltetrahydrofolate H N H N CH HN O
H N H N CH HN
N5-formiminotetrahydrofolate
N5-formyltetrahydrofolate
Trang 38
Nhm 1
lys HN O C OH
2-
O3PO
H 3N
CH CH2
N H O O C H C HN CH2 O
OH
BH
OH
2-
O3PO
N H H2C O O C CH HN O
OH
2-
O3PO
N H
Trang 39
Nhm 1
O O C CH HN H B O
O C CH2 HN
OH
2-
OH
2-
O3PO
O3PO
N H
OH
2-
O3PO
b. SAM THF c th c cha nhm methyl, nhng nng lng ca chng li khng thc hin ton b qu trnh chuyn nhm metyl, do cht cha nhm methyl c s dng nhiu nht l S-Adenosylmethionine (SAM). SAM c hnh thnh bng s chuyn nhm adenosyl t ATP sang methionine. Nhm methyl ca methionine s c hot ha bi in tch dng trn nguyn t S, chnh in tch dng ny lm cho qu trnh chuyn nhm methyl din ra mnh m hn so vi N5methyl-THF.
Trang 40
Nhm 1
NH2
- OOC - OOC
NH 3 + H
NH3
N H
+
S
ATP
S H3 C H
N O H
Pi + PPi
H3 C OH OH
Methionine
NH 2
-OOC -
OOC
NH3 + H
NH 3+ N
H N O N
Adenosine
SH
H 2O
Homocystein
OH
OH
Homocystein c chuyn thnh methionine bng cch chuyn nhm methyl t N5-methyltetrahydrofolate di tc dng ca enzyme homocystein methyltransferase.
Trang 41
Nhm 1
H H
-
NH 3 +
H N H
NH 3 +
OOC
H N H
OOC
+
N CH 3 SH HN H 3C S
+
N H HN
Homocystein
N5-methyl-tetrahydrof olate
methionine
tetrahydrof olate
2.2.3. Cystein Homocystein l sn phm trung gian trong qu trnh sinh tng hp cystein. Serine v homocystein kt hp vi nhau di tc dng ca enzyme cystathionine synthase to thnh cystathionine. Sau thc hin phn ng kh amin cystathionine di tc dng ca enzyme cystathionine -lyase. C hai enzyme ny u c cofactor l pyridoxal phosphate.
Trang 42
Nhm 1
H3N C H
CH 2 C H2 COOHomocystein
SH + H
COOH2 C C NH 3+ Serine
OH
H3N C H
H2 C
C H2
S C H2
C NH3 +
cystathionine
COO-
H3N C H
H2 C
SH
OOC
C O
H2 C CH 3
COO cystein
alpha-ketobutyrate
Trang 43
Nhm 1
Hnh 2.8: Cu trc ca tryptophan Tn khc : 2-Amino-3-(1H-indol-3-yl)propanoic acid Cng thc phn t : C11H12N2O2 Khi lng phn t : 204.23 g mol1 Phenylalanine
Hnh 2.9: Cu trc ca tryptophan Tn khc : 2-Amino-3-phenylpropanoic acid Cng thc phn t : C9H11NO2 Khi lng phn t : 165.19 g mol1
Trang 44
Nhm 1
Tyrosine
Hnh 2.10: Cu trc ca tyrosine Tn khc : 2-Amino-3-(4-hydroxyphenyl)propanoic acid Cng thc phn t :C9H11NO3 Khi lng phn t : 181.19 g mol1 * C ch sinh tng hp Con ng sinh tng hp cc amino acid thm phenylalanine,
Trang 45
Nhm 1
Hnh 2.11. Con ng chung tng hp cc amino acid thm (phenylalanine, tyrosine, tryptophan). (Theo: Prescott v cs, 2005)
Hnh 2.12 .Mi lin h ca qu trnh tng hp cc acid amin thm v vitamine E. coli
Trang 46
Nhm 1
Hnh 2.13. Con ng sinh tng hp Chorismate Sinh tng hp Chorismate ch c th xy ra thc vt v vi khun, khng xy ra ng vt Bc u tin l s ngng t ca phosphoenolpyruvate ( l mt glycolytic trung gian ) vi erythroe-4-phosphate ( mt pentose phosphate ). Kt qu l to ra mt hp cht 7 carbon m u cho chui oxy ha tip theo, hp cht ng ny sau b mt i nhm phosphoryl, thc hin vic ng vng to thnh 3-dehydroquynate.
Trang 47
Nhm 1
Phn ng tip theo l s loi i 1 phn t nc to ra 3-dehydroshikimate. S kh NADPH +H+ thnh NADP+ t 3-dehydroshikimate thnh shikimate. Tip thep shikimate ly 1 nhm phosphoryl t ATP to thnh shikimate-3-phosphate v ADP. Mt phn t phosphoenolpyruvate th hai s c s dng ngng t vi shikimate-3-phosphate, ti y khi kt hp vi shikimate-3-phosphate n s b mt i nhm phosphoryl ca n, to thnh 3-enolpyruvyl-shikimate-3-phosphate ri to ra chorismate . y chnh l tin thn chung ca c 3 acid amin thm. Cc enzyme tham gia vo cc phn ng gm: 1) 3-deoxy-D-arabino-heptulosonate 7-phosphate synthetase (DAHP synthetase ) 2) 3-dehydroquinate synthetase. 3) dehydroshikimate reductase. 4) shikimate kinase. 5) 5-enolpyruvylshikimnate 3-phosphate synthetase. 6) chorismate synthetase .
Trang 48
Nhm 1
Hnh 2.14. Con ng sinh tng hp Tyrosine v Phenylalanine Chorismate t chuyn thnh prephenate, y l tin cht trc tip ca 2 acid amine thm phenylalanine v tyrosine. T cht ny n c th dehydro ha v decarboxyl ha to thnh phenylpyruvate hoc theo 1 cch khc, n c th kh decarboxyl to thnh -hydroxylphenylpyruvate. Ti y nhng -ketoacid c thc hin transaminate to thnh phenylalanine v tyrosine. Cc enzym tham gia phn ng bao gm : 1) choris-mate mutase. 2) prephenate dehydratase. 3) phenylalanine transaminase. 4) prephenate dehydrogenase. 5) tyrosine transaminase.
Trang 49
Nhm 1
Ngoi ra Tyrosine cn c th c tng hp t phenylalanine nu nhu cu v tyrosine b thiu, lc ny mt na lng phenylalanine s b ly i thc hin vic sn xut tyrosine. Phn ng ny thc hin nh enzym phenylalanine hydroxylase, y l mt enzyem c chc nng hn hp, mt nguyn t oxy c a vo trong nc, cc nguyn t khc c a vo nhm hydroxyl ca tyrosnie. Cht kh l mt cofactor tetrahydrobiopterin, nh enzym dihydropteridine reductase , dihydrobiopterin to thnh li c tng hp nn tetradrobiopterin tip tc thc hin vic tng hp tyrosine
Hnh 2.15. Con ng tng hp Tyrosine t Phenylalanine 2.3.3. Sinh tng hp Tryptophan
Trang 50
Nhm 1
Hnh 2.16. Con ng sinh tng hp Tryptophan Chorismate nhn 1 nhm amin t glutamine thy phn mch bn, to thnh anthranilate v gii phng 1 pyruvate. Sau anthranilate ngng t vi 5phosphoribosyl-1-pyrophosphate (PRPD), mt dng hot ha ca ribose phosphate. PRPD cng l mt cht trung gian quan trng tng hp histidine, cc nucleotide purine, v cc nucleotide pyrimidine. Nguyn t C v tr C-1 ca ribose 5phosphate lin kt vi nguyn t nit ca anthranilate trong phn ng , v gii phng ra 1 pyrophosphate. Mt na ribose ca phn t phosphoribosylanthranilate chu s sp sp li to thnh 1-(o-carboxyphenylamino)-1-deoxyribulose 5phosphate. Sau ngay lp tc thc hin dehydrate v decarboxylate to thnh
Trang 51
Nhm 1
indole-3-glycerol phosphate, ri thc hin ct 3-glycerol phosphate cho ra indole. Tip theo Indole phn ng vi serine to thnh tryptophan. Trong bc cui cng phn ng c xc tc bi enzym synthetase tryptophan. Mch bn ca indole-3-glycerol phosphate c ly ra to thnh glyceraldehyde 3-phosphate v thay th vo l b khung carbon ca serine. Cc enzym tham gia phn ng gm : 1) anrailaie synthetase 2)anthranilate-5'-phosphoribosyl-1-pyrophosphatephosphoribosyl transferase (PR transferase) 3) N-(5'-phosphoribosyl)-anthranilate isomerase 4) indoleglycerol phosphate synthetase 5) tryptophan synthetase
2.4. Histidine
The synthesis of histidine is long and complex and its pathway is intertwined with nucleic acid biosynthesis (specifically purine). y l con ng tng hp chung cho tt c cc vi sinh vt c kh nng tng hp histidine. u tin l phn ng tch nhm Ribose t phosphoribosyl pyrophosphate (PRPP) v chuyn sang Imadiazoleglycerol phosphate. Khi lin kt imadiazole c hnh thnh, glutamate s cho nhm v amin mi c to thnh s tip tc b oxi ha thnh histidine giai on cui ca qu trnh. Ngun nng lng s dng trong trng hp ny l ATP (trong trng hp ny, cc nguyn t ca phn t ATP s tr thnh thnh phn ca acid amin v pyrophosphate c hnh thnh t phosphoribosyl pyrophosphate.
Trang 52
Nhm 1
Trang 53
Nhm 1
CHNG 3: KT LUN
Ngy nay cc acid amin c s dng rng ri trong y hc, trong chn nui v trong cng ngh thc phm. Trong s 20 acid amin thng gp trong phn t acid amin m c th ngi v ng vt khng th t tng hp c m phi a t ngoi vo qua thc n . Trong khi , vi sinh vt li c kh nng tng hp ht 20 acid amin . Mc d c th sn xut bng con ng tng hp ha hc nhng nhc im ca phng php ny l sn sinh ra c hai dng ng phn quang hc. Tri li con ng tng hp sinh hc ch sn xut ra cc L-acid amin l dng hay gp trong cu trc ca protein trong c th sng.
Trang 54
Nhm 1
Trang 55