Tit 1

Vi sinh vt hc lch s pht trin v i tng nghin cu

Ni dung tit hc
1. 2. 3. 4. Vi sinh vt l g? Vi sinh vt hc nghin cu v i tng no? Cc chuyn ngnh ca vi sinh vt hc? Hy nu khi qut lch s pht trin ca vi sinh vt hc? 5. c im chung ca vi sinh vt

1. i tng v nhim v ca vi sinh vt hc

Vi sinh vt l nhng sinh vt c kch thc nh b m chng ta khng th quan st c bng mt thng, mun nhn thy c cn phi s dng knh hin vi. Vi sinh vt hc l mn khoa hc nghin cu v hot ng sng ca vi sinh vt. Vi sinh vt i cng: nghin cu nhng quy lut chung nht v vi sinh vt.

1. i tng v nhim v ca vi sinh vt hc

Mi tng quan gia kch thc vi sinh vt v mt s i tng khc

Ngun: Gerard J. Tortora. Microbiology an Introduction. Benjamin Cummings, 2010.

1. i tng v nhim v ca vi sinh vt hc

Cc nhm vi sinh vt chnh: 1. Virus 2. Vi khun 3. X khun 4. Nm 5. To 6. ng vt nguyn sinh

1. i tng v nhim v ca vi sinh vt hc

Cc chuyn ngnh ca vi sinh vt hc Da vo i tng nghin cu: vi khun hc (Bacteriology), nm hc (mycology), virus hc (virology) Da vo i tng l c im ca vi sinh vt: t bo hc, phn loi hc, sinh l hc, di truyn hc vt Da vo mc ch nghin cu: vi sinh vt hc nng nghip, vi sinh vt hc cng nghip, vi sinh vt hc mi trng

2. Lch s pht trin ca vi sinh vt hc

1. 2. 3. 4. Giai on trc khi pht minh ra knh hin vi Giai on sau khi pht minh ra knh hin vi Giai on thc nghim Pasteur Giai on vi sinh vt hc hin i

1. Giai on trc khi pht minh ra knh hin vi

Nm 1676 tr v trc Trong cc ti liu ''Gip ct'' ca Trung Quc cch y 4000 nm thy cp n k thut nu ru. Theo sch Lnh nam chch qui th nhn dn ta t thi Hng Vng dng nc bit lm mm bng cm th, lm ru bng ct go. S dng cc hnh thc phn, ngm phn, ngm ay, ngm gai, xp i, trng lun canh cc cy h u

2. Giai on sau khi pht minh ra knh hin vi

T 1665-1854 A. v. Leeuwenhoek, nh khoa hc ngi H Lan Ti u th k 19 nhng chic hin vi quang hc hon chnh mi ra i vi cc cng hin to ln ca G. battista Amici (1784 1860) Ernes Abbe ( 1840 1905), Karl Zeiss (1816 1888)

2. Giai on sau khi pht minh ra knh hin vi

(a)

(b)

a. A.v. Leeuwenhoek s dng knh hin vi ca mnh b. Knh hin vi do Leeuwenhoek ch to c. Hnh dng ca vi khun Leeuwenhoek v li

(c)

3. Giai on vi sinh vt hc thc nghim

T 1857-1914 Giai on vng ca vi sinh vt hc Louis Pasteur Robert Koch

3. Giai on vi sinh vt hc thc nghim

T 1857-1914 Giai on vng ca vi sinh vt hc

Louis Pasteur (1822-1895)

Robert Koch(1843-1910)

Ngun: Lansing M. Prescott. Microbiology, the McGraw-Hill companies, 2002.

Ngun: Gerard J. Tortora. Microbiology an Introduction. Benjamin Cummings, 2010.

3. Giai on vi sinh vt hc thc nghim

Th nghim ca Pasteur bc b thuyt t sinh 1. Rt nc chit tht vo bnh cha 2. Hn ming bnh bng ng c ngng v un si mt thi gian 3. Trong dch chit nc tht ngui khng xut hin vi khun sau mt thi gian di Ngun: Gerard J. Tortora. Microbiology an Introduction. Benjamin Cummings, 2010.

3. Giai on vi sinh vt hc thc nghim

Cc ng gp ca Louis Pasteur v vi sinh vt hc

Ngun: Nguyn Ln Dng. Vi sinh vt hc. NXB Gio Dc,2002.

3. Giai on vi sinh vt hc thc nghim

Thuyt mm bnh ca R. Koch cho rng bnh tt l do vi sinh vt gy ra. 4 nguyn tc v tc nhn gy bnh ca R. Koch:
1. Tc nhn gy bnh phi lun c tm thy trn sinh vt b nhim bnh 2. Tc nhn gy bnh phi c nui trong iu kin thc nghim bn ngoi. 3. Tc nhn gy bnh phi c kh nng gy bnh khi gy nhim vo con vt mn cm 4. Tc nhn gy bnh phi c xc nh t kt qu ti phn lp

4. Giai on vi sinh vt hc hin i

T 1910 n nay Nm 1928, A. Fleming (1881-1955) pht hin ra cht khng sinh Penicillin. Hnh thnh cc chuyn ngnh ca vi sinh vt hc: Vi khun hc, Nm hc, K sinh trng hc, Min dch hc, Virus hc, Cng ngh ti t hp DNA.

3. c im chung ca vi sinh vt
1. 2. 3. 4. 5. Kch thc nh b Hp th nhiu, chuyn ha nhanh Sinh trng nhanh, pht trin mnh Nng lc thch ng nhanh v d pht sinh bin d Phn b rng ri v a dng v chng loi

1.Kch thc nh b

Vi sinh vt c kch thc v cng nh b (mu vng) so vi u kim (mu tm)

2.Hp th nhiu, chuyn ha nhanh

Vi khun lactic trong 1 gi c th phn gii mt lng ng lactose nng hn 1000 10.000 ln khi lng ca chng.

3. Sinh trng nhanh, pht trin mnh

Thi gian th h: Escherichia coli l 20 pht. Saccharomyces cerevisiae 120 pht.

4. Thch ng nhanh, d pht sinh bin d

Thch ng nhanh: Phn ln vi sinh vt gi nguyn sc sng nhit nit lng. Mt s tn ti nhit 250oC. Thiobacillus thioxidans c th sinh trng pH= 0,5. D pht sinh bin d: Nguyn nhn: n bo, n bi, sinh sn nhanh, tip xc trc tip vi mi trng sng. P. chrysogenum ban u c sn lng 20 n v penicillin/1ml dch ln men, ngy nay trn 10.000 n v/1ml dch ln men. S khng thuc ca vi khun: 1946 c 14% Staphylococcus aureus khng thuc, 1996 97%.

5. Phn b rng, chng loi nhiu

Phn b rng: c khp ni trn tri t
Chng loi nhiu: trn 100.000 loi trong 30.000 loi ng vt nguyn sinh, 69 nghn loi nm, 23 nghn loi vi to, 2,5 nghn loi vi khun lam, 1,5 nghn loi vi khun, 1,5 nghn loi virus v rickettsia.

Cu hi n tp
1. Trnh by i tng, nhim v ca vi sinh vt hc i cng. 2. Nu khi yu v cc giai on pht trin ca vi sinh vt hc. 3. Ti sao ni giai on thc nghim l giai on vng ca vi sinh vt hc? 4. Trnh by v phn tch cc c im chung ca vi sinh vt.

Ti liu tham kho

Ting Vit
1. Nguyn Ln Dng, Nguyn nh Quyn, Phm Vn Ty. Nh xut bn Gio Dc, 2000. 2. Bin Vn Minh, Phm Vn Ty, Kiu Hu nh, Phm Hng Sn, Phm Ngc Lan, Nguyn Th Thu Thy. Gio trnh vi sinh vt hc. Nh xut bn i hc Hu, 2006. 3. Nguyn Xun Thnh, Nguyn Nh Thanh, Dng c Tin. Gio trnh Vi sinh vt hc nng nghip. Nh xut bn Gio dc, 2003.

Ting Anh:

1. Gerard J. Tortora. Microbiology an Introduction. Benjamin Cummings, 2010, p2-p23. 2. Lansing M. Prescott. Microbiology, the McGraw-Hill companies, 2002, p2-p16.