SN XUT LA v mc tiu AN NINH LNG THC HAY XUT KHU GS.

TS Bi Ch Bu Vin Khoa hc K thut Nng Nghip Min Nam u nm 2011, ngi ta chng kin khng hong lng thc. Gi lng thc th gii tng n nh im nh n tng trong 2008. Gi la m tng 50%, gi ng tng 35%, gi bng vi tng 40%, gi la go tng 30% trong nm 2010 so vi 2009. y l thi im m hng trm triu dn tr li ngho i; s khng hong lng thc v ang lm rung chuyn cc Chnh ph trong nhiu nc ang pht trin, cc nc xut khu cm bn thc phm c ht ra bn ngoi v hin tng b mt t ti cc nc nhp khu nhiu lng thc, thc phm vng nng nghip ngho ang t ra cu hi kh hc ba: lm th no gip c ngi ngho tt nht. Cc nc G8 t chc phin hp trong nm 2009 t ni dung lng thc bn cnh khng hong ti chnh ton cu trong danh sch cc hng mc phi c u tin c tho lun. H ha hn s u t 20 t USD cho nng nghip trong vng 3 nm. Nm 2011, Ch tch ng nhim ca cc nc G20, Tng Thng Php Nicolas Sarkozy, mun rng lng thc phi l u tin s mt. Qu ti tr Gates, qu t thin ln nht th gii, tp trung vo mc tiu sc khe v pht trin ni chung, bt u tp trung u t cc d n nghin cu v lng thc v thc phm ca th gii. Din n kinh t th gii (World Economic Forum), mt nhm doanh nghip thuc 17 cng ty ton cu ra tuyn b v nhng quyt nh lin quan n tm nhn nng nghip mi, ha hn s tip th i vi ngi sn xut nh - mt du hiu c bit trong gii t nhn. Tng sn lng go xut khu go trn ton th gii nm 2010 t 30 triu tn. Trong , ng gp ca Vit Nam l 7 triu tn, Thi Lan l 8 triu tn, chim 50% th trng go ca ton cu. Tht s, y l con s p o trong cuc chin ginh th phn la go. Ring Vit Nam, nu tnh v tc tng sn lng 40 triu tn trn 4 triu hecta canh tc, th vt xa Thi Lan (30 triu tn/10 triu hecta canh tc). Tuy nhin, gi tr thu v t ht go ca Vit Nam cn thua xa Thi Lan v nhiu quc gia khc trong vng. Lng go lu thng trn th trng th gii nm 2010 c t 31,5 triu tn, tng 6% so vi nm 2009. S tng trng ny do nhu cu nhp khu go ca cc nc Chu qu ln, b li nhng lc thiu ht do thi tit bt thun, p lc ca lm pht cc b hoc phi to nn lng go d tr an ton. i vi xut khu, phn ln l s ng gp ng k khng nhng ca Vit Nam, m cn ca Pakistan, Thi Lan v Hoa K. Tuy nhin, Min in ct h thng phn phi lu thng go kh cc oan. Trong nin lch 2011, th trng go th gii c d on s t 31,4 triu tn, thp hn mt cht so vi 2010. Sn xut tt gip cc quc gia Chu gim nhp khu go, trong khi Chu u v Chu Phi phi mua vo nhiu hn. Thi Lan gia tng xut khu nhm b li s thiu ht ca cc doanh nghip Pakistan v Vit Nam. Mt k nguyn ca lng thc gi r n tn ng hm. Tc ng phi hp ca nhng yu t v nhu cu gia tng ang din ra ti n v Trung Quc, hai nc ng dn vo bc nht. Vic s dng nhiu hn bp lm nhin liu sinh hc v tc ng ca pht trin nhng ngnh hng phi nng nghip, s kin gim gi tr la, tng gi vng t bin; tt c ang mang n mt hin tng khp li giai on bnh minh ca thp nin 1970, trong gi lng thc quan trng (go, la m, bp) rt r v c xu hng gim t nm ny sang nm khc. y l mt c sc tht s ca th gii ng i. Trong thp nin 1990, hu ht cc vn nng nghip dng nh c th gii quyt c. Nng sut tng, dch hi c kim sot, phn bn c cung cp bi dng t. Nm 2011, dn s ton th gii t con

s 7 t ngi, khuy ng li hc thuyt Malthus. Gi c lng thc tng lm cho hng triu ngi ngho phi chi mt na thu nhp cho lng thc. Ngi ngho theo chun hin nay l thu nhp 1,25 USD / ngy. Nh vy vi 9 t dn vo 2050 th th no? Cha k tc ng ca thay i kh hu, nng nghip va l nguyn nhn, va l nn nhn ca s kin thay i khng th o ngc y. Lm th no th gii ng u trong 4 thp nin ti y? Cu tr li khng th i vo trc tip v ni dung k thut hoc sinh hc m cn tnh n an sinh x hi. Lng thc l cn bn ca i sng. Do vy, hai ch nng nghip c gi tr hn bt c t no khc khi ni v hot ng kinh t. Nhng lc kh khn nht trong lch s pht trin, nng nghip Vit Nam to ra nhng gii php ngon mc gip c nc vt qua khng hong (1997, 2008, 2009 v 2010). Ngi ta hi vng to ra c hng lot mc tiu cnh tranh t ni ny n ni khc, c bit khi chng ta chnh thc l thnh vin ca WTO. Nhng th gii ang nhn xem nng dn Vit Nam lm nhiu hn lng thc thc phm, nh mt n tng c bit ca mt t nc i mi (la go, c tra, tm s, cao su, h tiu, c ph, ht iu, rau qu). Nng nghip l trung tm gim i cho nhn loi v l con ng chnh thot ngho cho a s dn c. Lng thc c th to nn nh hng ln lao nht v sc khe nhn loi, th hin trong nhiu cch khc nhau v c bn cc nc ngho cng nh nc giu.Cch thc n ung bt cp v ang ny sinh cc vn nghim trng nht nh s bo ph, bnh cao huyt p, i tho ng hin nay. Thay i kh hu ang din ra, thch thc cng ln cho nhn loi v an ninh lng thc v i ngho. Nm 2009, th gii chng kin s kin hn 1 t ngi i do hn hn, l lt, v ri vo tnh cnh ngho kh, c bit ti Nam v vng cn sa mc Sahara ca Chu Phi. Trn l tn khc ti Pakistan 2010 c th gii ht sc quan tm theo di, vi 2,36 triu ha b thit hi hon ton, tn tht 281,6 t rubee. Nm 2011, tnh cnh ny v cng bi t ti Somali vi hnh nh tr em cht do suy dinh dng v i. ng Nam ang hng chu nh hng La Nina khc lit cha tng c vo nm 2010-2011. Vit Nam hng chu trn di 10 cn bo d mi nm Bc v Trung B vi nhng tn tht ln v ngi v ca. ng bng sng Cu Long mt ln na chng minh c tnh n nh trong sn xut la go ca c nc so vi ng bng Sng Hng, Duyn Hi Trung B. Thc tin sau 30 nm i mi chng minh Vit Nam hon ton ng khi hoch nh v chin lc pht trin nng nghip trn nn tng u t tha ng cho thy li. Din tch la c nc ti trn 80%, cao nht trong cc nc ASEAN. Giai on 1986-2008: din tch gieo trng la ch tng 30% (nh thy li), nhng sn lng thc tng 142%, trung bnh tng 1,03 triu tn thc /nm, trong sut 22 nm qua (Nguyn Vn B 2009). Thy li c u t tp trung, trong thp nin 1980, din tch la c nc ti tng trung bnh 2,9% / nm, v thp nin 1990 l 4,6% / nm. Tng vn u t trong thp nin 1990 tng t 1.538 t ng ln 2.506 t ng/nm. Din tch la c nc ti t 80% cao nht trong cc nc ASEAN. Vit Nam lm ng nhng g m t tin tng kt: nht nc, nh phn, tam cn, t ging. K t 1975 n 1995, din tch la c nc ti Vit Nam tng gp 3,7 ln, tc tng cao nht ng Nam , trong cng thi k. Hin nay, din tch c ti chim 85% din tch canh tc la, 1,71 triu ha c tiu nc ch ng. Bn cnh l s huy ng ton x hi bao gm c chnh quyn, nng dn v cc t chc on th chnh tr cng tham gia tin trnh y nhanh tc tng trng nng nghip, thc hin chnh sch tam nng. Nm 2006 Vit Nam xut hin s bc pht dch ry nu, km theo dch bnh vng ln, ln xon l do ry nu truyn bnh. By gi, FAO, Vin La Quc t rt lo ngi cho Vit Nam. Cc phin hp thng xuyn hng tun u c cp n

tnh hnh Vit Nam tho lun, tm cc gii php tho g. C lc lnh o B NN v PTNT cnh bo Vit Nam c th phi nhp go trong nm 2007 nu tip tc din tch nhim bnh do virus tng ln khng kim sot c. Thc s, Vit Nam khng nhp khu go m cn xut nhiu hn, bi Vit Nam gii quyt bi ton gieo s ng lot trn hng triu ha, dng by n d bo qun th ry nu. y l bi hc v cng l th cho cc nc lng ging. iu quan trng bc nht l Vit Nam y mnh cuc cch mng v ging la kh thnh cng v trin khai bin php Ba Gim rt hiu qu (gim mt s, gim dng thuc tr su, gim bn phn m). Nng sut la bnh qun nm 2005 l 4.82 t/ha tng ln 5.32 t/ha trong nm 2010, tng 10,4%; c ngha l mi nm tng trung bnh 0,1 tn / ha (tng 2% / nm). Trong khi th gii ang trong giai on nng sut treo (yield stagnancy) hoc tng chm <1% /nm. Cng tc chn ging truyn thng vn gi vai tr ch lc, bn cnh rt nhiu phng php mi ng dng t cng ngh t bo, cng ngh di truyn, cng ngh ti t hp DNA, gp phn nng cao cht lng nghin cu v pht trin. iu nghch l l u t cho khoa hc nng nghip cn thp, trung bnh 30 triu USD / nm. Pht trin nng nghip hin c ghi nhn l nh u t vn chim 53%, u t lao ng chim 19%, v u t khoa hc ch chim 28% thay v 40% nh cc nc. TS Nguyn Vn B, Gim c VAAS, c ln ngh Chnh ph lm ra chnh sch trch 1% kim ngch xut khu nng sn (tng gi tr xp x 20 t USD nm 2010 v c t 23 t USD nm 2011), c ngha l 200 triu USD dnh cho nghin cu khoa hc (cao gp 6 ln hin trng). y l mt khuyn ngh rt ng lu . Mc tiu sn xut la go ca Vit Nam phi nhm n an ninh lng thc l u tin s mt, trong thu nhp ca nng dn trng la l ng c pht trin sn lng thc c nc. Mt nghch l cn c tho g l: nh khoa hc khuyn khch pht trin bn vng trong khi nng dn cn thu nhp tng. Nng dn khng th chp mt gii php k thut mi, m sau thu nhp ca h khng c ci tin kh hn. Thc hin GAP (thc hnh nng nghip tt), tm u ra cho nng sn c gi tr xut khu cao c th c xem l mt trong cc gii php c chn. Xut khu ch l mt trong nhng phng tin to thun li cho sn xut pht trin bn vng, an ton lng thc cho mt t nc c dn s s t trn 100 triu dn. iu kin t ra Vit Nam phi c chin lc xut khu go hp l, khng phi t ht go m t ht la. Nhng iu cn lu trong qun l: 1. Khng nn qu nhn mnh n yu t ti nguyn, lao ng nhiu, gi nhn cng r (xem nh mt li th so snh) m phi nng cao khng ngng yu t tri thc trong qun l v sn xut, suy ngh nhiu n gi tr gia tng. 2. Thc y u t ca t nhn trong nng nghip mnh m hn, khuyn khch nhiu doanh nghip kinh doanh trong nng nghip, nng thn theo hng xy dng nhng cnh ng mu ln ca B NN v PTNT, tip cn cng nghip ha. 3. Dn s tng, vi sn lng lng thc phi tng gp i vo 2050 so vi 2000, trong khi din tch nng nghip gim. Phm cht dinh dng l chin lc cn phi tip cn. Vi khu phn t, nhng nng lng cao, dinh dng tt s l li gii ca tng lai.