SEVGİLİ EFENDİMİZE MUHAMMEDÎ DUA İhramcızâde Hacı İsmail Hakkı ALTUNTAŞ

SEVGL EFENDMZE
MUHAMMED DUA
(sallallh aleyhi ve sellem ve ala lih)

hramczde
Hac smail Hakk ALTUNTA

ISBN:

Bu kitabn btn haklar ve ierii ile ilgili
Btn sorumluluklar yazara aittir.

Dizgi : smail Hakk ALTUNTA
Kapak : Haluk KARSLIOLU
Bask : Matsan
Cilt : Bayrak

rtibat adresi
smail Hakk ALTUNTA
0 530 347 99 99

2004

De ki: Ey mlkn sahibi Allah (celle cellh)m!
Sen mlk dilediine verirsin,
dilediinden de onu eker alrsn,
dilediini aziz edersin,
dilediini zelil edersin.
yilik Senin elindedir.
Muhakkak ki, Sen
her eye
kdirsin.

Kuran- Kerim

ok kymetli dostumuz Cafer YASN Beyefendiye
teekkrlerimi sunarm.
Bilmeyene bir kere, Bilip de Seni sevemeyene
binlerce kere yazklar olsun

SUNU

.

Ey Hdnn Sevgili Mahbbi Ey fahri cihan
Hep Senin iin halk ve icat oldu kevn-i mekan
Crm- isyn ile oldu halimiz gayet yaman
mmetine kl efaat Y Muhammed el-man

Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem ve ala
lihi)i sevmek ve Onun mmeti olduumuzu bilmek, Allah (celle
cellh)n bizlere ihsan kld en byk nimetlerden birisidir.
Allah (celle cellh), kullarn zann zere hareket
eder mjdesini kendisine yol edinmi mutmain nefisler gibi
Muhammed Kapda ktmir olmay, cihana sultan olmaktan
stn deer tutarz.
Ashab- Kehfin kapsn bekleyene yaplan ikram
grnce, Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in kapsndaki ktmir-i
hakirin elbet kavutuu ihsan daha byk olacaktr. O ihsan iki
cihann selmetine sebep olacak byk bir nimettir.
Onun bykln anlatmann mmkn olamayacan
her ey itiraf etmitir. Bu konuda noksan kalnmsa, bu
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in yceliindendir. nk

2

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in gerekten byk olduu
Allah (celle cellh) tarafndan tasdik edilmitir.
1

Gzler yldz kk grrler. Kklk suu
gzlerdedir, yldzda deil
Evliyullahn szlerinin insanlar iin tesirli ve faydal
olduu akken, Fahri lem Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi
ve sellem)in mbarek azlarndan kan hadisi eriflerin,
kalpleri ihya edecei muhakkaktr. Onu sevmek ise, Allah (celle
cellh)n hidayet yollarn en kolay ve ksa olan; rahmete
kavuma sebebidir.
Bu kitap sebebiyle cizane dileimiz;
Yazann, basmna yardm edenin ve okuyann rahmeti
ilhiyeye mazhar olmas;
Kyamet gn Fahri lem Muhammed Mustafa (sallallh
aleyhi ve sellem)in efaatine kavumalardr.
Ameller niyetlere gredir (Buhari)
Gzel Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)i ok
seviyoruz. Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)de bizleri ok
sever.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) kyamet gn bizleri
unutmaz. Unutmayacana da inancmz vardr.
2

Ey Allah (celle cellh)m! Niyyetimizi raz olduun niyyet
eyle. Eer ki, bir hata zere bulunuyorsak, bizi Hz.
Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) hrmetine bala.
Muhakkak ki, Senin rahmetin geni ve en ok olansn.

El Amn, El Amn, El Amn
Kurtulu Hudya tbi olanlarndr.

1
Muhakkak ki Sen; byk bir yaratl ve ahlak zerindesin (Nun 4)
2
Ey inananlar! And olsun ki, iinizden size, skntya uramanz kendisine
ar gelen, size dkn, inananlara efkatli ve merhametli bir peygamber
gelmitir.(Tevbe 128)

Sakn terk-i edepten ky- Mahbb-i Hddr bu;
Nazargh-i lhdir Makm- Mustafdr bu.

Habb-i Kibriy nn habghdr fazlette
Teveffk-kerde-i ar- Cenb- Kibriydr bu.

Bu hkin pertevinden oldu deycr-i dem zail
mdan at mevcudat d emin, ttiydr bu,

Felekte mah- nev bbsselamn sinekidir,
Bunun kandili cevz matla-i nr-i ziydr bu.

Mr-t- edep artyla gir NB bu dergha
Metf- kudsiyndr bsegh- enbiydr bu

NB

Aklamas
Edebi terk etmekten sakn; Buras Allah (celle cellh)n Habbinin
yeridir. Buras Allah (celle cellh)n nazar ettii, Mustafa (sallallh aleyhi ve
sellem)in makamdr.
Habib-i Kibriya (sallallh aleyhi ve sellem)in yeridir ki; fazilette stnlk
bakmndan Allah (celle cellh)n arnn stndedir.
Bu mbarek topran parlaklndan yokluk karanlklar sona erdi.
Yaratlmlar iki gzn krlkten at. Zira kr gzlere ifa veren srmedir.
Gkyznde hilal Onun kapsnn yrei yaral adr. O gkyzndeki
hille, nn nurundan veren kandildir.
Ey NB! Bu dergha edebin artlarna riayet ederek gir. nk buras
meleklerin etrafnda pervane olduu ve peygamberlerin pt tavaf yeridir.

(1678)

Hangi bir mecliste Allah (celle cellh) zikrederler de
Peygamberlerine salvat getirmezlerse Onlar iin bir noksanlk olur,
Allah (celle cellh) dilerse onlar azaplandrr,
dilerse balar.
(Tirmiz)

NSZ

.

Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem ve ala lihi) buyurdu ki:
Kim Allah (celle cellh)a ve ahiret gnne
inanyorsa, hayr sylesin yahut sussun.
Hayatmz boyunca yeme ve imeden sonra yaptmz
en ok fiil konumaktr. Bu ise bizim iin hayrdan ok errin
davetisi olmutur.
Dilimizle iyi olan syleyip, elimizi de hayra amak
emredilmise de bunu oumuz baaramamzdr. Bylece
insanlar fazla mal ve fazla szden dolay helak olmulardr.
Kulun kalbi doru oluncaya kadar kmil imana
ulaamaz. Dili dzelinceye kadar da kalbi dorulmaz. Dilinden
dolay zlnceye kadar da, imann hakikatine ulaamayaca
NSZ

2

sylenmitir.
Bir kul nem vermedii, Allah (celle cellh)n
rzasn kazandracak bir kelime konuur da, Allah (celle
cellh) onun sebebiyle onun derecelerini ykseltir.
Kul nem vermedii, Allah (celle cellh)n gazabn
kazandracak bir kelime konuur da onun yznden
cehennemde alt tabakalara iner
demolunun her syledii, iyilii emretme,
ktlkten menetme ve Allah (celle cellh)n zikri hari,
aleyhinedir, lehine deildir.
htiyacmz olmayan fazla szden dolay kalbimiz
katlar, yalanmz artar, yalanmz artnca gnahmz artar,
sonunda cehenneme deriz.
Byklerimiz yeryznde dilden daha uzun hapse layk
bir ey olmad ve hikmetin bann susmak olduunda ittifak
ettiler. Ne hac, ne nbet tutmak, nede cihat dili tutmaktan daha
zor deildir.
Mutlaka hayr sylemek ve erden saknmak gereklidir.
Fakat sz sylemek, nede susmak kesinlikle yasaklanm
deildir. Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)den rivayet edilir ki:
Bir adam eee bindi, eek tkezledi. Adam dedi
ki: Eein aya tkezledi:
Sadaki melek dedi ki: Bu bir iyilik deil ki yazaym.
Soldaki melek dedi ki: Bu bir ktlk deil ki yazaym.
Allah (celle cellh) soldakine, sadakinin terk ettiini
yaz diye vahyetti, ktlkler arasnda Eein aya
tkezledi-sz- yazld.
Dilin afetlerinden bahis aarak nsze girmemiz,
insanlarn bilerek ve bilmeyerek nasl zarar ve ziyan iine
dtklerini gstermektir. Eer ahiretin kaygsn duyuyorsak
zamanmz en iyi ekilde geirmek zerimize vazifedir.
Efendimiz Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)
ok zaman susar, sustuu zamanda kendini Allah (celle
cellh) zikirden alkoymazd. Bu kitabn yazlmasnda hedef
tutulan konu, bo zamanmzda ve dualarmzda Allah (celle
cellh)n sevgilisine kar duyduumuz hissiyatn
terennmleri ve isteklerimizin nasl olmasna dair rnek ve zikir
eklinin tarifi olmasdr.
Kitabn asln oluturan salt ve selmlar orijinal Arapa
NSZ

3

metinlerden ilham alnarak Trkeye aktarlm serbest
metinlerdir. Tam bir tercme olmayp, kendi iinde latif bir
akn ifadesi eklinde nizama gelmitir. Duygularmzn ifadesi
etkisinde kalarak, katklar olmutur. Fakat byk bir ksm,
byklerimizin Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e olan derin
itiyak ve aklarnn ifadeleridir.
Salt ve selmlar Fatma Zehra (radiyallah anha)
Validemiz, Muhyiddin rb (k.s), Abdulkadir Geyln (k.s),
Abdsselm bn-i Mei (k.s) ve adn bilmediimiz Allah (celle
cellh) dostlarnn evratlarndan alnmtr.
Aklamalarda ise mam Rabban (k.s)nin Mektuplar,
Muhyiddin Arab (k.s)nin Ftuhat- Mekkiyesi, smail Hakk
Bursev (k.s) Kitab- Neticesi, Mevlna Abdurrahmn Cm
evahid-n Nbvvesi, Abdlaziz Debba (k.s)n Kitab-l briz
ve birok eserden faydalanlmtr. Alntlara erh
dlmemitir.
oumuz bir Arapa metini elimize alp belki tekrar
tekrar okumazsak ta, Trke bir metni okumakta fazla
zorlanmayz.
Fakat son ksmna Muhyiddin rb-i (k.s) Hazretlerinin
Salt- Feyziyesini
1
, Abdsselm bn-i Mei (k.s) Hazretlerinin
Salt- Meiini
2
ve Abdulkadir Geyln (k.s) Hazretlerinin
yetmi bin salt eder dedii Salt- Kadiryi koyduk. Bu
saltlarn Trke manalar yazlan Muhammed Duann iine
serpitirilmitir.
Hz. Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimizi tanyan oktur. Fakat hakikatine ulaan azdr. Bu
konuda mahir olanlardan birisi de Muhyiddin rb-i
Hazretleridir. Sonra gelenler ise Onun szlerini aklamaya
almlardr.
3

1
Okunduunda dnya ve ahiret srlar insana alr.
2
Okunduunda Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in sevgisine kavuulur.
3
Son dnem aratrmaclar Muhyiddin rb- Hazretleri iin yeni ve orijinal
fikirleri olmayan, nceki dnem bilgilerini iyi bir ekilde yorumlayan sanat
gibi grmlerdir. Bu Muhyiddin rb- Hazretlerine kar ncekilerin yapt
hakaretten baka bir ey deildir. Onun alar aan ilim sahibi olduu,
lednniyta sahip biri olduu ynn grmeden sylenen bo szlerden baka bir
ey deildir. Hz. Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz
hakknda en gzel aklamalar yapanlardan biride yine Odur.
NSZ

4

Kitaplar yayna ktktan sonra ister istemez birok
tenkitler oluyor. Bunlardan biriside, dili ar, anlayamyoruz
olmaktadr. Bu konu zerinde kitapta olabilecek gnmz
Trkesi, manaya zarar vermeyecek kadar tercih olundu.
Dualar herkes yapar. Fakat her insan ayn zevki
alamaz. Bu ise Allah (celle cellh)n kullara ayr ayr bir
ihsandr.

Kabul olmayan bir dua yoktur.

Ycelik makamnn gerek sahibi Allah (celle cellh)tr.
Allah (celle cellh)n dualar ret etmesi diye bir ey sylenmesi
hatadan baka bir ey deildir. Fakat Allah (celle cellh) dualara
byk sevaplar vermek iin, icabeti ahirete brakr. Bu
rahmettir. nk acele zuhur eden iyilikte bir menfaatten ok,
insan znty sevk eden bir hal vardr. nk kader
izgisinde her iyilik ve kolayln arkasndan muhakkak
bir zorluun gelmesi takdir olunmutur.
1

Ey Allah (celle cellh)m canmdan daha sevimli,
nefsimden ve aile fertlerimden daha aziz olan Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem)e salt ve selam ederim.
Hamdolsun Kinatn Rabbi Allah (celle cellh)a.
min.

1
Senin gnln amadk m? Belini bken ykn senden alp atmadk m? Ki
o, senin belini bkmt; Elbette glkle beraber phesiz bir kolaylk vardr.
Gerekten, glkle beraber bir kolaylk vardr. O halde bo kaldn m, yine kalk
(baka bir i ve ibadetle) yorul. Hep Rabbine ynel, Ona yakla! (nirah suresi)

Yine dil natn syler Muhammed
Dil- can mlkn toylar Muhammed
Ne kdirim Seni methetmeye ben,
Kemhi methi Hak syler Muhammed
Sen ol Sultn- kevneynsin ki mahlk
Senin methinde cizler Muhammed
Boyuna Hilt Levlki giyip
Dptr sye serviler Muhammed
Alr ems- kamer nru yznden
San velleyl-i Yeldalar Muhammed
Kandr Kb-e Kavseyn-i ev- edn
Drrnden alr gller Muhammed
Boyu emi durur emine hayran
emen sahnnda smbller Muhammed
Leb-in ll- dehann madenidir
Lisnn vahyi Hak syler Muhammed
u vaktin kim kp gezdin semy
Bulup Hazrete rifatler Muhammed
Kmu ervah peygamber hem melk
Seni iclle geldiler Muhammed
Seni h- lem klp o anda
Kamusu mmet oldular Muhammed
Niin olmayalar mmet-i Hak-kn
Rzasn Sende buldular Muhammed
Ne noksan ire chna klursan
Niyaziye efaatler Muhammed

NYZ MISR (K.s)

SALVAT OKUMA ZERNE

1

SALVAT OKUMA ZERNE

zerimize farz olan vazifelerden biri Allah (celle cellh)n
Resul, Mevlmz Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem)e salt ve
selm getirmektir. Bu amelimiz ibadetlerimizin kabul olmasna
ve Allah (celle cellh)n rzasn kazanmaya sebep olan
mayadr.
Salt ve selmn z ifadesi; Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)e tazim gstererek, Allah (celle cellh)a kar kendimizi
emniyete almaktr. nk Allah (celle cellh)n Zat-
yaratlmlardan ayr ve ulalmaz olmas bir uurumun
varlna neden olduundan, bu ayrl Fahri lem
Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz ile
gidermi oluruz.
Allah (celle cellh)n huzuruna varacak biricik yol
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e salt ve selm getirme
yoludur. Salt ve selmlar ile Onun dostluunu kazanr ve
Allah (celle cellh)a ularz.
nk kul, salt ve selm dahi yaparken Allah (celle
cellh)n zatna havale ederek Onun yapmasn ister. Bu ise
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin ve Allah (celle
cellh)n bykln aa karr. Yani, kul
peygamberimizin mertebesini kavrayamad gibi, Allah (celle
cellh)nkini hi kavrayamadnn gstergesidir.
Bizim Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e salt ve selm
getirmemiz Allah (celle cellh)n bize salt ve selm
getirmesine sebep olur ki, sonucu cennettir. Yaptmz salt
ve selmlar Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimize
ulatndan neticesinde kyamette efaat hakkna kavumu
oluruz.
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) buyurdular ki:
Kim bana bir kere salt okursa Allah (celle cellh) da
ona on defa salt okur ve on gnah n affeder, mertebesini
on derece ykseltir.
Bir gn Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem ve ala lihi)
yznde bir sevin olduu halde geldi. Kendisine:
Yznzde bir sevin gryoruz! dedi ki.Bana melek
SALVAT OKUMA ZERNE

2

geldi ve u mjdeyi verdi:
Ey Muhammed! (sallallh aleyhi ve sellem) Rabbin diyor
ki: Sana salvat okuyan herkese benim on rahmette
bulunmam, selm okuyan herkese de benim on selm
okumam sana ikram olarak yetmez mi?
Hayatmz boyunca salt ve selm okumann frsatlarn
aramal bo ve dolu zamanlarmz bu zikirle doldurmalyz.
Salt ve selm zikri bulu ana kavumayanlarn ve kendi
bana yol gsterici birinin olmadan yapabilecei zikirlerdendir.
Allah (celle cellh)n zikri ise, tecrbeli bir kiiye ihtiya
duydurur. nk feyzi Cell ynnden ve nuru yakcdr. Salt
ve selmn nuru ise Cemal ynnden olduu iin yakc ve
zarar verici olmaz.
Byklerimiz buyurdular ki;
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem ) Efendimizi vesile
ederek bir kul ihtiyac iin Allah (celle cellh)a dua ederse,
bu dua melekler vastas ile Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)e ulatrlp, filan kii haceti iin Sizi vasta klarak
Allah (celle cellh) katnda arac olmanz istiyor. Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem) de onun iin arac olur. Allah (celle
cellh)ta bu istei geri evirmez.
Allah (celle cellh)a hamd edersek, Onun rzasn,
Mevlmz Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem)e salt ve selm
edersek hacetimizin olmasnda Allah (celle cellh) katnda
efaat ve yardmc bulmu oluruz.
Kyamet gn bana insanlarn en yak n , bana en
ok salvat okuyandr.
Gerek cimri, yannda zikrim getii halde bana
salvat okumayandr. (Tirmiz)
Nasl olur ki; bir kii padiahn kapsn, vezirini
gemeden alabilir. Maddiyatta byle olunca manev lemde
bu daha meakkatli ve zordur.
Kim bana salvat okumay unutursa, cennetin
yolunu terk etmi olur:
Ramazan girip kt halde gnahlar affedilmemi
olan insan n burnu srtlsn. Anne ve babasna veya
bunlardan birine yetiip de onlar sayesinde cennete
girmeyen kimsenin de burnu srtlsn. Ben yannda
zikredildiim zaman bana salt ve selm okumayan
SALVAT OKUMA ZERNE

3

kimsesinin de burnu srtlsn!
badetlerimizi salt ve selm ile ssleyip kabul
olmasnn yollarn aramalyz. yle ki;
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) dahi Zat-
Muhammediye iin salt ve selm eder dua ederdi.
Hz. Fatma (radiyallah anha)dan rivayet edildi ki:
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) mescide girdii
zaman Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem)e salt ve selm
okur, sonra da: Rabbim! gnah m affet, rahmet
kaplarn bana a derdi, karken de yine Muhammed
(sallallh aleyhi ve sellem)e salt ve selm okur, sonra da:
Rabbim! Gnah m affet, ltuf kaplarn benim iin a
derdi. (Tirmiz)
Efendimiz Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve
sellem)e insanlarn mrlerinde bir kere salt ve selam
okumalar farzdr.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e okunan salvat kabul
edilir. sterse gsteri iin olsun.
Kuran- Kerimde Onlar, nefislerine ktlk ettikten
sonra, eer sana gelerek, Allah (celle cellh)tan afv
dilerlerse, Allah (celle cellh)n Resul de, onlar iin afv
dilerse, Allah (celle cellh) tvbeleri elbette kabul edici ve
merhamet edici bulurlar (Nisa 63) buyuruldu.
Allah (celle cellh)m Seni sevdiimiz gibi sevgilin Fahri
lem Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizi de
seviyoruz. Bu sevgi yzne bizleri affet.
Sen ok merhametlisin.
min...

yinedir bu lem,
Her ey Hakk ile kim
Mirt- Muhammedden
Allah (celle cellh) grnr dim.

Aziz Mahmud HDY (k.s)

Aklama
Bu lem bir aynadr, her ey Hakk ile kaim.
Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem) in aynasndan
Allah (celle cellh)Grnr daim.

MUHAMMED DUA
(sallallh aleyhi ve sellem ve ala lih)

.

ESSALTU VESSELMU ALEYKE YA RASULALLAH
ESSALTU VESSELMU ALEYKE YA HABBALLAH
ESSALTU VESSELMU ALEYKE
YA SEYYDEL EVVELNE VEL AHRN
YA FAHR LEM MUHAMMED MUSTAFA
(SALLALLH ALEYH VE SELLEM )

Ey Rabbimiz; Sen ok ycesin, her kusurdan pak ve
mnezzehsin. Sen, cell ve ikram sahibisin.
Ey Allah (celle cellh)m verdiin nimetler iin, Sana
yaraan hamd ile kr ederiz. Seni tespih ve takdis ederiz.
lham ettiin hidayetlerden dolay krler olsun;
Sunmu olduun bol ve kmil balar, esiz ve
benzersiz geni ihsanlar ve ltfettiin tm nimetlerin iin
vgler olsun.
Kuvvet ve gcn yalnzca kendinde, yaratlmlarn
almas ve kapanmas kendisi ile olan Allah (celle cellh)m,
krler olsun.
Ey Allah (celle cellh)m, nceden olan bir eye
MUHAMMED DUA

2

dayanmadan ve bir e ve benzerin olmadan, yaratklar
yaratmaya muhta deilken ve yaratmada kendine bir
faydas yokken, kendi g ve dileinle her eyi var ettin.
Gzlerin Seni grmesi, dillerin sfatlarn beyan
etmesi ve kavraylarn mahiyetini anlamas imknszdr.
Sadece hikmetinin salamln bildirmek, itaati hususunda
uyarmak, kudretini aikr etmek, mahlkatn kullua
armak ve arn gl klmak iin bizleri vcuda
getirdin. Sonra da bizleri kendi gazabndan korumak ve
cennetine sevk etmek iin, itaatin karsnda mkfat ve
isyann karsnda da azab vaat ettin.
Ey Allah (celle cellh)m, ahadet ederiz ki, Senden
baka bir ilah ve ortan yoktur; birsin; Sen lemlerin
Rabbisin.
Biz, Senin kullarn, gcmz yettii mddete Senin
ahdin ve vadin zereyiz. Yaptklarmzn ktlnden
Sana sndk. Bize verdiin nimetini anarken gnahmz
da arz ederiz ki, bizi affet. Nefsimize hakszlk ettik,
gnahlarmz itiraf ediyoruz. Btn gnahlarmz affet,
nk gnahlar ancak Sen balar ve affedersin.
Ey Allah (celle cellh)m, Tevhidin zn ihls kldn.
Kalbimiz ona balansn. Aklmzn kavrayabilmesi iin
tevhit dncesini apak et.
Allah (celle cellh)m, Senden hakkyla korkmay ve
ancak Mslman olarak lmeyi bize nasip kl. Allah (celle
cellh)m Senden gerekten korkmay baarabilmek iin
ilmimizi artr.
Ey yakaranlara cevap veren, ey imdat isteyenlerin
imdadna koan, Ey gven isteyenlere emniyet salayan,
stn yardmnla bizi kuvvetlendir. Kuran- Kerimde
belirttiin yardmla bize yardmda bulun. Fazilet ve
rahmetinle nimetlere kavualm.
Ey Allah (celle cellh)m, nimetlerini artrarak bizleri
kretmeye ardn. Nimetlerin saylmaz, krn eda
edilmez ve ebedi olularn idrak olunabilmeleri imknszdr.
Ey Allah (celle cellh)m, takdir ettiin eylerin her
durumundan haberdarsn ve ilerin sonunu ve olaylarn
akn en gzel bilensin.
MUHAMMED DUA

3

Allah (celle cellh)m emrini tamamlamak, kendi
hkmn geerli ve kesin klmak iin Fahri lem
Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizi
peygamber olarak gnderdin.
ahadet ederiz ki, Fahri lem Muhammed Mustafa
(sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz, Senin kulun ve resulndr.
nsanlar ve cinler Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimize iman ettii gibi canl ve cansz btn eyada
iman etti.
Kyamette dier mmetlere kar Peygamber (sallallh
aleyhi ve sellem) Efendimizi ihsan ederek kulluumuzu artrdn.
Nimetini bollatrarak da bizden kr etmeyi istedin.
Yaratmadan nce Onu setin. Beer olarak
gndermeden beenmitin. lemleri yaratmadan nce yani
mahlklar gayb leminde korkun perdeler altnda
saklyken ve yokluk snrnn eiinde bulunurken Onu
Ahmet (beenilmi) olarak isimlendirdin.
Bizlere Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizi
gndermeden nce ate dolu bir uurumun kenarnda,
tan dibinde kalm, hemen iilip tketilecek olan bir
yudum su; a kiinin frsat gzetmeden kapp yiyecei bir
lokma; dmanlarn ayaklar altna dm bir toplumduk.
Gllerin belasna uram, azgnlarn elinde tutsak ve
aalk bir hale dm; insanlarn saldrp yok
etmesinden korkar olmutuk.
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem ve ala lihi) peygamber
gnderdiinde, insanlar Onu tanmalarna ramen bilerek
inkr ettiler.
Ey Allah (celle cellh)m Peygamber (sallallh aleyhi ve
sellem) Efendimizin nuruyla zerimize km karanlklar
aydnla evirdin. Kalplerimizdeki kfrn dmlerini
zdn; gzlerimizden aknlk perdelerini giderdin.
Bylece Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz bizi
sapklklardan kurtard ve kr olan gzlerimizi at. Bizi
salam dine davet etti ve hidayet eyledi.
Ne zaman ki, Allah (celle cellh)m Peygamber (sallallh
aleyhi ve sellem) Efendimizi aramzdan alnca bizdeki nifak
dmlerimiz aa kt; din gmleimiz yprand. Hlbuki
MUHAMMED DUA

4

hakikatler ak, hkmlerin nurlu ve belirgindir;
sakndrdn eyler ortada ve emirlerin aktr. Ama bizler
onlar dnmeden arkamza atk. Fakat bizler srt
evirmeyi hibir zaman istememitik.
Bu halimizi frsat bilen eytan ban kendi
yuvasndan karp, bizleri kendisine doru ard. Bizlerin
de onun davetini kabullenmeye ve meyilli olduumuzu
grdnde; bizi tahrik edip; kkrtt, yoldan kartmaya
alt.
Ey Allah (celle cellh)m, Peygamber (sallallh aleyhi ve
sellem) Efendimiz bizim snak yerimizdir. Onun vastasyla
bizi kurtar.
Ey Allah (celle cellh)m, ilk yaratlta Onu yarattn.
Grdmz ve grmediimiz nurun ah damar
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizi yaratl
hakikatinin mayas kldn. Varlndan dolay insanlk eref
buldu. Madd ve manev lemler Onunla var oldu. Fazilet
hazinesini Ona teslim ettin. O da hazineyi yaratlmlara
kabiliyetleri miktarnca datt.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ezeli yurdundan
isimler yurduna inen ilh emirlerin vastasdr. Sana
kavumann mertebelerini Onun yanndadr.
O Seni tantmak iin yurdunu terk edip, beer
lemine gelmitir.
O yle bir incidir ki, elmaslar, yakutlar, hareketler,
durgunluklar ve btn olaylar Ondan kar. O, birlik ve birin
arasndaki ince latif izgidir.
lhi hitaplarndan kan suretlere Onu sebep kldn.
Beeriyetin anlayndan saklanm srlar Manev
levhalardaki kalemler, Onun eliyle yazdlar.
Besmeleyi Onsuz manaya getirmedin. O mana ki,
her eydir.
Ol dediin eyde ancak Onunla oldu. nk
nisbetler ve maddenin srlar Onunladr.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)i zahir ve batnn
zm anahtarlar yaptn. Kulluk ve rabliin srlarn Onda
toplandn.
Ey Allah (celle cellh)m, vacib ve mmkne vakf
MUHAMMED DUA

5

iken Onu beeriyet leminde gsterdin. Oda kulluu
kendine eref kabul etti. Kulluk erefi de Onunla aa
kt. Yaratlmlar Onunla kul olduklarn anlayp ilahlk
davalarndan vazgetiler.
Ey Allah (celle cellh)m Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem) ulalmaz manalarn yksek nurudur. Arn
hakikatlerinde ve doru yolunun ulu kapsnda imek gibi
parlayan marifet gneidir. lhi isimlerin tecelli ettii kalbin,
sfat noksanlk olan bu lemin srrn bilendir.
Ona byk hilfet elbiseni giydirdin. Vcuduna
zamanszlk ve meknszl layk grdn.
Ey Allah (celle cellh)m varln ancak sr olmaktan
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ile aa kt.
Sana kavuma vastalarnn kilitlerini Onunla atn.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) varln kemali, ezeli
eylerin balangc, ebedi olan nesnelerin son mhrdr.
O, Seninle megul olup dnyay terk eden, gemi
ve gelecei bilendir. Onun eriat ile mlk ayakta
durabilmi ve gizli lemdeki rahmetini dnyaya ekmitir.
Tevecchlerinin kblesi yaptn da isimler ve sfatlar
elbiselerini giyebildiler. Senin cemalini celp etti de cellin
sakin oldu. Rtbeleri Ona tayin ettirdin.
Hak ve batl birbirinden Onunla ayrdn.
Ey Allah (celle cellh)m, Onun iman ve amelini
btn insanla kfi kldn.
Onun kendine has ilmi yoktur. Onun ilmi Senin
ilmindir. nk kendine ait ilmini terk etti.
Ey Allah (celle cellh)m, Onun tek dncesi Sen
oldun. Hibir sevgiyi kendine yar etmedi. O, Sende kendini
buldu ve varln Sana feda etti. nk vcuda benlik
vermek en byk gnahtr. Gnah ilemedii halde
yzlerce tvbe eder, Senin yceliini tasdik ederdi.
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz, beeri
kaytlardan korunmutu. Ona verdiin yaknl kullarna
dahi Sen tarif etmek istemedin. Manev katnda olan
yaknln ise sakl tutup aka anlatmadn. nk o hali
ancak Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in kendi anlayabilir.
Sen Onunla O Seninle; Sidre-i mnteha Ona layk
MUHAMMED DUA

6

oldu. Fakat Onun gz Senin ne varlna takld, nede
ayrld ve karmak istedi. Bu yaknlktan dolay sarho olup
yannda kalmak arzusuna da dmedi. Gzel sevgilin
kulluuna ynelip Seni tercih etti.
Ey Allah (celle cellh)m, Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)i ok seversin. nk Onu yle yarattn ki, kendisiyle
dmler zlr, sknt ve zahmetler kolaylar, ihtiyalar
karlanr, isteklere ve gzel sonulara ulalr. Kendisinin
yz suyu hrmetine rahmet istenir.
Ey Allah (celle cellh)m, Fahri lem Muhammed
Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz benzeri, ikincisi ve
yokluu olmayan mecburiyet ve gayendir.
Btn ilimlerin icad Onunla oldu. Hakikatin ilmine
kavumak isteyeni Ondan almaya mecbur kldn. Her srrn
srr, hakikatlerin zorunlu gerei ve slam toplumunun
sahibi ve efendisidir.
O, secde yerlerinin nurudur. Hayat yolunda kalplerin
huzur bulduu garipliimizi gideren latif arkadamzdr.
Ya Raslallah (sallallh aleyhi ve sellem), Sana nasl salt
klmayz.
nk Sen Allah (celle cellh)a lay ve kemal ile ok
hamd eden, ikincisi olmayan, vlmeye layk, gnahlar
mahveden, cehennemden bizi karabilecek en mkemmel
insansn. Ayplardan maddi ve manevi gnah kirlerinden
temiz, gzel kokulu, Efendimizsin.
ncekileri ve sonrakileri, maddiyat ve maneviyat,
mmetini sevgi ve kardelikte birletiren, Ey son
peygamber!
Yeri geldiinde en byk cengver, gzel huylar
kendisinde toplayan, gzelliin ba tac, kulluk kyafetini
giyen, devaml ibadet eden, srlarn kendisine sakl
olmad, Allah (celle cellh)n kendisi ile bizzat grt,
raz olduu ileri en gzel bilen ve yapansn. Kurtulua
sebep olan salih amelleri bilen ve sevdiren, doruyu
anlatmada sabr azalmayan, kyamette bizi bana
toplayacak, mazlumlarn sahibisin.
Allah (celle cellh)tan yardm eksilmeyip devaml
olansn.
MUHAMMED DUA

7

Ey Allah (celle cellh)m, sevdiinle Senden istiyoruz.
nk O, kullarn efendisi, tevhit ehlinin ve byyen
dairelerin imam, srlar levhas, nurlarn nuru, skntda
olanlarn sna, en mkemmel bilgileri kendinde toplayan
Kutbu Rabban, en stn iman elbisesinin belirgin nianesi,
cmertlik ve iyiliin kayna, semav himmetler sahibi, ilahi
ilimlere erimi olan, ezel minberdeki hatip, insanlk
lemindeki ilhi nur, cell tac, cemal cazibesi, kavuma
gnei, ilahi yurdun izzet ve erefi, vcut letafeti, her
mevcudun hayat, ilahi saltanatn en ycesi, ilahi kudret ve
yce sanatnn ak misali, beenilenin ak nianesi, ilahi
yaknla kavumu olan has kiilerin zdr.
Ey Allah (celle cellh)m, Senin byk srrn; hakik,
kymetli gerek dostun; hareket eden eydeki kuvvet,
hakikati ayakta tutan, ilh emirleri yklenici, kulluun
gereini yaayan, sultan, rahmetin babas, ilmin efendisi;
kuruntularn, zulmetin ve eytann vesveselerini nuruyla
silip kesen, keremli efaati, temizliin ve safln timsali,
Onunla yokluu vcuda getirdiin, zerreleri kardn,
kudretli Kben, akllarn secde ettii, yarattn
mkemmeliyet, kaza ve kaderi tespit eden, Senden Sana
ve Seninle istediimiz gnetir.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) Seninle dostluk
kurmu, dnyalara smam kalbe sarm dediin kalbin,
Bana kulluk edin dediin hitabn gerek muhatab da O
olmutur.
sellem) ne gzeldir. Bizdeki lekeleri Onun aynasna baknca
grebildik. Ondan ne zaman yz evirirsek, muhakkak
aslmz bozardk.
Ey Allah (celle cellh)m, biliyoruz ki Efendimiz (sallallh
aleyhi ve sellem) Levh-i mahfuzu yazan kalemden dklen nurlu
harfleri yazan, mukaddes feyizlerini datan, Seni saylara
ihtiya duymadan bir olarak bilen, lemlerin birletiricisi
olan, sm-i Azam kldn sevgilindir.
Ey Allah (celle cellh)m, O varlk lemini yz suyu
hrmetine yarattn ve Onun sebebiyle eyaya var olma
ruhsat verdiin, iyilik ve cmertlik sahibi, kutsadn,
MUHAMMED DUA

8

yaratlnda harikalar grlen, ilimlerin ulaamad, srlarla
korunmu, mertebesine eriilmeyen, anlatlamayacak
rabban gzellik, kemal sahibi, hakikatin doduu ve
vlmesi mmkn olmayan, katnda kymetli olduu bilinen
bir kulundur.
sellem)e olan nispet ve yaknlk ne gzel bir nispettir. O, bizi
ve insanlar azabndan korkuttu. Mriklerin yolundan yz
evirtti. irkin belini krp, halk hikmet ve gzel nasihatle
Senin yoluna ard; putlar krd; kfrn nderlerini
yzst yere serdi.
Sonunda kfirler topluluu hsrana urayarak
stnlklerini kaybettiler.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) davasndan geri
dnmezdi. Zat-n iin zahmete katlanr, emrinde ciddiyet
gsterendi. Her zaman kulluun n ak tutard.
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz ile bulduumuz
nimetleri evremiz grrken bizler hissetmedik.
Ey Allah (celle cellh)m istiyoruz ki, kaytlardan
kurtulup Sana kavualm. Fakat her ey yine Senin
takdirindir.
Allah (celle cellh)m varlmz Efendimiz (sallallh aleyhi
ve sellem)e kldn salt iledir. Bu saltn bizde can, kan ve
ruh oldu. Kfrn karanlklarn, skntlarn bizden
uzaklatrd. Fni dnyada baki hayatn diriliini verdi.
Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizi ne gzel yarattn.
Mbarek vcudu ok temizdi. Teri nezih ve kokusu
ok gzeldir ki, ne miske ne de ambere benzedi. Onunla
tokalaan kimsenin, o gn elinden gzel kokusu gitmezdi.
Mbarek elini hangi ocuun bana srse o ocuk dier
ocuklardan gzel kokusu ile fark edilirdi. Hi bir koku onun
terinden daha gzel kokmadna her ey ahitti. Bir yoldan
gese, Ondan sonra, o yoldan geenler, Reslllh
(sallallh aleyhi ve sellem)in oradan getiini gzel kokusundan
bilirlerdi. Has bir kokusu var idi. Hariten bir koku srnm
deildi. Mbarek yzne deen mendili asla ate
yakmazd . Mbarek gzleri ok kuvvetli grr ve nden
MUHAMMED DUA

9

grd gibi, arkadan da grrd. Ayrca karanlkta da
grrd.
Onun hakikatini gece zerine koydun, karard;
gndz zerine koydun, ad; semalara koydun, direksiz
durdu; btn kinata koydun, hayat buldu.
Ey Allah (celle cellh)m, Onun kymetini ancak Sen
bilebilirsin. Dua edenlerin duasn, Onun ismini anmadan
kabul etmezsin.
O Senin nurlarnn denizi, srlarnn madeni, kullarn
ruhlarnn ruhu, paha biilmez inci, benzersiz gzel koku,
mevcudatn ak ve mayasdr. O gizli lemin zdr.
O, kmillerin ulamak istedikleri eref yeridir.
Onu gkte Ahmet yeryznde Muhammed diye
andn. Ahmet isminde, Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in
btn isimlerini topladn. Ahmetin elifi ulhiyet ve ycelie
dellet eder. Bu ismini gktekilere zikir olarak verdin.
Ahmet srr; ilahlk ve mahlk srlarnn birletii
mihraptr. Muhammed srr da batl haktan ayrandr.
sminin Msi srlarn Hs rahmetlerin, ikinci Msi ilimlerin,
Dsi derecelerin kaynadr.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ne gzel bir insandr.
Onun gibisi domad ve dorulmayacaktr. O kullarn
ihtiya kapsdr.
Peygamberler iinde yaratl en mkemmel olandr.
nsanln iradna vazifeli biricik nderdir. Seni bulmak
Onu bulmaya balanmtr.
Her ey Onun arkasndan yrmekle eref
bulmutur. O bir iareti ile ay yard da, gzn ykseklere
amad.
Raz olduun efaatin sahibidir. steklerini mmetine
saklayandr. nsanlarn efaat iin bavuraca dermandr.
Tek bana Makam- Mahmutta durabilendir.
Onunla hikmetin, rahmetin, mlk ve melekler
leminin hazineleri aa kt. Cellin tecelli ettii, Cemalin
de bakt gzellikler yakutudur.
lhi ltuflarn tecelli edebilecei asildir. Kutlu nefesler
Onun ruhundan bizlere akar. mdat iin gelecek yardm
ancak Ondan gelir.
MUHAMMED DUA

10

Cmertlik ancak Onunla ad bulur. O fertler iinde
seilmi byk ve sfatna ulalmayacak biridir. yle ki,
Fahri lem (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin kabrine dahi
urayan klarna Nbvvet nuru kabrinden parlar, kalbine
feyiz verir ve konuur.
Ey Allah (celle cellh)m, yaratl benzersiz olan ve
srlar toplayan Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ile bizi
yaknlna ulatr. Yaknln srlar Senden Onun
nefsine, oradan cesedine, oradan kalbine ve bizlerin
zerine indir.
Bu leme terif buyurmas rahmet olan Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem)e, balanglar ve sonlar olmayan;
okunduka artan, tkenmeyen; mahlkatndan geenler ve
kalanlar, ister mmin, ister kfir olsun; Sana belli olan
eyler; saycnca, gzmz ap kapaynca, nefes al ve
veriteki her anmzda saylarn sonsuzluu, snrlar ve
boyutlar kaplayan salt ile salt ve selam ederiz.
Ey Allah (celle cellh)m, srlarn kendisinden
fkrd, nurlarn kendisinden infilak ettii; hakikatlerin
kendisine ykselip, gereini bulduu; ilimlerinin kendisine
inip de Onun karsnda mahlkatn aciz kald; Onun
karsnda anlaylarn zayf kalp bizden nce ne gemi,
ne de gelecek hibir kimsenin kendisini idrak edemedii;
melekler leminin baheleri Onun cemalinin iekleri ile
gzelletii; Ceberut leminin havuzlar Onun nurlarnn
feyzi ile dolup tat; her eyin Ona bal olduu;
huzurunda durabilen, birliini, saylarn bir saysna ihtiya
duymadan gren ve bilen; Onu mahlkattan ayran
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in soyuna bizi ilhak eyle.
Onun sahip olduu erefi bize layk kl.
Ey Allah (celle cellh)m, huzuruna giden yolda,
yardmnla kuatlm olarak, Hz. Peygamber (sallallh aleyhi ve
sellem) Efendimizin yolu ile bize yardm et ve bize yle tant
ki, cehalet kanallarndan kurtulup selmet bulalm. Fazilet
pnarndan kana kana ielim.
Ey Allah (celle cellh)m, en byk srlar sahibi olan
Hz. Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizi
ruhumun, hayat kl. Ruhunu, hakikatimin srr eyle.
MUHAMMED DUA

11

Hakikatini Hakkn gereklemesi ile lemleri kuatan kl.
Ey Allah (celle cellh)m, Hz. Peygamber (sallallh aleyhi
ve sellem) Efendimiz ile beni batln tepesine yle indir ki,
beynini dataym. Tevhidin hallerinden sratle geir,
birliin deryalarna al ve kaynana gark et ki; nereye
baktksa Seni, Onunla bulalm. Uzaklmz, Onunla
zerimizden soyulsun. Onunla biz hidayetten haberdar
olalm.
Ey Allah (celle cellh)m, zati sfatnn nurlar Senden
Ona, Ondan bize dalsn. Onunla grelim, Onunla
iitelim, Onunla bulalm, Onunla hissedelim.
lhln hakk iin, byle olduunu, bize gster.
Onu tanmayana da marifet kapsn kapat.
Onun gibi yaratlmlar iinde srlar konuan
olmad gibi, benzeyeni de olmad ve olmayacaktr. Onun
yolunda olanlardan ve halifelerinden raz ol.
Senin birliinin toplayc kudreti ile demi (yokluk)
mihrabnda, meleklerin ruhlar Ona bakarak secde ettiler.
dem suretimde yaratld diye Efendimiz Muhammed
Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)den bahsettin. Yoksa bizim
gibiler iin deil. Melekler, bu hakikatin srrna ahittir.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) btn ilerde ak
hkm sahibi, ruhu ile batn, ferdiyeti ile cismniyeti,
verdii hkmlerde Allah (celle cellh)n muradn arayan
gzetleme yeridir.
Ey Allah (celle cellh)m, Grlen lemde derecelerin
sahibi kldn. Yardmn zerimize gnder. Kutlu nefesi
zerimizde olsun, ruhumuz hayat bulup, olaylar zerine
kuvvetimiz ve silahmz olsun. Ondan bizi ayracak bir ey
istemiyoruz. O olmasa idi Sen bizi, yok ederdin. O bizi
Senden koruyan perdedir.
Ey Allah (celle cellh)m, Zaman, Onun emrine
verdin. nk Onunla emniyet vardr. Bylelikle nefsimizin
ve hakikatin srlar bize alsn. Evvelin, ahirin, zahirin ve
batnn suretlerini ve ekillerin belirmesini grelimde
suretlerimiz Senin istediin ekle dnsn. Varlmz
aslnda nemli bir ey olmad gibi, neticesinin de bir
manas yoktur. Btn kuvvet ve kudretimiz ise Odur. Her
MUHAMMED DUA

12

iimizde efendimiz, O olsun ki menfaat bulalm.
Ey Allah (celle cellh)m, salt ve selmn
yaratlmlarn en mkemmeli, yerlerin ve gn Efendisi,
hazinelerin srrna ulalmas iin gerekli ifre, varln z,
lemlerin devamna sebep olan srrn Efendimiz
Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) in zerine olsun.
Muhakkak ki, Allah (celle cellh) ve melekleri
Peygamber zerine saltta bulunurlar. Ey iman etmi
kimseler Onun zerine saltta, teslimiyetle selamda
bulunun. (Ahzab 56)
sellem) ile iman bizler iin irkten temizlenme vesilesi kldn.
Ey Allah (celle cellh)m, Peygamber (sallallh aleyhi ve
sellem) Efendimize salt ve selm etmemizi bize emir
buyurdun. Bizde emrine itaat ettik. Ne var ki, Onun anna
layk bir salt ve selm etmeye gcmz yoktur. Aciz
olduumuzdan tarafndan yardmn talep ederiz. Bizzat
Sen, anna layk salt ve selm kl. Bizler ilerini Zat-
line smarlamakla huzur bulmuuz. Salt ve selm iimizi
dahi Sana smarlyoruz.
Allah (celle cellh)m, biz Peygamber (sallallh aleyhi ve
sellem) Efendimiz ile Sana tevessl ediyoruz. Onu aydnlk
bir vasta, Yce makam sahibi ve yksek bir arac kldn.
Onun vastasyla Senden efaat etme ihsann bekliyoruz.
O byk efaat sahibidir ve en saygdeer vesilenin ta
kendisidir. O, Kbe kavseyni ev edna srrna ulamtr.
Bizi Onun vastasyla zat, sfat ve fiillerinin; isim ve
yaptlarnn hakikatine eritir. Ta ki, Senden bakasn
grmeyelim, iitmeyelim, hissetmeyelim ve lemde Senden
bakasn bulmayalm.
Ona vesile ve fazilet makamlarn ver, eref ve yce
dereceler ihsan kl. Onu, vaat ettiin Makam- Mahmuda
eritir. Onun sanca altnda bizi toplayp, Makam-
Mahmudunda ykselen izzet ve erefine gark eyle.
Ey Allah (celle cellh)m, Efendimiz Muhammed
Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)e yle bir salt et ki, mahlkat
yaratlmazdan nce zatnn yalnzlnda Ona kldn,
Senin yannda bulunup bize tarif ettiin mertebelerinde,
MUHAMMED DUA

13

hislere ak, delile ihtiya olmayan olsun.
Ferdi varlnn devam mddetince saltnn
devamn istiyoruz.
Allah (celle cellh)m fazilet ve rahmetinle bizi
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in ahsiyetine kavutur,
bizim ahsiyetimizi Onunkiyle ayn kl. Yaratlmzn
balangcnda da, sonunda da bizi Ona yakn et.
Dostluunun sevgisine, muhabbetinin saflna, basiretinin
nur kaplarna, i leminin srlar toplayc zelliine,
merhametinin acyp koruyuculuuna ve nimetlerine eritir.
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz ezelden
ebede insaniyetin asldr ve kyamete kadar da baki kldn.
ahs rahmetini mahede ederek kulluk makamnda
yksek dereceleri aarak birliine ulat. Kendi istei ile
Onu bu dnyadan aldn kendine gtrdn. Bylece bu
dnyann zorluklarndan kurtulup yksek meleklerin
eliinde Senin rzanla kuatld ve yce civarna yerleti.
Ey Allah (celle cellh)m, Ona yle bir salt ve selm
kl ki, Seni honut ettii gibi, Onuda honut etsin. Bizden
honut olmaya sebep olsun. Devamnla devam etsin,
bekanla baki kalsn. Senin ilmin hari, salt ve selm iin
bir son olmasn. Saylarla saylmasn, hesab yaplmasn ve
tkenmede olmasn. Devaml ve pe pee balanarak
gitsin. Zerrelerimize ilesin de aklmz, ruhumuz ve
cesedimiz Onda fena bulsun.
Byle olacana da imanmz vardr.
sellem) ile emniyette olup, yaamakta zorlanmayalm.
slmn ve akn kaplar bize alsn. Lilhe illallah
kalesine Onunla girebileceimiz gibi, Sana alan kap ve
yolda Odur. Baka bir yolda yoktur. Seninle bulumakta
ancak Onunla olabilir. Yaratlmlarn noksanlklarndan ve
kusurlardan, varlna ait olgun sfatlar, Onunla artrz.
Onun eref ve izzeti de noksanlklardan ve olumsuz
eylerden ycedir.
Ey Allah (celle cellh)m Seni tespih, tazim, yceltme,
ululama ve byklemeyi, ezelden ebede kadar ancak
MUHAMMED DUA

14

yapabilir. Cemal ve celal sfatn bir bakla ancak O
grebilir.
Salt ve selmn; ebedi yzk ta olan Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem)in ebedi olan ak lisan zerine olsun.
O, iitenlerin iitme, hareket edenlerin hareket, sakin
olanlarn sknet, oturanlarn oturma, ayakta duranlarn
durma sebebidir.
Allah (celle cellh)m, Muhakkak ki O; Senin, Sana
dellet eden en cami srrndr. Onunla, Ondan, Ona;
ezelle ebed arasn dolduracak lde; say kapsamna
girmeden; belirli bir zamana smadan bir gz ap-
kapama; imek akmas gibi bir zamanda; her nefeste;
Sence bilinen mahlkat saysnca; saysal mertebelerdeki
sonsuz saylarla; bildiin eyler saysnca; Senden Ona,
Senin anna yakr ve Onun da layk olduu bir salt ve
selm olsun.
Ey Allah (celle cellh)m, Onu Melekler bahesinde
ezel lisan sylemi; yce makamlarda en gzel ekilde
tekrarlam, keder ve skntlar gidermek iin niyazda
bulunulmu ve zm zor hususlarn defedilme aresi
olan salt ve selmn, Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e
olsun ki; Ona nice ihsanlar ve nimetler verdin,
yardm ettin, elinden tuttun, kendine yaklatrdn, feyizlerle
suladn, sayg gsterilmi ve stn tuttun, ahlkn en tatls,
Senin apak nurun, ezel kulun, en salam urgann,
salam kalen, hikmetli cellin, keremli cemalindir.
Bu salt, yle bir makamda sylendi ki, orada mekn
ve zaman, nereye, ne yere, nasl, nice gibi sorular
yok. Her eyin, Allah (celle cellh) ile baki kald; Allah (celle
cellh)tan geldii ve Allah (celle cellh)a dnd, Allah
(celle cellh) ile beraber olduu yerdeki bir salt ve selmdr.
Ey Allah (celle cellh)m Senden uzaklatrp megul
eden, gnlmze gelen vesveseden syrlmak ve
sevmediin her eyden muhafaza olunmamz talep
ediyoruz. Baarmz, ancak Senin iledir. Ancak Sana
dayanrz ve Senden yardmn bekleriz. Bizi, kendinle
megul eyle. Bize yle bir bata bulun ki, Onda Senden
bakasnn karmas bulunmasn. Bu ban, ilahi
MUHAMMED DUA

15

ilimlerinle, Rabban sfatlarnla ve Muhammed ahlk ile
dolmu ve gelimi bir halde olsun. Ey Allah (celle cellh) m,
bize gzel bir zan ver. phesi olmayan bir inan ihsan et.
Hal ve durumumuzu yardmnla dorult, durumlarmz
dzelt. Affmz talep edince kabul buyur. Sonumuzu
hakikate eritir.
Ey Allah (celle cellh)m, salt ve selmn Ona olsun
ki; Onunla dmler zlr, znt ve kederler,
yorgunluk ve skntlar giderilir. htiyalar Onunla yerine
getirilir.
Ey Kendi Zatyla kaim olup varl Kendinden olan,
hibir eye muhta bulunmayan, Senin ltuf ve faziletlerini
istiyoruz.
Ey Allah (celle cellh)m Seni hakkyla bilen ancak
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)dir. Bizde Ona salt ve
selam ederek skntlarmzn giderilmesini istiyoruz. Bizleri
kutsal zat- etrafnda toplayarak ayrlktan kurtar ve
beraberliine kavutur. Birliin saflna ulaalm. Yoksa
yce zatna nasl yol buluruz.
Ey Allah (celle cellh)m, bizler Onun minnet
denizinde korumasyla korunmu, nimetiyle gark olmu,
iyiliklerinden haz duymu ve Onun klcyla yardm grmek
istiyoruz.
Ey Allah (celle cellh)m, Ona olan yaknlmz
gnahlarmz siler, iyiler yurduna ulatrr, bykler ve
kkler rahmete kavuur, bu dnyada ve ahirette
nimetleniriz.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in zat,
peygamberlerin cesetlerini, nefislerini ve kalplerinin srlarn
toplamtr. Onun nurlarn ve rahmet rzgrlarn kesintisiz
ve nihayetsiz zerimize gnder. Hakikatler bize alsn.
Gecelerin ve gndzlerin ne getireceini bilemeyiz.
Allah (celle cellh)m, Fahri lem Muhammed Mustafa
(sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin makam ve mertebesi
hrmetine Senden mafiret, honutluk ve tastamam bir
kabul olunma istiyoruz. Bizi bu hususta bir an olsun kendi
nefsimizle ba baa brakma.
MUHAMMED DUA

16

sellem) ile eksiklerimizi tamamla, aslmza kavutur Ayrlk
aramzdan gitsin de zatmz zat ile sfatmz sfat ile fiilimiz
fiilleri birlesin.
Ey Allah (celle cellh)m, bizi Senin rzan yolunda
Onunla destekle ve yardm et. Senin yolunda gitmek iin,
Onunla destek istiyoruz. Bizimle Onun arasn birletir.
Bizimle, Ondan bakalarnn arasna gir. Tarafndan bize
rahmet ihsan eyle, ilerimizde kurtulu yollar hazrla.
Biliyoruz ki; Peygamberimiz Efendimiz Muhammed
Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)i severek len, imann
kurtararak lr. Kabrini melekler ziyaretgh edinirler.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)i bulmadan lenler
iin Allah (celle cellh)n rahmetinden umutsuzdur
yazsn, iki gznn arasna yazp, umutsuz yaratrsn.
Ey Allah (celle cellh)m, lemler kutbu olan Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem)in etrafnda nihayetsiz dnn
sevdasndan kendimizi alamayp, baklarna hayran bir
ekilde sarho olmuuz.
Ey kerem sahibi, korunmu kitabn muhatab olan
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ile Sana yz tuttuk.
Ey kullarnn isteine en gzel cevap veren!
Gerekten Senin rahmetinin eseri olarak Efendimiz (sallallh
aleyhi ve sellem) gvenilir bir arac olarak varlk lemine
gelmitir.
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) miraca ktnda,
mutlu bir eye kavutuunda, cennete girdiinde arkasnda
bizi arzulayandr. Senin yannda feryadn yalnz bizim iin
ykseltendir. Bir ihtiya iin ellerini semaya kaldrdnda,
mmetim... Diye lisann hareket ettirendir. O bizi unutmaz,
Sende bizi unutma, Ey Allah (celle cellh)m,
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ile zamann ve
meknn; ayrlk ve uzakln; ynlerin, hallerin, istikrarn
kalmad yerde, fani varlmz sebebiyle bizden kan
gnahlarmz sil.
Ey Allah (celle cellh)m, biz Onun mmetinden
olduumuzu bildiimizden znt diye bir eyi dnmeyiz.
Bize ihsann o kadar fazla oldu ki, biz ancak
yaptklarmzdan ve yapacaklarmzdan utanyoruz. Bize
MUHAMMED DUA

17

Ondan daha yakn kim olabilir. Ey Allah (celle cellh)m, bizi
Ondan uzak klma.
Ey Allah (celle cellh)m, ne zaman ki, kalbimiz kararr,
canmz sklr, onu bizden Sen alrsn. Gnahlarmz byr,
affmzn Senden yetieceini umarz. Minnetimizi o kadar
artr ki, ifadeye kelimeler yeterli olmasn. Nankrlmz
grdnde, Onun mmetinin zayflarndan de, halimizi
gizle ve dzeltiver.
Ey Allah (celle cellh)m Kuran- Kerimin inceliklerini,
saklanm ilimlerin manalarn Onunla istiyoruz. O, insann
ve gzn nurudur. Onun sfatlarn bize giydir.
Susuzluumuzu Onun marifet arab ile sulandr.
Ey Allah (celle cellh)m, yaratlta ve ihsanda gzel
ve ayrcalkl kldn gibi, Onu sevmede bir tane olalm.
Ona yakn olmann husus zelliklerini bizlere ihsan et.
Bylece ancak Ona varis olabiliriz. Onun cisminde fena
bulup hakikate ulaalm. Biliyoruz ki, bunu ancak Onunla
baarabiliriz.
Ey yardmcs olmayanlarn yardmcs, senedi
olmayanlarn senedi; ey az olmayanlarn az; ey her
garibin sahibi; ey her yalnzn gnlda! Senden baka ilah
yoktur. Hem dnyada, hem ahirette Seni tenzih ve tespih
ederiz.
Ey Allah (celle cellh)m, cellinin izzeti ve izzetinin
cemaliyle, saltanatnn kudreti ve kudretinin merhametiyle,
peygamberin Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in sevgi ve
muhabbetiyle; merhametsizlikten, kt, ehev sz ve
davranlardan Sana snyoruz.
Bizi nefsan dncelerden kurtar, eytan
ehvetlerden koru, beer pisliklerden temizle, gerek
muhabbet ile bizleri sadeletirip arndr. Gaflet ve bilgisizlik
kuruntularndan uzak bulundur. Ta ki Senin toplayc, bir
araya getirici birliinin huzurunda okluun yok olmas gibi,
eklimiz ve benliimizin yok olmasyla kaybolup gitsin;
insan hrs ve arzularmz eriyip bitsin.
Ey Allah (celle cellh)m, en gzel bildiin eylerle
tutunmay, yaramaz olan eylerden kanmay, yeteri kadar
rzk, zht, pheli eylerden kanmay, fke ve rza
MUHAMMED DUA

18

halinde merhametini, zenginlik ve fakirlikte kanaat,
ilerimizde tevazu ve doruluk, Seninle ve halkn
arasndaki gnahlarmz affetmeni ve Sana muhta olmay
istiyoruz.
manmz peygamberlerin, sddklarn, ehitlerin
nimetlere eritirdiin bahtiyarlarn istikamet yolu zerinde
salamlatr. Bizi yle bir koruyula koru ki, tm halkn
errinden emin ve mrmzn sonuna kadar kurtulmu
olalm.
Ey Allah (celle cellh)m, rabetimiz Sanadr. Ancak
Senden korkarz.
Amelemiz yok ki, ona gvenelim. erefimiz yok ki,
nmze koyalm. Bir senet olarak Muhammed
mmetiyiz (sallallh aleyhi ve sellem) demekten baka aremiz
yoktur. nk gnahlarmz ok, emellerimiz uzun, itaatte
tembel, niyetlerimiz emrinin dndadr.
phesiz ki, biz zalimlerden olduk. Bizim dost ve
yrimiz Sensin. Mslman olduumuz halde canmz al.
Bizleri salih kullarn zmresine ulatr. Soy ve evlatlarmz
bizler iin slah eyle. Hakikat biz Sana tvbe ediyoruz ve biz
Mslmanlardanz.
Ey Allah (celle cellh)m, yardm ve merhamet
dilendik, kime derdimizi atksa yzmze bakmadlar.
Sana sevgilin Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimiz ile yz tuttuk, bo evirmeyeceine inanyoruz. O
kalplerimizin devas, bedenlerimizin afiyeti, gzlerimizin
nurudur.
Ey Allah (celle cellh)m, bizi Onun cemaatinde
haret, snneti zere amel ilet, yolu zerinde ldr. Onu
grmeden iman ettiimiz iin bizi, Senin ve Onun cemalini
bu dnyada ve ahirette grmekle, bize ikramda bulun.
Ey Allah (celle cellh)m nefesini zerimize gnder,
kokusu ile hayat bulalm. Nefsimizin hakikatini grp
hakikatine ulaalm da evveli, ahiri, zahir ve batn
toplayalm. Uzaklar ve yaknlar kalksn, bir olalm.
Biliyoruz ki; O, beer suretinde gnderdiin bir
hakikatindir. Onun makamna ulaamayacamz gibi,
Onsuz da yaayamayz. Biz aciz kullarn, Gzel ve
MUHAMMED DUA

19

mstecb isimlerinle Ona kavutur. stiyoruz ki son
szmz ise Lilhe illallah, Muhammedr Raslallah
olsun.
Ey Allah (celle cellh)m, yaknlktan doan
sarholuumuzun szlerinden ve fiillerinden Sana snp,
Onun layk olduuna ynelmeyi istiyoruz. nk O, bizi
helk olmaktan koruyandr.
Ey Allah (celle cellh)m, Reslllh (sallallh aleyhi ve
sellem)i sevdiimiz gibi ocuklarn ve ehl-i beytini de
severiz. u szne iman etmiizdir.
Gerekten Fatma (radiyallah anha) kamil olarak
iffetini korudu ve bu yzden Allah (celle cellh) onu ve
evlatlarn, cennete dahil etti.
Rabbim; Ehl-i beytimden, sllemden birliine
iman edip ve Benim peygamberliimi kabul edene azap
etmeyeceini, vaat etti
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ve ocuklar
Efendilerimizdir. Biz Onu kendimizden, evlatlarmzdan ve
her eyimizden ok severiz. Canmz isterlerse Onlara feda
ederiz. nk ksasta hayat vardr. Cann davas
uruna pazara karana, elbette Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)den byk ihsanlar olacaktr.
Ey merhamet edenlerin, en ok merhamet edeni olan
Allah (celle cellh)m, Aziz kitabn Kuran- Keriminle,
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in kerem dolu nbvveti ve
erefiyle, babas brahim (aleyhisselm) ve smail (aleyhisselm) ile,
arkadalar Ebubekir (radiyallah anh), mer (radiyallah anh) ve
Osman (radiyallah anh) ile, kz Fatma (radiyallah anha), Ali
(radiyallah anh) ve oullar Hasan (radiyallah anh) ve Hseyin
(radiyallah anh) ile, amcas Hamza (radiyallah anh) ve Abbas
(radiyallah anh) ile, zevcesi Hatice (radiyallah anha) ve Aie
(radiyallah anha) ile ve dier temiz zevceleri ile Sana tevessl
edip yneliyoruz. Senden Onlarn hrmetine ihtiyalarmz
istiyoruz.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem), onlar rahmetle and.
Onlar, Onun halifeleridir. Dinini ayakta tuttuklar gibi ilmine
varis oldular, Onun yolunda gittiler.
Ey Allah (celle cellh)m, line, zrriyetine, Ehl-i
MUHAMMED DUA

20

Beytine ve onlarn dostlarna; iinde gzel bir mkfat ve
edaya lyk grlm honutluuna yol am salt ve
selmn olsun.
brahim (aleyhisselm)a ve hanedanna da saltn indir.
phesiz ki Sen vlmeye lyksn, an ve eref sahibisin.
Ey Allah (celle cellh)m, bizi onlarn srlarnn
hakikatine eritir, marifet basamaklarnda ykselerek
hakikatleri anlama imknn ltfeyle.
Ey Allah (celle cellh)m, Onun dostlarndan,
kendisine uyanlardan ve takip edenlerden raz ol. Hakikat
yolunda ona uyan Ashab- Kiram ve limlerden, iman ehli
ve irfan sahiplerinden honut ol. Bizi de o bahtiyarlara kat.
Ey Allah (celle cellh)m, salt ve selmn; ruhlar
arasnda bulunan Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in ruhuna,
bedenler arasnda bulunan Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)in bedenine; kabirler arasnda bulunan Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem)in kabri zerine indir.
Bu salt ve sebep olaca feyizler, Onun azametli
an ve erefine uygun dsn. Kendilerini hrmetle
andmz Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin,
atalarnn, hanedan ve dostlarnn deerine uygun, soylu
makam ve mertebelerine mnasip decek bir salt ve
selm olsun.
Ey Allah (celle cellh)m Zat-nn Ona devaml
durmakszn ettiin saltn ile salt ve selam ederiz.
Ey Allah (celle cellh)m Fahr-i lem (sallallh aleyhi ve
sellem ve ala lih) Efendimizi ok seviyoruz. Ne kadar zerine
salvat getirsek, o kadar zmz ihya etmi oluruz. Ona
yakn olmak ne byk ereftir.
Ey Allah (celle cellh)m, Onu ven Sensin. Biz nasl
Onu methederiz. Fakat vlmeye layk olmayan nice
eylere vg dizen bize, Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimize layk olmayan bu vgy nasip kldn iin
binlerce krler olsun.
Ey merhamet edenlerin en ok merhamet edeni
Rabbimiz, phesiz ki Sen, her eyi lykyla duyar ve
bilirsin. Duamz; bizden kabul buyur. Bizlere yararl bir
marifet ihsan et. phesiz ki Senin her eye gcn yeter.
MUHAMMED DUA

21

Tvbemizi de, kabul buyur. Muhakkak ki, Sen, tvbeleri
oka kabul eden Rahmsin.
Ey Allah (celle cellh)m canmzdan daha sevimli,
nefsimizden ve aile fertlerimizden daha aziz olan Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem ve ala lih)ye salt ve selam ederiz.

Ey btn yaratlmlarn en stn ve en
cmerdi olan Yce Efendim (sallallh aleyhi ve sellem) son
nefesimde, snacam senden baka kimse yoktur
(Kaside-i Brde)
Hamdolsun Kinatn Rabbi Allah (celle cellh)a.

min.

Bu insanlara ne oluyor ki;
Benim ilediim eyden kanyorlar.
Allah (celle cellh)a yemin ederim ki;
Ben onlarn iinde,
Allah (celle cellh) en fazla bilen
ve Allah (celle cellh)tan
en ok korkanm

(Buhari)

MUHAMMED DUA
Ve
AIKLAMASI

.

BSMLLAHRRAHMANRRAHM
ESSALTU VESSELMU ALEYKE YA RASULALLAH
ESSALTU VESSELMU ALEYKE YA HABBALLAH
YA SEYYDEL EVVELNE VEL AHRN
YA FAHR LEM MUHAMMED MUSTAFA
(SALLALLH ALEYH VE SELLEM )

Ey Rabbimiz! Sen ok ycesin, her kusurdan
pak ve mnezzehsin. Sen, cell ve ikram sahibisin.

Ey Allah (celle cellh)m, Seni bize tantan ve
sevdiren Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)le Sana
ynelip, affmz talep ederek sze balarz. Muhammed
(sallallh aleyhi ve sellem)i kendin iin, lemleri de Onun
iin yarattn. Onun mmeti olmak ne byk ereftir.
Ey Allah (celle cellh)m, Senin hayat verdiin
gnl kimse ldremez. Senin yaktn atei kimse
sndremez. Senin rahmetinin bir parltsna
MUHAMMED DUA ve AIKLAMASI

2

kavuansa, hayrete der. Senin muhabbetine kavuan
kimse ise, Senin sevdiin olur.
yle ki, gzelliinin gnei akta grlmedii
gibi, lemlere rahmet etsen, zatndan da bir zerre
eksilmedi.

Allah (celle cellh)n Rahmeti zerine ok szler
sylenmitir. Ancak Onu en gzel ekilde tanyanda ancak
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) olmutur. Onun iin
eksiklerimizden dolay Allah (celle cellh)tan bizi
balanmay dileriz.
Allah (celle cellh)n Rahmetini Efendimiz (sallallh aleyhi
ve sellem) yle aklamtr.
Bir gn Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin
huzurlarna bir takm esirler gelmitir. Bunlarn iinde
emzikli bir kadn vard. ocuunu kaybetmiti. O, gsne
biriken st sayor ocuklara veriyor, emziriyordu.
Bu kadn esirler arasnda ocuunu bulunca hemen
alp sinesine bast ve derin bir efkatle ocuunu
emzirmee balad. Bu yksek efkat levhasn grnce,
Fahri lem Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimiz bize:
u kadnn ocuunu atee atacan sanr
msnz? Dedi.
Biz de: Hayr, atmamaa muktedir olduka
atmaz, dedik.
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem ) Efendimiz:
te Allah (celle cellh) kullarna, bu kadnn
ocuuna efkatinden daha merhametlidir buyurdu.

Ey Allah (celle cellh)m verdiin nimetler iin,
Sana yaraan hamd ile kr ederiz.

Nimetler, kulun ihtiyac olan her ey, Allah (celle
cellh)tan gelen nimettir.
Allah (celle cellh) kullarna ihtiyalar nispetinde nimet
vermi ve bulduklar nimet kadar da kr etmelerini
istemitir.

3

Fakat Allah (celle cellh)n kulu hamd ile kre hidayet
ettii nimet, nimetlerin kadirini ve kymetini bilmekte dnya
nimetlerinin en stndr. nk dnya nimetlerine kr
edilmezse, Allah (celle cellh)tan uzaklamaya sebep olur.
Allah (celle cellh), kullarn kalpleriyle nimeti itiraf,
dilleriyle de hamd etmelerinden raz olmutur. nk
verilen nimetlerin karln kulun demesi mmkn
deildir.
Tur dana kt gn Musa (aleyhisselm):
Ya Rabbi, eer ben namaz kldysam, bu
Sendendir; sadaka verdiysem, bu da Sendendir;
eliliimi tebli ettiysem; bu da Sendendir, Sana nasl
krederim. Senin verdiin nimetlerinin en kne
benim amelimin hepsi bile kfi gelmez dedi. Allah (celle
cellh), buyurdu ki:
Ey Musa! imdi bana krettin
yle ki; kr, her nimetin iinde, nimet ile beraber
bulunur. Bunu bulmann yolu ise aciz bir kul olduunu
bilmek ve layk olmad halde Allah (celle cellh)n kendine
ihsan ettiini itiraf etmekten baka bir ey deildir.
Bir insan devaml olarak kulluk ederse, Allah (celle
cellh)a kar krn yerine getirmi demektir. Gnahlar
terk etmek, krn kendisidir.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) buyurdu ki:
Kim sabahlaynca:
Allah (celle cellh)m bana kendiliinden veya
yaratklarndan biri vastasyla bir nimet gelecek olursa,
o ancak Sendendir, hamd ve kr sanadr, derse; o
gnn krn yerine getirmi olur, kim akamlaynca
sylerse, gecesinin krn yerine getirmi olur.
Allah (celle cellh), bir kula nimet verirde, kul o
nimetin Allah (celle cellh)tan olduunu bilirse,
kretmeden nce Allah (celle cellh) onun krn
yazar, kul bir gnah ilerde piman olursa Allah (celle
cellh) onun balanmasn, kul istifar etmezden
nce yazar.

Seni tespih ve takdis ederiz. lham ettiin

4

hidayetlerden dolay krler olsun;

Tespih, Allah (celle cellh) noksanlardan ayplardan
tenzih etmek;
kr ise Allah (celle cellh)n yceliini itiraf ve
ispattr.
spat, nehyetmekten daha stndr. Onun iin tesbih
yalnz bana sylenmemi, bir kemal sfat ile gelmitir.
Genellikle hamd ile birlikte gelir.
Sbhnallahi ve bihamdihi, Sbhnallahi vel
hamdulillah. Bazen da byklk iaret eden bir isim ile
beraber gelir. Sbhnallahil azim gibi.
Tespih (Sbhnallah) fazilet bakmndan krden
(elhamdlillah) aadadr. nk krde btn vgleri Allah
(celle cellh) iin ispat etme olduu iin kemal ve celal
byklk sfatlarnn hepsi bulunur.
Allah (celle cellh) kullarna kar adaletten ayrlmaz ve
rabliinin gereini hakkyla yapar. Kulunu yaratanda kendisi
olduu iin eksik ynlerini de ok iyi bilir. Verdii nimetlere
kar istedii ey ise; en az kuvvet harcad fiil olan
konumaktr. Bunu yapamayan iinse yorum yapmak
gereksizdir.
Biliniz ki, Allah (celle cellh) insan ile kalbi
arasna girer. (Enfal 24)
nsan bir ii, sebebe tabi olmak mecburiyetini iinde
hissedince yapar. Fakat insan fiilini yapnca da bunun
neresinde olduunu kestiremez. Yani bunu yapan ben
miyim, yoksa aciz biri gibi mecbur mu edildim. Buna da
cevap veremez.
Bize den kendimizi iyi bir zanna teslim edip, yani
btn ilerimizi Allah (celle cellh)n emrine uygun ve
dncelerini ona havale etmektir. Bu ekilde kaderin
muammal hikmetlerinden kurtuluruz.
Bu hikmet;
Kendinde olan bir hataya baknca nefsinden
olduunu, bakalarndaki hataya baknca da bir hikmeti
vardr, Allah (celle cellh)tandr; demek;
Kendinde olan bir iyilie baknca; Allah (celle

5

cellh)tandr; bakalarnda olan iyilie ise, onlarn
nefislerinden oldu, demektir.
Onun iin kader konusunda iradeyi var ve yok
arasnda bilmek gereklidir.
Aslnda her eyin iradesi Allah (celle cellh) elindedir.
Byle bir hkmn karsnda kul kendini Allah (celle cellh)a
teslim ederse, Allah (celle cellh)ta emanetine sahip kar.
Allah (celle cellh) Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimize bile,
Sen istediine hidayet edemezsin (Kasas 55)
Buyurarak isteklerin tarafndan kontrolde olduunu
gstermitir.
Allah (celle cellh)n iradesini ise bizim sorgulamamz
mmkn deildir.
kar yol ise Allah (celle cellh) sevmektir. Bylece
kr ehlinden olmu oluruz.

Sunmu olduun bol ve kmil balar, esiz ve
benzersiz geni ihsanlar ve ltfettiin tm nimetlerin
iin vgler olsun.

Allah (celle cellh)n kullarnda tecelli ettirdii
nimetlerinde birok incelikler vardr. nsanlarn hepsine ayn
ekilde ihsan da yoktur. Verilen nimetler eitli ekillerde
olduu gibi, kullar da ayn ekilde yaratlmamtr.
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin kullarn
karlaacaklar dnya hayatn u ekilde aklamtr:
nsanlar dnyalk nimetler karsnda drt ksmdr:
Bir kul vardr, Allah (celle cellh) ona mal ve ilim
vermitir, o bu mal hususunda Allah (celle cellh)tan korkar
da onu sla- rahimde harcar, malda mevcut olan Allah (celle
cellh)n hakkn bilir ve yerine getirir. te bu en yce
mertebeyi elde eder.
Bir dier kul vardr, Allah (celle cellh) ona ilim
vermitir fakat mal vermemitir, ancak iyi niyet sahibidir,
yle der: Eer malm olsayd falanca gibi hayr yollarnda
harcayacaktm. Allah (celle cellh) onu niyetiyle kabul eder
ve ecir ynyle nceki ile eit olur.

6

Bir nc kul vardr, mal sahibidir, ancak Allah
(celle cellh) ilim vermemitir, maln ehvet yolunda
cahilne harcar. Ne Rabbinden korkar ne de onunla sla-i
rahimde bulunur. Malda mevcut Allah (celle cellh)n hakkn
da bilmez. Bu en fena bir mertebedir.
Drdnc bir kimse daha vardr. Allah (celle cellh)
ona ne mal ne de ilim nasip etmitir. Ancak, sefihlere
gpta ile: Eer param olsayd der, falanca gibi harcar onun
gibi yaardm. Bu da niyeti ile o sefih gibi olur ve gnahta
eit olurlar.
Bu drdnc ksm dnya ve ahiret ynnden zarar
ve kayb ok olan kimsedir.
Allah (celle cellh)n koyduu bir kanun vardr.
Nimet, bir klfet ile takdir edilmi.
Dmann seven tek yaratkta insandr.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e sordular.
nsanlardan kimler en ok belaya urar?
Peygamberler, sonra byklkte onlara ve
bunlara yakn olanlar. Kii dindarl nispetinde belas
da iddetli olur. ayet dininde zayflk varsa, Allah (celle
cellh) onu da dindarl nispetinde imtihan eder. Bela
kulun peini brakmaz. Ta ki o kul, hatasz olarak
yeryznde yrynceye kadar. (Tirmiz)
Dnyay seven, ahiretine zarar verir. Ahireti
seven, dnyasna zarar verir. Baki olan ahirete tercih
edin. (Rmuz)

Kuvvet ve gcn yalnzca kendinde,
yaratlmlarn almas ve kapanmas kendisi ile olan
Allah (celle cellh)m krler olsun.

Yaratlmlarn almas ve kapanmas; mahlkat
ztlar arasnda yaratlmtr. Eer ki, ayn durumlar devaml
olmu olsayd yaamak, zor olurdu. Cell ve cemal sfatlar
yaratlmlarda tecelli ederek hayat devam eder.
Biz o gnleri insanlar arasnda evirip eviririz.
(li mran 140)
Kul olarak Allah (celle cellh) iin bir ey yapmak

7

isteyen; Onu birlemeli; gzel ve kemal sfatlarla
vasflamal; Ona zt olan eylerden Onu tenzih etmeli;
masiyetlerden kanmal; Ona itaat etmeli; Onun iin sevip
ve buz etmeli, Onu inkr edene cihat edip ve buna tevik
etmelidir.

Ey Allah (celle cellh)m, nceden olan bir eye
dayanmadan ve bir e ve benzerin olmadan,
yaratklar yaratmaya muhta deilken ve yaratmada
kendine bir faydas yokken, kendi g ve dileinle her
eyi var ettin.

Yarattklarn ahit yaparak lhiyetinin srlarn bize
bildiren Allah (celle cellh)a hamd olsun.
Bizim varlmz Onun varlna delildir. Aslnda O,
var idi. Fakat bizimle bilinmeyi istedi.
Mutlak Varlk bir yolua muhta m? Oldu gibi bir
soru akla gelir;
O, kendine yetendir. Fakat Allah (celle cellh) yaratmak
sfatnn tecellisi ile dier sfatlarnn aikre kmasn
istedi.
Eer yaratma sfat olmasayd, ilhlk sfatlarndan
hangisi bilinirdi. Rabbanlik nerde tecelli ederdi. Kul
olamaynca Rabb nasl bilinirdi?
Netice; kula baknca Rabbi, Rabbe baknca kulu
grmek hakikatine erene de, hibir meselede kalmaz.

Gzlerin Seni grmesi, dillerin sfatlarn beyan
etmesi ve kavraylarn mahiyetini anlamas
imknszdr. Sadece hikmetinin salamln
bildirmek, itaati hususunda uyarmak, kudretini
aikr etmek, mahlkatn kullua armak ve
arn gl klmak iin bizleri vcuda getirdin.
Sonra da bizleri kendi gazabndan korumak ve
cennetine sevk etmek iin, itaatin karsnda mkfat
ve isyann karsnda da azab vaat ettin.

8

Allah (celle cellh) gzeldir, gzeli sever. Doruluu
emreder, dorunun da yardmcsdr. Bu gzellikleri
kuvvetlendirmek iinde insan destekleyecek kitaplar,
peygamberler ve zel gler yani melekler gndermitir.
mtihan srrn ve kendi varlnn ipularn insana
aklam ve insana verdii yce deeri aa karmtr.
Yokluun srlarnda sakl iken varlk lemine dkt
mahlkat, kulluk sevdasyla birletirip, Allah (celle cellh)
iradesiyle bu lemi yaratt.
nsan iin yle bir kinat ve dnya hazrlad ki, akln
da hayran brakt.
Allah (celle cellh) anlamak, kul iin almas g
durumlardandr. Kullarn Allah (celle cellh)n yaptklarn
dahi anlamas, ancak Onun msaade ettii kadardr. Bunu
da kendi bana baaramaz. nk peygamberler
gndermesi bunun delilidir. Gnderdiine gre; anlalan
udur ki, Allah (celle cellh) her ekilde kulunu ynetir ve
doru yola karr. Yoksa insan eytann ve nefsin
vesveselerinden kendini kurtaramaz, akln yitirmi bir
divane olur, uurumlara derdi. Bu dt girdaptan da
kendini kurtaramazd. yi olduunu zannettii fikirlerde, onu
daha ok bataa saplar ve manasz bir hale drrd.
Filozoflarn sonuca kavuamamas bundandr. Onlar
inan konusunda bir noktadan teye geememilerdir.
Ancak nakl ilimlerle tananlar, bir nebze huzuru
yakalamlardr. sterse bu nakl ilim tahrif edilmi olsun.
nk tahrif edilen nakl ilimde bile ilhi bir z
bulunmaktadr. Bu z onlar iin kurtulu sebebi olmutur.
Allah (celle cellh) yaratt hayatta ktl iyilikle,
gzeli irkinle beraber bir havanda buluturmutur.
nsan, bu leme gelince, dnceden kendini
alamayp bocalam ve sorular iinde kendini kaybetmitir.
Son nedir? nce ne oldu?.....
Sorular. Sorular.
Mesela:
Ktlkler niin yok olmuyor?
Allah (celle cellh) ktle engel olmak ister

9

ancak ktl yasaklamada insan vazifeli klmtr;
yoksa ktl mahvetmeye kadirdir. Ancak engel
olmak istemez; ktl ne ister ne de Zat-nn
tasarrufunu gstererek mani olmaya alr. Tki
kendince vaat ettii vakte kadar. Fakat O, sebeplere
balayarak, yasaklamay irade etti. Yoksa yasaklamaya
kadir olmayann yasaklamak istemesi, acizliktir. Allah
(celle cellh) ise her eye kadirdir.
Eer ktl yasaklamaya hem gc yetmiyor,
hem de bunu yasaklamak istemiyor olsa; bu hem aciz,
hemde herkesin ktln isteyen olur ki; Allah (celle
cellh) iin dnlmez.
yle ise, Allah (celle cellh) ktln
yasaklanmasn hem istiyor ve buna da gc yetiyorsa,
o halde ktlk nereden geliyor? Ya da Allah (celle
cellh) ktln olmasna neden engel olmuyor?
Sorusu akla gelir ki; bu soru imtihan srrn aa
karr.
Kuran- Kerimde buyurdu ki;
Kfirler, mal ve ok evlat gibi dnyalklar
verdiimiz iin, kendilerine iyilik mi ediyoruz, yardm m
ediyoruz sanyor. Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimize inanmadklar ve slam beenmedikleri
iin, onlara mkfat m ediyoruz, diyorlar? Hayr, yle
deildir. Aldanyorlar. Bunlarn nimet olmayp,
musibet olduunu anlamyorlar (Mminn 5556)
eytan niin var?
Allah (celle cellh)n peygamberlere lm verip
dman olan eytana mr vermesi nedendir?
eytann lmndeki zarar, yaamasndan daha
fazla olmasndandr. nk Allah (celle cellh) kullarn
menfaatini kuldan daha ok dnr. Kullar iin zr
kapsn ak tutmak ve suun nisbet edildii bir kapnn
bulunmasn salamakt. Eer byle bir kap olmasa idi,
insanlarn birbirlerine olan kini daha fazla olurdu. Bylece
dalaletlerine sulu olarak birbirlerini bilirlerdi.
Sonu olarak; insann cevabn bilmedii sorular
olduu gibi, soramad sorularda bulunmaktadr. Eer

10

insan her sorusunun cevabn bulmu olsa idi, Allah (celle
cellh)a kulluk etmek kanrd. nk insanda doyulmaz
isteklerin kargaas vardr.
Yaratl hikmeti, insan ihtiyarladka onda iki ey
genleir: Dnyaya kar hrs ve hayata kar hrs.
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) buyurdular ki:
Eer demolunun iki vadi dolusu mal olsayd
bir ncsn isterdi. Onun nefsini ancak toprak
doldurur. Allah (celle cellh) tvbe edenlerin tvbesini
kabul eder.
Bylece bir soru, bir soruya nedense son yerde
durmak gerekir. Bu durulan yer, ilahlk srlarnn balad
yerdir. Yaratlanlar yoktan, yok idi ve Allah (celle cellh)
vard.
Onun iin Allah (celle cellh) kullara, rahmetinden
hikmeti ihsan etmitir. Bylece Allah (celle cellh)a
kretmek ve iman etmek olarak aa km; bunuda
peygamberler gndererek desteklemitir.

Ey Allah (celle cellh)m, ahadet ederiz ki,
Senden baka bir ilah ve ortan yoktur; birsin; Sen
lemlerin Rabbisin.
Biz, Senin kullarn, gcmz yettii mddete
Senin ahdin ve vadin zereyiz.

Yarattklarn ahit yaparak lhiyetinin srlarn bize
bildiren Allah (celle cellh)a hamd olsun. Kendisine kulluk
etmek erefini, ihsan (gryor gibi ibadet etmek) ile verdi.
Ulhiyetin ihsan olarak; bize rahmete vesile olan yollar da
gsterdi.

Yaptklarmzn ktlnden Sana sndk.
Bize verdiin nimetini anarken gnahmz da arz
ederiz ki, bizi affet. Nefsimize hakszlk ettik,
gnahlarmz itiraf ediyoruz. Btn gnahlarmz
affet, nk gnahlar ancak Sen balar ve
affedersin.

11

En gzel terbiye edici Allah (celle cellh)tr. Bu terbiye
yolunu peygamberlerce desteklenmitir. Ftratn iyiyi
bulmas dnlrken her seferinde bir zden dn olmu
saysn bilmediimiz nice peygamberler gelmitir.
nsan yaratl itibar ile nefs ve ruhun etkisi
altndadr. Hak olan bir eye iman, ruh adan abuk
grlse de, nefs ynnden yllarca bir emein gerekmesi
acayip bir tecellidir.
Terbiye edilmedeki esas tbi olmadan geer ki, bu da
kn kk olmasn, byn bykln idrak
etmesidir. nsanlarda bu anlay tesis etmek ise deveyi
ine deliinden geirmek kadar zordur.
Nefsin terbiye edilmesindeki en byk hususiyet
acziyeti itiraftan baka bir ey deildir.
Gnahlarmz kulluumuzun iaretidir. Sevaplardan
dolay bir vnme gelecekse yle sevaptan, eytan gibi
kovulmaktan, Allah (celle cellh)a snmak gereklidir.
Varlk fitnesinden Allah (celle cellh)a snrz.
Nefsim elinde bulunan Zat- Zlcelle yemin
olsun ki, gnah ilemediiniz takdirde ondan daha
byk olan ucbe (kendini beenme gnahna) deceinizden
korkarm. (Mslim)
nsann kendini aciz bilmesindeki hikmetin kymeti
takdir edilmeyecek kadar deerlidir. nk Allah (celle
cellh)n sevmedii eylerden biri fani olann baki sfatna
brnp isyana dmesidir. Neticede insan atlan bir
pislikten yaratlmtr.
Zayflarn ezikliini ve garipliini Allah (celle cellh)
kendisi ile doldurur.
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin iman
tebli ettiinde, ezilmilerin nce ynelmesi, alt sene gibi
bir zamanda krk kiiye ancak ulamas bundandr.
Dinin zayf annda iman eden zayfllarn
dercesine hibir gl eriememitir. Zayflk kulluk
iaretidir.
Senelerce ibadet zere olan nice insann bir aknlk
iine dmesinde aranacak ey, kendini beenmedir.

12

Normal hayatta bile insanlarn gururlu olanlara kar itici
olmas bundandr.
Fakat Allah (celle cellh) kullar hakknda her zaman
istifar kapsn ak tutmutur. O kadar geni klmtr ki;
zannedilir ki hi kimse cehenneme girmeyecektir.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) buyurdu ki;
Nefsim kudret elinde olan Zata yemin ederim ki,
eer siz hi gnah ilemeseniz, Allah (celle cellh) sizi
toptan helak eder; gnah ileyen, arkadan da istifar
eden bir kavim yaratr ve onlar mafiret ederdi.

Ey Allah (celle cellh)m, Tevhidin zn ihls
kldn. Kalbimiz ona balansn. Aklmzn
kavrayabilmesi iin tevhit dncesini apak et.

Tevhit mertebesinin kemali, kulun Allah (celle
cellh)n tasarrufu karsnda btn isteklerden uzak
kalmasdr.
Tevhid-i efl, tevhid-i sfat ve tevhid-i zt bu yolun
mertebelerinden saylr.
Karlklar Bilmek, bulmak ve olmak tr. Bu
mertebeler ise ihls ile almtr.

Allah (celle cellh)m, Senden hakkyla korkmay
ve ancak Mslman olarak lmeyi bize nasip kl.
Allah (celle cellh)m Senden gerekten korkmay
baarabilmek iin ilmimizi artr.

Duygular gste saklanmtr. nsan genellikle
duygularn hepsini yaayamaz. Fakat korkma fiilini tam
olarak yaar.
Korku, kalpten ve cierden vcuda doru yaylan en
kuvvetli histir. Bu hissi artran eyler ise eytan ve nefstir.
Onun iin Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in
mbarek gsleri kez yarld.
Birinci yarl drt yanda Halime (radiyallah anha)
Validemiz yannda olmutur. Bu yarlmada eytan ve nefsin

13

istekleri karld. Bununla eytana uymak, emirlere itaat
etmemek ve yasaklar yapmak arzular alnd.
kinci yarl on yanda oldu. Bu defa ise kt
dncelerin asl karld.
nc yarl sra gecesinden nce oldu. Bu defa
ise aknlk ve korku damarlar alnd. nk Allah (celle
cellh) mahede makamnda meydana gelecek arln
zarar vermemesi iindir. Bu yarlmalar ac duyulmadan
kansz ve aletsiz oldu.
Bylece Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ruhen takviye
edilmi eytan ve nefsten gelecek saptrma ve korkulardan
emin klnmtr. nk hatalarn banda korkularn
sebebiyeti vardr. Eer Allah (celle cellh) korkusu dier
korkular yenmezse, insan hemen isyana ve dnyaya
ynelir.
Allah (celle cellh)n istedii korku ise sevgiliden
korkann hali gibi olmasdr. Yoksa zalim karsnda
duyulan korku da deildir.
mam Gazali (k.s)ye korku ile birlikte yaplan ibadet
mi, mitle birlikte yaplan ibadet mi daha faziletlidir? Diye bir
soru soruldu.
mam, buna yle cevap vermitir:
mitle yaplan ibadetler daha faziletlidir, nk
mit sevgiyi dourur. Korku ise mitsizlie sebep
olur.
Allah (celle cellh) hibir zaman bir kulu hakknda
haince davranmaz. Onu cehenneme atmak iin frsat
aramaz. Kullarna ne gcnden fazla yk ykler ve nede
zulmeder. Fakat kullar Onun btn szlerinin doruluunu
anlamak iin lm grmeyi beklemektedirler. lm
gerekten bir uyantr.
lm nceki hayata gre byk, sonradan
grlecek hayata gre kck bir eydir.
nsanlarn en cahili, bildii halde yapmayan ve
en faziletlisi ise Allah (celle cellh)tan en ok korkandr.
Buna gre bilmeliyiz ki, Allah (celle cellh) doru
syler.


14

Ey yakaranlara cevap veren, ey imdat
isteyenlerin imdadna koan, Ey gven isteyenlere
emniyet salayan, stn yardmnla bizi kuvvetlendir.

Kullarn inlemesi Allah (celle cellh) katnda, blbllerin
seslerinden daha kymetlidir. Her ne kadar kullarn
gnahlar ok olsa da, Onun rahmeti snrszdr.
Aslnda insanlarn ve cinlerin kulluu, cisman ve
manev lemde bulunanlarn ibadetleri, Allah (celle
cellh)n sonsuz kudreti yannda manasz bir eydir.
Onlarn gnahlarnn atei her taraf kaplasa da, Onun az
bir rahmeti o atei sndrr. Allah (celle cellh) btn leme
rahmet eder ve zatndan bir zerrede eksilme olmaz.
Gnah neticesinde affn gelmesi, Allah (celle cellh)n
ve rahmetinin varln iaretidir. Acizin kuvvetliye isyan
karsnda kuvvetlinin aff gerekten bykln hakiki
grntsdr. Acizin aff diye bir ey dnlmez. Bunu
anlamak iin Allah (celle cellh) denemekte yanl bir
eydir. Allah (celle cellh) gerek affedicidir.
Allah (celle cellh) yaratmada celal ve cemal sfatlarn
eitli ekillerde tecelli ettirmitir. Celal sfat hayvanlara,
cemal sfat meleklere, celal ve cemal sfatlar insana amil
olmutur.
Yaratma fani ve baki lem olmak zere ikiye taksim
edildi. Fani lem imtihanla, baki lem ceza ve mkfatla
takdir edildi. Takdir edilen mkfatlarda yaratl
zelliklerine uygun tecelli ettirildi. Bu tecelliyatta Allah (celle
cellh)n Adil sfatna uygun dmtr.
Mesela; hayvanlar iin olan ahiret hayat gerekten
aalanm bir durumdur. Yani yok olmak. Melekler iinse;
muhatap alnmayarak hizmet ehli olmalar olmutur.
Hizmetiler asiller yannda hkm sahibi deildir.
Hkmsz olmak yok olmakla e deerdir. Onun iin
meleklerin mertebesi kemal bir mertebe deildir.
nsana verilen kemal mertebesi Hakikat-
Muhammediyenin emanet edilmi olmasdr. Melekler ise

15

Hakikat- Muhammediye
1
srrn tamaya tahamml
edememilerdir.
Hakikat- Muhammediyenin karl ise imtihan
olunmak ve ebedi lemde sonsuzluk ile karlamaktr.
mtihan (hata ileme ve vazgeme) srrna ancak insan
tahamml edebilmitir.
2
Bylece Allah (celle cellh) insan
kendine muhatap kabul etmi ve bunun karl olarak
ceza ve mkfat tayin etmitir.

Kuran- Kerimde belirttiin yardmla bize
yardmda bulun. Fazilet ve rahmetinle nimetlere
kavualm.

nsanlk, erefinin gerei imtihan fazileti ile taltif
edilmektir. Allah (celle cellh) imtihan faziletini, rahmeti ile
desteklemi ve insandan bu vazifenin arln kaldrmtr.
En byk rahmeti ise insanla Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)i balamas olmutur.
Nimet klfeti ile beraber gelir; fakat iman ehlinin
kurtulua ermi olaca mjdesi haber verilmitir. Yardmn
imtihan srr ile beraber olmas da Allah (celle cellh)n bir
takdiridir.
nsanlar, imtihandan geirilmeden, sadece man
ettik demeleriyle braklvereceklerini mi sandlar?
(Ankebut 2)
Ey insanlar! Allah (celle cellh)n verdii sz
phesiz gerektir; dnya hayat sizi aldatmasn. Allah
(celle cellh)n affna gvendirerek eytan sizi
ayartmasn. (Fatr 5)
Biz, sonra peygamberlerimizi ve ayn ekilde

1
lk belirtide var olan ve btn varln esas olan zattr. Buna sm-i azamda
denir. Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)de, yaratklar
yaratlmadan var olan hakikattir.
2
Cemal sfatnda kudret yoktur. Onun iin melekler akl kullanmazlar. Yalnz
itaat ederler. nsanlar ise akllarn kudretleri miktarnca kullanrlar. yle ki
snrlarn aar bazen Firavun, Nemrut gibi ilahlk iddiasnda bulunur. Celal
sfatnda tehlikeler var olsa da, cemal sfat bu tehlikelerden korunmutur.

16

iman edenleri kurtarrz. nananlar zerimize bir bor
olarak kurtaracaz. (Yunus 103)
Allah (celle cellh); elbette ben ve elilerim galip
geleceiz, diye yazmtr. phesiz Allah (celle cellh)
gldr, galiptir. (Mcadele 21)

Ey Allah (celle cellh)m, nimetlerini artrarak
bizleri kretmeye ardn. Nimetlerin saylmaz,
krn eda edilmez ve ebedi olularn idrak
olunabilmeleri imknszdr.

kr, iyilii, iyilikle karlamak demektir. kr,
kulun Allah (celle cellh)a kar yapmas gereken bir
vazifesidir.
kr, lisan ve kalbi veya bedeni olur.
Lisan kr Allah (celle cellh) Esma- Hsnas ile
yd etmek, hamd etmek, tesbih eylemek, kitabn okumak,
dua etmektir.
Kalp kr gnlden anmaktr.
Beden kr, bedenin azasndan her biri memur
bulunduklar vazife ile megul olmak ve yasak olunduklar
eylerden kanmasdr.
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) buyurdu ki;,
Hamd, krn badr. Allah (celle cellh)a hamd
etmeyen kretmemi olur
kr, nankrl silen byk bir fazilettir. Daha
dorusu hamd herkesin ermek istedii ve fakat pek az
kimselerin erebildii, kemal mertebelerindendir. nk
saadetler bu iki kelimede (Hamd-kr) toplanmtr.
Allah (celle cellh)n nimetlerini saymaya
kalksanz, deil tek, tek saymak, topyekn bile
sayamazsnz. (Nahl 18)
Yapm olduumuz ibadet ve krler, aslnda bu
dnyada bizlere verilmi olan nimetlerin tam karl
olmaktan ok uzaktr. Hlbuki Allah (celle cellh), iman edip
ibadet yaptmz takdirde, bizler iin ayrca ahirette daha
byk nimetler hazrlam, cennette ebedi saadetler vaat
etmitir. Allah (celle cellh)n ahirette vermeyi vaat ettii bu

17

nimetler, tamamen onun hususi ltuf ve ihsan, fazl ve
ikram olmaktadr. Yoksa bizim yaptmz ibadet ve
krlerin karl, creti deildir. Asl noksan olann,
halleri de noksandr. nsan ne kadar kretmeye kalksa
da eksik bir taraf brakr.
Nimet kr ile kr de nimeti unutmamakla kaim
olacandan, kr artrmak lazmdr.
Allah (celle cellh), buyurdu ki;
Beni zikrediniz; laykyla annz ki, Bende sizi
bana layk bir anla anaym. (Bakara 152)
Bu ayetle Allah (celle cellh) Bana krediniz,
nimetlerime kar, kalben veya lisnen veya bedenen
veya hepsiyle birden bana tazim ve benim emirlerime
itaat ve nimetlerimi yerine sarf eyleyiniz. nkr ve isyan
ile Bana kar kfran nimet etmeyiniz, yani unutkan ve
nankr olmaynz demek istemitir.
Her kim kr ederse ancak kendi nefsi lehine
kr eder. Kim de nimete kar nankrlkte bulunursa,
phe yok ki, Rabbimin hi bir eye ihtiyac yoktur,
ok kerem sahibidir. ( Neml 40)
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) gece namaz
kldnda, iki aya yahut iki baldr iene kadar ayakta
dururdu. Kendisine Hazret-i Aie (radiyallah anha) tarafndan;
Ya Raslallah, Allah (celle cellh) senin ilenmi
ve ilenmesi farz edilmi gnahlarn mafiret etmitir.
badet hususunda niin bu kadar meakkat
gsteriyorsunuz?
Denilirdi de, Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)
Ben, Allah (celle cellh)a kar gece namaz ile
kreden bir kul olmayaym m? diye cevap verirdi.
Bu kadar sonsuz nimetler karsnda bizlere den
vazife; nimet sahibi Allah (celle cellh) tanmak ve sevmek,
ibadetle tanyp sevdiimizi gstermek, verdii
nimetlerinden dolay daima kr ve minnet duygular
iinde bulunmaktr.

Ey Allah (celle cellh)m, takdir ettiin eylerin

18

her durumundan haberdarsn ve ilerin sonunu ve
olaylarn akn en gzel bilensin.

Allah (celle cellh)n varl ve birlii apaktr. Ama
yle bir ki, birlii kendi ile kaimdir. Bizler bir eyi zdd ile
bilirken, Allah (celle cellh) kendini hadisten (sonradan yaratlan)
nce, zatndaki sfatlarla bildi. Kendi, kendine yeter idi.
Buradan ikilikte anlalmad. Yani bir delile ve dnmeye
gerek duyulmayacak kadar ak oldu.
Akl ve duygular iin yararl olan Allah (celle cellh)
sfatlarla bilmedir. Yaratl anlamak iin sfatlar bilmek
lazmdr. Glgeye bir bak, o ayr gibi grnse o, zat; zat,
odur.
Mesela; Allah (celle cellh)n kelam basit, birdir. Allah
(celle cellh) bu birle konuur. Hem de ezelden ebede kadar.
Btn kitaplar bu basit kelamdan bir sayfadr. Hayal bunu
idrakten de yoksundur. Onun iin srlarndan haberdar
etmek iin, Allah (celle cellh)
Ben cin ve insan bana kulluk etmeleri iin
yarattm buyurdu.
Biz Ona kullukta yarmalyz. nk O, kendine
yeter. yleki; Allah (celle cellh) kendi varln yarattn
mahlktan renmi olsayd, grecek gzler vermezdi.
Onu idrak edemeyeceimizi de, bilmenin idrakine
erdirdii iin Allah (celle cellh)a krmz
ziyadeletirmeliyiz. Onu bulmak iinde nefsimizden
vazgemeliyiz. Fakat bize, nefisle yle bir ba koydu ki,
bunu baarmak her kuluna nasip olmad.
Sonuta bizler yok olacaz. Yine O, zatyla kalacak.
Biz Onu ancak kendisiyle grebilir ve bildirdii kadarla
bilebiliriz.

Allah (celle cellh)m emrini tamamlamak ve
kendi hkmn geerli ve kesin klmak iin Fahri
lem Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimizi peygamber olarak gnderdin.


19

nsan sahip olduu duyularla her ne kadar grnen
lemi alglasa, aklyla da vacip, caiz, mmkn gibi bir takm
bilgileri kavrasa da bunlarn tesine gemesi zellikle gayb
bilgileri edinmesi imkn dhilinde deildir. nsanlarn ilm ve
amel olarak olgunlamas, gerek inanc bulmas, sahih
amele ynelmesi, kalb hastalklardan kurtulup gzel ahlaka
ermesi yani Allah (celle cellh) ve kul katnda iyi bir insan
olabilmesi iin peygamberlie ihtiya vardr.
Peygamberlerin grevleri de bu durumun kolayca alp
kullarn geree ulamasn salamaktr.
-Dier blgelerle irtibat bulunmayan ve yksek da
balarnda yaayan insanlarn iman bakmndan durumlar
nasldr?
Bu kimselerin peygamberlerin nbvvetini tasdik gibi
bir zorunluluklar bulunmaz. nk onlar mazurdur.
Biz bir peygamber gndermedike bir kimseye
azap etmeyiz (sra 15) Bunun ak delilidir.
Peygamberlikte asl olann sadece geici dnya
mutluluu deil ebed saadet olan ahiret mutluluunu elde
etmektir.
Buna gre btn peygamberler Allah (celle cellh)n
katnda geerli hkm icra iin gelmilerdir. Hibir
Peygamber kendi aklndan bir ey sylememi, hepsi, Allah
(celle cellh)n bildirdii eyleri sylemilerdir.
Sonuta bu kutsal vazife Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)de son buldu. Hz. Peygamber (sallallh aleyhi ve
sellem ve ala lih) Efendimiz Biz sonradan gelmi,
gemileriz buyurmas ile gemii sonda balad ve
bitirdi.

ahadet ederiz ki, Fahri lem Muhammed
Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz, Senin kulun
ve resulndr.

ahadet; grdn ve bildiini kabullenmek ve ikrar
etmektir.
Allah (celle cellh)n sevgilisinin ahadetini yapmak
bizler iin bir stnlktr. nk Onun ahidi Allah (celle

20

cellh)tr.
Fakat Allah (celle cellh) sana indirdiine ahitlik
eder, onu bilerek indirmitir, melekler de ahitlik
ederler. ahit olarak Allah (celle cellh) yeter. (Nisa 166)
Rabbimiz! ndirdiine inandk, Peygambere
uyduk; bizi ahit olanlarla beraber yaz. (Al-i mran 53)
O kendisini tantanlara Allah (celle cellh)n kulu ve
resul olarak tantlmay tavsiye etmitir. Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem)in yaants incelenince kulluk sfat
aka grnr.
Onun yaad hayat bugn ok kiinin tahamml
etmesi imknsz snfndan olduunu grrz.
Hayat boyunca elenmi buday unu ekmeini hi
yemedi.
Hep elenmemi arpa unu ekmeini yerdi.
Doyuncaya kadar yedii grlmedi.
Ekmei katksz olarak veya hurma, sirke, meyve,
orba veya zeytinyana batrp yerdi.
Tavuk, tavan, deve, ceylan, balk ve pastrma
etleri ve peynir de yerdi.
Etin kol tarafn severdi.
Elleri ile tutup srarak yerdi.
Ekseriya st veya hurma yerdi.
Evde iki ay yemek pimeyip, ekmek
yaplmayp, yalnz hurma yedii aylar da olmutur.
ki gn bir ey yemedii de olurdu.
Vefat ettii zaman, bir demir zrh ceketi, otuz kilo
arpa iin, bir Yahudi de rehin braklm bulundu.

nsanlar ve cinler Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimize iman ettii gibi canl ve cansz btn
eyada iman etti.

Peygamberimiz lemlere rahmet olarak gelmitir.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)den nce gelen
peygamberlerde bir hususiyet varken, O, bir umumiyet ile
geldi.
Bu sebeple Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) canl ve

21

cansz btn mahlkata hkmetti. Birok mucizelerde buna
ahit oldu.
1

Mesela; Yemende bir su vard. O sudan kim ise
lyordu. Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) o suya haber
gnderdi ve buyurdu ki:
Herkes mslman oldu, sen de mslman ol.
Ondan sonra o sudan ien hibir kimse lmedi.
Ancak humma hastalna tutulurdu.
nk hummadan lene ehit sevab verilir.

Kyamette dier mmetlere kar Peygamber
(sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizi ihsan ederek
kulluumuzu artrdn. Nimetini bollatrarak da
bizden kr etmeyi istedin.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in varl insanlk iin
bir ayrcalktr. Onun iin bu mmet bu faziletle rhan
bulmu ve eriat ile kyamete kadar beka bulacaktr.
Onun koruyucusu elbette biziz (Hicr, 9) diyerek,
Allah (celle cellh) mmetini ve eriatn korudu. Dier
mmetlerin dininin tahrif olmas onlarn dininin teminat
altna alnmadndandr. Zira bu mmet Allah (celle
cellh)ta fni ve Onunla bakidir.
Bu stnlk ise Fahri lem Muhammed Mustafa
(sallallh aleyhi ve sellem) ile zuhur etmitir. Onun yaratl o
kadar mkemmeldi ki, gzel eye sahip olann korumay
zerine almas gibi, Allah (celle cellh) korumasn zerine
almak istedi ve ald. Bu kymet ve takdirin yceliini
gsterir. mmette bu takdirden nasiplenmitir. Bu nimete

1
Mesela; koyunu konuturmak; taa selam verdirmek; hurma ktn
inletmek; kurdun havlamasn anlamak; devenin homurdanmas; ceylann
gzya dkmesini bilmek; Beyt-i Makdisin temsili resmini grmek; cinlerle
grmesi; mira mucizesi; buluttan yamur yadrmak; hendek kazarken
meydana gelen mucize; aacn kkleriyle birlikte yrmesi; aacn baka yere
intikal etmesi; ayn yarlmas; Kuran- Kerim ile zamanlara hkmn icra etmesi
gibi mucizeler.

22

elbet kr etmek gereklidir. Elhamdlillah.

Yaratmadan nce Onu setin. Beer olarak
gndermeden beenmitin.

Allah (celle cellh) Hads-i kutside buyurdu ki;
Sen olmasaydn mahlkat yaratmazdm
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in yaratlndaki
ycelii Allah (celle cellh)tan bakas da bilmedi.
Musa (aleyhisselm)n Allah (celle cellh)m beni
Onun mmetinden kl buyurmas bu hakikatin
nianesidir.
sa (aleyhisselm) yle mjde vermitir:
Ey srailoullar! Ben size Allahn
peygamberiyim. Tevratn tasdikisi ve benden sonra
gelecek bir peygamberin mjdecisi olarak geldim ki, o
peygamberin ismi Ahmetdir. (Saf 6)

lemleri yaratmadan nce yani mahlklar gayb
leminde korkun perdeler altnda saklyken ve
yokluk snrnn eiinde bulunurken Onu Ahmet
(beenilmi) olarak isimlendirdin.

Varln evvelindeki srlarn iinde Peygamberimiz
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem ve ala lihi) yaratlmtr. Yaratan
tarafndan beenildii gibi dier mahlukat arasnda da ayn
iltifat bulmutur.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e, mahlkatn
yaratmazdan nce Rabbimiz nerede idi? soruldu. u
cevab verdi:
Am'da
1
idi. Ne altnda hava, ne de stnde hava

1
el-Am; lgat olarak ince bulut mnasna gelir. Allah (celle cellh)a nisbet
edilince insan idrakinde tecelli etmesi gereken mana mehul kalmaktadr.
Yalnzln psikolojik etkilerinin nasl olduu bilinmektedir. Bu etkiler Allah
(celle cellh) iin dnlmese de, korkun bir hal olduu muhakkaktr. Bu
ar hale katlanmak Allah (celle cellh) iin bir mana ifade etmez. Lakin Allah

23

vard. Arn su zerinde yaratt. (Tirmiz)

Bizlere Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimizi gndermeden nce ate dolu bir
uurumun kenarnda, tan dibinde kalm, hemen
iilip tketilecek olan bir yudum su; a kiinin frsat
gzetmeden kapp yiyecei bir lokma; dmanlarn
ayaklar altna dm bir toplumduk. Gllerin
belasna uram, azgnlarn elinde tutsak ve aalk
bir hale dm; insanlarn saldrp yok etmesinden
korkar olmutuk.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) iin ne kadar iltifatlar
yazlsa ve sylense az kalr. Onun iin Kuran- Kerimde
zlce yle buyruldu.
Yanlarndaki Tevrat ve ncil'de yazl bulduklar O
Resule, mm Nebiye tbi olanlar var ya.
te O peygamber onlara iyilik ile emreder ve
onlara ktl yasaklar.
Onlara temiz olan eyleri hell, pis eyleri de
haram klar.
Onlardan ar yklerini ve zerlerinde bulunan
zincirleri kaldrr.
O peygambere inanp Ona sayg gsteren,
yardm eden ve Onunla birlikte gnderilen nura
uyanlar var ya,
te kurtulua erenler onlardr. (Araf,157)
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)de yle buyurdu;
Dalalette deil miydiniz ki, Allah (celle cellh) sizi
benimle hidayete ulatrd. Bir ate ukuru kenarnda
deil miydiniz ki, Allah (celle cellh) sizi Benimle

(celle cellh)n dahi yarattklar ile megul olmas zat- iin bir zevk hsl
ettii muhakkaktr. Halk arasnda yalnzlk Allah (celle cellh)a mahsustur
ok gzel bir ifade tarzdr. Mlk Allah (celle cellh)ndr.(Mmin 16)


24

kurtard.
Bu ayet ve hadisle insann kendi bana doru yolu
bulamayaca aka grlmektedir. nk peygamberler
mmetleri iin hidayet vesilesidir.
Peygamberlerini basit gren mmetler helak
olmaktan kendilerini kurtaramamlardr. nk hidayet
nurunu kullar, Allah (celle cellh)tan direkt olarak alamazlar.
Almaya kalkanlarda helak olmulardr. Zamanmzda dahi
byle yalnzca Kuran- Kerimi, snnet-i seniyyesiz
kendilerine l alanlar imanlarn tehlikeye atarak uurum
kenarndaki koyunlar olmulardr.

Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) peygamber
gnderdiinde, insanlar Onu tanmalarna ramen
bilerek inkr ettiler.

Onlara bir ayet geldii zaman derler ki, Allah'n
peygamberlerine verilmi olann benzeri bizlere
verilinceye kadar biz iman etmeyiz. Allah (celle cellh)
peygamberlii kime vereceini ziyadesiyle bilendir.
Elbette gnahkr olanlara yapar olduklar tuzak ve
hileden dolay Allah (celle cellh) katnda bir alaklk ve
iddetli bir azap isabet edecektir. (Enam,124)
Onun zatnda o kadar gzellikler vard ki, inkr
edenler bile zorlandlar. Peygamberlik gelmeden nce
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e yaplan taltifler,
peygamberlikten sonra ayn miktarda ezaya dnt.
Temiz yaratll insanlarn toplumlarda kskanlmas
geri planda kalmas ve deerleri ancak dnyadan gtkten
sonra anlalmas bunu gstermektedir. nk insanlarn
iyilik zerinde sabrlar azdr.
Benlik gnah eytann zelliklerinden olmas, safln
zerinde etkin gibi grnmesine ramen zaman ierisinde
abuk kaybolurlar. yilii kazanmak zor olduu gibi
devamn salamak daha zordur. Kt ahlak kazanlmas
kolay ve taycs da oktur.

Ey Allah (celle cellh)m Peygamber (sallallh aleyhi ve

25

sellem) Efendimizin nuruyla zerimize km
karanlklar aydnla evirdin.

nsanlar kendi yaradllarna, glerine gre,
makamlara kavumakta birbirlerinden ok ayrdrlar. Onlar
arasnda, Allah (celle cellh)n srrna ulamaya alanlar
pek azdr. ou da bu srlarn alt makamlarna ve
grntlerine kavumulardr. Bunun sebebi asalettir.
Nurdan nurlu olan eyden karanln kmas dnlmez.
Asalet hibir ekilde deime gstermez. Aalk
sfat, tarifi itibar ile bulunduu yerde de aalk gsterir.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ve Onun takipileri asllar
itibarlaryla deime gstermemilerdir.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) Allah (celle cellh)n,
meleklerin, peygamberlerin ve insanlarn hayran olduu bir
insand. Kymeti ancak Allah (celle cellh) tarafndan
bilinendi.
nsanlk, insan sfatndan hayvaniyete intikal ettii bir
dnemde Fahri lem Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve
sellem) uzun sren (be yz yl) fetret dneminden sonra skntl
zamanda lemlere iyiliklerle gelmitir.
Her ilim sahibinden daha byk lim vardr
srrnca yaratlmlar iinde en byk insan olduu tasdik
edilmiti. Onun varl geldii ve getii btn lemleri
karanlktan kurtard.
Binaenaleyh, peygamberler kandilse, Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem) nurlu kandildir. Yani nuru gne gibi
kendindendir. Dier peygamberler ise ay gibidir. Ay ise
gneten alr.
Karanlk esinde derece a nisbetle takdir edilir.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in varl nurniyetin
derecelerini aa kard.
Dier peygamberler Onun varln mahede
edince utanlarndan kendilerine pay vermekten hay
ettiler. efaat konusunda bu durum aka anlatlacaktr.
Mesela; Musa (aleyhisselm), Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)in durumunu fark edince kskanlktan alad,
buyruldu.

26

Tuva Danda Musa (aleyhisselm) ayakkablarn
karmas emredilirken
1
, mirata Onun ayakkablar eref
vesilesi sayld.
2

1
Haberin olsun, Benim Ben, Rabbin, hemen pabularn kar; nk sen
mukaddes vadide, Tuva'dasn (Taha 12)

2
CANIMIZ AYAININ TOZUNA FEDA OLSUN

lemlerin ba zerinde Onun nalinleri vardr.
Yaratl Onun glgesinde meydana gelmitir,

Tur Danda Musa (aleyhisselm) ya, nalinlerini kartan
Ahmet (aleyhisselm)in ayaklaryla arn ereflendirdi

Kutlu peygamberin nalinlerinin erefli izine
Yldzlar baslan toprak olmak istedi

Yedi kat gn hepsinin murad
Sultanlarn talar ona gpta etti.

Seilmiin nalinlerinin benzeri olmayacaktr
Gzlerin nuru, kalplerin sevinci ancak Onunlayd.

Onun nalinlerinin suretine dahi sayg gster
nk btn balar Ona ayak olmak istedi

Ne zaman ki etraf belalar kaplarsa
Onun nalinleri snlacak kalemizdi.

Onun nalinlerinin suretine dahi snanlar
Yce kalesine emniyetle girdi,

Benim iin en mesut hayat arzusu
ki cihanda Onun nalinin glgesine snmakt

bn-i Mesut (radiyallah anh) hizmetle mesut, nalinlerine
Saadetimdir, misaline dahi olurum bende.
HazretiYusuf Nebhni (k.s) ak- ile
(nalin : ayakkab)
Ey Allah (celle cellh)m kyamet gn Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)in ayaklarnn bast topraklara srlen yzler hrmetine Senden
affmz talep ederiz.

27

Kalplerimizdeki kfrn dmlerini zdn
1
;
gzlerimizden aknlk perdelerini giderdin. Bylece
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz bizi
sapklklardan kurtard ve kr olan gzlerimizi at.
Bizi salam dine davet etti ve hidayet eyledi.

Kuran- Kerimde buyruldu ki;
Ey mminler! Sizi kendinize hayat verecek
eylere ard vakit Allah (celle cellh)a ve
Peygamber uyun. Ve biliniz ki, muhakkak Allah (celle
cellh) kii ile kalbi arasna engel olur ve phe yok ki,
Onun huzurunda toplanacaksnz. (Enfal 24)
Dm; bakas tarafndan zlmesi gereken
engeldir. Bu mniann kalkmas iin bakas gerekecek
demektir. Kalpteki dmlerin zlmesi de Allah (celle
cellh) ve Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) iledir. zlen
zgy faydal klmak ise, zenin maharetine baldr.
Eer ki bir ey zlmeye karar verilirse, zmekten ok
zarar vermemek dnlmelidir. Fakat mahir olmayan bir
ustann zmesi ancak eyaya zarar verir. Bir kuman ipi
zldnde paralanma tehdidi ile kar karyadr. llaki
bir kopma olur. Bu da ipin kalitesini drr, ikinci bir
rgde yamalk yapar. Bu istenilen bir eyde deildir. te
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) bu iin gerek ustasdr.
nk hocas lemlerin Rabbi olan Allah (celle cellh)tr.
Duyular ierisinde insan en ok skntya sokan
gzlerin kr olmasdr. Kr gzn tedavi edilmesi insana
bahedilen en byk nimetlerdendir. Zahiri gzler iin bu
dnlnce kalp gzndeki krln giderilmesiyse
kymeti llmeyecek durumdur.

Ne zaman ki, Allah (celle cellh)m
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizi aramzdan

1
Dmlere fleyen byclerin errinden (Felak 4) nsanlar etki altna
alp, onlar doru yola gtryor grnenlerin errinden demektir. Onlar
nasihatleri ile dinleyeni dmlerler. Akln bandan alrlar.

28

alnca bizdeki nifak dmlerimiz aa kt;

nan iinin temelinde Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)
vardr. O, bir sohbetinde insanlar ulaaca en yksek
makamna kavutururdu.
Onun zamannda Ashab- Kiram, Peygamber
(sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin sohbeti bereketi ile derin
bir vecd ve cezbe iinde bulunuyordu. Sonradan o hal
dald. Bu yolun manev varislerine intikal etti. Bu da birok
kollara blnd. O kadar blnd ki, zayflad ve dald.
Birou suret halinde kald. Manas olmayan bir inanlar
yuma halini ald. Bunlar da birok ubelere ayrld; o
kadar ayrld ki, ba belli olmaz bir hal oldu.
yle ki, ancak sknt zamanlarda Hakk hatrlamak
ekline dnt. Bu ise faydas vermeyen bir ey oldu. Bu
halde devaml surette artt.
Peygamberlerin bu leme gelmesinden gaye eksik
tamamlamak iindir. Nifakn Efendimiz Muhammed Mustafa
(sallallh aleyhi ve sellem)den sonra bile olmas dikkate ayan
ilerdendir. nk ok kiinin iman sahasndaki balants,
bir sebebe bal kalmtr. Sebepler gidince imanda ylece
ortadan kalkmtr.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in benim
bildiklerimi bilse idiniz, ok alar az glerdiniz
demesindeki hakikat budur. Yani mmet zerinde ok
eitli hallerin zuhur edeceidir.
u hakikatte unutulmamaldr ki; O byk olduu gibi
mmeti de byk mmet oldu.
1

Bu byklk imn sahada olduu gibi, inanszlkta
da kendini gstermitir.
Gemi mmetlere kyasla her adan bir stnln
varl aikrdr. Fakat Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)n
mmetinde yenilenme hareketi devamldr. Her bozulmann
arkasndan muhakkak bir dzelme olur ki, Onun dininin
kyamete kadar baki olmasndandr.

1
Beyazt Bestmi (ks) Allah (celle cellh) dem (aleyhisselm)n
amurunu ezelde yourduu zaman, amuruna suyu ben kattm buyurdu.

29

Din gmleimiz yprand. Hlbuki hakikatler
ak, hkmlerin nurlu ve belirgindir; sakndrdn
eyler ortada ve emirlerin aktr. Ama bizler onlar
dnmeden arkamza atk. Fakat bizler srt
evirmeyi hibir zaman istememitik.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) kendi zerine den
vazifeyi en gzel ekilde yapt. Kuran- Kerim buna ahittir.
Her kim Peygambere itaat ederse muhakkak
Allah (celle cellh)a itaat etmi olur. Her kim yz
evirirse, seni onlarn zerine muhafz gndermedik.
(Nisa,80)
Allah (celle cellh)a itaat edin. Peygambere itaat
edin ve ktlklerden saknn. ayet yz evirirseniz
artk biliniz ki, bizim peygamberimizin zerine ait olan,
apak bir tebliden ibarettir. (Mide 92)
Fakat Allah (celle cellh) buyurdu ki;
Eer onlarn istifarlar houma gitmeseydi,
gnah ileyip sonra tvbe edenleri getirirdim Kyamete
kadar Allah (celle cellh) kullarna kendini unutturmamak iin
yaamda hareketlilik yaratmtr. Bu hareket ise iman ve
kfr arasnda devam eder durur.
lk dnemlerde insanlar ibadetini gizli yaparken,
imdi ise aktan yapan azalmtr. Yine kfrn ilk
dnemlerde saklayanlar, imdi aktan yapar olmulardr.
Durum o kadar bir hal almtr ki, din adna ktlk
ilenilmi; bu da dine mal edilir olmutur.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) buyurdular ki;
Kyametten hemen nce karanlk gecenin
paralar gibi fitneler var.
Kii o fitnelerde mmin olarak sabaha erer,
akama kfir olur; mmin olarak akama erer, sabaha
kfir kar.
O fitnede oturan, ayakta durandan hayrldr.
Yryen koandan hayrldr.
yleyse yaylarnz krn, kirilerinizi paralayn,
kllarnz da taa vurun.

30

Sizden birinin evine girerlerse Hz. demin iki
olundan hayrls olsun (len olsun, ldren deil) (Ebu Davut)
lihi)den nceki peygamberler (aleyhimsselm) dnemlerinde
ahkmn bir ksm terk edilince kavimler helak edilirdi. imdi
ise bir ksmn yaayanlarn bile helak olmaya mani
olunmas bu mmete mahsus bir durumdur. Eer ki
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in mmete Allah (celle cellh)
tarafndan ald imtiyazlar olmasa idi, umum afetlerle
muhakkak karlalrd.
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) Ben Muviye
Mescidine girdi. Orada iki rekt namaz kld, biz de onunla
beraber kldk. Sonra Rabbine uzun uzun dua etti. Sonra
yanmza dnd. Dedi ki:
Rabbimden ey talep ettim. kisini verdi,
birini geri evirdi:
Rabbimden mmetimi umumi bir ktlkla helk
etmemesini talep ettim, bunu bana verdi.
mmetimi suda boulma suretiyle helk
etmemesini diledim, bana bunu da verdi.
mmetimin kendi aralarnda savamamalarn
da talep etmitim, bu geri evrildi.
Yine Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) buyurdu ki;
Allah (celle cellh) mmetim iin bana iki
emniyet indirdi:
1. Sen aralarnda olduun mddete Allah (celle
cellh) onlara umumi bir azap vermeyecektir.
2. Onlar istifarda bulunduklar mddete, Allah
onlara azap vermeyecektir (Enfal 33)
Ben aralarndan ayrldm m, Allah (celle cellh)n
azabn nleyecek ikinci emniyet olan istifar Kyamete
kadar aralarnda brakyorum.
Hadislerden Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in
yaamda mmete pasif bir etki iinde olmasn m emretti;
sorusu akla gelebilir. Buradan u sonucu karmalyz.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem), tebliin cemiyetten
ferde olmayp, fertten cemiyete olma metodunu uygulamay
tavsiye buyurmutur. nk fitne zaman olgunlamadan

31

olan irat ve tebliin zarar vereceini gstermitir. Zaman
iinde yakndan uzaa olacak uygulama daha baarl
olacaktr. nk riya o kadar artmtr ki, samimi insan
bulmak ender hadiselerden olmutur.

Bu halimizi frsat bilen eytan ban kendi
yuvasndan karp, bizleri kendisine doru ard.
Bizlerin de onun davetini kabullenmeye ve meyilli
olduumuzu grdnde; bizi tahrik edip; kkrtt,
yoldan kartmaya alt.

alacak eylerden biri mkemmel yaratlan insann
eytana tabi olmasdr. eytann bunu kolayca yapmas
insandaki ilahlk duygularn harekete geirerek
baarmasndandr. nsandaki gnahlarn temelinde ilah
olma duygusu vardr. Eer insan peygamber terbiyeden
gemezse, isyan konusunda ok abuk ilerler. Allah (celle
cellh)a isyan eder ve bundan da anlalmaz bir zevk alr.
Eer ki, Allah (celle cellh) cezay tecelli ettirmede
zaman geni ve kendi zatn perdeler arkasnda sakl
tutmas olmasayd, belkide yaayan hibir canl kalmazd.
hkme yaklanca eytan der ki:
phesiz Allah (celle cellh) size hak bir vaat ile
vaat etmiti.
Ben de size vaat etmitim, sonra size vaadimden
caydm.
Benim iin sizin zerinize bir gcm yoktur.
Ben sizi ancak davet ettim, siz de bana hemen
icabet ettiniz.
Artk beni knamaynz, kendi nefislerinizi
knaynz.
Ben sizi kurtarc deilim, siz de beni kurtarc
deilsiniz.
phe yok ki beni evvelce erik komanz ben
inkr etmi oldum.
Muhakkaktr ki, zalimler iin pek ac bir azap
vardr. (brahim 22)
eytan onlara vaat eder ve onlar kuruntuya

32

drr. Hlbuki eytan onlara bir aldatmadan baka
bir ey vaat etmez. (Nisa 120)
Binaenaleyh, cennet kazanlmas kolay bir yer
olmasna ramen insana ok pahalya mal olmas da Allah
(celle cellh)n bir hikmetidir.

Ey Allah (celle cellh)m, Peygamber (sallallh aleyhi
ve sellem) Efendimiz bizim snak yerimizdir. Onun
vastasyla bizi kurtar.

Snmaktaki hikmet, korkunun giderilmesidir.
tibarsz kiiye itibar kazandran tek ey, snmaktr.
Snm kiiye zlm etmek bykle uygun olmad
gibi, bir acziyet iinde olana snak olmakta ancak eref
sahiplerine layk olan eydir.
Dnya emniyeti olmayan bir yerdir. Bizler Allah (celle
cellh)a varacak kuvvetimiz ve yzmz olmadndan
Onun sevgilisi Fahri lem Muhammed Mustafa (sallallh
aleyhi ve sellem) Efendimizin arkasna snmzdr.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in byk bir emniyet
sahibi olduunda phemiz yoktur. nk Allah (celle
cellh)n Sen olmasaydn, Sen olmasaydn; lemleri
yaratmazdm hitabna muhatap olmu, Yce sevgilidir.
Hads-i erifte buyuruldu ki;
dem (aleyhisselm) yanld zaman,
Ya Rabb! Muhammed aleyhisselam hakk iin
beni affet dedi. Allah (celle cellh)ta,
Muhammedi daha yaratmadm. Onu nasl
tandn? Dedi.
Ya Rabbi! Beni yaratp ruhundan bana ihsan
edince, bam kaldrdm.
Arn eteklerinde, La ilahe illallah Muhammed-r
Reslllh yazlm olduunu grdm.
Sen isminin yanna, en ok sevdiinin ismini
yazarsn. Bunu dnerek Onu ok sevdiini anladm
dedi.
Allah (celle cellh)ta buna karlk,
Ey dem, doru syledin. Yarattklarmn iinde,

33

en ok sevdiim Odur.
Onun iin, seni affettim.
Muhammed olmasayd, seni yaratmazdm, dedi

Ey Allah (celle cellh)m, ilk yaratlta Onu
yarattn.

Allah (celle cellh)n yaratmay murat ettii vakit ilk
yaratt Fahri lem Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve
sellem)dir. Bu yaratma zerine ok eyler sylenmitir.
Onun srr hakknda bizlerin bilgisi Onun bize
anlattndan teyi gemez. Yer yer bu konudaki hadisleri
kitapta zikredeceiz. Fakat bu bilgiler dahi Onu anlatmaya
kfi gelmedii aktr.
dem (aleyhisselm) insanlarn ilkidir. Dier insanlar
onun evlddrlar. Onun sulbnde zerreler olarak toplu
hlde bulunuyorlard. Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)
cisman bedeninin maddesi olan zerre de onun sulbnde
idi. Bu sebeple dem (aleyhisselm)n mbarek yznde
devaml bir nur parlard.
Bu nur daha sonra Hazreti Havvaya, Ondan da
Hazreti t (aleyhisselm)a geti. Bylece temiz babalardan
temiz analara geerek, Abdullah bin Abdulmuttalib bin
Hime kadar ulat.
1
Bu zerre onun sulbne ulanca da
alnnda bir nur parlad. Onda yle bir gzellik hsl oldu ki,
btn Kurey kzlar onunla evlenmek istedi. Fakat sadet
Hazreti mine (radiyallah anha)ya nasip oldu.
dem (aleyhisselm) cennette, Eb Muhammed (Hz.
Muhammed Mustafa (aleyhissalt vesselm)n Babas) knyesi,
yeryznde ise Ebulbeer (Beerin Babas) ile anlmtr.

Grdmz ve grmediimiz nurun ah

1
Allah (celle cellh) mahlkat yaratt, beni en stnlerinden, en iyi
neslinden kld. Sonra kabileler arasnda bir seme yapt, Beni en iyi kabileden
kld. Sonra batnlar arasnda seme yapt, Beni en iyi batndan kld. u halde
Ben zat ve ahs bakmndan da, soy bakmndan da en iyilerdenim.(Tirmiz)

34

damar Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizi
yaratl hakikatinin mayas kldn.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ulalmaz manalarn
yksek nurudur.
Hz. Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem ve ala lih)
Efendimiz en nce yaratlan nur olduundan Allah (celle
cellh) kendine Nur ismini verdii gibi (Nur 35), Onuda
Nur ismine layk grd.
Nur ve zulmet, makamlarda terakki perdeleri,
mahlkatta yaratl zellikleridir. Bu iki unsur yaratlta
etken olduundan etkilerinden kurtulmak mmkn deildir.
Bu perdelerin asl veya geici olma zelliklerinden
dolay varlklarda eitliliklerde gsterir. Onun iin manevi
terakkilerde hicaplarn kalkmas dnlmez. Birinden
dierine geilme gibi olacak bir seyir vardr.
Yaratlta ise Allah (celle cellh)n sunduu ihsandr.
Mesela; Musa (aleyhisselm) Tur Danda nur yzne vurunca
yzne nikap tutard. Onun yz ancak nura laykt. Onu
da perde ile tutard.
ise ayn-yla btn nur idi. Mira gecesinin Ona layk
olmas, zat- itibaryla nur olmasndandr. Glgesi yere
dmez ve perdeye de ihtiya duymazd.
Kuran- Kerimde, Kurn- Kerimde phe yok ki,
size Allah (celle cellh) tarafndan bir nur gelmitir.
( Mide 15)
Mbarek bir zeytin aacnn yandan
tututurulur.
Bu yle saf bir yadr ki, nerede ise, ate
dokunmasa da aydnlk verecek.
Bu aydnlk nur stne nurdur. (Allah (celle
cellh)n mminleri hidayeti iman nuru stne bir
nurdur).
Allah (celle cellh) diledii kimseyi nuruna
kavuturur.
Allah (celle cellh) insanlara byle misaller verir ki,
ibret alp, iman etsinler. Allah (celle cellh) her eyi bilir.
(Nur sresi 35)

35

Ayette bahsedilen nur,
1
Peygamber (sallallh aleyhi ve
sellem) Efendimizdir. Onun nisbeti dou ve batya olmayp
btn kinatadr. lh leme olan nisbeti btn
mahlkattan ok fazladr. Yaratltan kyamete kadar
olacak hidayetin sebebi olan bu nurdur.
Allah (celle cellh)n nurdan ve zulmetten yetmi
bin hicab (perde) vardr. ayet nurlar alm olsa idi,
yznn nurlar gznn alabildii yere kadar
mahlkatndan ne varsa yakard.

Varlndan dolay insanlk eref buldu. Madd
ve manev lemler Onunla var oldu.

leme deer veren insann varldr. Her insan ei
olmayan biricik mucizedir, fakat Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem) yaratl bu mucizenin tamamland cevherdir.
Yoksa kinatn varl Allah (celle cellh) katnda yok
saylacak kadar kk bir eydir.
Ftuhat- Mekkiyede Allah (celle cellh) yz bin
dem yaratmtr sz gelmitir. Bu yaratln hikmeti ise
lemlerin saysal ifadesindeki grecelii anlatr ki, birbiri
iinde olan srlardr. Allah (celle cellh) Yz bin demin
srrn bir demde toplamtr. Bu yaratllarn hepside
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)den sonra ve Onun srr
iinde olmutur.

Fazilet hazinesini Ona teslim ettin.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in sfat snrl zeklar
iin anlalabilir ierikte deildir. Eer anlalacak bir ekilde
olsa idi, Mira gecesinin olmas mmkn olmazd.
Musa (aleyhisselm) dedi ki:
Ya Rabbi Bana zatn gster, Sana bakaym.

1
Ayetteki ikinci nurdan murat, Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem)in
nurudur. Onun nurunun sfat demekte, Muhammed (sallallh aleyhi ve
sellem)in nurunun sfat demektir.

36

Allah (celle cellh) buyurdu ki:
Sen Beni katiyen gremezsin. Fakat daa bir
nazar et, eer yerinde durabilirse sen de Beni
grebilirsin.
Rabbi daa tecelli edince onu para para etti. Musa
(aleyhisselm)da baygn bir halde dp kald. Ayld, dedi ki:
Seni tenzih ederim, Sana tvbe ettim ve ben
iman edenlerin ilkiyim. (Araf,143)
Fazilet Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in znde
olan bir eydir. Dier peygamberlere bu zdeki fazilet
verilmedi. Ancak onlardaki fazilet nisbetle oldu.

O da hazineyi yaratlmlara kabiliyetleri
miktarnca datt.

Efendimiz btn insanlara ve cinlere Peygamber olarak
gnderilmitir. Onun dinnin gnderilmesi ile btn dinler ve
kitaplar kaldrlm ve Peygamberlikte son bulmutur.
Ondan sonra Peygamber gelmeyecektir. Onun gelmesi ile
din kemale erdirilmitir.
Bugn sizin dinnizi kemale erdirdim (Mide 3)
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in
Gzel ahlak tamamlamak iin gnderildim
buyurmas bunun ak delilidir.
u konuya dikkat ekmekte gereklidir.
Peygamberler hakknda birbirinden faziletlidir demek
doru deildir. nk Efendimiz Muhammed Mustafa
(sallallh aleyhi ve sellem) yle buyurmutur:
Peygamberler arasnda ayrm yapmaynz.
Ancak biz, Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin
daha faziletli olduunu biliriz. Onun istei bykln
nianesidir.
nk O buyurdu ki;Ben, demoullarnn
seyyidiyim, nmyorum.
Ben nce ve sonra gelenlerin en kerimiyim,
nmyorum!
Kuran- Kerimde buyrulmutur ki;

37

Ey Resulm! Seni ancak lemlere rahmet olarak
gnderdik!
Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem), erkeklerinizden
hibirinin babas deildir. Fakat O, Allah (celle cellh)n
resul ve Peygamberlerin sonuncusudur.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ezeli yurdundan
isimler yurduna inen ilh emirlerin vastasdr.

Allah (celle cellh), bilinmeyen bir cevherdir,
tmyle basittir, bir mekna sahip deildir; maddeyle
hibir ilgisi ve ilikisi yoktur. Kendi kendine yetendir.
Fakat kendi iradesinden doan bir niyetle bu lemi
yaratmtr.
lhiyatn temel kayna aslnda insan olmutur.
nsanln asl ise Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimizdir.
lemi yaratrken ilk nce Hakikat- Muhammediyeyi
yaratm ve yaratlanlar Ona balamtr. Ona verdii
zelliklerde Zat-nn srlarn gizlemitir. Bundan dolay
kelam olan Kurn- Kerime bakan, Fahr-i lem
Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin
yzne bakmtr. Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e
bakanda, Kurn- Kerime bakmtr. Bu baklarda insan
Allah (celle cellh)a gtrr.

Sana kavumann mertebelerini Onun
yanndadr.

Allah (celle cellh)n yannda mertebeler sonsuzdur.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) de insan Allah (celle
cellh)a kavuturur ve ilikiye geirir. Sonsuz mertebelerin
retileri Onun yanndadr. Fakat O, mertebeleri kendine
nisbet etmemi ve varln Allah (celle cellh)n varlnda
yok etmitir.

O Seni tantmak iin yurdunu terk edip, beer

38

lemine gelmitir.

Kaside-i Brdede geen ifade gerei gzler nne
sermitir.
Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem) beerdir, beer
gibi deil
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in hayat bunu
gstermektedir.
Efendimiz Rabim tarafndan doyurulurum srrnca,
gnlerce a durur; benim gzm uyur, kalbim uyumaz
buyurarak geceleri devaml ibadet ederdi.
Bu normal insanlara uygun bir ey deildir.
1
Onun
yaants iradenin cesette ulaaca son noktay
gstermektir. Bazlar gibi O altrma yaparak (riyazat) bu
melekeyi kazanmad.
Binaenaleyh, eer Efendimiz Muhammed Mustafa
(sallallh aleyhi ve sellem) manev lemden beer lemine
gelmeyi tercih etmeseydi stnl Rabbi katnda bilinir,
yaratlmlar yannda srl olur ve Allah (celle cellh) gerek
manada beere tantacak biride olmazd.
Kullar Allah (celle cellh) aciz idraklerinde
anlayamaynca, sorumsuzluk girdabnda boulup hayvan
sfatndan kurtulmalar mmkn olmazd.

O yle bir incidir ki, elmaslar, yakutlar,
hareketler, durgunluklar ve btn olaylar Ondan
kar. O, birlik ve birin arasndaki ince latif izgidir.

1
Mesela; Ashab- Kehf uyurlard, kendileri zahmetsizce saa sola dnerlerdi.
Yapan kendileri, fakat yaptran ise Allah (celle cellh) idi. bret manzaras
olarak bize anlatldlar.
Fakat bu geen zamann srrndan mahrum olmulard. Allah (celle
cellh)n nefislerinde lmden sonraki yaratl ve vaat ettii eylerin
hakikatini grmek oldu. Bu mkfat ise kabul ettikleri tevhit inancnn karl
idi. Balarndan geen olayda insan iin akln ve vcudun tahamml
edemeyecei eyi yaamak olmutur.


39

Vahdet ve tevhidin srlarn bilmeyenler imann zevkli
penceresinden bakamazlar.
Vahdet, lemin Hakktan grnmesi, tevhit Hakkn
birlenmesidir. Bu incelii mmet-i Muhammed en
mkemmel manada bilmitir.
1
Dier mmetlerde ise bu bilgi
Allah (celle cellh)la birleme, yok olma, ilh olma ekline
dnm, bylece ilhi azaba mstahak olmulardr.
Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) iman
etmeyi en basit mertebeye kadar indirerek ar yk
hafifletmitir ve buyurmutur ki;.
Gecesi gndz gibi olan ok aydnlk bir eriat
zere terk edildiniz.
ldeki bedevlerin ve mahalle mekteplerindeki
ocuklarn dini zere olun.
Yani ayet ve hadisten retilenleri olduu gibi
takip edin, kendinizden katp kartrmadan taklit edin.
(Msned-i Hanbel)

lhi hitaplarndan kan suretlere Onu sebep
kldn. Beeriyetin anlayndan saklanm srlar
Manev levhalardaki kalemler, Onun eliyle yazdlar.

Btn mahlkatn ilmi toplansa Hz. Peygamber
(sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin deryasnda bir damla dahi
etmez.

1
Biz Hakk tevhit derken tenzihi, tecrit ederken takyidi bir ekilde grrz.
Tebih ile tenzihi birletirenlerdir ki, Hakk gerei gibi bilmilerdir. Yalnz bir
taraf grmek eksikliktir. Bir makamn hakikatine ermek istersen celalini,
cemalinden ayrma; ayrmadn gibi birbirine kartr, gr ki zevkin nasl olacak.
Bunu bilmeyenler ou zaman bu szlerden bir zevk almadklar gibi, birde itiraz
sahibi oldular. eriat dairesini ak ve geni tuttuun gibi de, unutma. Her fiilin
O nun emrinde ve gcndedir. Sende kudret yoktur. O sensiz, sen Onsuz
olamazsn. Bylece iler sana ve Ona bal oldu. Sen de hayret ettin, hayretin de
at. Hayret iinde hayret oldu. Kendisinin yapt bir eyi sana teklif
etmesinden dolay hayret edersin. Sonra benim yaptm bir i yok, Onun
yaptn gryorum, dersin. Her yerde ancak Allah var, Ondan bakas yok. Bu
i byledir fakat sen yine eriatn izgisinden kmadan fiillerini ilemen
gerekir. (Mektubt- Haki, smail Hakk)

40

Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz vahyin
inii annda acele ederdi. Cebrail (aleyhisselm) okumada
geerdi. nk Cebrail (aleyhisselm)n gelmesinden nce,
inecek ayet ve sureyi, kalbinde hazr bulurdu. nk Onun
kalbi kalem, Zat- Levh-u Mahfuzdur. Vahiy Ondan Ona
gibi olurdu.

Ayinedir bu lem, Her ey Hakk ile kim
Mirt- Muhammedden Allah grnr dim.
Aziz Mahmud HDY (k.s)

Besmeleyi Onsuz manaya getirmedin. O mana
ki, her eydir. Ol dediin eyde ancak Onunla kldn.
nk nisbetler ve maddenin srlar Onunladr.

Rabbinizden size gerek burhan
1
geldi. (Nisa, 174)
sellem)in btn beden, azalar ve ruhu burhandr. Onun iin
bedenen ve ruhen Miraca kmtr.
sa (aleyhisselm) ikinci sema, dris (aleyhisselm) drdnc
semada kalm, Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ise, ara ve
daha nice mertebelere kmtr. Bunun sebebi ise bu
makamlarn srrna sahip olmasndandr.
Yolculukta hedef olmazsa fayda hsl olmaz. Serseri
gibi gidilen yoldan ancak aalk manalar kazanlr.
Bilinmeyenle yaplan yolculukta sarholuk vardr. Sarhoun
yolculuu kabule ayan bir ey deildir. Yolculukta esas
olan kazanl olmaktr. Kazanmay bilmeyen bulamaz.
Hangi tccar maln sefih kimseye teslim etmitir.
Yce manalarn teslim edilecei kimsede kabiliyet ve
kudret aranmas gerekmez mi?
Allah (celle cellh)ta srlarn Muhammed (sallallh aleyhi
ve sellem)e emanet etti. Oda emanete layk olup, srrn ifa
etmedii gibi haddini amad.
2

1
Hakk batldan, doruyu yanltn ayran delil
2
Onun grdn kalbi yalanlamad.(Necm 11) Peygamberin gz kaymad,
amad, amad da. (Necm 17)

41

yle bir mana ile karllat ki, bunu herkese
anlatmad. Anlattklarn bazlar anlad
1
, bazlar da
anlamad. Anlayanlardan bazs canlarnn emniyetinden
korkarak srr alp gtrdler.
2
Bazlar ise gslere

1
Hamd; li, sadk, bir, tek, lim, rzk veren, melik, mukaddes, celal sahibi,
rzklar ve ecelleri takdir eden, ilmi kllye sahip olan, benzeri olmayan, celali
byk olan, kaderleri takdir eden, denizleri, karalar kadar yaratan Onun iin
Zat'na sfat olarak celal isimi verildi. Ona kimse benzeyemez, nimetleri toplanp
saylamaz, yaratlanlar hkmn deitiremez. O ltf ihsan ile insana
bilmediini retti. Yakin derecesinde olan hakikati bize ulatrd. O Yce Rab
zatyla birlii ile tek oldu. Gizledii ilmi dilediine ulatrr. Elin de toplad
kudreti istediine verir. lemin zerrelerinden kavimleri seti. Kader kalemini
iyilikle hareket ettirdi. Hakikat varidatlarn insana ykledi. Sonra doru yola
Elest Meclisinden beri hidayet etti. Biz buna ahidiz. Verdiiniz sz
unutmayn.
Hamd, bizi dalaletten hidayete sevk eden ve bu yolu seenedir. Salt ve
selam kesintisiz, bizlerden kadri ve kymeti yce olan Nebinin zerine olsun.
Kyamete yakn gnderilen Hz. Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)
ikram layktr. O iyilik hazinesi, cmertlik denizidir. Hudann nurudur. Vasfta
Efendi, sfatta kmil, nuru zatndandr, bakanlarndan deildir. Onun nuruyla
Levh-i Mahfuz'da satrlar parldar. Bize bu haber geldi. O her eye muttali
olduu halde, bilinmeyeni bildii halde hakkna tecavz etmez ve etmemitir.
Her eyin sahibi Ona dostum dedi; Onu, Onunla anlatt. Srlar, Ona anlatt.
Bir sz sakladysa edebindendir. Onun gsnde toplanan ilim gelmi ve
gelecein ilmidir. Vera sahibine bu sfatla kim kyas edilebilir. Bu bendeki olan
Onun feyiz deryasndan avuladklarmdr. Kudret ve zengin Mevlamz affna
ulaan Kuluna sarlarak bu szleri sylyorum.
Ben doru yola aran Hidayet sahibi Muhammed (sallallh aleyhi ve
sellem)in Amcas olu Aliyim. Bana Ali adndan baka Haydar, Huneyn ve
Hayber Fatih'i derler. Bizimle harp edenlerle dne, dne tozu dumana katarak
savarm. Askerler Medine'den ktktan sonra sekine ve yardmla
kuvvetlenmesinden sonra emniyetle hkmne Allah (celle cellh)n dinine
ardlar, ben de ardm. Hz. Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve
sellem) Efendimizin hi hatal gr olur mu? Biz Onunla akl bulmuuz. Biz
onunla kendilerine hidayeti getiren Tevrat' terk edenlere hidayet gsteren
olmuuz.
Ey benden ince meseleleri soran "ilmi lednni" bana mirastr. Dilersen
gemi zamanlar sor, dilersen gelecek zamanlar sor. Gemi ve gelecek benim
yanmda aikrdr. Onlarn srlarn ancak ben aa karrm. Bu sz ak bir
delildir. Sen ayetlerden aratrarak beyan edebilirsin. (Kaside-i Erczeden
alntlar Hz. Ali radiyallah anh)
2
Eb Hreyre (radiyallah anh)n Ben Reslllh (sallallh aleyhi ve
sellem)den iki trl ilim rendim. Birini herkese syledim. Fakat ikinci

42

aktardlar. Bu ksmda silsileler yolu ile bugne kadar
devam etti. Bu srlarn satrlara aktarldn syleyenler
yalan syler. Bazlar bu srlarn benzeri bilgilerine
kavusalar da bunlar taklitten teye gemeyen manasz
eyler olarak kald.
Mesela, Mevlana Celleddin Rum (k.s)nin
Mesnevisini okuyarak talim edenle, 1001 gn ilesini
ekenin ald sr bir olur mu? Birisi yznden, dieri
iinden ders grmtr. Bunlar ayr ayr eylerdir. Baz
Ehlullhn talebeleri eyhlerinin saklad manalar
sonradan amlardr. Alan manada onlara hidayet
olmaktan ok dallet olmutur.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)i zahir ve batnn
zm anahtarlar yaptn. Kulluk ve rabliin srlarn
Onda toplandn.

Benim Allah (celle cellh) ile yle bir vaktim vardr
ki, oraya ne Allah (celle cellh)a yakn bir melek, ne de
gnderilen bir peygamber yakn olabilir buyurdu.
Bu Hadisi erifin manas;
Allah (celle cellh)n Ya Muhammed ben ve Sen
varz. Senden bakasn Senin iin yarattm demesine
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in
Allah (celle cellh)m Sen varsn, ben yokum,
Allah (celle cellh) n Senden bakasn zat-n iin
yarattm demesidir.
Bunun baka bir manas; Onun bakalarna
baklarak en yksek kabiliyete sahip olduunun
gsterilmesidir. nk O, tam bir zuhurat yeridir.
Allah (celle cellh) tam olarak, zat-, isimleri ve
sfatlar ile Onda tecelli etti.
Bu nedenle kyamette herkesin Onun sanca

ilmi syleyecek olursam mslmanlar benim grtlam kesip kanm helal
addederler

43

altnda toplanacak olmas ve Allah (celle cellh)n daha nce
gazaba gelmedii ekilde gazaba geldiinde sz sahibi
alacak olmasdr. Allah (celle cellh)n huzuruna da kacak
gcn, ancak Onun yannda olduuna imanmz vardr.
yle ki; ahirette cehennem maher halkna
saldracak, mahlkat ve peygamberler diz st yere
kecek, kar koyacak g bulamayacaklardr. Fakat
Efendimiz Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) tek
bana cehennemi savacaktr.

Vacib ve mmkne vakf iken Onu beeriyet
leminde gsterdin.

Dnya yaklamak mastarndan tretilmitir. Eer ki
bu dnya ortamna gelme olmasa idi, tarlada ekini
olmayann harmanda yz olmayaca gibi, kyamette Allah
(celle cellh) grmek frsat da olmayacakt. Yani ahiret
hayat ile karlalmayacak ve Allah (celle cellh)n cemali
mahede edilemeyecekti. Burada esas olan frsatlarn iyi
deerlendirmektir.
Kutsi hadisi erifte, Ey demolu ne yapacaksn
dnya ile helalinden hesap, haramndan azap
greceksin (Rmuz) buyruldu.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) Dnya bir aratr.
Gaye deildir
1
hikmetini mmetine alamtr. Fakat
dnya sevgisine yenik denler ilhi sevgiden yoksun
kalnca Allah (celle cellh)tan uzaklamlardr.
Allah (celle cellh)n kulu sevmemesi kadar
cehennem azap yoktur. Allah (celle cellh)n sevmedikleri
ise dnyay sevenlerdir. Ah ne acayip bir sevgi ki sonucu

1
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) buyurdu ki; Biz peygamberler
topluluu miras brakmayz. Terk ettiklerimizin hepsi sadakadr. Onlar
yokluk srlar ile gelip ve gitmilerdir. Geri dnlerinde srtlarna yk olacak bir
dnya nimeti brakmayarak; mmetlerine bu dnyann gaye olmadn gsterdi.
Eer bunu tersi bir ey olmas gerekse idi, onlardan daha iyi bir mal ve mlk
sahibi olanda olmazd.


44

gnahtr. Fakat ok kimsede bu sevginin zararn bilmekten
acizdir. Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) buyurdular ki;
yle gnahlar vardr ki, insanlar ondan dolay
Allah (celle cellh)tan mafiret dahi istemezler. Bu da
dnya sevgisi dir. (Rmuz)

Oda kulluu kendine eref kabul etti.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) bir kulun zelliklerini
daimi tamaya alrd. Devaml Allah (celle cellh)a dua
eder, Onun bykln meydana karrd. yleki nefsine
arz olan bir hastalnda ifa talebinde bulunur, Rabbine
acizliini gsterirdi.
Fakat son hastalnda Ey nefis, hastalktan niin
snyorsun, buyurdular ve ifa talep etmediler. Bylece
beerin has zellii olan lm talep ettiler. Zatna ihsan
klnan erefi her zaman kulluk makamnda arad.
Bylece;

Kulluk erefi de Onunla aa kt.
Yaratlmlar Onunla kul olduklarn anlayp ilahlk
davalarndan vazgetiler.

Nefsin temel zelliklerinden olan ilahlk davas,
tedavisi zor hastalklardandr. Terbiyesi iin gerekli kemal
mertebesindeki bilgi Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)le bize
ulamtr. Onun iin Ben yksek ahlak tamamlamak
iin gnderildim buyurmas bundandr.
Hev ve hevesini kendine ilh edinen, Allah (celle
cellh)n bir bilgi zerine saptrd, kulan ve kalbini
mhrleyip gzne perde ektii kimseyi gryor
musun? (Csiye, 23)
Ben de sizin gibi ancak bir beerim. Ne var ki,
bana ilhnzn ancak bir ilh olduu vahyolunuyor.
Onun iin her kim Rabbine kavumay arzu ederse iyi
amel ilesin ve Rabbine yapt ibadete hi kimseyi
ortak etmesin. (Kehf, 18)

45

Terbiye olacak varlkta teslimiyet olursa, ona
ynelecek himmet illki bulunur. Eer arada teslimiyet
vastas bulunmazsa, terbiye edilen bulunmaynca terbiye
edicide grnmez olur. Aydnlk unsuru gerekleri ortaya
kardndan, hikmet aydnlk olarak tarif edilmitir.
Karanln aydnlk yannda hkmsz olmas nesneleri
saklamasndandr.
Kulluk teslimiyetin bir grntsdr. Kullua kavuan
hikmete, hikmette aydnlanmaya sebeptir. Aydnlanmada
Allah (celle cellh) ve kul ortaya kar. Eer durum bu ekilde
olmazsa mahlukt kendindeki meczi olan ilhi nisbeti
hakkat sanarak, ilahln iddiasnda bulunarak saptr.
Hulsa; Manev terbiyenin potasndan geen her
nesne bir ekilde uygun hale getirilir. Muhammed (sallallh
aleyhi ve sellem) kapda mahrum olmak yoktur. Lakin o potann
iine dmeyen iinde hsran olmak mukadderdir.

Arn hakikatlerinde ve doru yolunun ulu
kapsnda imek gibi parlayan marifet gneidir.

Yaratlm nurlu nesnelerin bazlar zamanla
kararmaya mahkmdur. Melekler gibi yaratlanlarda ise
duraanlk vardr.
lemin yaratlndaki maksat ulviyet ve aalk
makamlar kendinde toplayan insandr. nsan ise bunda
kemlat ancak Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ile
bulmutur. nk Fahr-i lem (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimiz dier yaratlanlar gibi yaratln mertebelerinden
inerken ve karken nurunu kaybetmedi
1
. Allah (celle

1
Manevi terbiyedeki seyirler, Mstetir (Ykselen), Mstedil (nilen-dnlen)
makamlar olarak ikiye ayrlr.
SEYR MSTETR
Tevhit makamlarnda alnan yoldur. Bu da letifleri ve kendini
yoklua (fenaya) erdirmek ile olur.
VLAYET SURA ( Kk Velilik) FENA MAKAMLARI

46

Peygamberler ve meleklerin dnda velilerde grlen hallerdir.
Allahn isim ve sfatlarnn grnn glgeleri olan mertebelerdeki seyirdir.
1-Tecelli-i Efl: dem (aleyhisselm) n tahtnda ve Kalbin
karl karldr. Yani esma ve sfatn tecellilerinin glgeleri ve
kendilerinde yoklua erer. Aslnn, aslnda ve hakikatinde fena bulur. Kalp
latifesinin yok olmas, Efli ilahiyyenin tecelli etmesi ile olur. Bu makamda
Allah (celle cellh)n tecellilerinden baka bir ey gremez. Kelime-i Tevhid-i
sylerken La faile illallah (Allah (celle cellh)tan baka yapan yoktur)
dnr. Bu makamda olana dem (aleyhisselm) n tahtnda olduundan demi
Merebli denir.
Srasyla Tevhid-i Efl, Fena-i Efl ve Tecelli-i Efl zuhur eder.
2-Tevhid-i Sfat Subti: brahim (aleyhisselm) ve Nuh
(aleyhisselm) tahtnda ve Ruhun karl:
Bu Latifenin fenas Allah (celle cellh)n sfat subtiyyesinde
insan, kendi ve btn mahlkatn sfatlarn yok sayar. Kelime-i Tevhidi
sylerken La Mevsfe illallah (Allah (celle cellh)tan baka sfatlanan yok)
mlahaza eder. Bu makam Tufan (karklk) ve nr (yakc) dr. Allah (celle
cellh)tan baka varlklar ret eder. Bu makamda olana brahim
(aleyhisselam) ve Nuh (aleyhisselam) tahtnda olduundan brahim Merebli
denir.
Srasyla Tevhid-i sfat, Fena-i sfat ve Tecelli sfat zuhur eder.
3-Tecelliyat- unat- Zatiye: Musa (aleyhisselam) tahtnda ve
Srn karl:
Bu latifenin fenas Allah (celle cellh)n zatnda kendini ve
mahlkat yok olmu bilir. Kendinde istirak hali zuhur eder. Btn eyay
Hakkn vcudu olarak dnr. Kelime-i Tevhidi sylerken La Mevcde
illallah (Allah (celle cellh)tan baka hibir mevcut yok) u mlahaza eder.
Manevi bir sarholuk vardr. Her eyde Hakkn tecellisini ve yayldn grr.
Bu makamda olana Musev Merebli denir.
Srasyla Tevhid-i Zat, Fena-i Zat ve Tecelli-i Zat zuhur eder.

47

4-Tecelliyat- unat- Selbiye: sa (aleyhisselm) tahtnda ve
Hafinin karl:
Bu Latifenin fenasnda cem-i zuhuratta Allah (celle cellh)n
ferdiyetini grr. Bir nceki ki karklktan aykla geer. Yalnz onu tanr ve
bilir. Kelime-i Tevhidini sylerken manasn mlahaza eder. Bu makamda ihvan
sev merep olur. Burada ruh ara kar ve tevhidi orada syler. Bundan sonra
seyirler de arta olur.
5-Tecelliyt- an- Cami-i ilmi lahi: Peygamberimiz Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem ve ala lihi)in tahtnda Ahfann karl:
Bu makamda insan Allah (celle cellh)n ahlak ile ahlaklar.
Tevhidin zevkini alr. Ferdiyet srr zahir olur Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)e ait bir srdr. Fena-i Tam ve Bekada istikrara kavumaktr.
6-Mertebe-i Zill-i Esma-i Sfat Dairesi: Zati lah-i tahtnda Nefsi
natkann karl:
Zl, dnyada grnen varlklardr. Bu varlklar bir glgedir. Zatn
isimleri ve sfatlarnn glgelerin tecellilerini seyr ederek Hakk grdn zan
ederek bir yoklua der. Enel Hakk srrnn tecelli ettii yerdir.
7-Zikri Sultan ve maiyyet ve hviyyet:
Murakabe (dnce) ile beraber zikir
Son olarak Murakabe-i Maiyyet (Beraberlik) [(siz nerede olursanz
olun o sizinle beraberdir) ayeti celilesini mlahaza etmek]
Ve Hviyyette (kendisini yoklatrmak) [Kendi iradesini, irde-i
ilahiye de yok eder. Kendisini Allah (celle cellh)la beraber olduunu his
etmek.]
VLAYET- KBRA ( Byk Velilik )
Peygamberlerde grlen hallerde Allah (celle cellh) n Esma ve
Sfatlarnn ve iradelerindeki grnlerdeki seyre denir. sm-i Zahirin
tecellisinde seyr-dir. Bu velayetin znn kabuudur.
Allah (celle cellh)n Esma, Sfat ve Zatna Mahsus dairede seyrdir.
Ne zaman insan Tevhid-i Vcut ve Maiyet (beraberlik) srrna erince kendinde

48

artan yere yaylan her eyi kuatan nuru grr. Bu nur Siyaha yakn koyulukta
bir nurdur. Onunla olma hali zuhur eder. Bu birliin hakikati yokluktur. Varlkta
asl olan glge deil, bizzat varln asldr.
Velayet-i Kbrada asl olan Murakabe-i Akrabiyyettir. [Murakabe-i
Akrabiyyet (Allah (celle cellh)n her eyden yakn) olan srr burada his
edilir. Biz insana ah damarndan daha yaknz ayetinin mefhumu hayal edilir.]
nsan aada zikredilecek makamlar bu murakabe ile birer, birer geer. ana
daireden ve Gavstan meydana gelir. Kartrlmamas iin u ekilde sraya
kondu.
1-Daire-i Makam- Velyet-i Kbra dem (aleyhisselam)
2-Daire-i Makam- Velyet-i Kbra Nuh (aleyhisselm) brahim
(aleyhisselam)
3-Daire-i Makam- Velyet-i Kbra Musa (aleyhisselam)
4-Daire-i Makam- Velyet-i Kbra sa (aleyhisselam)
5-Daire-i Makam- Velyet-i Kbra Muhammed (aleyhisselam)
Bu be latife yannda Nefiste feyz kayna olur.
Akrabiyyet dairesinde meleke kesbedilince;
6-Daire-i Asla (Zat) seyr eder. (Zahir sfatlarn karl)
7-Daire-i Asl Asla seyr eder. ( Batni sfatlarn karl)
8-Daire-i Asl- Kl, Ruh-i Kl (Btn sfatlar cem etmek)
8-Murakabe-i Gavs-i Muhabbet ve Daire-i Esma-i Sfata eriir.
Fena halinin sureti deil asl zuhur eder. Burada Allah (celle cellh) sevgisinin
murakabesidir. Kbe Kavseyn srr vardr. Allah (celle cellh) onlar
sever, onlarda Allah (celle cellh) ayeti zuhurudur.
Burada insan Nefsi Mutmaine ve Rza makamna erer. Artk her eye
razdr.
VLAYET- ULYA ( En yce Mertebe )
Melike-i Kirama ait haller, zlerdeki ve bunlara bal unsurlardaki
seyrdir. Toprak unsurlar buna dhil deildir. sm-i Batnn tecellisinde seyirdir.
Bu velayetin zdr.

49

Mertebe-i vilayet-i Ulya Hviyyet-i Melektiyet Dairesi:
Melike-i Kiram ile mnasebetler meydana gelir.
Derece-i Havass Melike zuhur eder.
VLAYET- ULYANIN KEMLAT DARELER (Yksek
Veliliin Kemal makamlar)
1-Mertebe-i Kemlat- Nbvvet, Rislet ve Heyet-i Vahdaniyye
Dairesi:
Peygamberlere zuhur eden haller zuhur eder. Tarifi mmkn deildir.
Havass Nbvvet: Murakabe Zata yaplr. Nbvvetin getirdii
btn inceliklere aina olur. Kendi kusurlarndan dolay bir znt ierisinde
bulunur. Fazilet sand eylerin hayal olduunu fark eder. Zat-i ve daimi
tecelliler vardr.
Havass Risalet: Murakabe Zata yaplr.
Heyet-i Vahdaniyye lem-i emir ile lem-i halkn tecellilerinin bir
araya gelmesidir. Bundan hsl olan heyet yani manevi bir ilatr.
2-Mertebe-i Kemlat Ululazm Dairesi: Murakabe Zata yaplr.
Kuran Kerimdeki srlar insana alr ve onlar ile tasarrufta bulunur. Allah
(celle cellh)n insana fazlndan verecei bir makamdr. Akl ve amel ile elde
edilecek bir makam deildir.
3-Mertebe-i Kemlat Cm-i Zat- Baht Uluhiyyet: Bu makamda
fena bulmak iin; cihetsiz olarak Allah (celle cellh) dnmek.
Vilayet-i Kbra ve ly da Sadr Genilemesi hali zuhur eder.
Fenaya ulaana kadar olan seyr Seyr-i lallah (Allah celle cellh)a
olan seyr) da olur. Fena kademelerini vcut menzilleri geerken Seyr-i Fillah ta
(Allah (celle cellh)ta olan seyr) olur. Fenada terakkisi nisbetinde insan
kendini Bekada bulur. Tecelli-i Gaybi-i Zat-i ile de vcut mertebeleri biter
Ahadiyetl Ayn mertebesine erer. (Kendisi artk yok gibidir) Bu seyre Seyr-i
an-illah (Allah celle cellh)tan dnp leme hizmet iin bu leme irat iin
dnmektir. Bu makamda vahdeti kesrette, kesreti vahdette grr) denir.

50

cellh)n Ar- dahi sahip olduu nurlar Hz. Peygamber
(sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizden emanet alarak durur. Bu
nedenle hariten hibir mahlkun znel nrniyeti yoktur.
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin nuru
gne gibi olup, aynalarn nurlanmasna sebep olmutur.
Yani nurlu olmay zne alacak her eyin asl nurudur.

lhi isimlerin tecelli ettii kalbin, sfat
noksanlk olan bu lemin srrn bilendir. Ona byk
hilfet elbiseni giydirdin.

limlerin ilmi, hkimlerin hikmeti, ariflerin marifeti ve
eyann bilgisi hep (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizden
ald nispet iledir.
Allah (celle cellh) yeryznde halife yaratacam
derken burada kastedilen hakikat Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)dir. Halifeden maksat, asln makamna bakabilen
demektir. Allah (celle cellh)n yerine vekil olacak yoktur.
Buradaki mana Allah (celle cellh)n esrarn mahede
kabiliyetine sahip olmak demektir.
Efendimiz ile dem (aleyhisselm)la karlanca beer
yaratl ynnden evldm, hakikat ynnden babam
olan Fahr-i lem (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimize salt
ve selm olsun demitir. Onun iin Hz. Peygamber
(sallallh aleyhi ve sellem) Efendimize Ruhlarn Babas
denilmektedir.
Mira gecesi Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi
ve sellem ve ala lih)ye dem (aleyhisselm) Ey Salih Oul dier
peygamberler ise Ey Salih Karde dediler. Beeriyet
itibar ile dem (aleyhisselm) baba sfatn kulland. Fakat

nsan bunu baard vakit ilh-i vasflarla vasflanr, yani Allah (celle
cellh)n ahlak ile ahlaklar ve mutlak saadete ermi, insanln hakikati
zuhur etmi olur.


51

dier peygamberler bu konuda nesep yn ile bir babalk
iddiasnda bulunmadlar.

Vcuduna zamanszlk ve meknszl layk
grdn.

Mira olay bu szn en gzel aklamasn yapar.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in mira olay dnya artlar
iinde olmayp zamansz ve meknsz ortamda olmas ve
Onun vcudunun bu hali rahatlkla kesbettiini gsterir.
Hibir peygamberde bu hal zuhur etmemitir. dris
(aleyhisselm) n gklere miraca benzer bir ziyareti olmutur.
Fakat dn olmamtr. nk bu manev yolun
sarholuundan kendini alamamtr. Bu durumdan
Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in
bykl bir daha aa kmtr.

Ey Allah (celle cellh)m varln ancak sr
olmaktan Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ile aa kt.

zafetler olmasayd, hakikatler batl olurdu. Bizim
varlmz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e, Onun
varl ise Allah (celle cellh)n varlna iarettir.
Bir eyin deer olmas iin, karl olan bir zayfln
bulunmas gereklidir. Eer bu ztlk olmasa deerli olann
bir hkm kalmazd. Eer kullar yaratlmasa idi, Allah (celle
cellh)n var olmas zat- tarafndan bilinirdi. Fakat bu
bilgiden bir nee domazd. Eer Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)in yaratl da olmasayd, ilah bilgideki zevkte
eksiklik olurdu. Yani Allah (celle cellh) murat etti. Muratn
karl Hz. Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)
oldu
1
. Muratn hakikatinde Allah (celle cellh) vardr. Murat,
irade etti, mrit olan lemin asl yaratld. Sabreden
dervi (mrit), muradna ermi te ki mana meydana

1
Senin gsn amadk m biz (nirah 1) Rabbin sana verecek raz
olacaksn (Duha 5)

52

geldi.

Sana kavuma vastalarnn kilitlerini Onunla
atn.

phesiz, sana biat edenler, ancak Allah (celle
cellh)a biat etmilerdir. Allah (celle cellh)n eli, onlarn
ellerinin zerindedir. u halde, kim ahdini bozarsa, artk
o, ancak kendi aleyhine ahdini bozmu olur. Kim de
Allah (celle cellh)a kar verdii ahdine vefa gsterirse,
artk O da, ona byk bir ecir verecektir. (Fetih, 10)
Eer Efendimiz Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve
sellem) olamasayd, Allah (celle cellh) anlamak mmkn
olmayacakt. Beerin idrakinden mstani olan Allah (celle
cellh), Onun aynasndan insanla tecelli etti. nsanlk
Allah (celle cellh) manen hissederek, ruhlarna akacak
feyzi Onun eli ve ruhaniyeti vastasyla hissettiler. Bylece
kalpler salam oldu.
Tasavvuf yolunda biatleme
1
illki olmazsa
olmazlardandr. nk biatleme silsile yolu ile Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem)e, Ondan Allah (celle cellh)a varr.
Eer bu durum bu ekilde olmam olsayd, Allah (celle
cellh)a olan inanta bir eksiklik meydana gelirdi. Bu
temasla kalpler huzura ermitir. nk beeriyette temasn
olduu halde g ve kymet vardr.
Kadnlarn Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz
ile byle bir balant kuramadklarndan feyzlerinde eksiklik
zuhur etmitir. Kadnlar ancak Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)in hanmlar ile bu nispeti alsalar da bir ayrcalk
meydana geldi. Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in hanmlar
ile evlenmenin yasak edilmesi bu sebeple olsa gerektir.
Eer evlenme msaadesi olsayd, manev oluumda
karklklar meydana gelirdi. Erkekler ile kadnlarda olan
yaratl ve verilen ilimde kargaa olurdu. Bu evlenme
durumu tasavvuf terbiyede de esas tutulmutur. Mritler,

1
Ellerin birbirine kavuturularak szler verilmesi.

53

eyhlerinin hanmlar ile evlenmemitir. Eer ki bir evlilik
olmusa muhakkak o kol bozulmutur. Kzlarla olan evlilik
ise, kaynbabann ilmini kabul etmek olmutur. Yani kz
tarafnn galibiyetidir. Onun iin Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)in soyu kzdan devam etmitir. Eer ki
Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem ve ala lihi)in
soyu ouldan devam etse idi, nbvvet nuru ok ksa
zamanda zayflard. Hz. mer (radiyallah anh) bile Hz. Ali
(radiyallah anh)a damat olmutur. Ey Allah (celle cellh)m Hz.
Fatma (radiyallah anha) Validemizin nurundan bizleri mahrum
klma.
Dikkat edilecek olursa Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)in soyu yalnzca kz Hz. Fatma (radiyallah anha)
Validemizden devam eder. Dier Hanmlarndan bir soy
devam yoktur. Sebebi ise soyun ilme verdii etkidir. Eer
bir devam olsayd, peygamberlikten miras kalan ilim berrak
olmazd.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) varln kemali,
ezeli eylerin balangc, ebedi olan nesnelerin son
mhrdr.

Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem); ncekilerin ve
sonrakilerin ilimleri bana mirastr buyurdu.
Mhr, yazl bir metne veya nesneye kymet
kazandran iarettir. Bu iaret ile alan kapanr; kapanan
alr. Mhr sfat Fahri lem Muhammed Mustafa (sallallh
aleyhi ve sellem) Efendimize layk grlmtr. Onun iin her
eyde Onun tasarruf yetkisi vardr. Maneviyat ve maddiyat
leminde Onun izni olmadan bir ey meydana gelmez.
Allah (celle cellh)n Onun zatna ihsan kld en byk
nimettir.

O, Seninle megul olup dnyay terk eden,

Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) buyurdu ki:
Tm dncesi ahiret olan kimsenin, kalbini
Allah (celle cellh) zengin klar. Onu derler, toparlar ve

54

dnya ona gelip boyun eer.
Kimin de btn kaygs dnya olursa, Allah (celle
cellh) onun gzlerinin arasna fakirlik yerletirir,
ilerini darmadan eder.
Dnyadan da ona, sadece kendisi iin takdir
edilen ey gelir. (Tirmiz.)

Gemi ve gelecei bilendir.

Gemi ve gelecek zamanda olan olgudur.
Zamann olmad yerde ise byle bir sorun yoktur.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in hayat incelenince
zamanszlk ve meknszlk ok defa hissedilmitir. Boyutlar
st olan bir nur olduu ok defa Allah (celle cellh)
tarafndan ikrar edilmitir. Dnya artlarn Onun hakknda
dnmemek lazmdr. ehitlerin dahi lmedikleri (Bakara 154)
manev hayatta, Ona verilen ok fazla bir ey olmasa
gerektir.
Efendimiz; ncekilerin ve sonrakilerin ilimleri bana
retildi buyurarak bu gerei bize haber vermitir. Yani
ncelik ve sonralk bizde yoktur demektir.
Bilginin olumasnda doru haber
1
akl
2
duyular
3

gerekli artlardandr.

1
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz vahyin nzul annda
acele ederdi. Cebrail (aleyhisselm) okumada geerdi. nk Cebrail
(aleyhisselm)n gelmesinden nce, inecek ayet ve sureyi, kalbinde hazr
bulurdu. nk Onun kalbi kalem, Zat- Levh-u Mahfuzdur. Vahiy Ondan
Ona gibi olurdu.
2
lk yaratlanlardan bahsedilince, akln olduu rivayetleri de vardr. Akln
hakikati de, Hakikat-i Muhammediyedir. Btn aklllarn akl, Ondan dalan
miktarlardr. Allah (celle cellh)tan ok korkmak, Onu iyi bilmekten geer.
Allah (celle cellh) en iyi bilen Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi
ve sellem)dir. En ok korkan da Odur.
3
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem); Allah (celle cellh) beni nur
kld buyurdular. Bu nurdan dolay namazda arka tarafm grrm diye
buyurarak, alt yn grdn mmetine haber verdiler. Dier duyularnda da
ayn kuvvette idi. Duyulman duyduu gibi, hissedilmeyeni dahi hissederdi.


55

Bu artlarn hepsi Peygamberimiz Efendimiz (sallallh
aleyhi ve sellem) olduuna gre bilgi Onun kendisidir. Onun
bilgisi; Ondan Ona dr. Bilgi znde vard. Fakat O
bilgisini Allah (celle cellh)a nisbet etmitir. Yani yaratl
evrimleme ve tekmlden uzak olarak yaratld.

Onun eriat ile mlk ayakta durabilmi.

Btn peygamberlerin dininde Allah (celle cellh)
Peygamberlere emretti ki;
Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) sizin
zamannzda Peygamber olursa, ona iman etmelerini
mmetlerinize de emrediniz
Gelmi olan btn dinlerde Onun mjdesi temel
alnmtr.
Seilmi ad ile ereflenmitir. Onun gelecei
midi ile tevhidin salamca yerleecei, peygamberler ve
mmetleri de Onun efaati bekleyerek inan yolunda
emniyet bulmulardr. Eer bu mit olmasa idi; hibir
peygamber vazifesini yapmakta g bulamayacakt. nk
kyamet gnnde efaat konusunda btn insanlk Onun
yardmna bavurmutur.
Mevlmz Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem) buyurdu
ki;
Allah (celle cellh) kyamet gnnde insanlar bir
araya toplar.
Onlar: Ey Rabbimiz! Katnda birisini efaati
edinelim.
Rabbimiz bizleri bu yerimizde rahata
kavutursun derler.
dem (aleyhisselm)a gelirler:
Sen, Allah (celle cellh)nn kendi eliyle yaratm
olduusun, Allah (celle cellh) kendi ruhundan sana
fledi ve sana secde etmeleri iinde meleklere emir bu-
yurdu. Rabbimiz katnda bize efaati ol derler.
dem (aleyhisselm) Ben sizin istediiniz konumda
deilim der ve ilemi olduu hatay hatrladr. Onlara:

56

Siz Nuh (aleyhisselm)a gidin der.
Nuh (aleyhisselm)da: Ben sizin istediiniz mevkide
deilim der ve iledii hatay hatrlatr ve: Siz Allah (celle
cellh)n kendisini Halil (yakn dost) edindii brahim
(aleyhisselm)a gidin der.
Ona giderler, o da: Ben sizin istediiniz konumda
deilim der, iledii hatay hatrlatr ve: Siz sa
(aleyhisselm)a gidin der. Ona giderler.
O da: Ben sizin istediiniz mevkide deilim der
ve devamla: Siz Yce Allah (celle cellh)n nceki ve
sonraki tm gnahlarn balam olduu Fahri lem
Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) e gidin der.
Bana gelirler.
Ben de, Rabbime nida edip yalvarmak iin izin
isterim. Onu grdmde secde yaparm. Allah (celle cellh)
beni diledii zaman belli bir vakte kadar o hl zere brakr.
Sonra: Ban kaldr, istediin verilecektir, syle
sylediin dinlenecektir, efaatte bulun efaatin
makbul olacaktr. denilir.
Bende bunun zerine bam kaldrrm, Rabbimin
bana rettii gibi hamd ederim sonra da efaatte
bulunurum. Rabbim Bana kimler iin efaati olacam
bildirir. Sonra haklarnda efaatte bulunduklarm
cehennemden karrm Allah (celle cellh)n izniyle ve
Cennete koyarm. Sonra yine Rabbimin huzuruna varrm
ve yine ayn ekilde secdede bulunurum. nc,
drdnc kez byle tekrar tekrar bu devam eder. yle ki
Kurnn tuttuklar
1
haricinde cehennemde hi kimse
kalmaz. (Buhari)

1
Kuran- Kerimde ebed cehennemlik bahsedilenlerin dnda herkes azat
olur. Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) buyurdu ki:
Gnah vardr, affedilmez. Gnah vardr, yapann yanna braklmaz. Gnah
vardr, affedilir.
Affedilmeyen gnah irktir.(irk hali zere tvbe etmeden lmek)
Affedilen gnah Allah (celle cellh) ile kul arasndaki gnahtr.
Yapann yanna braklmayan gnah, kullarn kendi aralarndaki hukuk ve
zulmlerdir.


57

Dnya leminde ismet (gnahszlk) sfatna sahip
peygamberlerin ve mahlkatn bu dnyada ve ahirette
biricik dayanaklar Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)dir.
Dnya lemi, ahiret lemine kyas edilince zaman ve
mekn ynnden yok gibidir. Ahiret leminin Sultan
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)dir.

Gizli lemdeki rahmetini dnyaya ekmitir.

lihi) Ben, Hz. dem aleyhisselam yaratlmazdan ondrt
bin yl nce, Rabbimin yannda bir nur olarak
mevcuttum. buyurdular.
Bilindii zere, hakikatlerin aslna akllarmz vakf
olamaz. Onlar ancak Allah (celle cellh) ve ilah nurdan pay
sahibi olanlar bilir.
Hz. Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) sahip
olduu yksek mertebe nedeniyle beer batnn srlar ile
nsiyet salayabilmitir.
nsanolundan, cesetleri yaratlmazdan nce,
ruhlarndan sz alnmt. Allah (celle cellh) dem
(aleyhisselm)n srtlarndan zrriyetlerini alp, onlar
nefislerine kar ahit klp, Rabbiniz deil miyim?
deyince, buna Evet, Rabbimizsin! diye ilk cevap veren
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) olmutur. Dier ruhlarda
Ondan grp bu cevab syleyebilmilerdir. te bu surette
O, en son gnderilen olduu halde, btn peygamberlerin
nne gemitir. Bu sebeple Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem), kendisinin ilk nebi olduunu sylemitir.
Bu hakikatte, Hakikat- Muhammediyeye iaret eder.

Tevecchlerinin kblesi yaptn da isimler ve
sfatlar elbiselerini giyebildiler. Senin cemalini celp
etti de cellin sakin oldu. Rtbeleri Ona tayin
ettirdin.
Hak ve batl birbirinden Onunla ayrdn.


58

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in yaratl kendine
has bir zellikte oldu ki, benzeri bir daha tecelli etmedi.
Dier yaratlan btn nesneler Onun nurundan dalanlar
olmakla hayat buldular. Fakat bu yaratlta bir patlamaya
benzeyen uzaklamalar oldu. Bu neden merkezden uzaa
denlerde ayrlk ve bakalk meydana getirdi. Bylece
imn ve ruh ynden farkllklar oldu.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) Ruhlar toplu
ordulardr. Onlardan ezelde Allah (celle cellh) yolunda
birbiriyle tananlar anlar, Allah (celle cellh) urunda
tanmayanlar ise dnyada ztlarlar (Buhari) buyurdu.
Mesela Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizi
gren insanlarn, bir konumas ile slama girmesi, bu
nceden olan beraberliin iaretidir. Yoksa ok kere
slama davet ettii halde gelmeyenler o zamanda Ondan
uzakta idiler.

Ey Allah (celle cellh)m, Onun iman ve amelini
btn insanla kfi kldn.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in makam o kadar
ycedir ki Allah (celle cellh) rahmetini Onunla aklad.
Onun iin Kuran- Kerimde Biz seni ancak lemlere
rahmet olarak gnderdik. (Enbiya,107) buyruldu. Allah (celle
cellh)a kavuma yollar da Ona baland. Kyamette
huzuru ilhide asl efaat makamna ancak O arlacaktr.
Fakat bu srra eriemeyenlerin olduunu Allah (celle
cellh) bize bildirmitir.
Allah'n ayetlerini ve O'na kavumay inkr
edenler var ya, ite onlar benim rahmetimden mitlerini
kesmilerdir ve onlar iin ackl bir azap vardr.(Ankebut 23)
Rahmetten midi kesenler, diye bildirenler dnyada
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizi tanyamayp,
kendi nefislerine gre harekete edip tevhidin srrna
eremeyenlerdir.

Onun kendine has ilmi yoktur. Onun ilmi
Senin ilmindir. nk kendine ait ilmini terk etti.

59

Hz. Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin ilmi,
Senin ilmine bal kldndan mira gecesi btn
peygamberlerin makamlarn gemitir. Bundan dolay
Musa (aleyhisselm) kskanlndan alamtr.
Allah (celle cellh)n ilmine ulamak kullara mmkn
deildir. Fakat bu ilme misafir olan yalnzca Efendimiz
Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)dir. Bunun
yorumunu yapmakta imkn d bir eydir.

Ey Allah (celle cellh)m, Onun tek dncesi
Sen oldun. Hibir sevgiyi kendine yar etmedi. O,
Sende kendini buldu ve varln Sana feda etti.

Hazret-i Aie (radiyallah anha) yle anlatmtr:
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz shhatli olduu
gnlerde buyurdu ki:
Hibir Peygamber Cennetteki makamn
grmeden dnyadan gitmez. Onu muhayyer brakrlar.
sterse Cennete kavutururlar. sterse shhate
kavutururlar.
O, son hastalnda, mbarek ban benim dizime
koymutu. Bir an gzn evin tavanna dikti. Sonra
Allahmme er-refkl al (Yce arkada, yani Allah
(celle cellh)m Seni istiyorum) buyurdu. Anladm ki, Refkl
aly seti. Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in son sz bu
oldu.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem), Allah (celle cellh)
btn sevgilerine tercih etti.

nk vcuda benlik vermek en byk
gnahtr. Gnah ilemedii halde yzlerce tvbe eder,
Senin yceliini tasdik ederdi.

buyurmutur ki;
Allah (celle cellh)'a yemin olsun, ben gnde

60

yetmi kereden fazla Allah (celle cellh)a tvbe ve
istifar ederim
uras muhakkak ki, bazen kalbime gaflet ker.
Ancak ben Allah (celle cellh)a gnde yz defa affm
dilerim. (Mslim)
Bu istifar hali Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in
gnah ilediinden olmayp terakkisinin ok fazla
olmasndandr. nk Onun gelmi ve gelecek btn
gnahlar affedilmitir.(Fetih 2) Yani O gnah ilemeyecektir,
denilmitir.

Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz, beeri
kaytlardan korunmutu. Ona verdiin yaknl
kullarna dahi Sen tarif etmek istemedin. Manev
katnda olan yaknln ise sakl tutup aka
anlatmadn. nk o hali ancak Efendimiz (sallallh
aleyhi ve sellem)in kendi anlayabilir.

Allah (celle cellh) Kuran- Kerimde Miracn sra
ksmn, yani Mekkeden Kudse olan yolculuunu aka,
fakat semalardaki seyrini rumuzlar ile anlatmtr. Biz bu
yolculuu Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin
kelamndan dinlemitiriz. nk manevi lemi beerin
anlayna uygun olarak Onun anlatmas daha uygundu.
Necm Suresinde anlatlan ksa bir blme bile ok yorumlar
getirilmi iin iindende klamamtr. Kuran- Kerimde
ki, hakikate iman etmeyen kfr zere olacandan Rahmet
peygamberi Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in bir efkati
daha aa kmtr. nk Aie (radiyallah anha) validemiz
bile bu konuda teyakkuzda kalmtr. O,
Her kim Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in Allah
(celle cellh) ba veya kalp gz ile grd derse yalan
syler demitir.
Bu rivayette ki mana Hakk- Hakk grr demektir.
Daha sonraki makamlara ulanca Aie (radiyallah anha)
Validemiz bu sznden vazgemitir.
Yani Allah (celle cellh)a ulamann Efendimiz (sallallh

61

aleyhi ve sellem) ile olduunu;
Ulatrann (Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem), ulalan
(Allah (celle cellh)) bilmeden kavuturamayacan
anlamtr. Hi rehber bilmedii yolu anlatabilir mi?
Zahir ve batn Allah (celle cellh)tr. Allah (celle
cellh)n zahir oluu isim ve sfatlarla, batn oluu zat-
iledir.Onun isimleri zat-na aslnda aynadr.
Yaratlanlar ancak Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)le
Onu bilebilirler.
Allah (celle cellh) dardan bir eyle gizlenmemitir.
Fakat isimleri ve sfatlarn bilmeyene ve znde
bulmayana kendini gizler.
Hz. Ali (radiyallah anh)n;
Ben grmediim Allah (celle cellh)a ibadet
etmem buyurmas Allah (celle cellh)n grleceine
iarettir. Fakat bu grlme bu srlar bilene olmayp bunu
znde bulanadr ki; oklar grme konusunda bir eyler
syleseler de, onlarda bu halden habersizdirler.
Allah (celle cellh) beer lemi ile ancak deimeceli
(meczi) anlatrz. Hakikati kendinde sakldr. Kuran- Kerim
bile bu ilh konuyu beerin idrakine az bir mana ile
aktarmtr. Hakiki bilgi Fahri lem Muhammed Mustafa
(sallallh aleyhi ve sellem) Efendimize aittir. Onun iin Yetimin
malna yaklamayn (Enam 152) ayetindeki batini sr budur.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in husus mertebesine
ait yaknl isteyemeyiz. Yetim olmak insan iin eksiklik
olmad kymetinin ycelii ortaya kar.
Efendimiz O bir nurdur, ben Onu grdm buyurdu.

Sen Onunla, O Seninle; Sidre-i mnteha Ona
layk oldu. Fakat Onun gz Senin ne varlna
takld, nede ayrld ve karmak istedi.

Efendimize btn nimetler ve azaplar gsterildi de, hlinde
bir zerre deiiklik olmad. Kuran- Kerimde Gz ne
kayd, ne de at. (Necm, 17) buyruldu.

62

Bir eyden etkilenmek eksiklikten olur. Eksiklik
yaratltan olursa tedavisi olmaz. Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)in yaratl tam olduuna gre Onun bu konuda
hataya dmesi olmamtr.
Bir eye merak duyan ya hasretinden veya
rabetinden olur ki, bu eksikliktir. Onun bu halden uzak
olmas, grd eyleri nceden bilmesi veya kendinde
onlar bulmasdr.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in bilgisi yaratl ile
beraber mevcuttu. Fakat O beere gnderildiinden beerin
sfat gibi sonradan retilir gibi retildi ve bildirildi.
Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)
aknlktan ve cahillikten korunmutur. O, kavutuu
makamlara hakkyla laykt.

Bu yaknlktan dolay sarho olup yannda
kalmak arzusuna da dmedi. Gzel sevgilin
kulluuna ynelip Seni tercih etti.
sellem)i ok seversin.

Bazlar kendini sevdirmek iin birok eyler yapmaya
alr. Fakat Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) aslyla
sevilmesi takdir edilen zattr. Her haliyle Allah (celle cellh)
tarafndan beenilmi olmas ise eriilmez fazilettir.
Bizler iin ise sevilmek iin mecburiyetler vardr.
Mesela kul olmann gereini yapmak mecburiyettir.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) iin ise kulluun ta
kendisidir. O kullukla aynilemitir.

nk Onu yle yarattn ki, kendisiyle
dmler zlr, sknt ve zahmetler kolaylar,
ihtiyalar karlanr, isteklere ve gzel sonulara
ulalr. Kendisinin yz suyu hrmetine rahmet
istenir.
Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz benzeri,

63

ikincisi ve yokluu olmayan mecburiyet ve gayendir.
Btn ilimlerin icad Onunla oldu.

Kendisi mm olduu halde, ktiplere bile yaznn
ekillerini retmitir. Yazdan ve harflerden anlayanlar ok
eyi Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) renmitir. Bu
sebepten dolay btn insanlar Onun ilmine ve kemaline
muhtatrlar.

Hakikatin ilmine kavumak isteyeni Ondan
almaya mecbur kldn.

Yaratlmlarn vcudu btn mertebelerde bizzat
Hakktan feyz almaa istidat sahibi deildir. Onun iin
peygamberlerin gelmesine ihtiya duyulmutur. nk
insanda ise terakkiler sonsuzdur. Fakat yaratl gibi yava
ve eitli ekillerden geerek olmutur. Bu yolun hocas ise
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)dir. nk Ben gzel
ahlak tamamlamak iin gnderildim buyurmutur.
Hayatn asl olan ahiret leminde Liva-l Hamd (kr
sanca) Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in elinde olacaktr.
Her ey Onun Kevser Havuzundan sulanacaktr. Durum
byle olunca dnya hayatnda Onun nder olmasna
amamak lazmdr.

Her srrn srr, hakikatlerin zorunlu gerei;

Allah (celle cellh) yaratt eylerde sebebiyet ilkesini
koymutur. Olaylar ve eyay bir silsile iinde yaratmtr.
Bazen durumlarn bozulmas olmusa, bunlar mucize
snfnda yaratlmtr.
Durumun byle olmasyla mecbur neticeye gerek
duyulmutur. Bu mecburiyet Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)dir. Eer ki bu usul olmasa idi, mahlkatta bir
sonsuzluk anlay geliirdi ki, sonu olmazd. Allah (celle
cellh) btn kinat Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e
bantl yaratarak hem kendini saklam ve hemde
yaratltaki nihayeti salamtr. Sen olmasaydn bu

64

lemleri yaratmazdm buyrulmas lemin varlna Seni
sebep kldm, demektir.
Eyada aslolan hakikati olan eydir. Hakikat ise z
itibar ile Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e, Oda Allah (celle
cellh)a iaret eden eydir.

slam toplumunun sahibi ve efendisidir.

Yaratltan beri insanlardan istenen slam dinin kabul
edilip yaanmasdr. Btn inan sahiplerinin dini slam
olduundan gemi ve gelecein Efendisi Peygamberimiz
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem ve ala lihi)dir.
Ben, demoullarnn seyyidiyim, nce ve sonra
gelenlerin en kerimiyim, nmyorum!

O, secde yerlerinin nurudur.

Allah (celle cellh)n dem (aleyhisselm)e secde emri
insann kymetini aa karmak iin olmutur. Yoksa
secde Allah (celle cellh) iindir. Bu secdeden iaretle, Allah
(celle cellh) insann isyan etmemesi ilkesini getirmi, ihlal
edenlere ise sonsuz azab teklif klmtr. Sonuta insan
imtihan srr ile dnyann yolcusu olmu, ar mesuliyet
altnda braklmtr.
Secdede olan sr ise Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e
balanmtr. nk ruhlar yaratlnca toplandklar yerde
secde emri ile karlatlar. Onun ruhaniyetine tabi olarak
ruhlar bu eylemi gerekletirmilerdir. ki defa yapanlar
iman ile bir defa yapanlar kfr zere kalmlardr.
Sayszca yapanlar ise peygamberlik ile velilik
mertebelerinden nasiplenmilerdir.
Kutsallk kazanan insana btn mahlkat hayran
kalm ve itaat etme hususunda Allah (celle cellh)n emrine
tabi olmu ve nsana btn eya secde etmitir. nk
eyann hakikati Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) den
gelmektedir.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)de hakikatini kullukta

65

bulduu iin, bu halin en yksek mertebesi secde
makamn kendine has klmtr. Secde yerlerinin nuru da
Onun nurundan domutur. Nurlarn aslda O dur.

Hayat yolunda kalplerin huzur bulduu
garipliimizi gideren latif arkadamzdr.

yle insanlar vardr ki; yaratlnda gzellik bi-zatih
Allah (celle cellh) tarafndan terbiye edilmitir.
Peygamberlerde Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) tarafndan,
insanlarda peygamberler tarafndan terbiye edilmitir.
Ben, demoullarnn seyyidiyim, nce ve sonra
gelenlerin en kerimiyim, nmyorum!
mmet-i Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem)in stn
olmas peygamberi terbiyeden bi-zatih gemesindendir.
Haller merkezdeki zn szntlardr. Bu gerekte
Allah (celle cellh)n takdiri de sz konusudur. Peygamber
(sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz biri hakknda kt bir ey
duyduunda
Falan neden byle yapyor demezdi. nsanlar
neden byle eyler yapar derdi. Hatay ahsa deil
yaratl mayasnn tecellisine yklerdi.
Mesela Hz. Ebubekir (radiyallah anh) cahiliye dneminde
de iyi bir insand. Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in arkada
idi. slam geldikten sonrada yine deimedi. Bylece Kii
arkadann dini zeredir hikmetini grm oluruz.
Bu hakikate gre huzuru bulmak, benliimizin
aksettii aynay bulmak demektir. Bizlerin aynas da
muhakkak Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)dir.

Ya Raslallah (sallallh aleyhi ve sellem), Sana nasl
salt klmayz.

Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz iin salt
ve selmn srr udur.
Salt; lye yaplan Selm; diriye yaplan duadr.
Bu duay Allah (celle cellh) tarif ettiine gre (Ahzab 56)
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizde yaam ve

66

lm birbirine karmtr. Ona lm demek yanl,
yayor demek ise; dnya artlarna gre aklamas
olmayan bir srdr.
Olan ve olmayan birlik iinde bilmezsek, bu mana hi
anlayamayz.
Bu esrar tayana elbette salt ve selm klmak
mecburiyettir. nk Allah (celle cellh) tarafndan bu
eylemin yaplmas, deerli bir amel olduunu
gstermektedir. ok yerde bu konunun aklamasn
yaptmza gre mmete salt ve selm farzdr.

nk Sen Allah (celle cellh)a lay ve kemal ile
ok hamd eden, ikincisi olmayan, vlmeye layk,
gnahlar mahveden, cehennemden bizi karabilecek
en mkemmel insansn, ayplardan maddi ve manevi
gnah kirlerinden temizsin.

Onu anlatmaya kelimeler yetmez. Bir gzellikten
bahis ald m, muhakkak Ona nisbet edilir. O, her hali ile
bir beer gibi olmayp, stnlk zellikleri olan insandr.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) mrleri boyunca
yemek yemese dahi kendileri kuvvetli idi. Lakin kendileri
bir gn a kalaym, bir gn doyaym yolunun memuru
idi. nk O mmetini ifrattan ve tefritten uzak tutmutu.
dris (aleyhisselm) 16 sene boyunca hi uyumad ve iftar
(yemek) etmedi. Sonunda ruhan leme karld. Fakat
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) Ondan daha faziletlidir.
nk dris (aleyhisselm)n ruhan kuvveti az yemekle,
Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in kuvveti
bi-zatihi nefsindendir.
Ben Allah (celle cellh)tanm, mminler ise benim
nurumun feyzinden (klar) dir.
Gnein klar dalrken gneten kapt hisse
kadar aydnlk verir. Ik grld yerde gne olarak ad
bulsa da, aslnda ziyadan baka bir ey deildir. dris
(aleyhisselm)da Onun klarndandr.


67

Gzel kokulu, Efendimizsin.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) insanlarn dnyada
ve ahirette seyyididir. Sevilen eylerden birisi olan koku,
bant olmasndandr. Koku zn habercisidir. Onun gl
kokusunu alan blbl, bugn hasretini Ona nameler
dizerek dile getirirken, insanda Onda bulduu kokuda Allah
(celle cellh) aramaktadr. Onun kokusunu bir defa
koklayan yllarca dimanda Onu bulur ve bir daha
unutamaz.

ncekileri ve sonrakileri, maddiyat ve
maneviyat, mmetini sevgi ve kardelikte birletiren,
Ey son peygamber!
Yeri geldiinde en byk cengver, gzel
huylar kendisinde toplayan, gzelliin ba tac,
kulluk kyafetini giyen,

Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e
kulluk sfat verilmitir. Bu sfat gayret ve tbi olmadaki
okluktur. Nefis terbiyesinin mkemmellii kulluktadr.
Kulluun artmas insann nefsine ar gelen ilerdendir. En
gzel kul Odur. Kullukta Ona erien olmayacaktr.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) Kendine O
mecnundur denilinceye kadar hibiriniz tam imana
sahip olamaz buyurarak mmetin hedefini belirlemitir.

Devaml ibadet eden,

Efendimizin ibadet konusunda titiz davranmas, bizim de
titiz durmamz gerektirir. Eer byle olmasa idi, son istei
ibadetlerin ba tac namaz olmazd. Onun varislerinin
de son istekleri de namaz olmutur.
O kadar ibadetle btnlemiti ki, her sorununu
ibadetlere endekslemiti. Yani Herhangi bir ey zecek
olursa namaz klard. Bu nedenle yerken, ierken,

68

yatarken, alrken, dnrken; yani, ksaca btn
yaamn bir ibadet ierisinde geirirdi. Bu halinin
hayretinde kalanlarna kreden bir kul olmayaym m!
diyerek cevap verirdi.

Srlarn kendisine sakl olmad, Allah (celle
cellh)n kendisi ile bizzat grt, raz olduu
ileri en gzel bilen ve yapansn. Kurtulua sebep olan
salih amelleri bilen ve sevdiren,

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ise btn kemal
isimleri toplayandr. Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi
ve sellem ve ala lih) azimetle amel ederdi. nk zaruret ile
amel dnya leminin zelliklerindendir.
Onun bu zellii tamas temel zellik sahibi
olmasndandr. Mesela; dnyann asl zelliklerinden biri
meakkattir. Oda meakkati kendine layk grmtr.
Dnyann aldatc zellii olan elence ve oyunu kabul
etmemi ve dnyev kalbi ise meakkatle huzur bulmutur.
Allah (celle cellh)n rzasn nefse itiraz edilerek
kazanlacan bildiinden bir defa dahi ilh rzaya muhalif
amel ilememitir.

Doruyu anlatmada sabr azalmayan, kyamette
bizi bana toplayacak, mazlumlarn sahibisin.
Allah (celle cellh)tan yardm eksilmeyip devaml
olansn.

Allah (celle cellh), sevgisinin neticesi verdii bu
nimetin srrn ahirette aaca malumdur. nk verilen
nimet takdir edilemeyecek kadar byktr.

Ey Allah (celle cellh)m, sevdiinle Senden
istiyoruz.

Kuran- Kerimde Bu Allah (celle cellh)n fazldr,
Onu dilediine verir. Allah (celle cellh) byk fazln

69

sahibidir(Cuma, 4) buyruldu. Bu nimetlerin neden ve niinler
ile aklamas yaplmayacaktr.

nk O, kullarn efendisi, tevhit ehlinin ve
byyen dairelerin imam, srlar levhas, nurlarn
nuru, skntda olanlarn sna, en mkemmel
bilgileri kendinde toplayan Kutb-u Rabban,

Zat- tecelli Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem ve ala lih)ye mahsustur. Onun aracl ile Ona
uyanlarnda bundan nasibi vardr.
Byyen daireler; hikmetlerin birbirlerine sarlarak
bymesidir. Mesela; suya atlan tatan dolay oluan
daireler birbirlerini bozmadan byyerek ilerler. Daireler
merkezde belirgin iken, sonraki daireler maddeye olan
ilgisine bal olarak byk fakat belirginsiz grnr.
Dairelerde bir bitme olmaz. te Ol emri ile balayan
dairelerin merkezindeki imam Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem) olmutur. Yani yaratla sebep Odur. En uzak ve en
yakn ile Allah (celle cellh) bulmakta Ona balanmtr.
Onun iin kyamete doru inanta azalmann olmas bunu
gstermektedir.
Byyen daireler iin bir baka manada;
Hakikat- Muhammediye dairesinden, Ahmediyyet
dairesine, oradan Zat- Muhabbet dairesine, oradan
yokluklar dairesine, oradan varlktan dme dairesine,
oradan Allah (celle cellh)n varlnda yok olup niyetlerinin
Onda kaybolmas dairesine, oradan beeri ihtiyalardan
soyunma dairesi bir nevi oru dairesine
1
ulamadr. Her
gelen dairede bir ncekini iine alr. Temelinde ise
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) vardr.

En stn iman elbisesinin belirgin nianesi,

1
Oru, ulhiyet sfatn bulmak iin en gzel ameldir. nk beer
ihtiyalardan mstani olunduu iin varlk ilh bir zevk ile kendini ruhan
varla yakn hisseder.

70

cmertlik ve iyiliin kayna, semav himmetler
sahibi, ilahi ilimlere erimi olan, ezel minberdeki
hatip, insanlk lemindeki ilhi nur,

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in nuru yaratld
zaman, oluan kinata dalmadan nce, btn
peygamberlerin ve evliyann ruhlar bir btnlk ile Onun
nurunda toplanmtr.
Mahlkat yok iken btn varlklardan nce, zleri
olacak parlak bir nur olarak var olmu. Ondan sonra btn
yaratklar Onun ulv nurundan varln almtr.

Cell tac, cemal cazibesi, kavuma gnei, ilahi
yurdun izzet ve erefi, vcut letafeti, her mevcudun
hayat, ilahi saltanatn en ycesi, ilahi kudret ve yce
sanatnn ak misali, beenilenin ak nianesi,
lahi yaknla kavumu olan has kiilerin
zdr.

Hads-i kutside buyruldu ki;
Allah (celle cellh), kulum farzlar yapmakla bana
yaklat gibi, baka eyle yaklaamaz. Kulum nafile
ibadetleri yapnca, onu ok severim. yle olur ki,
benimle iitir. Benimle grr. Benimle her eyi tutar.
Benimle yrr. Benden her ne isterse veririm. Bana
snnca, onu korurum buyurdu
badetlerin nasl yaplacan bize O gstermitir.
Eer Onun nderlii olmasa idi, daha fazla eziyet ekerek
ar ibadetlerde bulunan insanlar Allah (celle cellh)a
kavuurdu. Fakat onlara bir faydas olmad. Allah (celle
cellh)a da kavuamadlar.
Ayrca Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) tasarruftan
dmemitir. Dier peygamberler mmetleri hakknda
tasarruflar kesilince, mmetleri doru yapyoruz diye
peygamberlerini ilhlatrmlar ve sapk fikirlerin iine
dmlerdir.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in eriat her yz

71

senede bir yenileyici tarafndan takviye edilmesi ve bu
yenileyicinin bi-zatih kendi tarafndan yetitirilmesi Ona
mahsus bir ayrcalktr.
1

Ey Allah (celle cellh)m, Senin byk srrn;
hakik, kymetli gerek dostun;

Allah (celle cellh), Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)i
kendi tazimi ile tazim eyledi. Dolays ile Onu tazim etmek
Allah (celle cellh) tazim etmektir. nk O Hakkn sureti
ve mutlak srrdr. O, hem byk ve hemde bykl kabul
edilmitir. Bundan dolay halk Ona kar edepli durur ve
heybetinden titrerdi.
Allah (celle cellh), Kur'an- Kerimde, her Peygamberi
ismi ile bildirmitir. Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)i ise, Ey
Resulm, Ey Peygamberim diyerek Onu ycelten
vasflarla ile bildirmitir.

Hareket eden eydeki kuvvet, hakikati ayakta
tutan, ilh emirleri yklenici, kulluun gereini
yaayan,

Bana Allah (celle cellh)n kulu ve resul deyin
syleyerek, kulluk erefini aa karmtr.
Kulluun anlmas da Ona balanmtr. Bir eyi
tanmak ona kar olan grevi daha gzel yapmaya
sebeptir. Allah (celle cellh) en iyi tanyan Efendimiz (sallallh
aleyhi ve sellem) olduuna gre, en gzel ibadet edende O
olmutur.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) Yce Hakkn
kulundan yz evirmesinin alameti odur ki, kendine

1
kinci binin yenileyicisi mam Rabbn (k.s) Hazretleridir. man ve inan
konusunda yirminci yzyl Beduzzaman Sid Nurs (k.s), tasavvufta
hramczde smail Hakk Toprak (k.s) Hazretleridir.
Bu insanlarn yetimesinde de ayrcalklarn olmas Benim mmetimin
alimleri Ben-i sril peygamberleri gibidir hadisinin gereini aksettirir.

72

lazm olmayan ilerle megul olmasdr buyurarak
ibadet halinin kymetini Allah (celle cellh) a yaknlkla
zdeletirmitir.

Sultan,

Sultan; g sahibi, demektir. Huzuru ilahde sz
sahibi ancak Fahri lem Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi
ve sellem)dir. Mirata Sidre-i Mntehadan ileri varamayan
Cebrail (aleyhisselm), en byk sultann Efendimiz (sallallh
aleyhi ve sellem) olduunu ikrar etmitir.
Kuran- Kerimde O gn her snf insan nderleri
ile birlikte aracaz (sra, 71) buyrularak, tabisinin
kymeti peinden gidilen nderle kyaslanaca bildirilmitir.

Rahmetin babas,

Rahmetin babaya isnat edilmesi, annede hissiyatn
galebe almasndandr.
1
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)
merhametli oldu ve tavsiye etti ki;
Mmin yumuaktr, O kadar ki, yumuaklndan
dolay kendisini ahmak zannedersin (Rmuz)
Bu srdan dolay kavminin kuvvetlileri Onu alaya alp
incittiler. Bu srr Onun arkasndan gelen dostlarnda da
grmek mmkndr.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) nce gelen
peygamberler skntlar ve meakkatler karsnda
kendilerine tannan imtiyazlar bu dnyada acelece
kullanmlardr.
Her Peygamberin duas kabul olur. Her

1
nk anneler zlk ve veylilikte farkl davranrlar. Baba efkatli olursa
sevgilerin hepsinin barnda toplar. (ocuklar, drt kadn bir anda sevebilmesi
vb) efkat erkekte olunca daha ok kymet kazanr. Kadnda yaratl zelliidir.
Sonradan kazanlma yoktur. Erkek ise yetitirilince en yksek efkat abidesi olur.
Mesela; Hz. mer (radiyallah anh)n cahiliyetteki merhametsiz hali slamdan
sonra mkemmeliyet olarak zahir olmutur.

73

Peygamber, mmeti iin dnyada dua etti. Ben ise,
kyamet gn mmetime efaat izni verilmesi iin dua
ediyorum.
Kuran- Kerimde Sana, raz oluncaya kadar, yani
yeter deyinceye kadar, her dilediini vereceim (Duha 5)
Bu ayet-i kerime geldii zaman, Cebrail (aleyhisselm)a
bakarak, mmetimden birinin Cehennemde kalmasna
raz olmam
nallah duam kabul olacak. Mrik olmayanlarn
hepsine efaat edeceim buyurdu.
Konuyla ilgili olarak eyhl Ekber Muhyiddin Arab
(ks) Hazretleri Fuss-ul Hikem kitabnda Nuh aleyhisselam
ile ilgili olarak bu srra yle iaret etti.
Kavmi Nuh aleyhisselama hile yapt gibi,
kendiside kavmini Allah (celle cellh)a (anlayamayacaklar)
davetle mekr (hile) yapt. yle ki bir kavim ve ferdi Allah
(celle cellh)a davet etmek ona yaplan mekrdir.
Nuh (aleyhisselm) Onlarn seviyelerine inemedi. Tenzih
ve tebihin srlarn kavratamad. Yani insanlara akllar
miktarnca konuunuz daki hikmeti tam uygulayamad;
mesela; kylye fizikle, doktora hayvan bakm ile ilgili
konuarak tebli yaplmasnn benzeri gibi.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) davetindeki sabrla
inanmayanlar, ta ki, kendi nefisleri ile imtihan olana kadar
terk etti. Acele etmedi. Tebli hayatnn ilk yarsnda kan
dklmemesi ve ezaya sabrda azimli davranmas, iman
etme yolunda mmetini perian etmemesi Onun
byklndendir.
Allah (celle cellh) Onun zamannda temiz vcuduna
zarar verenlerden bakasna elem vermemitir.

Keremli efaati,

Maher yerinde peygamberler iin nurdan
minberler kurulur. zerine kar otururlar. Benim
minberim bo kalr. Korkumdan minbere kp oturmam
ki, Allah (celle cellh) beni cennete gnderirde mmetim

74

benden sonraya kalr. Allah (celle cellh)n huzurunda
ayakta durur, mmetim! Derim.
Allah (celle cellh) buyurur ki,
Ya Muhammed! mmetin hakknda ne yapmam
istiyorsun? Bende derim ki;
Ya Rabbi hesaplarnn acele yaplmasn
Bunun zerine mmetim arlr ve ilk nce hesaplar
grlr. Bazlar Allah (celle cellh) n rahmetiyle, bazlar da
benim efaatimle cennete girerler. Ben efaate devam
ederim. Hatta defterleri ellerine verilmi cehenneme
gnderilenleri de kurtaracam. Nihayet cehennem kapcs
Malik der ki;
Ya Fahri lem Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi
ve sellem) Allah (celle cellh)n gazabna urayanlar da
azapta brakmadn. (Taberni)
Ya Rabbi Onun yz suyu hrmetine bizleri
kyametin dehetinden koru ve cennetine dhil eyle. min.

lmin efendisi; kuruntularn, zulmetin ve
eytann vesveselerini nuruyla silip kesen, temizliin
ve safln timsali, Onunla yokluu vcuda
getirdiin, zerreleri kardn, kudretli Kben,

brahim (aleyhisselm) Kbe-i Muazzamay Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem) iin ina buyurdu. nk Hz.
Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem ve ala lih) lemin
kalbidir. Kbenin sureti de Onun sureti ve srrdr. Btn
lem Onun yznn benleridir.

Akllarn secde ettii,

Secde hayranln eyleme gemesidir. Akln secde
etmesi demek, Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e hayran
olup Ona tbi olmasdr. Kullarn secdede kazand halle
yokluk aa kar. Kendisini yok eden itaat eder. taat
edende cennete kavuur.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) buyurdular ki:
Akll kimse, nefsini muhasebe eden ve lmden

75

sonras iin alandr. Aciz de, nefsini hevsn peine
takan ve Allah (celle cellh)tan temennide bulunan
kimsedir. (Tirmiz)
lk yaratlanlar konusunda, akln olduu rivayetleri
vardr.
Akln hakikati de, Hakikat-i Muhammediyedir. Btn
aklllarn akl, Ondan dalan miktarlardan baka bir ey
deildir.
Dinin ls akln kuvvetine balanmtr. Akll kim
diye sorulunca, Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem),
Allah (celle cellh)tan en ok korkannzdr
buyurdular.
Allah (celle cellh)tan ok korkmak, Onu iyi bilmekten
geer. Allah (celle cellh) en iyi bilen Peygamberimiz
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)dir. En ok korkan da Odur.

Yarattn mkemmeliyet, kaza ve kaderi tespit
eden, Senden Sana ve Seninle istediimiz gnetir.

Kaza ve kaderi tespit etmek demek, Onun Allah (celle
cellh) katnda eriat sahibi olmas ve ezelde Onun
yaratlnn l kabul edilmesidir. Efendimiz (sallallh aleyhi
ve sellem) Allah (celle cellh)n yarattnda hayran olduu
kuldur.
mam Rabban (k.s) Hazretleri bile buyurdular ki;
Ben Allah (celle cellh) Hz. Muhammed Mustafa
(sallallh aleyhi ve sellem)in Rabbi olduu iin ok
seviyorum

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) Seninle dostluk
kurmu, dnyalara smam kalbe sarm dediin
kalbin,

O, Kalptir. Bunu anlamak ve anlatmak beer ilmine
ve idrakine smaz. nk bizler beerin karanlklar ile
dolmu durumdayz. Melekler bile bu beraberliin srrna
kavuamadlar. Onlarda bile nuran perdeler altnda
kalmlar, Allah (celle cellh)a hakik bir yaknlk

76

bulamamlardr. Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz
ise bu srr Allah (celle cellh)n yardm ile amtr. Onun
kalbi yere ge smayan Allah (celle cellh)a misafirhane
olmutur. Onun bu leme gelmesi ise, bizi Allah (celle
cellh)a kavuturup yalnzlktan kurtarmaktr.
Bana kulluk edin dediin hitabn gerek
muhatab da O olmutur.
Fahri lem (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz buyurdu ki:
Ben, sizin grmediklerinizi grr,
duyamadklarnz da duyarm.
(O an) gk grledi. Onun grlemesi hakkdr.
inde drt parmaklk bo bir yer bile yoktur ki,
orada melekler, Allah (celle cellh) iin alnn yere koyup
secde etmesinler.
Vallahi, siz benim bildiklerimi bilseydiniz, az gler
ok alardnz.
Yatakta kadndan lezzet duymazdnz.
llere kp, haykra haykra Allah (celle cellh)a
yalvarrdnz.
Kesilen bir aa olmay ne kadar da isterdim!
(Tirmiz)
Kulluun sr olmaktan kt zt Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem)dir.
Allah (celle cellh)n zatna hakik manada kulluk
yapan kutlu Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) olduu gibi,
kulluk erefi de Onun ismi ile anlmtr. Bizim
kulluumuz mecburiyet, Onun ki, ise hakikatin bizzat
kendisidir.

sellem) ne gzeldir. Bizdeki lekeleri Onun aynasna
baknca grebildik. Ondan ne zaman yz evirirsek,
muhakkak aslmz bozardk.

Ebucehil bir gn Peygamberimiz Efendimiz (sallallh
aleyhi ve sellem) e
Beni Haimde senden daha irkin suratl biri
gelmemitir dedi.

77

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) her ne kadar
haddini atnsa da yine doru syledin dedi.
Biraz sonra Ebubekir (radiyallah anh) Fahri lem
Muhammed Mustafa (aleyhissalt vesselm)n yanna
gelince
Ey gne yzl Resul, Senden daha gzel yzl
bir yz grmedim dedi.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) bunun zerine
Ey aziz dost, ey deersiz dnyadan kurtulan,
doru syledin dedi.
Orada bulunanlar bu durum karsnda arp,
Ya Reslullah (sallallh aleyhi ve sellem) bu ikisi
birbirine zt eyler sylediler. Sen her ikisine de doru
syledin dedin, bunun sebebi nedir diye sordular.
lih) Ben Allah (celle cellh)n cillad aynaym, bana
bakan kendini grr buyurdu.
Ayna insana kendine bakma imkn verir. Ayna
olmazsa kendimizi kontrol mekanizmasn altramayz.
Onun yzne baknca kendimizi eksikliklerimizle grr,
Bylelikle Kendini tanyan Rabbini tanr srrna ularz.
Kendimizi Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem) srlar
olmazsa tanmakta mmkn deildir. Onu tanmakla
kendimizi ve sonucunda Allah (celle cellh) tanm oluruz.

Ey Allah (celle cellh)m, biliyoruz ki Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem) Levh-i mahfuzu yazan kalemden
dklen nurlu harfleri yazan,

Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz yle
buyurdu;
Allah (celle cellh)n ilk yaratt ey, kalemdir.
Ona, Yaz! dedi. Ya Rabbi ne yazaym? dedi.
Kyamete kadar olacak her eyin kaderlerini yaz!
Kalem Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in nurundan
yaratlmtr. Harflerde Onun terinden dklmtr.
Kavutuu srlar bulan ve bilen olmad gibi kadere
raz olduu aka tarafndan beyan etmi, kaderin kendi

78

olduunu aklamtr. Bir eye raz olmak, onu aslnda
bulmak ile olur. O, Allah (celle cellh)n muradndan raz
olmutur.
Reslullah sallallh aleyhi ve sellem buyurdular ki:
Hz. dem ve Hz. Musa (aleyhimesselam) mnakaa
ettiler. Musa (aleyhisselm), dem (aleyhisselm)a: lediin
gnahla insanlar cennetten karan ve onlar
bedbahtla atan sensin deil mi! dedi.
dem (aleyhisselm)da Musa (aleyhisselm)a:
Sen, Allah (celle cellh)n peygamberlik vermek
suretiyle setii ve hususi kelamna mazhar kld
kimse ol da, daha yaratlmamdan krk yl nce Allah
(celle cellh)n bana yazd bir iten dolay beni
ayplamaya kalk bu olacak ey deil! diye cevap
verdi. Reslullah devamla dedi ki: Hz. dem
(aleyhisselm) Musa (aleyhisselm) susturdu (Buhari)
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in kudretli
kelamlarnda bo ve manasz kelam olmamtr. Bunun
sebebi kalemin yazsna tank olmasdr. Olaylar hakknda
hibir zaman keke yle olsayd...y kullanmamtr.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) yle buyurdu:
Gl mmin, Allah (celle cellh) katnda gsz
mminden daha sevimli ve hayrldr. Aslnda her
ikisinde de hayr vardr.
Sana faydal olacak eye kar hrsl ol! Allah (celle
cellh) tan yardm dile ve acze dme!
Bana bir ey gelirse, sakn yle deme: Eer
unu yapsaydm yle olurdu.
Fakat yle de: Allah (celle cellh) takdir etti ve
dilediini yapt.
nk Keke trnden szler eytan iidir.
(Mslim)
Gl ifadesi, kuvvet manasna deil hikmet sahibi
olma olarak dnlmtr. Hikmet sahibi kaderi en gzel
ekilde kavrayandr. Bunu ise ruhen terakki eden nefiste
buluruz. En yksek terakki ise Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem) dedir.


79

Mukaddes feyizlerini datan, Seni saylara
ihtiya duymadan bir olarak bilen, lemlerin
birletiricisi olan, sm-i Azam kldn sevgilindir.

sm-i azam En byk isim demektir. Allah (celle
cellh)n isimleri hakknda en byk ifadesi ile
derecelendirme yanl olabilir. Gerekte Allah (celle
cellh)n btn isimleri byktr. yle ise bu ifade niin
kullanld? Sorusu akla gelebilir.
Allah (celle cellh) tan baka eylerden yz evirerek,
tam bir ihlsla zikredilen her isim, sm-i zamdr, zira
harflerin birbirine kar farkl bir erefi yoktur.
Fakat btn isimler sm-i Azamn erevesi iinde
sakldr. yle ki, Ulv ve sfl (dnya) lemde Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem)e muhta olmayan bir nesne
olmadna gre, Hakikat- Muhammediye ve sm-i
Azamda birdir.

Ey Allah (celle cellh)m, O varlk lemini yz
suyu hrmetine yarattn ve Onun sebebiyle eyaya
var olma ruhsat verdiin, iyilik ve cmertlik sahibi,
kutsadn, yaratlnda harikalar grlen, ilimlerin
ulaamad, srlarla korunmu,
Mertebesine eriilmeyen,

Hibir ekilde derecesine ulaan olmad. mmeti bile
bu sayede dier mmetlere stn oldu. Mesela; Her
peygamber ve mmeti bir veya birka vakitte ve rknlerin
bir ksmyla namaz klmtr
1
. Reslllh (sallallh aleyhi ve
sellem) ve mmeti ise be vakit, btn rknler (kyam, rk, secde
ve oturu) ve yeryznn mescit yaplmas ile ereflenmitir.

Anlatlamayacak rabban gzellik,

1
-Musa (aleyhisselm)n mirataki elli vakit namaz ifadesi bizim vakit
anlaymz gibi deildir.

80

Yusuf (aleyhisselm) Benden beyazd; ama ben ok
tatlym.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in zahiri ve batn
gzellii kemal mertebesinde olmutur. Kamil bir gzelliin
sahibi olduu iin gzellii Yusuf (aleyhisselm) gibi fitne (imtihan)
sebebi olmamtr.

Ne gzelsin, Ya Muhammed! (sallallh aleyhi ve sellem)
Hibir halin insanlara zarar verici bir sebep olmad.

Kemal sahibi,

Allah (celle cellh) insanla bilinir. nk insan
Rahmann tecelliytnn kemal suretidir. Bu kemalin
tamamysa Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)dir. Hadisi
erifte;
Beni gren Hakk grmtr buyruldu. Yani Fahri
lem Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizi
basiret gz ile gren, idrak eden ve bilen makamna gre
Allah (celle cellh) bilmi ve grm olur.
Hazret-i Aie (radiyallah anha) buyurdu ki;
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem ve ala
lih)in ahlak Kurn- Kerimdir Kuran- Kerim Allah
(celle cellh)n kelamdr.

Hakikatin doduu ve vlmesi mmkn
olmayan, katnda kymetli olduu bilinen bir
kulundur.

nsan neslinin temeli olarak Efendimiz (sallallh aleyhi
ve sellem)in kymeti takdir edilmitir. dem (aleyhisselm)
Havva Validemiz ile evlenirken verdii mihr on defa
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e salvat getirmek
olmutur.
Varl beeri lemde zahir olmadan insanln
atasna ve nesline hedef tayin edilmitir.

81

sellem) e olan nispet ve yaknlk ne gzel bir nispettir. O,
bizi ve insanlar azabndan korkuttu. Mriklerin
yolundan yz evirtti. irkin belini krp, halk hikmet
ve gzel nasihatle Senin yoluna ard;

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) mmetini doru yola
ard. Onlara iyilikleri hatrlatt ve tebliinde kararl oldu.
Az szle ok eyleri ifade etti. Vahdeti oklua, okluu
vahdete kavuturdu. En gzel nasihati oldu.
lim ehli Onun gzel nasihatlerini drt blmde
topladlar.
a) badeti Ameller niyetlere gredir e;
b) Adb ve ahlak Kiinin, kendisini ilgilendir-
meyen sz ve ii terk etmesi iyi mslman
oluundandr a;
c) Adalet ilerini ve siyaseti Mmin olan, kendi
ahs iin arzu ettiini kardei iin de arzu etmedike
kemaliyle iman etmi olmaz a;
d) Muamelt (Hayatn yaama bilgilerini),
Helal olan aka bellidir. Haram olan da bellidir.
Bu ikisi arasnda, her ikisine de benzer taraflar
bulunan meseleler vardr ki, insanlarn ou bunu
bilmez.
Kim bu haram veya helal olduu pheli
olanlardan kanrsa dinini ve namusunu korumu olur.
Kim de bu pheli olanlara derse, koruluun
etrafnda hayvanlarn otlatan oban gibidir.
Hayvanlarn korulua dalmas yaklamtr.
Dikkat edin, her melikin bir koruluu vardr. Allah
(celle cellh)n yeryznde, yaklalmasna raz olmad
koruluu ise haram kldklardr.
Dikkat edin vcutta bir et paras vardr o iyi ve
salih olursa vcudun tamam da iyi ve salih olur.
Bozuk olursa vcudun tamam da bozuk ve fasit
olur. Dikkat edin o et paras kalptire sdrmtr.
Onun bykln aklamak iin, saylan bu drt

82

husus hakknda ciltlerce kitap yazlsa, hikmetlerinin srr
anlatlm olmaz.

Putlar krd; kfrn nderlerini yzst yere
serdi. Sonunda kfirler topluluu hsrana urayarak
stnlklerini kaybettiler.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) davasndan geri
dnmezdi. Zat-n iin zahmete katlanr, emrinde
ciddiyet gsterendi.

Hz. Peygamberimiz (sallallh aleyhi ve sellem) buyurdu ki;
Allah (celle cellh) yolunda korkutulduum kadar
hi kimse korkutulmamtr.
Allah (celle cellh) yolunda bana edilen eziyet
kadar, kimseye eziyet edilmemitir.
Fakat bu ar mesuliyet altnda kalan Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem)i ise Allah (celle cellh) bi-zatihi kendisi
muhafaza etmitir.
Mesela; dier Peygamberler, kfirlerin iftiralarna
kendileri cevap verirken, Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e
yaplan iftiralara ise, Allah (celle cellh) cevap vermitir.
Onun bu durumu, olaylarn asln bildii iin olduu
gibi, Allah (celle cellh) tanma ynnn btn mahlkattan
fazla olmasndandr.

Her zaman kulluun n ak tutard.
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz ile
bulduumuz nimetleri evremiz grrken bizler
hissetmedik.

Bu makamdaki hikmet udur. Mesela; Bedirde
meleklerin yardmlar, sava alanlarnda ehitlerin
yardmlar kfirler tarafndan grnrken mminler
tarafndan nispi olarak fark edilirdi.
Bir gn Muhacirin ve Ensarn kadnlar (radiyallah
anhnne) bir araya toplanmlard. Hazret-i Fatma (radiyallah
anha)nnda gelmesi iin Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)den

83

izin istemilerdi. Hazret-i Fatma (radiyallah anha) o toplantda
giyecei gzel elbiseleri olmad iin, gitmek istemedi.
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)de;
Git ya Fatma (radiyallah anha) Bizim yolumuzda
kimseyi mitsiz brakmak yoktur buyurdu.
Hazret-i Fatma (radiyallah anha) o toplantya katld.
Dndnde zntl idi. Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) o
toplantya katlan kadnlardan birini arp, o toplantnn
durumunu sordular. O hanm dedi ki:
Ya Raslallah! Fatma (radiyallah anha) gelince
btn kadnlar onun gzel elbiselerine hayran kaldlar.
Birbirlerine byle gzel elbiseleri nereden almlar,
diyorlard. Hazret-i Fatma (radiyallah anha);
Ya Raslallah niin bana yle grnmedi ki, ben
de sevineydim dedi. Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem);
O elbiselerin gzellii senin zerine
rtlmesindedir. Onlar sana gstermediler ve sende
grmedin buyurdu.
nsanda olan gzellik asl, eyadaki ise geicidir. Asl
gzellie kavuanlarda nispi gzelliklerin deeri yoktur.

Ey Allah (celle cellh)m istiyoruz ki, kaytlardan
kurtulup Sana kavualm. Fakat her ey yine Senin
takdirindir.
Allah (celle cellh)m, varlmz Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem) e kldn salt iledir. Bu saltn
bizde can, kan ve ruh oldu. Kfrn karanlklarn,
skntlarn bizden uzaklatrd. Fni dnyada baki
hayatn diriliini verdi.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) kabrinde, bilmediimiz
bir hayat ile diridir. Kabrinde Kur'an- Kerim okur, namaz
klar. Btn Peygamberler de byledir. Hads-i erifte,
Peygamberlerin (aleyhimesselam) mbarek vcutlar
rmez.
nk topran Peygamberleri rtmesi haram
klnd. Onlar ldkten sonra diridirler, rzklandrlrlar

84

buyuruldu
Mminler hayatta, uykuda ve ldkten sonra da
mmindir. Peygamberler de, uykuda iken olduu gibi,
ldkten sonra da Peygamberdirler. nk mmin ve
Peygamber olan, ruhtur. nsan lnce de, ruhu deimez.
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) kabrinde, bilinmeyen
bir hayat ile diri olduunu bildiren ok Hads-i erif vardr.
Kabrim banda sylenen salvat iitirim.
Uzaktan sylenen salvat bana bildirilir ve
Bir kimse, kabrim banda bana salvat okursa,
Allah (celle cellh) bir melek gnderip, bu salvat bana
bildirir. Kyamet gn ona efaat ederim
Aie-i Sddkann (radiyallah anha) haber verdii bir
hads-i erifte,
Hayberde yediim zehirli etin acsn
duymaktaym. O zehrin tesiri ile atardamarm imdi
almayacak hale geldi buyuruldu.
Bu Hads-i erif Allah (celle cellh)n, insanlarn en
stn olan Efendimiz Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve
sellem)e, peygamberlikle birlikte ehitlik derecesini de vermi
olduunu gstermektedir. Kuran- Kerimde,
Allah (celle cellh) yolunda ldrlenleri l
sanmaynz! Onlar Rablerinin yannda diridirler.
Rzklandrlmakdadrlar (Al-i mran 169) buyuruldu.
Hazret-i Ali (radiyallah anh) bir gn Efendimiz (sallallh
aleyhi ve sellem)in mescidi erifine girip, Hazret-i Fatma
(radiyallah anha)n mbarek makamn grnce alad.
1
Sonra

1
Hz. Fatma (radiyallah anha) Validemizin kabri erifleri Ravza-i erifin
bitiiindeki evlerindedir. Gece Hz. Ali (radiyallah anh) Efendimiz tarafndan
defnedildii iin bu rivayet kuvvetli grnmektedir. nk Validemiz lmeden
abdestini alm ve sa tarafna yatm ve vasiyetini yaparak ruhunu teslim
etmitir. Cenaze namazn Hz. Ali (radiyallah anh) kldrmtr. (3 Ramazan 11-
21 Kasm 632) nk Cennet-l Bk Kabristanna gmlm olsa idi, insanlar
tarafndan tevatren tesbiti kolay olurdu. Ayrca Hz. Ali (radiyallah anh)n
kabri saadetinin de gaip olmas Allah (celle cellh)n mmette takdir ettii
srlardandr.
Ehl-i Beyti bizler canmzdan stn tuttuumuz gibi yollarna bamz feda
olsun inancn tarz. Onlar bizlerin Ba tac dr.

85

Hcre-i se'adete giderek, ok alad ve
Esselam aleyke ya Raslallah ve Esselam
aleykma ya iki kardelerim! diyerek, Hazret-i Ebubekir
(radiyallah anh) la Hazret-i mer (radiyallah anh)a selam verdi.

Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizi ne gzel
yarattn. Mbarek vcudu ok temizdi.
Teri nezih ve kokusu ok gzeldir ki, ne miske
ne de ambere benzedi. Onunla tokalaan kimsenin, o
gn elinden gzel kokusu gitmezdi. Mbarek elini
hangi ocuun bana srse o ocuk dier
ocuklardan gzel kokusu ile fark edilirdi. Hi bir
koku onun terinden daha gzel kokmadna her ey
ahitti. Bir yoldan gese, Ondan sonra, o yoldan
geenler, Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in oradan
getiini gzel kokusundan bilirlerdi. Has bir kokusu
var idi. Hariten bir koku srnm deildi.
Mbarek yzne deen mendili asla ate yakmazd.
Mbarek gzleri ok kuvvetli grr ve nden
grd gibi, arkadan da grrd.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem); Allah (celle cellh)
beni nur kld buyurdular. Bu nurdan dolay namazda
arka tarafm grrm diye buyurarak, alt yn
grdn mmetine haber verdiler.

Ayrca karanlkta da grrd.

Aydnlkta grmeyi fizik kurallar ile aklamak
mmkndr. Onun karanlkta grmesini hislerinin kuvvetli
olduunun iareti saylmaldr. Teknolojinin yeni rettii

De ki: Ben bunun zerine sizden akrabalk sevgisinden baka bir cret
istemiyorum. (ur 23)

86

aralar olmasa idi, bu halin aklamasnda inanc zayf
olanlarn itiraz olurdu. Fakat bu konuda birok ara
retilmitir. nsann bunu baarmas ise, acaibattan
olmayp, bir hakikatten baka bir ey deildir.

Onun hakikatini gece zerine koydun, karard;
gndz zerine koydun, ad; semalara koydun,
direksiz durdu; btn kinata koydun, hayat buldu.

Kuran- Kerimde yemin edilen yani, Necm (yldz)
1
,
Fecr (afak)
2
vb. eylerde hakikatte Peygamberimiz
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) kast edilmitir.
nk Onun hakikati olmasa idi eyann Allah (celle
cellh) yannda bahse deer kymeti olmayacakt.

Ey Allah (celle cellh)m, Onun kymetini ancak
Sen bilebilirsin.

Hz. Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)in
bykl nasl idrak olunur. Kymeti nasl bilinir.
Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem ve ala lihi)den
bakas ayptan emin deildir. Allah (celle cellh) Ondan
hibir zaman yz evirmemi ve mrne
3
yemin etmitir.
Onun bykl ancak kyamet gn belli olacak,
dem (aleyhisselm) ve insanlk Onun sanca altnda
toplanacaktr. nk O en byk efaatidir.
Dnya hayat iptila lemi olduu iin hak ve batl
birbiri ile imtiza etmi ve karmtr. Bu hususla Onun
hakikatini kefetmek mmkn deildir.

1
Batmakta olan yldza and olsun ki (Necm 1) nk Onun kendisi veya
kalbi nurlarn kt yer olduu gibi gmld yer olmutur. O Allah (celle
cellh)tan bakas ile ilgilenmemitir.
2
Ant olsun tanyerinin aarmasna (Fecr 1) nk iman Onun kalbinden
fkrmtr.
3
Senin hayatna andolsun ki, onlar sarholuklar iinde bocalayp
duruyorlard. (Hicr 72)

87

Dua edenlerin duasn, Onun ismini anmadan
kabul etmezsin.

Ebu Said el Hudr (radiyallah anh) Efendimiz (sallallh aleyhi
ve sellem)den unu rivayet etti.
Cebrail (aleyhisselm) bana gelip dedi ki;
Benim ve Senin Rabbin dedi ki; Biliyor musun,
Senin ann ve nn nasl ycelttim
Allah (celle cellh) ve Resul bilir
Ben anldm zaman, Sen de benimle
anlyorsun.
Allah (celle cellh) Onun namn hem dnyada, hem
ahirette ykseltmitir. Hibir hatip, hibir ahadet getiren
veya namaz klan yoktur ki;
(Ehed enlilhe illallalah ve ehed enne
Muhammeden Reslllah) demesin.
Onun ad Allah (celle cellh)n ad ile beraber
zikredilir.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) Dualarnza yle bir
delil koyarak edin ki gnah ilememi olsun. O delil
Allah dostudur. Onlara tevazu ve sevgi gsterin ki sizin
iin dua etsinler buyurdular.
Allah (celle cellh) dostlar iin bu durum olurken
Onun Sevgilisi olan Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimizin durumu daha bir ayrcalk gsterir.
Bizlerin trl ihtiya ve dualarmz vardr. yle ki
isteklerimiz olmaz. Dualarmz kabul olunmaz. Fakat Onun
dualar ve istekleri Allah (celle cellh) tarafndan muhakkak
kabul edilir.
Konu gerei dua hakknda unlar hatrlayalm.
Dua mminin silahdr
Aslnda Allah (celle cellh) dualarn hibirini ret etmez.
Lakin isteyen kulun menfaatini devaml olarak da gzetir.
Ama kul bunun farknda deildir.
Allah (celle cellh) dualar muhakkak kabul eder.
Birde dua eden temiz az olursa bu duann ret
edilmeyeceine kukumuz olmamaldr.

88

Allah (celle cellh)a temiz azlarla dua ediniz
Temiz azlar nedir diye sorulunca;
Birinizin az, dierine temizdir demitir.
Dualarmzda salt ve selm getirmekle Peygamber
(sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizi delil koymak ve Onu bizim
iin dua edici olmasn temenni etmektir. nk Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem) bilmediimiz bir ekilde hayattadr.
Rabbiniz ziyade hay sahibidir, kerimdir.
Kulu dua ederek kendisine elini kaldrd zaman,
O, ellerini bo evirmekten hay eder. (Tirmiz)
Kullarm sana Benden sual ettikleri zaman
phe yok ki, Ben pek yaknm.
Bana dua ettii vakit dua edenin davetine icabet
ederim. Artk onlar da Benim iin icabet etsinler. Bana
iman eylesinler ki, Hakka isabet etmi olsunlar Bakara186
Bunun iin duadan uzak kalmamalyz. Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem) buyurdu ki:
Dua, bela ile karlar, kyamete kadar birbiriyle
arprlar.
Dua acizlerin kuvvetliye kar bir silahdr. Yani
zayfn acziyetini ortaya kararak, kuvvetli tarafndan
merhametin ortaya kmasna sebep olur. Duadan uzak
kalnca zayfn zayfl ortadan kalkar. Bunun sonucu
kuvvetlinin gazabn zerine eker.
Hi yalvaran karsnda merhamete gelmeyen
olmamtr. nk dua edende benlik kalmaz. Benlik
gidince de mesele ortadan kalkar. Yani birlik ortaya kar.
yle bir zamana gelindi ki, tek silahmz dua etmek
olmutur. nk bu ahir zaman insannda drst bir hal
kalmad gibi, kullukta kalmad. Tek are olarak bir dua
etmektir. Onu da doru drst yapanda yok gibidir.

O Senin nurlarnn denizi, Srlarnn madeni,

lihi)in sa ve sakalndaki aklar on yedi tane idi. Allah (celle

89

cellh) mmetine verilecek hayrl ve saadetle geen mrn
srrn bunda saklad.
1

Kullarn ruhlarnn ruhu,

Btn ruhlar Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in
ruhundan yaratld. Onun iin Nebiyyl mm (Anasndan
doduu gibi, saf ve her ilme sahip peygamber) dendi. Onun iin normal
beer, ne de bir kuldur; diyebiliriz.
Yce kudretine btn boyutlarn hayran olduu,
usuz bucaksz kinatn kuvvetine sahip ve layk bulunan
ilahi bir ruhtur. nk O, beer sfatyla Allah (celle cellh)n
huzuruna yolculuk yapan mukaddes insandr.
dem (aleyhisselm) yaratlrken, Allah (celle cellh)n
Ona ekil verdiim ve ona ruhumdan flediim (Hicr,
29) derken bahsettii ruhumdan Efendimiz (sallallh aleyhi
ve sellem)in kendisidir.
Allah (celle cellh), Davut (aleyhisselm)a
Ya Davut! Muhammedi (sallallh aleyhi ve sellem)i
kendim iin,
demin ocuklarn Muhammed (sallallh aleyhi ve
sellem) iin,
Dier yaratklarm demin ocuklar iin
yarattm.
Kim benimle megul olursa, onun iin
yaratklarmn nne geer.

1
Rivayet olunur ki, Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e Yahudi
limlerinden bir gurup geldiler ve Ya Muhammed! (sallallh aleyhi ve sellem)
ittik ki, sana Elif lm mim ayeti gelmi. Bu senin mmetinin yetmi bir
(ebcet hesabna gre) sene hkm sreceine iarettir dediler.
Bunun zerine Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)
buyurdu ki: Bana sadece Elif lm mm gelmedi. H mm ayn sn kaf (278)
ve Kaf ha y ayn sd (195) ve Elif lm ra(231) ve Elif lm mm sd(161)
yet-i kermeleri de geldi. Yahudi limleri bunlar iitince iimiz ok zorlat Ya
Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem), diyerek ayrlp gittiler.
Binaenaleyh, hurufu mukattalar (harf gruplar) bu srlar ilerinde saklar.
(harflerin toplam says 3433)


90

Kendisi iin yarattklarmla megul olanlardan ise
kendimi saklarm.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) bir eyin ruhu deil
ruhun ta kendisidir.

Paha biilmez inci, benzersiz gzel koku,
mevcudatn ak ve mayasdr.

Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz, btn
kinata nfuz etmi olan ilahi hakikat ve her mahlkun
yaratlmasnda ilk sebep olduu gibi, mutlak varlk olan
Allah (celle cellh) ile beer lemi birbirine balyan kll
akldr.
lem de Hakikati Muhammediye'nin suretinden ibaret
olduu gibi Hakikati Muhammediye de Allah (celle cellh)'n
tecelli eden suretinden baka bir eyde deildir.
Onun hakikati, peygamberlerin ve evliyann ilhi ilme
dair bilgilerini kendisinden aldklar bir kaynaktr.

O gizli lemin zdr.

Ar ve iindekiler; yer ve gkler; ahiret ve dnya;
gizli ve ak ne varsa, hepsi bir araya getirilip bakldnda
Mevlmz Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem)in nurundan bir
para olduu grlr. yle ki, Arn kymet kazanmas
Onun ayann tozuna kavumas ile oldu.
Onun btn nuru bir araya getirilip ara konulsa ar
erir; ar evreleyen lemlere konsa, paralanrlar.
Btn yaratklar bir araya getirilip o byk nurla
karlasa, hepsi zlerini Onda kaybedip dalrlard.

O, kmillerin ulamak istedikleri eref yeridir.

nsan ne kadar yksek derecelere ularsa ulasn,
hakikatlerin ve marifetleri hepsini anlamaktan da acizdir.
Allah (celle cellh)n hakikatlerinin sonu yoktur. Allah (celle
cellh) saklad baz ilimlere ve marifetlere, insanlarn
seilmilerinden bazlarnn sahip olmasn ihsan

91

buyurmutur. Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in kavutuu
ilh srlar, ilimler ve marifetler de nihayetsizdir. Fakat Allah
(celle cellh) Ona verdiklerine ise kimseyi yaklatrmamtr.
O, yle bir deryadr ki, Onda insan hayretten
hayrete dren ilimler, hikmetler ve marifetler sonsuzdur.
O apak bir nur ve yle salam bir dayanaktr ki, gemite
ve gelecekte Ona yetiecekte yoktur.
Peygamberler, derin limler ve yksek derecelere
kavumu olan arifler, Onun srlarnn derinliklerine
ulamay hedef olarak grmlerdir. Fakat sonuta tam bir
acizlie dmlerdir.

Onu gkte Ahmet yeryznde Muhammed diye
andn. Ahmet isminde, Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)in btn isimlerini topladn. Ahmetin elifi
ulhiyet ve ycelie dellet eder.

Tevratn ilk ayeti:
Allah (celle cellh) nce muazzam bir nesne
yaratt. Sonra gkleri, sonra da yeri yaratt.
Bu ayette geen Vehim (muazzam bir nesne) kelimesi
byk an sahibi manasnda olup, Efendimiz Muhammed
Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) ruhu demektir. Nitekim Hads-i
erifte yle buyrulmutur: Allah (celle cellh) ilk yaratt
ey benim ruhum veya nurumdur.
Tevratn ilk ayetinde geen El vehim kelimesini
ebcetle (harf hesab) hesap edilirse doksan iki kar. Bu rakam
Muhammed isminin ebcedine uygundur.
Musa (aleyhisselm) Tevrattan okuyarak:
Ya Rabb! Ben bir mmet grdm ki, onlar
mmetlerin hayrlsdr. man etmeleri iin insanlara
emr-i maruf ve nehyi mnker yaparlar. lk ve son kitaba
inanrlar. Dallet ehline kar cihat ederler. Bir gz kr
olan Deccal ile savarlar. Bunlar bana mmet eyle
dedi.
Allah (celle cellh); Ya Musa! Onlar Ahmetin
(aleyhissalt vesselam)n mmetidir, buyurdu.
Yine Musa (aleyhisselm) Tevrattan okuyarak:

92

Ya Rabbi! Bir mmet buldum ki, onlar ok hamd
ederler ve hkmedicidirler. Bir i yapmak isteyince
inallah derler. Onlar bana mmet eyle, dedi.
Allah (celle cellh), Ya Musa! Onlar Ahmet
(aleyhissalt vesselam)n mmetidir, buyurdu.
Yine sa (aleyhisselm) da yle mjde vermitir:
Ey srail oullar! Ben size Allah (celle cellh)n
peygamberiyim. Tevratn tasdikisi ve benden sonra
gelecek bir peygamberin mjdecisi olarak geldim ki, o
peygamberin ismi Ahmettir. (Saf 6)

Bu ismini gktekilere zikir olarak verdin.

Zikir manev gdadr. Mahlkatn hayat zikre bal
olarak yaratlmtr. Meleklerin hayat bulmas zikre baldr.
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin ismini
sylemekten baka vazifesi olmayan melekler vardr.
Canllk, ruhun zikir halinde olmasndan baka bir
eyde deildir.

Ahmet srr; ilahlk ve mahlk srlarnn
birletii mihraptr. Muhammed srr da batl
haktan ayrandr. sminin Msi srlarn Hs
rahmetlerin, ikinci Msi ilimlerin, Dsi derecelerin
kaynadr.

lihi) keiflerin tmne ve aslna sahiptir. Onun grdklerini
biz gremeyiz ve kefedemeyiz. Onun btn emirleri doru
ve yerinde olmutur. ayet bizlerde eksiklikler olmasayd, O
bizlere her eyi haber verecekti. Her ey ancak Onunla
kemal mertebesine kavumutur. Yinede kendisi kullukta
karar klmtr. Btn zaman Allah (celle cellh)n zikriyle
gemi, Allah (celle cellh)ta Onu ok sevmitir. Bugn
insanlarda grlen manev haller Ondan bize kalan
mirastan baka bir eyde deildir.


93

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ne gzel bir
insandr. Onun gibisi domad ve dorulmayacaktr.
O kullarn ihtiya kapsdr.

mmet-i Muhammed her trl ihtiyac iin Onun
kapsna gider.
1
yle ki, yz sene nceye kadar Medine-i
Mnevverede doktor bulunmazd. Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)in duas vard. Bir kimse hastalannca ona suyundan
iirirler. Eer gemezse Huzur-u Saadete varp dua ederler.
Eer yine gemezse vakti tamam oldu diye hazr olurlar,
lm korkmadan huzurla beklerlerdi. nk onlarn hepsi
cennetle mjdelenmi gibidir.
Byklerimizin bildirdii zere, Medine-i Mnevvere
krk gibidir. nsann iindeki kiri, pas darya atar. Bu
beldenin insanlar diri olsun lm olsun saadet
ehlindendir.
Allah (celle cellh)m bu beldenin ehlinden olmay
bizlere nasip et.
Birok mahedelere gre baka memleketlerde len
imanl kimseler Medine-i Mnevverede Baki Kabristanna
naklolur imi.
2

1
Vahhabi hkmeti kurulmadan nce doan ocuklar Medine detince krk
gnlk iken temizlenip ve gzelce giydirilerek Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)in Hcre-i Saadete desturla (izinle) konulur. zerine trbe rts
rtlerek yirmi dakika kadar beklenirdi. Daha sonra izinle alnrd. Ne kadar ok
alayan bir ocuk bile olsa alamad herkese grlmtr. ocuklar knca
azlarnda bir hareket bulunur. Bu da Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in
ocuun azna hurma verdii mahede edilmitir. Yeni doan ocua hurmay
azda yumuatp eziini vermek snnettir.
Kamer aylardan Zilkdenin on yedinci gecesi akam ve yats namaz
arasnda btn ehir halk Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in huzuruna
varp borlarn arz ederlerdi. Ya Raslallah! (sallallh aleyhi ve sellem) u
kadar borcum var, ihsan eyle diye ebikeden ieriye buday brakrlar. Daha
sonra toplanan budaylardan ekmek yaplp baz kimselere hediye edilirdi. Onun
iin Medine-i Mnevvere de borlu kimse yoktur.
2
Baki Kabristannda yetmi bin sahabe gmldr. ehitlerin says
belirsizdir. Hicretten bugne kadar gml olan Medineli ve hacnn hesab
yoktur. Bu mezarla gmlen mslmann zerine ertesi gn bakasn
gmseler, ncekinden eser bulunmaz. Topra tuzludur. Kokuma olmaz.

94

Sevgide uzaklk ve yaknlk yoktur. Kii sevdii ile
harolacaktr
Ey Allah (celle cellh)m! Kalbimizde Onun akn
stn edip, lmden nce mahedesiyle, lmden sonra
vuslatyla ereflendir. min.

Peygamberler iinde yaratl en mkemmel
olandr.

Allah (celle cellh) zatndan baka bir eyin
bulunmad sonsuz ncelerde, her eyin asl Allah (celle
cellh)n kendisinde idi. Bu mertebede, varlklarn
hakikatleri zat- ilhden ayr olmadklar gibi, birbirinden de
farkl ve aynda deil idi.
Hakikat-i Muhammed, bu mertebede olan
makamdr. Dier varlklarn hakikatleri, Hakikat-i
Muhammedyenin paralar ve tafsiltdr. Onlarn sureti
olan tecelliler, Onun zatndaki tecelliden yaylmtr.
Efendimiz bu hakikati akl, kalem, ruh veya nur olarak tarif
buyurmulardr.
Hads-i eriflerde;
Allah (celle cellh) nce akl yaratt.
Allah (celle cellh) nce kalemi yaratt.
Allah (celle cellh) ilk nce benim ruhumu veya
nurumu yaratt. gelmitir.
Farkl ifadeler, deiik bantlar sebebi iledir. nk
ilk cevher olma mertebesi Hakikat-i Muhammedyeden
bakas deildir. Dier hakikatlerin varlk sureti o hakikatin
varlndan dolaydr. Yaratlta ondan mertebece aa
iniler olmutur. Bu ekilde adlar farkllamtr.
Peygamberler dnyada cisim suretinde ortaya
kmadka, Peygamberlik sfat ile sfatlanmazlar. Fakat
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem ) Efendimiz mbarek ruhu
yaratlnca, peygamberlik ile mjdelendi.

Bykler buyurdular ki; maher gn hesapsz ve azapsz gl sepeti silkeler gibi
Baki Kabristannda yatan mminleri cennete silkeleseler gerektir. Oraya
defnolunmak her kiiye nasip olmaz.

95

dem (aleyhisselm) su ile toprak arasnda iken, ben
Peygamber idim Hads-i erfi buna iarettir.
Btn peygamberlerin eriatlarnda olan hkmler,
eriatndan alnmtr. Aslnda dier nebiler ve resuller Onu
eriatnn hkmlerini tebli iin gnderilmi vekilleridir.
Her asrda gnderilen Peygambere, o asrdaki
insanlarn kabiliyetlerini iine alan bir emir verilmitir. Bu
sebeple, her asrda gelen insanlarn kabiliyetlerinin farkl
olmasndan dolay, eriatlar da farkl gibi oldu. Peygamber
(sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz, peygamberlii ile gelince,
Onun kabiliyeti btn Peygamberlerin kabiliyetlerinden
daha mkemmel ve btn afetlerden salim olmutur.
Yaratltan kyamete ve Allah (celle cellh)n irade ettii
zamana kadar da hkm devam edecektir.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem), Kyamet gn
sebepler ve nesepler kesilir, Benim nesep ve
sebeplerim kesilmeyecektir buyurdular.

nsanln iradna vazifeli biricik nderdir.
Seni bulmak Onu bulmaya balanmtr.

Tebliin ve peygamberliin Efendimiz Muhammed
Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)de son bulmas, bunun ak
iaretidir. Yukarda da ok yerde bahsi getiine gre
kyamet gn sz sahibi biricik nderde O olacaktr.

Her ey Onun arkasndan yrmekle eref
bulmutur.

Krda, sahrada, kyde yaayan kabalar, av
peinden koan gaflete der. Sultann kapsna gelen
fitneye der. Kii sultana yaknl artrd nispette
Allah (celle cellh)'tan uzaklar. (Ebu Davut)
nsann tabiatn bozan sebepler yedii itii eyler,
bulunduu ortamlar ve arkadalk ettii insanlarn tabiatdr.
Evlenen insanlarn birbirleri ile bir zaman sonra nsiyet

96

etmeleri, eer anlama olmazsa ayrlmalar bunu
gstermektedir. Bu ftrat kanunudur.
ki dnyada eref bulmak isteyen ancak Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem)in peini takip etmekle bulur.

Bir iareti ile ay yard da,

bnu Mes'ud (radiyallah anh) yle anlatyor:
Biz Mina'da Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) ile
beraberken, ay iki paraya ayrld. Bir paras dan
arkasnda, bir paras dan nnde idi. Bize: "ahit
olun!" buyurdu. (Buhari)
Ay'n ikiye blnmesi olay Kur'n- Kerimin
zikrettii mucizelerden biridir. Bu mucize hicretten be yl
kadar nce Mekke'de cereyan etmitir. Mriklerin,
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)den bir mucize istemeleri
zerine bunu gstermitir. Ayn ikiye blnme mucizesi
dier peygamberlerde benzeri grlmeyen byk bir
mucizedir. Bazlar bu mucizeyi inkr yoluna giderek: byle
bir olay olsayd btn dnya grrd, gibi bahaneler
ileri srmlerdir. Aratrmalarda grlmtr ki; dier
milletlerin efsanelemi hikyelerinde bu olayn anlatmlar
vardr.
Kuran- Kerim meseleye ak bir ekilde temas
etmitir. Bizim iin sahih rivayet budur.
Kyamet yaklat, Ay yarld (Kamer 1)
Pek ok sahabe tarafndan da bu olay rivayet edilmitir.

Gzn ykseklere amad.

Kendini tantrken Allah (celle cellh)n kulu ve
resul dr diye syleyin buyurmas ak delildir.
dris (aleyhisselm) gkleri ziyaret iin knca daha sonra
yeryzne dnmek istemedi. Fakat Peygamber (sallallh
aleyhi ve sellem) Efendimiz mirata kavutuu nimetleri terk
ederek dnmesini Kuran- Kerimde Allah (celle cellh)
bizzat tasdik etti.


97

Raz olduun efaatin sahibidir.

Her ey Ondan bir eyler istedi, O, kimseden bir ey
istemedi. Zatna tannan bir isteini de mmeti iin
kyamette efaat makamna brakt. Dier peygamberler ise
acele ettiler. nk her peygamberin kabul edilecek
istekleri vardr.
Hadisi eriflerde buyruldu ki.;
Vefatmdan sonra kabrimi ziyaret eden,
hayatmda ziyaret etmi gibidir
Kabrimi ziyaret edene efaatim vacip oldu
Beni ziyaret iin Medine-i mnevvereye
gelenlere, kyamet gn efaat etmekliim hak oldu
Manev zenginlie deilde madd zenginlie
kavumular (hac zenginleri ve shhatlileri daha fazla iine ibadet olmas)
dahi efaatine dhil edeceini buyurmas, Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem)n bu kapy geni tuttuunu gsterir.
efaat makam ahirette Ona verilecei kesin makamdr.
Allah (celle cellh) Onun efaati ile mmeti
nimetlendirsin. min.

steklerini mmetine saklayandr. nsanlarn
efaat iin bavuraca dermandr. Tek bana
Makam- Mahmutta durabilendir.

Kyamette hesap gnnde huzursuzluk meydana
gelir. Geen zaman kullara seneler gibi gelse de az bir
zaman iinde, Allah (celle cellh) insanlara Fahri lem
Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizi efaat
iin araya koymak fikrini kalplerine ilham edecektir. nk
ahiret gnnn zorluu insanlara dehet ve korku
verecektir. Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) efaat iin uzun
secdelere varacaktr. mmetim! mmetim! Diyerek Allah
(celle cellh)a yalvaracaktr. Ancak Onun yalvarmalar Allah
(celle cellh)n gazabn rahmetine celp edecektir.
Hadisi erifte bu konu yle gelmitir.
Allah (celle cellh) kyamet gnnde insanlar bir

98

araya toplar. Onlar:
Ey Rabbimiz! Senin katnda birisini efaati
edilelim de, Rabbimiz bizleri bu yerimizde rahata
kavutursun
Derler. dem (aleyhisselm)a gelirler:
Sen, Allah (celle cellh)nn kendi eliyle yaratm
olduusun, Allah (celle cellh) kendi ruhundan sana
fledi ve sana secde etmeleri iinde meleklere emir bu-
yurdu. Rabbimiz katnda bize efaati ol derler.
dem (aleyhisselm) Ben sizin istediiniz konumda
deilim der ve ilemi olduu hatay hatrladr. Onlara:
Siz Nuha gidin der.
Nuh (aleyhisselm)da: Ben sizin istediiniz mevkide
deilim der ve iledii hatay hatrlatr ve: Siz Allah (celle
cellh)n kendisini Halil (yakn dost) edindii brahim
(aleyhisselm)a gidin der.
Ona giderler, o da: Ben sizin istediiniz konumda
deilim der, iledii hatay hatrlatr ve: Siz sa
(aleyhisselm)a gidin der. Ona giderler.
O da: Ben sizin istediiniz mevkide deilim der
ve devamla: Siz Yce Allah (celle cellh)n nceki ve
sonraki tm gnahlarn balam olduu Fahri lem
Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)e gidin der.
Bana gelirler. Ben de, Rabbime nida edip yalvarmak
iin izin isterim. Onu grdmde secde yaparm. Allah
(celle cellh) beni diledii kadar belli bir vakte kadar o hl
zere brakr. Sonra:
Ban kaldr, istediin verilecektir,
Syle sylediin dinlenecektir,
efaatte bulun efaatin makbul olacaktr. denilir.
Bende bunun zerine bam kaldrrm, Rabbimin
bana rettii gibi hamd ederim sonra da efaatte
bulunurum. Rabbim Bana kimler iin efaati olacam
bildirir.
Sonra haklarnda efaatte bulunduklarm
cehennemden karrm Allah (celle cellh)n izniyle ve
Cennete koyarm.

99

Sonra yine Rabbimin huzuruna varrm ve yine ayn
ekilde secdede bulunurum. nc, drdnc kez byle
tekrar tekrar bu devam eder. yle ki Kurann tuttuklar
1

haricinde cehennemde hi kimse kalmaz. (Buhari)
Tki cehennemde hibir iman ehli kalmayacaktr.
Allah (celle cellh) ahirette kullarna yle ihsanda
bulunacak ki, asi olan kullarn halinden itaatkr kullar
megul olmayacaklar ve onlar unutacaklardr.
Kalan kfir kullar ise; dem (aleyhisselm)n cennetten
kp dnya hayatna nasl uyum saladysa, onlarda oraya
uyum salayacaklardr.
ok merhametli Allah (celle cellh) kullar hakknda
Rabbln ve yaratcln ann gsterecektir. Bu efaate
sebep Efendimiz Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)
olacaktr.
Nihayet ahirette 15 bin sene
2
sonra mminler melek
merebine, kfirler eytan suretine tebdil olur. Neticede
baka merepte kalmaz olur.

Onunla hikmetin
3
, rahmetin, mlk ve melekler
leminin hazineleri aa kt.
Cellin tecelli ettii, Cemalin de bakt
gzellikler yakutudur.

Yakut; eitli renkleri olan kymetli ss ta. indeki
eitli renkler olmas birok zellikleri tamann iaretidir.
Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) btn
insanla gelmesindeki hikmette budur. Kasid-i Brdede bu
vg dile getirilmitir.

1
Kuran- Kerimin tutuklar, bunlar, kendi haklarnda ebedi cehennemde
kalmalar kesinkes belli olanlardr.
2
Ahiret gn dnya zamanna gre bin yldr. Btn ileri gkten yere kadar
tedbir eder. Sonra o i ona bir gnde ykselir: O gnn miktar, sizin
saydnzdan bin yl kadar bulunmutur. (Secde, 5)
3
Yalanc olana hikmetten haber verilmez. Onun iin eytan ve arkadalarna
hikmetten sz edilmemitir.


100

Ayrca Levh-i mahfuz nurlu bir incidir. D krmz
yakuttur. Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in bilgisi haricinde
bir kymeti yoktur. Allah (celle cellh) Onun adn yazmakla
Levh-i mahfuz erefli bir mahlk oldu.

lhi ltuflarn tecelli edebilecei asildir.

Onun mertebesinin kemalini ve yceliini hakkyla
kimse idrak edemez.
Allah (celle cellh) Hads-i kutside Sen olmasaydn
mahlkat yaratmazdm.
Kuran- Kerimde buyruldu ki:
Kyamet gn Rabbin sana efaat makamn
verecek de honut olacaksn. (Duh, 5)
Bu ayet-i kerimenin tefsirinde demilerdir ki;
Allah (celle cellh) buyurdu ki; Cmle mahlkat
Benim rzam isterler ve biz Senin rzan isteriz.
Hakikat udur ki, Onun Allah (celle cellh) ile arasnda
olan hususiyetin ycelii olmasa idi, manev lemi kullarn
idrak etmeleri mmkn olmayacakt. nk srlar raz
olanlara alr.

Kutlu nefesler Onun ruhundan bizlere akar.

Canllara hayat veren nefeslerdir. Nefesleri oluturan
ey, cesede hayat veren ruhtur. Ruhlarn z ise, yaratl
hakikat olan Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizdir.

mdat iin gelecek yardm ancak Ondan gelir.

Allah (celle cellh) kullar hakknda emrettii eyin
yaplmasnda mecburiyet koymamtr. Fakat irade ettii
eyde ise mecburiyet vardr. syan edenlerdeki isyan Allah
(celle cellh)n iradesi ile olmayp, kulun kendi cz- iradesi
ile tecelli eder. eytan isyan ederken nefsinin verdii
hkm Allah (celle cellh)n emrine kar koydu. Emri,
imtihan ile kartrd. Bylece yanl yola dt. Yaptn
doru yapyorum diyerek yapt. Ayn eyi gnahkr

101

olanlarda hisseder. Yaptklar gnah doruyu yapyorum
diyerek yaparlar.
nsanda inanmad eyi yapmak diye bir ey olmaz.
nk akl sahibidir. Akl ise inand izgiye doru adm
atar. Dini inkr etmek bile bir dindir. Fakat Allah (celle cellh)
bizleri akl saplantsndan korusun. nk mhrlenmi
kalpler bunun gstergesidir.
Hayat boyunca imtihanlar kkten bye doru
gider. lene kadar devam eder. Yani sonsuzdur.
mtihanlardan kurtulan kimsede yoktur.
mtihan meselesinde peygamberler dahi ayrt
edilmemitir. Hz. Sleyman (aleyhisselm) Bu Rabbimin
fazlndandr. Beni imtihan etmek iindir. kr m
edeceim, yoksa nankrlk m yapacam? (Neml 40)
Fakat onlar ve bizlerden farkl olarak imtihann
geli ynn ok iyi bilirler. nk onlar bizler iin var
olduundan Allah (celle cellh) tarafndan yardm bulurlar.
Biz sizi snamak iin hayrla da, erle de mptela
ederiz. Ancak bize dndrleceksiniz (Enbiya 35)
imtihanlar ayetinin srrndan ayr kalmaz.
Eer Allah (celle cellh) bir kulu hakknda neyi murat
ederse, onun olacan da unutmamak gerekir. yleki
skntlar hesap gnne kadar devam eder gider.
Ahirette kimin hesab mnakaa edilirse, azaba
maruz kalacak demektir!
Hz. Aie (radiyallah anha) Nasl olur?
Allah (celle cellh);O vakit kimin kitab sa eline
verilirse; kolay bir hesapla muhasebe edilecek ve
ehline sevinli olarak dnecektir (nikak 79) buyurmad
m?
Bu hesap mnakaas deil mi? dedim. Hayr!,
bu mnakaa deil arz etmektir buyurdu.
Kyamet gn hesaba ekilen herkes mutlaka
helak olmu demektir! (Buhari)
Kyamet gn efaat sahibi olan Efendimiz
Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) ile bu sknty
bertaraf edeceimiz muhakkaktr.

102

Cmertlik ancak Onunla ad bulur.

Efendimiz buyurdu ki;
Her mslman mslmann din kardeidir.
Mslman mslmana zulm etmez. Mslman,
mslman bana gelen musibette terk etmez.
Hangi mslman ki, kardeinin hacetini giderirse,
Allah (celle cellh)ta onun hacetini giderir.
Mslman bir kul, din kardeinin yardmnda
bulunduka Allah (celle cellh)ta ona yardmda bulunur.
Hangi mslman ki, bir mslmandan dnya
darln giderirse, Allah (celle cellh)ta kyamet
gnnde onun darln giderip sevindirir.
Kim mslman kardeinin dnyada aybn
rterse, Allah (celle cellh)ta kyamet gnnde onun
aybn rter
Ya Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem)! Kapnn klesi
olan bizleri kardelik ve mmetlik hakk iin brakma.
Ey Allah (celle cellh)m biz Onun mmetiyiz, bizi O
ok sever. Bu sevgi hakk iinde bizleri Sen affet.

O fertler iinde seilmi byk ve sfatna
ulalmayacak biridir. yle ki, Fahri lem (sallallh
aleyhi ve sellem) Efendimizin kabrine dahi urayan
klarna Nbvvet nuru kabrinden parlar, kalbine
feyiz verir ve konuur.

Peygamberler bizim bilmediimiz yaratlla diridirler.
Salt ve selamlardaki hikmet bunun ak ifadesidir. Salt
lmlere, selam dirilere yaplan duadr. Bu manadan
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) bilmediimiz bir ekilde
diridir. Buna inanmak zerimize bir bortur. Bu konuya
iaret eden birok mucizeler zuhur etmitir.

Ey Allah (celle cellh)m, yaratl benzersiz olan

103

ve srlar toplayan Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ile
bizi yaknlna ulatr. Yaknln srlar Senden
Onun nefsine, oradan cesedine, oradan kalbine ve
bizlerin zerine indir.

Ahir zamanda haller o kadar bozulur ki, artk gzel
insan bulmak zorlat gibi, iyi limleri bulmak ve bilmek
bile zorlaacaktr.
1

Eer insan manev kanaldan beslenmezse hatadan
kendini kurtaramaz. Manev yardm Onun yardm ile
zerimizde hissederiz. Bu hissetme neticesi ile bir yaknla
ve Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in
Kii dostunun dini zeredir mjdesine
kavuuruz. Kuran- Kerimde Ey inananlar! Allah'tan
saknn ve dorularla beraber olun. (Tevbe 119)

Bu leme terif buyurmas rahmet olan
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e, balanglar ve
sonlar olmayan; okunduka artan, tkenmeyen;
mahlkatndan geenler ve kalanlar, ister mmin,
ister kfir olsun; Sana belli olan eyler saycnca,
gzmz ap kapaynca, nefes al ve veriteki her
anmzda saylarn sonsuzluu, snrlar ve boyutlar
kaplayan salt ile salt ve selam ederiz.
Ey Allah (celle cellh)m, srlarn kendisinden
fkrd, nurlarn kendisinden infilak ettii;
hakikatlerin kendisine ykselip, gereini bulduu;
ilimlerinin kendisine inip de onun karsnda
mahlkatn aciz kald; Onun karsnda
anlaylarn zayf kalp bizden nce ne gemi, ne de

1
Velilerden biri eytan bo oturur grd. Hayret edince Bu zamanda kt
limler benim ar ilerimi gryorlar. Saptrma ve azdrma ilerinde bana
yardm ediyorlar.
Ey Allah (celle cellh)m! Sana snrz.


104

gelecek hibir kimsenin kendisini idrak edemedii;

Bir eyin kymeti ancak kymetli bir eye kyaslannca
ortaya kar. Sinein uzun mesafesi kartal yanna knca
belli olur. Karnca ile olan kyas ise sinee sonsuz
gelmitir.
Ahirette Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in srr, Allah
(celle cellh)n cemalini kullar mahede edince aa
kacaktr. O zaman iman ehli olup ta irk ehli olurum
diyerek Ona mesafeli duranlar, Onun snnetini inkr
edenler, Kuran- Kerimden baka bir ey tanmayz
diyenlerin halindeki ackl durumunu grmek lazmdr.
Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem ve ala lihi)yi
sevmeyi irke balayanlar, aslnda eytann Allah (celle
cellh) bilip, dem (aleyhisselm)a secde emri verildiindeki
itiraz yapmak gibi olabilir. Secde dem (aleyhisselm)a m,
yoksa Allah (celle cellh)a itaat iin mi yapld? yi dnmek
gerekir.
Vesveseler eytann oklardr. Oklarn batmad kul
yoktur. Kurtulu yolunu bulmak gerekir. Kurtulu yolunu
ndersiz arayanlar sonunda kendi kendilerinin nderleri
olurlar. Bunun sonucu helak olmaktr.

Melekler leminin baheleri Onun cemalinin
iekleri ile gzelletii; Ceberut leminin havuzlar
Onun nurlarnn feyzi ile dolup tat; her eyin
Ona bal olduu;
Huzurunda durabilen,

Gece ve gndz; uyank ve uykuda; yalnz ve
kalabalkta; yolculukta ve evde; harpte ve normal hayatta;
glerken ve alarken; mbarek kalbi hep Allah (celle cellh)
ile beraberdi. radesini Allah (celle cellh)ta fani klmt.
Allah (celle cellh)ta kendini kaybetmiti. yle olurdu
ki; kendini istirak halinden kurtarabilmek, dnyadaki
vazifelerini yapabilmek ve mbarek kalbini dnya lemine
dndrmek iin, hanm Hazret-i Aie (radiyallah anha)nn

105

yanna gelip,
Ey Aie! Biraz benimle konuta, kendime
geleyim buyurur, ondan sonra insanlara nasihat ve irat
etmee giderdi.
Bu nedenle sabah namaznn snnetini evinde klar,
Aie (radiyallah anha) ile bir miktar konutuktan sonra cemaate
farz kldrmak iin mescide giderdi.
Hz. Aie (radiyallah anha) ile konumadan dar
ktnda ilah tecelllerden ve nurlardan dolay, yzne
kimse bakamazd. nk Allah (celle cellh)n huzurunda
ancak O durmaya dayankl oland.
Allah (celle cellh)m,

Birliini, saylarn bir saysna ihtiya
duymadan gren ve bilen; Onu mahlkattan ayran
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in soyuna bizi ilhak
eyle. Onun sahip olduu erefi bize layk kl.

Tevhidin ve vahdetin srlar Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)de kemal noktasnda bilinmitir. Tevhidin
mertebelerinden vahdete ulamak ancak Onun eteine
yapmak ile olur.

Ey Allah (celle cellh)m, huzuruna giden yolda,
yardmnla kuatlm olarak, Hz. Peygamber (sallallh
aleyhi ve sellem) Efendimizin yolu ile bize yardm et ve
bize yle tant ki, cehalet kanallarndan kurtulup
selmet bulalm. Fazilet pnarndan kana kana ielim.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)i bize yle tant ki,
hakikatini grnce daha nce keke tanyabilseydik
demeyelim. nk kyamette pimanln hi faydas
olmayacaktr.
Ali Havvas (k.s) Hazretlerine sordular.
Kuran- Kerimde Rabbin dosdoru bir yol
zeredir (Hud, 56) buyruluyor. Allah (celle cellh)n izledii
yol nedir?

106

Cevap verdi ki;
Hz. Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)in
yoludur. nsan bu yola girince kendisine Allah (celle
cellh) rehber edinmi olur
Ayrca Allah (celle cellh) Kuran- Kerimde
Dosdoru bir yol zerindesin (Yasin 4) buyurarak,
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in yolunu tercih ettiini de
beyan buyurdu.

Ey Allah (celle cellh)m, en byk srlar sahibi
olan Hz. Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimizi ruhumun, hayat kl. Ruhunu,
hakikatimin srr eyle. Hakikatini Hakkn
gereklemesi ile lemleri kuatan kl.

u duay okuyanlar bir zaman sonra bu srra eriirler.
Ey Allah (celle cellh)m! Beni Efendimiz (sallallh
aleyhi ve sellem)in makamlarnn komuluunda birletir.
Bu ahiretten nce dnyada, sonrada orada olsun
lihi)in makamna ulalmaz. Ancak Onun komuluuna
kavumak mmkndr. Ne mutlu Onun komularna.

Ey Allah (celle cellh)m, Hz. Peygamber (sallallh
aleyhi ve sellem) Efendimiz ile beni batln tepesine yle
indir ki, beynini dataym. Tevhidin hallerinden
sratle geir, birliin deryalarna al ve kaynana
gark et ki; nereye baktksa Seni, Onunla bulalm.

Hazret-i Aie (radiyallah anha),
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem ve ala
lih)in ahlak Kurn- Kerimdir buyurarak yaayan
kitab gstermitir. Onu bulmayan iin Allah (celle cellh)
bulmann olmayacan bildirmitir.

Uzaklmz, Onunla zerimizden soyulsun.
Onunla biz hidayetten haberdar olalm.

107

Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz bizi
yaratan Allah (celle cellh) tantarak kurtuluumuzun
yollarndan haberdar etti. Eer byle olmasa idi, karanlklar
iinde boulup kalrdk.
Onun haberleri ile Aziz ve celil alan Rabbimizin
mjdelerinden birkan burada zikretmek yerinde olur.
Allah (celle cellh) yle buyurmutur:
Ey kullarm! Ben nefsime zulm haram ettim,
onu sizin aranzda da haram kldm: yleyse birbirinize
zulmetmeyin.
Ey kullarm! Hidayet verdiklerim dnda hepiniz
doru yoldan sapmlarsnz. yleyse benden hidayet
isteyin de sizi hidayet edeyim!
Ey kullarm! Benim yedirdiklerim hari, hepiniz
alarsnz. yleyse benden yiyecek isteyin de size
yiyecek vereyim!
Ey kullarm! Benim giydirdiklerim hari hepiniz
plaklarsnz! yleyse benden giyinme talep edin de
sizleri giydireyim!
Ey kullarm! Sizler gece ve gndz hata
iliyorsunuz. Ben ise btn gnahlar affederim.
yleyse benden mafiret talep edin de sizleri
balayaym.
Ey kullarm! Bana zarar verme mevkiine
ulaamazsnz ki bana zarar veresiniz! Bana fayda
salama mertebesine de ulaamazsnz ki bana menfaat
salayasnz.
Ey kullarm! ayet sizlerin ncekileri sonrakileri;
insan olanlar, cinn olanlar hepsi de sizden en muttaki
bir insann kalbi zere olsaydnz, bu benim mlkmde
hi bir eyi zerre miktar artrmazd.
Ey kullarm! Eer sizin ncekileriniz ve
sonrakileriniz, insan olanlarnz, cinn olanlarnz sizden
en fcir (kt) bir kimsenin kalbi zere olsaydnz, bu
benim mlkmden zerre kadar bir eksiklik hsl
etmezdi.
Ey kullarm! Eer sizlerin ncekileri ve

108

sonrakileri, insan olanlar, cinn olanlar bir dzlkte
toplanp bana talepte bulunsaydnz, ben de her insana
istediini verseydim, bu, benim yanmda olandan,
inenin denize batrld zaman hsl ettii eksilme
kadar bir noksanlk ancak meydana getirirdi.
Ey kullarm! Bunlar sizin amelleriniz, onlar sizin
iin sayyorum. Sonra bunlarn karln size
deyeceim. yleyse sizden kim bir hayrla karlarsa
Bana kr etsin. Kim de hayr deil de baka bir ey
bulursa, kendinden baka bir eyi knamasn, bana
geleni kendinden bilsin. (Mslim)
Ey demolu! Sen bana dua edip, affm mit
ettike ben senden her ne sdr olsa, aldrmam, ben
seni affederim.
Ey demolu! Senin gnahn semann bulutlar
kadar bile olsa, sonra bana dnp istifar etsen, ok
oluuna bakmam, seni affederim.
Ey demolu! Bana arz dolusu hata ile gelsen,
sonunda hi bir irk komakszn bana kavuursan,
seni arz dolusu mafiretimle karlarm. (Tirmiz)
zzetim ve celalim hakk iin, mafiret etmek
istediim hi kimseyi, bedenine bir hastalk, rzkna bir
darlk vererek boynundaki gnahlarndan temizlemeden
dnyadan karmayacam.
Sen infak et, ben de sana infak edeyim. (Buhari)
Ey demolu! Beni zikrettike krdesin.
Unuttuka kfrdesin. (Rmuz)
Allah (celle cellh) iin kzp, Allah (celle cellh) iin
raz olmadka, kul imann hakikatine kavuamaz.
Her kim ki benim kazama rza gstermez ve
belma sabr etmezse, Benden baka Rabb arasn.
(Rmuz)
Hibir kul yoktur ki, onun raz olduu veya
olmad bir hkm vereyim de onun iin hayrl
olmasn. (Rmuz)
Gnah yapp ta onu affmn yannda byk
grene, gazaplandm gibi hi kimseye gazaplanmam.
Eer cezay acele verici olaydm veya acele etmek
anmdan olayd, rahmetimden mit kesenlere cezay

109

acele verirdim.
Eer kullarma merhamet etmeseydim bile, benim
huzurumda durmak kendilerini korkutanlara bundan
dolay rahmet ederdim. Sevaplarn verirdim,
korktuklarndan emin ederdim. (Rmuz)
Bu Hadsi eriflerin nda Allah (celle cellh)n
rahmeti ve ihsan karsnda bize den insanlnn
krn eda etmektir.
yle ki Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in buyurduu
gibi,
Allah (celle cellh) yle zikredin ki size deli
desinler
Her ta ve aacn altnda zikret sana mrai
desinler (Rmuz) durumuna dmek lazmdr.

Ey Allah (celle cellh)m, zati sfatnn nurlar
Senden Ona, Ondan bize dalsn. Onunla grelim,
Onunla iitelim, Onunla bulalm, Onunla
hissedelim.
lhln hakk iin, byle olduunu, bize gster.
Onu tanmayana da marifet kapsn kapat.

Hads-i kutside, Allah (celle cellh),
Kulum farzlar yapmakla bana yaklat gibi,
baka eyle yaklaamaz.
Kulum nafile ibadetleri yapnca, onu ok severim.
yle olur ki, benimle iitir. Benimle grr.
Benimle her eyi tutar. Benimle yrr.
Benden her ne isterse veririm. Bana snnca,
onu korurum buyurdu denilmektedir. Bu srrn gsterdii
iaretle Efendimiz Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve
sellem)i o kadar sevmeliyiz ve salt ve selm getirererek
ayrlk getiren her eyden kendimizi kurtarmalyz.
Sevgimizde arya giderek zmz Onun zne
kartrmalyz. zlerin ze karmas olmasa idi,
yaamakta bir zevk kalmazd. Nesillerin oalmas bile bu
kanundan etkilenmitir.

110

Onun gibi yaratlmlar iinde srlar konuan
olmad gibi, benzeyeni de olmad ve olmayacaktr.

sellem)in duyduklar ve dinledikleri Allah (celle cellh) katndan
olunca, hakikat Onunla aa kmtr.
Allah (celle cellh) kullarna kelam ile tecelli eder,
fakat onlar bunu idrak edemezler(Cafer-i Sadk radiyallah anh)
srrnca fena ve beka mertebesinde olanlarn szleri hakikat
olur. Bu halin doruunda olan ise, Peygamber (sallallh aleyhi
ve sellem) Efendimizdir.
nk O, hevasndan konumaz (Necm,3) la
sfatlanmtr.

Onun yolunda olanlardan ve halifelerinden raz ol.

Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz nsanlar
krallarnn dini zeredirler buyurmutur.
Onun mmeti iin Hayrl mmet denildi. Nesiller
iinden seilerek geldi. Bunun byle olmasnda ki
mukadderat ise, Onun bizlere byk ltf ihsanndan
dolay olmutur. Yoksa layk olduumuzdan deildir.
Uurum kenarnda olan insanlarn ayaklar nasl kayarda
derler ya, onun gibi bir ey. Bu dmede olan hikmet ise,
Onun gzellii ile megul olan mmetin kendini
kaybetmeleridir ki, bunda Allah (celle cellh)n bizlere kar
duyduu rahmetin Efendimiz Muhammed Mustafa (sallallh
aleyhi ve sellem) ile tecellisidir.
Bulumadaki hikmetin tercihi ise, yaratln Hakikat-
Muhammediyeden ald nispettir. Bunu da zerimize
ihsan eden Fahri lem Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve
sellem ) Efendimizdir. nk ruhlar leminde bizleri kendisine
mmet olarak semitir.
Fakat Ona kavumak en zor ilerdendir. O,
aramakla bulunmaz. O, kendine layk olanlar bulur. O; layk
olanlara rzkn, yamura rabeti gibidir. Cinsine kar itiyak
duyan mknats gibi, O mmetine dkndr. Onun

111

yolundan gidenlerde ise, muhakkak Onun zelliklerinin
serpintileri vardr. Allah (celle cellh), Ondan raz olduu
gibi, yolundan gidenlerde raz olur.

Senin birliinin toplayc kudreti ile demi
(yokluk) mihrabnda, meleklerin ruhlar Ona bakarak
secde ettiler.

Allah (celle cellh) meleklere dem (aleyhisselm) iin
secdeyi emretti. Rahmann emrine itaat etmek farz
olduundan, hikmetini aramadan melekler secdeye
kapandlar.
Allah (celle cellh)tan bakasna secde caiz deildir.
Meleklerin dem (aleyhisselm)a kar secdeyle emredilmesi,
alnnda Fahri lem Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve
sellem) Efendimizin nuru bulunduu iindi.
dem (aleyhisselm) yaratlnca Cebrail (aleyhisselm)
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in topran getirdi. Parlak
bir inci gibiydi. Hibir eyle llmeyecek kadar nurluydu.
Onu toprana katt.
nsan yaratl gerei meleklerden aa olduu
bilinse de bu emirdeki hikmet, kabuun iinde saklanm
zn varlndan dolaydr. Bu z Hakikat- Muhammediye
dir.
dem (aleyhisselm)n isimleri meleklerden daha iyi
bilmesi mayasnda bulunan Nur- Muhammed (sallallh aleyhi
ve sellem)dir. Yoksa o bilgileri bilemez ve isimleri meleklere
sayamazd.
Eer bu hal olmasa idi, melekler bu emre kar,
yatknlk hissedemeyip Yeryznde fesat karacak, kan
dkecek insan m, halife klyorsun (Bakara, 30) sznde
srar edeceklerdi. Allah (celle cellh), yaratllarnda cemal
sfatn asl kld meleklere; Sizin bilmediinizi, Ben
bilirim hikmetini hatrlatarak, insanda saklad srlarn
kayna Hakikat- Muhammediyeden haberdar etti. Bu
srdan eytan habersiz kalnca celal sfatnn tecellisinden
dolay isyanda sabit kalp huzurdan kovuldu. Kyamete
kadar da Hakikat- Muhammediyeden habersiz kalacaktr.

112

Bizlere bildirilen Hakikat- Muhammediyeden nasl o
habersizdir, denilirse; bir eyi duymak veya kabul etmek
gerekte kavumak deildir.
nandk, dediler. Siz iman etmediniz, ama slam
olduk, deyin. Henz iman kalplerinize yerlemedi
(Hucurat, 14) hakikatince Allah (celle cellh)a krmz
artrmak ve bizlere sahip olmas iin Efendimiz Muhammed
Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)in yardmn talep etmemiz
zerimize farzdr.
Ey Muhammed (alehisselt vesselam)! De ki!
Allah (celle cellh) seviyorsanz, Bana uyun, Allah (celle
cellh)ta sizi sevsin ve gnahlarnz balasn. Allah
(celle cellh) af ve merhamet eder. (Al-i mran 31)

dem suretimde yaratld diye Efendimiz
Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) den
bahsettin. Yoksa bizim gibiler iin deil. Melekler, bu
hakikatin srrna ahittir.

Nefis terbiyesinden gemeyen insan, hakikatte
hayvan mertebelerden kurtulmu deildir. nsann
aalardan yukarlara doru olan bir seyri vardr.
Biz insan en gzel biimde yarattk. Sonra
aalarn aasna attk (Tin,34) Bu alaltlmadaki
hezimetten Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz
korunmutur.
Dier peygamberlerde (aleyhimsselm) Onun yolunun
hizmetileri olduundan dnyev aalanmann
arlklarndan korunmulardr. nk Hakikat-
Muhammediyenin nurunu tamlardr. Eer bu nur
onlarda bulunmasa idi, hibiri bu peygamberlik vazifesinin
arln tayamazlard.
Biz Seni lemlere rahmet olarak gnderdik
(Enbiya, 107)
Ayetindeki lemler, peygamberlerin vazifeli olarak
geldii yerlerdir. nk yaratlan mahlkattaki yaratl
hikmeti insana hizmet iindir. nsan, Allah (celle cellh) iin
yaratlm; dier yaratlan mahlkatta insan iindir. nsan

113

iin olmayan eyin yaratl diye bir ey yoktur.
Grmediniz mi? Allah (celle cellh), sizin iin
gklerdekini ve yerdekini msahhar klm (Lokman, 20)
Yaratln mayas ise; Sen olmasaydn lemleri
yaratmazdm hakikatinin sahibi Efendimiz Muhammed
Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)dir.
Fakat O, her zaman Allah (celle cellh)a kar itaatkr
ve kulluun en byk nderiydi.
nsanlardan hibir kimseye, Allah (celle cellh)
kendisine kitap, hkm ve peygamberlik verdikten
sonra, kalkp insanlara: Allah' brakp bana kul olun.
demesi yakmaz. Fakat onun: rettiiniz ve
okuduunuz kitap gereince Rabbe halis kullar olun
demesi uygundur. (Al-i mran 79)

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) btn ilerde ak
hkm sahibi,

Kuran- Kerimde Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e
Biz sana Kitap (Kur'n) hak olarak indirdik ki, insanlar
arasnda Allah (celle cellh)'n sana gsterdii ekilde
hkm veresin. Sakn hainlerin savunucusu olma!
(Nisa,105) buyruldu.
Allah (celle cellh)n baz kullar hkim snfa girer.
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz bu snfa
girenlerin badr. Onlara sorulan hikmetlerin cevab,
kadere uygun gelir.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem), bir mesele knca,
nce kendi zmeye alrd. zmde af ve iyilik yolunu
tercih ederdi. Sukut ettii zamanda Allah (celle cellh)n
rahmetini beklerdi. Aslnda bu bekleme ou zaman ar
sorumluluklarn habercisi idi. Onun sukut ettii eyde
muhakkak celal sfat zahir olmutur.
Bu srra istinaden Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)
buyurdular ki;
Su ileyenlere efaatinizi, sulu hkimin nne
kmazdan nce yapn. Dava hkime vardktan sonra

114

efaatte bulunsanz, o da affetse Allah (celle cellh)
hkimi affetmez
Onun iin Allah (celle cellh)a yakn olmak, atee
yakn olmak gibidir. Ate insana scaklk ve rahatlk verir.
Fakat yaknlkta yanmakta vardr. Onun iin meselelerde
Efendimiz Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)e
uymakta hayr vardr. Ahir zamanda biz Kuran-
Kerimde bulmadmz tercih etmeyiz diyerek
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizi dlamak
hsran sebebidir.
te onlar, kendilerine kitap, hkm (hikmet ve
hkmranlk) ve peygamberlik verdiimiz kimselerdir.
Bunlar, ona inanmayacak olurlarsa, yerlerine, onu
tanmamazlk etmeyecek bir toplum getiririz.
(Enam 89)
Bazlar Onun her ey hakknda aklk gstermesini
beklerler. Fakat O, onlarn isteklerini, kendi isteklerine
uygun tecelli ettirmi olsa idi, helake sebep olmaktan baka
bir ey tecelli etmezdi.
Hakikat- Muhammediyenin tecellisi olmasayd,
yeryznde fesat yaylrd. Eer insanlarn btn istekleri
de hemen tecelli etse idi, yeryz helak olurdu.

Ruhu ile batn, ferdiyeti ile cismniyeti, verdii
hkmlerde Allah (celle cellh)n muradn arayan
gzetleme yeridir.

Kuran- Kerimde buyurulmutur ki;
Ey iman edenler! Sabredin, dmanlarnzla
sabr yar edin, snrlarda gzetleyin. Allah (celle
cellh)tan korkun bylece kurtulua erebilirsiniz
(li mrn 200)
Ayette geen gzetleyin bazlarnca snrda
beklemek olarak anlalmtr. Ancak, Reslllh (sallallh
aleyhi ve sellem) baz hadislerinde bizzat yapt
aklamalarnda ibadette dikkat, ibadette okluk
manasnda tarif etmitir.

115

Size Allah (celle cellh)'n kendisiyle gnahlar yok
ettii ve dereceleri ykselttii eyi haber vereyim mi?
Bu, hoa gitmeyen durumlara ramen abdesti
tam almak, mescitlere ok adm atmak, namazdan
sonra ikinci namaz intizar edip beklemektir.
te gzetleme budur, ite gzetleme budur.
Allah (celle cellh)n huzurunda devaml duranda,
yalnzca Odur.

Ey Allah (celle cellh)m, Grlen lemde
derecelerin sahibi kldn. Yardmn zerimize
gnder. Kutlu nefesi zerimizde olsun, ruhumuz
hayat bulup, olaylar zerine kuvvetimiz ve silahmz
olsun.

Ruh manevi gdalarla beslenmezse uzun
yolculuunda perian olacaktr. Bu anlatlanlar manevi
yolculuun sermayesinden baka bir ey deildir.

Ondan bizi ayracak bir ey istemiyoruz. O
olmasa idi Sen bizi, yok ederdin. O bizi Senden
koruyan perdedir.
Ey Allah (celle cellh)m, Zaman, Onun emrine
verdin. nk Onunla emniyet vardr.

Zaman ile kader kardetirler. Birbirini takip ederek
yaratllara sebep olur. Kaderin emniyeti ise Peygamber
(sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz iledir. Emniyetteki sr takdir
edilene vakf olmakla olur. nk bu bir Rabban srdr ve
Ona aittir.
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem), elinde iki kitap
olduu halde yanmza geldi ve:
Bu iki kitap nedir biliyor musunuz? buyurdular.
Cevaben: Hayr, ey Allahn Resul! Bilmiyoruz. Ancak
bildirmenizi istiyoruz! dedik.
Bunun zerine sa elindekini gstererek: Bu
Rabblleminden gelmi bir kitaptr. erisinde cennet

116

ehlinin isimleri mevcuttur. Hatta onlarn babalarnn ve
kabilelerinin isimler de mevcuttur ve sonunda da
toplamn yapmtr. Bunlara asla ne ilave yaplr, ne de
onlardan eksiltmeye yer verilir. Hi deimeden ebedi
olarak sabit kalr buyurdu.
Sonra sol elindekini gstererek: Bu da
Rabblleminden bir kitaptr. Bunun iinde de ate
ehlinin isimleri, onlarn atalarnn isimleri ve
kabilelerinin isimleri vardr. En sonda da toplamlarn
yapmtr. Bunlara asla ne ziyade yaplr, ne de
eksiltmeye yer verilir! buyurdu.
Ashab sordu: yleyse Ey Allahn Resul, niye
amel ediliyor? Mademki her ey nceden olmu bitmi,
yazlm ve artk yazma ii bitmi ise bir daha yapma
gayreti de niye?
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) u cevab verdi:
Siz amelinizle doruyu ve istikameti arayn!
tidali koruyun, Zira cennetlik olan kimsenin ameli,
cennet ehlinin ameliyle sonlanr; daha nce ne eit
amel yapm olursa olsun. Yine cehennemlik olann
ameli de cehennem ehlinin ameliyle sonlanr, hangi
eit amel ile amel etmi olursa olsun!
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem), sonra elindeki
kitaplar atp, elleriyle iaret ederek dedi ki: Rabbiniz
kullardan artk bu konuda sonuca erdi, bir ksm
cennetlik, bir ksm da cehennemliktir. (Tirmiz)

Bylelikle nefsimizin ve hakikatin srlar bize
alsn. Evvelin, ahirin, zahirin ve batnn suretlerini
ve ekillerin belirmesini grelimde suretlerimiz Senin
istediin ekle dnsn. Varlmz aslnda nemli
bir ey olmad gibi, neticesinin de bir manas
yoktur. Btn kuvvet ve kudretimiz ise Odur. Her
iimizde efendimiz, O olsun ki menfaat bulalm.
Ey Allah (celle cellh)m, salt ve selmn
yaratlmlarn en mkemmeli, yerlerin ve gn
Efendisi, hazinelerin srrna ulalmas iin gerekli

117

ifre,

nsann srr, Allah (celle cellh)n srrnn zahir yn,
Allah (celle cellh)n srr, insann batnn srrdr.

Varln z, lemlerin devamna sebep olan
srrn Efendimiz Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve
sellem)in zerine olsun.

Levlke (Sen olmasaydn) hitab Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem) ile btn insanlara amildir.
nsanlarn hepsi evvelde (yaratlta) bir saftadrlar. O
safta Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem ve ala
lih)dir.

Muhakkak ki, Allah (celle cellh) ve
melekleri Peygamber zerine saltta bulunurlar. Ey
iman etmi kimseler Onun zerine saltta,
teslimiyetle selamda bulunun.(Ahzab 56)
sellem) ile iman bizler iin irkten temizlenme vesilesi
kldn.
Ey Allah (celle cellh)m, Peygamber (sallallh aleyhi
ve sellem) Efendimize salt ve selm etmemizi bize emir
buyurdun. Bizde emrine itaat ettik. Ne var ki, Onun
anna layk bir salt ve selm etmeye gcmz
yoktur. Aciz olduumuzdan tarafndan yardmn
talep ederiz. Bizzat Sen, anna layk salt ve selm
kl. Bizler ilerini Zat- line smarlamakla huzur
bulmuuz. Salt ve selm iimizi dahi Sana
smarlyoruz.
Allah (celle cellh)m, biz Peygamber (sallallh aleyhi
ve sellem) Efendimiz ile Sana tevessl ediyoruz.

Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin

118

Cennette bulunduu makamn ismi Vesiledir. Buras
Cennetin en yksek derecesidir. Cennette bulunan herkese
birer dal yetiecek olan Sidret-l-mnteha aacnn
kk oradadr.
Cennettekilere her nimet, bu dallardan gelecektir.
Diri iken olduu gibi, vefatndan sonra da, dnyann
her yerinde, her zaman Ona tevessl edenlerin, yani
Onun hatr ve hrmeti iin isteyenlerin duasn Allah (celle
cellh) kabul eder.
Bir bedevi, Ravz-i Mutahharaya gelip,
Ya Rabbi! Kle azat etmei emrettin.
Bu senin peygamberindir. Ben de, klelerinden
biriyim. Peygamberinin hatr iin, Beni Cehennem
ateinden azat et!dedi.
Ey kulum! Niin yalnz kendinin azat olmasn
istedin?
Btn kullarmn azat olmalarn niin istemedin?
Haydi git! Seni Cehennemden azat ettim sesi
iitildi.
Ey Allah (celle cellh)m, bizde Efendimiz Muhammed
Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) ile affolunmay istiyoruz.
min.

Onu aydnlk bir vasta, Yce makam sahibi ve
yksek bir arac kldn. Onun vastasyla Senden
efaat etme ihsann bekliyoruz.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in vastas olmadan ve
Ona uymadan hibir feyz ve bereketlenme olmaz. sterse
byk makamlara kavuulmu olunsun.

O byk efaat sahibidir ve en saygdeer
vesilenin ta kendisidir. O, Kbe kavseyni ev edna
1

srrna ulamtr. Bizi Onun vastasyla zat, sfat ve

1
Mirata Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem ) Efendimizin Allah (celle
cellh)a olan yaknln iki yay uzakl veya daha az olmas.

119

fiillerinin; isim ve yaptlarnn hakikatine eritir. Ta
ki, Senden bakasn grmeyelim, iitmeyelim,
hissetmeyelim ve lemde Senden bakasn
bulmayalm.

Btn ilimlerin hakikati Hakikat- Muhammediyedir.
O hepsini toplar. nk hakikatlerin hakikatidir.
Muhammed merep olmayanlar bundan habersizdir.

Ona vesile ve fazilet makamlarn ver, eref ve
yce dereceler ihsan kl. Onu, vaat ettiin Makam-
Mahmuda eritir. Onun sanca altnda bizi toplayp,
Makam- Mahmudunda ykselen izzet ve erefine
gark eyle.

Ahiret gn kabirden ilk nce Peygamber (sallallh
aleyhi ve sellem) Efendimiz kalkacaktr. zerinde Cennet
elbisesi bulunacaktr. Dier btn insanlar plak olacaktr.
Burak zerinde maher yerine gidecektir. Elinde liva-l-
hamd denilen bayrak olacaktr. Peygamberler ve btn
insanlar bu bayran altnda duracaktr.
nsanlar, bin sene bekleyecekler, ok sklacaklar.
Bildikleri byk efaati bulmak iin nce dem, sonra Nuh,
sonra brahim ve Musa ve sa (aleyhimsselm) peygamberlere
gidecekler.
Her biri, birer zr bildirerek, Allah (celle cellh)tan
utandklarn, korktuklarn syleyecekler, efaat
edemeyeceklerdir.
Sonra, Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimize
gelip yalvaracaklardr. Secde edip, dua edecek ve efaati
kabul olacaktr.
lk olarak Onun mmetinin hesab grlecek, yine en
nce srattan geecek ve Cennete gireceklerdir. Her
gittikleri yeri nurlandracaklardr.
Efendimizin efaati konusunda hadisi erifler incelenince
alt yerde efaat edeceini gstermektedir.

120

Birincisi Makam- Mahmut denilen efaati ile btn
insanlar maherde beklemek azabndan kurtaracaktr.
kincisi, efaati ile ok kimseyi hesapsz Cennete
sokacaktr.
ncs, azap ekmesi lazm olan mminleri
azaptan kurtaracaktr.
Drdncs, gnah ok olan mminleri
Cehennemden karacaktr.
Beincisi, sevab ve gnah msavi olup, A'raf
denilen yerde bekleyenlerin Cennete gitmelerine efaat
edecektir.
Altncs, Cennette olanlarn derecelerinin
ykselmesine efaat edecektir.

Ey Allah (celle cellh)m, Efendimiz Muhammed
Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)e yle bir salt et ki,
mahlkat yaratlmazdan nce zatnn yalnzlnda
Ona kldn, Senin yannda bulunup bize tarif
ettiin mertebelerinde, hislere ak, delile ihtiya
olmayan olsun. Ferdi varlnn devam mddetince
saltnn devamn istiyoruz.

Sonsuz saltlar Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in
zerine olsun, demektir. Sonsuzluk ise Allah (celle cellh)a
ait bir sfattr.

Allah (celle cellh)m fazilet ve rahmetinle bizi
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in ahsiyetine kavutur,
bizim ahsiyetimizi Onunkiyle ayn kl.
Yaratlmzn balangcnda da, sonunda da bizi
Ona yakn et. Dostluunun sevgisine,

Hz. mer (radiyallah anh):
Ey Allah (celle cellh)n Resul! Sen bana, nefsim
hari her eyden daha sevgilisin! dedi. Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem) u cevab verdi:
Hayr! Nefsimi elinde tutan Zat- Zl-celle

121

yemin ederim, ben sana nefsinden de sevgili olmadka
imann eksiktir!
Hz. mer (radiyallah anh): imdi, sen bana nefsimden
de sevgilisin! dedi.
Bunun zerine Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimiz: te imdi kmil imana erdin Ey mer!
buyurdular. (Buhari)

Muhabbetinin saflna, basiretinin nur
kaplarna, i leminin srlar toplayc zelliine,
merhametinin acyp koruyuculuuna ve nimetlerine
eritir.
1

Merhameti btn peygamberlerden daha oktu.
Dostundan ve dmanndan grd zararlar, eziyetleri
affederdi. Hibirine karlk vermezdi. Uhud gazasnda
kfirler mbarek yanan kanatp, dilerini krdklar zaman,
bunu yapanlar iin,
Ya Rabbi! Bunlar affet! Cahilliklerine bala
diye dua buyurmutu.
Kimseyi dvd, svd hi grlmedi. Her zaman
hizmetinde bulunan Enes bin Malik (radiyallah anh) diyor ki;
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e on sene
hizmet ettim. Onun bana yapt hizmet, benim Ona
yaptmdan ok idi. Bana incindiini, sert sylediini
hi grmedim. Bunu niin yaptn veya yapmadn
demedi.
Onun heybetinden kimse yzne bakamazd. Birisi
gelip mbarek yzne baknca terlerdi.

1
Hz. Ali (radiyallah anh) buyurdu ki;
Biz harp kzt zaman, gzler fkeden kpkrmz kesildiinde Reslllh
(sallallh aleyhi ve sellem) ile korunurduk.
nk dmana Ondan daha yakn kimse olmazd. Bedir gn kendimi
grdm; hepimiz Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) ile korunuyorduk. Zira
o gn Onun dmana hepimizden daha yaknd. O gn dmana Onun
hepimizden hzl ve cesur hcum ediyordu.
Korkmayn bir ey yok diyordu.


122

Sklma! Ben melik deilim, zalim deilim.
Kurumu et yiyen bir kadncazn oluyum buyururdu.
Adamn korkusu gidip, derdini sylemeye balard.
Kimsenin aybn yzne vurmazd. Kimseden ikyet
etmez, arkasndan sylemezdi. Bir kimsenin szn veya
iini beenmedii zaman,
Baz kimseler, acaba neden yle yapyorlar?
derdi.
Kendisinden bir ey istendiinde yok dedii hi
iitilmedi. Var ise verir, yok ise skt ederdi.

Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz
ezelden ebede insaniyetin asldr ve kyamete kadar
da baki kldn.

Hz. Ali (radiyallah anh) buyurdu ki;
Allah (celle cellh) dem (aleyhisselm) zamanndan
beri gndermi olduu btn peygamberlerden Fahri
lem Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)e
yetitikleri takdirde mutlaka Ona iman edeceklerine
dair sz almtr.(Kavimlerinden de)
Yaratl Ona medyun ve meftun olarak, hayat ve
eref bulmutur.

ahs rahmetini mahede ederek kulluk
makamnda yksek dereceleri aarak birliine ulat.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in mahedesine
kimse takat getirememitir. nk mahede marifete
gredir. Bu bakmdan mahlkatn evveli ve en kuvvetlisidir.
Onun mbarek ruhu, kutsi nurlardan, rabban
marifetten sulanmtr.
Onun kutlu ruhu, mbarek zatna girince, orada
rza, muhabbet ve kabul skneti ile sakin oldu. Ruhu
Onun zatn kendi esrar ile destekledi ve yardmda
bulundu ve marifetinden ona verdi. Onun zat manev
basamaklarda ve maarifte basamak basamak ykseldi.
ocukluundan krk yana kadar bu ykselme devam

123

etti.
Krk yanda ruhla zat arasndaki perde kalkt ve
silindi. Kimsenin g getiremeyecei bir mahede
hsl oldu. Her eyi ak ekilde ayan beyan grr bir
mahedeye eriti. Mahlkatn zarflar gibi toprak
kaplardan olduklarn ve kendi nefislerine bir fayda ve
zararlar olmadn grd.
Peygamberlii bu mahede altnda geldii iin
mmetine beddua ve helake uramalar iin duada
bulunmad. Dier peygamberler bu maheden
mahrum olduklar iin mmetlerinin helak olmalar iin
duada acele etmilerdir. Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)
ise bu duasn kyamete efaat olarak brakt.
Onun daveti rahmet stne rahmet ve manev
ykselii ise sonsuz ve perdesiz oldu. Dier
peygamberlerde bu ykseli olmu, fakat onlar perdeli
kalmlardr.
Btn peygamberler Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)in nurundan istifade etmilerdir. Fakat tamam
olan bir istifade eklinde olmamtr. Her biri kendine
mnasip olana ulamlardr. nk Onun nurunda
eitlilik vardr. Dier peygamberlerde ise bir renk
eiti vardr.
Mesela; sa (aleyhisselm), gurbet makamn, brahim
(aleyhisselm) rahmet makamn, Musa (aleyhisselm) mahede
makamndan istifade etti. Onlarn istifadeleri de Fahri lem
Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)de bir noksanlkta
meydana getirmedi. O makamlarn hepsini zatnda
toplamtr.

Kendi istei ile Onu bu dnyadan aldn kendine
gtrdn. Bylece bu dnyann zorluklarndan
kurtulup yksek meleklerin eliinde Senin rzanla
kuatld ve yce civarna yerleti.
Ey Allah (celle cellh)m, Ona yle bir salt ve
selm kl ki, Seni honut ettii gibi, Onuda honut
etsin. Bizden honut olmaya sebep olsun. Devamnla

124

devam etsin, bekanla baki kalsn. Senin ilmin hari,
salt ve selm iin bir son olmasn. Saylarla
saylmasn, hesab yaplmasn ve tkenmede olmasn.
Devaml ve pe pee balanarak gitsin. Zerrelerimize
ilesin de aklmz, ruhumuz ve cesedimiz Onda fena
bulsun. Byle olacana da imanmz vardr.
sellem) ile emniyette olup, yaamakta zorlanmayalm.
slmn ve akn kaplar bize alsn.

Hakiki ak doymadan devaml imektir. Akn kuvveti
sevgiliye meyli artrr. slam ak, Onun nefesi ile
beslenmek gerekir. Akmz Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)e duyduumuzdan baka bir eyde deildir.

Lilhe illallah kalesine Onunla girebileceimiz
gibi, Sana alan kap ve yolda Odur. Baka bir yolda
yoktur. Seninle bulumakta ancak Onunla olabilir.
Yaratlmlarn noksanlklarndan ve kusurlardan,
varlna ait olgun sfatlar, Onunla artrz. Onun
eref ve izzeti de noksanlklardan ve olumsuz
eylerden ycedir.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)de hibir noksan zahir
olmamtr. Baz eyler ise mmetine snnet olsun diye
olmutur. Mesela; Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) namaz
ksaltnca unuttun mu? Diye sorulunca;
Ben unutmadm ve namaz ksalmad ve
Bunlarn hepsi olmad buyurdu.
Baka bir rivayette; Gerekten ben unuturum
veya (mmetime yol gstermek iin) unutturulurum Ben
unutmam. Fakat size yol gstermem iin
unutturulurum (Buhari)

Eer ki sende kr bilmek istersen
Onu yad et, kr olarak yeter sana.

125

Ey Allah (celle cellh)m Seni tespih, tazim,
yceltme, ululama ve byklemeyi, ezelden ebede
kadar ancak Efendimiz Muhammed Mustafa (sallallh
aleyhi ve sellem) yapabilir. Cemal ve celal sfatn bir
bakla ancak O grebilir.
Salt ve selmn; ebedi yzk ta olan
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in ebedi olan ak lisan
zerine olsun. O, iitenlerin iitme, hareket edenlerin
hareket, sakin olanlarn sknet, oturanlarn oturma,
ayakta duranlarn durma sebebidir.
Allah (celle cellh)m, Muhakkak ki O; Senin,
Sana dellet eden en cami srrndr. Onunla, Ondan,
Ona; ezelle ebed arasn dolduracak lde; say
kapsamna girmeden; belirli bir zamana smadan bir
gz ap-kapama; imek akmas gibi bir zamanda;
her nefeste; Sence bilinen mahlkat saysnca; saysal
mertebelerdeki sonsuz saylarla; bildiin eyler
saysnca; Senden Ona, Senin anna yakr ve
Onun da layk olduu bir salt ve selm olsun.
Ey Allah (celle cellh)m, Onu Melekler
bahesinde ezel lisan sylemi; yce makamlarda en
gzel ekilde tekrarlam, keder ve skntlar
gidermek iin niyazda bulunulmu ve zm zor
hususlarn defedilme aresi olan salt ve selmn,
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e olsun ki; Ona nice
ihsanlar ve nimetler verdin, yardm ettin, elinden
tuttun, kendine yaklatrdn, feyizlerle suladn, sayg
gsterilmi ve stn tuttun, ahlkn en tatls, Senin
apak nurun, ezel kulun, en salam urgann, salam
kalen, hikmetli cellin, keremli cemalindir.
Bu salt, yle bir makamda sylendi ki, orada
mekn ve zaman, nereye, ne yere, nasl, nice
gibi sorular yok. Her eyin, Allah (celle cellh) ile baki

126

kald; Allah (celle cellh)tan geldii ve Allah (celle
cellh)a dnd, Allah (celle cellh) ile beraber olduu
yerdeki bir salt ve selmdr.
Ey Allah (celle cellh)m Senden uzaklatrp
megul eden, gnlmze gelen vesveseden syrlmak
ve sevmediin her eyden muhafaza olunmamz talep
ediyoruz.
1
Baarmz, ancak Senin iledir. Ancak Sana
dayanrz ve Senden yardmn bekleriz. Bizi,
kendinle megul eyle. Bize yle bir bata bulun ki,
Onda Senden bakasnn karmas bulunmasn.
Bu ban, ilahi ilimlerinle, Rabban sfatlarnla
ve Muhammed ahlk ile dolmu ve gelimi bir halde
olsun.
Ey Allah (celle cellh)m, bize gzel bir zan ver.

Onun yce ahlak ahlaklanacamza imanmz
vardr. nk bu konuda gzel bir zannmz oldu.
Gven ok eylere ila gibidir. Ey Allah (celle
cellh)m, bu konuda Seni kendimize ahit tutarz. Gzel
bir zan ok amelden daha iyidir.
Allah (celle cellh)a gven hakknda Reslllh
(sallallh aleyhi ve sellem)in Beni srailden bin dinar bor para
isteyen bir kimseden bahsetmesi bize rnek olmaldr.
Beni srailden biri bor talep etti. Bor verecek
kimse:
Bana ahitlerini getir, onlarn huzurunda
vereyim, ahit olsunlar! dedi.

1
Sizden evvelkilerin yoluna kar be kar ve kula be kula uyarsnz. Hatta
onlardan biri bir hayvan deliine girse sizde peinden girersiniz ve hatta yine
onlardan birisi kars ile yolda cinsi temasta bulunsa sizde yaparsnz. Bu hadisi
erifin gsterdii bir gerek vardr ki; bu mmet azaba mstahak olmu dier
mmetlerin btn pis ilerini yapacak demektir. Eer zerimize azabn acilen
gelmedii grlyorsa mmeti Muhammede bahedilen inayettir. Sebebi


127

steyen ise: ahit olarak Allah (celle cellh) yeter!
dedi.
br: yleyse buna kefil getir dedi. Berikisi
Kefil olarak Allah (celle cellh) yeter dedi.
br: Doru syledin! dedi ve belli bir vade ile
paray ona verdi.
Adam deniz yolculuuna kt ve ihtiyacn grd.
Sonra borcunu vadesi iinde demek maksadyla geri
dnmek zere bir gemi arad, ama bulamad. Bunun
zerine bir odun paras alp iini oydu. Bin dinar sahibine
hitabeden bir mektupla birlikte oyua yerletirdi. Sonra
oyuun azn kapayp dzledi. Sonra da denize getirip:
Ey Allahm, biliyorsun ki, ben falandan bin dinar
bor almtm. Benden ahit istediinde ben: ahit
olarak Allah (celle cellh) yeter! demitim. O da ahit
olarak sana raz oldu.
Benden kefil isteyince de: Kefil olarak Allah (celle
cellh) yeter! demitim. O da kefil olarak sana raz
olmutu. Ben ise imdi, bir gemi bulmak iin gayret
ettim, ama bulamadm. imdi onu sana emanet
ediyorum! dedi ve odun parasn denize att ve odun
denize gmld.
Sonra oradan ayrlp, kendini memleketine gtrecek
bir gemi aramaya balad. Bor veren kimse de, parasn
getirecek gemiyi beklemeye balad. Gemi yoktu ama
iinde paras bulanan odun parasn buldu. Onu ailesine
odun yapmak zere ald. Testere ile paralaynca paray ve
mektubu buldu.
Bir mddet sonra bor alan kimse geldi. Bin dinarla
adama urad ve:
Maln getirmek iin aralksz gemi aradm. Ancak
beni getirenden daha nce gelen bir gemi bulamadm
dedi. Alacakl:
Sen bana bir eyler gndermi miydin? diye
sordu. br:
Ben sana, daha nce bir gemi bulamadm
syledim dedi. Alacakl:
Allah (celle cellh), senin odun paras ierisinde

128

gnderdiin paray sana bedel dedi. Bin dinarna
kavumu olarak dn dedi. (Buhari)
Gvenmekte asl olan ey acizin verdii teminat
kuvvetli tarafndan kabul edilmesidir. Niyet halis olursa,
Allah (celle cellh) niyeti tecelli ettirir.
Samimi olmak Allah (celle cellh)n yardmna
kavumaktr.
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem), bir adamn Allaha
yemin olsun ki, Allah (celle cellh) filancay balamaz
dediini, Allah (celle cellh)nn da ona yle buyurduunu
bildirdi:
Her kim Benim birisini mafiret etmeyeceim
zere yemin edecek olursa, kast ettii o kimseyi
balar ve kendisinin amelini de boa karrm.(Mslim)

phesi olmayan bir inan ihsan et. Hal ve
durumumuzu yardmnla dorult, durumlarmz
dzelt. Affmz talep edince kabul buyur. Sonumuzu
hakikate eritir.
Ey Allah (celle cellh)m, salt ve selmn Ona
olsun ki; Onunla dmler zlr, znt ve
kederler, yorgunluk ve skntlar giderilir.

Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz buyurdu
ki:
lp de piman olmayan yoktur, mutlaka herkes
pimanlk duyar: yi yolda olan hayrn daha ok
artrmad iin piman olur, nedamet duyar. Kt
yolda olan da nefsini ktlkten ekip almadna
piman olur, nedamet duyar. (Tirmiz)
Cennet ehli ve cehennem ehli Allah (celle cellh)n
karsnda mahcup olurlar. Cennetin amelle
kazanlmayaca, cehenneminde uzak olmadn yakndan
grrler.
Neticede insanlar Allah (celle cellh)n rahmetinden
baka bir kurtarc eyin bulunmayacan anlar
Onun iin bu dnyada ve ahirette Ona snrz.

129

Fakat Onun zatna yol bulmakta da aciz
olduumuzdan, bamza bir sknt geldii zaman, sadece
bizler iin deil, dier yaratklar dahi, hepsi skntsnn
giderilmesi iin Efendimiz Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi
ve sellem)e mracaatlar olur.
cmerttir. Bizler iin dnya ve ahirette merhametini bolca
ihsan eder. Hakikaten O, Allah (celle cellh)n kutsal
hazineleri sa elinde tayandr.
Medet Ya Muhammed! (sallallh aleyhi ve sellem)

htiyalar Onunla yerine getirilir.

Hi grld m, padiah kapsnda vastasz ihtiya
dilenmek. Dualarn kabul, baladmz yere baldr.
Bizimde balandmz yer Efendimiz Muhammed Mustafa
Allah (celle cellh)a kavuma yollar Efendimiz (sallallh
aleyhi ve sellem)den geer. nk kirlenen vcudumuz Onun
katna yaklaabilmek iin, Ona muhtatr.
Onun iin en kk bir isteimizi biz Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem)den, Oda Allah (celle cellh)tan bizim
iin ister. Yoksa Allah (celle cellh)n yce katna ulamak
ok zordur.
lih) buyurdu ki;
Biriniz Rabbinden btn ihtiyalarn istesin,
hatta ayakkabsnn kopan kayn bile istesin. (Tirmiz)

Ey Kendi Zatyla kaim olup varl Kendinden
olan, hibir eye muhta bulunmayan, Senin ltuf ve
faziletlerini istiyoruz.
Ey Allah (celle cellh)m Seni hakkyla bilen
ancak Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)dir. Bizde Ona
salt ve selam ederek skntlarmzn giderilmesini
istiyoruz.


130

Abdullah bn-i mer (radiyallah anh)in aya uyutu.
Kendisine yle denildi.
nsanlardan en ok sevdiini yd et, ayandaki
hastalk gider. Bunun zerine avaz kt kadar
Medet Ya Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem) diye
bard, derhal aya iyileti.

Bizleri kutsal zat- etrafnda toplayarak
ayrlktan kurtar ve beraberliine kavutur. Birliin
saflna ulaalm. Yoksa yce zatna nasl yol
buluruz.

Baz insanlar Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi
ve sellem ve ala lihi)yi bir postac gibi grmeyi inan konusu
yapmaktadrlar. Aslnda bu durum onlar Efendimiz (sallallh
aleyhi ve sellem)den kopard gibi Allah (celle cellh)a isyana
doru ekmektedir.
Bu insanlara ne oluyor ki; benim ilediim
eyden kanyorlar. Allah (celle cellh)a yemin ederim
ki; Ben onlarn iinde, Allah (celle cellh) en fazla bilen
ve Allah (celle cellh)tan en ok korkanm (Buhari)
Benim snnetimden yz evirenler Benden
deildir. (Buhari)
Ey Allah (celle cellh)m! Onun yoluna canmz feda
olsun. min.

Ey Allah (celle cellh)m, bizler Onun minnet
denizinde korumasyla korunmu, nimetiyle gark
olmu, iyiliklerinden haz duymu ve Onun klcyla
yardm grmek istiyoruz.
Ey Allah (celle cellh)m, Ona olan yaknlmz
gnahlarmz siler, iyiler yurduna ulatrr, bykler
ve kkler rahmete kavuur, bu dnyada ve ahirette
nimetleniriz.

nsan yaknlk duyduu bir eyin olumlu ve olumsuz

131

etkisi altndadr. mmeti Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem)in
en byk zellii ise Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)i her
ilerine vesile klp ylece Allah (celle cellh)a niyazda
bulunmasdr.
Onun iin Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi
ve sellem ve ala lihi) bir adama dua buyurduu zaman, o
duadan ocuu ve torunu bile faydalanrd.
Bugn dikkatle incelendiinde byk ahsiyetlerin
soy ktnde bu durum fark edilir.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in zat,
peygamberlerin cesetlerini, nefislerini ve kalplerinin
srlarn toplamtr.

Bu szn aklamasndaki hakikat Allah (celle
cellh)n Kuran- Kerimde bahsettii emanet
1
olan
Hakikat- Muhammediyedir. Hakikat- Muhammediye Allah
(celle cellh)n Cm Srrdr. Onu da tayabilen Efendimiz

Onun nurlarn ve rahmet rzgrlarn
kesintisiz ve nihayetsiz zerimize gnder. Hakikatler
bize alsn. Gecelerin ve gndzlerin ne getireceini
bilemeyiz.

Ameller kullarn kavutuu nimetlerin karl
deildir. Rahmetin zerimize gelmesi iin Efendimiz (sallallh
aleyhi ve sellem)i vesile klarz. Onun zerine daima rahmet
dileimiz vardr.
Hz. Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem ve ala
lih)ye rahmet eyle demekte bize rahmet eyle
demektir. nk herkeste rk- (nesep) Muhammediye vardr.
Onun anlmas rahmet vesilesidir.

1
Biz emaneti gklere, yere, dalara teklif ettik de onlar bunu yklenmekten
kandlar. Zira sorumluluundan korktular, ama onu insan yklendi. nsan
cidden ok zalim, ok cahildir. (Ahzab 72)

132

Allah (celle cellh)m, Fahri lem Muhammed
Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin makam ve
mertebesi hrmetine Senden mafiret, honutluk ve
tastamam bir kabul olunma istiyoruz.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) iin bir hayali iyilik
dnmek bile Allah (celle cellh)n rzasna kavumaya
sebep olur.

Bizi bu hususta bir an olsun kendi nefsimizle ba
baa brakma.
sellem) ile eksiklerimizi tamamla, aslmza kavutur
Ayrlk aramzdan gitsin de zatmz zat ile sfatmz
sfat ile fiilimiz fiilleri birlesin.

Hayatmzn her ann Onunla paylamalyz. Kim ki,
Onun bahsinden zevk alr, gnl huzura kavuursa,
muhakkak O haberdardr. Hi sevdiine azap eden bir
sevgili grld m? Sevgi kazanlmas kolay bir duygu,
mkfat ise byk olan meziyettir. Kyamet gn
perdelerin kaldrld gn Onun ycelii aa kacaktr.
Ey Allah (celle cellh)m frsat karanlardan klma
bizi.
Hasan Basr (radiyallah anh) buyurdu ki;
ine ylan girdii yakinen bilinen bir delie
insan elini sokmaz. ayet sokarsa iinde ylan
bulunduuna inanmamas lazm gelir.
Eer bir noksan bir hal varsa onu nefsimizde aramak
gerekmektedir.

Ey Allah (celle cellh)m, bizi Senin rzan
yolunda Onunla destekle ve yardm et.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) buyurdular ki;
demolunun saadet (doruluk) sebeplerinden

133

biri Allah (celle cellh)nn hkmettiine rza
gstermesidir.
ekavet (gnah) sebeplerinden biri de Allah (celle
cellh)a istihareyi (ynelmeyi) terk etmesidir.
Yine ekavet sebeplerinden bir dieri de Allahn
hkmettiine raz olmamasdr. (Tirmiz)
nsann itiraz brakmas demek terbiye olmas
demektir.
Terbiyeden gemeyen insan hayvan gibidir.
nk insanlk halini kazanmak zor ilerdendir.
Yoksa her grdn kii dem sfatl deildir.

Senin yolunda gitmek iin, Onunla destek
istiyoruz. Bizimle Onun arasn birletir. Bizimle,
Ondan bakalarnn arasna gir.

Birlemek cesette deil ruhani makamda olur. Bu
birleyite byk zevkler vardr. Bu makamda yanlglar ok
olmaktadr. oklar byk nisbetler aldklarndan
bahsederler. Gerek manada Ona olan sevgiye ulaanda
aranacak tek ve biricik l eriat- Muhammediye ve
Snnet-i Ahmediyei mkemmelen yaamak olmaldr. Eer
bu zellikler bulunmazsa fitneden emin olunmayaca
aktr.
Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) i
gren kendi yaad eriat durumuna gre, ya da kendi
suretine gre grr. Yoksa Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)
hakikatinin misali zere grlmez.
Onlar sana bakar grrsn, oysa onlar
grmezler (Araf, 198)
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)i gren mrikler
hakikati zere deilde sureti zere grdklerinden
Muhammed (ok vlm, gzel huylara sahip) demediler.
Mzemmem dediler. (kt sfatlara sahip, mecnun gibi aalk sfatlar
verdiler) nk onlar Onu grdklerinde kendi aalanm
durumlarn gryorlard.

Tarafndan bize rahmet ihsan eyle,

134

Allah (celle cellh) kullarna yapt muamele rahmet
zere kurulmutur. Kuran- Kerimde Eer Allah (celle
cellh) insanlar yaptklar ey yznden
cezalandracak olsayd, yeryznde hibir canl mahlk
brakmazd. Fakat onlar belli bir mddete kadar tehir
buyuruyor. Nihayet ecelleri gelince haklarnda
amellerine gre muamele yaplacaktr. nk Allah (celle
cellh) kullarn hakkyla grc bulunmaktadr.(Fatr45)
buyurmas bunun ak delilidir.
Allah (celle cellh) kullarna saylmayacak nimetler
vermitir. Ayrca kullarna layk olmadklar nimetleri
rahmetinden fazlaca ihsan etmitir. Bu nimetlerden en
stn Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)i beer olarak
gndermesidir.

Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizde bu
rahmetin srryla sfatlanmtr.
Allah (celle cellh)tan bir rahmet sebebiyledir ki,
onlara yumuak davrandn, eer sen irkin huylu, kat
yrekli olsaydn, elbette etrafndan dalrlard. Artk
onlar affet, onlar iin af talebinde bulun ve onlar ile
emir hususunda mavere yap. Sonra azmettiin
zaman da Allah (celle cellh)a tevekkl et. phe yok ki,
Allah (celle cellh) tevekkl edenleri sever. (Al-i mran 159)

lerimizde kurtulu yollar hazrla.
Biliyoruz ki; Peygamberimiz Efendimiz
Muhammed Mustafa (aleyhissalt vesselm) severek len,
imann kurtararak lr.

nsanlara inen ayetlerin en by ise Peygamber
(sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizdir.
Kur'an- Kerim okurken, edepleri gzetmek lazmdr.
Ayrca Efendimiz Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)
szlerini okumakta ibadettir. Okuyana sevap verilir.
Hads-i erif okumak iin, abdest almak, temiz elbise
giymek, gzel koku srnmek, Hads-i erif kitabn yksek

135

bir yere koymak, okuyann dardan gelenler iin ayaa
kalkmamas ve dinleyenlerin birbirleriyle konumamalar
gzeldir.
Hads-i erifleri devaml okuyanlarn yzleri nurlu,
parlak ve gzel olur.
mann hakikatlerine ermek isteyen, Muhammed
kapdan girmezse hibir ekilde ibadet ve hayatn tadn
bulamaz. Bu dnyada Ona yaknl olmayanlarn ahirette
de yaknl yoktur.
1
nk cennette olmak demek,
Onun etrafnda olmak demektir.

Kabrini melekler ziyaretgh edinirler.

Kimin topra nereden alndysa oraya defnedilir.
Kabir-i erif-i Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in cesedinin
suretidir. Onun iin Allah (celle cellh)m kabirler iinde
Muhammedin kabrine salt eyle rivayeti gelmitir. Bu
sebepten teyemmm Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) n
dnyaya terifleri caiz oldu. nceki mmetlerde bu durum
yoktu. Yeryznn hakikati de bu mmetle aa km
oldu.
Ravz- Mutahharada Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)in hcre-i erifi iine giren kimse Artan ve
Krsden erefli bir yere girdim diye yemin etse
dorudur. Drt mezhepte de bu ekilde fetva verilmitir.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)i bulmadan
lenler iin Allah (celle cellh)n rahmetinden
umutsuzdur yazsn, iki gznn arasna yazp,
umutsuz yaratrsn.
Ey Allah (celle cellh)m, lemler kutbu olan
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in etrafnda nihayetsiz

1
-Rabbim beni niin kr olarak harettin, hlbuki ben grc idim.
Sana ayetlerimiz geldi de onlar unuttun, bugn de byle braklacaksn (Taha
125-126)


136

dnn sevdasndan kendimizi alamayp, baklarna
hayran bir ekilde sarho olmuuz.

Yalnz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e hayran olan
bizler deiliz. Melekler, peygamberler ve btn kinat Ona
hayrandr.
sa (aleyhisselm) Ona hayran olup kemal sfatlara
kavumak iin Onun mmeti olmay arzu etti. u anda
gkte misafir kalmaktadr.

Ey kerem sahibi, korunmu kitabn muhatab
olan Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ile Sana yz tuttuk.
Ey kullarnn isteine en gzel cevap veren!
Gerekten Senin rahmetinin eseri olarak Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem) gvenilir bir arac olarak varlk
lemine gelmitir.

Avclk terbiyesi gren kpein yakalad av temiz
olur. Onun iin terbiye grmeyene iltifat yoktur. Bu ekilde
huzuru ilhide durma kabiliyetine kavuuruz.
Bunun misali; gzel koku, iein havayla temas
olursa dalr. Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) aradaki
havay oluturur. Eer arada olmasa idi, Allah (celle cellh)n
gzelliine kavuamazdk.

Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) miraca ktnda,
mutlu bir eye kavutuunda, cennete girdiinde
arkasnda bizi arzulayandr. Senin yannda feryadn
yalnz bizim iin ykseltendir. Bir ihtiya iin ellerini
semaya kaldrdnda, mmetim... Diye lisann
hareket ettirendir.

Bazlar mmet kavramn yalnz Efendimiz (sallallh
aleyhi ve sellem)den sonra gelen insanlar iin dnrler.
Aslnda O btn lemlere gnderilmitir. efaati btn
insanlk iin olduu dnldnde, dier peygamberleri

137

ve mmetlerini de kapsamaktadr.
nk yaratln ncesi Ruh-i Muhammed, sonu ise
insaniyetin yaratldr. Yani btn kinatn yaratlnn
balangc ve kk Fahr-i lem Muhammed Mustafa
(sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizdir.
Hz. Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz
yaratlta da ruhan yn ile her eyden ncedir. Ruhan
ve cisman cihetlerin z ve geldii yerdir. Nitekim hads-i
erifte gelir,
Allah (celle cellh) nce benim ruhumu yaratt.
Peygamberlerin ve evliyalarn ve dier insanlarn
ruhlar da, Ondan ayrlan tali unsurlardr. Onun iin
buyurdu ki,
Ben peygamber iken, dem (aleyhisselm) amur
ve su iinde idi. Biz sonradan gelmi, gemileriz
Yani yaratl itibar ile sonra gelmi olsa bile Hz.
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz mahlkattan
nce yaratlmtr.
Bunun zerine Fahr-i lem (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimiz kendine mahsus unsurlar ile ncelik sahibi oldu.
Kinatn yaratl bu hakikat zere tamam oldu.
Zira mbarek ruhlar ruh-u cami olduu gibi,
cisimleri de cism-i kmil idi. Yaratlmlardan ve dier
peygamberlerden Onun email-i ve hilye-i eriflerini
derleyecek, toplayacak, kemaline ulaacak ve
tamamlayacak biri gelmedi ve gelmeyecektir.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ile zamann ve
meknn; ayrlk ve uzakln; ynlerin, hallerin,
istikrarn kalmad yerde, fani varlmz sebebiyle
bizden kan gnahlarmz sil.
O bizi unutmaz, Sende bizi unutma, Ey Allah
(celle cellh)m,

nk Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in ki gzm
uyur, fakat kalbim uyumaz hads-i erfi, yalnz
kendilerinin Allah (celle cellh)a olan daimi ballk ve

138

uyankln bildirmiyor; belki, kendi hallerine ve mmetinin
hallerinden uyank olup, gafil olmadn haber vermektedir.
Bunun iindir ki, Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimizin uyumas, abdestini bozmazd.
mmetini korumakta, bir srnn oban gibiydi. Zayfn
salamn ayrmazd. O bizi unutmaynca, Allah (celle
cellh)ta bizi hi unutmaz.

Ey Allah (celle cellh)m, biz Onun mmetinden
olduumuzu bildiimizden znt diye bir eyi
dnmeyiz. Bize ihsann o kadar fazla oldu ki, biz
ancak yaptklarmzdan ve yapacaklarmzdan
utanyoruz.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) Hibir
peygambere yaplan bana edildii kadar eziyet
edilmedi
Allah (celle cellh) yolunda korkutulduum kadar
hi kimse korkutulmamtr. Allah (celle cellh) yolunda
bana edilen eziyet kadar, kimseye eziyet edilmemitir.
zerimden otuz gn geti ki, Bilalin koltuu
altnda saklayaca kadar bir para yiyecekten baka
yiyeceimiz yoktu buyurarak ekilecek skntlarda ki
zirveyi bize haber vermitir.

Bize Ondan daha yakn kim olabilir. Ey Allah
(celle cellh)m, bizi Ondan uzak klma.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) Hakkta fni; Hakkta
zat-, sfat ve filleri ile bakidir.
Gzel ahlaka sahip olmak ancak Onda fni olunca
olur. Ona uymakta zayf olann iman dahi kmil olmaz.

Ey Allah (celle cellh)m, ne zaman ki, kalbimiz
kararr, canmz sklr, onu bizden Sen alrsn.
Gnahlarmz byr, affmzn Senden yetieceini

139

umarz.

Hz. mer (radiyallh anh): nsanda on ftr ahlk
vardr, bunlardan dokuzu iyidir, birisi kt. Bu kt
(serbest kalrsa) dierlerini de bozar. demitir.
Gzel ahlk ile zde olanlar cidden azdr. Kt
ahlk zere olanlar ise, insanlarn ounluunu tekil eder.
Zira insan tabiatna galebe alan, erdir. Bu errin
etkisinden kmak ise Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e
uymak ile mmkndr.

Minnetimizi o kadar artr ki, ifadeye kelimeler
yeterli olmasn. Nankrlmz grdnde, Onun
mmetinin zayflarndan de, halimizi gizle ve
dzeltiver.

Allah (celle cellh) buyurdu ki, Ya Muhammed! ste,
sana verilecek.
Ya Rabbi! Unuttuumuz, ya da yanldmzla
bizi azarlama.
Unuttuunuzla sizi azarlamam. Yanldnz veya
bir eye zorlandnz eyle sizi azarlamam.
Ya Muhammed! ste, istediin sana verilecek.
Ya Rabbi! Bizden ncekilere yklediin gnah
bize ykleme.
Eer Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) bize rnek
olmam olsayd, lemin dzeninde gerekli olan iyiler az
olur dzen bozulurdu.
Zayf yaratlan insann ayrca baka bir zayfla
(kusuruna kar tvbe etmesi, aciz kalmas, fakir, hasta olmas)
kuvvetlenmesi belki de Allah (celle cellh)n rahmet
neticesidir. nk ahiretin endiesi oktur. Efendimiz
Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) mmetinin
zayfln Rabbi huzurunda devaml n planda tutard.
Devaml olaraktan yle dua etmitir:
Allah (celle cellh)m, beni miskin olarak, yaat,
miskin olarak ruhumu kabzet, kyamet gn de
miskinler zmresiyle birlikte haret. (Tirmiz)

140

Bana zayflarnz arayn. Zira sizler, zayflarnz
sebebiyle yardma ve rzka mazhar klnyorsunuz.
(Ebu Davut)
Srrna istinaden de zayfln itirafn yaparak rahmeti
zerine almay tercih etmitir.

Ey Allah (celle cellh)m Kuran- Kerimin
inceliklerini, saklanm ilimlerin manalarn Onunla
istiyoruz.

Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin ilmi
ksma ayrlr.
aKendisine verilen bir ilimdir. Ondan mmetini
haberdar etti.
bBir ksm ilimdir ki, bunun bir ksmn kabiliyetli
ve istidatl olanlara bildirdi. Dier ksm ise kendisine
has idi, bunu Allah (celle cellh) mmetinden
saklamasn emretti.
Eb Hreyre (radiyallah anh)n Ben Reslllh
(sallallh aleyhi ve sellem)den iki trl ilim rendim.
Birini herkese syledim. Fakat ikinci ilmi syleyecek
olursam mslmanlar benim grtlam kesip kanm
helal addederler sz bunun ak rneidir.
Bu ilmin bir ksm sonradan aklanmtr. Hicretten
600. hicr seneye kadar mmetin havas tabakas hakikatleri
rumuz (ima, kinaye, kapal szler) ile dile getirdiler. nk
aklamaya izinli deildiler. Daha sonra gelenler izin alarak
kitaplar aklama yolu ile yazmaya baladlar.
1
Yinede
anlaylarda zorluklar vardr. Zira batn ii zevk iidir.
Tatmayan bilemez.
c- Bir ksm ilim daha verildi ki, Allah (celle cellh) bu
ilmi, beer nefsinden akn olarak hakikatine ihsan
buyurdu. Bu ilim kaza ve kader ilmidir. Hakikat-

1
Muhyiddin Arab (ks) Hazretleri Fuss-ul Hikem-i bizzat Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem)in izni ile yazmtr.


141

Muhammediye (Tevhit, vahdet ve velyet ilmi) dir.
Vahdet Hakikat- Muhammediyedir. Tevhit ise bu
yolun balangcdr.
Eer bu ilim kendine devaml ekilde ak olsa idi,
halkn ilmini ve iradn; dnyann kesretini (kargaasn)
mahede edemez, teblide bulunmazd. nk en gzel
lezzet olan Allah (celle cellh)n mahedesinde ayrlmazd.
Musa (aleyhisselm) ile Hzr (aleyhisselm) arasnda geen kssa
bu konuya biraz aklk getirir. Fakat ahiret lemine
gtkten sonra bu ilimden baz ksm zat- tarafndan
mmetine bildirilmitir. Bu ilim Kuran- Kerim ile aka
desteklenmedii iin itiraza ak kald. Bu itirazdan mmet
sorumlu tutulmamtr.
Bu ilim Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)den, Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem)e aktarlan ilimdir. Onun yolundan
gidenler bu ilmin az bir ksmna varis olmulardr. Bu ilim
sinelerden satrlara da aktarlmamtr.
lim talebi iin duay oka yapmak gerekir.
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz dua ederken
Ya Rabb! Senden isteyip de verdiin kimselerin hatr
iin Senden istiyorum! derdi ve byle dua ediniz,
buyururdu.
Bizde Allah (celle cellh)tan Efendimiz Muhammed
Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem) ile istemeliyiz.

O, insann ve gzn nurudur. Onun sfatlarn
bize giydir. Susuzluumuzu Onun marifet arab ile
sulandr.
Ey Allah (celle cellh)m, yaratlta ve ihsanda
gzel ve ayrcalkl kldn gibi, Onu sevmede bir
tane olalm.

limler Onun szlerini abdestsiz rivayet etmei
mekruh grrlerdi. Hz Aie (radiyallah anha) hadis rivayet
edecei zaman abdestsiz olursa teyemmm ederdi.
Bir kul Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem
ve ala lih)yi canndan, malndan ve evlatlarndan ok

142

sevmedike iman kmil olmaz.

Ona yakn olmann husus zelliklerini bizlere
ihsan et. Bylece ancak Ona varis olabiliriz. Onun
cisminde fena bulup hakikate ulaalm. Biliyoruz ki,
bunu ancak Onunla baarabiliriz.
Ey yardmcs olmayanlarn yardmcs, senedi
olmayanlarn senedi; ey az olmayanlarn az; ey
her garibin sahibi; ey her yalnzn gnlda! Senden
baka ilah yoktur. Hem dnyada, hem ahirette Seni
tenzih ve tespih ederiz.
Ey Allah (celle cellh)m, cellinin izzeti ve
izzetinin cemaliyle, saltanatnn kudreti ve kudretinin
merhametiyle, peygamberin Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)in sevgi ve muhabbetiyle;

Sevgi zellik itibaryla gzel ve mkfat ok
olmasna ramen birazda elemden de uzak deildir. Her
gzelliin bir zahmeti vardr. Peygamber (sallallh aleyhi ve
sellem) Efendimiz bize bunu yle bildirdi.
Bir adam gelerek Ey Allah (celle cellh)n
Resul! Ben seni seviyorum dedi. Reslllh (sallallh
aleyhi ve sellem);
Ne sylediine dikkat et! diye cevap verdi.
Adam: Vallahi ben seni seviyorum! deyip, bunu
kere tekrar etti. Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) bunun
zerine adama:
Eer beni seviyorsan, fakirlik iin bir zrh hazrla.
nk beni sevene fakirlik, hedefine koan selden
daha sratli gelir. (Tirmiz)
Kii diyaneti nispetinde belaya maruz kalr.
Peygamberler, sonra byklkte onlara ve bunlara
yakn olanlar. Kim dininde iddetli ve salam olursa
onun belas da iddetli olur. ayet dininde zayflk
varsa, Allah (celle cellh) onu da diyaneti nispetinde
imtihan eder. Bela kulun peini brakmaz.
Ta ki o kul, hatasz olarak yeryznde

143

yrynceye kadar. (Tirmiz)
Kim ki, Onun bahsinden zevk alr, gnl huzura
kavuursa, muhakkak O, haberdardr. Hi sevdiine azap
eden bir sevgili olur mu? Perdelerin kaldrld gn Onun
ycelii aa kacaktr.

Merhametsizlikten, kt, ehev sz ve
davranlardan Sana snyoruz.

Onun mmeti olarak yaratlmz temiz tutmak
zerimize en byk bortur. Zamanmzda baz dindarlarn
ettii gibi, biz ak ehliyiz,gnldeki pas sildik gibi
sylemlerle Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in yapmad
hareketlerde bulunmaktadrlar. Bu eytan halden Allah (celle
cellh)a snmak gerekmektedir. Kim hangi makam ve
mertebeye erise erisin, Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in
ayann bir tozunu kadir ve muktedir olamaz. Onun
saknd eylerden bizde Allah (celle cellh)a snrz.
Cahiliyet ehlinin iledikleri eylerden hibirini
yapmaya asla teebbs etmedim. ki kere teebbs
etmeye niyet ettim. Fakat Allah (celle cellh) imdadma
yetiip beni yapmaktan kurtard. Sonra aklmdan en
ufak bir ktlk gemedi. Nihayet Allah (celle cellh)
Beni peygamber olarak gndermekle mkerrem kld.
Bir gece benimle koyun otlatan ocua dedim ki;
u koyunlarma gz kulak ol da Mekkeye gidip
delikanl gibi eleneyim.
Bu maksatla kp gittim. Mekkenin ilk evine
gelince, birinin dnnde alnan def ve kavallar
duydum. Bakp seyretmek iin oturdum. Fakat
kulama yle vuruldu ki, uykuya daldm. Gnein
kzgn ziyas beni uyandrd. Hibir ey yapmadan
hemen dndm. Bana byle bir ey bir kere daha arz
olup ondanda Allah (celle cellh) beni kurtard. Ondan
sonra herhangi bir ktl asla aklmdan
geirmedim.


144

Bizi nefsan dncelerden kurtar, eytan
ehvetlerden koru,

Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem ve
ala lihi)in eli hibir zaman nikhnda olmayan kadnn
eline dememitir. (Buhari)

Beer pisliklerden temizle, gerek muhabbet ile
bizleri sadeletirip arndr.

Allah (celle cellh) yle ferman etti:
zzetim ve celalim hakk iin, mafiret etmek
istediim hibir kimseyi, bedenine bir hastalk, rzkna
bir darlk vererek boynundaki gnahlarndan
temizlemeden dnyadan karmayacam.
Ebud Derda (radiyallah anh) yle buyurdu.
ey var ki, ben onlar seviyorum, ama dier
insanlar kt gryor:
Fakirlik, hastalk ve lm.
lm Allah (celle cellh)a duyduum ar
sevgiden dolay;
Fakirlii Allah (celle cellh)a kar duyduum
tevazudan dolay;
Hastal da hatalarma keffaret olduundan
dolay seviyorum.

Gaflet ve bilgisizlik kuruntularndan uzak
bulundur. Ta ki Senin toplayc, bir araya getirici
birliinin huzurunda okluun yok olmas gibi,
eklimiz ve benliimizin yok olmasyla kaybolup
gitsin; insan hrs ve arzularmz eriyip bitsin.

Kyamet gn, afiyet ehli kimseler, bela ehline
sevaplar verilince, dnyada iken derilerinin makaslarla
kaznm olmasn temenni edecekler. (Tirmiz)


145

Ey Allah (celle cellh)m, en gzel bildiin eylerle
tutunmay, yaramaz olan eylerden kanmay, yeteri
kadar rzk,

Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz buyurdu
ki; Balarnz kmldad mddete rzk hususunda
korkuya dmeyin. Zira insan annesi kpkzl, zerinde
hibir ey olmad halde dourur, sonra Allah (celle
cellh) onu her eit rzkla rzklandrr
Bir kimse Allah (celle cellh)n ihsan buyurduu
az bir rzka raz olursa, Allah (celle cellh) ta o kimseden
az bir amel ve ibadetle ondan raz olur (Kenz-l rfan)
Unutmayalm ki, biz rzk yiyenlerdeniz, rzk verici
ancak Allah (celle cellh) tr. lm gelene kadar rzk
konusuna Allah (celle cellh) kefildir.
Yaam ihtiyalarla ekillendiine gre ve en nemlisi
de rzksa, bunda kayg duymadktan sonra dier
eylerinde o kadar zorluk ekmeyiz. Rzk endiesi insan
hata ve gaflete drr. Bazlar rzk konusunda ok
korkak olur. Bu korku ile insan yanl ileri yapmaya balar.
Hazreti Ali (radiyallah anh) anlatt ki;
Biz Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz ile
beraber oturuyorduk. zerinde, deri yamal bir hrkadan
baka bir ey bulunmayan Musb bin Umeyr geldi.
Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem), onun
Mekkedeki debdebeli hlini hatrlayarak alad. Sonra
yle buyurdu:
Biriniz sabahleyin ayr, lenden sonra ayr
elbise giydii, nne bir tabak konup dierinin
kaldrld, evlerinizi Kbenin rtld gibi rtlere
brndrdnz zaman hliniz nice olur?
Ey Allahn Resul! Elbette o gn bugnknden
daha iyi olur. nk o zaman geim skntmz olmaz,
kendimizi tamamen ibadete veririz. yle buyurdu:
Tersine, bugn siz o gnknden daha iyi
durumdasnz. (Tirmiz)
Kulluk zenginlikte olsa idi, Peygamber (sallallh aleyhi ve
sellem) Efendimiz bu konuda bize ar tavsiyede bulunurdu.

146

yilii nefsin rahat etmesinde deil, Allah (celle
cellh)a kullukta aramaldr. Baka bir Hadisi erifte ise;
Dnyay ehline brakn, kim ki dnyadan
ihtiyacndan fazlasn alrsa o, bilmeyerek helkini alm
olur. (Rmuz)
Hayat boyunca olan eye raz olmak en iyi sonutur.
Takdirin rzasna kavumayan dalarca byk servete ve
izzete kavusa yine yaamn korkularndan kendini
kurtaramaz. Hayat Allah (celle cellh)a adamak lazmdr.

Zht, pheli eylerden kanmay, fke ve rza
halinde merhametini,

Zht: Dnya lezzetlerinden el ekerek ibadetle
megul olma,
Takva: Lgat manas, gayet iyi korunup saknmak ve
sipere girip nefsi ktlklerden kurtarmaktr.
Kur'n- Kerimde buyrulmutur ki;
Ey nsanlar, hakikat biz sizi bir erkekle, bir
diiden yarattk. Srf birbirinizle tanmanz iin byk
byk cemiyetlere, kk kk kabilelere ayrdk.
phesiz ki, sizin Allah (celle cellh) katnda en
erefliniz, takvaca en ileri olannzdr. (Hucurat 13)
uras unutulmamaldr ki, takva sanld kadar kolay
deildir. irkin kokusundan uzaklamayan takvann
lezzetine de kavuamaz. Hz. Eb Bekir (radiyallah anh)den
rivayet edilen u hadis-i erife dikkat etmeliyiz.
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz
buyurmulardr ki:
irk sizin aranzda karncann kmldamasndan
daha gizlidir. Eb Bekir (radiyallah anh) sordular;
Ey Allah'n Resul! irk ancak Allah (celle
cellh)tan bakasna ibadet etmek deil midir? Yahut
Allah (celle cellh)la birlikte bakasna tapmak deil
midir?
Allah hayrn versin Ey Sddk! irk sizin
aranzda karncann kmldamasndan daha gizlidir.
Sana onun byn, kn giderecek bir ey

147

haber vereyim mi? dedi; Eb Bekir (radiyallah anh);
Evet, Ya Raslallah diye cevap verince,
Her gn defa, `Ey Allah'm! Bile bile irk
komaktan sana snrm. Bilmediklerinden de senden
af dilerim! dersin. irk: Bana filn ve Allah verdi
demendir. Denktalk ise: `Eer filn olmasayd, beni
filanca ldrecekti' demektir! buyurdular.

Zenginlik ve fakirlikte kanaat,

Bir Hadisi Kutside Allah (celle cellh) buyurdu ki;
Kullarmdan bazlarn fakir yaptm. Eer zengin
yapsa idim, kendileri iin fena olurdu. Bazlarn da
hasta yaptm, eer devaml afiyette yapsa idim onlar
iin fena olurdu. Ben kullarmn ihtiyalarn bilirim.
Ona gre tedbir alrm
Aada gelen Hadisi erifleri kalbimize naketmek
gereklidir.
Fahri lem Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve
sellem) Efendimiz ve ailesi st ste pek ok geceleri a
geirirler ve akam yemei bulamazlard. Ekmekleri
ounlukla arpa ekmei idi. (Tirmiz)
Allah (celle cellh)n en sevmedii ey bulunduu
hale raz olmamak tr. Bize rnek olmas asndan Onun
bu hali gzmzn nnden hi kaybolmamaldr.
Hz. mer (radiyallh anh) insanlarn nail olduklar
dnyalktan sz etti ve dedi ki:
Gerekten ben Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimizin btn gn alktan kvrand halde,
karnn doyurmaya adi hurma bile bulamadn
grdm. (Mslim)
Yine, Hz. mer (radiyallh anh) Peygamber (sallallh aleyhi
ve sellem) Efendimizin evininin, ban dayand ierisi lifle
doldurulmu bir yastk, vcudunun ancak bir ksmna kifayet
eden hurma yaprandan rlm bir hasr, tepesinin
zerinde asl duran ilenmemi bir ka deri ve bir miktarda
deri ilemede kullanlan aa yaprandan olduundan
bahseder.

148

Hasrn rglerinin, Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)
vcudunun ak yerlerinde izler yapm olduunu gren Hz.
mer (radiyallah anh) manzaradan mteessir olarak alamaya
balar. Hz. Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem ) niin aladn
sorunca:
Nasl alamayaym, u hasr vcudunda izler
brakm, odada ise grlenlerden baka bir ey yok.
u Kisr ve Kayser nehirler, meyveler ierisinde altn
tahtlar, ipek ve atlas yataklar zerinde olsunlar, Sen ise
Allah (celle cellh)n Resul ol da byle yokluk ek, sana
da yatak yapsak olmaz m? Der.
Efendimiz
Onlarn nimeti dnyada pein verilmitir.
Benim dnya ile ne alkam var, ben dnyada kendimi
bir aacn altnda glgelenip, sonra brakp giden yolcu
gibi gryorum cevabn vermitir.
Bizlerin nankrl ok olmasna ramen Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem)in fedakrl Allah (celle cellh)n bize
rahmetini ekerek yerden ve gkten gelecek azaplara
keffret olmutur.
1
Uhud dan altn olarak teklif eden
Rabbine sabrla yardm istemesi biz mmeti iin olmutur.
Onun bu hali o hale varmt ki; tarifi mmkn olmaz

1
Hz. Ebu Hureyre (radiyallah anh) anlatyor: Reslllh (sallallh aleyhi ve
sellem): Irak'a lei ve dirhemi verilmeyecek. am'a da lei ve dinar
verilmeyecek. Msr'a lei ve dinar verilmeyecek. Baladnz yere
dneceksiniz" buyurdu ve kere tekrar etti. Buna Ebu Hureyre'nin eti ve
kan ahit oldu. (Mslim)
Ahir zamanda olacak baz hadiselerden bizleri emniyette brakacak olan
Hicaz, Mekke, Yemen hastalktan,
Medine kzllktan,
Msr ve Fas zelzeleden,
Anadolu ve Avrupa kuraklk ve ktlktan,
Taberistan, randa belalardan,
Irak Beni Sfyan (zalim kfir hkmdar)
Badat Musul Diyarbakr suya gark olarak,
Horasan Tatar Kafkasya bulac hastalklardan,
Semerkant Tataristan harap olur.
Kakar Hatay, Kemir, Kabil Hindistan kfirleri tarafndan; harap olur.

149

bir hal almt.
Fahri lem (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz bir gn
namazn oturarak klyordu. Kld nafile bir namazd. Eb
Hreyre (radiyallah anh) namazdan sonra sordu:
Ya Raslallah! Bir hastalnz m var? Namaz
oturarak klyorsunuz? Verilen cevap cihan rpertecek
ekildeydi:
Ya Eb Hreyre, gnlerdir azma gtrecek bir
ey bulamadm. Alk takatimi kesti, ayakta duracak
dermanm kalmad, onun iin namazm oturarak
klyorum.
Eb Hreyre (radiyallah anh) diyor ki, bunu duyunca
alamaya baladm. Allah Resul kendi durumunu
unutmu, bana teselli veriyordu:
Alama Ya Eb Hreyre! Burada ekilen alk,
insan ahiret azabndan kurtarr. (Kenzul-Umml)
ekilen bu sknt efaat makamnda olann,
Rabbine kar sermayesidir. Bize den Ona layk mmet
olmaktr.
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin u
halini gzmzde bir canlandralm.
Gecenin yarsyd. Alk Allah (celle cellh)
Resulnn btn dermann tketmi ve artk gzne
uyku da girmez olmutu. Belki biraz uyuyabilseydi, aln
o iddetli strabndan geici de olsa kurtulacakt. Ne var ki
alk, Onu terk edecee benzemiyordu. Evinden kt, bir
tarafa doru yrmeye balad. Biraz sonra da bir karart
hissetti. Gelen biri vard. Dikkatini oraya evirdi; tanmt...
Bu, hayatnn hibir annda Ondan ayrlmayan insand.
Hayat boyunca hep Onunla beraber olmutu. imdi de
gecenin yarsnda, Medinenin bu tenha kesinde
randevulam gibiydiler. Gelen, Hz. Eb Bekir (radiyallah
anh)d ve Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ona selm verdi.
Ardndan da sordu:
Ya Eb Bekir! Gecenin bu vaktinde seni darya
karan nedir?
Eb Bekir (radiyallah anh), Fahri lem (sallallh aleyhi ve
sellem) Efendimizi grnce derdini unutuvermiti. Zaten o,

150

hep yle idi.
Hani Mekkede Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)i
kurtarmak iin girdii kavgada komalk olmu, bir gn
baygn kalm ve gzlerini ilk atnda Allah (celle cellh)
Resulne ne oldu? diye sormutu. Anas mmi mre
kzm: lyorsun; fakat hl Onu dnyorsun
demiti.
Annesi bilmiyordu ki, Eb Bekir (radiyallah anh), Onu
dnmedii zaman lrd. nk Peygamber (sallallh
aleyhi ve sellem) Efendimiz, onun hayat kaynayd. te imdi
de Ondan ayr kalamam ve bilemedii bir his, onu
buraya kadar srklemiti. Srklemiti ve Reslllh
(sallallh aleyhi ve sellem)in sorusuna Alk diye cevap
veriyordu. Evde yiyecek bir ey bulamadm, gzme
uyku girmedi ve darya ktm.
Hemen ardndan ekledi: Anam babam Sana feda
olsun Ya Raslallah, Sen niye ktn?
Cevap aynyd. Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) da
alktan dolay kmt. Tam bu esnada bir karart daha
belirdi. Belli ki bu uzun boylu, grkemli insan Hz. mer
(radiyallah anh)di. Zaten, tablonun tamamlanmas
gerekiyordu. Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) sa tarafna
Hz. Eb Bekir (radiyallah anh)i almt. Gelen Hz. mer
(radiyallah anh)di. Karsnda bu iki dostu grnce O da
arp kalmt. Selm verdi, selm alnd. Kinatn
Sultan (sallallh aleyhi ve sellem), mer (radiyallah anh)a de niin
ktn sordu. O da, ayn cevab verdi:
Alk, Ey Allahn Resul, alk beni darya
kard dedi.
Efendimizin hatrna Ebul-Heysem (radiyallah anh)
geldi. Evi o taraflardayd. htimal gndz de onu banda
grmt. Hi olmazsa onlara hurma ikram eder ve
alklarn yattrrlard. Gelin Ebul-Heyseme gidelim
dedi.
Ebul-Heysem (radiyallah anh)n evine vardlar. Ebul-
Heysem (radiyallah anh) ve hanm, uyuyordu. Evde, bir de
kk bir ocuklar vard. Ya, be veya altyd.
nce kapy Hz. mer (radiyallah anh) ald. O gr

151

sesiyle Ya Ebel-Heysem! diye seslendi. Ebul-Heysem
(radiyallah anh) de hanm da sesi duymad. Fakat yatanda
ml, ml uyuyan o yavru, birden yatandan frlad,
Baba! Kalk mer geldi dedi.
Ebul-Heysem (radiyallah anh), ocuunu rya gryor
sand. Yat olum, gecenin yars, bu vakitte burada
merin ii ne? ocuk yatt.
Kap almaynca, bu defa da o narin sesli Eb Bekir
(radiyallah anh), gelip seslendi: Ya Ebel-Heysem! ocuk
yine frlad, kalkt ve Baba! Eb Bekir geldi diye bard.
Babas onu tekrar yatrd.
Fakat son gelen, sesi soluu cenazeleri dahi
canlandran Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) di. O, Ya
Ebel-Heysem! diye seslenince, ocuk, artk yayndan
frlayan bir ok olmutu. Hem kapya doru kouyor, hem de
Baba kalk, Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) geldi!
diyordu.
Ebul-Heysem (radiyallah anh), neye uradn
armt. Hemen kapya kotu. Gzlerine inanamyordu.
Gecenin bu saatinde, hanesine, Sultanlar Sultan nzul
etmiti. Hemen onlar ieri ald. Gidip bir olak boazlad.
Bu eref, insana hayatta belki bir kere nasip olurdu.
Hayatnn en mutlu ann yayordu. Cann bile sofraya
koysa azd. Hurma getirdi, st getirdi, et getirdi ve bu aziz
misafirlerine ikram etti. Alklarn bastracak kadar yediler.
Ardndan da yine Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimizin gzleri dolu dolu oldu. Dudaklarndan u szler
dkld:
Allaha kasem ederim, ite u nimetlerden yarn
hesaba ekileceksiniz. (Mslim)
Ardndan da u ayeti okudu:
O gn, muhakkak btn nimetlerden hesaba
ekileceksiniz (Teksr 8)
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) vefat ettiinde,
evinde rafta bir para arpadan baka bir ey
brakmamtr. Yalnz silahn, katrn ve bir de
vakfettii bir toprak brakmtr. (Buhari)
Ya Rabbi sevgilinin halini kazanamayz. Lakin bu

152

sevgi uruna bizi onun tatt elemlerden de mahrum etme.
ah- Nakibent (k.s) bu srra binaen Allah (celle
cellh)m ihvanma zekt verecek kadar ok mal, zekt
alacak kadar fakirlik verme diye dua ederlerdi. Bunun
hikmeti ile ihvan- kiramda fazla bir zenginlik zuhur etmedi.
Zenginliin artmasn malda deil kanaatte araynz.
Her kolayln arkas bir zorluk, her zorluun arkas da bir
kolaylktr.
Fakirlik neredeyse kfr olacakt srrn da
unutmamak lazmdr. Fakat fakirlikteki sabr yine
zenginlikten daha emniyetlidir.
Kim Allah (celle cellh) iin olursa, Allah (celle
cellh)ta onun iin olur
Hadsi erifince, kim kendi nefsinden boalsa, Hakk
onu kendi ile doldurur. Fniliini alr, bakilii bedel verir.
Seni fakir bulup zengin etmedi mi? (Duha, 8)
Hakiki fakirlik varl boaltmaktr. demin kelime
manas yokluk demektir. Eer bu yokluk kabiliyeti
insanda olmasayd halife olamazd.
Fakirlik yokluk mertebesine ulamayan stn
zelliklere kavuamaz. Fakirlik vncmdr demesi
btn tecelliyatlara mazharm demektir. Dolu olana
Hakk yz gstermez.
Fakir hibir eyi olmayan deil, manada her
dedii olandr. Manada her dedii olan demek, istek sahibi
olmaktan azade (hr) olmak demektir.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)inAllah (celle
cellh)m Sana (iftikr ile) muhta olmak ile beni
zenginletir, Senden mstani (zenginlemek) olmak
suretiyle beni fakirletirme buyurmasna buna delildir.
Fakirlik makamna erien Kn yani ol emrinin
himmetine kavumutur. Bu makamn sahibi ise Efendimiz
Fakirlik tamam olduunda; O, Allah (celle
cellh)tr sz ile Allah (celle cellh)a kavumadan
bahsedilmitir.

lerimizde tevazu ve doruluk, Seninle ve

153

halkn arasndaki gnahlarmz affetmeni ve Sana
muhta olmay istiyoruz.
manmz peygamberlerin, sddklarn,
ehitlerin nimetlere eritirdiin bahtiyarlarn
istikamet yolu zerinde salamlatr. Bizi yle bir
koruyula koru ki, tm halkn errinden emin ve
mrmzn sonuna kadar kurtulmu olalm.
Ey Allah (celle cellh)m, rabetimiz Sanadr.
Ancak Senden korkarz. Amelemiz yok ki, ona
gvenelim. erefimiz yok ki, nmze koyalm. Bir
senet olarak Muhammed mmetiyiz (sallallh aleyhi ve
sellem) demekten baka aremiz yoktur.

Yemin ederim bu beldeye. Ve sen bu beldede
ikamet etmektesin.(Beled 1-2) ayeti aklanrken Sen
Mekkeden ktktan sonra bir daha orada olmazsan,
Ben o beldeye yemin etmem demektir denilmitir. Buna
gre Mekkenin erefi Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) iledir.
erefi insanlar nerede aramaldr? n cevab budur.

nk gnahlarmz ok,

Allah (celle cellh), Abdulkadir Geyln (k.s) Hazretlerine
hibir kimse gnahlar ile benden uzak olmad gibi,
hibir kimsede itaatleri ile de bana yakn olamaz.
ayet bana yakin (tan) olursa gnahkrlardan
olur. Zira gnahkrlar aciz ve nedamet sahibidirler
buyurdu. Yani insan her ne yaparsa yapsn, kullukta gnah
zeredir.
Unutmamak gerekir ki, gnahkrlar gnahlar,
itaatkrlar itaatleri sebebiyle mahcupturlar. Fakat
bunlarn dnda bir snf vardr ki; ak ehli vardr ki, onlar
sevgilin hayran olup gam ve elem ekmezler.
Allah (celle cellh)n sevgilisi Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)i ar sevip bu iptildan kurtulmak gerekmektedir.


154

Emellerimiz uzun,

Peygamberi yolda istek sahibi olmak diye bir ey
yoktur.
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz elindeki iki
akldan birini yakna, dierini uzaa atarak:
u ve u neye delalet ediyor biliyor musunuz?
dedi.
Sahabe-i Gzin Efendilerimiz (radiyallah anhm):
Allah ve Resul daha iyi bilir dediler.
Buyurdu ki: u uzaa den emeldir, bu yakna
den de eceldir. Kii emeline ulamak iin gayret
ederken ulaamadan lverir. (Tirmiz)
Grlyor ki; hibir kimse isteklerine
kavuamayacaktr.
Velyet mertebesindekilerde dahi, istekler bitmez.
nk onlar bile Allah (celle cellh) aknn zdrbndan
sknet bulamazlar. Hep kavuma arzular vardr. Buna ise
dnya leminde bir ekilde kavuulamaz.
Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimizin en
byk isteini ahirete brakmas bundandr. Yani efaat
hakkn ahirete brakarak ikinci bir halin karsnda isteini
zayi etmemitir. Biliyordu ki bir istein arkasn bir baka
istek takip eder. Ahirette ise istekler karlanmak ile
hkm altna alnmtr.
Basiret sahipleri istek sahibi olmaktan Allah (celle
cellh)a snmlardr. nk istemek, karsndaki
varln dilenen iin halinden anlamad ihtimalini de
ortaya karr ki, bu Allah (celle cellh) iin olmayacak bir
eydir. Zira Allah (celle cellh) istemeden istekleri vermeye
mutlak kadirdir.
Veliler onun iin Allah (celle cellh)tan bir ey
istemekten hay ederler. Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimiz ise istek olarak gsterdii dualar yolun
bandakiler iindir. nk eriat avam ile havasa birden
inmitir. Avam darald yerde Allah (celle cellh)a direkt
mracaat ederken, havas beklemeyi tercih ederek Allah
(celle cellh)n byklnn zahir olmasn bekler. nk

155

bu bekleyi, tasdik makamnn zirvesidir. Allah (celle cellh)
her eye kadirdir.
Fakat yine biz istek sahibi olmalyz. nk bu emirle
sabittir. Allah (celle cellh)m bizi affet.

taatte tembel, niyetlerimiz emrinin dndadr.

Yaratl gerei insanda tembellik vardr. Allah (celle
cellh)n istekleri yaplrken gayret gstermeden baarya
ulalmas zordur. Fakat neticede Allah (celle cellh)n
dedikleri olur. Onun iin duadan uzak kalmamalyz.
Garantili bir hayat yoktur. Eer bir emniyet varsa oda
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e olan sevgimizdir.
Kii vardr, uzun mddet cennet ehlinin amelini
iler, sonra da ameli cehennem ehlinin ameliyle son
bulur. Yine kii vardr, uzun mddet cehennem ehlinin
ameliyle amel eder de sonunda cennet ehlinin ameliyle
son bulur. (Mslim)

phesiz ki, biz zalimlerden olduk. Bizim dost
ve yrimiz Sensin. Mslman olduumuz halde
canmz al. Bizleri salih kullarn zmresine ulatr.
Soy ve evlatlarmz bizler iin slah eyle. Hakikat biz
Sana tvbe ediyoruz ve biz Mslmanlardanz.

Senden ebed, devaml, srekli olarak zarar
verici bir sknt ve yoldan karc bir fitne olmakszn,
yce yzne nazar etme lezzetini isterim.

Ey Allah (celle cellh)m, yardm ve merhamet
dilendik, kime derdimizi atksa yzmze
bakmadlar. Sana sevgilin Muhammed Mustafa
(sallallh aleyhi ve sellem) Efendimiz ile yz tuttuk, bo
evirmeyeceine inanyoruz. O kalplerimizin devas,
bedenlerimizin afiyeti, gzlerimizin nurudur.

156

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) buyurdu ki; Benden
sonra bir takm insanlar gelecek ki, onlarn her biri Beni
grmek uruna ehlini ve maln vermeye can atarlar.

Ey Allah (celle cellh)m, bizi Onun cemaatinde
haret, snneti zere amel ilet, yolu zerinde ldr.
Onu grmeden iman ettiimiz iin bizi, Senin ve
Onun cemalini bu dnyada ve ahirette grmekle,
bize ikramda bulun.

Allah (celle cellh) grmek isteyenler, dnyada
peygamberlerinin yoluna tabi olup, kefen Onu
grmelerine baldr. nk Allah (celle cellh)n tecellisi
peygamberin simasndan tecelli edecektir. Allah (celle
cellh) grmek dnyadaki inanca bakar.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)i grmeyenler Allah
(celle cellh) nasl grebilirler.

Ey Allah (celle cellh)m nefesini zerimize
gnder, kokusu ile hayat bulalm. Nefsimizin
hakikatini grp hakikatine ulaalm da evveli, ahiri,
zahir ve batn toplayalm.

O evveldir; btn varlklar Odan geldi.
O ahirdir; varlklar araynca Onu buldular.
O zahirdir; sfatlar aktr.
O batndr; her manada gizlidir.

Uzaklar ve yaknlar kalksn, bir olalm.

Kemlat yolunda ulalacak stn makamlar, halleri
cem etmek ve sonra birbirine kartrmadan fark etmektir.
Yolun sonunda ise yokluk, yokluun sonunda var olmak
vardr. Varlk ise Allah (celle cellh)n varldr. Bu yolun
retmeni ise kaytsz ve artsz Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)e itaattir.

157

Kuran- Kerimde yle gelmitir;
Hayr, yle deil! Rabbine ant olsun ki, onlar
aralarnda kimi oraya kimi buraya ektikleri eylerde
seni hakem yapp sonra da verdiin hkmden
yrekleri hibir sknt duymadan tam bir teslimiyetle
teslim olmadka iman etmi olmazlar (Nisa 65)
Bu ayetin geli sebebi, mnafkla bir Yahudi
arasnda cereyan eden bir ihtilaftr.
Bu iki kimse arasnda bir ihtilaf knca, Yahudi,
mnaf Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in huzurunda
mahkeme olmaya arr. Sebebi Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)in rvet almayacana, dilane hkmedeceine olan
inancdr. Mnafk da rvet kabul edeceklerini bildii iin
Yahudiyi kendi hkimleri nnde mahkeme olmaya davet
eder. Baz rivayetler o srada Yahudi hkimin Ka'b bnu'l-
Eref veya henz Mslman olmayan Ebu Berze el-Eslem-
olduunu belirtir.
Mnafk: Ka'b bnu'l-Eref'e gidelim derse de,
Yahudi ar basar ve Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e
gelirler. Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) Yahudiyi hakl
karr. br kabul etmez ve: Bir de mer'e gidelim
der. Hz. mer'e gelip durumu anlatrlar. Hz. mer (radiyallah
anh) Bekleyin hkmm vereyim diyerek ieri gidip
klncn getirir ve Reslullahn hkmne raz olmayana
benim hkmm budur diyerek mnafn kellesini
uuruverir.
te bu hdise bir taraftan mer bn-ul-Hattab
(radiyallah anh)n mer-ul-Faruk diye adlandrlmasna ve
yukardaki ayetin inmesine sebep olur.

Biliyoruz ki; O, beer suretinde gnderdiin bir
hakikatindir.

lih)nin ruhunun yaratlnda, ilk sz Lilhe illllah
olunca, Allah (celle cellh) tarafndan
Muhammedrraslullhla ereflenerek rislet ve kulluk
ihsan olunmutur.

158

Lilhe illllah kelime-i Muhammed,
Muhammedrraslullh kelime-i lh dir.
Onun iin Muhammedrraslullh diyen Hakktr.
Bu hakikate gre Lilhe illllah syleyen biz deil
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)dir. Bu sebeple bizim
lisanmz Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in
lisan, Onun lisan Allah (celle cellh)n lisandr.

Onun makamna ulaamayacamz gibi,
Onsuz da yaayamayz. Biz aciz kullarn, Gzel ve
mstecb isimlerinle Ona kavutur. stiyoruz ki son
szmz ise Lilhe illallah, Muhammedur
Raslallah olsun.
Ey Allah (celle cellh)m, yaknlktan doan
sarholuumuzun szlerinden ve fiillerinden Sana
snp, Onun layk olduuna ynelmeyi istiyoruz.
nk O, bizi helk olmaktan koruyandr.
Ey Allah (celle cellh)m, Reslllh (sallallh aleyhi ve
sellem)i sevdiimiz gibi ocuklarn ve ehli beytini de
severiz. u szne iman etmiizdir. Gerekten
Fatma (radiyallah anha) kamil olarak iffetini korudu ve
bu yzden Allah (celle cellh) onu ve evlatlarn, cennete
dahil etti. Rabbim; ehl-i beytimden, sllemden
birliine iman edip ve Benim peygamberliimi kabul
edene azap etmeyeceini, vaat etti

Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) buyurdu ki;
Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem) hanedann
bilmek, cehennemden kurtulmaktr. Muhammed (sallallh
aleyhi ve sellem) hanedann sevmek, srat kprsnden
gemeye vesiledir. Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem)
hanedanna yardm etmek ise azaptan emin olmaktr.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in Ehl-i beytinden ve
slalesinden cehenneme kimse girmeyecektir. nk her
ynden Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) korunmutur. Leke
olacak bir eyn meydana gelmesi Onun hakknda

159

dnlemez. Soyun temiz ve imanl olmas gerekli bir
hakikattir.
Ahiret gn cehennemin hizmetkrlar
lemlere rahmet ve nur olarak gnderilen
Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem)in mmetinden, er
sahibi olarak hi birinin atee girmediini grmekteyiz
diyecekler.
Allah (celle cellh) Onun ehlini ve mmetini dnya ve
ahirette temiz klmtr. Ahirette Onun mmetinden hi
kimse cehennemde kalmayacaktr.
Ehl-i beyt ad, Ona tabi olan ve iman eden btn
mmetine de verilmitir.
Ayrca dem (aleyhisselm)den insanln son ferdine
kadar tm lem Fahri lem Muhammed Mustafa (sallallh
aleyhi ve sellem)in mmeti olmutur. nsanln hepsi Ehl-i
beytin bereketine ve efaatine nail olmutur.
nk Peygamberimiz Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem ve ala lihi) kendi nefsi iin Ben mmetimin
Efendisiyim dememi, Ben btn insanlarn
Efendisiyim buyurmulardr.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) ve ocuklar
Efendilerimizdir. Biz Onu kendimizden,
evlatlarmzdan ve her eyimizden ok severiz.
Canmz isterlerse Onlara feda ederiz. nk
ksasta hayat vardr. Cann davas uruna pazara
karana, elbette Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) den
byk ihsanlar olacaktr.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) nsan bir eyi
severse daima onu yd eder Allah (celle cellh) herkesi
sevdii taife ile hareder buyurdular.
Nesep ve sebep bakmndan, yani kan ve nikh
bakmndan olan akrabaln kyamette faydas yoktur.
Ancak Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) akrabas bundan
mstesnadr. Biliyoruz ki btn insanlk Onun Ehl-i
Beytidir.

160

Ey merhamet edenlerin, en ok merhamet edeni
olan Allah (celle cellh)m, Aziz kitabn Kuran-
Keriminle, Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in kerem
dolu nbvveti ve erefiyle, babas brahim (aleyhisselm)
ve smail (aleyhisselm) ile, arkadalar Ebubekir (radiyallah
anh), mer (radiyallah anh) ve Osman (radiyallah anh) ile, kz
Fatma (radiyallah anha), Ali (radiyallah anh) ve oullar
Hasan (radiyallah anh) ve Hseyin (radiyallah anh) ile, amcas
Hamza (radiyallah anh) ve Abbas (radiyallah anh) ile, zevcesi
Hatice (radiyallah anha) ve Aye (radiyallah anha) ile ve dier
temiz zevceleri ile Sana tevessl edip yneliyoruz.
Senden onlarn hrmetine ihtiyalarmz istiyoruz.
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem), onlar rahmetle
and. Onlar, Onun halifeleridir. Dinini ayakta
tuttuklar gibi ilmine varis oldular, Onun yolunda
gittiler.
Ey Allah (celle cellh)m, line, zrriyetine, Ehl-i
Beytine ve onlarn dostlarna; iinde gzel bir
mkfat ve edaya lyk grlm honutluuna yol
am salt ve selmn olsun.

Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) Bir kimse onlar
severse, Beni sevdii iin sever, onlara buz eden
Bana buz ettii iin eder
1
buyurdu.

brahim (aleyhisselm)a ve hanedanna da saltn
indir. phesiz ki Sen vlmeye lyksn, an ve eref
sahibisin.

1
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem) buyurdu ki; Yal mslmana hrmet,
Allah (celle cellh)a yaplacak hrmetten saylr. Bizler bu hrmet yolundan
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in kapsna varmak isteriz. Yal demek;
bir manada yolda evvel gelen ve makam yksek olan demektir. Ehl-i Beyt
maneviyat yolunda yksek makamlarn gerek sahipleridir.

161

Salvat ierisinde brahim (aleyhisselm) n Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem)den sonra gelmesini u ekilde
aklanmtr.
brahim (aleyhisselm) her ne kadar Fahri lem
Muhammed Mustafa (sallallh aleyhi ve sellem)in atas olsa da
kadir kymet ycelii ynnden lafzda sonra gelmi ve
sonra zikredilmitir.
Arapa gramerinde zayfn kuvvetliye atfedilmesi
olmaz. Zira yaratlanlar arasnda kimse Onun makamna
kavuamamtr.

Ey Allah (celle cellh)m, bizi onlarn srlarnn
hakikatine eritir, marifet basamaklarnda ykselerek
hakikatleri anlama imknn ltfeyle.

Benim mmetimin limleri Beni srailin
peygamberleri gibidir.
Zaman ierisinde terakki eden baz kutlu kiiler,
mmet-i Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem) arasnda
cemaatlere nder olurlar. Yollar Peygamberimiz Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem ve ala lihi)nin eriat zeredir. Fakat
mntesiplerinin kudretleri ancak o kutlu zatn dairesini
aamaynca, onunla dini hayat yaamlardr. Bundan
dolay da tabileri ayplanmazlar. Fakat istenilen mertebe
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)de fena olmaktr.
Tasavvufta Fena-fir-resul makam ara
makamlardan saylsa da Allah (celle cellh)ta fena olma
makam bu makamdan ayr deildir. Fena-fillah makam ile
Fena-fir-resul aynlik ve gayrilikle (bakalk) ile vasflanmtr.
Eer ki; mrit Onun makamna komu olmazsa manev
yolu noksan olup, kesik kalr.
Mesela; vefatlarndan sonra baz evliya tasarruftan
men edilir. Bu onlarn mertebelerine baldr. Eer bir veli
Muhammed merep deilse onun tasarrufu devam etmez.
nk slm dnda btn dinlerin eriat kaldrlmtr.
Yani sev, Musev, brahim vb. merepli veliler

162

vefatlarndan sonra tasarruflar kesilince ister istemez
onlarn ballar da zamanla azalr.
Binaenaleyh; kutlu nderleri sevmek, istenilen
netice deildir. Arac olan hedefte mahvetmezsek sonuca
kavuamayz. Bazlar bir mr sermayeyi minnet
snfndan nderinin kapsnda beklemekte grseler de bir
neticenin hsl olmad mukadderdir. Kabiliyet vasf yerde
yrmek olann arta seyri dnlmez. Bu sonuta
ayplanan bir eyde deildir.

Ey Allah (celle cellh)m, Onun dostlarndan,
kendisine uyanlardan ve takip edenlerden raz ol.

Bir kimse, insanlarn kzacaklar eyde Allah (celle
cellh)n rzasn ararsa, Allah (celle cellh) onu,
insanlardan geleceklerden korur. Bir kimse, Allah (celle
cellh)n kzaca eyde, insanlarn rzasn ararsa,
Allah (celle cellh) onun iini insanlara brakr. Bizim
dncemizde bu ekilde olmaldr.

Hakikat yolunda ona uyan Ashab- Kiram ve
limlerden, iman ehli ve irfan sahiplerinden honut ol.
Bizi de o bahtiyarlara kat.

Allah (celle cellh) beni ve Ashabm seti. Onlar
bana hsm ve yardmclar kld.
Bilesiniz ahir zamanda bir gruh kp onlarn
kadrini drmeye alacak.
Sakn onlarla evlenmeyin, onlara kz vermeyin,
onlarla birlikte namaz klmayn, cenazelerine namaz
klmayn. Onlara lanet etmeniz helaldir.
mmetimden, hak zere olan, doru yolda
yryen, her zaman bulunacaktr. Bunlara kar
duranlar, bunlara zarar yapamaz. Bunlar, Allah (celle
cellh)n takdir ettii saate kadar, ilerini yapacaktr

163

sellem)in yolunu takip eden kullarnn arasna bizi dhil eyle.

Ey Allah (celle cellh)m, salt ve selmn; ruhlar
arasnda bulunan Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in
ruhuna, bedenler arasnda bulunan Efendimiz (sallallh
aleyhi ve sellem)in bedenine; kabirler arasnda bulunan
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in kabri zerine indir.

mam Malik (radiyallah anh) buyurdu ki;
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in bulunduu
topra, hayvan aya ile ineyip gemeye Allah (celle
cellh)tan utanrm
Halid bn-i Velid (radiyallah anh) bir savata Efendimiz
(sallallh aleyhi ve sellem)in iinde kl bulunan sarn yere
drd. Onu alp bana koymak iin ok zaman geince,
bu beklemeden pek ok insan ld. Sahabe bu hali ho
karlamadlar. Halid bn-i Velid (radiyallah anh);
Ben bunu sark iin yapmadm. Bilakis,
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in sanda bulunan
bereket iin yaptm. Ki, bu kl mriklerin eline dp
onun bereketinden mahrum olmayaym dedi.
Sann bir teline cihan feda olsun.

Bu salt ve sebep olaca feyizler, Onun
azametli an ve erefine uygun dsn. Kendilerini
hrmetle andmz Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimizin, atalarnn, hanedan ve dostlarnn
deerine uygun, soylu makam ve mertebelerine
mnasip decek bir salt ve selm olsun.
Ey Allah (celle cellh)m Zat-nn Ona devaml
durmakszn ettiin saltn ile salt ve selam ederiz.
Ey Allah (celle cellh)m Fahr-i lem (sallallh aleyhi
ve sellem ve ala lih) Efendimizi ok seviyoruz. Ne kadar
zerine salvat getirsek, o kadar zmz ihya etmi
oluruz. Ona yakn olmak ne byk ereftir.


164

bn-i Abbas (radiyallah anh) buyurdu ki;
Evde kimse yoksa yle selam verin ;
Esselm alen- Nebiyi ve rahmetullahi ve
berakth, esselm aleyna ve al ibadillahisslihin,
Esselam al ehlil beyti ve rahmetullahi ve berakth
Eer mescitte kimse yoksa yle selam verin.
Esselm al Raslillh (sallallh aleyhi ve sellem)
Bo meknlar Onun varl ile doludur. Eer ki insan
kendini boaltrsa Onun hakikatini nefsinde bulur. Hayrete
der. Hayret terakki sebebidir. Benlik sahibinde hayret
olmaz.

Ey Allah (celle cellh)m, Onu ven Sensin. Biz
nasl Onu methederiz.

Zikirde, bir zikir eden, bir de zikir olunan vardr. Zikir
eden ve zikir yok olacaklar, yalnz, zikir olunan kalacaktr.
Bunun dnda olanlarn bir kymeti yoktur.
O, asllarnn asldr. Efendimiz Muhammed Mustafa
(sallallh aleyhi ve sellem)in srrna kavumaya almak, asln
aslna ykselmek demektir.
Onun iin Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)i vmekte
ancak Allah (celle cellh)n kendine ait kald. Ey Allah (celle
cellh)m, Ona salt kl demenin manas budur.
Daha ak manas da; Ya Rabbi! Doruyu bize
doru olarak gster ve ona uyma bize nasip et; yanl
ve bozuk olan eylerin yanl olduklarn bize gster ve
onlardan saknmamz nasip et. nsanlarn en stn
hrmetine bu duamz kabul buyur

Fakat vlmeye layk olmayan nice eylere vg
dizen bize, Peygamber (sallallh aleyhi ve sellem) Efendimize
layk olmayan bu vgy nasip kldn iin binlerce
krler olsun.

Dncelerde safiyete ve berrakla ulamak ok

165

zordur. Kullar Allah (celle cellh) nasl dilerse yle hareket
eder ve dnr.
Allah (celle cellh) diyor ki: Ben, kulumun
hakkmdaki zann gibiyim. O, beni andka ben onunla
beraberim.
O, beni iinden anarsa ben de onu iimden
anarm.
O, beni bir cemaat iinde anarsa, ben de onu
daha hayrl bir cemaat iinde anarm.
O, ayet bana bir kar yaklaacak olursa, ben
ona bir arn yaklarm.
Eer o, bana bir arn yaklarsa ben ona bir
kula yaklarm.
Kim bana yryerek gelirse ben ona koarak
giderim.
Kim bana irk komakszn bir yerin dolusu
gnahla gelse, ben de onu bir o kadar mafiretle
karlarm. (Buhari)
Allah (celle cellh) hakknda hsn- zanna ulamak
gereklidir. Zamanla manev terbiye, iyi dnceleri
meydana getirir. nk mmin dnce gzelliine
kavumadan Rabbine kavumaz. nk Reslllh
(sallallh aleyhi ve sellem) buyurdu ki; Sizden kimse Allah (celle
cellh) hakknda hsn- zanda bulunmadan
lmeyecektir (Mslim)
Bu hadis-i erif lme yakn zamanda Allah (celle
cellh)n rahmetinden midin galebe alaca ve gnln
gizli perdeleri altnda baz srlarn inkiaf edeceini ifade
eder. Bu hal ile len kulda cennete gider.
Mesela; evliyann srr lmeden ortaya kar. yle ki
velayette olann mertebesini lmeden nce grenler oktur.
Bunun gibi senelerce bigne (lakayt) yaayp son nefesinde
srlara kavumak Allah (celle cellh)n rahmetinin aa
kmasndan baka ne olabilir. Bu ekilde kii yaad hal
zere lm olur. Hibir zaman Allah (celle cellh) kullarnn
zlmesini istemedii gsterir. nk Efendimiz (sallallh
aleyhi ve sellem) buyurdu ki; Her kul ne zerine lrse o ey

166

zerine diriltilir.(Mslim)
yleyse yallkta midin galebe almas, Allah (celle
cellh) hakknda hsn- zan, Allah (celle cellh)n rahmetine
dayanmak ve ibadet ve tata ynelmek Rabban edebe
aykr olmamaktadr.

Ey merhamet edenlerin en ok merhamet edeni
Rabbimiz, phesiz ki Sen, her eyi lykyla duyar
ve bilirsin. Duamz; bizden kabul buyur. Bizlere
yararl bir marifet ihsan et. phesiz ki Senin her
eye gcn yeter. Tvbemizi de, kabul buyur.
Muhakkak ki, Sen, tvbeleri oka kabul eden
Rahmsin.
Ey Allah (celle cellh)m canmzdan daha sevimli,
nefsimizden ve aile fertlerimizden daha aziz olan
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)e salt ve selam ederiz.

Ey btn yaratlmlarn en stn ve en
cmerdi olan Yce Efendim (sallallh aleyhi ve
sellem) son nefesimde, snacam senden baka
kimse yoktur (Kaside-i Brde)
Hamdolsun Kinatn Rabbi Allah (celle
cellh)a.
min.
25.07.2004
Esenler - STANBUL

SON HUTBE

1

HZ. MUHAMMED MUSTAFA (SALLALLH ALEYH VE SELLEM) N
VEFAT ETMEDEN NCE RAD ETT SON HUTBES

Allah (celle cellh)a hamd ve senadan sonra yle dedi:

Ey insanlar!
Ate alevlendi ve karanlk gecenin paralar gibi fitneler
ortaya kp insanlara yneldi. Allah (celle cellh)a yemin
ederim ki, ben Kurann helal kldklarnn dnda size bir ey
helal klmadm. Kurann haram kldklarnn dnda size bir
eyi haram da klmadm.
Ey insanlar!
Peygamberinizin lmnden korktuunuzu haber
aldm. Benden nce kendilerine vahiy gnderilenlerden hibiri
ebedi kalm m ki, ben de aranzda ebedi kalaym?
Haberiniz olsun ki ben Rabbime kavuuyorum. Siz de
bana kavuacaksnz. lk hicret edenlere iyi davranmanz
tavsiye ediyorum.
Muhacirlere de birbirlerine iyi davranmalarn tavsiye
ediyorum. nk Yce Allah (celle cellh) yle buyurur:
Asra yemin olsun ki, gerekten insan ziyan iindedir.
Ancak iman edip salih ameller ileyenler, birbirlerine hakk
tavsiye edenler ve birbirlerine sabr tavsiye edenler mstesna.
(Asr Suresi)
Btn iler Allah (celle cellh)n izniyle olmaktadr. Bir
iin ar yrmesi sizi acelecilie yneltmesin. nk Allah
(celle cellh) bir insann acele etmesiyle acele etmez. Kim Allah
(celle cellh)a kar stn kmaya kalkrsa Allah (celle cellh)
onu zelil eder. Kim de Allah (celle cellh) kandrmaya
kalkrsa Allah (celle cellh) onun plann boa karr.
Yeryznde fesat karp akrabalk balarn koparabilir
misiniz?
Ensara da iyi davranmanz tavsiye ederim. O Ensr ki,
sizden nce yurt hazrladlar. Onlara iyilik yapn. Onlar
meyvelerini sizinle blmediler mi? Evlerini size amadlar
m? Kendileri ihtiya iinde olduklar halde sizi kendi
nefislerine tercih etmediler mi?
Dikkat edin iki kii arasnda hkmedecek olan kii iyilik
yapann iyiliini kabul etsin ve yanl yapan affetsin. Sakn
birini dierine tercih etmeyin.
SON HUTBE

2

Haberiniz olsun ki, sizden nce leceim ve siz bana
kavuacaksnz. Bilesiniz ki sizinle buluma yerimiz Havzn
badr. Dikkat edin, sizden kim yarn bana kavumak istiyorsa
elini ve dilini Allah (celle cellh)n yasaklarndan sakndrsn.
Gerektii yerlerin dnda onlar tutsun.
Ey insanlar!
Muhakkak ki gnahlar nimetleri deitirir. nsanlar iyi
olduklarnda yneticileri de onlara iyi davranr. nsanlar kt
olduklarnda ise yneticileri onlara kt davranr. Hayatm da
sizin iin hayrldr, lmm de!
Muhammed sadece bir peygamberdir. Ondan nce de
peygamberler gemiti. Eer o lr veya ldrlrse
kelerinizin zerine geriye mi dneceksiniz? Kim kelerinin
zerine geriye dnerse Allah (celle cellh)a bir zarar
dokunduramaz. Allah (celle cellh) kredenlerin karlklarn
verecektir. (Ali mran 144)
Biz peygamberleri ancak mjdeleyici ve uyarc olarak
gndeririz. Kimler iman eder de durumlarn dzeltirlerse onlar
iin korku yoktur ve onlar zlmeyeceklerdir.
(Enam 48)
De ki: Allaha ve peygambere itaat edin. Eer yz
evirirlerse muhakkak ki Allah (celle cellh) kfirleri sevmez.
(Ali mran32)
Kim Allah (celle cellh)a ve Peygamberine itaat ederse
Allah (celle cellh) onu ierisinde sonsuza kadar kalacaklar
altndan rmaklar akan cennetlere sokar. te byk kurtulu
budur. (Nisa 13)
Ey iman edenler! Allaha itaat edin, Peygambere itaat
edin ve amellerinizi geersiz klmayn. (Muhammed 33)
Biz seni ahit, mjdeleyici ve uyarc olarak gnderdik.
(Fetih 8)
De ki: Ben peygamberlerin ilki deilim. Bana ve size ne
yaplacan da bilmiyorum. Sadece bana vahyolunana
uyuyorum ve ben apak bir uyarcdan bakas deilim.
(Ahkaf 9)

GZEL HAYATI

1

PEYGAMBERMZ EFENDMZ
(ALEYHSSALT VESSELM VE ALA LH)'NN
HAYATI

KRONOLOJK CETVEL
M. 571574
Abdullah olu Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem)
Efendimiz (9 Rebiulevvel, 20 Nisan 571) Pazartesi gecesi
sabaha kar Mekke'de Fil ylnda fil ordusu gelmeden on aylk
iken doumu oldu.
-(Ayn altsn yediye balayan cumartesi gn gece
sabaha kar domutur.)
Allah (celle cellh), Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in
bereketi ile fil ordusunu Mekkeden kovup karm ve ounu
helak etmitir.
Drt yana kadar stannesi Halime ile z annesi Hz.
mine arasnda gidip gelmesi.
Gs yarlma olaynn gereklemesi.
M. 575576
ki yl annesiyle birlikte kalmas.
Annesiyle birlikte Yesrib (Medine)deki daylarnn yanna
gitmesi.
Yesrib (Medine) dnnde annesinin Ebvda otuz
yandayken vefat etmesi ve oraya defnedilmesi. Hz. Muhammed
(sallallh aleyhi ve sellem) o zaman alt yandayd. (M. 576)
M. 577578
ki yl dedesi Abdulmuttalibin himayesinde kalmas.
Hz. Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem)in sekiz yanda
olduu srada dedesi Abdulmuttalibin lmesi. (M. 578)
M. 578592
Amcas Ebu Talibin himayesine girmesi.
kinci gs yarlma olaynn gereklemesi.
1012 yalarnda olduu yllarda Mekke krlarnda
obanlk yapmas.
12 yana geldiinde, yaz dneminde amcasyla birlikte
ticaret iin ama gitmesi. (M. 583)
GZEL HAYATI

2

Hz. Muhammed (sallallh aleyhi ve sellem)in yirmi yanda
olduu srada Kureyle Kaysi Aylan kabileleri arasnda Ficar
savann ortaya kmas.
Yine 20 yanda olduu srada, mazlumlara yardm
amacyla hlfulfudul anlamasnn gerekletirilmesi.
M. 595
25 yandayken Huveylidin kz Hz Hatice (radiyallah
anha)nn ticaret mallaryla ama gitmesi.
Ayn yl, Hz. Hatice (radiyallah anha)yle evlenmesi.
M. 606
35 yanda olduu srada, yklmak zere olan Kabenin
onarlmas. Bu onarm srasnda HacerulEsvet Hz. Muhammed
(sallallh aleyhi ve sellem) tarafndan yerine yerletirilmitir.
M. 610613
Hira maarasnda ibadete ekilmesi.
40 yanda olduu srada kendisine vahiy gelmesi ve
peygamberlikle grevlendirilmesi. (M. 610, Ramazan ay)
yl sreyle dine davetin gizli tutulmas.
lk Mslmanlar
Hazreti Hatice Kbra (radiyallah anha)
Hazreti Ebbekir (radiyallah anh)
Hazreti Ali (radiyallah anh)
Hazreti Zeyd (radiyallah anh)
Hazreti Eb Zer Gifr (radiyallah anh)
Hazreti Osman (radiyallah anh)
Hazreti Abdurrahman (radiyallah anh)
Hazreti Sa'd (radiyallah anh)
Hazreti Zbeyr (radiyallah anh)
Hazreti Talha (radiyallah anh)
Hazreti Eb Ubeyde (radiyallah anh)
Hazreti Sad (radiyallah anh)
M. 613616
Aktan davetin balamas. (M. 613)
Mslmanlar zerinde iddet ve basknn balamas.
lk Mslmanlarn byk bir ksmnn Habeistana hicret
etmesi. (I.Habeistan hicreti) (M. 615)
Hz. Hamza (radiyallah anh) ile Hz. mer (radiyallah anh)n
Mslman olmas. (M. 616)
M. 617
Mslmanlarn ikinci kez Habeistana hicret etmeleri.
Cafer Tayyar (radiyallah anh)
Mslmanlarn ekonomik ablukaya alnmas iin bir belge
GZEL HAYATI

3

yazlmas, bu belgenin Kabenin duvarna aslmas ve yrrle
konmas. Bu abluka M. 617de balam ve yl srmtr.
M. 619
Ekonomik ablukann kaldrlmas.
Ebu Tlibin lm.
Hz. Hatice (radiyallah anha)nn vefat. (Bu iki lm olaynn
gerekletii M. 619 yl hzn yl olarak adlandrlmtr.)
Hac dneminde Yesrib (Medine)deki Hazrec kabilesine
mensup alt kiilik bir hac kafilesinin Mslman olmas.
M. 620
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in davet iin Mekke
yaknndaki Taife gidip dnmesi. Taif halk Reslllh (sallallh
aleyhi ve sellem)in davetine ilgi gstermemi ve onu ocuklarna
talatmlardr.
Yesribdeki Evs ve Hazrec kabilelerinden 12 kiinin
Mslman olmas.
Birinci Akabe Beyat.
M. 621
nc gs yarlma olaynn gereklemesi.
sr ve Mira mucizesinin gereklemesi ve Mira
esnasnda be vakit namazn farz klnmas.
kinci Akabe Beyat. Bu beyatta Evs ve Hazrec
kabilelerinden 73 erkek ve 2 hanm bulunmutur.
Mslmanlarn ounluunun Medineye hicret etmesi.
H. 1 M. 622
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in Medineye hicreti.
lk Cuma namaznn klnmas.
Mescidi Nebevinin inas.
Ezann uygulamaya konmas.
Mekkeden gelen Mslmanlarla (muhacirlerle) Medineli
Mslmanlarn (Ensrn) birbirleriyle kardeletirilmesi.
H. 2 M. 623624
Fakirlerin barndrlmas iin Mescidi Nebevinin nne
suffe (teras) yaplmas.
Kurey kervanna askeri taarruz.
Mriklerin Medine otlaklarna saldrarak baz hayvanlar
gasbetmelerine kar gerekletirilen Safevn gazvesi. 624
Kblenin Kudsteki Mescidi Aksa tarafndan Kabe
tarafna evrilmesi.
Ramazan orucunun farz klnmas.
slmda ilk sava olan Byk Bedir sava. (Bu savata
Mslmanlar byk bir zafer elde etmilerdir.) (17 Ramazan
GZEL HAYATI

4

aramba 2 / 13 Mart 624)
Zektn farz klnmas ve fitrenin emredilmesi.
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in kz Hz. Fatma
(radiyallah anha)nn Hz. Ali (radiyallah anh)yle evlenmesi.
lk Kurban bayram namaznn klnmas.
H. 3 M. 624625
Mriklerin Medineye saldracaklarna dair bir haber
alnmas zerine gerekletirilen Gatafan gazvesi. Bu gazve
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in Uhuddan nce kumanda
ettii en byk gazvedir.
Kureyle kar karya gelmek zere gerekletirilen
Bahran gazvesi. Bu, ayn zamanda byk bir sava tatbikat
nitelii tamaktadr.
Karde seriyyesi. Bu seriyye Mslmanlarn Uhuddan
nce gerekletirdikleri en byk sava tatbikat nitelii
tamaktadr.
Hz. Osman (radiyallah anh)n Peygamberimizin kz mm
Glsm (radiyallah anha)le evlenmesi.
Hz. Hasan (radiyallah anh)n dnyaya gelmesi.
625
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in Hz. mer (radiyallah
anh)in kz Hafsa (radiyallah anha)yla evlenmesi.
Uhud sava. Bu savata Mslmanlardan Hz. Hamza
(radiyallah anh) n da iinde olduu yetmi kii ehit olmutur.
(11 evval Sal 3 / 26 Mart 625)
Uhud savann yaralarnn sarlmas ve Mslmanlara
moral kazandrlmas amacna ynelik HamraulEsed seferi.
H. 4 M. 625626
Arap kabilelerine davet iin gnderilen on Mslmann
ehit edildii erReci facias.
Baz Arap kabilelerinin istei zerine, dini retmek zere
gnderilen yetmi kurrann (hafzn) pusuya drlerek ehit
edildii Biru Maune facias. Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem) bu
olaydan sonra bir ay sreyle, sz konusu kurralar pusuya
drenlerin cezalandrlmas iin sabah namazlarnda kunut
duas okudu.
626
Mslmanlarla aralarndaki anlamaya uymayarak
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)i ldrmek iin tuzak kuran Beni
Nadir Yahudilerinin srgn edilmesi.
ki ve kumarn haram klnmas.
ZturRik gazvesi. Korku (havf) namaz bu gazvede
GZEL HAYATI

5

teri edilmi ve ilk olarak bu gazvede klnmtr.
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in hanmlarndan Hz.
Zeynep bintu Huzeyme (radiyallah anha)nn vefat. Reslllh
(sallallh aleyhi ve sellem)in hanmlarndan sadece Hz. Hatice ve Hz.
Zeynep onun salnda vefat etmitir.
Hz. Hseyin (radiyallah anh)in dnyaya gelmesi.
H. 5 M. 626627
Suriye civarnda toplanan ekya etelerinin datlmas
amacyla gerekletirilen DumetulCendel gazvesi.
Medineye saldrmaya hazrlanan Mustalik oullarnn
susturulmas amacna ynelik Beni Mustalik gazvesinin
gerekletirilmesi. Bu gazveden dnlrken Hz. Aie (radiyallah
anha)ye iftira atlmtr (fk olay).
627
Haccn farz klnmas.
Hendek sava. Bu savata mrikler Medineyi kuatm,
onlara kar bir savunma tedbiri olarak ehrin etrafna hendek
kazlm, mrikler de kuatmay gnlerce srdrmelerine ramen
umduklarn elde edememi ve geri dnmek zorunda kalmlardr.
(1 evval Pazartesi 5/23 ubat 627)
Hendek savanda ihanet eden Kurayzaoullar
Yahudilerinin byk erkeklerinin ldrld, kadnlarnn ve
ocuklarnn da esir edildii Beni Kurayza gazvesi.
H. 6 M.627628
Biru Maunede Mslman davetileri pusuya drerek
ldren Lihyan oullarnn cezalandrld Beni Lihyan gazvesi.
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in develerinin
yamalanmas ve obannn ehit edilmesi olay ve buna karlk
baz blgelere seriyyeler gnderilmesi.
slma davet iin baz devlet bakanlarna eliler ve
mektuplar gnderilmesi.
628
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in kuraklktan dolay
yamur duasna kmas.
Rdvan beyat. Bu olayda Mslmanlar, Hudeybiyedeki
yeil bir semure aacnn altnda ya Mekke fethedilinceye ya da
Allah yolunda ehit edilinceye kadar cihat etmek zere Reslllh
(sallallh aleyhi ve sellem)e beyat etmilerdir.
Mslmanlarla Mekke mrikleri arasnda, grnte
Mslmanlarn aleyhine sanlan ancak onlara byk fetihlerin
kaplarn aan Hudeybiye anlamasnn imzalanmas. (1 Zilkade
Pazar 6 / 13 Mart 628)
GZEL HAYATI

6

H.7 M.628629
Yine baz devlet bakanlarna slma davet mektuplar ve
eliler gnderilmesi.
Medineye saldrda bulunmaya hazrlanan Hayber
Yahudilerinin bunu yapmalarna frsat vermemek iin
gerekletirilen Hayber gazvesi ve Hayberin fethi. Bu fetihten
sonra Yahudiler Hayber dna srgn edilmilerdir.
Daha nce Habeistana hicret etmi Mslmanlardan
orada kalanlarn Medineye dnmeleri.
Medineye saldrya hazrlanan VadilKurra, Fedek ve
Teym Yahudilerine kar gerekletirilen VdilKurr gazvesi.
Umre ziyareti. 629
H. 8 M.629630
Amr ibnulAs ve Hlid ibnulVelidin Mslman olmas.
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in elisini ldren
Rumlara kar gerekletirilen Mute seferi.
Mekkenin fethi. (20 Ramazan aramba 8 / 11 Ocak
630)
Mslmanlara saldrmak zere toplanan Hemazin
kabilelerine ve onlara yardm eden Sakif kabilesine kar
gerekletirilen Huneyn gazvesi.
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in Ciraneden ihrama
girerek umre yapmas.
H. 9 M. 630631
Hazreti Abbas (radiyallah anh) Eb Sfyan (radiyallah anh)
mslman olmalar.
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in Mslman
blgelerine valiler ve zekt tahsil memurlar gndermesi.
Tebk gazvesi. Bu, Bizans devletine Suriye topraklarnda
verilen bir derstir.
Tebk seferine katlmak istemeyen mnafklarn Mescidi
Drar olarak bilinen bir mescit yapmalar ve orada toplanmalar.
Bu mescit daha sonra Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)
tarafndan yktrlmtr.
Sulh ve skn dnemi. Bu dnemde eitli kabilelerden
Medineye heyetler gelerek Mslman olduklarn bildirmi,
mukabilinde bu kabilelere davetiler ve reticiler gnderilmitir.
Bu gelimelerin yaand yl SenetulVufud (Heyetler Yl)
olarak adlandrlmtr.
Mslmanlarn, Hz. Ebu Bekir (radiyallah anh)in emirliinde
(ynetiminde) hac yapmalar. 631
slmn btn Arap Yarmadasna yaylmas.
GZEL HAYATI

7

H. 10 M. 631632
slmn yayld yeni blgelere de valiler ve zekt tahsil
memurlar gnderilmesi.
Veda hacc. Bu, Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in ilk
ve son haccdr. Bu hacda yaklak yz bin kiiye hitaben Veda
hutbesini okumutur. (11 Zilhicce Pazar 10 /8 Mart 632)
H. 11 M. 632
Beni Nahle heyetinin gelmesi. Bu, Reslllh (sallallh
aleyhi ve sellem)in salnda Mslman olduklarn bildirmek zere
gelen son heyettir.
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in ani bir ekilde Baki
kabristann ziyaret etmesi, orada metfun olan Mslmanlar
selmlamas ve ehitler iin dua etmesi.
Usme ibnu Zeyd (radiyallah anh) komutasnda bir ordunun
Filistine gnderilmesi.
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in hastalanmas ve
ardndan, (1 Rebbulevvel Sal 11/ 26 Mays 632) tarihinde (14
Rebiulevvel 11, 8 Haziran 632) vefat tarihini verenlerde vardr.)
Pazartesi gn leden evvel vefat ederek Makam
Mahmuda ykselmesi.
Hazreti Ebubekirin (radiyallah anh) Halife Seilmesi
(1 Rebbulevvel Sal 11/ 26 Mays 632)
Reslllh (sallallh aleyhi ve sellem)in Tehizi ve Defni (2 /
3 Rebulevvel 11 = 27 /28 Mays 632) Sal'y aramba'ya
balayan gece yars, vefat ettii odaya defin edildi.
Allahn salt ve selm onun ve tm linin, ashabnn
zerine olsun.

min

GZEL HAYATI

8

RESLULLAH
(SALLALLH ALEYH VE SELLEM)N
ALE ZELGES
HANIMLARI
SIRA ADI
EVLENME
YAI
EVLEND
TARH
VEFAT
TARH
VEFAT
YAI
HCR -
MLAD
HCR -
MLAD
1
HATCE BNTi HUVEYLD (r.anha)
40
-
595
619
65
2 SEVDE BNTi ZEMA (r.anha) 52
-
620
54
674 105
3 AE BNTi EBU BEKR (r.anha) 9
2
623
57
676 66
4 HAFSA BNTi MER (r.anha) 20
3
625
45
665 60
5 ZEYNEB BNTi HUZEYME (r.anha) 30
3
625
4
625 30
6 UMMU SELEME (r.anha) 29
4
626
61
679 84
7 ZEYNEB BNTi CAH (r.anha) 38
5
627
20
671 53
8 CUVEYRYE BNTi HRS (r.anha) 20
5
627
50
670 65
9 UMMU HABBE (r.anha) 38
7
628
44
664 73
10 SAFYYE BNTi HUYEY (r.anha) 17
7
628
50
662 51
11 MEYMUNE BNTi HRS (r.anha) 24
7
629
51
671 66
12 MRYE ELKIBTYYE (r.anha)
8
628
16
637

GZEL HAYATI

9

KIZ OCUKLARI
SIRA ADI
DOUMU
VEFAT
TARH
VEFAT
YAI
OCUKLARI
HCR -
MLAD
HCR -
MLAD

1 ZEYNEB (r.anha)
-
600
8
629
30 MME, AL
2 RUKYYE (r.anha)
-
602
2
624
22 ABDULLAH
3
MM GLSM
(r.anha)
-
604
9
630
26
4
FATIMA ZEHRA BETUL
(r.anha)
-
606
11
632
26
HZ. HASAN HZ.
HSEYN
ZEYNEB
MMGLSM

ERKEK OCUKLARI
SIRA ADI
DOUMU
VEFAT
TARH
VEFAT
YAI
OCUKLARI
HCR -
MLAD
HCR -
MLAD

1 KASIM (r.anh)
-
614
-
618
4

2 ABDULLAH (r.anh)
-
618
-
619
1

3 BRAHM (r.anh)
8
630
10
631
1,5

CENNETL BK

RAVZ- MUTAHHARA

SUTNLARIN ADLARI

1-SUTN-U SERR: Efendimiz (sallallh aleyhi ve
sellem)in sorulara yaslanarak cevap verdii direk.
2-SUTN-U HARS: Hz. Ali (radiyallah anh)n
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)i muhafza iin
durduu direk.
3-SUTN-U VUFD: Efendimiz (sallallh aleyhi
ve sellem)in gelen misafirleri karlad direk.
4-SUTN-U TEVBE: Ebu Lubabe (radiyallah
anh)n yedi gn bal kalp tvbesinin kabuln bekledii
direk.
5-SUTN-U AE (radiyallah anha):
6-SUTN-U HANNNE: Efendimiz (sallallh
aleyhi ve sellem)in minber yaplmadan nce hutbe
okuduu hurma ktnn yerindeki direk. Alayan
Direkte denir.
7-SUTN-U CBRL: Cebrail (aleyhisselm)n
Efendimiz (sallallh aleyhi ve sellem)in huzuruna kt
direk.
TEHECCUT MHRAB-I: Efendimiz (sallallh aleyhi
ve sellem)in tehecct namazn kld makamdaki direk.
EYVAN-I SUFFE: Suffe Ashab-nn kaldklar yer.
SLEYMAN MHRAB-I: Kanuni Sultan Sleyman
tarafndan yaplan mihrab

RAVZ- MUTAHHARA

SALT-I FEYZYE

1

!

SALT-I FEYZYE

2

!

SALT-I FEYZYE

3

SALT-I FEYZYE

4

SALT-I FEYZYE

5

!
!

SALT-I FEYZYE

6

SALT-I FEYZYE

7

!
SALT-I ME

1

SALT-I ME

2

SALT-I ME

3

]
[ ! ! ! ]
[ ]
[
!

!
SALT-I ABDULKDR GEYLN

1

.
SALT-I ABDULKDR GEYLN

2

.

!

SALT-I NAK

TEVESSL DUASI

.

SEVGİLİ EFENDİMİZE MUHAMMEDÎ DUA İhramcızâde Hacı İsmail Hakkı ALTUNTAŞ

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

SEVGİLİ EFENDİMİZE MUHAMMEDÎ DUA İhramcızâde Hacı İsmail Hakkı ALTUNTAŞ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

SEVGL EFENDMZE

You might also like