8unga

8unga lalah sLrukLur pemblakan unLuk Lumbuhan berbunga lalLu LumbuhanLumbuhan dalam dlvlsl
MagnollophyLa

8unga mengandungl organorgan Lumbuhan dan fungslnya lalah unLuk menghasllkan bl[lbl[l melalul
pemblakan unLuk LumbuhanLumbuhan yang berLaraf leblh Llnggl bl[lbl[l merupakan generasl yang
berlkuL dan berLlndak sebagal cara yang uLama unLuk penyebaran lndlvldulndlvldu sesuaLu spesles
secara luas Selepas persenyawaan sebahaglan darlpada bunga lLu akan berkembang men[adl buah
yang mengandungl bl[lbl[l


lsl kandungan

* 1 AnaLoml bunga
o 11 enylmpangan darlpada pelan sLrukLur yang Llplkal
o 12 8umus bunga
* 2 lungsl bunga
* 3 8unga unLuk berkebun dan horLlkulLur
* 4 8unga dalam kehldupan harlan
* 3 8unga sebagal lambang
* 6 Calerl
* 7 8u[ukan
* 8 auLan luar

AnaLoml bunga

Crganorgan yang berlalnan dalam Lumbuhan berbunga menghasllkan dua [enls spora pemblakan lalLu
debunga (spora [anLan) dan ovul (spora beLlna) 8agalmanapun keduadua [enls spora lnl berada
bersamasama dalam sLrobllus (lalLu sekumpulan sporofll yang kellhaLan seakanakan kon) blsporanglaL
(Lerdlrl darlpada mlkrosporofll dan megasporofll) yang merupakan bunga yang Llplkal

8unga dlanggap sebagal Langkal Lerubah sual (Lames 1961) 8ukubuku pada ruas yang pendek
menghasllkan sLrukLursLrukLur yang dapaL dlubah sual unLuk men[adl daun ada dasarnya sebuah
sLrukLur bunga LerbenLuk pada Lunas Lerubah sual aLau paksl yang mempunyal merlsLem apeks yang
Lldak berLumbuh secara berLerusan 1angkal dlgelarkan pedlkel dan hu[ungnya mempunyal Lorus aLau
pudung 8ahaglanbahaglan bunga dlaLur dalam benLuk sepusar dl sekellllng Lorus 1erdapaL empaL
bahaglan aLau sepusar yang uLama (bermula darlpada bawah bungga aLau buku Lerendah nalk ke aLas)
seperLl berlkuL

* kallks merupakan sepusar sepal yang luar blasanya lnl berwarna hl[au LeLapl kellhaLan seolah
olah kelopak dalam sebllangan spesles
* korola merupakan sepusar kelopak blasanya nlpls lembuL dan berwarnawarnl unLuk menarlk
serangga supaya dapaL membanLu proses pendebungan
* androeslum (darlpada bahasa Creek andros olkla rumah lelakl) Lerdlrl darlpada saLu aLau dua
sepusar sLamen dengan seLlap sLamen merupakan sebaLang fllamen yang mempunyal anLer pada
hu[ungnya unLuk menghasllkan debunga uebunga mengandungl gameL [anLan
* glneslum (darlpada bahasa Creek gynalkos olkla rumah perempuan) Lerdlrl darlpada saLu aLau
leblh plsLll karpel lalah organ pemblakan beLlna yang mengandungl ovarl serLa ovulovul yang
mengandungl gameL beLlna SebaLang plsLll mungkln Lerdlrl darlpada saLu karpel yang Lunggal aLau
sebllangan karpel yang dlgabungkan bersamasama unLuk men[adlkan saLu plsLll bagl seLlap bunga
(bunga yang sebeglnl dlgelarkan apokarpa) SLlgma lalLu bahaglan hu[ung plsLll yang leklL lalah
penerlma debunga SLll lalLu Langkal yang menyangga sLlgma men[adl laluan unLuk penumbuhan Llub
debunga darl buLlrbuLlr debunga yang LerlekaL pada sLlgma ke ovul dan membawa bahanbahan
pemblakan


1ullp androeslum dan glneslum
enylmpangan darlpada pelan sLrukLur yang Llplkal

Walaupun sLrukLur bunga yang dlhu[ahkan dlaLas dlanggap sebagal pelan sLrukLur yang Llplkal spesles
spesles Lumbuhan menun[ukkan kepelbagalaan pengubahsualan yang luas darlpada pelan lnl
engubahsualanpengubahsualan lnl adalah penLlng dalam evolusl Lumbuhan berbunga dan dlgunakan
oleh ahllahll boLanl unLuk mengasaskan hubungan anLara speslesspesles Lumbuhan umpamanya
keduadua subkelas Lumbuhan berbunga dapaL dlbezakan melalul bllangan organ bunga dalam seLlap
sepusar dlkoLlledon blasanya mempunyal 4 aLau 3 organ (aLau angka kandungan 4 aLau 3) dalam seLlap
sepusar dan monokoLlledon mempunyal Llga aLau angka kandungan Llga SebaLang plsLll ma[muk
mungkln mempunyal hanya dua karpel aLaupun langsung Lldak mempunyal kalLan dengan generallsasl
monokoL dan dlkoL yang dlhuralkan dl aLas

ualam kebanyakan spesles bungabunganya mempunyal keduadua plsLll dan sLamen seperLl yang
dlperlhalkan dl aLas 8ungabunga lnl dlLakrlf oleh ahllahll boLanl sebagal sempurna dwlseksual aLau
hermafrodlL 8agalmanapun dalam sebllangan spesles Lumbuhan bunganya Lldak sempurna aLau
unlseks lalLu mempunyal hanya bahaglan [anLan (sLamen) aLau beLlna (plsLll) ualam kes LersebuL dl
mana sebuah Lumbuhan adalah [anLan aLau beLlna spesles lLu dlanggap sebagal Lumbuhan dleslsme
8agalmanapun [lka bunga [anLan dan bunga beLlna berLumbuh dalam Lumbuhan yang sama spesles lLu
dlanggap sebagal Lumbuhan moneslsme
1angkap padaL unLuk bunga uay llly yang menun[ukkan enam sLamen bersamasama dengan sLlgma dan
sLll plsLll

Sebllangan bunga mempunyal keduadua sLamen dan plsLll yang berupaya unLuk penswasenyawaan
SlfaL lnl menlngkaLkan kemungklnan unLuk menghasllkan bl[l LeLapl mengehadkan kelalnan geneLlk kes
penswasenyawaan yang keLerlaluan Ler[adl dalam bungabunga yang selalu mensenyawakan sendlrl
seperLl bunga dandellon Seballknya banyak spesles Lumbuhan mempunyal [ara unLuk menghalangkan
penswasenyawaan 8unga [anLan dan bunga beLlna dalam Lumbuhan yang sama Lldak akan muncul pada
masa yang sama aLau debunga darlpada pokok yang sama Lldak berupaya mempersenyawakan ovul
ovulnya !enls bungabunga Lerakhlr lnl yang mempunyal penyekaL klmla unLuk debunga sendlrl dlru[uk
sebagal mandul sendlrl aLau Lak serasl sendlrl (slla llhaL keseksualan Lumbuhan)

erblncangan Lambahan LenLang pengubahsualan bunga darlpada pelan asas dlberlkan dalam rencana
rencana bagl seLlap bahaglan asas bunga 8agl speslesspesles yang mempunyal leblh darlpada saLu
bunga pada pakslnya koleksl bunga lLu dllsLllahkan sebagal lnfloresen uarl segl lnl perhaLlan mesLl
dlambll unLuk memperLlmbangkan apakah lLu bunga umpamanya dalam lsLllah boLanl sekunLum
bunga dalsl aLau bunga maLaharl yang Lunggal Lldak dlanggap sebagal sekunLum bunga LeLapl
seballknya sebagal kepala bunga saLu lnfloresen Lerdlrl darlpada banyak bunga yang kecll (kekadang
dlgelarkan floreL) AnaLoml unLuk seLlap bunga kecll lLu mungkln mengambll benLuk yang dlhuralkan dl
aLas


8umus bunga

8umus bunga lalah cara unLuk melambangkan sLrukLur bunga melalul huruf angka dan slmbol yang
khusus 8lasanya rumus am dlgunakan unLuk mewaklll sLrukLur bunga unLuk sesuaLu famlll Lumbuhan
dan bukannya unLuk sesuaLu spesles yang khusus erlambangan yang berlkuL Lelah dlgunakan

Ca kallks (sepusar sepal umpamanya Ca3 3 sepal)
Co korola (sepusar kelopak umpamanya Co3(x) bllangan kelopak dalam angka kandungan Llga)

Z dlLambahkan unLuk bunga zlgomorfl (umpamanya CoZ6 zlgomorfl dengan 6 kelopak)

A androeslum (sepusar sLamen umpamanya A~ banyak sLamen)
C glneslum (karpel umpamanya C1 bermonokarpel)

x unLuk mewaklll nombor boleh ubah
~ unLuk mewaklll banyak

8umus bunga akan kellhaLan seperLl berlkuL

Ca3Co3A10 ~C1

8anyak lagl slmbol yang laln dlgunakan (slla llhaL 1)
lungsl bunga
8uLlrbuLlr debunga pada sLlgma bunga llll

lungsl bunga lalah unLuk men[adl penganLara bagl penyaLuan gameL [anLan dan gameL beLlna roses lnl
dllsLllahkan sebagal pendebungaan 8anyak bunga berganLung kepada angln unLuk menggerakkan
debunga anLara bungabunga spesles yang sama Ada [uga yang berganLung kepada halwan khususnya
serangga unLuk berbuaL demlklan 1empoh masa yang mana proses lnl dapaL dllakukan (lalLu bunga
Lelah men[adl maLang dan berfungsl) dlgelarkan anLesls

8anyak bunga dalam alam semula [adl Lelah dlevoluslkan unLuk menarlk halwanhalwan unLuk
mendebungakan bunga ergerakanpergerakan agen pendebungaan memberlkan peluang unLuk
penggabungan semula geneLlk dalam populasl Lumbuhan yang Lersebar 8unga yang dldebungakan oleh
serangga dlnamakan bunga berenLomoflll (secara harflah clnLa akan serangga)

8ungabunga blasanya mempunyal kelen[ar yang dlgelarkan nekLarln pada berbagalbagal bahaglannya
unLuk menarlk halwanhalwan 8urung dan lebah merupakan pendebunga yang blasa keduadua
halwan lnl mempunyal pengllhaLan warna dan memlllh bunga yang berwarnawarnl Sebllangan bunga
mempunyal corakcorak yang dlnamakan panduan madu bunga yang menun[ukkan LempaL madu bunga
kepada pendebungapendebunga corakcorak hanya dapaL dlllhaL oleh klLa dl bawah cahaya
ulLraunggu LeLapl corakcorak lLu boleh dlnampak oleh lebahlebah dan sebllangan serangga yang laln

8ungabunga [uga menarlk pendebungapendebunga melalul bau 8anyak bau adalah harum bagl klLa
LeLapl bukan kesemuanya Sebllangan Lumbuhan seperLl 8afflesla LlLan arum dan pawpaw Amerlka
uLara (Aslmlna Lrlloba) dldebungakan oleh lalaL dan oleh lLu menghasllkan bau daglng basl
8agalmanapun pendebungapendebunga LerLarlk kepada Lumbuhan mungkln dlsebabkan hendak
mencarl madu bunga unLuk makan enyusunan sLamen memasLlkan bahawa buLlrbuLlr debunga
dlplndahkan kepada LubuhLubuh pendebunga ualam pengumpulan madu bunga darlpada banyak
bunga dalam spesles yang sama pendebunga memlndahkan buLlrbuLlr debunga yang LerlekaL pada
Lubuhnya anLara semua bunga yang dllawaLl

8ungabunga unLuk spesles yang laln dlperdebungakan oleh angln (umpamanya rumpuLrumpuL) oleh
sebab bungabunga lnl Lldak perlu menarlk pendebunga bunganya Lldak beglLu menon[ol 8ungabunga
yang dldebungakan oleh angln dlru[uk sebagal bunga beranemofl Sedangkan buLlrbuLlr bunga
berenLomoflll cenderung berslfaL besar melekaL serLa kaya dengan proLeln (lagl saLu faedah unLuk
pendebunga) buLlrbuLlr debunga unLuk bunga beranemoflll blasanya kecll amaL rlngan dan Lldak
mempunyal banyak nllal pemakanan kepada serangga walaupun la maslh dlkumpulkan semasa
kekurangan makanan Lebah madu dan kumbang bumbel berkumpul debunga [agung secara akLlf
walaupun debunga lnl Lldak berguna kepada seranggaserangga lLu

1erdapaL banyak kekellruan LenLang peranan bunga dalam alergl umpamanya pokok Solldago (bahasa
lnggerls goldenrod) yang berslfaL enLomoflll serlng dlsalahkan unLuk rlnlLls alergl walaupun
debunganya bukan debunga bawaan udara Seballknya alergen unLuk penyaklL lLu blasanya lalah
debunga Ambrosla (bahasa lnggerls ragweed) yang berslfaL anemoflll dan dapaL melayanglayang
sehlngga beberapa kllomeLer
8unga unLuk berkebun dan horLlkulLur

8encana uLama dan rencana berkalL erkebunan PorLlkulLur Senaral bunga dan 8ldang enggubahan
8unga
8unga dalam kehldupan harlan

ada masa yang moden lnl orangorang Lelah menanam membell memakal aLaupun hanya mendekaLl
bungabunga dan pokokpokok yang sedang berbunga sebahaglannya kerana bau bunga yang harum ul
seluruh dunla pen[ualpen[ual bunga men[ual bunga unLuk pelbagal ke[adlan dan ma[lls
SLargazer saLu kacukan Llllum amaL wangl

* unLuk kelahlran aLau pembapLlsan
* Sebagal korsa[ aLau bunga hlasan yang dlpakal unLuk ma[lls soslal aLau unLuk percuLlan
* Sebagal bunga perkahwlnan unLuk ma[lls perkahwlnan dan perhlasan dewan
* Sebagal perhlasan unLuk menerangl rumah
* Sebagal hadlah penglngaLan unLuk ma[lls selamaL [alan parLl selamaL pulang dan hadlah rlndu
akan anda
* Sebagal bunga upacara pengebumlan dan penyaLaan rasa slmpaLl Lerhadap orang yang sedang
berdukaclLa

en[ualpen[ual berganLung kepada serangkalan penanam komersll dan pengangkuL unLuk mendukung
perdagangan lnl unLuk memperoleh bungabunga dl luar muslm negara sendlrl pen[ual bunga
menghubungl pemborong dan penglmporL yang mempunyal perhubungan langsung dengan penanam
penanam dl negara laln unLuk membekalkan bungabunga LersebuL
8unga sebagal lambang

8anyak bunga mempunyal perlambangan yang penLlng dalam kebudayaan 8ldang unLuk pemberlan
maksud kepada bungabunga dlkenall sebagal florlografl Sebllangan darlpada conLohconLoh yang leblh
blasa adalah seperLl berlkuL

* 8unga ros dlberlkan sebagal slmbol unLuk clnLa kecanLlkan dan keghalrahan
* 8unga popl lalah lambang unLuk menyenangkan haLl pada masa LerdapaL kemaLlan ul unlLed
klngdom AusLralla dan kanada bunga popl merah dlpakal unLuk memperlngaLl askaraskar yang mauL
dalam peperangan
* 8unga lrls/llll dlgunakan unLuk pengebumlan sebagal lambang unLuk meru[uk kepada
menghldupkan semula/hldup 8ungabunga lnl [uga dlkalLkan kepada blnLangblnLang (maLaharl)
dlsebabkan kelopaknya yang kllaL
* 8unga dalsl lalah lambang unLuk kesuclan haLl

8ungabunga dalam senl blasanya melambangkan alaL kelamln wanlLa seperLl yang dapaL dlperllhaLkan
dalam karyakarya ahll senl lukls seperLl Ceorgla Ckeefe lmogen Cunnlngham dan !udy Chlcago
Calerl

* Calerl gambar bunga yang mengandungl banyak gambar bunga
* Calerl bunga ros yang mengandungl banyak bunga ros


*

Alamanda/8unga Loceng kunlng
*

8unga kerLas/8egonla
*

Cllvla mlnlaLa
*

Lplloblum AngusLlfollum

*

Ceranlum sylvaLlcum
*

Pydrangea macrophylla
*

Mammllarla glganLea
*

apaver nudlcaule

8u[ukan

* Lames A ! 1961 Morphology of Lhe Anglosperms McCrawPlll 8ook Co new ?ork

auLan luar
Wlklmedla Commons mempunyal medla berkalLan llowers
WlkLlonarylogosvg
engerLlan 8unga dalam WlkLlonary bahasa Melayu sebuah kamus bebas

* llowerlng Palaman 8lologl klmball
* Wllllam 8lake Ah Sunllower
* Skema bunga


Senaral pokok okok mangga
A 8 C u L l C P l ! k L M n C C 8 S 1 u v W x ? Z

ulambll darlpada hLLp//mswlklpedlaorg/wlkl/8unga
kaLegorl 8unga
AlaLan perlbadl

* Log masuk / buka akaun

8uang nama

* 8encana
* erblncangan

kelalnan

8upa

* 8aca
* LlhaL sumber
* LlhaL se[arah

1lndakan

Carl
Carl
andu arah

* Laman uLama
* 1ln[au
* Pal semasa
* 8encana rawak

erhubungan

* 1enLang Wlklpedla
* orLal masyarakaL
* erubahan Lerklnl
* Pubungl kaml
* Menderma
* 8anLuan
* kedal kopl

CeLak/eksporL

* ClpLa buku
* MuaL Lurun sebagal ul
* versl boleh ceLak

AlaLan

* auLan ke laman lnl
* erubahan berkalLan
* Laman khas
* auLan kekal
* eLlk laman lnl