II A8D0LnAMID'IN ISLAM 8IkLII SIASL1I

ll AbdulhamlL 21 Lylul 1842 yilinda dogdu 8abasi adl;ah AbdulmeclL(18391861)

annesl 1lri Mu[gn kadin Lfendl ldl
1
31 AgusLos 1876 yilinda oLuz drduncu Csmanli
padl;ahi olarak LahLa ikLi CLuz u yillik salLanaLindan sonra 27 nlsan 1909'da LahLan
lndlrlldl kalan mrunu nce Selanlk'Le sonra 8eylerbeyl konak hapslnde gelrdl ve 10
5ubaL 1918'de lmu;Lur
2

ll AbdulhamlL'ln LahLa ikLigi sirada Csmanli uevleLl'nln llnde bulundugu duruma
bakacak olursak 1876 yilinda 8ulgarlar 8odop uaglari yreslnde bagimsizlik lln ayaklanip
Musluman kylerl yakipyikmaya ba;lami;lardi 8osna Persek'Le aLi;malar ;lddeLlendl
8u kari;iklilara oradan buradan derlenerek mudahale edllmeye ali;ildi Csmanli uevleLl
Lum bunlarla ugra;irken Avrupalilar PirlsLlyanlarin kaLllam" inin durdurulmasi lln
kiyameLler koparmakLaydilar Selanlk'Le Alman ve lransiz konsoloslari lduruldu 13
Mayis'La buyuk Avrupa devleLlerl Csmanli hukumeLlne PirlsLlyan halkin haklari guvence
alLina alinmazsa mudahale edeceklerlnl blldlren blr ulLlmaLom verdller
3
8u kesln uyaridan
sonra Abdulazlz LahLan lndlrlllp yerlne v MuraL gelrllmeslne ragmen l ve di;
kari;ikliklarin arkasi alinamami; SirblsLan ve karadag 8usya'nin da desLeglnl alarak Lum
Slavlari ayaklandirmak lln Csmanli'ya sava; llan eLLller 8unun uzerlne 31 agusLos
1876'da v MuraL LahLan lndlrlldl ve ll AbdulhamlL'ln culsu llan edlldl
4

Csmanli uevleLl bu ;arLlar llndeyken LahLa oLuran ll AbdulhamlL hukumdarliginda
yikilmak uzere olan Csmanli uevleLlnl lzledlgl ba;arili denge pollLlkasi sayeslnde oLuz u yil
daha ayakLa LuLmayi ba;armi;Lir Avrupa emperyallzmlnln dunyanin her Larafina yayildigi
Csmanli uevleLl lln sorun hallne gelen mllllyeLlllgln arLLigi bu dnemde ll AbdulhamlL
lransa lLalya lngllLere 8usya glbl smurgecl buyuk devleLlere kar;i LehdlL unsuru olarak
hallfellk vasfini kullanmi;Lir unku bu buyuk devleLlerln smurgelerl halki Musluman olan
Lopraklarda bulunmakLaydi ll AbdulhamlL denge pollLlkasi paralellnde dunya
Muslumanlarina ynelerek lslamci glrl;lmlerde bulunmu;Lur
uevleLln kurulu; reeLelerlnden blrl olan hllafeLl lngllLere ve 8usya ba;La olmak
uzere Musluman smurgelerl olan devleLlere kar;i blr LehdlL unsuru olarak kullanilmi;Li
3

8u paralelde Muslumanlar uzerlnde sz sahlbl oldugunu gsLermek lln dunyanin drL blr
bucagindakl Muslumanlarla lll;kller kurmaya zen gsLerllml;Llr
SulLan AbdulhamlL lslamci glrl;lmlerlnl 5lllerle de llgllenerek surdurmu;Lur lran lle
yakinla;maya ali;mi; fakaL ba;arili olamami;Lir 8unun yaninda 5ll vaLanda;lar nazarinda

1
Lngln Akarli ll Abdulhamld PayaLi ve lkLldari"Csmanli(ed Culer Lren) ll cllL Ankara 1999 s233263
2
Agm s233
3
Agm s23334
4
Agm s 234
3
Cezml Lraslan ll Abdulhamld ve Csmanli uevleLl'nln lslam 8lrllgl SlyaseLl" Csmanli(ed Culer Lren)ll
cllL Ankara 1999 s 393
ok nufuslu lranli mucLehldler hallfellge baglanmaya ali;mi;Lir uevleLe ve hallfellge
presLl[ kazandirmak amalanmi;Lir
8aLinin anladigi ve korkLugu glbl blr pollLlka gerekle;Llrecek blr Csmanli uevleLl
yokLu Ancak smurgecl devleLlerln yerslz korkusunu grunce bu durumu blr LehdlL
unsuru olarak kullanmaya ba;lardi Agirlikli olarak lslamciligi uygularken Csmanliligi
Lamamen fark eLmemekle 8alkanlardakl harekeL alanini korumayi ba;armi; ve llerlsl lln
devleLln unsuru 1urklugu gzeLmesl korumasi ve gulenmeslne zen gsLerebllmesl lse
onun ba;arisinin Lemel unsurlarini Le;kll eLmekLeydl
6
8u glrl;lmlerln bazilarini ele alacak
olursak ;yle siralayablllrlz
O ollLlkada an lslmlzm llk kez 8usya'ya kar;i yuruLulen Csmanli sulLaninin kendl
blgelerl di;indakl zelllkle kirim'dakl dlni yargi hakkini Lalep eLmeslyle
ba;lami;Lir
7
8ylece bagimsizlik kazanmi; balkan devleLlnln eLkllenmesl
nlenmeye ali;ilmi;Lir
O uaha sonrakl ali;malarinda sulLan dunyanin e;lLll blgelerlnde anlslmci
faallyeLlerde bulunmu;Lur ln'e muml blr heyeL ve glzll a[anlar gnderml;
ln'dekl Musluman llderlerle baglanLi kurarak Worpkvon (Abdulrahman) glbl lnll
Musluman llderlerl ulkeye daveL eLml;Llr
8

O 1871 yilinda !apon di;l;lerl bakani sekreLerl olan luku;i 'nln lsLanbul'a gelmeslyle
anlslamci glrl;lmlerln yolu !aponya'ya da ailmi;Lir
9

O SulLan ll AbdulhamlL'ln lsLegl uzerlne lsLanbul'da !apon dlll lle llglll semlnerler de
verllml; ll AbdulhamlL Larafindan madalya ve hedlyeler sunulmu;Lur 8urada
subaylara !aponca greLml;lerdlr 8u lkl !apon hocanin grencllerlnden blrl 1urklye
CumhurlyeLl uevleLl'nln kurucusu MusLafa kemal'dl
10
8u lkl !apon hoca lse llk
!apon Muslumanlar olmu;lardir
11

O AbdulhamlL Plcaz ve kuLsal Lopraklarin savunmasini usLlenml; ve Muslumanlarin
hacca gldl;lnl kolayla;Lirmak lln Mekke'ye kadar demlryolu d;eLml;Llr
12

O Muslumanlarin eglLlmlne de nem verml; llk ve orLa grenlmln Anadolu'da Arap
vllayeLlerlnde lrak Llbya ;ehlrlerl glbl yogunlukLa ya;ayan Muslumanlarin eglLlm
ve greLlml lln aba gsLerml;Llr

6
Agm s368
7
Pee Soo Lee ll Abdulhamld ve uogu Asya'dakl anlslmlsL slyaseLl" Csmanli(ed Culer Lren)ll CllL
Ankara s 373
8
Agm s 374373
9
Agm s376
10
Agm s378
11
Musluman oldukLan sonra bu lkl !apon hocadan ?amada lslmll hocaya Abdul Palll noda lslmll hocaya
Abdul Paklm lslmlerl verllml;Llr
12
lrancois Ceorgeon ll Abdulhamld" Csmanli(ed Culer Lren) ll cllL Ankara s271
Ana haLlariyla saydigimiz ll AbdulhamlL'ln glrl;lm pollLlkalari dunyada blr lslmci
blrllk kurmak degll zelllkle lnglllzlerln Arap mllllyeLlllglnl yaymak ve Araplarin hakki
oldugunu lddla ederek blgede bluculuk yapmak Csmanli devleLlne kar;i ki;kirLmak ve
Misir hidlvlnl hallfe yapmak gayreLlnl nlemek amaciyla bu pollLlkayi lzleml; bu
glrl;lmlerde bulunmu;Lur ln'e ve !aponya'ya elller gnderlp lll;kl kurmasinin sebeblnl
lse Muslumanlari Avrupali ve 8us emperyallsLlere kar;i uyarmak bllgllendlrmek ve
korumak olablleceglnl syleyeblllrlz
8u amala yapLiklari lslmci glrl;lmlerl denge pollLlkasi paralellnde olmu;Lur
Smurgecl gulere kar;i Muslumanlari uyarmi; ve blllnlendlrmeye ali;mi;Lir
LmperyallsL devleLlerl hallfellk makamini blr LehdlL unsuru olarak kullanip rahaLsiz ve
Ledlrgln eLmeyl amalami; ve bu gayeslnl ba;armi;Lir
?ikilma sureclndekl blr lmparaLorlugu byleslne dehaca blr sLraLe[l lle ba;ariyla
yneLLlglnl syleyeblllrlz
Sonu olarak Csmanli uevleLl'nln di; pollLlkasinda ;uurlu olarak an nlLellkll blr
pollLlka yururluge koymasi sadece savunma amacina ynellk olablllrdl















kA?nAkALA8
L8ASLAn Cezml ll Abdulhamld ve lslm 8lrllgl lsLanbul 1991
L8Ln Culer(haz) Csmanli Ankara ?enl 1urklye ?ayinlari 1999
PCCACCLu Mehmed ll Abdulhamld'ln MuhLiralari lsLanbul1976
kCLCCLu Crhan Abdulhamld Ceregl lsLanbul1987
?lLMAZ A ALalay(haz) Abdulhamld'ln PaLira uefLerl lsLanbul AlLar ?ayinlari1973
wwwdallogneLLr 04042010
wwwosmanll700genLr 04042010
wwwLheoLLomansorgLr 04042010