http://www.ebook.edu.

vn

Bai giang "ieukhien kh nen "

CHNG 1: C S LY THUYET VE KH NEN.

1.1. S PHAT TRIEN CUA KY THUAT KH NEN

ng dung kh nen a co t thi trc Cong Nguyen, tuy nhien s phat trien cua
khoa hoc ky thuat thi o khong ong bo, nhat la s ket hp cac kien thc ve c hoc,
vat ly, vat lieu ... con thieu, cho nen pham vi ng dung cua kh nen con rat han che.
Mai en the ky th 19, cac may moc thiet b s dung nang lng kh nen lan
lt c phat minh. Vi s phat trien manh me cua nang lng ien, vai tro s dung
nang lng bang kh nen b giam dan. Tuy nhien, viec s dung nang lng bang kh
nen van ong mot vai tro cot yeu nhng lnh vc ma khi s dung ien se khong an
toan. Kh nen c s dung nhng dung cu nho nhng truyen ong vi van toc ln
nh: bua hi, dung cu dap, tan inh nhat la cac dung cu, o ga kep chat trong cac
may.
Sau chien tranh the gii th hai, viec ng dung nang lng bang kh nen trong
ky thuat ieu khien phat trien kha manh me. Nhng dung cu, thiet b, phan t kh nen
mi c sang che va ng dung vao nhieu lnh vc khac nhau. S ket hp kh nen vi
ien - ien t se quyet nh cho s phat trien cua ky thuat ieu khien trong tng lai.
1.2 KHA NANG NG DUNG CUA KH NEN
1.2.1. Trong lnh vc ieu khien
Nhng nam 50 va 60 cua the ky 20 la giai oan ky thuat t ong hoa qua trnh
san xuat phat trien manh me. Ky thuat ieu khien bang kh nen c phat trien rong
rai va a dang trong nhieu lnh vc khac nhau. Ch rieng Cong Hoa Lien Bang c
a co 60 hang chuyen san xuat cac phan t ieu khien bang kh nen.
He thong ieu khien bang kh nen c s dung nhng lnh vc ma o hay
xay ra nhng vu no nguy hiem nh cac thiet b phun sn, cac loai o ga kep cac chi
tiet nha, chat deo hoac cac lnh vc san xuat thiet b ien t, v ieu kien ve sinh moi
trng rat tot va an toan cao. Ngoai ra, he thong ieu khien bang kh nen con c s
dung trong cac day chuyen ra t ong, trong cac thiet b van chuyen va kiem tra cua
thiet b lo hi, thiet b ma ien, ong goi, bao b va trong cong nghiep hoa chat.
1.2.2. Trong cac he thong truyen ong
- Cac dung cu, thiet b may va ap:
Cac thiet b, may moc trong lnh vc khai thac nh: khai thac a, khai thac than, trong
cac cong trnh xay dng nh: xay dng ham mo, ng ham.
- Truyen ong quay:
Truyen ong ong c quay vi cong suat ln bang nang lng kh nen gia thanh
rat cao. Neu so sanh gia thanh tieu thu ien cua mot ong c quay bang nang lng
Chng 1: C s ly thuyet ve kh nen.

http://www.ebook.edu.vn

Bai giang "ieukhien kh nen "

kh nen va mot ong c ien co cung cong suat, th gia thanh tieu thu ien cua mot
ong c quay bang nang lng kh nen cao hn 10 en 15 lan so vi ong c ien.
Nhng ngc lai the tch va trong lng nho hn 30% so vi ong c ien co cung
cong suat.
Nhng dung cu van vt, may khoan, cong suat khoang 3,5 kW, may mai, cong
suat khoang 2,5 kW cung nh nhng may mai vi cong suat nho, nhng vi so vong
quay cao khoang 100.000 v/ph th kha nang s dung ong c truyen ong bang kh nen
la phu hp.
- Truyen ong thang:
Van dung truyen ong bang ap suat kh nen cho truyen ong thang trong cac
dung cu, o ga kep chi tiet, trong cac thiet b ong goi, trong cac loai may gia cong
go, trong cac thiet b lam lanh cung nh trong he thong phanh ham cua oto.
- Trong cac he thong o va kiem tra:
1.3. NHNG AC TRNG CUA KH NEN
- Ve so lng: co san khap moi ni nen co the s dung vi so lng vo han.
- Ve van chuyen: kh nen co the van chuyen de dang trong cac ng ong, vi
mot khoang cach nhat nh. Cac ng ong dan ve khong can thiet v kh nen sau khi
s dung se c cho thoat ra ngoai moi trng sau khi a thc hien xong cong tac.
- Ve lu tr: may nen kh khong nhat thiet phai hoat ong lien tuc. Kh nen co
the c lu tr trong cac bnh cha e cung cap khi can thiet.
- Ve nhiet o: kh nen t thay oi theo nhiet o.
- Ve phong chong chay no: khong mot nguy c nao gay chay bi kh nen, nen
khong mat chi ph cho viec phong chong chay. Khong kh nen thng hoat ong vi
ap suat khoang 6 bar nen viec phong no khong qua phc tap.
- Ve Tnh ve sinh: kh nen c s dung trong cac thiet b eu c loc cac bui
ban, tap chat hay nc nen thng sach, khong mot nguy c nao ve mat ve sinh. Tnh
chat nay rat quan trong trong cac nganh cong nghiep ac biet nh: thc pham, vai si,
lam san va thuoc da.
- Ve cau tao thiet b: n gian nen re hn cac thiet b t ong khac.
- Ve van toc: kh nen la mot dong chay co lu toc ln cho phep at c toc o
cao (van toc lam viec trong cac xy - lanh thng t 1 - 2 m/s).
- Ve tnh ieu chnh: van toc va ap lc cua nhng thiet b cong tac bang kh nen
c ieu chnh mot cach vo cap.
- Ve s qua tai: cac cong cu va cac thiet b c kh nen am nhan tai trong cho
en khi chung dng hoan toan cho nen se khong xay ra qua tai.
1.4. U NHC IEM CUA HE THONG TRUYEN ONG BANG KH NEN
1.4.1. u iem:
Chng 1: C s ly thuyet ve kh nen.

http://www.ebook.edu.vn

Bai giang "ieukhien kh nen "

- Do kha nang chu nen (an hoi) ln cua khong kh, cho nen co the trch cha
de dang. Nh vay, co kha nang ng dung e thanh lap mot tram trch cha kh nen.
- Co kha nang truyen nang lng xa, bi v o nht ong hoc cua kh nen nho
va ton that ap suat tren ng ong nho.
- ng dan kh nen thai ra khong can thiet.
- Chi ph thap e thiet lap mot he thong truyen ong bang kh nen, bi v phan
ln trong cac x nghiep he thong ng dan kh nen a co san.
- He thong phong nga ap suat gii han c bao am.
1.4.2. Nhc iem:
- Lc truyen tai thap.
- Khi tai trong trong he thong thay oi th van toc cung thay oi. Bi v kha
nang an hoi cua kh nen ln, cho nen khong the thc hien c nhng chuyen ong
thang hoac quay eu.
- Dong kh nen thoat ra ng dan gay ra tieng on.
Hien nay, trong lnh vc ieu khien, ngi ta thng ket hp he thong ieu
khien bang kh nen vi ien hoac ien t. Cho nen rat kho xac nh mot cach chnh
xac, ro rang u nhc iem cua tng he thong ieu khien.
Tuy nhien, co the so sanh mot so kha canh, ac tnh cua truyen ong bang kh
nen oi vi truyen ong bang c, bang ien.
ST
T
1
1.1
1.2
2
2.1
2.2
3
3.1
3.2

Bang 1.1. Pham vi ng dung cua cac he thong ieu khien

Trng hp ng dung
K
-K -C C TL
Truyen ong quay vi cong suat > 2kW
Truyen ong quay vi cong suat < 2 kW
So vong quay > 10.000 v/ph
Truyen ong thang, quang ng <200 mm,
tai trong <20kN
Truyen ong thang, quang ng<500 mm,
tai trong <20kN
Truyen ong thang, quang ng>500 mm,
tai trong < 6 kN
ieu khien nhieu hn 10 tien trnh
ieu khien t hn 10 tien trnh
ieu khien t hn 6 tien trnh
Cac ky hieu:
K:
ieu khien bang kh nen.
-K: ieu khien bang ien kh nen.

Chng 1: C s ly thuyet ve kh nen.

6
6
6
6

3
3

6
6
6
6

6
6
6
6

6
3

6
6
6

3
3

http://www.ebook.edu.vn

-C:
:
C:
TL:
3:
:
:
6:

Bai giang "ieukhien kh nen "

ieu khien bang ien c.

ieu khien bang ien.
ieu khien bang c.
ieu khien bang thuy lc.
Co kha nang ng dung thch hp.
Co the ng dung.
Co the ng dung trong nhng trng hp ac biet.
Khong the ng dung c.

1.6. N V O TRONG HE THONG IEU KHIEN

1.6.1. Ap suat:
n v c ban cua ap suat theo he SI la Pascal (Pa).
1 Pascal la ap suat phan bo eu len be mat co dien tch 1m2 vi lc tac ong
vuong goc len be mat o la 1 Newton (N).
1 Pascal (Pa) = 1 N/m2.
Trong thc te ngi ta dung n v boi so cua Pascal la Megapascal (MPa).
1 Mpa = 106 Pa.
Ngoai ra con dung n v bar, vi 1 bar = 105 Pa.
1.6.2. Lc
n v cua lc la Newton (N).
1 Newton (N) la lc tac ong len oi trong co khoi lng 1 kg vi gia toc 1
2
m/s .
1.6.3. Cong
n v cua cong la Joule (J).
1 Joule (J) la cong sinh ra di tac ong cua lc 1 N e vat the dch chuyen
quang ng 1 m. 1 J = 1 Nm.
1.6.4. Cong suat:
n v cua cong suat la Watt.
1Watt (W) la cong suat, trong thi gian 1 giay sinh ra nang lng 1 Joule.
1 W = 1 J/s = 1 Nm/s.
1.6.5. o nht ong
o nht ong khong co vai tro quan trong trong he thong ieu khien bang kh
nen. n v cua o nht ong la m2/s. 1 m2/s la o nht ong cua mot chat long co o
nht ong lc 1 Pa.s va khoi lng rieng 1 kg/m3 .

= .

Trong o:
: o nht ong [Pa.s].
: khoi lng rieng [kg/m3].
Chng 1: C s ly thuyet ve kh nen.

http://www.ebook.edu.vn

Bai giang "ieukhien kh nen "

: o nht ong [m /s].

Ngoai ra, ngi ta con s dung n v o o nht ong la stokes (St) hoac la
centistokes (cSt).
Nhiet o t ( C)
0

1 bar
0,25

0,20

0,15
2 bar
0,10

3 bar
4
5
6
7

0,05

bar
bar
bar
bar

0 20 40 60 80 100 120 140

Hnh 1. S phu thuoc ap suat, nhiet o va o nht ong cua khong kh.

1.7. C S TNH TOAN KH NEN

1.7.1. Cac ai lng vat ly
ai lng vat ly

Bang 1.2. Cac ai lng vat ly c ban cua khong kh

K.hieu
Gia tr
n v
Ghi chu

ST
T
1
2
3

Khoi lng rieng

Hang so kh
Toc o am thanh

n
R
s

Nhiet lng rieng

5
6
7

So mu oan nhiet
o nht ong lc
o nht ong

cp
cv
K

1,293
287
331,2
344
1,004
0,717
1,4
17,17.10-6
13,28.10-6

kg/m3
J/kg.K
m/s
kJ/kg.K
kJ/kg.K
Pa.s
m2/s

T=273K, Pa=760
nhiet o 00C
nhiet o 200C
Ap suat hang so
The tch hang so
trang thai tieu chuan
trang thai tieu chuan

1.7.2. Phng trnh trang thai nhiet ong hoc

Chng 1: C s ly thuyet ve kh nen.

http://www.ebook.edu.vn

Bai giang "ieukhien kh nen "

Gia thiet kh nen trong he thong gan nh la kh ly tng. Phng trnh trang thai
nhiet tong quat cua kh nen:
pabs .V = m.R.T.
(1.1)
Trong o:
pabs: Ap suat tuyet oi [bar].
V: The tch cua kh nen [m3].
m: Khoi lng [kg].
R: hang so kh. [J/kg.K].
T: Nhiet o Kelvin [K].
p abs .V
= m.R
T

(1.2)

p1abs .V1 p 2 abs .V2

=
T1
T2

(1.3)

Hay:

Khoi lng khong kh m c tnh theo cong thc:

- Khi nhiet o T khong thay oi, ta co:
m

p 2 abs
p1abs

(1.4)

Hay:
2 = 1 .

p 2 abs
.
p1abs

(1.5)

- Khi ap suat p khong thay oi, ta co:

2 = 1 .

T1
.
T2

- Khi ca ba ai lng tren eu thay oi, ta co:

T . p .
2 = 1 2 abs 1 .
T2 . p1abs

(1.6)

(1.7)

The tch rieng cua khong kh:

v=

V
.[m3/kg].
m

(1.8)

Thay phng trnh (1.15) vao phng trnh (1.9), ta co phng trnh trang thai
cua kh nen:
p.v
= R , hay p.v = R.T.
T

(1.9)

Trong o; R la hang so kh.

Chng 1: C s ly thuyet ve kh nen.

http://www.ebook.edu.vn

Bai giang "ieukhien kh nen "

Nhiet lng rieng c la nhiet lng can thiet e nung nong khoi lng khong kh
1 kg len 10K. Nhiet lng rieng khi the tch khong thay oi ky hieu la cv, khi ap suat
khong thay oi ky hieu cp. ty so cua cv va cp goi la so mu oan nhiet k:
k=

cp

(1.10)

cv

Hieu so cua cp va cv goi la hang so kh R:

R = cp cv = cp

k 1
= cv(k -1)
k

(1.11)

Trang thai oan nhiet la trang thai ma trong qua trnh nen hay gian n khong co
nhiet c a vao hay lay i, co phng trnh sau:
p1.v1k = p2.v2k = hang so.
Hay

p1
v
T
= ( 2 ) k = ( 1 ) k 1 .
p2
v1
T2

(1.12)

Dien tch mat phang 1, 2, 5, 6 trong hnh 1.7 tng ng lng nhiet gian n cho
khoi lng kh 1 kg va co gia tr:
k 1
p1 .v1 v1
1
W =
k 1 v 2

k 1

p1 .v1 p 2 k
1
W =
k 1 p1

p .v T
W = 1 1 1 2
k 1 T1

(1.13)

Cong ky thuat Wt la cong can thiet e nen lng khong kh (V du trong may
nen kh) hoac la cong thc hien khi ap suat kh gian n. Dien tch mat phang 1, 2, 3, 4
trong hnh 1.7 la cong thc hien e nen hay cong thc hien kh ap suat kh gian n
cho 1 kg khong kh, co gia tr:
v k 1
k
Wt =
p1 .v1 1 1
k 1
v 2
k 1

p
k
2

W =
p1 .v1 1
p1
k 1

(1.14)

Trong thc te khong the thc hien c qua trnh ang nhiet hay oan nhiet.
Qua trnh xay ra thng nam trong khoang gia qua trnh ang nhiet va qua trnh oan
nhiet goi la qua trnh a bien va co phng trnh:
p1.v1n

p2.v2n

= hang so

Qua trnh ang nhiet:

v
T n 1
p
Hay 1 = 2 = 2
p 2 v1
T1

(1.15)

n = 1.

Chng 1: C s ly thuyet ve kh nen.

http://www.ebook.edu.vn

Bai giang "ieukhien kh nen "

Qua trnh ang ap:

Qua trnh oan nhiet:
Qua trnh ang tch:

n = 0.
n = k.
n = .
4

p1

p2
V1

V2

Hnh 1.2. Bieu o oan nhiet.

1.7.4. Phng trnh dong chay:

a/ Phng trnh dong chay lien tuc:
Lu lng kh nen chay trong ng ong t v tr 1 en v tr 2 la khong oi
(hnh 1.16), ta co phng trnh dong chay nh sau:
Qv1 = Qv2
Hay: w1.A1 = w2.A2 = hang so.
Trong o:
Qv1, Qv2[m3]: Lu lng dong chay tai v tr 1 va v tr 2.
w1 [m/s]:
Van toc dong chay tai v tr 1.
w2 [m/s]:
Van toc dong chay tai v tr 2.
2
Tiet dien chay tai v tr 1.
A1 [m ]:
2
A2 [m ]:
Tiet dien chay tai v tr 2.
b/ Phng trnh Becnully:
Phng trnh Becnully c viet nh sau:
m.

w12
p
w2
p
+ m.g .h1 + m 1 = m. 2 + m.g .h2 + m 2 .

2
2

(1.16)

Trong o:
m.

w2
:
2

m.g.h:
m.

g:
:
p:

ong nang.
The nang.

= V . p : Ap nang.

Gia toc trong trng.

Khoi lng rieng khong kh.
Ap suat tnh.

Chng 1: C s ly thuyet ve kh nen.

http://www.ebook.edu.vn

Bai giang "ieukhien kh nen "

Phng trnh 1.31 co the viet lai nh sau:

.g.h + p + w 2 = Hang so.

2

1.7.5. Lu lng kh nen qua khe h hep

Lu lng khoi lng kh qm qua khe h c tnh nh sau:
qm = . . A1 2 1 p [kg/s]
Hay q m = . . A1

2 p

[m3/s]

(1.17)
(1.18)

Trong o:
:
He so lu lng.
:
He so gian n.
2
Dien tch mat cat cua khe h.
A1 [m ]:
p = p1 p2: o chenh ap suat trc va sau khe h.
1:
Khoi lng rieng cua khong kh.
He so lu lng phu thuoc vao dang hnh hoc cua khe h va he so van toc.
2
Hnh 1.19 bieu dien moi quan he cua he so lu lng va ty so m = d 2 .
D

Trong hnh 1.20 bieu dien moi quan he cua he so gian n , ty so ap suat sau va
2
trc khe h p 2 p va ty so m = d 2 cua voi phun.
D
1

Hnh 1.3. He so lu lng.

Chng 1: C s ly thuyet ve kh nen.

http://www.ebook.edu.vn

Bai giang "ieukhien kh nen "

Hnh 1.4. He so gian n cua voi phun.

1.7.6. Ton that ap suat trong he thong ieu khien bang kh nen
Tnh toan chnh xac ton that ap suat trong he thong ieu khien bang kh nen la
van e rat phc tap. Ton that ap suat cua he thong bao gom:
- Ton that ap suat trong ong dan thang.
- Ton that ap suat trong tiet dien thay oi.
- Ton that ap suat trong cac loai van.
a/ Ton that ap suat trong ong dan thang:
Ton that ap suat trong ong dan thang (pR):
l. .w 2
p R = .
[N/m2]
(1.19)
2d

Trong o:
l [m]:
Chieu dai ong dan.
3
n = 1,293 [kg/m ]: Khoi lng rieng cua khong kh trang thai tieu chuan.
= n

p abs
[kg/m3]: Khoi lng rieng cua khong kh.
pn

pn = 1,013 [bar]:

Ap suat trang thai tieu chuan.

w [m/s]:

Van toc cua dong chay ( w = q v A ).

ng knh ong dan.

d [m]:
=

64
:
Re

He so ma sat ong, co gia tr cho ong trn va dong chay tang

(Re < 2230).

w.d
:
He so Reynold.
v
Chng 1: C s ly thuyet ve kh nen.
Re =

10

http://www.ebook.edu.vn
-6

Bai giang "ieukhien kh nen "

vn = 13,28.10 [m /s]:o nht ong hoc trang thai tieu chuan.

b/ Ton that ap suat trong tiet dien thay oi:
Trong he thong ong dan, ngoai ong dan thang con co ong dan co tiet dien thay
oi, dong kh phan nhanh hoac hp thanh, hng dong thay oi Ton that ap suat
trong nhng tiet dien o c tnh nh sau:

p EI = w 2 .
2

Trong o:
:
He so can, phu thuoc vao loai tiet dien ong dan, so Re.
- Khi tiet dien thay oi ot ngot:
Ton that ap suat:
2

A1 w12
.
[N/m2]
p EI = 1

AA

A
w 2
p EI = 1 1 . 1
2
AA

[N/m2]

Trong o: w1 va w2 la van toc chay trung bnh tiet dien A1 va A2.

- Khi ong dan gay khuc:
Ton that ap suat:
p E 2 = 0,5..w 2 [N/m ].
2

He so phu thuoc vao o nhan va o nham cua thanh ong, tra theo bang 1.5
Bang 1.3
o
o
o
o
o

15
22,5
30
45
60
90o
Hnh a
nhan
0,042
0,07
0,13
0,24
0,47
1,13
nham
0,062
0,15
0,17
0,32
0,68
1,27

0,71
0,94
0,15
3,72
6,28
Hnh b
a/D
0,48
0,51
0,35
0,28
0,36
0,40
nhan
0,64
nham
0,51
0,415
0,38
0,46
0,44

ong

- Trong he thong co cac ng ong b uon cong:

Ton that ap suat:

p E 3 = ges . w 2 [N/m2].
2
Trong o:
He so ges bao gom:
- u : He so can do o cong.
- Re : He so can do anh hng cua so Reynold (ma sat ong).
He so can u phu thuoc vao goc uon cong , t so R/d va chat lng be trong

Chng 1: C s ly thuyet ve kh nen.

11

http://www.ebook.edu.vn

Bai giang "ieukhien kh nen "

- Ton that ap suat trong ong dan khi phan dong:

Ton that ap suat trong ong phan nhanh:

p Ea = a . .w 2z .[N/m2]
2
Ton that ap suat trong ong dan thang:

p Ed = d . .w 2z .[N/m2]
2
Trong o:
Wz: van toc trung bnh trong ong dan chnh.
He so can a va d cua ong dan khi phan dong thuoc vao ty le dia/diz va ty le lu
lng qma/qmz.
Bang 1.4
Goc re nhanh
o
90
120o
135o
Ty le lu
Ong re nhanh, he so can a
lng
T so dia/diz
qma/qmz
1,0
0,8
0,6
1,0
0,8
0,6
1,0
0,8
0,6
0,2
0,79
0,84 1,00 0,71 0,75 0,88 0,68 0,72 0,83
0,4
0,74
0,88 1,31 0,57 0,69 1,07 0,51 0,61 0,98
0,6
0,81
1,05 1,89 0,53 0,75 1,53 0,43 0,64 1,40
0,8
1,00
1,37 2,72 0,97 0,96 2,26 0,44 0,78 2,09
1,0
1,30
1,82 3,81 1,75 1,27 3,26 0,54 1,06 3,05
Ty le lu
Ong dan thang, he so can d
lng
T so dia/diz
qma/qmz
1,0
0,8
0,6
1,0
0,8
0,6
1,0
0,8
0,6
0,2
0,00
0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00
0,4
0,02
0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02 0,02
0,6
0,08
0,08 0,08 0,08 0,08 0,08 0,08 0,08 0,08
0,8
0,19
0,19 0,19 0,19 0,19 0,19 0,19 0,19 0,19
1,0
0,35
0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35 0,35
- Ton that ap suat trong ong dan khi hp dong:
Ton that ap suat trong ong dan hp dong qma:

p Ea = a . .w 2z .[N/m2]
2

p Ed = d . .w 2z .[N/m2]
2
Trong o:
wz: van toc trung bnh trong ong dan chnh.
Chng 1: C s ly thuyet ve kh nen.

12

http://www.ebook.edu.vn

Bai giang "ieukhien kh nen "

He so can a va d cua ong dan khi hp dong phu thuoc vao t le dia/diz va t e
lu lng qma/qmz.
Bang 1.5
Goc re nhanh
o
45
60o
90o
Ty le lu
Ong re nhanh, he so can a
lng
T so dia/diz
qma/qmz
1,0
0,8
0,6
1,0
0,8
0,6
1,0
0,8
0,6
0,2
-0,41 -0,31 -0,11 -0,40 -0,30 -0,09 -0,38 -0,28 -0,06
0,4
-0,03
0,22 0,94 0,00 0,27 0,99 0,10 0,37 1,11
0,6
0,22
0,69 2,22 0,31 0,79 2,33 0,52 1,03 2,61
0,8
0,35
1,09 3,73 0,51 1,27 3,93 0,89 1,69 4,43
1,0
0,35
1,43 5,47 0,60 1,70 5,80 1,20 2,35 6,57
Ty le lu
Ong dan thang, he so can d
lng
T so dia/diz
qma/qmz
1,0
0,8
0,6
1,0
0,8
0,6
1,0
0,8
0,6
0,2
0,16
0,20 0,19 0,17 0,22 0,23 0,20 0,27 0,32
0,4
0,17
0,17 0,03 0,22 0,26 0,18 0,35 0,46 0,54
0,6
0,06
-0,04 -0,44 0,18 0,15 -0,10 0,47 0,60 0,71
0,8
-0,18 -0,44 -1,22 0,04 -0,11 -0,62 0,56 0,70 0,82
1,0
-0,53 -1,03 -2,32 -0,19 -0,51 -1,39 0,62 0,76 0,86
- Ton that ap suat trong ong phan nhanh:

p E 5 = . .w 2 .[N/m2]
2

Trong o:
w: van toc trung bnh trong ong dan chnh.
c/ Ton that ap suat trong cac loai van (pV):
Ton that ap suat trong cac loai van pV (trong cac van ao chieu, van ap suat,
van tiet lu .v.v...) c tnh theo:

p EV = V . .w 2 .[N/m2].
2

Trong cong nghiep san xuan t kh nen, he so can v la ai lng ac trng cho
cac van. Thay v he so can , mot so nha san xuat khac s dung mot ai lng goi la
he so lu lng kv la ai lng c xac nh bang thc nghiem. He so lu lng kv la
lu lng chay cua nc [m3/h] qua van nhiet o T = 278 - 303 [K], vi ap suat ban
au la: p1 = 6 bar, ton that ap suat p0 = 0,981 bar va co gia tr, tnh theo cong thc:
kv =

qv

.
.
31,6 p

Trong o:
Chng 1: C s ly thuyet ve kh nen.

13

http://www.ebook.edu.vn

Bai giang "ieukhien kh nen "

qv
: Lu lng kh nen [m /h].

: Khoi lng rieng khong kh [kg/m3].

p
: Ton that ap suat qua van [bar].
He so can v tnh theo cong thc:
2
2g * 10,18 q v

.
v =
kv
w2

Van toc dong chay:

q
w= v .
A

Thay w vao phng trnh tnh v, ta co:

2 A
2g * 10,18.q v
6
10
v =
2
kv
2
qv

3600

Trong o:
A=

d 2
4

: Tiet dien dong chay [mm2].

Thay tiet dien dong chay A vao phng trnh v tren, ta co he so can cua van:
v =

1 d 2
.
626 ,3 k v

Nh vay, neu van co thong so ac trng kv, ng knh ong noi d, th ta xac
nh c he so can qua van v.
d/ Ton that ap suat tnh theo chieu dai ong dan tng ng:
V ton that ap suat trong ong dan thang hay la ton that ap suat cua ong dan co
tiet dien thay oi hoac la ton that ap suat trong cac loai van eu phu thuoc vao he so
2
.w , cho nen co the tnh ton that ap suat thanh chieu dai ong dan tng ng.
2

l, 2
. .w 2 =
w .
2
d2
T o, chieu dai ong dan tng ng:

l, = d .

Nh vay ton that ap suat cua he thong ong dan la:

l + l , 2
p ges = ..
.w .
d
2

Chng 1: C s ly thuyet ve kh nen.

14