MAKAAAA DAA AU1RISI

IZI
1. Semua benda hidup memerlukan tenaga untuk terus hidup, berkembang,bergerak dan sebagainya.
2. akanan yang mengandungi semua jenis kelas makanan yang diperlukan oleh manusia setiap hari
dalam kuantiti dan nisbah yang betuluntuk mendapatkan tenaga dan di kenali sebagai gizi.
3. !ada umumnya kita memerlukan makanan untuk :-
i. endapatkan tenaga dalam bentuk %! (adenosina triIosIat) bagi segala kegiatan badan
seperti gerakkan, pengucupan otot jantung. dan sebagainya
ii. embekalkan nutrien untuk 2e2-entuk tisu-tisu -aru semasa pertumbuhan dan juga untuk
membaiki tisu-tisu yang rosak.
iii. embekalkan tenaga ha-a kepada manusia untuk mengekalkan suhu badan.
iv. emastikan badan manusia mempunyai segala nutrien dan 2engelakkan jangkitan
penyakit dan pada masa yang sama,2engekalkan kesihatan u2u2 manusia.
1. akanan manusia boleh dibahagikan kepada tujuh kelas makanan yang utama:-
i. arbohidrat.
ii. !rotein.
iii. Lemak.
iv. Vitamin.
v. Garam mineral.
vi. Air.
vii. !elawas.
1. Semua makanan di atas di ambil dalam kadar yang mencukupi dan mengikut keperluan semasa.
2. Gizi yang sei2-ang mestilah terdiri daripada:-
a. Semua jenis kelas makanan yang disebut di atas dalam kadar yang -etul.
b. u2lah kalori makanan yang mencukupi.

Kelas Makanan, Fungsi dan Sumbernya.
1. Setiap manusia memerlukan komposisi makanan yang betul dan mencukupi untuk mengekalkan
kesihatan umum yang baik.
2. Suatu contoh makanan yang mempunyai kesemua kandungan zat yang diperlukan oleh badan
ialah susu.
3. leh itu, bayi yang baru dilahirkan boleh mendapatkan bekalan zat makanan yang diperlukan untuk
tenaga, pertumbuhan dan mengekalkan kesihatan umumnya daripada susu.
4. Walau bagaimanapun bagi orang dewasa susu tidak cukup untuk memberi zat-zat yang mencukupi.
5. leh itu, orang dewasa memerlukan makanan yang mengandungi karbohidrat, protein, lemak, garam
mineral, vitamin, air dan juga pelawas dalam gizi hariannya.


Karbohidrat.
a. arbohidrat merupakan satu kumpulan sebatian organik yang mengandungi unsur,unsur
seperti kar-on, hidrogen dan oksigen.
b. ungsi utama karbohidrat ialah:-
a. e2-ekalkan tenaga bagi aktiviti harian seperti gerakkan, pertumbuhan dan lain-lain
aktiviti sel di dalam badan.
b. embekalkan tenaga ha-a untuk memastikan suhu badan manusia kekal pada 36.9 C.
c. Sebagai makanan si2panan dalam haiwan dan tumbuhan. Sebagai contoh:-
i. Glukosa yang berlebihan akan di ubah menjadi glikogen untuk disimpan dalam hati.
ii. Glukosa yang berlebihan juga boleh diubah menjadi le2ak dan di simpan di dalam
tisu-tisu adipos di bawah kulit, pelvis, pinggang dan dada.
iii. %umbuhan menyimpan karbohidrat dalam bentuk kanji.
a. Setiap gram karbohidrat dapat menghasilkan kira-kira 17 kJ ( kilojoule) tenaga kepada badan kita.
b. Sumber-sumber karbohidrat ialah:-
a. akanan yang -erkanji seperti nasi, roti dan ubi kentang.
b. akanan yang -ergula seperti buah-buahan manis, madu dan kuih-muih.
a. Contoh-contoh karbohidrat adalah seperti berikut::-

b. arbohidrat dibahagikan kepada:
a. onosakarida
-. Disakarida.
c. !olisakarida.

Monosakarida.
1. erupakan gula yang paling ringkas dan dikenali sebagai gula ringkas.
2. ormula amnya ialah C
n
H
2n

n
dan Iormula kimianya ialah C
6
H
12
O
6
.
3. Ciri-ciri monosakarida ialah:
a. Larut dalam air.
b. Berasa manis.
c. empunyai kuasa penurunan.
d. empunyai bentuk hablur.
4. onosakarida digunakan untuk mendapatkan tenaga dalam aktiviti sel.
5. Contoh-contoh monosakarida ialah:
a. lukosa.
a juga dikenali sebagai dektrosa yang merupakan gula utama dalam darah manusia. a boleh
dijumpai dalam buah seperti anggur, bawang dan madu. adu mengandungi lebih kurang
35 glukosa.
-. ruktosa.
erupakan gula yang paling manis dan terdapat dalam buah-buahan dan
madu.
c. alaktosa.
erupakan satu komponen laktosa atau gula susu. a terbentuk dalam badan
kita apabila gula susu dicernakan.
1. Semua monosakarida adalah gula penurunan kerana monosakarida boleh bertindakbalas dengan
larutan ehling atau Benedict untuk menurunkan ion kuprum (ii) kepada ion kuprum (i) oksida dengan
membentuk mendakan merah bata.
isakarida.
1. Disakarida adalah gula kompleks.
2. ormula kimianya ialah C
12
H
22
O
11
.
3. Disakarida mempunyai ciri-ciri berikut:
a. Larut dalam air.
b. Berasa manis.
c. Semua disakarida boleh menghablur.
d. Semua disakarida adalah gula penurunan kecuali sukrosa.
e. Semua disakarida boleh diubah kepada monosakarida dengan mudah. !roses inimemerlukan
air dan dikenali sebagai hidrolisis. Hidrolisis boleh dilakukan dengan pendidihan atau dengan
tindakan enzim atau asid.
a. C
12
H
22

11
H
2
/ C
6
H
12

6
C
6
H
12

6

4. Contoh-contoh disakarida ialah:
a. Sukrosa.
4 Sukrosa merupakan gula -ukan penurunan.
4 Boleh di dapati dalam tebu, lobak merah, pisang,buah-buahan yang manis serta akar-akar
penyimpanan yang tertentu.
4 terbentuk daripada gabungan 1 unit glukosa dan i unit Iruktosa.
-. altosa.
4 Sejenis gula penurunan.
4 Boleh di dapati dalam bijirin yang ditapaikan dan juga bijirin yang sedang bercambah.
4 Contoh gula barli didapati daripada pengekstrakan barli yang sedang bercambah.
4 %erbentuk daripada pencernaan separa kanji dan merupakan gabungan dua molekul glukosa.
c. Laktosa.
4 Adalah gula penurunan.
4 Didapati dalam semua susu haiwan mamalia termasuk manusia.
4 %erbentuk daripada gabungan 1 molekul glukosa dan 1 molekul galaktosa.
!olisakarida.
1. erupakan karbohidrat kompleks dan terdiri daripada rangkaian molekul monosakarida.
2. ormula amnya ialah C
6
H
10
O
5
)
n
.
3. Ciri-ciri:
a. Bukan gula penurunan.
b. %idak mempunyai rasa manis.
c. empunyai berat molekul yang tinggi.
d. %idak larut dalam air tetapi membentuk larutan koloid.
e. %idak mempunyai bau.
I. %idak menghablur. (bersiIat a2orfus).
4. Contoh-contoh:
a. Kanji.
erupakan sumber karbohidrat yang paling penting dalam makanan dan ia adalah
karbohidrat simpanan utama dalam tumbuhan. a terdapat dalam kentang, ubi, roti,
nasi dan gandum. arbohidrat boleh wujud dalam bentuk serbuk putih dan ia tidak
boleh dibina semula dan disimpan oleh haiwan.
-. Selulosa.
Wujud sebagai bahan binaan utama pada dinding sel tumbuhan. a terdiri daripada
beribu-ribu molekul glukosa yang bercantum menjadi satu rantai lurus dan panjang.
a tidak dapat dicernakan oleh manusiadan ia bertindak sebagai pelawas untuk
mengelakkan sembelit.
c. likogen.
Bentuk simpanan karbohidrat yang penting dalam manusia dan haiwan. a terdiri
daripada molekul-molekul glukosa yang dikondensasikan bersama untuk membentuk
rantai yang panjang dan bercabang. a berwarna putih dan tidak larut di dalam air.
Bagi mamalia, glikogen disimpan sebahagian besarnya dalam hati dan otot.
!rotein.
1. erupakan sebatian organik yang komplks dan terdiri daripada unsur-unsur seperti kar-on, hidrogen,
oksigen dan nitrogen.
2. Sesetengah unsur protein mengandungi unsur-unsur seperti sulfur dan fosforus.
3. &nit asas bagi protein ialah asid a2ino. Satu molekul protein mengandungi beratus-ratus atau beribu-
ribu unit asid amino.
4. %erdapat 25 jenis asid amino tetapi hanya 20 jenis sahaja yang wujud dalam alam semulajadi.
5. Setiap molekul asid amino mengadungi:
a. Satu kumpulan a2ino. (- NH
2
)
b. Satu kumpulan kar-oksil. (- CH).
1. Asid amino boleh dibahagikan kepada:
a. sid a2ino perlu.
-. sid a2ino tak perlu.
1. sid a2ino perlu.
a. %erdapat lapan jenis asid amino perlu. Di antaranya ialah Glisina, Lisina, Valina, dan
Leusina.
b. Asid amino ini tidak dapat dibentuk dalam badan manusia dewasa.
c. Sumber-sumber bagi asid amino adalah seperti daging, ikan dan kuning telur.
d. ebanyakkan protein tumbuhan kurang mengandungi protein jenis ini.
8. sid a2ino tak perlu.
a. Asid amino jenis ini dapat disintesis oleh badan kita daripada sebatian sebatian yang lain.
b. ebanyakkan protein tu2-uhan mengandungi asid amino jenis ini.
9. Satu gram protein boleh mennghasilkan kira-kira 17 kJ tenaga.
10. Badan kita hanya menggunakan protein sebagai sumber tenaga apabila berlaku kebuluran.
11. Ciri-ciri protein termasuklah:
a. olekul yang sangat -esar oleh itu ia tidak boleh meresap melalui membran plasma.
b. a tidak larut dalam air tetapi membentuk larutan koloid, oleh itu protein mesti dicernakan
menjadi asid amino dahulu.
c. Asid amino adalah molekul-molekul yang paling ringkas.
d. a larut dalam air dan -oleh 2eresap melalui membran plasma.
e. leh itu, badan kita menyerap protein dalam bentuk asid a2ino.
12. Badan kita memerlukan protein kerana protein:
a. diperlukan dalam proses pe2-entukan sel -aru untuk menggantikan sel yang mati atau
rosak.
b. diperlukan bagi pertu2-uhan badan.
c. diperlukan dalam sintesis sebatian sebatian protein seperti enzim, hormon dan antibodi.
d. boleh dioksidakan untuk 2e2-ekalkan tenaga kepada aktiviti-aktiviti badan.
e. yang berlebihan akan diubah menjadi le2ak. Lemak itu akan disimpan dalam tisu-tisu adipos.
I. boleh digunakan untuk 2ensintesis he2oglo-in dan 2elanin (pigmen kulit).
10. ehadiran protein boleh dikesan dengan ujian Biuret dan ujian illon.
emak
1. Lemak dan minyak dibentukkan daripada unsur, kar-on, hidrogen dan oksigen sepertimana
karbohidrat.
2. !erbezaan antara lemak dan minyak ialah lemak wujud dalam bentuk pepejal manakala minyak dalam
bentuk cecair.
3. Lemak merupakan su2-er tenaga. ebanyakkan organisma menyimpan lemak atau minyak
sebagai stor tenaga.
4. %enaga diperolehi daripada 1 gram lemak adalah 2 kali jumlah tenaga yang diperolehi daripada 1 gram
karbohidrat.
5. Lemak yang disimpan di bawah kulit haiwan bertindak sebagai penebat untuk mencegah kehilangan
haba dari badan.
6. inyak merupakan pelarut bagi vitamin , D, E, dan K.
7. Contoh makanan yang kaya dengan lemak atau minyak termasuklah mentega, lemak haiwan, minyak
masak, dan bijian.
8. Lemak haiwan merupakan le2ak tepu manakala lemak tumbuhan adalah le2ak tak tepu. Lemak tepu
mudah dimendakkan dipermukaan dalam salur darah, mengecilkan salurannya, dan menaikkan tekanan
darah. leh itu pengambilan minyak tumbuhan adalah digalakkan berbanding lamak haiwan.
9. &nit asas yang membentuk lemak ialah asid le2ak dan gliserol. olekul lemak terbentuk
daripada satu molekul gliserol dan tiga molekul asid lemak.
10. Hidrolisis asid lemak akan menghasilkan gliserol dan asid lemak semula.
11.Lemak/minyak tidak larut di dalam air tetapi larut di dalam alkohol.
'itamin
1. Vitamin adalah bahan organik, iaitu bahan yang mengandungi unsur karbon dan hidrogen.
ebanyakkan vitamin juga mengandungi oksigen dan nitrogen dan ada juga yang mempunyai unsur
zink dan kobalt.
2. Vitamin diperlukan dalam kuantiti yang kecil untuk memelihara kesihatan badan.
3. Vitamin memainkan peranan dalam Iisiologi dan metabolisma badan.
4. Vitamin terbahagi kepada dua kumpulan :
i. Vitamin yang larut dalam air, ( vitamin B dan C)
ii. Vitamin yang larut dalam minyak, ( A, D, E dan )
1. Dalam penyediaan makanan, makanan yang mengandungi vitamin B dan C harus dimasak dalam
minyak kerana jika dimasak di dalam air sebahagian besar vitamin B dan C akan melarut.
2. Vitamin mudah termusnah akibat haba yang tinggi dan sinar ultraungu.
3. ekurangan vitamin akan mengakibatkan kesihatan merosot.
'ita2in Su2-er ungsi !enyakit
O A (Retinol)
O Susu, hati, telur,
bayam, minyak hati
ikan kod, tomato, cili,
lobak merah,
mentega, keju.
O ensintesis
rodopsin bagi retina
supaya dapat melihat
dalam cahaya samar.
O Bagi pertumbuhan
dan pemeliharaan
kulit yang sihat.
O enggalakkan
pertumbuhan.
O enentang
jangkitan respi-rasi.
O Rabun malam.
O XeroItalmia
kornea, mata menjadi
kering.
O ulit menjadi
kering dan bersisik.
O B
1
(%iamina) O Hati, kacang tanah,
yis, sayur-sayuran
hijau, germa gandum,
beras tak ceruh.
O engawal bekalan
karbohidrat ke sel-sel
saraI dan otot-otot.
O oenzim dalam
tindak balas
membebaskan
tenaga.
O Beri-beri.
O Hilang selera
makan.
O ejang otot.
O Gangguan saraI.
O adar denyutan
jantung bertambah.
O B
2
(RiboIlavin) O Yis, hati, telur,
kacang pea, bayam,
susu, gandum, keju,
sayur-sayuran hijau.
O emelihara
kesihatan kulit.
O enggalakkan
pembebasan tenaga
semasa respirasi.
O engawal kadar
pertumbuhan.
O Sakit mata.
O %epi mulut
merekah.
O Lidah menjadi
bengkak dan
berwarna ungu.
O asalah kulit.
O B
3
O Daging, susu, ikan,
yis.
O !ertumbuhan dan
kesihatan sistem
saraI.
O Sistem saraI
terjejas.
O emerosotan
tindak balas saraI.
O B
5
(Niasin atau
asid nikotinik)
O Ginjal, yis, daging
pejal, hati, kuning
telur, sayur-sayuran
segar.
O enolong dalam
pembebasan tenaga
daripada karbohidrat.
O emelihara
O Cirit-birit
O !elagra.
kesihatan kulit dan
sistem saraI.
O B
6
(!iridoksina) O Gandum, daging,
hati, sayur-sayuran
kacang bijirin, yis.
O emelihara
kesihatan kulit.
O enolong dalam
pencemaran
makanan.
O enyelaraskan
sistem saraI.
O !elagra.
O Cirit-birit.
O Sakit kulit.
O Anemia.
O
B
12
(Sianokobalamin)
O Hasil tenusu, hati,
telur, daging, ginjal.
O oenzim dalam
sintesis protein.
O Lambat membesar.
O Anemia.
O Asid Iolik O Yis, tiram, bayam,
hati, ikan, bijirin,
sayur-sayuran hijau.
O %erlibat dalam
proses sintesis asid
nukleik.
O Anemia.
O H (Biotin) O Yolka, telur, hati,
susu, yis.
O !enting bagi tindak
balas enzim.
O Dermatitis.
O C ( Asid askorbik) O %omato, betik,
sayur hijau, buah
sitrus.
O enolong dalam
penyerapan besi.
O emelihara
kesihatan kulit.
O enggalakkan
pembentukan gigi
dan tulang.
O Anemia.
O Skurvi-gusi lembut
dan berdarah.
O udah dijangkiti
penyakit respirasi.
O Luka lambat
sembuh.
O D (kalsiIerol) O Hati, ikan kod,
telur, susu
O embantu dalam
penyerapan kalsium
dan IosIorus.
O engawal
kepekatan kalsium
dan IosIat di dalam
darah.
O !embinaan tulang
dan gigi yang kuat
dan sihat.
O Rikets-cacat
tulang.
O Sakit gigi.
O E (%okoIerol) O Sayuran hijau
bijirin salad, minyak
jagung, telur, susu,
germa gandum.
O embantu dalam
sistem pembiakan
tikus.
O encegah
kemandulan pada
manusia.
O !embentukan
eritrosit.
O Sebagai pengganti
oksida dan merencat
pengoksidaan
makanan yang
mengandunsi lemak
dan minyak.
O emandulan pada
tikus jantan dan
betina.
O (!hilokuinon) O ubis, salad,
tomato, bayam, hati,
kuning telur, sayur-
sayuran hijau.
O &ntuk
memangkinkan
pembentukan
prototrombin yang
diperlukan dalam
proses pembekuan
darah.
O Anemia.
O Darah lambat
membeku atau tidak
membeku langsung.
aram Mineral
1. gara2 2ineral merupakan sebatian bahan tak organik yang diperlukan oleh badan untuk berIungsi
dengan sempurna dan juga mengekalkan kesihatan badan.
2. Berat badan manusia terdiri daripada 5 hingga7 garam mineral.
3. Garam mineral boleh di bahagikan kepada dua kumpulan:
a. &nsur-unsur 2ineral uta2a (yang diperlukan dalam kuantiti yang banyak) misalnya
kalsium, IosIorus, kalium, natrium, magnesium, dan klorin.
b. &nsur-undur surih (yang diperlukan dalam kuantiti yang kecil) misalnya Iluorin dan klorin.
1. ekurangan sebarang unsur garam mineral akan menyebabkan penyakit kekurangan zat.
ineral Su2-er ungsi !enyakit
O Besi
O %elur, daging, hati,
bayam, kacang,
ginjal, sayur-sayuran
hijau
O embina
hemoglobin untuk
mengangkut oksigen
ke tisu.
O engekalkan
kesihatan kulit.
O Anemia-
penghidap akan
berasa ltih dan lemah
kerana kekurangan
oksigen dalam darah.
O ulit kering dan
bibir mulut merekah.
O alsium. O eju, susu, sayuran
hijau, kuning telur,
ikan bilis, sardin,
kacang.
O !embekuan darah.
O !embentukan dan
pertumbuhan tulang
dan gigi.
O tot berIungsi
dengan betul
O Gigi tidak
terbentuk dengan
sempurna dan sering
sakit.
O Rikets-kecacatan
rangka badan seperti
kaki dan lutut
bengkok ke arah
dalam.
O Darah lambat
beku.
O %etanus-kejang
dan sakit otot atau
ketar akibat
pengecutan otot yang
terputus-putus.
O odin. O akanan laut-ikan,
ketam, rumpai laut,
udang.
O Sintesis tiroksina
untuk perkembangan
otak dan badan
kanak-kanak.
O Goiter-kelenjar
tiroid membesar iaitu
menyebabkan
pembengkakan bi
leher.
O retinisme-kanak-
kanak mengalami
pertumbuhan
terbantut, otak
terencat, rambut
jarang-jarang, gigi
lambat tumbuh, tidur
sangat lama tetapi
masih terasa penat.
O luorin. O Air minuman yang
diperkayakan dengan
Iluorin, ikan dan
sayur-sayuran.
O !embentukan gigi
dan tulang yang sihat
dan kuat.
O !enyakit karies
gigi.
O osIorus O Susu, daging,
kacang, ikan, telur,
hati, sayuran hijau.
O !embentukan gigi
dan tulang.
O !engecutan otot.
O !embinaan A%!.
O %ulang dan gigi
terbentuk dengan
tidak elok.
O !ereputan gigi
selalu berlaku.
O %erhalangnya
proses pengecutan
otot.
O %erhalangnya
proses penghasilan
tenaga.
O alium. O %erdapat dalam
kebanyakan
makanan, daging,
susu, pisang, sayuran
hijau.
O %ugas-tugas biasa
sel.
O !enghantaran
utusan dalam saraI.
O Sel-sel tidak dapat
berIungsi dengan
baik.
O !enghantaran
utusan dalam saraI
terjejas.
O Natrium O %erdapat dalam
semua jenis makanan
terutamanya susu,
daging, telur dan
garam biasa.
O ompenen yang
mustahak dalam
darah.
O !emeliharaan
tekanan osmosis
yanng normal bagi
bendalir darah.
O !emeliharaan
ketelapan yang
normal bagi
membran sel.
O tot-otot menjadi
kejang.
O embawa maut
dalam keadaan teruk.
O agnesium. O akanan laut,
sayuran hijau, susu
dan kacang.
O Sebagai pengaktiI
enzim untuk
mengekalkan Iungsi
norma tisu saraI dan
otot.
O emangkinkan
tindak balas
pembentukan tenaga.
O tot menjadi
lemah.
O lorin. O Garam biasa. O Diperlukan untuk
mensintesis asid
hidroklorik dalam
perut.
O !encernaan protein
yanng tidak lengkap.
!elawas
1. erupakan -ahan gentian yang tidak dapat dicernakan oleh badan.
2. !elawas terdiri daripada selulosa yang boleh di dapati dalam makanan seperti sayur-sayuran dan buah-
buahan.
3. !elawas mempunyai nilai makanan yang rendah.
4. Walaubagaimanapun pelawasa adalah penting kepada badan kerana ia menggalakkan peristalsis dalam
sistem pencernaan.
5. esan kekurangan pelawas ialah:
a. makanan yang tidak dicernakan akan berada dalam usus besar untuk jangka masa yang lebih
panjang.
b. leh itu lebih banyak air akan diserap oleh usus besar.
c. Akibatnya tinja menjadi kering dan keras serta sukar dikeluarkan melalui dubur. enomena ini
dikenali sebagai se2-elit.
Air.
1. erupakan komponen penting bagi protoplasma.
2. Lebih kurang 60 hingga 70 berat manusia terdiri daripada air.
3. Air adalah penting kepada badan kerana;
a. merupakan pelarut yang -aik.
b. Diperlukan untuk tindak -alas badan.
c. Diperlukan untuk mengekalkan tekanan os2osis darah dan bendalir tisu..
d. emainkan peranan yang penting dalam kawalan suhu -adan.
1. anusia memperolehi sebahagian daripada keperluan airnya melalui:
a. air minuman.
b. Air metabolisma oleh pengoksidaan makanan.
1. Air yang berlebihan disingkirkan dari badan melalui:
a. air kencing oleh ginjal.
b. Wap air oleh paru-paru.
c. !eluh oleh kulit.