Instytut Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego

Przygotowanie prac licencjackich i magisterskich oraz innych prac pisemnych

-1

Spis treci

1. Wprowadzenie .................................................................................... 3 2. Rodzaje prac pisemnych ........................................................................ 3 2.1. Referat ........................................................................................ 3 2.1.1. Struktura referatu ...................................................................... 3 2.1.2. Sposb wygaszania referatu .......................................................... 3 2.1.3. Standardy redakcyjne .................................................................. 4 2.2. Recenzja ...................................................................................... 4 2.2.1. Struktura recenzji ...................................................................... 4 2.2.2. Standardy redakcyjne .................................................................. 5 2.3. Praca semestralna, licencjacka i magisterska ........................................... 5 2.3.1. Tre i struktura ......................................................................... 6 2.3.2. Standardy redakcyjne .................................................................. 8 3. Sposb cytowania literatury i sporzdzania przypisw................................... 9 3.1. Cytowanie i przypisy dotyczce rde drukowanych .................................. 9 3.2. Cytowanie i przypisy dotyczce tekstw ze rde elektronicznych ................ 11 3.2.1. Cytowanie i przypisy dotyczce rde internetowych ........................... 12 3.2.2 Cytowanie dokumentw i przypisy dotyczce na nonikach elektronicznych .. 13 4. Bibliografia .......................................................................................13 5. Literatura zalecana przy pisaniu prac promocyjnych....................................14 6. Wzr strony tytuowej pracy licencjackiej lub magisterskiej ..........................15

-2

1. Wprowadzenie
Zadaniem niniejszego poradnika jest dostarczenie studiujcym w Instytucie Nauk Politycznych podstawowej informacji dotyczcej sposobu przygotowywania prac pisemnych. Na prace pisemne skadaj si prace promocyjne (licencjacka i magisterska), prace semestralne, referaty oraz recenzje. Zalecenia zawarte w poniszym tekcie maj charakter uniwersalny, wdraaj studenta w podstawy merytoryczne i redakcyjne warsztatu naukowego. Niniejszy poradnik ma form skondensowan i krtk. Bardziej szczegowe informacje na temat pisania prac zawieraj pozycje bibliograficzne znajdujce si w spisie zamieszczonym na kocu poradnika.

2. Rodzaje prac pisemnych

2.1. Referat Referat to opracowanie zagadnienia naukowego przedstawione na pimie, a nastpnie wygoszone w gronie zainteresowanych. Referat stanowi jedn z najczciej przygotowywanych przez studentw prac w toku studiw. Ta forma wypowiedzi wdraa studenta do ustnego przekazywania treci naukowych. Naley pamita, e referat traktuje o rzeczach oglnych problemach, hipotezach, ideach. Nie naley przeadowywa go faktami i nazwiskami.

2.1.1. Struktura referatu Struktura referatu powinna uwzgldnia nastpujce elementy: Tytu referatu adekwatny do przedstawianych treci. Streszczenie referatu zawierajce kilka syntetycznych zda wyjaniajcych jego tre (pojcia i problemy). Cz merytoryczna referatu powinna by podzielona na fragmenty opatrzone tytuami. Podsumowanie najwaniejszych problemw zawartych w referacie, postawienie suchaczom pyta do dyskusji. ewentualnie

2.1.2. Sposb wygaszania referatu Referat powinien zosta wygoszony, a nie odczytany. Naturalny, mwiony jzyk wywouje znacznie lepsze wraenie na suchaczach ni tekst odczytany nawet z najlepsz dykcj. Podczas wygaszania referatu naley unika monotonii. Przyjty, orientacyjny czas wygaszania referatu wynosi okoo 20 minut. Osoby nieposiadajce wprawy w wygaszaniu referatw powinny przewiczy prelekcj przed wystpieniem, zwracajc midzy innymi uwag na czas jej trwania.

Zaleca si posugiwanie notatkami. Pozwalaj one zachowa dyscyplin wykadu. Notatki powinny zawiera gwne tezy referatu. Naley rwnie przewiedzie czas na pytania suchaczy. Odpowiedzi powinny by zwize i na temat, nie naley powtarza wygoszonych ju podczas referowania treci, ani traktowa pyta jako okazji do uzupenienia swojej wypowiedzi.

2.1.3. Standardy redakcyjne Standardy redakcyjne dotyczce zasad formatowania referatu, cytowania rde oraz bibliografii s identyczne jak w innych pracach pisemnych. Objto referatu powinna by dostosowana do czasu, jaki zosta przeznaczony na jego wygoszenie. Naley orientacyjnie przyj, e zreferowanie piciu stron maszynopisu zajmuje okoo pitnastu minut. Standardem staj si materiay przygotowane w formie prezentacji multimedialnej. Przygotowujc takie materiay, dobrze odwoa si do uniwersalnej zasady prezentacji 10/20/30. Oznacza ona, e waciwa prezentacja powinna skada si maksymalnie z dziesiciu slajdw, trwa nie duej ni dwadziecia minut i wykorzystywa czcionk o rozmiarze nie mniejszym ni trzydzieci punktw.

2.2. Recenzja Recenzja naukowa to krytyczna, objaniajca interpretacja i ocena dziea naukowego ksiki lub artykuu. Ta forma wypowiedzi powinna spenia szereg merytorycznych i etycznych kryteriw. Autor recenzji jest zobligowany wykaza si znajomoci aktualnego stanu bada w danej dziedzinie i w tym kontekcie rozwaa wady i zalety analizowanej publikacji. Recenzji naley nada charakter bezstronnej i obiektywnej krytyki tekstu podporzdkowanej zasadzie, e opinie zdawkowe, grzecznociowe opinie przychylne, jak te zoliwe opinie negatywne s w nauce niedopuszczalne1. Jzyk wypowiedzi powinien by stonowany, w adnym wypadku nie moe by obraliwy. Ponadto kad ze sformuowanych negatywnych lub pozytywnych ocen naley wyjani i uzasadni odwoujc si do rzeczowych, merytorycznych argumentw. Istotnym czynnikiem jest wybr przedmiotu recenzji; szczeglnie wskazane jest dokonanie recenzji takiego tekstu, ktry wywiera lub moe wywiera doniosy wpyw pozytywny lub negatywny na danym obszarze nauki.

2.2.1. Struktura recenzji Standard recenzji obejmuje nastpujce elementy: Dane bibliograficzne: imi i nazwisko autora recenzowanej publikacji, peny tytu ksiki lub artykuu (w przypadku artykuu take nazw oraz numer periodyku, w ktrym artyku si ukaza), dat i miejsce wydania, nazw wydawcy, liczb stron, numer ISBN, numer wydania, a take imi i nazwisko autora tumaczenia, przedmowy lub posowia. W
Dobre obyczaje w nauce. Zbir zasad i wytycznych, Komitet Etyki w Nauce Polskiej Akademii Nauk, w: http://www.umed.lodz.pl/pl/doc/bio/dobre_obyczaje.doc, dostp: wrzesie 2009, strony nienumerowane.
1

pimiennictwie zachodnim przyjtym zwyczajem jest podawanie ceny publikacji. Sylwetka autora. Podaje si podstawowe fakty z yciorysu naukowego autora recenzowanej publikacji: wymienia si najwaniejsze jego prace oraz pozycj, jak zajmuje omawiane dzieo w jego dorobku. Omwienie treci. W recenzji mona umieci zarys struktury analizowanej pracy wraz z krtkim omwieniem najwaniejszych elementw. Obligatoryjnie naley uwzgldni ten punkt w sytuacji, gdy recenzowane dzieo jest trudno dostpne. Pamita naley przy tym, e recenzja nie jest streszczeniem pracy. Cel, problem badawczy, hipotezy. Recenzja powinna zawiera krtkie omwienie sformuowanego przez autora celu, problemu badawczego oraz postawionych i testowanych hipotez, a take osignitych wynikw. Krytyka to najobszerniejsza, najwaniejsza i wymagajca najwikszej samodzielnoci cz recenzji. Przedstawia si w niej w sposb uporzdkowany dostrzeone wady i zalety omawianej pracy. Krytyk prowadzi si na og na nastpujcych paszczyznach: postawionego celu pracy, zastosowanej metodologii, treci pracy oraz jej struktury. Przede wszystkim naley oceni, czy autor recenzowanego dziea osign deklarowany w swojej pracy cel. Obserwacji powinny by poddane take zastosowana przeze metody i techniki badania. Ocenie podlega rwnie trafno argumentacji, orientacja autora w najnowszym dorobku reprezentowanej przez niego dziedziny, a take jzyk i logika formuowanych wypowiedzi. Ocenia si take, czy prezentowane przez autora treci s niezbdne dla caoci pracy lub czy zawiera ona jakie braki w tym zakresie. Na paszczynie struktury pracy przedmiotem krytyki bywa jej logika, przejrzysto, a take formalny podzia (czy poszczeglne rozdziay s mniej wicej rwne). Krytyk powinno zakoczy syntetyczne podsumowanie omawianych wad i zalet oraz sformuowanie wyranej, pozytywnej lub negatywnej opinii o recenzowanym dziele. Bibliografia. Recenzja powinna zawiera wykaz dzie, z ktrych skorzystano podczas jej przygotowywania.

2.2.2. Standardy redakcyjne W przypadku recenzji obowizuje ten sam standard formatowania tekstu oraz cytowania rde, co w innych rodzajach prac omawianych w poradniku. Objto recenzji nie powinna przekracza 23 stron maszynopisu.

2.3. Praca semestralna, licencjacka i magisterska Ponisze wskazwki maj charakter wstpny i pomocniczy, magistranci powinni zapozna si z bardziej obszernymi publikacjami na temat techniki pisania prac dyplomowych. W szczeglnoci przygotowanie pracy dyplomowej (licencjackiej lub magisterskiej) stanowi zoone 5

zadanie o charakterze organizatorskim, metodologicznym i merytorycznym, przy realizacji ktrego musz by zachowane kryteria formalne i merytoryczne. Praca musi spenia warunki do przedstawiania jej w postpowaniu o nadanie tytuu zawodowego i pod grob

odpowiedzialnoci prawnej musi zosta napisana przez autora samodzielnie oraz nie moe zawiera treci uzyskanych w sposb niezgodny z obowizujcymi przepisami. Praca nie moe by wczeniej przedmiotem procedur zwizanych z uzyskaniem tytuu zawodowego w wyszej uczelni. W Uniwersytecie Warszawskim obowizuj jednolite zasady archiwizacji prac dyplomowych, ktre okrelaj wzr strony tytuowej, streszczenie, sowa kluczowe oraz

dyscyplin naukow. Prace przed dopuszczeniem do ich obrony poddawane s procedurze weryfikacji. Szczegy tych wymaga i procedur okrelone s w zarzdzeniu nr 8 Rektora Uniwersytetu Warszawskiego z dnia 31 sierpnia 2004 r. w sprawie prowadzenia Ksigi Dyplomw i archiwizacji prac dyplomowych. Aktualny tekst tego zarzdzenia znajduje si na stronie internetowej Uniwersytetu Warszawskiego (http://www.uw.edu.pl/). Wskazwki odnonie standardw redakcyjnych i wymogw formalnych prac promocyjnych zostay przedstawione na stronie Instytutu Nauk Politycznych UW

(http://www.inp.uw.edu.pl/files/aktualne_wymogi_20090505.pdf).

2.3.1. Tre i struktura Przyjmuje si, e praca semestralna, licencjacka i magisterska powinny skada si z nastpujcych elementw: strona tytuowa, ktra powinna zwiera: nazw seminarium, semestr, dane prowadzcego seminarium, tytu i podtytu pracy, nazwisko i adres autora, kierunek studiw. spis treci uwzgldniajcy rozdziay i podrozdziay pracy, a take odrbnie spis tabel, ilustracji oraz uywanych skrtw. szczegowe wymogi dla poszczeglnych rodzajw prac (np. w pracy magisterskiej jest to owiadczenie promotora o dopuszczeniu studenta do przedstawienia pracy w postpowaniu o nadanie tytuu zawodowego, szczegowe uregulowania zawiera strona www INP UW). wstp cz zasadnicza zakoczenie aneksy i zaczniki spis literatury owiadczenie, ktre naley doczy do pracy licencjackiej i magisterskiej, e zostaa ona napisana samodzielnie. Tekst takiego owiadczenia znajduje si na stronie INP UW pod adresem: 6

http://www.inp.uw.edu.pl/files/aktualne_wymogi_20090505.pdf Tytu naley formuowa w sposb adekwatny do treci pracy, zawiera starannie przemylane pojcia. Szczeglnie wane jest, by w tytule posugiwa si terminami powszechnie przyjtymi w literaturze przedmiotu. Zaleca si, by tytu sformuowa w sposb problemowy, a nie opisowy. Naley unika zbdnych sw. Dugo tytuu nie powinna przekracza 85 znakw, tzn. okoo ptorej linii maszynopisu. Wstp powinien zawiera wyjanienie poj zawartych w tytule pracy (sownikowo oraz merytorycznie w wietle ich znaczenia uywanego w danej dziedzinie), uzasadnienie podjcia tematu, rda z ktrych korzystano w pracy oraz ich krtk charakterystyk, zwizy opis struktury pracy (w podziale na rozdziay) oraz cel pracy. W przypadku prac licencjackich i magisterskich we wstpie musi zosta sformuowana hipoteza. Typowe problemy badawcze, ktre mona postawi w pracy promocyjnej to: wyjanienie zjawiska, zbadanie zalenoci wystpujcych pomidzy dwoma zjawiskami, porwnanie, przeciwstawienie i ocena rde, rozwizanie zdefiniowanego problemu, porwnanie lub uzasadnienie teorii i stanowisk, usystematyzowanie pola tematycznego lub wycinka rzeczywistoci. Konstrukcja czci zasadniczej zaley od tematu pracy, sposobu rozwizywania problemu badawczego. Przykadowo moe odpowiada klasycznemu schematowi wypowiedzi: teza, argumenty za, argumenty przeciw, ocena (przykad: Typ charakteru spoecznego Polaka indywidualista czy kolektywista?). Inn moliwo stwarza praca porwnawcza, jak choby w przypadku tematu: Porwnanie trzech pierwszych wyborw do Sejmu RP). Moliwy jest take podzia na bloki tematyczne w celu wieloaspektowego przedstawienia zagadnienia, np. temat SPD w systemie partyjnym Republiki Federalnej Niemiec mgby zosta podzielony na nastpujce czci: historia SPD, struktura SPD, SPD jako partia opozycyjna, SPD jako partia rzdzca. Praca powinna mie uporzdkowany merytorycznie ukad wewntrzny. W rozdziale pierwszym warto podj prb wyjanienia podstawowych poj i zestawienia najwaniejszych zagadnie z okreleniem ich znaczenia w caoci pracy. Kolejne rozdziay to pogbianie wiedzy na temat poszczeglnych zagadnie z modelu zbudowanego w rozdziale pierwszym. Przed rozpoczciem pisania naley przygotowa konspekt z podziaem pracy na rozdziay i podrozdziay. Cz zasadnicz pracy prezentujemy w podziale na czci w celu uczynienia tekstu przejrzystym. Nienaruszaln regu jest umieszczanie co najwyej dwch tytuw na jednej stronie. Podzia pracy na czci za pomoc cyfr nie powinien przekracza trzech poziomw (1.2.3). Kady odrbny podrozdzia powinien zosta powicony poszczeglnym aspektom prezentowanej w danym rozdziale tematyki. W pracy nie powinny w sposb autonomiczny pojawia si treci, ktre nie s bezporednio zwizane z rozwizaniem problemu badawczego okrelonego w tytule pracy i doprecyzowanego na pocztku rozwaa. Przy ujciu problemu badawczego niezbdne jest uwzgldnienie kontekstu politologicznego danego 7

zagadnienia. Naley dy do ujcia przedstawianej materii w 45 rozdziaach, chocia w tym zakresie nie ma bezwzgldnie obowizujcych standardw. Zakoczenie pracy mona zatytuowa sowem zakoczenie lub nada tytu stanowicy podsumowanie problemu rozwaanego w pracy. W zakoczeniu powinna znale si interpretacja uzyskanych rezultatw oraz jednoznaczne sformuowanie, czy i jak udao si rozstrzygn postawion we wstpie pracy hipotez. Jest to najlepszy sprawdzian tego, czy praca zostaa wykonana poprawnie pod wzgldem merytorycznym. Naley take przedstawi ocen uzyskanych rezultatw. Aneksy i zaczniki (suplementy) zacza si na kocu pracy. Umieszcza si w nich te zbiory danych i dokumenty, ktre nie byy przez autora szerzej dyskutowane w treci pracy, a take szczegowe informacje umoliwiajce odtworzenie postpowania badawczego (rdowe dane, programy, ktrymi posuono si do analizy danych statystycznych).

2.3.2. Standardy redakcyjne Zalecane s nastpujce sposoby formatowania: wielko czcionki: 12 punktw dla tekstu, 10 punktw dla przypisw, krj czcionki: Times New Roman CE lub Arial CE (CE oznacza Central European, tzn. obecno polskich znakw diakrytycznych) lub inny podobny krj. Krj czcionki powinien by proporcjonalny, najlepiej jednoelementowy wymogi te speniaj wymienione kroje. Naley pamita, e bardziej czytelne s czcionki szeryfowe, a wic oznaczone jako serif w edytorach tekstu (czcionk bezszeryfow oznacza si jako sans serif), odlego midzy wierszami (interlinia): 1,5 linii, odstpy przed i po wierszu: 6 punktw, wcicie akapitu: 1,25 cm, marginesy strony (lewy, prawy grny, dolny): 2,5 cm naley take uwzgldni 0,5 cm po lewej stronie na opraw pracy, numerowanie strony naley umieszcza w stopce na rodku karty lub wyrwnane do prawej, pierwsza karta (strona tytuowa) nie zawiera numeru strony, naley stosowa rozstrzelenie tekstu (justify) oraz zaznaczy w edytorze tekstu automatyczn kontrol tzw. bkartw i wdw, tekst wpisujemy w sposb cigy; nie rozpoczynamy nowej kolumny tam, gdzie wypada nowy tytu.

W tabeli przedstawiono orientacyjn objto poszczeglnych typw prac. Tabela 1. Szacunkowa objto poszczeglnych typw prac pisemnych. Typ pracy Recenzja Referat Praca semestralna Praca licencjacka Praca magisterska Liczba stron ok. 2 3 ok. 12 ok. 20 40 50 80 100 Liczba znakw ok. 3 000 ok. 23 000 ok. 46 000 65 000 80 000 184 000 230 000

Zaleca si, by student opanowa techniczne aspekty pracy z edytorem tekstu, a w szczeglnoci biegle posugiwa si: stylami, znakami niedrukowalnymi, formatowaniem tekstu oraz automatycznymi indeksami i spisami.

3. Sposb cytowania literatury i sporzdzania przypisw

Cytat to sowa przytoczone dosownie, zaczerpnite z jakiego tekstu pisanego lub czyjej wypowiedzi ustnej. W pimiennictwie naukowym obowizuj cise normy odnoszce si do zamieszczania cudzych tekstw w swoich pracach. Cytaty oznacza si cudzysowem lub przytacza jako parafraz. Uczciwo naukowa nakazuje, by kada przytoczona cudza myl zostaa w tekcie wyranie oznaczona. Naley unika zbyt dugich cytatw, przyjmuje si, e maksymalna dopuszczalna dugo to trzecia cz strony maszynopisu. Naley unika cytowania poredniego przytaczania zacytowanych w innych pracach fragmentw; wymagane jest

kadorazowo dotarcie do rda. 3.1. Cytowanie i przypisy dotyczce rde drukowanych Przypisy bibliograficzne dotyczce pracy, z ktrej zaczerpnito cytat lub przedstawiono okrelone treci umieszcza si na dole strony. Poniej znajduj si przykady cytowania i sporzdzania przypisw. Szczegln uwag naley zwrci na rodzaj i kolejno podawanych w poniszych przypisach informacji oraz formatowania tekstu. publikacja zwarta majca jednego autora:

po raz pierwszy
R.A. Dahl, Polyarchy. Participation and Opposition, Yale University Press, New Haven, Londyn 1971, s. 67.

po raz kolejny w dalszych czciach tekstu

R.A. Dahl, dz. cyt., s. 67.

bezporednio za pierwszym lub nastpnym cytowaniem

Tame, s. 3.

inne dzieo tego samego autora

Tene, O demokracji, Spoeczny Instytut Wydawniczy Znak, Krakw 1998, s. 91.

publikacja zwarta majca wielu autorw (nie redaktorw):

po raz pierwszy
R. Taagepera, M.S. Shugart, Seats and Votes. The Effects and Determinants of Electoral Systems, The Effects and Determinants of Electoral Systems, Yale University Press, New Haven, Londyn 1989, s. 56.

po raz kolejny w dalszych czciach tekstu, gdy R. Taagepera jest przywoany w przypisie tylko w zwizku z jedn publikacj:
R. Taagepera, M.S. Shugart, dz. cyt., s. 56.

po raz kolejny w dalszych czciach tekstu, gdy R. Taagepera jest przywoany w przypisie w zwizku z kilkoma publikacjami:
R. Taagepera, M.S. Shugart, Seats and Votes..., s. 56.

[to ile sw tytuu tu si znajdzie wynika z tego, po ktrym sowie bdzie ju wiadomo, e to cytat lub odwoanie do tej, a nie innej pozycji danego autora]. publikacja zwarta majca redaktorw:

po raz pierwszy
J. Noco, Opozycja jako przeciwstawny typ relacji politycznych, [w:] K. abd, M. Mikoajczyk (red.), Opozycja w systemach demokratycznych i niedemokratycznych, Akademia Pedagogiczna im. KEN w Krakowie, Krakw 2001, s. 3.

po raz kolejny
J. Noco, Opozycja..., [w:] Opozycja w systemach..., cyt. wyd., s. 3. J. Noco, Opozycja..., [w:] dz. cyt., s. 3.

artyku z czasopisma:

po raz pierwszy
D. Leszczyski, Tolerancja i jej wrogowie, Przegld Polityczny, 2003, nr 62/63, s. 24.

po raz kolejny w dalszych czciach tekstu

D. Leszczyski, Tolerancja..., cyt. wyd., s. 24.

materia konferencyjny:

po raz pierwszy

10

M. Biggs, The Transnational Diffusion of Protest by SelfImmolation, materiay konferencyjne grupy badawczej Civil Society, Citizenship, and Political Mobilisation in Europe, Social Science Research Center, Berlin 2006, s. 120.

po raz kolejny
M. Biggs, The Transnational..., dz. cyt., s. 120.

materia niepublikowany:

po raz pierwszy
S. Ostry, Globalization and the Nation State. Erosion from Above, artyku niepublikowany, 1998, University of Saskatchewan, s. 6.

po raz kolejny
S. Ostry, Globalization..., dz. cyt., s. 6.

dokument archiwalny:

po raz pierwszy
Dokumenty ycia Spoecznego (dalej: DS), Biblioteka Narodowa, sygn. 6754, Program Zwizku LudowoNarodowego, Warszawa, 27 padziernika 1919, strony nienumerowane.

po raz kolejny
DS, BN, sygn. 6754, Program ..., strony nienumerowane.

dokument prawny

Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r., o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Dz.U. 1994 Nr 24 poz. 83, z pniejszymi zmianami.

haso w encyklopedii lub sowniku:

Haso: Opposition, [w:] The Blackwell Encyclopaedia of Political Institutions, Ed. V. Bogdanor, Basil Blackwell, Oksford 1987, s. 397

Naley zachowa konsekwencj w sposobie cytowania, np. jednolicie uywa tylko polskich lub tylko aciskich wyrazw: tene, tego ta, teje dz. cyt. cyt. wyd. tame idem eadem op. cit. loc. cit. ibidem

3.2. Cytowanie i przypisy dotyczce tekstw ze rde elektronicznych W pracach naukowych cytuje si teksty i dane pochodzce z Internetu oraz znajdujce si na nonikach elektronicznych (na og CD i DVD). Dobrym zwyczajem jest doczanie do pracy promocyjnej cytowanych dokumentw ze rde elektronicznych, zapisujc je na noniku CD lub DVD. 11

3.2.1. Cytowanie i przypisy dotyczce rde internetowych Cytowanie i przypisy dotyczce rde internetowych wymagaj podawania dwch dodatkowych informacji: adresu dostpu oraz daty dostpu. Ponadto podaje si: imi (inicja) i nazwisko autora tekstu, tytu tekstu oraz inne dane umoliwiajce jednoznaczne

zidentyfikowanie i ocen wartoci merytorycznej tekstu (np. dat, miejsce i tytu konferencji w przypadku cytowania materiaw konferencyjnych). Cytujc rda internetowe naley poda cao adresu internetowego, tj. wraz z protokoem internetowym za pomoc ktrego uzyskano dostp do okrelonego dokumentu (chodzi tu o litery okrelajce rodzaj protokou znajdujce si przed znakami :// w adresie, np. http://, ftp://, ewentualnie zanikajcy ju protok gopher://). Brak tej informacji moe uniemoliwi dostp do nich potencjalnemu czytelnikowi. Ponadto naley zwrci szczegln uwag, aby wpisany adres internetowy nie by odnonikiem hipertekstowym (a wic bez podkrele i innego koloru ni reszta tekstu), tylko zwykym tekstem. Podawan dat dostpu do materiaw na og ogranicza si do miesica i roku. W Internecie rdami mog by nastpujce typy dokumentw: a. strony internetowe, blogi, fora internetowe (s to na og pliki .html, .htm, .php, .asp). W tym przypadku podajemy kolejno nastpujce informacje: imi (inicja) i nazwisko autora tekstu (waciciela strony, bloga, autora wypowiedzi na forum, etc.), tytu tekstu, adres internetowy oraz dat dostpu do rda. Przykadowe cytowanie powinno wyglda nastpujco:
B.R. Barber, Which Technology and Which Democracy?, stenogram przemwienia na konferencji zorganizowanej przez Massachusetts Institute of Technology Democracy and Digital Media, 89 maja 1998, w: http://web.mit.edu/mi t/articles/barber.html, dostp: stycze 2007.

b. publikacje (artykuy, ksiki, materiay konferencyjne) zamieszczone w Internecie w formie odrbnych dokumentw tekstowych (s to na og pliki .doc, .pdf, .rtf). W tym przypadku cytujemy jak wyej, z tym, e podajemy take numery stron (wzgldnie umieszczamy adnotacj o braku numeracji):
A. Rice, Campaigns Online: The Profound Impact of the Internet, Blogs, and ETechnologies in Presidential Political Campaigning, Center for the Study of American Government at Johns Hopkins University, stycze 2004, w: http://www.campaignsonline.org/reports/online.pdf, dostp: wrzesie 2007, s. 43. J.W. van Deth, Studying Political Participation: Towards Theory of Everything?, referat przygotowany na sympozjum organizowane przez European Consortium for Political Research Electronic Democracy: Mobilisation, Organisation and Participation via new ICTs, Grenoble, 611 kwietnia 2001, dostp: lipiec 2009, s. 5.

c. korespondencja za pomoc poczty elektronicznej. Autorzy publikacji naukowych zamieszczanych w Internecie na og podaj swoje adresy poczty elektronicznej, co stwarza moliwo porozumiewania si z nimi tym kanaem, pozwala na zadanie pyta, wyjanienie wtpliwoci. Naukowcy na og yczliwie reaguj na stawiane im w ten sposb pytania. W tym przypadku cytowanie powinno mie nastpujc struktur:
Korespondencja z uyciem poczty elektronicznej z Pippa Norris (adiunkt John F. Kennedy School of Government na

12

Uniwersytecie Harvarda), 10 lipca 2006.

3.2.2 Cytowanie dokumentw i przypisy dotyczce na nonikach elektronicznych Dokumenty zawarte na nonikach elektronicznych mog wystpowa wariantach: a. dokumenty na noniku elektronicznym doczonym do publikacji (np. do ksiki). W tej sytuacji cytujemy dzieo do ktrego zaczono dokument, a jednoczenie wskazujemy, e znajduje si on na noniku elektronicznym:
A. ycimski, Konsolidacja demokracji, [w:] A. ycimski red., Teorie demokracji teksty konferencyjne, Wydawnictwo Matrix, Warszawa 2009, dokument elektroniczny na CD doczonym do publikacji zwartej, s. 225.

w dwch

b. samodzielne publikacje na nonikach elektronicznych. Cytowanie powinno wwczas zawiera struktur jak w przypadku artykuu zawartego w publikacji zwartej, z tym jednak, e powinno zosta odnotowane, e jest to dokument na noniku elektronicznym:
A. ycimski, Konsolidacja demokracji, [w:] Zbir materiaw konferencyjnych z konferencji Wymiary demokracji 1214 lipca 2009, Uniwersytet Biaostocki, dokument elektroniczny na CD, s. 225.

4. Bibliografia
W bibliografii przytacza si wszystkie dziea wykorzystane w tekcie pracy. Spis literatury umieszcza si na kocu tekstu w porzdku alfabetycznym. W przypadku obszernych bibliografii mona j podzieli na czci i w ramach kadej z nich zachowywa porzdek alfabetyczny. Najczciej stosuje si nastpujce dziay: publikacje zwarte, artykuy w czasopismach,

materiay konferencyjne, materiay niepublikowane, artykuy prasowe, materiay internetowe. Bibliografia obligatoryjnie obejmuje elementy w nastpujcej kolejnoci nazwisko autora (autorw) i inicja imienia (inicjay), tytu publikacji, nazw wydawnictwa, miejsce i dat wydania, liczb stron:
Porbski L., Elektroniczne oblicze polityki. Demokracja, pastwo, instytucje polityczne w okresie rewolucji informacyjnej, Uczelniane Wydawnictwa NaukowoDydaktyczne AGH, Krakw 2004, ss. 213.

W przypadku dziea zbiorowego informacje bibliograficzne podaje si w nastpujcym ukadzie: inicja imienia i nazwisko redaktora (redaktorw), tytu dziea, nazw wydawnictwa, miejsce i rok wydania oraz liczb stron. W wydawnictwach polskojzycznych umieszczamy przed nazwiskiem redaktora (redaktorw) red. lub pod red., w anglojzycznych Ed., a w niemieckojzycznych Hrsg..
Tyszka J. (red.), Obywatelski protest i karnawa uliczny. Serbia, 17 listopada 1996 20 marca 1997, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, Pozna 1998, ss. 120.

13

Czasopisma cytuje si w spisie literatury analogicznie; podajemy zakres stron, jaki zajmuje artyku w danym wydaniu czasopisma:
Price H.E. Jr., The Strategy and Tactics of Revolutionary Terrorism, Comparative Studies in Society and History, 1977, 19 (1), ss. 5256.

5. Literatura zalecana przy pisaniu prac promocyjnych

Apanowicz J., Metodologia nauk, Wydawnictwo TNOiK i SWU, Toru 2003. Chodubski A., Wstp do bada politologicznych, Uniwersytet Gdaski, Gdask 2006. Eco U., Jak napisa prac dyplomow. Poradnik dla humanistw, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2007. Kwaniewska K., Jak pisa prace dyplomowe: (wskazwki praktyczne), Wydawnictwo Kujawsko Pomorskiej Szkoy Wyszej, Bydgoszcz 2005. Puo A., Prace magisterskie i licencjackie: wskazwki dla studentw, Wydawnictwo Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2003. Weiner J., Technika pisania i prezentowania przyrodniczych prac naukowych. Przewodnik praktyczny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2003. Wolaski A., Edycja tekstw. Praktyczny poradnik, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.

14

6. Wzr strony tytuowej pracy licencjackiej lub magisterskiej

Strona tytuowa pracy licencjackiej lub magisterskiej powinna zawiera nastpujcy tekst rozmieszczony proporcjonalnie:

Uniwersytet Warszawski Wydzia Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Imi i nazwisko Nr albumu Tytu pracy dyplomowej (w jzyku polskim) (tytu pracy magisterskiej/licencjackiej nie moe by pisany drukowanymi literami)

Praca magisterska/licencjacka na kierunku (odpowiednio): politologia w zakresie nauk politycznych politologia w zakresie polityki spoecznej stosunki midzynarodowe w zakresie dyplomacji wspczesnej / integracji europejskiej / midzynarodowej polityki handlowej / studiw pozaeuropejskich / bezpieczestwa i studiw strategicznych (odpowiednio) dziennikarstwo i komunikacja spoeczna w zakresie dziennikarstwa europeistyka polityka spoeczna w zakresie rozwoju lokalnego (tylko studia II stopnia)

Praca wykonana pod kierunkiem (tytu/stopie naukowy imi i nazwisko) (nazwa jednostki zatrudniajcej kierujcego prac)

Warszawa, miesic, rok

Na stronie tytuowej musi znale si datowane stwierdzenie promotora o przyjciu pracy.

15