TOPLOTA

Primjeri

1.OSNOVNIPOJMOVI
*KALORIKANaukaotoploti
*TERMODINAMIKARazmatraprenosenergijeiefektetog
prenosanasistem.
*TDSISTEMTojebilokojemakroskopskotijeloiligrupa
tijela,kojesesastojiodvelikogbrojamikroobjekata(atoma,
molekula,jona....).
*STANJETDSISTEMAJeodreenokadasusve
makroskopskekarakteristikesistemapoznateiimajukonane
vrijednosti.Stanjahomogenihsistemasenajeedefiniusa
triparametrazapreminaV,pritisakpitemperaturaT.
*RAVNOTENOSTANJEAkoparametrisistemaostaju
nepromjenjeniusvimtakamasistemasavremenom,pri
nepromjenjenimvanjskimuslovima.
*TDPROCESPrelazakizjednogstanjasistemaudrugo,pri
emuseparametrisistemamjenjajupoodeenimzakonima.
*TOPLOTAVidenergijekojaseprenosisajednogtijelana
drugo.
*TEMPERATURASpoljnamanifestacijaunutranjeenergije
tijelailistepenzagrijanostitijela.

2.KOLIINATOPLOTE;TEMPERATURA

() = t (C) +273

t (C) = T (K) 273

t (F) = (9/5) t (C) +32

t (C) = (5/9)( t (F) 32)

Q = m c t = m c (t2-t1)

dQ = mc dt Q=mcdt

PRIMJER1:Nakojojetemperaturioitanjena
CelzijusovojiFarenhajtovojskalipokazivatiistu
brojnuvrijednost?Kojajetotemperaturau
Kelvinima?
RJEENJE:

tF=(9/5)tc+32

tF=tc=x

x=(9/5)x+32

(4/5)x=32=>x=40=tF=tc

T=40C+273=233K

PRIMJER2:Ukalorimetarskomsudusenalazi
m1=1000gvodenatemperaturit1=10C.Akose
usudubacim2=50geljezatemperaturet2=200C
imasam3=30galuminijumatemperaturet3=
100C.Odredititemperaturusmjeenakon
uspostavljanjastacionarnogstanja.Specifina
toplotavodejec1=4,186J/gC,eljezac2=0,418
J/gCialuminijumac3=0,879J/gC.

RJEENJE:

Q1 = Q2 +Q3

m1c1(tst1)=m2c2(t2ts)+m3c3(t3ts)

ts=(m1c1t1+m2c2t2+m3c3t3)/(m1c1+

+m2c2+m3c3)

ts=11,4C

PRIMJER3:Kolikajepotrebnakoliinavodene
parenaatmosferskompritisku,zatopljenjem=50
kgleda,ijajetemperaturat=4C.Specifina
toplotatopljenjaledajecL=2,009J/gC,atoplota
topljenjaqt=334,88J/g.Specifinatoplotavodeje
cv=4,186J/gCatoplotakondenzovanjavodene
pareqk=2260,44J/g.

RJEENJE:
Zatopljenjeledapotrebnajekoliinatoplote:
Q=mcL(t1t)+mqt=171,62x105J

Tutoplotuleddobijeodvodenepare:

Q=m1qk+m1cv(tkt1)

t1=0C

tk=100C

m1=Q/[qk+cv(tkt1)]7kg

2.TERMIKOIRENJETIJELA
DOVOENJEMIZVJESNEKOLIINETOPLOTEZAPAASE
DASEVEINATIJELAIRIUSVIMPRAVCIMA
PODJEDNAKO.

ZAKONLINEARNOGTERMIKOGIRENJE:
l =l (1+t)
t

ZAKONPOVRINSKOGTERMIKOGIRENJE:

St =S0(1 +t)

ZAKONZAPREMINSKOGTERMIKOGIRENJE:
Vt = V0(1+t)

= 1/273C za sve gasove

PRIMJER1:Metalnitapimaduinu62,406cmna
temperaturi21C.Poveanjetemperaturena31C
prouzrokujeizduenjetapaza121,6m.Naiduinutapa
na0Cikoeficijentlinearnogirenjamaterijalatogtapa.

RJEENJE:
l1=62,406cm l1=l0(1+t1)
t1=21C

l2=l0(1+t2)

l1/l2=l0(1+t1)/l0(1+t2)(*)

l=121,6m

l=l2l1=l0(t2t1)=l0t(**)

t2=31C(*)=>=l/(l1t2l2t1)=19,5x1061/C
l0,=?

(**)=>l0=l/t=62,38cm

PRIMJER2:Izraunatigustinuivena50Cakoje
njenagustinana0C0=13,6g/cm3,akoeficijent
zapreminskogirenja=1,82x1041/C
RJEENJE:
t1=50C

0=m/V01=m/V1 m=const.

0=13,6g/cm31=0V0/V1=0V0/(V0+V)
=1,82x1041/C

V=V0t=V0t1=>V/V0=t1

1=?

1=0/(1+V/V0)

1=0/(1+t1)

1=13,477g/cm3

3.IDEALNIIREALNIGAS

1. JEDNAINASTANJAIDEALNOGGASAili
CLAPEYRONOVAJEDNAINA:

n=m/Mbrojmolovaidealnoggasa
R=p0VM/T0=8,314J/molKuniverzalnagasnakonstanta
p0=1,013x105Panormalniatmosferskipritisak
T0=273Knormalnatemperatura
VM=22,4x103m3molarnazapreminatj.zapremina
bilokojeggasaprinormalnimuslovima
NA=6,023x1023mol1Avogadrovbrojtojebroj
molekulaujednommolugasa

2.JEDNAINASTANJAREALNOGGASAili

VANderWAALSOVAJEDNAINA

pV=nRTilipV/T=const.

(p+a/V2)(Vb)=nRT

a/V2zbogpostojanjameumolekularnihsila
blanproporcionalanzapreminimolekulagasa
aibkonstantezavisneodvrstegasa

PRIMJER1:Jedanmolazotanalaziseuposudivolumena
V=10lnatemperaturi300K.Kolikijepritisakgasaakoazot
smatramo:a)idealnimgasom;b)realnimgasom.
RJEENJE:

a)pV=nRT

n=1mol

V=10l =10dm3=10x103m3

p=RT/V=2,4943x105Pa

b)

(p+a/V2)(Vb)=nRT

ZaN2a=1,404bar(l/mol)2b=0,03913I/mol1bar=105Pa

p=RT/(Vb)a/V2=2,4900x105Pa

pIG/pvdW=1,00172

PRIMJER2:UzatvorenomsudukonstantnezapremineV=
0,5m3nalazisevazduhpodpritiskomp=10N/cm2ina
temperaturit=27C.Vazduhusehlaenjemoduzimakoliina
toploteQ=41,86kJ.Kolikuetemperaturuimatiipodkojim
pritiskomesenalazitivazduhusuduposlijerashlaivanja?
MolekularanamasavazduhajeM=28,8g,specifinatoplota
vazduhaprikonstantnomvolumenucv=0,7869J/gC,a
univerzalnagasnakonstantaR=8,314J/molK.

RJEENJE: NaosnovujednainestanjaIG:
pV/T=p1V1/T1kakojeV=V1=>p1/T1=p/T
p1=pT1/T

T1=?

Q=mcvt=mcv(tt1)=>t=Q/mcvm=?
pV=(m/M)RT =>m=pVM/RT=0,5773kg
t=tt1=Q/mcv=92,25C=>t1=65,25C
T1=65,25+273=207,75K
p1=pT1/T=0,693x105N/m2=0,693Pa