You are on page 1of 17

-

*
*
, D ( ,)-

(-AF) .

H@@ : B:BA.GI . ,
,
,

.



BA@@ B@@

-

. -

. E

. ,
z , () . , . . .
, . , ,
, .. .


, D ( ,)- H@@ : B:BA.GI .

, B:CB.IH .
B:CD.EH . CC.GH
: , BG.FH
BG.EE :

BE-BA,BE-

AI BE-AH,BE-AC
D-@ D-@
CH , z
, D@
, DC z z

EI-BB,
EH-ED, DE-B BA-G

AF-H, CD-AB BD-H

AH-D A@-B, IF, AD-G, F-D z AC-E


- A , AD ,
z AB A@

AA
, D ( ,)- ,
/ AA , B@AA ,


,
A@ E
, , , , ,
, ,


.
. . .


,D ( )- z
z z
:

, , , , , ,
,: , , , , , ,
, , ,


,D ( )- z z
z
z z
:

:
z
z

, , , , ,
, ,z , , , ,
, , ,

;q'wDh ew/Nh d/ gfjb/ fJibk; u S'Nh T[wo dk B"itkB j't/rk ;akfwb

wkB;k 4 d;zpo ( ;sh; wfjsk ) r[od[nkok ;q'wDh ew/Nh tb' u'D s' pknd gfjbk fJibk; nqfwqs;o fty/ eZb
;a[o{ j' fojk j? fi; ftZu wkB;k d/ jbek i'rk s' Bt/ n?; ih gh ;h w?po i' ;G s' S'Nh T[wo dk j? ;fwb j' fojk
j?. r[ogqhs f;zx MZpo i' fe fJ; tko n?; ih gh ;h u'DK u jbek i'rk s' nekbh db nqfwqs;o dk T[whdtko

;h fi; B/ u'D fiZs e/ fJj Btk fJfsjk; ofunk j?. r[ogqhs f;zx dk iBw 15i{B 1984 Bz{ wksk ioB?b e"o
fgsk ;[yd/t f;zx fgzv MZpo d/ xo j'fJnk ,;[o{ s' jh Xkofwe ;wkrwK ftZu o[uh oZyd/ ;B. r[ogqhs ;zx B/
dZf;nk fe T[;dk gfjbk fJibk; j? s/ T[j S'Nh T[wo dk j? T[j jw/;k f;Zy B"itkBK dh rZb eo/rk. fi; ftZu
B"itkBK dk Gkb j' ;e/. T[jBK fejk fe T[; dk ;[gBk j? fe tZX s' tZX B"itkBK Bz{ r[oxoK BKb i'fVnk ikt/.

J/fvv ;Nkc B/ ehsh o'; o?bh s/ vh ;h wkB;k fdZsk wzr gZso

wkB;k 4 d;zpo ( ;sh; ) nB J/fvv ;Nkc cozN gzikp tb' fiabQk gqXkB fJepkb f;zx wkB dh nrtkJh j/m
ipod;s o'; Gog{o o?bh ehsh rJh. o?bh s' gfjbk ;EkBe pkb GtB ftZu ;{pkJh nkr{ irBkw f;zx B/ ;zp'XB
eod/ j'J/ fejk fe ;oeko J/fvv ;e{bK Bz{ pzd eoBk ukj[zdh j? i' cozN tb' podk;s Bjh ehsk ikt/rk. fJj
;e{b frnkB dk e/do jB .fJBQk ;e{bK B/ fiZE/ tZv/ tZv/ nfXekoh g/dk ehs/ jB T[E/ g[okD/ B/sK th fJBQK ;e{bK
dh d/D jB. fJ; ;w/ fiabQk whs gqXkB pbihs e"o B/ fejk fe f;Zfynk wzsoh 30 ftfdnkoEhnK fgZS/ fJe
nfXnkge dh rZb eo oj/ jB go fJBQK ;e{bK ftZu sK 70ftfdnkoEhnK fgZS/ fJe nfXnkge j? . fJj
nfXnkge th ;oeko B/ Bjh oZy/ ;r' gqpzXe ew/Nhnk B/ oZy/ jB T[j jh fJBQK dh sBykj dk gqpzX eodhnK jB
;oeko Bz{ ukjhdk j? fe T[j fJBQK Bz{ sBykj d/t/ sK fe gqpzXe ew/Nhnk dk nkofEe p'M xZN j't/. ;oeko Bz{
fJj Bjh GZ[bDk ukjhdk j? fe i' th eqKsh nkJh j? T[; ftZu B"itkB tor dk wZ[y :'rdkB fojk j?. i/ J/fvv
;e{bK ftZu ezw eod/ nB J/fvv ;Nkc Bz{ gZek Bk ehsk sk fJj B"itkB 25;kb oki eoB d/ ;[gB/ Bz{ 25fdBK
ftZu pdb d/Dr/. fJ; ;w/ Grtzs f;zx B/ fejk fe J/fvv ;e[{bK ftZu gh g{oh soQK ;ot f;Zfynk nfGnkB bkr{
j't/ sK fe fJBQK ;e{bK ftZu gVQd/ rohp pZfunk Bz{ ;j{bsK fwb ;eZD. T[BQK B/ fejk fe i/ 60jiko eowukohnk
Bz{ gZe/ Bk ehsk,sK T[j ;oeko Bz{ jo w"V s/ xo/Dr/. fJ; s' pknd vh;h wkB;k Bz{ wzr gZso fdZsk frnk. fJ;
w"e/ s/ j'oBK s' fJbktk no[Bdhg e"o, nwBdhg e"o, ;[Bhsk e[wkoh, Bfozdo gkb e"o, eoBihs e"o, oDihs
e"o, i;tho e"o, r[ofpzdo f;zx, owBdhg f;zx ,;sBkw f;zx , pbtkB f;zx, pbihs e"o, ;;h pkbk, ;[yftzdo
e"o, fpzd{, feoB pkbk, gqhsh okDh, i;gkb e"o,BtBhs e"o nkfd jkio ;B.

d[ekB u u'oh

wkB;k 4d;zpo ( ;sh; ) wkB;k fty/ w/B pkiko nzdo fJe d[ekB u u'oh j[D dk ;wkuko fwfbnk j? ikDekoh
fdzd/ Bo/; e[wko B/ dZf;nk fe T[; dh w/B pkiko nzdo jkovt/no dh d[ekB j? n;h oks Bz{ d[ekB uzrh soQk pzd
eoe/ rJ/ ;h go oks Bz{ u'oK B/ d[ekBk dk T[gob/ SNo Bz{ o/v Bkb T[go uZee/ u'oh eo Bjh. d[ekB u' uKdh d/
f;Ze/,d' jiko Brdh s/ j'o ;wkB u'oh j' rJh. fJjBK jh Bjh u'oK B/ d[ekB nzdo ;w?e th ghe/ rJ/ jB. Bo/;
e[wko B/ g[fb; s' wzr ehsh fe T[; dk ;wkB s/ Brdh tkg; eotkJh ikt/ s/ u'oK d/ fybkc ;ys ekotkJh ehsh
ikt/.

e?gNB dh fJj o?bh gzikp dh ;G s' tZvh o?bh j't/rh L rkr'tkb

wkB;k 4d;zpo ( ;sh; ) M[Bho dh o?bh gzikp dh tZvh o?bh j't/rh fJjBK ;pdK dk gqrNktk jbek wkB;k d/
eKro;h ftXkfJe ;a/o f;zx rkr'tkb B/ ehsk. ftXkfJe rkr'tkb B/ fejk fe gzikp dk jo ftnesh nekbh
;oeko s' dZ[yh j? s/ T[j gzikp nzdo b'e oki ukjz[d/ jB fJ; bJh gzikp d/ b'e e? gNB ;oeko dh ;oeko
pDkT[D bJh T[stkb/ jB. ftXkfJe rkr'tkb B/ fejk fe M[Bho dh o?bh wjK o?bh j't/rh. T[jBK fejk fe jo fgzv
ftZu whfNzrK eoe/ T[jBK B/ toeoK Bz{ T[s;kj eo fdZsk j? . T[jBK B/ fejk fe wkB;k ftXkB ;Gk s' bZyK dh
frDsh ftZu toeo o?bh ftZu ik oj/ jB. fJ; w"e/ s/ jofizdo f;zx vh gh ;kpek gqXkB NoZe :{BhnB wkB;k,
i;tzs f;zx ccV/ GkJhe/ ;kpek fvgNh ;gheo ,ir;ho f;zx gZg{ fiabQk gqXkB eKro; s/ j'o nkr{ jkio ;B.
5 d;pzo B{z M[Bho fty/ j' ojh ekBcoz; fJfsjk;e j't/rh. fJ; ekBcoz; s' pknd
nekbh db dk ;ckfJnk j' ikt/rk. T[BQk B/ fejk fe nekbh db Gkigk ;oeko e[ZM fdBK dh wfjwkB j?
ns/ b'e eKro; dh ;oeko pDkT[D bJh T[sktb/ jB.b'e t'Nk gkT[D dk fdB T[vhe oj/ jB. fJzBQk
ftukok dk gqrNktk wBihs f;zx MZbp{Nh ekoieoBh w?Apo gzikp gqd/;a eKro; B/ nZi o?bh dh fsnkoh d/

;zpzX ftZu wkBphpVhnk, eZb'Q, e'Nbh, G?Dh pkxk s/ GkJh d/;k nkfd fgzvK ftZu whfNzrK eod/ ;w/A dZ;/.
fJ; ;w/A T[BQk Bkb fgzv GkJh d/;k ftZu ;kpek ;ogzu jod/t f;zx, ;kX{ f;zx ro/tkb, nikfJp f;zx
Bzpodko, r[ofizdo f;zx bhbk, :{E eKro; d/ v?bhr/N fwzN{, pbftzdo f;zx nkfd jkio ;B.
A`j dI JunIr rYlI ieiqhwsk hovygI-moPr,AwhlUvwlIAw

kYptn AmirMdr isMG,B`Tl,brwV Aqy cwVk pu`jxgy[

mwnsw 4d;zpo ( wfjsk) pMjwb bcwa Xwqrw dy sbMD iv`c ijlHw mwnsw dy srdUlgV hlky ksbw
JunIr ivKy r`KI geI rYlI ieiqhwsk hovygI[iehnw ivcwrw dw pRgqwvw hlkw srdUlgV qo ivDwiek
AjIqieMdr isMG moPr Aqy ijlHw mwnsw Arbn ifvYlpmYt kWgrs sYl dy cyArmYn suirMdr pwl isMG
AwhlUvwlIAw ny ie`k swJy ibAwn rwhI kIqw[sR. AjIqieMdr isMG moPr ny d`isAw ik ieh rYlI rwjnIiqk
idRSqIkon qo bVI m`hqvpUrx hovygI[ielwky dy lokw Aqy kwgrsI vrkrw AMdr ies rYlI pRqI bVw auqSwh
hY[auhnw ny ikhw ik auh kYptn AmirMdr isMG dy irxI hn ijhnw ny ieh rYlI krn dw auhnw nUMN mwx
bKiSAw hY[sR.moPr Anuswr ielwky dy kWgrsI vrkrw ies rYlI pRqI idn rwq ie`k kr rhy ny[v`fI
igxqI iv`c lok Aqy vrkr ies rYlI iv`c huMm hUMmw ky ih`sw lYxgy[
ijlHw mwnsw Arbn ifvYlpmYt kWgrs sYl dy cyArmYn suirMdr pwl isMG AwhlUvwlIAw ny
ies moky qy dis`Aw ik ivDwiek AjIqieMdr isMG moPr dI rihnumweI hyT kwgrsI vrkrW ny p`bw Bwr ho
ky ie`s rYlI leI bhuq imhnq kIqI hY[kYptn AmirMdr isMG pRDwn pMjwb pRdyS kwgrs kmytI dy nwl
pMjwb pRdyS dy ieMcwrj gulcYn isMG cwVk,swbkw mu`K mMqrI bIbI rijMdr kor B`Tl Aqy kwgrs vrikMg
kmytI dy mYbr jgmIq isMG brwV ies rYlI nMU sboDn krngy[ies moky auhnw nwl SuryS
nMdgVIAw,ismrjIq mwnSwhIAw AYfvokt
y ,hrcrn isMG AYfvokyt,AmirMdr pwl isMG AYfvokyt,siqMdr
pwl isMG Awid kWgrsI AWgU mojUd sn[

wBw'jB ;oeko tZb'A ftd/Ph fBt/P Bhsh bkr{ eoBk b'e fto'Xh c?;bk
nekbh Gkigk ;oeko e/tb u"D ;NzN ekoB eo ojh j? fJ; Bhsh dk fto'X^
ekwo/v u"jkB

wkB;k 4 d;zpo (;cb ;'u ) Gkosh efwT{fB;N gkoNh d/ ;hBhno nkr{ ns/ gzikp y/s wid{o ;Gk d/ fibQk
gqXkB ekwo/v feqPB u"jkB B/ fJZe gq?Z; B'N okjhA e/Ado dh wBw'jB f;zzx ;oeko dh nkb'uBk eofdnK fejk fe
e/Ado ;oeko g{zih gqsh ns/ ;kwoki gZyh BhshnK B{z XVk^XV bkr{ eoB s/ bZrh j'Jh j?. fi; d/ f;ZN/ ti'A d/P
dk jo tor ezrkbh tZb ik fojk j?. fe;kB wid{o fJBQK BhshnK s'A d[yh j' e/ y[de[PhnK eoB bJh wip{o j'
fojk j? ns/ jikoK dh frDsh ftZu fe;kB wid{o y[de[PhnK eo u[Ze/ jB. gqzs{ ;oeko nkgD/ c'e/ tknd/ ni/ th
ftek; d/ Bkw s/ eo ojh j?.T[BQK fejk fe ;oeko tZb'A ftd/Ph fBt/P Bhsh b? e/ nkT[D Bkb fiZE/ d/P d/ eo'VK
S'N/ d[ekBdko ns/ tgkoh p/o[Irkoh d/ ekoB spkjh tZb ikDr/. nZi g{o/ d/P nzdo fJ; Bhsh dk fto'X jo/e
tor tZb'A ehsk ik fojk j?. T[BQK ;oeko dh w[Zy fto'Xh fXo n?BHvhHJ/H Pkfwb fXoK dh nkb'uBk eofdnK fejk
fe T[BQK tZb'A e/tb b'eK dk fXnkB e/Adfos eoB bJh fJ; Bhsh dk fto'X ehsk ik fojk j?.id'A fe tkigkJh dh
nrtkJh tkbh n?BHvhHJ/H ;oeko d"okB fJj sithI tkigkJh ;oeko t/b/ th b? e/ nkJ/ ;B gqzs{ T[; ;w/A fJj
bkr{ BjhA j' ;eh. ekwo/v u"jkB B/ fejk fe nekbh ;oeko tZb'A fJ; dk fto'X eoBk e/tb u"D ;NzN j?. T[BQK
fieo eofdnK fejk fe fJBQK BhshnK d/ bkr{ j'D Bkb fiZE/ tZv/ gZXo s/ wfjzrkJh dk tXDk p/o[Irkoh
fGqPNkuko G[Zywoh fJBQK BhshnK dh d/D j?. T[BQK gzikp nzdo pD/ ;KM/ w'ou/ dk fieo eofdnK fejk fe gzikp
dh b'e efujoh ftZu fJZe tZyoh gSkD b? e/ uZb/rk, ;KMk w'ouk d'jK fXoK bJh f;ododh dk ekoD pD/rk ns/
;KMk w'ouk gzikp ftXkB ;Gk dhnK 117 ;hNK s/ u"D bV/rk ns/ fiZs gqkgs eo/rk. T[BQK nk; gqrN ehsh fe
fJ; tko gzikp d/ b'e fJQBK d'jK fXoK dhnK BhshnK s'A d[yh j' e/ ;KM/ w'ou/ d/ jZe ftZu cstk d/Dr/ ns/ ;KM/
w'ou/ dh ;oeko pDkT[Dr/. p/o[Irkoh fGq;Nkuko, wfjzrkJh, G[Zywoh ns/ gfotko tkd fgSKj XZe e/ ;KM/ w'ou/

dk ;kE d/Dr/. fJ; ;w/A gzikp y/s wid{o ;Gk d/ pbke gqXkB wzrs okw Ghyh, ;eZso pbftzdo f;zx Bzpodko,
eg{o f;zx, okiftzdo oki{, phopb ue/ohnK, pbpho G'bk wkB;k nkfd ;kEh jkfIo ;B.

;KM/ w'ou/ tZb'A 15 d;zpo dh w"V o?bh dhnK fsnkohnK izrh gZXo s/
wkB;k fIbQ/ ftZu'A w"V o?bh ftZu jIkoK b'e g[ZiDr/L^ ekwo/v jod/t
no;h

wkB;k 4 d;zpo (;cb ;'u ) ;KM/ w'ou/ tZb'A 15 d;zpo dh w"V o?bh dhnK fsnkohnK B{z b? e/ ;KM/ w'ou/ d/
nkr{nK dh nfjw whfNzr s/ik f;zx ;[szso GtB fty/ iE/dko fjzws f;zx nsbk dh gqXkBrh j/m ehsh rJh. fi;
ftZu ;hHghHnkJhH d/ ;hBhno nkr{ ns/ ;kpek ftXkfJe ekH jod/t f;zx no;h ftP/P s"o s/ Pkwb j'J/. T[BQK
whfNzr B{z ;zp'XB eofdnk fejk fe 15 d;zpo dh w"V o?bh dhnK fsnkohnK B[{z b? e/ ;KM/ w'ou/ d/ toeo izrh
gZXo s/ ezw eoBr/ ns/ wkB;k fIbQ/ ftZu'A jIkoK dh frDsh ftZu o?bh ftZu b'e Pkwb j'Dr/. T[BQK fejk fe
gzikp nzdo pfDnk ;KMk w'ouk b'eK ftZu fJZe m'; gq'rokw sfjs gj[zu eo/rk i' nkw b'eK d/ fjZsK ftZu
ikt/rk. T[BQK gzikp dhnK d'tK gqw[Zy fXoK s/ d'P bkT[fdnK fejk fe bzwk ;wK gzikp dh oki ;Zsk s/ d'jK
nekbh^Gkigk s/ eKro; B/ tko'^tkoh oki ehsk j? ns/ gzikp ;{p/ B{z y[Pjkb pDkT[D dh EK gzikp B{z gSkV e/
oZy fdZsk j? id'A fe d'jK fXoK tZb'A b'e fto'Xh BhshnK bkr{ eoB ftZu fJZe d{i/ s'A nZr/ jB. ekH no;h ih B/
gzikp dh so;:'r jkbs d/y e/ fuzsK gqrN eofdnK fejk fe gzikp d/ wkV/ jkbksK bJh d't/A fXoK dh w[Zy G{fwek
j? s/ gzikp B{z nkofEs, ;wkfie, okiBhfse s"o s/ gSkV fdZsk j?. nkr{ B/ fejk fe gzikp d/ b'eK dh nk; s/
pD/ ;KM/ w'ou/ ftZu Pkwb uko/ gqw[Zy gkoNhnk ghgbI gkoNh, ;hHghHnkJhH, ;hHghHnkJhH (n?w) ns/ b"Ar'tkb
db r?o fGqPNkuko, wfjzrkJh, p/o[Irkoh, G[Zywoh s'A ofjs fJZe tXhnK b'e pdb g/P eo/rk. T[BQK fejk gzikp
nzdo tZv/ gZXo s/ c?bh p/o[Irkoh B{z d{o eoB bJh fJZe m'; o[Irko Bhsh d/ sfjs o[Irko d/ ;kXB wj[ZJhnk
ehs/ ikDr/. ekH no;h B/ n?cHvhHnkJhH Bhsh s/ e/Ado ;oeko dh nkb'u Bk eofdnk fejk fe wBw'jB ;oeko B{z
e/tb g{zihgsh, ;owkJ/dko ns/ niko/dko xokfDnK B{z fonkfJsK d/D dk fceo pfDnk j'fJnk j? ns/ fJ; Bhsh
Bkb fjzd[;skB d/ eo'VK gqu{B d[ekBdkoK s/ tgkohnK d/ eko'pko mZg j'D dk yd;k j?. whfNzr d"okB ekH feqPB
u"jkB, dbihs wkB;kjhnK ;hHghHnkJhH, e[bftzdo T[FZvs, oki e[wko ;hHghHn?wH, e"o f;zx ykok, fsob'uB
f;zx b"Ar'tkb db, jod/t f;zx ccV/ GkJhe/, ;opihs f;zx fynkbk, ghgbI gkoNh nkr{nK tZb'A o?bh dhnK
fsnkohnK B{z b? e/ izrh gZXo s/ fgzvK ftZu w[fjzw S/VB dk c?;bk ehsk frnk. fJ; w"e/ vkH nkswk f;zx nkswk,
wk;No pbtho f;zx, t/d gqekP, i[roki jhoe/, xDPkw fBZe{, ;/tk f;zx wkB;k, r[odhg jhok ns/ wk;No
e[bdhg f;zx, nkfd ;KM/ w'ou/ d/ nkr{ jkIo ;B.
,4 (;cb ;'u

,
z z z
z

,
z
z
z z
,

, ,

A B

-B@

, 4 (;cb;'u ) :
-B@


AH G
AFF I AA@
.
z CH EG D
z AE@@
,
AH AEG

AB@


D AH AFH
DE AD HF

...
... AF ACA ,
ABC ...

, , z

z , z , z ,

, z , , z , ,

- - ,
-
-
D ( ;cb ;'u

) : z.

-
I ,

z -

z.

-
, z
BE

, -

z , - z

z -
, z. z.
, z - z

z. -
,
z -
z

z - ,



,
- ,

z. - z

- ,

-
-
, , , , , , , , , , ,


D (gNtkoh ) : z z. z

, z.
z , z G

, , , z.
, , ,
, , , , , ,
, , ,

B
D (gNtkoh ) . . z. z
z. B

z.
:

BF-FDA z
,
A G@ ,
z.


z.


-:
* E E@ ...
* ...
: D (gNtkoh )

-
E E@ ... ( )

z :
-B@AA

... :
z z


...

... -

z :

...
: ...




z :
...,

-

:


: z

z
z : ..
D ... D@@
-
:
: z
z , ... z: , : z:
, z , ... z: ..
: , -
z : ,
: z , : , : , : , : .. , : .. , :
-

-B@AA ...

z : , :
, : z : ..

: z
-B@AA ...

: ,
z : , : z : ..

gfNnkbk 4d;zpo ( gNtkoh )

AA

AIHD

suKvIr bwdl dI hlkw dwKw rYlI iv`c aufweIAw geIAw trYiPk inXmW dIAw
D`jIAw

ibrk brswl (nsIb ibrk,blijMdr ibrk ) swfy lokW nUM gYr knUMnI kMmw qo rokx vwlIAw srkwrW hI jykr Awp
hI ieMnw hukmW dIAw D`jIAw aufwaux l`gx qW d`so kI hovygw soco ,AyNnW vI nw soco hoxw ,hOxw kI hY ikau ik swfY
sUby iv`c ieh khwvq qW Awm hI vyKx nUM imldI hY ky ,ijs kI lwTI,aus kI BYNS, ies qrW AkwlI dl AwpxI
pwvr dy jor qy sryAwm aufw irhy hY trYiPk inXmW dIAw D`jIAw ieh koeI JUT g`l nhI ieh qW qusI vI vyiKAw
hoxw ey ik k`l AkwlI pwrtI dI rYlI qy b`sw kwrW AYnIAw ijAwdw quMn quMn ky BrIAw sn ik jykr AMdr jgw
Gt geI qW bwkI bcy vrkrW nUN b`sw dIAw C`qW qy svwr krvw id`qw ieh lIfr Awpxy suAwrQ leI swfy Awm
lokW dIAw jwnw nwl iKlvwV kr rhy hn AwpxI pwrtI dy au`c pdvI dy dwvydwrw nUM ie`kT ivKwaux leI sryAwm
b`sW g`fIAw nUM auvr lOV krky rYlIAw iv`c iljwieAw jw irhw hY ! swfy lok vI AwpxI jwn dI prvwh nw krdy
hoey ieMnw dIAw cwlW iv`c Awky bWdrW dI qrW tpUsIAw mwrdy C`qw qy cV jwdy hn auh ieh nhI socdy jykr koeI
Ax hoxI ho geI qW swfy b`icAw qy pirvwr dw pwlx poSx kox krygw ! c`lo AsI qW ieh mMndy hW ik ieh votr
qW KVmCqI krdy hoey ieh hrkqW krdy hn hux ik`Dr geI swfy pMjwb dI trYiPk puils ikau nhI k`tdI iehnw

auvr lOV b`sW g`fIAw dy clwx ik ieh lIfrW dI kursI dI pwvr qo frdy hn jw koeI hor g`l hY jo ieh
sryAwm ho irhw hY ! swnUM qW ieh sB ku`J vyKky ieMJ l`gdw hY ik ies qrW sryAwm aufdIAw trYiPk inXmW
dIAW D~jIAW dw koeI au`c AiDkwrI ies nUM rokx leI Tos kdm c`kdw ikau nhI !

vYtnrI ieMspYktrw dI hoeI byrihmI nwl kutmwr dI kIqI bI AYf PrMt


dy pRDwn ny inKyDI

ibrk brswl (nsIb ibrk,blijMdr ibrk) swfy sUby dI mOjUdw srkwr r`b nUM vI t`b d`sdI hY bVI byirhmI nwl
hr ivAwkqI nwl pyS Aw rhI hY ies nUM ieh nhI pqw ik ieMnw dIAw kImqI votw nwl swfI cox hoeI hY ieMnw
dI mdd nwl hI AsI s`qw iv`c Awey hW pr ieh qW sB ku`J Bu`lky sryAwm hr mihkmy nwl ku`tmwr kr rhI hY
jykr igxn l`gIey qW swfIAw au glw dy poty hI Kqm ho jwxgy pr hux vYtrnrI ieMnspYktrW nUM vI lMbI rYlI
dorwn bVI byirhmI nwl kuitAw igAw qy qkrIbn do sO dy krIb fW nUM ijlW iv`c f`ikAw igAw ijs qy bI AYf
PrMt dy blwk is`Dvw vyt dy pRDwn mwstr crnjIq isMG sMgqpurw ny srkwr dy ies mwVy vqIry qy inKyDI kIqI
qy ikhw ik srkwr jldI aunW irhw kIqw jwvy jykr sUbw srkwr ies qrW dw hi ivhwr krdI rhI qW duAwrw
s`qw iv`c Awaux dw suPnw Awpxy mn iv`c iqAwg dyvy ies smy ieMnw dy nwl ies smy ieMnw dy nwl suKdIp isMG
iF`lo,hrmndIp isMG b`l,gurcrn isMG Alovwl,sqvIr isMG Bulr,Awid hwjr sn!

BA

D ( /)




z

BA


AG D BA


D ( /)

hlkw KMnw qoN bspw dy aumIdvwr nvjoq isMG mMfyr nUM pMjwb ivDwn sBw
sIt leI itkt imlx qy vDwieAw

rwjpurw 4 nvMbr 2011(DrmvIr ) bhujn smwj pwrtI pNMjwb vloN hlkw KMnw qoN sR. nvjoq isMG mMfyr jo ik
jt BweIcwrw kmytI dy pRDwn vI rih cuky hn qy hux bspw dy KjwncI hn nUM hlkw KMnw qoN pMjwb ivDwn sBw
dIAW 2012 nUM hox vwlIAW coxW leI aumIdvwr AyYlwinAw hY dI KuSI ivc dysw ivdySw qoN tylIPon qy AYs AYm AYs
sMdysw rwhI vDweIAw idqIAw jw rhIAw hn qy nOjvwn nvjoq isMG mMfyr hlkw KMnw qy pwiel ivc jldI hI
bspw dy dPqr Kolxgy[ sR, nvjoq isMG mMfyr jo ik ipRMsIpl svrgI sR, hrdyv isG dy spuqr hn ijhnW dI
ielwky ivc smwj syvw dy kMmw leI cMgI Sohrq hY qy iehnW dy ipqw sMn 1992 qoN SRI kWsI rwm jI dy jnrl
skqr rhy sn dIAw syvwvw qy smwj syvw dy kMmw nUM dyKdy hoey auhnW dy spuqr sR, nvjoq isMG mMfyr nUU M pMjwb
ivDwn sBw sIt dI aumIdvwrI leI itkt dyxw bspw dy pRDwn sR, Avqwr isMG krImpurI dw shI PYslw hY[ ieh
jwxkwrI sR, jgdyv isMG mwn bspw vlMtIAr , AYn Awr AweI sBw qy bspw XUQ ivMg pYirs PrWs dy knvInr
ny mIfIAw nUM idqI qy ikhw ik ieh pirvwr bIqy 21 swlw qoN bspw qy lokw dI syvw kr irhw hY qy auh qn mn qy
Dn nwl sR, mMfyr jI nUM sihXog dyxgy[ jdoN sR, nvjoq isMG mMfyr nUM auhnW dy mobweIl nMbr 009198154-93603
qy sMprk kIqw igAw qW auhnW ny sR, mwn dIAw vDweIAw kbUldy hoey ikhw ik auhnW nUUM PrWs dy ielwvw jrmn,
spyn, ietlI, knyfw qy AmrIkw qoN vI vDweI sMdyS Awey hn qy auh bspw pRDwn sR, krImpurI qy kumwrI
mwieAwvqI jI dw pMjwb ivDwn sBw dI sIt vwsqy itkt dyx leI qihidloN DMnvwd krdy hn[

mohn lwl dy dyhWq kwrn rwjpurw dy cMnI goT brwdrI ivc Sok dI lihr

rwjpurw 04 dsMbr 2011(DrmvIr ) kihMdy ny jykr koeI SrwbI jw smwj dy iksy duSmn dI mOq ho jwvy qW
Aksr lokIN AwK idNMdy hn ik cMgw hoieAw gujr igAw ikauNik ieh qW smwj qy pirvwr qy vYsy vI boJ bxky
rihMdw sI pr jykr koeI smwj syvI jw cMgy Drm krm krn vwlw dw Acwnk dyhWq ho jwvy qW idl ivc bhuq
APsos huNMdw hY, eIvyN hI sRI mohn lwl ijsdI aumr 62 swl dI sI qy pI fblXU fI vwtr vrks dy mihkmy qoN 2
swl pihlw irtwiermYNt leI sI Aqy jo iksy Dwrmk syvw krn leI qy lMgr bxwaux leI Coly iBjw ky AwieAw
sI imqI 3 qwrIK rwqI 11 vjy ausnUM jbrdsq hwrt AtYk hox kwrx aus dI mOq ho geI qy imqI 4 qwrIK idn
AYqvwr nUM ausdw AiqMm sMskwr hoieAw ies smyN rwjpurw twaUn dI cMnIgoT pMcwieq dy pRDwn SRI suryS kumwr
Btyjw dy nwl smUh mYNbrW dy ielwvw ngr kwauNsl dy pRDwn SRI prvIn kumwr CwbVw qy SRI AwnMd pur siqsMg
AwSrm dI smUh swD sMgqW dy ielwvw rwjnIqk, Dwrimk qy smwijk lok hwjr sn mohn lwl dI Acwnk hoeI
mOq kwrx pMcwieq cMnIgoT qy smUh muhlw invwsIAw vloN sOk pRgt kIqw igAw hY qy cMnIgoT pMcwieq dy cyArmYn
muKI hrI cMd qoN pRwpq hoeI jwxkwrI Anuswr rsm pgVI 15 dsMbr idn vIrvwr nUM AwirAw smwj mMdr ivKy
bwd dupihr 2 vjy qoN 3 vjy qk hovygI.

im. jy.ky.jYn AYs fI AYm rwjpurw ny Xog pRwxwXwm swDnw ikqwb dw ivmocn
kIqw
rwjpurw4 dsMbr 2011 (DrmvIr ) fw.vI.pI.mihqw Xog rqn rwjpurw vloN ilKI geI ikqwb Xog pRwxwXwm swDnw
ijsdw ivmocn siqkwr Xog AYs fI AYm swihb rwjpurw im. jy.ky jYn ny Awpxy kr kmlw nwl kIqw
fwktr vI pI mihqw vloN imqI 4 dsMbr nUM svyry 7 vjy swirAw nUUM hr hPqy dI qrW Xog pRwxwXwm krvwieAw
igAw ijs ivc siqkwr Xog im.jy.ky jYn sb ifvIjnl mijstryt rwjpurw ny vI ies pRwxwXwm Xog isiKAw kYNp
ivc ihsw ilAw. ies smyN im icrMjIv Kurwnw,im.Twkr dws gosWeI,SRI cMdr ikSor jI AwirAw qy im. ASok
CwbVw jI pRDwn AwirAw smwj mMdr ny Xog sbMDI Awpxy Awpxy ivcwr pyS kIqy qy pRoPs
Y r pI sI scdyvw jI ny
styj dI kwrvweI bwKUbI inBweI. ies smyN bhuq vfI qwdwd ivc Xog isiKAwrQIAW dy ielwvw bRihm kumwrI Xog

AwSrm kyNdr vloN BYxw vI hwjr sn qy fI ey vI skUl dI ipRMsIpl mYfm ikrn syTI vloN cwh Awid dI syvw
kIqI geI qy SRI cMdr ikSor jI AwirAw ny Awey hoey swry lokw dw qihidloN DMnvwd kIqw

You might also like