Professional Documents
Culture Documents
Nay Lins Luu-Shin Thin-Gyine
Nay Lins Luu-Shin Thin-Gyine
rmwdum
ta=umif;t&m
pmrsuEf mS
aus;Zl;wifv$m . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (5)
q&mh&Jh Oa,smZOf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (7)
pma&;olajymcsifwJhpum; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (13)
tcef;(1)
(u) ausmif;om;xk nDvmcH . . . . . . . . . . . . . . . . . (15)
(c) tuo wdk@&Jh qdkif;bkwfjzKwfyGJ . . . . . . . . . . . . . . . (16)
(*)wdrf;a&Smif+yD; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (17)
(C)rzrf;rcH&cif wpf&uftvdk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (19)
tcef;(2)
(u) oajyrSm tzrf;cH&+yD; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(22)
(c) ppfa=uma&;udk jzwfoef;pOf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (24)
(*) eH&HawGay:u auG;a=umfoHawG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (29)
(C) tdrfomxJu aomufa& . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (32)
(i)a,mufzudk =uufOwdkufjcif; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(34)
(p) tr_wGJawGeJ@ twltcsKyfodk@ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (39)
tcef;(3)
(u) tcsKyfaxmifrSmvlpHk+yD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (42)
(c) pwD;0yfrSm &Hk;xkwfwJhae@ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (44)
(*) 5(n)awGudk cdk;r_yk'frwyfawmh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (47)
(C) jcifaxmifawG/ arG@,mawG&wJhaxmif . . . . . . . . . . . . . . . .(49)
(i)b0oHo&meJ@ 5(n)awGb0 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(50)
(p) &ref,l+yD; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(52)
(q) ppfcHk&Hk;rSm wdkif;jynfudkcspfwJholawG . . . . . . . . . . . . . . . . . .(53)
tcef;(4)
(u) tyfxnftvkyfcH&jcif; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(55)
(c) usD;uef;rsdK;awG&Jh awmif,mavbm tefwkyGJ . . . . . . . . . . . . .(57)
(*) ppfacG;wdkufu i&Jcef; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (59)
(C) ppfacG;wdkufrSm ae@pOf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (63)
(i)ppfacG;wdkufu tjyef . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (66)
ta=umif;t&m
pmrsuEf mS
tcef;(5)
(u) rpm;oifhwJh toD;pm;rdvdk@ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (68)
(c) axmifwGif; edpP"l0 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (69)
(*) tm;vHk;aumif;ygw,f q&m}uD; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(72)
(C) tdk;pm;ta=umif;/ +*dKvfta=umif; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (73)
(i)+*dKvfzrf;enf; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(75)
(p) +*dKvfjzpfatmifvkyfjcif; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(77)
tcef;(6)
(u) axmifwGif;AdkvfvkyGJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (80)
(c) oGm;emaevdk@ vlowfwm. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (82)
(*) }udK;rdef@eJ@raoyJ aygufjym;eJ@ ao&ol . . . . . . . . . . . . . . . . .(85)
tcef;(7)
(u) axmifaq;&HkqdkonfrSm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (90)
(c) vlowfq&m0ef . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(93)
tcef;(8)
(u) tdwfcsftdkifAGDa&m*g ydk;ysH@ESH@yHk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(96)
(c) &efukef+rdK@ &Jhbdef;pcef; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(98)
tcef;(9)
(u) uGyfpdyfq&m r[mbkwf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(101)
(c)axmiftwGif; bk&m;wnf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(103)
(*) a&'D,dk0,fay;rdvdk@ axmifusvmwm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(105)
(C) axmifwGif;aiGa=u; vJvS,fpepf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (106)
(i)axmifpm&if;awGcdk;xkwfawmh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (108)
tcef;(10)
(u) axmifajymif;+yD; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(115)
(c) o&ufaxmiftoGm; vrf;c&D;rSm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(122)
(*) [if;aumif;vdk@xrif;awmif;wm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(126)
(C) axmifw&m;pD&ifcef; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(129)
tcef;(11)
(u)axmif0ifpmwdkufyGJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(131)
(c) axmif0ifpmyHkpHwdkufyGJ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(137)
ta=umif;t&m
pmrsufESm
tcef;(12)
(u) o&ufaxmifwGif; oufaoxGufqdkcsuf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(142)
(c) tnmc&D;. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(155)
tcef;(13)
(u) axmifwGif;owif;pm/ twdktxGm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(167)
(c) udktdkufudk aoqHk;r_ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(169)
tcef;(14)
(u) &Sm;&Sm;yg;yg; acgif;jzwfowfr_ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(174)
(c) trsdK;om;nDvmcHeJ@ wdkufydwf'%f . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(176)
tcef;(15)
wGJzufaxmifoHwdkif=um;u . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (184)
tcef;(16)
a'geawmifrSm aewJh awmifay:om;awG . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(191)
tcef;(17)
ydduwfudkzsufwJh uGufpkwf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(201)
tcef;(18)
usaemfodcJhzl;wJh olawGxJu trSwfw&rdwfaqGrsm;
(u) OD;tkef;jrifh (ocifOD;tkef;jrifh/ wdk;wufa&; ) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(213)
(c) OD;pdefvS(AdkvfpdefoHr%d) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(215)
(*) q&mawmfOD;a&0w . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (216)
(C) &JausmfpGm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(224)
tcef;(19)
(u) o&ufaxmifu vGwfwJhae@ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(226)
(c) xGufawmfrl eef;ucGm+yD . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(227)
rSwfwrf;"mwfyHk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . (230)
o&uftusOf;axmifyHk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(231)
o&uftusOf;axmifwGif a&qGJavbm yef;csDyHk . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(232)
o&uftusOf;axmif. taqmifyef;csDyHk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(233)
wdkufyHkpHrsm; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .(234)s
tcef;(1)
(u)
ausmif;om;xknDvmcH
tcsdefumvu
1990
ckESpfxJrSmayg@?
arvu
ppftpdk;&u
usif;yay;wJhygwDpHk'Drdkua&pDa&G;aumufyGJ &v'f tajzxGufvdk@ 'Drdkua&pDtiftm;pkawG csdefcGif
tav;omaecsdefyJ jzpfygw,f? usaemfwdk@ jrefrmEdkifiH&J@ &moDOwkawGxJu rdk;wGif;umv[m
'Drdkua&pDtiftm;pkawG&J@ oauFwvuQ%mwpfckvdk@ qdk&rvdkygyJ?
rdk;wGif;umveJ@ jrefrmEdkifiH 'Drdkua&pDvSkyf&Sm;rSk[m qufpyfaeygw,f? e0wppftpdk;&&Jh
nSif;yrf;/ ESdyfpuf/ zrf;qD;rSka=umifh rif;udkEdkiftygt0if ausmif;om;trsm;tjym;
zrf;qD;cHae&ovdk/ ppfaxmufvSrf;a&; &J@ nSif;yrf;ESdyfpufrSk'%fawGudk rcH&yfEdkifawmhvdk@
e,fpyfa'orsm;qDudk wdrf;a&SmifoGm;=uwJh ausmif;om; rsm;vnf;&SdcJhygw,f?
jyeff@}uJaewJ@ausmif;om;rsm;/
tzGJ@tpnf;rsm;udk
&efukefrsufESmpmrSm
pkpnf;Edkifzdk@twGuf
rEWav;+rdK@
av;jyifav;&yf
oHCmor*~DtzGJ@
OuUX
OD;a&0wESifhAuo(txufArmjynf) rSausmif;om;/ vli,fudk,fpm; vS,frsm;jzpf=uonfh
rdk;ausmfOD;/ udkpef;,k/ udkrif;rif;OD;/ rcifOrRmjrifh/ rjrifhjrifhcdkif pwJJhrEWav;uausmif;om; xkrsm;&Jh
yHhydk;/ ulnD/ }udK;yrf;rSkjzifh &efukefjrdK@ &Sdausmif;om;tzGJhtpnf;rsm;pkpnf;um uspfvpfcdkifrmaom
ArmEdkifiHqdkif&m ausmif;om;r*~rsm;tzGJ@csKyf (atmufArmjynf) udkjyefvnfzGJ@pnf;I
ArmEdkifvHk;qdkif&m
ausmif;om;xk
nDvmcH}uD;udk
1990ckESpf/ZGefv(28)&ufae@rS
Zlvdkifv(2)&ufae@ txd rEWav;+rdK@ jrawmif bkef;}uD;ausmif;wkdufrSm usif;yjyKvkyfcJhw,f?
tJ'DnDvm}uD;uae+yD; ausmifom;xkrS awmif;qdkcsuf(6)csuf/ twnfjyKcsuf(3)&yf/
a&S@vkyfief;pOf
(3)&ufcsrSwfEdkifcJhygw,f?
tJ'DtxJuyg0ifwJhtcsuf
(1)csufuawmhAuorsm;tzGJ@csKyf&J@ 1960ckESpfrSm usif;ycJhwJh qXrt}udrfausmif;om;xk
nDvmcH}uD;uae
twnfjyKcsrSwfxm;cJhwJh
rl(5)csufudk
qufvuf
udkifqGJ+yD;
txufArmjynfausmif;om;rsm;eJ@ atmufArmjynfausmif;om;rsm; [efcsufnDnDyl;aygif;+yD;
ppftm%m&Sifpepfudk wdkufyGJ0ifoGm;zdk@ ausmif;om;xku oH"dXmefawGcsrSwfcJ@w,f?
tJ'Dae&mrSm AuotzGJ@csKyf&Jh csrSwfxm;wJhrl(5)csufuawmh......
(1)? ausmif;om;xktcGifhta&;umuG,fa&;
(2)? 'Drdkua&pDynma&;
(3)? 'Drdkua&pDa&;
(4)? jynfwGif;+idrf;csrf;a&;
(5)? trsdK;om;a&; ...wdk@yJjzpfw,f?
tuowdk@&Jh qdkif;bkwfjzKwfyGJ
(c)
tdrf&Sifu
[Jh/ eifwdk@'DtdrfrSm tdyfwmpdwfrcs&bl;? tdrfeJ@uyf&yfu bkef;}uD;ausmif;rSm
oGm;tdyf? igvdkufydk@ay;r,f? tJ'DrSmpdwfcs&w,f? reufus&ifawmh ausmif;xdkifq&mawmf
rEdk;cif igwdk@tdrf jyefvmtdyf=u qdk+yD; tdrf&Sifvkyfolu usaemfwdk@udk wzGzGrSmygw,f?
ausmcsp&mae&m wpfae&mvHkjcHK&if +yD;wmygyJAsm vdk@usaemfwdk@jyefajym+yD;
tdrf&Sifjzpfol vdkufydk@wJh tdrfem;u bkef}uD;ausmif;rSm pwnf;cscJh=uygw,f? tJ'D bkef;}uD;
ausmif;xJrSm vlpdrf;0if&if atmfwwfvdk@ acG;awGxuf pdwfcsrSk&SdwJh ief;awGarG;xm;w,f? tJ'D
wpfnawmh bkef;}uD;ausmif;rSm tdyf+yD; aemuf wae@ tm&k%fqGrf;ruyfcif ausmif;wdkufuae
tomav; xvmcJh=uw,f?
usaemfwdk@wnf;wJhtdrfudk tdyfa&;r0ao;wJh rsufESmawGeJ@ 0ifoGm;wJhtcgrSm
wpftdrfvHk;rSm&SdwJh olawGtm;vHk; jyL;wl;+yJwJrsufESmawGeJ@ usGefawmfwdk@udk =unfhaew,f?
+yD;awmhrStdrf&Sifjzpfolu
eifwdk@ 'Dtdrfudkrvm=ueJ@awmh? nu axmufvSrf;a&;u owif; twdtus&xm;vdk@
eifwdk@udk vm&Smw,f? nu eifwdk@t0iftxGufyJ/ axmufvSrf;a&;awG/ &JawG/ &0wawG
wtdrfvHk;udk ydwf&Sm=uwm? eifwdk@udkraw@Gvdk@ a'gyG+yD; tdrfxJrSm tdyfaewJh olawG
tm;vHk;udkxcdkif;/
olwdk@ppfzdeyfawGeJ@
jcifaxmifawGudk
uef+yD;&Sm=uav&Jh?
owif;twdtus&+yD;rS eifwdk@udkrawG@wJhtwGuf eifwdk@ b,foGm;vnf;vdk@ar;w,f?
wpftdrfvHk;u b,folrS rvmbl;vdk@ ajzwmaygh? tJ'D awmhaxmufvSrf;a&;u
rdvkd@uawmhuGm/ wpftdrfvHk; udkzrf;+yD; ta&cGHcGmjzpfr,fvdk@ usdef;w,f? aemuf+yD;
tdrfatmufaum/ tdrfaemufaz;aum/ tdrfomyg ae&mtESH@vdkuf&Smjyefw,f? owif;
twdtus&xm;&Jh om;eJ@vGwfoGm;wm emw,fuGmvdk@ajym+yD; rdvdk@ uawmh cifAsm;wdk@vnf;
rvG,fbl;omrSwfvdk@ }udrf;+yD;jyefoGm;w,f tdrf&Sifjzpfolu rsufESmrSm aoG;r&SdawmhyJ
wkefwkef&D&D ajymjyygw,f?
nutdyfa&;r0vkd@ 'DreufrSm wa&;avmuf jyeftdyfr,fvdk@ pOf;pm;xm;wJh pdwful;udk
zsuf+yD; rsufESmudk uAsmuoDopf+yD; oHk;a,mufom; tjrefjyefxGufcJh}uygw,f?
vSnf;wef;a&mufawmh
usaemfu
udk+zdK;eJ@
udkoufaxG;wdk@udk
cifAsm;wdk@vdk
acgif;aqmif}uD;awGeJ@ aygif;tdyf&if usaemfwdk@vdkbmrSr[kwfwJh tnw&aumifawGyg
axmifusaeygOD;r,fvdk@ aemufvdkufawmh udk+zdK;u a[haumif..rif;rarhygeJ@aemf?
vpfoifh&ifvpfawmh
vdk@jyefajym+yD;
vrf;cGJcJh}uygw,f?
vpfawmhvpfcsifayr,fh
csdef;xm;wJhudpPawGu &Sdao;awmh OD;a&0weJ@ csdef;xm;wJhae&mudkoGm;zdk@ jyifvdkufygw,f?
wmarGbufrSm OD;&0weJ@ awG@+yD; q&mawmf tultnD awmif;xm;wJhudpPtwGuf
tpDtpOfawG aqG;aEG;=uygw,f? wevFm ae@rSmjyefqHkzdk@ tcsdefeJ@ ae&mjyefowfrSwf+yD;
usaemfjyefvmcJhw,f?
tzrf;rcH&cif wpf&uftvdk
(C)
q&mawmfOD;a&0wqDu tjyefrSmawmh a'gyHk+rdK@e,fuoli,fcsif; wpfa,mufjzpfwJh
ausmf0 &J@tdrfudk xGufvmcJhygw,f? ausmf0&Jh tdrfuusaemfh&J@ pm;tdrfaomuftdrf
qdkvnf;rrSm;bl;? ausmf0u pufrSkwuUodkvfwufcGifh&aeyg+yD? +yD;awmh q,fwef;
ausmif;om;awGudk t*FvdyfpmoifjyaewJh q&mwpfOD; jzpfovdk/ Armhvli,frsm;
tpnf;t&Hk;(Avp)/ ,cif tm&Svli,ftzGJ@rS vli,facgif;aqmifwpfOD; vnf;jzpf ygw,f?
olutoef@tjyef@ tvGef}udKuffygw,f? vluawmh tom;rJvdk@ rD;jywf&ifoGm;
yJjrif&w,fvdk@ usGefawmfwdk@u aemufavh&Sdygw,f? olvrf;av#muf&if ycHk;udk wzufapmif;+yD;
av#mufwwfvdk@ usaemf wdk@uz&drfvdk@ac:}uygw,f? axmifxJa&mufawmh ausmf0u
(2)a,muf&Sdygw,f? oleJ@ aemufwa,muf u yJcl;uausmf0yg? oludkawmh tm;vHk;u
z&drfvdk@ ac:+yD;/ aemufwpfa,mufudkawmh yJcl;u ausmf0vdk@yJac:ygw,f?
wpfcgu axmifxJrSm z&drfudk taqmifrSl; 0efxrf;wpfa,mufu ac:+yD; axmifeHygwf}uD;rSm ol@
emrnfudk a&;wJhtcg ausmf0e vdk@pmvHk;aygif;awmh olu q&m usaemfemrnfu e}uD;ESpfvHk;qifh
aygif;wJh %}uD;yg vdk@jyefajymygw,f? 0efxrf;uvnf;&Suf+yD; igvnf;raygif;wwfbl;? rif;emrnf
rif;zmom aygif; vdk@jyefajymcJhygw,f?
usaemf ausmf0tdrfudka&mufawmh ol@nDrjzpfol yyu ausmf0nutdrfjyefrtdyfbl; vdk@
ajymygw,f? 'Duae@ q,fwef;atmifpm&if; xGufrSmrdk@ rae@nuol@wynfh ausmif;om;av;awGeJ@
twloGm;tdyfw,fvdk@ qufajymygw,f? 'geJ@usGefawmfvnf; tJ'DrSmyJa&csdK;/ t0wftpm;vJ+yD; ausmf0eJ@
awG@csifao;wma=umifh oljyefvm&if 'Dae@ ae@vnf wpfem&Davmuf vSnf;wef; pH&dyf+idrfu
vufzuf&nfqdkifudk vmcJ@zdk@rSm+yD; a'gyHk&Sd ausmf0tdrfuae jyefxGufcJ@ygw,f?
+rdK@xJzufudkoGm;zdk@ OD;wnfvdkufygw,f? usaemf &efukef+rdK@ xJudka&mufawmh vrf;30rSmaewJh
usaemholi,fcsif; bkef;bkef;(bkef;jrifhxGef;) &Jhtdrfudk OD;wnfvdkufygw,f? bkef;bkef;qdkwm oHk;a&mifjc,f
ausmif;om;vli,ftzGJ@uyg? ol@tdrfudkawmh +rdK@vnfacgifu olykefXmecsKyfwpfckv@dk usaemfwdk@u emrnf
ay;xm;ygw,f? bmjzpfvdk@ vnf;qdkawmh ol@tdrfu ppftpdk;&udk qef@usifvSkyf&Sm;aewJholawG awmfawmf
rsm;rsm; qHkwwfwJhae&m wpfckjzpfvdk@ygyJ?
qHkqnf;zdk@ wifr[kwfyJ ppfaxmufvSrf;a&;&Jh '%fa=umifh udk,f@tdrfudk,fjyefvdk@ r&awmhwJh
ae&mrJhoGm;wJholawG twGufvnf; ol@tdrfa&mufoGm;&ifawmh olwwfEdkifoI ausG;arG;{nfhcHwwfygw,f?
usaemfwdk@vdk ausmif;om;awGudk olwdk@rdom;pku ulnDcJhwma=umifhvnf; e0w&Jh t+idK;}uD;udk ,ae@wdkif
cHpm;ae&&Smav&Jh?
usGefawmfbkef;bkef;tdrfudka&mufawmh oltdyf&murxao;yJ ukwifay:rSm ydk;vdk;yufvuf tdyaf ysmf
aewkef;ygyJ? 'gayr,fh {nfhonfawGuawmh xHk;pHtwdkif; ol@tdrfrSma&muf&Sdaeygw,f? apmapmpD;pD;
a&mufaeoluawmh&uDQ;(nDaxG;cdkif)eJ@ udkpdefvSdkifwdk@yjJ zpfygw,f? udkpdefvSdkifuawG@awG@csif;...
armif&ifwdk@ =um;+yD;+yD;vm; vdk@ p+yD;ar;ygw,f? usaemfubmjzpfvdk@vnf; vdk@ ar;vdkuf
ygw,f?
om;n$efOD;eJ@ udkatmifxGef;wdk@udk nuw+ydKifeufxJzrf;oGm;=uw,f?
[kwfvm;
tcef;(2)
oajyrSm tzrf;cH&+yD
(u)
'Dae@+rdK@ e,ftajccHynm ausmif;om;acgif;aqmifawGeJ@ aqG;aEG;yGJvkyfr,fh ae&mu &efuif;zufu
bkef;}uD;ausmif;wckrSm jzpfygw,f? tJ'ga=umifh ausmif;om;awG tpnf;ta0;vkyfr,fh bkef;}uD;ausmif;eJ@
vSnf;wef;/ pH&dyf+idrfu oajy vufbuf&nfqdkifrSmae&mcGJ+yD; csdef;xm;ygw,f?
bkef;bkef;wdk@ awGtm;vHk; 0dkif;wm;aewJh=um;uyJ vSnf;wef;zufudk usaemfa&mufvmcJhygw,f?
pH&dyf+idrfygvm;vdk@ um;py,f,m&Jh ar;oHa=umifh rSwfwdkifygw,fvdk@ajzvdkuf+yD; um;jywif;aygufuae wqifh
&efukef-tif;pdefvrf;ray:u oajy vBuf&nfqdkifxJudk a0h0J=unfhvdkufygw,f?
vli,fta,muf(20)ausmfavmuf [dkpm;yGJ/ 'Dpm;yGJawGrSmtoD;oD;xdkifae=uwmawG@&ygw,f?
usaemfvnf;um;ay:uqif;+yD; qdkifxJu pm;yGJ0dki;f wpfckrSm 0ifxdkifvdkufygw,f? r*FvmawmifnGef@
+rdK@e,fu ,OfaxG;udkawG@awmh &Jarmfxl;ta=umif; bm=um;ao;vJ vdk@ar;vdkufygw,f? &Jarmfxl;
tzrf;cH&a=umif; ,OfaxG;uajymygw,f? usaemfuom;n$efOD;eJ@ udkatmifxGef;wdk@udkawmh rae@nu
tzrf;cHvdkuf&w,f? igwdk@awmif uHaumif;vdk@ tzrf;rcH&wm
tJ'Dtcsdef rSmyJ qdkif&Jh b,feJ@nm toD;oD;uae axmufvSrf;a&;awG/ &JawGqdkifxJudk 0ifvm=u
ygw,f? igwdk@vnf; jrefjrefajc&m azsmuf&atmif? tpnf;ta0; vkyfr,fhae&m oGm;=updk@
vdk@ajymzdk@tvkyfrSmyJ axmufvSrf;a&;awGu qdkifxJuvlawGtm;vHk;udk emrnfawG vdkufar;wmudk
awG@&ygw,f? qdkifa&S@udkvSr;f =unfhvdkufawmh wDtD;11ppfum;wpD;/ &Jum;wpD;eJ@ [dkif;vufum;wpD;wdk@
qdkifydwf&yfxm;wm awG@&ygw,f? axmufvSrf;a&;awGu pm;yGJrSm xdkifaeolawGudk rif;emrnf
b,fvdkac:vnf; vdk@ar;+yD; olwdk@ vufxJ rSmudkix
f m;wJh pmtkyfxJu emrnfawGeJ@ wdkufppfaeygw,f?
ausmif;om;awmfawmfrsm;rsm;[m emrnf t&if;awGrajymyJ yg;pyfxJ awG@u&memrnfawGudkajym=uvdk@
axmufvSrf;a&;awG[m tjyeftvSef wa,mufcsif; ppfaq;jyefw,f?
rif;wdk@emrnfawG rSefrSefajymaemf/ odvdk@uawmh em+yDomrSwf? xGufajy;r,fvdk@ vnf;r}udK;pm;eJ@?
rypf&Jbl;vdk@ xif&if xGufajy;=unfhaygh
qdk+yD; axmufvSrf;a&;awGu tqufrjywf +cdrf;ajcmufaeygw,f? jzpfysufaewJh tjzpftysufawGudk
qdkif&Siftygt0if ywf0ef;usifu vlawGyg 0dkif;tHk=unfhae}uygw,f? +yD;awmh oajy vufzuf&nf
qdkif&Jhab;uyf&Jhu tdrf[m trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf/ urm&Gwf+rdK@e,f&Hk;cGJjzpfygw,f?
qdkifjyifyuae 0dkif;=unfhaeolawG wjznf;jznf; rsm;jym;vm+yD; ausmif;om;awGudkzrf;ae=uwm
qdkwJh avoHawG rsm;jym;qlnHvmcsdefrSmawmh axmufvSrf;a&;wa,mufu olwdk@xJu tzGJ@acgif;aqmifvdk@
xif&oludk olwdk@awGudk b,fvdkvkyf&rvJq&mvdk@ar;vdkufoHudk =um;vdkufygw,f? tJ'DrSmwif zrf;qD;rSk&Jh
acgif;aqmifvkyfolu ol@vufxJu pmtkyfteDav;udk ydwfvdkufygw,f? +yD;awmh
&Skyfw,f? tukefvHk; um;ay:wif vdk@trdef@ay;+yD; [dkif;vwfum;ay:udk usaemftygt0if
ausmif;om;(30)cef@udk um;ay:wufcdkif;ygw,f? +yDawmh tjyifzufu tayguf0rSm axmufvSrf;a&;eJ@
&JawGu aoewfeJ@csdef+yD; &efukefwuUodkvfvSdkife,fxJodk@ um;udk armif;oGm;cJ@ygw,f? usaemfwdk@ [dkif;vwf
um;aemufrSm oHql;}udK;acGeJ@ pufaoewfwifxm;wJh wDtD; 11 ppfum;wpD;vdkufygvmygw,f?
vSdkife,fajrxJudk a&mufawmh um;ay:uae wa,mufcsif; qif;cdkif;ygw,f? +yD;awmh wpfudk,fvHk;
tESHh ppfaq;&SmazG+yD; udk,fa&;&mZ0ifawGudk pwifar;jref;ygawmhw,f? ausmif;om;awmfawmfrsm;rsm;u
olwdk@&JhemrnfawGudk trSeftwdkif; rajym}uwmawG@&ygw,f? usaemfvnf; tjcm;emrnfwckudk ajym+yD;
ppfa=uma&;udk jzwfoef;pOf
(c)
usaemfeJ@ &JausmfpGmudk zrf;qD;wifaqmifvmwJh [dkif;vwfum;[m &efukefwuUodkvfvd_ife,fajr
ausmif;0if;xJutxGufrSmyJ usaemfwdk@(2)a,mufpvHk;acgif;pGyfawGeJ@ tpGyfcHvdkuf&ygw,f? usaemfwdk@
udkpGyfxm;wJh acgif;pGyftjzL[m aoG;awGayusHae+yD; vlwumudk &dkufESufxm;rSe;f odomvSygw,f? av#mf
zGwfxm;jcif; r&Sdwma=umifh acgif;pGwf&JhteH@[m tifrwefudk qdk;&Gm;vGef;ygw,f?
usaemfwdk@udk wifaqmifvmwJhum;u [dkauG@/ 'DauG@eJ@ vrf;udkrrSwfrdEdkifatmif armif;aewmudk
owdxm;rdygw,f? tcsdeftawmf=um armif;vm+yD; r=umcifrSmyJ um;udkpuf&yfvdkufum um;ay:uae
usaemfwdk@udk qif;cdkif;ygw,f? yg;pyfu ae+yD;awmhvnf;
ausm.f ..ausmf
cG...cGxm;
tdrfomxJuaomufa&
(C)
usaemfudk p+yD;ppfaq;awmh usaemfhtcef;uae oD;oef@ tcef;xJudk ac:oGm;ygw,f? +yD;awmh
usaemfhudk p+yD;ppfaq;ygw,f?
rif;u rif;tdrfrSmrtdyfawmh b,frSmoGm;tdyfwmvJ/ b,ftdrfawGu rif;udkvufcHxm;ovJ
usaemfvnf;udk,fhudku,fwifxm;cJhwJh aus;Zl;&Sif xrif;&SifawGudk 'kuQa&mufapr,fh tjzpfrsdK;
ra&mufapzdk@ twGuf olwdk@ar;wJhar;cGef;udk owdxm; ajzqdk+yD; rEWav;eJ@ &efukef+rdK@u bkef;}uD; ausmif;awG
rSmcdkuyf aexdkifcJh&w,fvdk@ jyefajzqdkcJhygw,f? tJ'DrSmowdjyKrdwm wpfckuawmh axmufvSrf;a&;awG[m
pHkprf;ppfaq;rSkwpfck vkyfwJhtcgwdkif; olwdk@&Jh tpGrf;tpeJ@bmrS pHkprf;xm;wmr&SdyJ usaemfwdk@&Jh
xGufqdkcsufawGudkom tomav;rSwf+yD; +cdrf;ajcmuf/ [def;a[muf+yD;rS vkdufa&;om; rSwfwrf;vkyfwmudk
omawG@&ygw,f?
'gtjyif jyifyrSm usaemfwdk@wawG vSkyf&Sm;r_awG twlwl jyKvkyfcJh=uwJh &JabmfawG wcsdefwnf;/
wpf+ydKifwnf;rSm tzrf;tqD;cH&wJhtcgrsdK;rSm qdkvdk@&Sd&if xGufqdkcsufawG rwlnDwJh xGufqdkr_rsdK;awG &SdcJh&if
usaemfwdk@&Jh vdrfvnfr_uay:oGm;+yD; jyefvnfppfaq;wmawG/ &dkufESufwmawG jyKvkyfcH&ygw,f?
ppfaq;aewJh &ufawGxJu wpf&ufrSm usaemfhudk olwdk@awG ae@vnfydkif;rSm ppfaq;ygw,f?
p+yD;ppfaq;csdefxJu xrif;vnf;rausG;/ a&vnf;rwdkuf/ tayghtyg; oGm;cGifhawmifray;wma=umifh
usaemfhrSm 'kuQ pa&mufygawmhw,f?
olwdk@ar;or#ajzae&if;u tmacgifawGajcmufuyfvmwma=umifh usaemf a&wpfcGufavmuf
aomufcsifygw,f vdk@ajymawmh r&ao;bl;qdk+yD; jyefajzygw,f? a&iwfvmwma=umifh olwdk@ar;or#quf
rajzEdkifavmufatmifudk vluarm[dkufvm+yD; a&aomufcsifpdwfrsm; xdef;rEdkifatmif jzpfrdygw,f?
usaemfhab;cef;u &Jarmfxl;uvnf; a&aomufcsifwm&,f/ qD;oGm;csifwm&,f udkawmif;qdkwJh
toHudk=um;vdkuf&ygw,f? tJ'Dawmh &Jarmfxl;tcef;xJu axmufvSrf;a&;u a&aomufcsif&if ao;r
ayguf&bl;? ao;aygufcsif&if a&raomufbl;vdk@ ajym+yD; }udKufwma&G;cdkif;ygw,f? tJ'DtcgrSm &Jarmfxl;u
ol@rSm a&vnf;tifrwef iwfaea=umif;/ qD;vnf; qufratmifhEdkifawmhvdk@ udkufaea=umif; awmif;awmif;
yefyefeJ@ jyefajymygw,f?
'gayr,fh axmufvSrf;a&;&Jh a[haumif/ rif;udk vlvdkajymaewm em;rvnfbl;vm;/ rif;tvkyf
wckwnf;r[kwfbl;/ igrSm tjcm;tvkyf&Sdao;w,f? jrefjrefajym wpfckyJ&r,f qdkwJhtoH}uD;u [def;xGuf
vmygw,f? &Jarmfxl;vnf; qD;yJoGm;awmhr,fqdk+yD; tdrfomudk tjrefydk@ cdkif;ygawmhw,f? usaemfvnf;
&Jarmfxl;tcef;zufu udpP+yD;vkd@ em&D0ufavmuf t=umrSmyJ usaemfha&S@pm;yGJrSm xdkif+yD; usaemfajymor#udk
vdkufa&;aewJh owW0gudktudk/ usaemfqD;oGm;csifv@dk vdk@ajymvdkufawmh owW0gu pdwfajymif;oGm;+yD;
at;/ vdkufydk@ay;r,f vdk@jyefajymygw,f?
usGefawmfvnf;
tcGifhta&;&wkef;
ajymOD;rSqdk+yD;tudk/
usaemfreufuwnf;u
a&vnf;raomuf&ao;bl;/ a&aomufcsifygw,f? ajymawmha&aomufcsif&ifawmh ao;raygufbl;/
ao;aygufcsif&if a&raomuf&bl;/ wpfck&r,f/ tcka&,lrvm;/ qD;awmhroGm;&bl;/ atmifhxm;/
'Dtcef;xJrSm oGm;vdk@uawmh rif;udk,fwdkif v#meJ@jyefvsuf&r,f usaemfhudkjyef+yD; jcdrf;ajcmufygawmhw,f?
usaemfvnf; a&raomuf&vnf;aeygap/ qD;yJoGm;awmhr,fvdk@ tajzjyefay;vdkufygw,f? tJ'D
awmh axmufvSrf;a&;uae quf+yD; rif;wdk@ udka&rwdkufwm ao;c% c%aygufvkd@/ igwdk@tdrfom vdkufydk@
&wm tvkyf&Skyfvdk@ rwdkufwm&Sif;+yDvm;/ uJtdrfom oGm;r,f
usaemfudktdrfom vdkufydk@ygw,f? tdrfomudka&mufawmh qD;udkt&ifoGm;+yD; tdrfomxJu a&udk
aomufa&tjzpf oufrSwf+yD; tirf;r& t0aomufvdkufygw,f? +yD;rS usaemfhyg;pyfudk aoaocsmcsm jyef
a,mufzudk=uufOwdkufjcif;
(i)
usaemfwdk@ tajccHynmausmif;om;or*~(&efukefwdkif;)uae+yD; e0w&Jh vl@tcGifhta&; csdK;azmuf
wJhudpPwpfckeJ@ yufoufvdk@ a=ujimcsuf wpfapmifxkwfjyefum jynfoltrsm;odapzdk@twGuf jzef@a0cJh
ygao;w,f?
tJ'D a=ujimcsufxJrSm &efukef+rdK@/ =unfhjrifwdki+f rdK@e,frSm&SdwJh ordkif;0if vGwfvyfa&;&yfuGufzsuf
odrf;cH&a=umif;/
vGwfvyfa&;&yfuGuf[m
ArmjynfvGwfvyfa&;
r&cif
1347ckESpfwkef;u
AdkvfcsKyfatmifqef;eJ@tzGJ@ t*FvefEdkifiHrSm vGwfvyfa&;&r,fvdk@ yxOD;qHk;ajymqdkcJhwJh tcsdefrSm jynfol
trsm;u vGwfvyfa&;&Jh a&Shajy;erdwfwcktjzpfeJ@ vGwfvyfa&;&yfuGufvdk@ uifyGef;wyfcJhwJh ordkif;0if&yfuGuf
wpfckjzpfa=umif;/ 'gayr,fh e0w&JhppfwyfrS ordkif;0ifvGwfvGyfa&;uGufudk twif;t"rR tiftm;oHk;+yD;
&yfuGufvHk;usGwf tpkvdkuftjyHKvdkuf ajymif;a&$haea=umif;/ xdkjynfolrsm;udk+rdK@opfrsm;okd@ t"rRydk@aqmifae
a=umif; azmfjyxm;ygw,f?
tJ'Da=ujimcsufpmapmifudk axmufvSrf;a&;awGu &&SdoGm;ygw,f? tJ'Dpm&Gufudk axmufvSrf;a&;u
aoaocsmcsmzwf&_@+yD;
rif;wdk@u ordkif;0if&yfuGufav;/ bmav;eJ@/ b,fae&mzsufzsuf/ b,fae&mydk@ydk@ rif;wdk@tyl bmygvJ
avoHrmrmeJ@ajymygw,f?
pmapmif&Jh
atmufzufydkif;ku
rdwWLudk
EdkifiHjcm;oH&Hk;rsm;tm;vHk;
(xdkif;EdkifiHrSty)ESifh EdkifiHjcm;owif;Xmetm;vHk;(vkyfom;jynfol@ ae@pOfowif;pmrSty) vdk@a&;om;xm;
wmudk awG@oGm;awmh pm;yGJcHkudk ol@&Jhvuf0g;eJ@&dkuf+yD;
a[haumif/ vkyfom;jynfol@ ae@pOfowif;pmuaum owif;Xmewpfck r[kwfbl;vm;? rif;wdk@yaxG;awGudk
tm;udk;w,f [kwfvm;qdk+yD; usaemfh&ifbwfudkvufoD;eJ@ wpfcsuf ypfxdk;vdkufygw,f?
rif;em;vnfatmifajymvdkufr,f/ igwdk@zmom b,f&yfuGuaf &$@a&$@ rif;tylrygbl;/ rif;eJ@ bmqdkif vdk@vJ/
taeom}uD;uG/ 'gEdkifiHawmft}uD;tuJawG&Jh apwem/ tJ'Dapwemudk apmfum;w,f vlujzifh
wrdkufavmufyJ&Sdao;w,f/ vlyg;0vdk@/ rif;ub,favmuf em;vnfvdk@vJ
.........
rif;wdk@yaxG;awG toHv$ifhXmeu ajymwmawGudk t[kwf}uD;xif+yD; odyf,HkraeeJ@? rif;acgif;xJrSm
+rJ+rJrSwfxm;/ rif;odxm;zdk@u tckwdkif;jynfudktkyfcsKyfaewJh ol[m b,folvJ
.........
a&ajr@ocifuG/ rif;... uG? rif;}um;zl;vm;
=um;zl;ygw,f
at;/ 'DEdkifiH&Jh a&/ ajrawGudk ydkifqdkifwJh ocifuG/ b,fajrrqdkydkifw,f/ oltkyfcsKyfwJhtcsdefrSm olvkyfcsifovdk
vkyfvdk@&w,f
.........
rif;udk&Sif;&Sif;bJajymr,f/ ocsFdKif;ukef;uajrutp rif;rdef@/ rif;tm%meJ@ a&G@vdk@&w,f?ukefukef
ajymr,fuGm/ rif;wdk@ taztaraewJh ae&mawGudkawmif tckz,f/ zsufqdk csufcsif;zsufypf&r,f/
em;vnfvm;
wif;wif;aphxm;wJh usaemfhtHoGm;awGudk zd}udwfxm;vdkufw,f? ausmif;om;v_yf&Sm;r_ owif;awGudk
oH&Hk;awGudkay;ydk@cJ@wmeJ@ yufouf+yD;awmh axmufvSrf;a&;uquf+yD;ar; ygw,f?
.........
rat-dk;ykqdef&dk;awG/ a[haumif rif;wdk@'Davmufawmif oH&Hk;awGudk tm;udk;+yD; owif;awG[dkydk@/
'Dydk@vkyfaewm rif;wdk@tusdK;tjrwfwpfckckawmh&vdk@jzpf&r,f? bmawG&vJ/ rSefrSefajzprf;/
usaemfwu,fajymwmyg/ bmrSr&ygbl;
-D;bmrSr&yJ 'Dtvkyfudkvkyfrvm;uG/ apmuft"dy`g,fr&SdwmawG vmajymraeeJ@/ a[haumif 'DaumifawG
rif;wdk@udkbmawGckdif;ao;vJ
bmrSrcdkif;ygbl;
a[haumif/ apmufwvGJawG ajymraeeJ@/ rif;tar/ rif;ESrawGudk 'Dukvm;jzLawGeJ@ qufqH&rSmudk rif;wdk@u
vdkvm;w,faygh/ rif;udkigwdk@ tckv$wfay;vdkuf&ifvnf; rif;yaxG;awGqDudk oGm;+yD; &ifzGifhOD;r,f r[kwfvm;/
ajymprf;ygOD;
rajymygbl;
at;/ rif;rajymvJ/ v$wfray;bl;/ rif;wdk@awGu wdkif;jynfudk zsufqD;aewJh aumifawGyJ/
rif;wdk@udk,fcsif;rpmwJhaumifawG/ rif;wdk@t&G,f oli,fcsif;awGxJrSm at;at;csrf;csrf; ynmoif=um;csif=u
wJh olawG&Sdw,f? rif;wdk@awG tckvdkt"dy`g,fr&Sd av#mufvkyfvdk@ olwdk@av;awG trsm;}uD;xdcdkufw,f?
qefukefajrav;awG/ vrf;ray:rSm t"dy`g,fr&Sd [kdygwDvl}uD;ucdkif;/ [dkoH&Hk;ucdkif;eJ@ rif;wdk@t[kwf}uD;
atmufarh+yD;
av#mufvkyf/
tzrf;cH&awmh
rif;wdk@yJ
t&ifqHk;
tzrf;cH&wm/rif;wdk@udk
cdkif;wJhvl}uD;awGurygovdk/ rqdkifovdk ESyfae=uwm/ rif;wdk@u bmrSrodwJh ajrZmyifawG/ cdkif;or#
av#mufvkyf/ igwdk@utay:uae tukefjrifw,f/ odw,f/rif;wdk@aemufrSm bmawG&Sdw,fqdkwmodw,f
aumif;+yD/ rif;wdk@ atmfcsif&if atmfvdk@&atmif/ awmif;csifwmawmifvdk@ &atmif/ rif;wdk@eJ@oifhawmfwJh
ae&mydk@ay;r,f/ tJ'Dae&ma&mufrS rif;wdk@ vdkcsifwmtukefawmif;/ =um;vm;
zufqpfwyfrawmf&Jh aumif;rGefr_awGudk csD;rGrf;cef;zGifh+yD;(7)&ufajrmufwJhae@rSm usaemfhacgif;u rsufESmzHk;udk
csGwfcdkif;ygw,f? +yD;awmh usaemfh&Jh xGufqdkcsufawGudk vufESdyfpufeJ@ &dkufxm;wJh pm&GufawGrSm
vufrSwfxdk;cdkif;ygw,f? tJ'Dpm&GufxJrSm bmawGygw,f/ bmawGa&;xm;w,fqdkwm jyefvnfzwfcGifhray;yJ
vufrw
S fudkyJ xdk;cdkif;wmyg?
olwdk@a&;xm;wJh pm&GufawGay:rSm vufrSwfxdk;aepOf olwdk@&JhrsufESmawGudk usaemfrjrif&atmif
usaemfhacgif;udk pm;yGJcHkeJ@ eD;eD;uyfuyf iHk@cdkif;xm;ygw,f? usaemfhudk ppfaq;wJh axmufvSrf;a&;wpfa,muf
olzwfzdk@,lvmwJh r*~Zif;pmtkyfudk usaemfvSrf;=unfhrdygw,f?
tJ'Dr*~Zif;pmtkyfausmzHk;u a&$ykZGefudwfrkef@ a=umfjimay:rSm pnf;wHqdyf wpfckudk awG@&vkd@ trSwfrxif
=unfhvdkufawmh trSwf(7)wyfrawmfaxmufvSrf;a&;wyf/ pm=unfhwdkuf qdkwm udkawG@ &ygw,f?
tr_wGJawGe@J twl tcsKyfodk@
(p)
naexrif;udk jrefjrefpm;cdkif;aeuwnf;u usaemfhudk axmifudk ydk@awmhr,fqdkwm &dyfrdvdkufygw,f?
jrefjrefvkyf/ ydwfoGm;OD;r,f qdk+yD; olwdk@tcsif;csif; ajymqdkaeoHawG cyfwdk;wdk; =um;ae&ygw,f? 'Daxmuf
vSrf;a&;pcef;uae vGwfajrmuf+yD; axmifudkoGm;&awmhrSmrdk@ pdwfxJrSm usdwf+yD; 0rf;omaerdygw,f?
axmufvSrf;a&;pcef;&Jh nSif;yrf; ESdyfpufr_awGudk usaemfwkefv_yfrdygw,f? axmufvSrf;a&;i&Jcef;
uaevGwfajrmufawmhrSmrdk@ axmifudkom jrefjrefydk@ygawmhvdk@ qkawmif;aerdygw,f? axmufvSrf;a&;qDrSm
(1)&ufae&wm touf(1)ESpfwdkoGm;ovdk cHpm;&wma=umifhrdk@yg? &Jarmfxl;tcef;qDrS tpfudk/ xrif;
tcef;(3)
(u)
tcsKyfaxmifrSm vlpHk+yD
xdkifxm;r,f
qdkwJhaxmif0g'g 0efxrf;&Jh toH=um;rS usaemf xxdkifvdkufygw,f? +yD;awmh tcef;wcef;csif;tvdkuf
vlawGppfygw,f? axmif0efxrf; jyefoGm;wJhtcgrSm usGefawmfwdk@awG udk,fhae&mrSm udk,fjyefvSJaevdkuf=uyg
w,f? tJ'DtcsdefrSm axmifwckvHk; O=oqGJoHawG/ oHacsmif;acgufoHawGeJ@ qlnHoGm;ygawmhw,f?
axmif0efxrf;awG tm;vHk;&Jh yg;pyfuae
bmvkyfaevJ/ csDwufaew,f/ b,fhol@twGufvJ/ jynfol@twGufyJ/ trSwfpOfpqdk 1/2/3/ 4/.....pwJh
toHawG a=umifhikwfwkwfxxdkifvdkufjyefygw,f? +yD;awmhyHkpH qdkwJhtoH}uD; xGufay:vm ygw,f?
usaemfwdk@vnf; tcef;a&Sh rsufESmrl+yD; xdkifae&ygw,f?aemufrS oHacsmif;acgufoHrsm; jyefxGufvmygw,f?
axmifvSef@w,fvdk@ac:a=umif; odvdkuf&ygw,f?
yxrOD;qHk; usGefaemfhb0&Jh axmiftawG@t}uHKudk
pwifvdkufygw,f? 'Dae@[m rSwfrSwf&& (9/9/90)ae@yJjzpfygw,f? usaemfwdk@udk xm;wJhtcef;ab;rSm
'*Hk+rdK@e,fu tajccHynmausmif;om;awGjzpfwJh nDnDwdk@ nDtudkawG&Sdaeygw,f?
ae@vnfzufu xrif;pm;+yD;csdefrSmawmh usaemfeJ@ udknDaxG;cdkifwdk@ ESpfa,mufom; wpfzufjcrf;rSm &SdwJh
teft,fvf'D(vli,f)u udkpkd;odef;eJ@ tajccHynmausmif;om; aZmf0if;xGfwdk@udk vSrf;+yD;vufjy
ESkwfqufvdkufygw,f?
'gudk tusOf;OD;pD;Xmeu 0efxrf;ujrifoGm;+yD; usaemfwdk@udk vma&mufqlyl}uDrf;armif;ygawmhw,f?
aAGaqmfOD; aps;OD;azmufqlcH&+yD; r=umcifrSmyJ usGefawmfwdk@(3)a,mufpvHk;udk wdkufcef;eHygwf(13)udk
ajymif;a&$hvdkufygawmhw,f? usaemfwdk@taemufbufjcrf;rSmawmh 1990jynfh a&G;aumufyGJ+yD;+yD;csif;
ueOD;tzrf;cH&+yD; axmifxJudk a&muf&Sdae=uwJh wyfOD;tzGJh0ifawGjzpfwJh udk+idrf;/ o0SD;(oef;Edkif)/ bdkbdkxGef;/
rsdK;rif;Edkif/ atmif}uD;/ q&mAef;armfwifatmif&Jhom; ausmfaZmatmifwdk@tjyif vl@abmifopfu
*sifrD(c)ausmfrif;,k&Jhtudk rsdK;rif;,k(&efukefwuUodkvf)wdk@&Sdaeygw,f?
bdkbdkxGef;u a&csdK;qif;awmh vmE_wfqufygw,f? udknDaxG;cdkifeJh t&ifuwnf;u odESifhae=u+yD;
jzpfygw,f? olwdk@tkyfpkawGu wpfywfudk wpfcgbm;vrf;u pwD;0yftcsKyfrSm &Hk;xkwf&ygw,f? 'ga=umifhrdk@
olwdk@awG&Hk;u jyefvm&if pm;p&mawG ygvmwwfygw,f?
usaemfwdk@ tr_awGudkawmh axmifAl;0rSmwif &ref(&ufcsdef;),lwma}umifh pwD;0yf (bm;vrf;)udk
ra&muf&ovdk/ tdrfurdbawGeJ@vnf; rawG@&ao;yg? 'gha=umifh axmifpum;eJ@ajym&&if usaemfwdk@rSm
pm;p&mr&Sdvdk@ ykef;a=umifae&ygw,f? usGefawmfwdk@xJrSm vSrsdK;aemif (rSef}uD;)u 88+yD;cgpu axmifwpf}udrf
uscJhzl;wma=umifh olwdk@qDuaxmiftawG@t}uHKeJh axmiftwGif; pm;a&;aomufa&;udpP pDpOf&ygawmhw,f?
e0w&Jh vlzrf;yGJ}uD;a=umifh axmifxJudk vlopfawGtrsm;}uD;xyfa&mufvmjyefygw,f? axmifxJu
tcef;awGxJrSmxm;oifhwJh vlOD;a&xufydk+yD; xm;ygw,f? usaemfwdk@&Jh tr_wGJawGxJu om;n$ef@OD;eJ@
udkatmifxGef;yg usaemfwdk@tcef;xJ a&mufvmygw,f? usGefawmfwdk@ oD;oef@tusOf;axmifu (2)xyf
taqmifjzpf+yD; atmufxyfrSmawmh usaemfwdk@vdk EdkifiHa&;tusOf;om;rsm;udk xm;ygw,f?
tay:xyfrSmuawmh jrefrmha&ydkifeufxJudk usL;ausmf0ifa&mufvm+yD; w&m;r0if ig;zrf;cJhwJh
xdkif;EdkifiHom;tusOf;om;rsm;udk xm;ygw,f? usaemfwdk@tcef;[m vl(5)a,mufpmtwGuf tdyzf dk@
aezdk@twGuf rjzpfjzpfatmif zefwD;vdk@&ayr,fh ,dkzdk@twGuf=uawmh jy\em wpfckjzpfvmygw,f?
pwD0yfrSm &Hk;xkwfwJhae@
(c)
oD;oef@axmifrSmaewkef; rSwfrSwf&& jzpfapwmuawmh usaemfwdk@ tr_awGudk w&m;&Hk;xkwfwJhae@ ygyJ?
usaemfwdk@ tr_wGJawG&Jh tdrfawGu rdbaqGrsdK;awGu usaemfwdk@udk &Hk;xkwfrJh pwD;0yf(bm;vrf;)u w&m;&Hk;eJ@
yef;qdk;wef;w&m;&Hk;rSm usaemfwdk@ &Hk;csdef;&SdwJhae@wdkif; vma&mufapmifhaeygw,f? 'gayr,fh usaemfwdk@awG
tm;vHk; tdrfeJ@rawG@&wm (1)vavmuf &SdoGm;yg+yD?
usaemfwdk@tdrfawGeJ@ tquftoG,fvkyfcsifvdk@ axmifydkifwef;pDudk wifjyayr,fhvnf; axmifydkif tHk;azeJ@
ol@aemufawmfygawGu pm&Gufay:rSmrSwf+yD; wifjyay;r,fvdk@ajymum aemufydkif;rdbawGeJ@ tquf toG,f
udpP tpaysmufoGm;cJhw,f? (1)veD;yg;avmuf bmrSta=umif;rxl; cJhyg?
usaemfwdk@&Jh ab;tcef;awGu tjcm;tr_wGJawG bm;vrf;&Hk;udkxkwfawmh usaemfwdk@&JhrdbawGu
usaemfwdk@udk ygvmr,f xif+yD;&Hk;rSm apmifhae=ua=umif; wqifhjyefajymjyygw,f?
(1)vausmfausmf=umwJhtcgrSm usaemfwdk@tr_wGJawGudk &Hk;xkwf&r,fh&uf a&mufvmjyefygw,f?cgwdkif;vdkyJ
usaemfwdk@wawG at;at;aq;aq;yJ ar#mfaerd=uayr,fh tm;vHk;&JhpdwfxJrSm w&m;&Hk; xkwfr,fvdk@udk
rxifrd=uygbl;? bmha=umifhvJqdkawmh w&m;&Hk;xkwfr,fhtcsdefu vGef+yD; xrif;pm;csdefudkawmif
a&mufvm+yDrdk@ jzpfygw,f? usaemfwdk@awG tm;vHk;xrif;pm;+yD;wJhtcsdefrSm w&m;&Hk;xkwfr,fh olawG
a&mufvm=u+yD; axmif0efxrf;ausmf0if;u usaemfwdk@tr_awG&Jh emrnfudkvmac:ygw,f?
usaemfwdkawG tm;vHk;aysmfoGm;=uygw,f? usaemfwdk@rw
_ GJ(6)a,muf wpfa,mufcg;wpfa,mufudkif/
acgif;awG udk,fpDiHk@/ apmifyg;tkyfum &xm;wGJ}uD;vdk oD;oef@axmif&Jh Al;0udka&mufoGm;ygw,f? axmifAl;0rSm
vkyfxHk;vkyfenf;awG vkyf+yD; w&m;&Hk;oGm;r,fh tcsKyfum;ay: wuf&ygw,f? usaemfwdk@awG
(C)
jcifaxmifawG/ arG@,mawG&Jhaxmif
usaemfwdk@aexdkifwJh oD;oef@ tusOf;axmifudk pnfol0if;eJ@ Anm;wdk@ a&muf&Sdvmawmh r=umcifrSm
yJ aemufxyfvlopfawG a&muf&Sdvmw,fqdkwJh owif;udk=um;&wJh tjcm;tcef;uolawGu b,fol
awGvnf;qdkwmodcsifvdk@ ar;jref;pHkprf;=uygw,f?
(i)
b0oHo&meJ@ 5(n)awGb0
aemufwpfae@reuf rdk;vif;wJhtcgusawmh usaemfwdk@ tcef;awGqDudk axmifr_;jrifhv_dif
a&mufvmygw,f?tJ'DrSm pnfol0if;u rae@uudko0SD;xm;wJhtwdkif; axmifr_jrif@v_difudk wpfckcsif;
wifjyygawmhw,f?
axmifr_;utJ'gawGwpfckrSr&bl; vdk@jyefajymvdkufygw,f? tJ'DtcgrSm pnfolu
olrsm;awGawmif&wmyJ/
usGefawmfwdk@u
bma=umifhr&&rSmvJ/
usaemfvnf;
5(n)yJqdk+yD;xyfajymawmh axmifr_;jrifhv_dif rsufvHk;jyL;oGm;ygw,f?
b,folawG&vJ
[dkbuftcef;u udko0SD;wdk@yg axmifr_;&Jht=unfhu udko0SD;wdk@ tcef;bufudka&mufoGm;ygw,f?
+yD;rS rif;udkb,folajymwmvJ qdk+yD; vufonfudk pHkprf;ygawmhw,f? tJ'Dawmh pnfolu udko0SD;
vdk@jyefajzwJhtcgrSm axmifr_;&JhajcvSrf;awGu udko0SD;wdk@ tcef;a&Sh a&mufoGm;ygawmhw,f?
o0SD;/ rif; pnfoludk tJ'Dvdkajymovm;
udko0SD;uvnf; olaemufrda=umif; 0efcHygw,f? axmifr_;jrifhv_difu oabmaumif;wJhol jzpfaevdk@
at;/ rif;wdk@tcsif;csif;aemufwmawmh aemufayghuGm/ 'gayr,fh pnfoluighudkrwifjyyJ axmifydkif
tvSnfhrSmoGm;wifjyrd&if tukefjy\emwufukefvdrf@r,fuG/ aemufwpfcg vlopfawGudk raemufygeJ@uGm
qdk+yD; udko0DS;udk =o0g'uxm rGuf=um;ygawmhw,f? wpfcgu usaemfwdk@oD;oef@axmifrSm yJ[if;u
[if;&nfusJaevdk@ udko0SD;u axmifr_;jrifhv_difudk twifjyaumif;cJhvdk@ usaemfwdk@tm;vHk; yJ[if;&nfeJ@wlwJh
yJ[if;udkpm;&cJhbl;ygw,f? udko0SD;eJ@ yufouf+yD;aemufxyf&,fp&mwpfck&Sdygao;w,f?
tif;pdefaxmif(3)aqmifrSm usaemfwdk@eJ@udko0SD;twlwlaewkef; wpf&ufrSmaxmif0ifpmvmygw,f?
axmif0ifpmvmac:awmha'0DqdkwJhemrnfeJ@
axmif0ifpmwpfcka&mufvmygw,f?
taqmifrSm
&SdwJholawGtm;vHk;u a'0Dqdkwm rdef;raqmifrSmyJ&Sdw,f/a,mufusm;aqmifrSmr&Sdbl; vdk@tm;vHk;u
0dkif;ajymvdkuf=uygw,f? aemufrS pHkprf; =unfhawmh axmif0ifpm&Hk;u pma&;u o0SD;udk a'0Dqdk+yD;
emrnfrSm;a&;rdw,fqdkwm od&awmhw,f/ tJ'DusrS udko0SD;vnf; tl,m;zm;,m;eJ@ n}uD;rdk;csKyf usrS
axmif0ifpmawG@&&Smygw,f?
tif;pdefaxmifu }uD;vGef;awmh a'0DqdkwJ@ emrnfjzwfydkif;av;eJ@ wpfaxmifvHk;tESHhrSm&SDwJh
taqmifawG/ tvkyf}uD;awGqDa&mufoGm;vdk@ udko0SDF;&Jh axmif0ifpmpm&Guf[m [dka&muf/ 'Da&mufeJ@
udko0SD;qD awmfawmfeJ@jyefra&mufvmEdkifbl;? 'g@a=umifhudko0SD;u n}uD;rdk;csKyf=urS axmif0ifpm
awG@&ygawmhw,f?
usaemfwdk@aewJh oD;oef@aqmifudk vlopfawG wzGJzGJa&mufvmrpJ wpfoJoJ jzpfaeovdk
t&ifa&mufESifh +yD;om;jzpfwJh usaemfwdk@awGtwGuf trdef@csrJ@&ufu wpfjznf;jznf; eD;uyfvmaeygw,f?
wyfOD;tr_wGJawGudk trdef@rcscif wpfnu udkjidrf;ub0oHo&moDcsif;udkqdkygw,f?
aemufwpfae@ reufusawmh axmif(7)ESpfusoGm;vdk@ oD;oef@axmifAl;0uae usaemfwdk@udk
vufuav;jy+yD; tif;pdefaxmif}uD;u taqmif(1)udka&mufoGm;ygawmhw,f? oD;oef@axmifrSm
tcsKyfb0eJ@ ae&if; tjyifbufrSm tajctaeawG t&rf;qdk;aewm wtm;odomaeygw,f? tjyifzufrSm
zrf;qD;r_awG rsm;vGef;wma=umifh oD;oef@tusOf;axmifxJrSm ppfa=uma&;pcef;wpfck topfzGifhvSpfvdkuf+yD;
axmufvSrf;a&;rsm;rSm wdk;csJh ppfaq;aeygawmhw,f?
oD;oef@tusOf;axmifxJudk ausmif;om;awGeJ@ trsdK;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf&Jh *E<Dcef;ra=ujimpm
wrf;1/90 udkaxmufcH=uwJh jynfhol@v$wfawmfudk,fpm;vS,fawG axmifxJudk jynfhESufaeatmif
(p)
&ref,jl yef+yD;
tcef;(4)
(u)
tyfxnftvkyfcH&jcif;
usaemfwdk@awG axmifus+yD;jzpfvdk@ oD;oef@axmifrSm&SdwJh tcsKyfcef;uae axmifusaqmifu
taqmif(1)udk ajymif;ae&ygw,f? axmifus+yD; wpfywfavmuftxdawmh oD;oef@rSm ae&ygao;w,f?
aemufrS jrefrmjynfaxmifawGxJu emrnf}uD; tif;pdefA[dk pHjy tusOf;axmifudkusaemfwdk@ tr_wGJawG
tm;vHk;ajymif;a&$@ &ygw,f? tif;pdefaxmif&Jh A[dkcsufrjzpfwJh rdef;a*s;vfudka&mufawmh usGefawmfwdk@
tr_wGJawGudk taqmifwpfaqmifpD cGJ+yD;ydk@ vdkufygawmhw,f? usaemfuawmh trSwf(4) tdyfaqmifudk
a&mufoGm;ygw,f? usaemfae&wJh taqmifuaxmifr_; atmif}uD; vdk@ac:ygw,f?
usaemf a&mufa&mufcsif; axmifpnf;urf;awGeJ@ yufouf+yD; =o0g'ydk@csvdkufwm tenf;qHk;(5)
em&D avmuf=umoGm;ygw,f? ae@cif;xJu axmifxJrSm b,fvdkae&r,f pwmawGudk r+yD;qHk;Edkifatmifudk
ajymaewm axmifydwfwJh tcsdefxdyJjzpfygw,f?
odyfr=umcifrSmyJ awmifOuUvmyu yef;csD/ &kyfjy/ umwGef;q&m udkbdkbdkxGef;[m 5(n)eJ@
usaemfwdk@&Jh taqmifudk a&mufvmygawmhw,f? olvnf; axmifr_;atmif}uD;&Jh =o0g'awGudk em&Daygif;rsm;
pGm cHvdkuf&ygao;w,f? tif;pdefaxmifr}uD;udk a&muf+yD; wpfywfavmuft=umrSm axmifydkifu
ac:cdkif;w,fqdk+yD; usaemfhudk vmac:ygw,f?
usaemfvnf;bkrod brodeJ@ rdef;a*s;udkxGu+f yD; axmifydkifOD;vS=unfe@J awG&ygw,f?
axmifydkifOD;vS=unfu usaemfhudk aoaocsmcsm pdkuf=unfh+yD; rif;udk txufvl}uD;awGu
ighudktyfxm;w,f qdk+yD; axmifwGif;vHk+cHKa&;udpPawGrSm olwdk@tusOf;OD;pD;Xme(t/ u/ p)u vl}uD;awGeJ@
yl;aygif;+yD; owif;ay;(informer)vkyfzdk@ wdkufwGef;ygawmhw,f?
aemuf+yD; usaemfaewJhtaqmifu axmifr_; atmif}uD; udkac:+yD; 'Daumifhudk=unfhxm;vdkuf
vdk@ajymvdkufygw,f? usaemftaqmifudk jyefa&mufawmh tvkyfwm0efawG toD;oD;udk axmifus
tusOf;om;awGudk csygw,f? tJ'DrSmusGefawmfu tjcm; 5(n)awGenf;wl awmif,mrvkyf&yJ oufomwJh
yef;+cH qdkwJh bkwfudkcsay;ygw,f? usaemfvnf; axmifuswm bmrSr=umao;awmh tajctaeawG
tm;vHk;udk aoaocsmcsmrodao;vdk@ taqmifu 5(n)awGudk tusdK;ta=umif; ar;=unfh&ygw,f?
(C)
ppfacG;wdkufrSm ae@pOf
tusOf;om;awGvnf;
&Sdygw,f?
olwdk@awGuawmh
usaemfwdk@vdk
EdkifiHa&;tusOf;orm;awG
ae&xdkif&yHkpHawGeJ@ rwlygbl;? axmif0efxrf;awGuvnf; olwdk@udk txl;tcGifhta&; ay;xm;vdk@
ppfacG;wdkufrSm reufydkif; wdkufzGifhwmeJ@ [dk[dk'D'D vGwfvGwf vyfvyf av#mufoGm; ae=uwmudk
awG@&ygw,f?
tJ'DxJu
&mZ0wftusOf;om;
ausmfol[m
usaemfwdk@5(n)awGudk
ESdyfpufwJhae&mrSm
olrsm;u(1)csuf&dkuf&if olu(2)csuf&dkufwwfwJhol jzpfygw,f? ppfacG;wdkuf[m ausmfolwdk@vdk &mZ0wf
vlqdk;awGtwGuf vdkcsifwmrSefor# tukef&aewJh avmuAdrRmef wpfckjzpfaeygw,f?
rl;,pfaq;0g;awGudk axmifxJrSm vGwfvGwfvyfvyf}uD; &&Sdae+yD; tifrwefvHk+cHKvSwJh ppfacG;wdkufrSm
rSefrSef}uD; oHk;pGJaeygawmhwm,f? ausmfol[m ppfacG;wdkuf0efxrf; csOfaygifyif r&Sd&if aq;a=umifaewJh
rsufvHk;awGeJ@ ppfacG;rSm rif;rlygawmhw,f? usaemfwdk@5(n)awG ausmfolvlyg;0wmudk =unfhr&jzpfaewm
tawmf=umaeyg+yD? usaemfeJ@ jy\em jzpfcsifawmh wpf&ufrSm ausmfol usaemfwdk@tcef;xJ a&mufvm
ygw,f?
rif;wdk@tm;vHk; tdyf,mvdyfawGjyprf; qdk+yD; usaemfwdk@ tdyf,mvdyfawGudk wpfa,mufcsif; vdkuf=unfh
ygawmhw,f? wpfa,mufudk[m . .rif;tdyf,mvdyfu bm&kyfrSraygufbl;qdk+yD; tjcm;olawG&Jh
tdyf,mvdyfawGudk vdkufvH=unfhygw,f? ausmfol'DvdkvkyfwJhta=umif;&if;u ol}udKufwJhypPnf;awG ygvm;
qdk+yD; tusOf;om;awGqDu csGwfwm/ cGmwmawGvkyfygawmhw,f?
apmifaumif;av; wpfxnfavmufaw@G&if rif;ray;bl;vm;/ ay;rvm;qdk+yD;t"rR tEdkifusifh
vk,lwwfygw,f? ol@&efudka=umufvdk@ olawmif;wmudkay;vdkuf&ifvJ
rif;zmom apwem&Sdvdk@ ay;vdkufwmaemf/ aemufrS wdkifvm;awmvm; vkyfvdk@&Hk;a&muf
bma&mufjzpfvdk@uawmh/ igemrnfausmfolwJh/ rif;wdk@axmifrSm &Sdaeor#awmh igvufuajy;rvGwfygbl;
qdk+yD; +cdrf;ajcmufygao;w,f? usaemfwdk@tcef;xJu vlwpfcsdK@uawmh ausmfol&efudk a=umuf+yD; olwdk@ydkif
ypPnf;wcsdK@udk ay;vdkufygw,f? olrsm;awG tvSnfh+yD;awmh ausmfolu usaemhfqDudk a&mufvm
ygawmhw,f? usaemfvnf; tdyf,mvdyfudk jyvdkufygw,f?
usaemftdyf,mvdyfxJu usaemfhtdrfuae axmif0ifpmvmwkef;u ay;xm;wJh &cdkifykqdk; a&$0ga&mifudk
ausmfol tawmfudk oGm;a&usoGm;ygw,f?
a[haumif/ tJ'Dykqdk;ay;prf; qdk+yD; usaemfhqDu awmif;ygawmhw,f? usaemfvJ 'Dykqdk;uusaemfh
taz&Jhykqdk;rdk@ trSwfw&odrf;xm;wm jzpfwJhtwGufa=umifh 'DhjyifypPnf;udk ,lyg? 'Dykqdk;udkawmh ray;Edkifbl;
vdk@ jyefajymvdkufygw,f? usaemfhpum;tqHk;rSm ausmfol@rsufESm}uD; rnf;wufoGm;ygw,f? +yD;awmh usaemfh
ykqdk;udk twif;t=uyf awmif;ygw,f? usaemfb,fvdkrS &Sif;jyvdk@r&wma=umifhray;Edkifbl; vdk@ ,wdjywf
ajymvdkufygw,f? rl;,pfaq;oHk;xm;vdk@ todpdwfaysmufaewJh ausmfol[m a'goxGuf oGm;ygw,f?
csufcsif;yJ
rat-dk;awG/ usefwJhtcef;awGae+rJ/ rif;wdk@wpfcef;wnf; yHkpH}uD;xdkif
qdk+yD; ptrdef@ay;ygawmhw,f? tJ'DtcsdefrSm ppfacG;wdkufrSm wm0efus 0efxrf;wpfa,mufrS r&Sdygbl;?
ppfacG;wdkuf&Jh aomhawGtm;vHk;u aq;rl;aewJh &mZ0wfom;ausmfol&Jh vufxJrSm tukef&Sdaewm
usaemfhtwGuf uHqdk;oGm;ygw,f? ausmfol[m yg;pyfuae rsdK;pHkatmif qJqdkae+yD; wkwfwpfacsmif;udk
oGm;,l ygawmhw,f? usaemhtcef;xJu 5(n)awGu ausmfolvdkcsifwJhykqdk;udk ay;vdkufzdk@ em;cs awmif;yef
=uygw,f?
rif;ykqdk;ay;vdkufyguGm/ aemufawmh igwdk@jyef0,fay;yghr,f qdk+yD; tcef;azmfawGu trsdK;rsdK;
awmif;yef=uygw,f? trSefwu,fqdk usaemfvJ aq;orm;ausmfol@udk a=umufygw,f? 'gayr,fh usaemfh
taz0wfwJh ykqdk;rdk@jrwfEdk;wma=umifh aocgrSaoaya&mh ray;bl;qdk+yD; qHk;jzwfvdkufygw,f? bdkbdkxGef;u
aevif;/ ay;vdkufyguGm
tcef;(5)
(u)
rpm;oifhwJhtoD; pm;rdvdk@
usaemfwdk@ ta,muf(60)ausmfudk taqmif(3)/ (4)eJ@(5)aqmifawGudk toD;oD; vlpkcGJydk@ vdkuf yg w,f?
usaemfu taqmif(3)udka&mufygw,f? usaemf tdyfaqmif(3)udka&muf+yD; r=umcifrSmyJ usaemfwdk@
aewJhtaqmif(4)u axmifr_;atmif}uD;wpfa,muf rpm;oifhwJh toD;pm;rd+yD; tqdyfoifhoGm;yg
awmhw,f?
rpm;oifhwJh toD;pm;cJhwJh axmifr_;atmif}uD;&Jh jy\emuawmh e0wywWjrm;udpPeJ@ axmifusvmwJh
aejynfawmfoef;xGef;wdk@qDu
vmbfpm;cJhwJh
jy\emygyJ?
usaemftaqmif(4)rSmaecJhwkef;u
aejynfawmfoef;xGef; tr_wGJawG axmifwef;pD usvmygw,f? olwdk@jy\emu e0w ywWjrm;
t&_yfawmfyHk}uD; jzpfvdk@ olwdk@tr_udk ppfaxmufvSr;fa&;uae wdkuf&dkuf udkifwG,faeygw,f?
tJ'Dtr_ppfaq;csdefrSm axmifr_;atmif}uD;u aejynfawmfoef;xGef;wdk@ qDu aiGudk,l+yD; t}uD;tus,f
vmbfpm;vdkufygw,f? axmifr_;atmif}uD; vmbfpm;wJhudpPudk axmufvSrf;a&;u odoGm;+yD; ol@udk
ac:ppfaq;ygawmhw,f? bl;ay:ovdk ay:oGm;wma=umifh axmifr_;atmif}uD;udk tif;pdefaxmifuae
&Jbufajymif;a&$zdk@ trdef@csvdkufygw,f? axmifr_;atmif}uD;vnf; &Suf&SufeJ@ tvkyfu E_wfxGuf
oGm;ygawmhw,f?
usD;uef;rsdK;awGqdk+yD;
usaemfwdk@5(n)
awGudk
axmifydkifvS=unfqDrSm
*wHk;uwdkufvkyfcJhwJh
axmifr_;atmif}uD;udk =unfh+yD; 0fqdkwmcsufcsif; vnfwwfygvm;vdk@ awG;rdygw,f? vmbfpm;wma=umifh
axmifruswmyJ uHaumif;oGm;ygw,f? aejynfawmfoef;xGef;qdkwJ@ olu rEWav;rSm emrnfwpfvHk;eJ@
aexdkifwJh emrnf}uD; jynfhwefqmacgif;aqmifwpfa,muf jzpfw,fvdk@ od&ygw,f? e0w
AdkvfcsKyf}uD;awGxJu AdkvfcsKyfxGef;=unfeJ@ tawmfav;ydkifw,f qdk+yD;owif;jzpfaeygw,f?
rEWav;rSm wdkuftjrifh}uD;aqmuf+yD; tJ'DrSm *sif0dkif;eJ@ jynfhwefqmcef;awGudk w&m;0ifeD;yg;
vkyfudkifaew,fvdk@vJ rEWav;rSm aexdkifcJhwJh olawGu ajymjyygw,f?usaemfu'geJ@ cifAsm;wdk@u &Judkwdkif+yD;
rzrf;cdkif;bl;vm; vdk@ar;awmh owif;ay;wJholudkawmif &Jujyefzrf;wmAs/ av;aumif*sif0dkif;udk
ol@wdkufatmuf oHrHwvif;rSm oabFmaq;okwf+yD; 'dkifvkyfaewm rEWav;rSm oef;xGef;wpfa,mufyJ
&Sdw,f vdk@jyefajymygw,f? tck aejynfawmfoef;xGef;wdk@jzpfwJ@ e0wywWjrm;udpP[m olwdk@eJ@
e0wppfAdkvfcsKyfawG ta0tpm; rwnfh&muae jy\emjzpfyGm;cJhrSef; odomvSygw,f? ppfwyfxJu
'kAdkvfr_;}uD;awG/ Adkvfr_;awG/ t&m&SdawGtrsm;}uD; aejynfawmf oef;xGe;f eJ@axmifusvmwmudkawG@&ygw,f?
olcdk;csif;twlwl tm%modyfr&/SdwJh olkcdk;u axmifeef;pH&wmyJ jzpfygw,f?
(c)
axmiftwGif; edpP"l0
taqmif(3)rSmae&wkef; reufqdk&if udk,fhaxmif0ifpmwkef;u ygvmwJh rkef@yJoa&pmav;awGudk tcsif;csif;
a0r#pm;aomuf=u+yD; awmif,mudkqif; tvkyfvkyf&ygw,f? axmifrSm&SdwJh a&ay:qD vlwef;pm;tcsdK@u
axmifrSm reufydkif; tusOf;om;awGausG;zdk@ zdk}uD;xJrSmcsufxm;wJh yJ[if;&nfxJu tESpfawGudkcyf+yD;
xrif;ylyl/ qDqrf;xm;wmeJ@ reufydkif;qdk pm;aomuf=uygw,f?
reufydkif;apmapmxJrSm olwdk@u ydkufqHay;+yD; tvkyfjzpfaeygw,f? usefwJh tusOf;om;awG xrif;pm;wJh
tcsdefa&mufawmh yJ[if;&nf[m a&awGcsnf;oufouf jzpfaeygawmhw,f? usaemfwdk@udkau|;wJh
tcef;(6)
(u)
axmifwGif; AdkvfvkyGJ
axmifxJrSmae&wkef; axmifwGif; Adkvfvk=uwJh wdkufyGJawGeJ@ ywfouf+yD; ajymjycsifygao;w,f?
[dk;t&ifacwfawGwkef;u
axmifudka&mufvmwJ@
tr_awGxJrSm
(302)
qdkwJ@vlowfr_eJ@
axmifusvmwJholawG tifrwef &Sm;yg;vSygw,f? vlowfr_eJ@ axmifusvmwJh tusOf;om;qdk&if
usefwJhtusOf;om;awGu zdef@zdef@wkefatmif a=umuf&GH&ygw,f?
tJ'Dvdk
omreftusOf;om;awGu
olwdk@udka=umuf&GH
&ovdk
tup0efxrf;awGuvnf;
useftusOf;om;awGudk tkyfcsKyfzdk@twGuf ae&may;wwf=uygw,f? 'gayr,fh e0wacwfrSmawmh yk'fr (302)
vlowfr_u yvlysHatmif rsm;jym;vSwmudk awG@&+yD; tJ'D yk'frorm;awG tcsif;csif; axmifwGif;ae&mvkwJh
(AdkvfvkwJh) udpPawG qufwdkufjyKvkyfvmygawmhw,f?
vlowfr_eJ@ axmifusvmwm ESpf&Snform;rsm;[m olwdk@rSm axmif0ifpm vmwmvnf;r&Sd/ ausmaxmuf
aemufcHuvnf; r&Sd/ &Jbufpcef;awGudkvnf; roGm;csifwma=umifh axmifxJrSm AdkvftjzpfeJ@
0efxrf;awGaum useftusOf;orm;rsm;yg todtrSwfjyKvmzdk@ ta&; olwdk@(302)rsm; tcsif;csif; ol@xufig
vlpGr;f aumif;awG vkyfEdkifzdk@ AdkvfvkyGJawG jyKvkyfvm =uygw,f?
axmifxJrSm Adkvfjzpf+yD qdkvdk@uawmh ESdyfe,fay;r,fholawG/ [dkzuf'Dzuf ay;urf; ausG;arG;=ur,fholawG
aygrsm;vm+yD; axmifxJrSmvkyfcsifwm vkyfciG fh&wwfygw,f? 'Dvdk a&ay:qDae&mudk &mZ0wf
tusOf;orm;awG tawmfav; ESpf+cdKuf=uygw,f? 'Dvdkae&mrsdK;&zdk@ qdkwmuvnf; vG,fvG,feJ@ &Edkifwm
r[kwfygbl;? ausmeJ@&if;+yD;rS &EdkifwmrsdK;yg? 'guawmh axmifxJrSm &mZ0wf tusOf;om;tcsif;csif;
jy\emr&Sd jy\em&Sm+yD; vlowf&wmyJ jzpfygw,f?
a,musFm;&ifhrm}uD;awG jzpf&ufeJ@ "g;"g;csif;/ vSHvSHcsif; rsufESmcsif;qdkif ckwfydkif;jzwf&J=uwJh owWdrsdK;eJ@
owfwmr[kwfyJ ntcsdef toifh,laqmifvmwJ@ oHcsGefeJ@ tjcm;olawG ESpfESpf+cdKuf+cdKuf tdyfaysmfaecsdefrSm
xdk;owfwm jzpfygw,f? 'DvdkoHcsGefrsdK;udk axmiftwGi;f usGrf;usGrf;usifusif cdk;,loGif;+yD; xdyfzsm;rSm
csGefaeatmif aoG;xm;wmyg? 'DvdkoHcsGefrsdK;udk &mZ0wftusOf;om;awG tawmfrsm;rsm; usGrf;usifpGmjzifh
axmifwGif;oGif; xm;wwf=uygw,f?
ntcsdef vlawG tdyfpufae+yDqdk&if wzufom;u bmrS }udKwifrumuG,fEdkifyJ jzpfaecsdefrSm raorcsif;
xdk;owfygw,f? raor&Sif jzpfatmifawmh b,fawmhrS rowfygbl;? tu,fvdk@ towfcH&wJhol raor&Sif
jzpfoGm;ygu oHcsGefeJ@ xdk;cH&ol raoyJ owfwJholudk axmif0efxrf;awG 0dkif;&dkufvdk@ toufygavmufatmif
cHpm;oGm;&ygvdrf@r,f? 'ga=umifh owfwo
Jh lawGu raorcsif; taoowf =uygw,f?
tJ'Dvdkowfvdkuf+yD; taqmifwpfckvHk; tkHk;tHk;uGufuGuf jzpf+yDqdkygu wm0efuswJh tcef;vl}uD; b,facsmif
a&mufoGm;rSef; rodawmhygbl;? 'DvdktcsdefrSm wpfckck 0ifajymvdkufygu tcef@roifh&if 0ifajymwJholyg
tedpPoabmeJ@ udpPacsmoGm;Edkifwma=umifh jzpfygw,f? 'gudk wef;pD;awGu oabmayguf=uvdk@ vlowfr_
jzpf+yDqdk&if 0ifrygwwf=uyg? wm0efus0efxrf;awGudkac:/ aowJholudk tcef;tjyifxkwf/ owfwJholqDu
oHcsGefudkodrf;+yD; w&m;cHudk &J vuftyf&ygw,f?
w&m;&Hk;rSm aemufxyf tr_udk&ifqdkif+yD; axmifESpfrsm;rsm;udk&ifrSm ydkuf+yD; axmifxJ jyef0ifvmygw,f?
tJ'Dvdk axmifxJ jyef0ifvm+yDqdk&if wpfaxmifvHk;u olowfcJhwJh vlowfr_udk todtrSwfjyKajymqdk/
tcef;(7)
(u)
axmifaq;&HkqdkonfrmS
axmifaq;&HkqdkonfrSm (2)xyfaqmif taqmifjzpf+yD; axmifAl;0aevm&if nmzuftjcrf;rSm
&Sdygw,f? tJ'Daxmifaq;&HkrSm tkyfcsKyfaewJholuawmh axmifq&m0ef a'gufwmpdk;=unfqdkol jzpfygw,f?
a'gufwmpdk;=unf[m axmifusvlemawGudk owfwJhae&mrSm owif;}uD;vSwJh q&m0efwpf
a,mufjzpfovdk ol@vufcsufeJ@ raooifhyJ aoqHk;cJh&wJh EdkifiHa&;tusOf;om; awGrenf;vSygbl;?
a'gufwmpdk;=unf[m ociftm;&/ usGefyg;0qdkwJhtwdkif; e0w&Jh vufudkifwkwfyDyD tusOf;om;awGtay:
r!mrwm &ufpufwwfygw,f?
ol@txufu olawGu enf;enf;qdk&if olursm;rsm; qdk;jyavh&Sdygw,f? 1990ckESpfwkef;u EdkifiHa&;
tusOf;om;5(n)awG tpmiwfcH qENjywmvkyf wkef;u
tpmiwfcH&if a&ygraomufeJ@/ a&tdk;awGjyefodrf;
vdk@axmif0efxrf;awGudk wdkuf&dkuf!$ef=um;cJhol wpfa,mufjzpfygw,f? tpmiwfcHwdkufyGJ 0ifae=u
olawGudk +zdKcGJbdk@twGuf ppfwyfawG/ &JawG/ axmif0efxrf;awGu tcef;awGudk tukefzGifh/ tusOf;om;awGudk
yHkpH}uD;xdkifcdkif;+yD; 0ifa&muf &dkufESufygw,f? 'gtjyif axmiftpmiwfcH wdkufyGJrsm;udk +zdKcGJwJhtcg
axmiftjyifuae axmiftwGif;u atmfoHawG/ &dkufESuf/ykwfarmif;oHawGpwJh toHAvHawG r=um;&atmif
pmOoDcsif;udk axmifxJrSm us,fus,favmifavmif zGifhxm;ygw,f?
axmif0efxrf;awGu qENjyolawGudk vlrqefpGm &dkufESufaewJhtcsdefrSm a'gufwmpdk;=unfu
aemufuae ae+yD;
'Daumifu quf&dkufvdk@ &ao;w,f/ 'Daumifu bmrSrjzpfao;bl;/ quf&dkuf raooGm;&if
+yD;a&m? usdK;oGm;yJhoGm;vnf; *&krpdkufeJ@ igqufukr,f rif;wdk@&dkufom&dkuf qdk+yD; axmif0efxrf;awGudk
ajrSmufay; yifhay;cJhwmudk tpmiwfcHwdkufyGJrSm vlrqefpGm t&dkufcHvdkuf&wJh 5(n)EdkifiHa&; tusOf;om;awG
rSwfrdaeygw,f? txl;ojzifh pmO oDcsif;oH=um;&if olwdk@t&dkufcH cJh&wmudk jyef+yD; owd&aerSm
aocsmvSygw,f?
axmifxJrSm aexdkifraumif;jzpfvdk@ xrif;rpm;Edkif&if axmifuae qefjyKwfay;ygw,f?
qefjyKwf[m b,fvdkrS pm;vdk@r&atmif usJawmufaewJh xrif;&nfusJusJyJ jzpfygw,f? axmifxJrSm emzsm;
rusef;rmwJh olawG/ tpmtdrfa0'em&SifawGu olwdk@tdrfawGuae pm;vdk@&r,fhtpm;tpmawG Oyrm acgufqGJajcmufxkyfvdkrsdK;udk rSm=uygw,f? tJ'Dvdk ypPnf;rsdK;udk axmif0ifpmuae &dk;&dk;ay;roGif;yJ
a'gufwmpdk;=unf&Jh aq;axmufcHcsufygrSom axmifwGif;ay;oGif;ygw,f?
'DawmhrS tJ'Dvdk axmif0ifpmvufrSwfawG a'gufwmpdk;=unf[m 0ifaiGvrf;ajzmifhcJhovdk
pm;aygufvJ acsmifcJhygw,f? oleJ@tqifajywJhol/ ol@udk ay;urf;ausG;arG;wJholqdk&if t&m&m acsmarG@
aeayr,fh ol@udk ray;urf;wJholqdk&if aooGm;vnf; vHk;0*&krpdkufawmhyg? ol[m vlemawGudk owfzdk@
twGuf aorif;&Jh udk,fpm;vS,f jzpfygw,f? axmifaq;&Hktay:xyf[m q&m0ef&Jh axmufcHcsuftjyif
axmifydkif&Jh cGifhjyKcsufeJ@om aexdkifEdkifwJh ae&mwpfckjzpf+yD; tif;pdefaxmifaq;&HkrSm trsm;qHk; aexdkifEdkif=u
olrsm;uawmh tusOf;OD;pD;Xme&Jh ywfoufolrsm; q&m0efudk vufaqmifwdk@ tca=u;aiG vpOfa=u;aiG
rsm;ay;+yD; aexdkifEdkif=uolrsm; jzpfygw,f? trsm;pkrSm pD;yGm;a&; tqifajy acsmifvnfolrsm; jzpf=u+yD;
trSefwu,f usef;rma&; csGwf,Gif;aeolawG r&Sdoavmufenf;ygw,f?
axmifaq;&Hk[m
usef;rmoefpGrf;wJh
abmufcsmawGeJ@
jynfh=uyfaewwf+yD;
taqmifawGrSmawmh ,m;emawG/ usef;rma&; csGwf,Gif;olawGeJ@ jynfh=uyfaewwfwm xHk;pHygyJ? wpfcg
usaemfwdk@ taqmif&Jh tcef;(8)rSm tusOf;om;wpfa,mufu tqkwfa&m*g roufromjzpfaevdk@
nzufrSm wm0efuswJh 0efxrf;udk wifjyygw,f? tJ'D0efxrf;u nzufwcg; zGifh&wmrvG,fbl;/ aq;&Hkudk
nzufwufzdk@ cufw,fqdk+yD; aq;r_;vkyfwJholu em;usyfeJh [dkprf;/ 'Dprf;vkyf+yD; rif;a&m*gu
bmrSjzpfwmr[kwfbl;/ aq;vdyfraomufeJh/ awmf=umae oufomoGm;vdrfhr,f vdk@qdkum vlemudk
trdkifEdkaq;jym;(2)jym; ay;+yD; jyefxGufoGm;ygw,f?
axmifu aq;r_;ajymovdk reufusawmh tJ'Dvlemcrsm oufomaysmufuif;oGm;vdkufwm
toufyg aysmufuif;oGm;wJhtxddygyJ? reufrdk;vif;awmh tdyfaqmifwHcg;awG zGif@wJhtcgrSm nwkef;u
tqkwfa&m*gudk jyif;jyif;xefxef cHpm;cJh&wJh vlemuawmh at;pufawmifhwif;ae+yD; vl@avmuuae
pGef@cGmoGm;ygw,f? 'geJ@ axmifwGif;aoqHk;r_awGtwGuf aq;ppfwmawGvkyfawmh q&m0efu
jrefjref0fusGwfoGm;wmayghuGm/ ol@rSmu aemuftr_wpfck&Sdao;w,f wJh?
omref tusOf;om;wpfa,muf[m axmifaq;&Hw
k ufzdk@ tcuftcJawG trsm;}uD;&Sdayr,fh
aiGa=u;csrf;omwJh olawGu axmifabmufcsmawGeJ@aygif;+yD; aq;&HkrSmwif tcef@om;ae&HkwifruyJ
axmifaq;&Hkuae tif;pdefaq;&Hkudkawmif tvG,fwul xGufvdk@&aeygw,f? 'Dae&mrSm pD;yGm;a&;yk'fr(5)eJ@
axmifusvm+yD; axmifaq;&HkrSmaexdkifwJh w&kwfolaX;wpfa,mufta=umif; ajymjycsifygao;w,f? 'Dvdk
ajymjywmuvnf; tJ'DolaX;w&kwf}uD;tay: remvdk 0efwdkr_a=umifhr[kwfyJ tusOf;axmif,EW&m;
vnfywfyHku uarmufur jzpfaeyHkudk ajymjycsifvdk@ jzpfygw,f?
pD;yGm;a&;yk'freJ@ axmifusvmwJh w&kwfolaX;}uD;[m reufrdk;vif;qdk&if tjyifu a=u;tdk;rSmjyD;
pm;aomufygw,f? xrif;pm;csdefqdk&ifvnf; axmiftjyifu xrif;/ [if;udkom pm;aomufEdkif+yD;
axmifxJrSmwif tcdki;ftapESpfa,mufeJ@ tcef@om;aexdkifygw,f? ol@vdk a&ay:qDawGudk eif;ay;ESdyfay;wJ@
olwpfcsdK@vnf; &Sdygao;w,f? axmifxJrSm tJ'Dvdk ZdrfcHaexdkif&HkeJ@ tm;r&ao;wJhtjyif ol@tdrfu
tdrfom;awGeJ@ awG@csif&if ajcaxmufrSm ajcusif;ao;ao;av;0wf+yD; axmiftjyifrSm oGm;awG@Edkifyg
ao;w,f?
axmifxJrSm axmifpnf;urf;wpfckudkrS rvdkufemEdkifyJ aiGa=u;a=umifh axmifabmufcsmawG[m
axmifuswmrS wlygao;&Jhvm;vdk@ ar;vdkufcsifygw,f? tJ'D axmifabmufcsmawG/ a&ay:qDawGu olwdk@&Jh
aus;Zl;&Sif}uD;awGudkawmh tawmfhudk odwwfygw,f? axmifrSmu nzufaxmifydwfwHcg;acguf+yDqdk&if
bk&m;0wfwuf&ygw,f? +yD;awmh abmufcsmcef;u a&ay:qDawGu(38)bHkudk arwWmydk@=uygw,f?
'Dtxdawmh [kwfaeygao;w,f? +yD;awmhrS txl;pyg,f&S,f arwWmawG ydk@ygw,f?
tusOf;OD;pD;Xmeu !GefcsKyf}uD; aZmfrif;/ 'kwd, !Gef=um;a&;r_;csKyf tkH;[ef/ !Gefr_;cifarmifvwf/
axmifq&m0ef pdk;=unf/ tkH;azeJ@ axmif0efxrf;awGudk emrnfeJ@&mxl;awGwyf+yD; ae@pOf arwWmydk@
wmudk }uHK&ygawmhw,f? 'Dvdk arwWmydk@wmudk wpfcgrS r}uHKzl;ao;wJh usaemfwdk@tzdk@ &,f&rvdk idk&rvdk
jzpfoGm;ygw,f? axmifaq;&HkrSm EdkifiHa&;tusOf;om;awGtwGuf tcef;wpfcef; xm;ay;xm;+yD; tJ'Dtcef;eJ@
uyf&yfrSm attdkif'Dtufpf a&m*goHo,&Sdolrsm;udk xm;wJhtcef;&Sdygw,f? axmifaq;&Hku tcef;awGu
wpfcef;udk vl(15)a,mufavmuf aexdkifEdkif=u+yD; EdkifiHa&;tusOf;om; yk'fr5(n)awGxm;wJh
tcef;xJrSmawmh !GefcsKyf abmufcsmawGjzpfwJh e0wywWjrm; tr_wGJjzpfwJh yk'fr(6/ 1)eJ@ axmifusvmwJh
tv,fydkif;wdkifppfXmecsKyfu 'kwd,Adkvfr_;}uD;/ AdkvfrSL;eJh Adkvf}uD;pwJh ppfwyft&m&SdawGudk xm; xm;ygw,f?
tJ'Dtcef;xJrSm aexdkif=uolawGuawmh ppfwyfjyKwf a'gifa'gifjrnf a,musFm;}uD;awGjzpfygw,f?
(c)
vlowfq&m0ef
e0w&Jh tusOf;aaxmiftwGif; bufvdkufr_awG/ pm&dwW jcpm;r_awG wpfyHkwpfyif}uD;xJu
'DtcsufawGu tenf;i,fav;awGyJjzpfygw,f? omref 5(n) EdkifiHa&;tusOf;orm;wpfa,muf aq;&Hkudk
oGm;csif&ifawmif axmif0efxrf; tapmifhta&SmufeJ@ oGm;&wmyg? aq;&Hkwufzdk@ wifjyvdk@ &Sd&if
tvG,fwulr&ygbl;? axmifaq;&HkrSm aexdkif&if;taqmifrSm aexdkif&wmeJ@ uGmjcm;r_awG trsm;}uD;
&Sdygw,f? tvkyf=urf;rvkyf&wm/ a&udk 00vifvifcsdK;cGifh&wm/ yHkpHrxdkif&wm/ xrif;pm;&if
aq;&Hkpmvdk@ac:wJh xrif;eJ@ tom;wHk;wpfwHk; ae@pOfpm;&wm pwJh tcGifhta&;awG &&Sdygw,f?
usaemftif;pdefaxmifrSm ae&pOf axmifwGif; vdrfvnfr_}uD;wpfckudk axmif0efxrf;awG jyKvkyf=u
ygw,f? tJ'Dvdrfvnfr_uawmh axmifaq;&HkrSmyJjzpfygw,f? 1990-1991 0ef;usifwpf&ufrSm axmifxJrSm
tkwfeHawG aq;okwfjcif;/ yef;yifrsm; pdkufxm;+yD; tvStyrsm; pDcs,fxm;jcif;awGa=umifh xl;qef;aewmrdk@
axmif0efxrf;wpfa,mufudk ar;=unfhawmh ukvor*~rS udk,fpm;vS,f rpPwm ,dkZdk,dkudkwm axmifwGif;
vma&mufr,fvdk@ od&ygw,f?
ukvor*~ udk,fpm;vS,fra&mufcif axmifaq;&Hku tusOf;OD;pD;eJ@ywfoufwJh q&m0efudk
aq;&Hkay:aiGay;+yD;aexdkif=uwJh abmifcsmawG/ a&ay:qDawG/ a&m*gr&SdwJholawGudk axmiftwGif;
taqmifawGqD acwWc% qif;aecdkif;ygw,f? trSefwu,f a&m*ga0'em cHpm;ae&olawG/ aocgeD;avmuf
a0'emjyif;xefwJh olawGudk 'DtcgusrS aq;&Hkay:udk wifvdkufygw,f? axmifaq;&Hk&Jh tcif;tusOf;awGudk
yHkpHajymif;vdkuf+yD; oef@&Sif;vSywJh tdyf,mcif;awG/ acgif;tkH;awGudk tpm;xdk; jyifqifvdkufygw,f?
'gtjyif vlemukwif eHab;upm;yGJ cHkawGay:rSm aq;0g;tjynfhtpHkeJ@ cGeftm;jzpfapwJh
tpm;tpmawGjzpfwJh =uufO/ aygifrkef@/ EGm;Edk@awGudk tpDt&D wifxm;ygw,f? tJ'Daq;0g;eJ@
pm;aomufp&mawGudk
vufeJ@ awmifrwdk@&bl;/ taetxm; ysufoGm;&if {nfhonfjyefwJhtcg &dkufr,f vdk@
0efxrf;awGu +cdrf;ajcmufygw,f?
aiGa=u;wwfEdkifwJh olawGtwGuf axmifxJrSm aiGvrf;cif;+yD; yGJcHaevdk@&ayr,fh q&m}uD;OD;aomfu/
bbOD;pdef0if;wdk@qdk&if a&m*gudk tcsdefrSDod&ufom;eJ@ aq;&HkrSm aq;r&Sdao;vdk@/ tjyifaq;&Hkudk xkwfzdk@
txufu trdef@rusao;vdk@/ axmufvSrf;a&;u cGifhrjyKao;vdk@qdk+yD; pwJhta=umif;jycsufawGeJ@ a&m*gudk
wrifqdk;&Gm;atmif jyKvkyfapygw,f?
'g[m cHpm;ae&wJh a0'emudk wjznf;jznf; ydkqdk;vmatmif vkyf+yD; tpOftvm&SdwJh EdkifiHa&;
orm;}uD;awGudk tuGufusus owfjzwfaeygw,f? bbOD;pdef0if;eJh q&m}uD;OD;aomfuwdk@ cHpm;ae&wJh
a0'emta=umif; taqmifrSm&Sd=uwJh EdkifiHa&;tusOf;om;awGu od&SdoGm;vdk@ olwdk@qDrSm&SdwJh aq;0g;awGudk
ydk@ay;zdk@ axmiftm%mydkifawGudk wifjy=uygw,f?
q&m}uD;OD;aomfueJ@ bbOD;pdef0if;wdk@[m wdkufxJrSm ae&wmjzpfygw,f? tJ'Dawmh
axmifq&m0efeJ@ axmifydkifwdk@u rvdkufav#mcJhygbl;? axmifydkiftkef;azu
rvdkbl;/ igwdk@axmifrSm&Sdw,f/ wdkufeJ@rif;wdk@ qufoG,fp&m ta=umif;r&Sdbl;? axmifxJrS
udk,fta=umif;yJ udk,fajym/ axmifxJrSm usaemfqdkwmyJ&Sdw,f/ usaemfwdk@qdkwmr&Sdbl;/ igwdk@u
rwpfaxmifom;awGudk tkyfcsKyfae&wm tukefvHk; vdkufrvkyfay;Edkifbl;
vdk@ajym+yD; xGufoGm;ygw,f? olwdk@awGrSm aq;awG&Sd&ifvJ r&Sdbl;qdk+yD; a&m*g tajctae qdk;&Gm;
vmatmif xm;rSm aocsmygw,f? bbOD;pdef0if;[m rqvvufxufwkef;u wpfoufwpfuseG f;
axmif'%feJ@ udkudk;usGef;udk ydk@cH&wJh EdkifiHa&;tusOf;orm;}uD; wpfOD;jzpf+yD; usGef;zsufodrf;a&;
touftaocH qEMjywdkufyGJ0ifcJhwJh &J&Jawmuf yk*~Kv
d f}uD;vnf; jzpfygw,f? 'Dvdk &J&Jawmuf owWd&Sd+yD;
tcef;(8)
(u)
tdwfcsftdkifADGa&m*gydk;ysHESH@ aeyHk
axmiftwGif; tdwfcsftdkifAGDa&m*gydk;awG ysHESH@+yD; attdkif'Dtufa&m*g jzpfyGm;&wJh tajccH
ta=umif;&if;awGudk ajymcsifygw,f?
a&SSydkif;rSm wifjycJhovdk axmiftwGif; tusOf;om;tcsif;csif; t"rRvdifwl qufqHr_awGa=umifh
'Da&m*gul;pufr_awG &Sdaeovdk axmifaq;&HkrSm yHkrSeftoHk;jyKaewJh aq;xdk;tyfuae wqifh ul;pufr_awG
'keJ@a';&Sdaeygw,f?
axmiftwGif; aexdkif&mrSm roef@&Sif;r_awG tajrmuftrsm; &Sdaevdk@ usaemf udk,fwdkif ,m;emawG
aygufcJhygao;w,f? ,m;emawGaysmufzdk@ tdrfuae+yD; aq;awGrSm&ygw,f? tJ'D rSmxm;wJhaq;awG
(txl;ojzifh yife,fqvifaq;) eJ@ aq;&Hku rdk;a&eJ@a&m+yD; wpf&ufwpfcgrSefrSef oGm;xdk;&ygw,f?
tif;pdefaxmifrSm nae(5)em&Dqdk&if taqmif(5)u tusOf;om;awGwef;pD+yD; axmifaq;&Hkudk jyzdk@
oGm;&ygw,f? aq;&Hku q&m0efawGuawmh vlemawGudk=unfh+yD; bmpydk&dk/ 'grSr[kwf wufzufpmzm
aq;uvGJ+yD; usefwJhaq; bmrSray;ygbl;?
aq;xdk;zdk@ vdkwJholawG/ ,m;emaygufaewJholawG/ ul;pufa&m*g&SdaewJh olawGtm; vHk;udk
aq;xdk;zdk@wef;pD xm;cdkif;ygw,f? yxrOD;qHk; a&aEG;eJ@ jyKwfxm;wJh tdk;xJu aq;xdk;tyfudk ,lvdkuf+yD;
aq;xdk;rJ@zefacsmif;rSm wyfygw,f? +yD;rSaq;ykvif;xJu aq;&nfawGudkpkyf,l/ tyfudkzefacsmif;uae
jyefjzKwfvdkufygw,f? jzKwfvdkufwJhtyfudk vufacsmif;rsm;=um;rSm !Syfvdkuf+yD;aq; xdk;cH&r,fhol&Jh wifyg;udk
wpfcsufESpfcsuf&dkufygw,f? 'Dvdk&dkuf+yD; vufrSm!Syx
f m;wJhtyfudk wifyg;ay:udk pdkuf+yD;&dkufcsvdkufygw,f?
wifyg;xJ tyfa&mufoGm;+yD;qdkrS aq;xdk;wH zefyGefacsmif;udktyfeJ@ wyf+yD; owfrSwfxm;wJh
twdkif;twmeJ@ aq;xdk;ygw,f? wpfa,muf+yD;&if wifyg;utyfudkjzKwf 'Dtwdkif;yJ tjcm;wpfa,mufudk
ac:+yD; yxrenf;wl tyfeJ@pdkuf/ zefyGefwyf/ aq;xdk;csygw,f?
aq;xdk;tyf wpfacsmif;wnf;eJ@ vlaygif;rsm;pGmudk zefacsmif;xJu aq;&nfrukefrcsif; xyfwvJvJ
xdk;ygw,f? 'Dvdkaq;xdk;r_rsdK;udk axmiftwGif; ae@pOfvdkvdk jyKvkyfaqmif&Gufygw,f? usaemfvnf; txufyg
enf;vrf;awGtwdkif; aq;xdk;cHcJh&zl;+yD; wpfOD;eJ@wpfOD; a&m*gydk;ul;pufr_ tjzpfrsm;qHk; jzpfEdkifwJhenf;
jzpfygw,f?
usaemfwdk@udk aq;xdk;ay;wJh olawGuvnf; axmifu q&m0efwdk@/ aq;rSL;wdk@r[kwf=uyJ bdef;jzLr_eJ@
axmifusvmwJh yk'rf 14(C)tusOf;om;awG jzpfygw,f? (aq;xdk;wJhtcgrSm rl;,pfaq;oHk;pGJr_eJ@ axmifus
vmolawGuom aq;xdk;ay;&wJh ta=umif;&if;uawmh axmif0efxrf;awG/ aq;rSL;awG/ q&m0efawG
ta=umaq;xdk;wJhtcgrSm tyfeJ@(3)}udrf/ (4)}udraf vmuf ta=um&Smvdk@ cH&wJhvlemrSm tifrwefudk
emusif&ygw,f? 'ga=umifh aq;xdk;wJhtcgrSm vufrwkefyJ nifnifomom xdk;ay;ae=uwJh bdef;pm;
yk'fr14(C)awGuom aq;xdk;ay;avh&Sdygw,f? ) aemufxyf a&m*gul;pufEidk fwJh enf;wpfckuawmh
axmifxJudk a&mufvmwJholrSefor# jyKvkyfae=uavh&SdwJh aq;rSifa=umifxdk;wJh udpPygyJ?
axmifxJrSm axmifusvmolrsm;u olwdk@&JhcE<mukd,fay:rSm trSwfw&taeeJ@ &ufpGJwdk@/
ckESpfouU&mZfwdk@/ &kyfyHktvSwdk@udk a&;xdk;avh&Sdygw,f? tJ'Dvdk aq;rSifa=umif xdk;wJhtcgrSm axmifwGif;u
awG@&m oHcsGef/ oHwdk/ oHacsmif;av;awGeJ@ pkwfwHtjzpf toHk;jyK+yD; aq;rSifa=umif xdk;ygw,f?
'DvdkjyKr_wm[m axmifwGif; rqef;vSwJh udpPjzpfygw,f? tusOf;om;awG tJ'Dvdk pkwfxdk;xm;wmudk
axmif0efxrf;awG awG@&if t"rRcsKyf+yD; zsujf ypfygw,f? tup 0efxrf; awmfawmfrsm;rsm;u
tcef;(9)
(u)
uGufpdyfq&m r[mbkwf
tif;pdefaxmifqdkwm[m tkwfeH&Hav;zufav;wef ydwfumxm;wJh ae&ma'o}uD; wpfckjzpfayr,fh
tJ'DeH&Hav;zuf=um;rSmyJ owif;awGrsdK;pHk jyef@ESH@aewwfygw,f? axmifwGif;ysHESH@aew,fwJh owif;awG[m
udk;q,f&mcdkifE_ef;avmuf rrSefwmrsm;ygw,f?
axmifuae vGwfwJhowif;/ EdkifiHa&;owif;/ tjyifzufu owif;rsdK;pHkudk wpdwfudk wpftdwfvkyf+yD;
ajym=uygw,f? axmifxJrSmtywfpOf axmifuae vGwfwJhowif;uawmh tusOf;om;awG=um;
a&yef;pm;wJh owif;tjzpf xdyfwef;rSm t+rJae&m,lwwfygw,f? jynfaxmifpkae@/ vGwfvyfa&;ae@vdk
ae@rsdK;awGrSm vGwf+idrf;cGifhudk apmifhpm;wwf=uygw,f? wpf}udrf bdkuav;+rdK@rSm wdkufyGJjzpfoGm;wJhowif;[m
em&Dydkif;twGif; axmifxJrSm ysHESH@oGm;ygw,f? owif;[m wjznf;jznf;um;vm+yD; r=umcifrSmyJ &efukefudk
0ifodrf;awmh rvdkvdk aumv[mvawG jzpfay:vmygao;w,f? axmifxJrSm &wJhowif;wpfyk'fudk tajccH+yD;
wpfa,mufeJ@wpfa,muf pdwfajyvufaysmuf aemufwwf=uygw,f?
a[h/ =um;+yD;+yD;vm;
bmvJuG
zsmyHkudk odrf;vdkuf+yDwJh
'Dae@vm;
at;/ ae@cif;uyJodrf; vdkufwm
b,folawGOD;aqmif+yD; odrf;vdkufwmvJ
(1) cef; tcef;oef@u OD;aZmwduwdk@av
0g; . . . [m; . . . [m;
[m . . . 'DaumifawGawmfawmf _wfwJhaumifawG
axmifxJudk enf;vrf;aygif;pHkeJ@ a&mufvmwJh owif;awG tay: trsdK;rsdK;aqG;aEG;=u/ jiif;cHk=ueJh
aysmf&$ifr_awG zefwD;&ygw,f? pae/ we*FaEGvdkae@rsdK;qdk&if tvkyfawG tm;vHk;em;& ygw,f? tJ'Dvdk
tvkyfem;+yD;qdk&if taqmifawGrSm vlawG jynfhESufaewwfygw,f? tJ'DrSm xl;jcm;wmu ydwf&ufrsdK;awGrSm
taqmif(3)&Jh rdvmuefzufrSm tusOf;om;awGpk+yHK+yD; xdkifaewwfwmudk awG@&ygw,f? eHapmfnpfywfvSwJh
rdvmuefem;rSm 'DavmufvlawG trsm;}uD; bma=umif hoGm;xdkifae&wmvJvdk@ ar;p&m&Sdygw,f?
tusOf;om;awG tajrmuftrsm; rdvmuefudk vm+yD; vmxdkifatmif xdef;xm;wJh
yk*d~Kvfausmfuawmh r[mbkwf vdk@ac:wJh &mZ0wftusOf;om;wpfOD; jzpfygw,f? r[mbkwf[m
0wWKZmwfvrf;awGudk tusOf;om;awG tysif;ajyatmif ajymwwf+yD; bmomjyefodkif;0wWKawG tukefvHk;
eD;yg; +rdKcsxm;ovm; atmufarh&atmif Zmwfvrf;ajymaumif;ol wpfa,muf jzpfygw,f?
r[mbkwf wpfa,muf rdvmuefabmifay:wuf+yD; yHkajym+yD;qdk&if tusOf;om;awGtm;vHk;
atmufuae yg;pyfta[mif;om;av;awGeJ@ jzpfoGm;wwfygw,f? eHapmfaewJh rdvmuef}uD;ab;rSm
tusOf;om;awG tm;vHk;eD;yg; tyfoHr=um;&avmufatmif wdwfqdwfae+yD; r[mbkwf ajymjywJh
Zmwfvrf;yrmudk em;aomwqif=uygw,f?
(c)
axmiftwGif; bk&m;wnf
axmifxJrSm axmifvHk+cHKa&;udk umuG,fwJh owif;rsdK;ay;wm/ rdvmusHK;wJh tvkyfrsdK;vkyfwm/
nzufuif;apmifh&wJh bm,mtvkyfrsdK; vkyfwmawGudk axmifxJrSm txl;av#mh&uf ay;ygw,f?
(3)bdk@(1)bdk@ udkufygw,f? t"dy`g,fuawmh axmif(3)ESpfus vmwJholu (1)ESpfavsmh&ufwmudkqdkvdkygw,f?
axmifxJrSmarGt&Sif zrf;rdvdk@ &Hk;wif&ifvnf; avsmh&ufcHpm;cGifh&wwfygw,f? 'ga=umifh tvkyf}uD;eJ@
awmif,mzufrSm tusOf;om;awGu arGvdkufzrf;=uvdk@ axmifxJrSm arGeJ@wlwJh owW0g wpfaumifrS
r&Sdygbl;?
usaemfwdk@(3)aqmif&Jh taemufzufrSm o&ufyif anmifyifawG&hJatmufrSm bk&m;0if;
qdkwm&Sdygw,f? bk&m;0if;wGif;u bk&m;&kyfyGm;awmfyHkawGu &$HeJ@xkvkyfxm;&wmrdk@/ rdk;'%f/ av'%f
awGa=umifh ysufpD;ukef=uygw,f?
usaemfwdk@ taqmif&Jhaxmifr_; OD;pdk;OD;udk t&ifwkef;u tusOf;om;awGu ysm;vdk@
uifyGef;wyf=uygw,f? ysm;qdkwm wkyfwwfwJh oabm&Sdovdk/ OD;pdk;OD;[mvnf; 5(n)awGtay: jy\em&Sm
&dkufwwfvGef;wma=umifh jzpfygw,f? OD;pdk;OD;qdkwm5(n)awGeJ@ yufouf+yD; wpf}udrf jy\emwufzl;ygw,f?
aemufydkif; olu usaemfwdk@5(n)awGtay: em;vnfr_ &oGm;wmvm;/ tjrifrSef &oGm;wmvm;
rajymwwfyg? usaemfwdk@5(n)awGeJ@ ywfouf+yD; tqifajyajy qufqHvmygw,f? axmifrSm5(n)awGeJ@
axmifr_;wdkif; tqifrajy jzpf=uwmu xHk;pHvdkjzpfaeayr,fh OD;pdk;OD;uawmh 5(n)awGeJ@ twlwl
jcif;vHk;cwfygw,f? awmif,mxJrSmvnf; oludk,fwdkif cg;awmifusdKuf+yD; 5(n)awGeJ@ twlwltvkyfvkyf
ygw,f?
awmif,muxGufwJh oD;ESHawGudk oludk,fwdkif ukvm;yJ[if;eJ@ a&maESmcsufjyKwf+yD;
tusOf;om;wdkif;udk tqifajyovdk a0iSay;ygw,f? 'ga=umifh usaemfwdk@ taqmif(3)udk 'Drdkua&pDaqmif
qdk+yD; wpfcsdK@u ac:a0:ygw,f? usaemfwdk@ taqmifrSm 'Dvdkjzpfaewmudk tjcm;taqmifu axmifr_;awGu
rauseyf=uygbl;? axmifr_;OD;pdk;OD;[m EdkifiHa&;yk'rf 5(n)eJ@ usvmwJoHCmawmfawG/ q&mawmf}uD;awGudk
*&kwpdkuf qufqHygw,f? q&mawmf}uD;awGudk yHkpH0wfpHkay;jcif;/ q&mawmf}uD;rsm;eJ@ w&m;"rRaqG;aEG;jcif;/
w&m;pmtkyfawGudk zwf_cGifhay;jcif;awG vkyfay;ygw,f? OD;pdk;OD;tkyfcsKyfwJh usaemfwdk@ taqmifrSm
jy\em }uD;}uD;us,fus,fwufwmawG r&SdoavmufygyJ?
(*)
a&'D,dk0,fay;rdvdk@ axmifusvmwm
axmifxJrSmEdkifiHa&;
yk'frawGeJ@
axmifusvmolawGxJrSm
}uH}uHzefzef
tr_wpfck
ygvmwmudk }uHK&ygao;w,f?
olluawmh r*Fvm'Hk +rdK@e,fu tajccHynm txufwef;ausmif;om; wpfa,mufjzpfwJh
&Jabmfaomif;aiGqdkol jzpfygw,f? ol@tr_u EdkifiHawmftvHudk ao;eJ@yef;wJhtr_yg? &Jabmfaomif;aiG[m
ol@ausmif;rSm&SdwJh EdkifiHawmftvHudk ao;eJ@yef;vdk@ yk'fr5(V)tr_wyf+yD; axmifusvmwmjzpfygw,f?
ol@&Jhtr_wGJyk'frudk axmifyHkpHeHygwf}uD; a&;wJhtcgrSm axmif0efxrf;awG tcuf}uHK&ygw,f?
Vudkaxmifpma&;u ra&;wufvdk@ 'kuQa&muf&wmyg? 'ga=umifh tup 0efxrf;awGudk
(4)wef;awmifatmifwJh taumifawG r[kwfbl;vdk@ajym&if olwdk@uyJ pdwfqdk;=uygao;w,f?
e0w uawmh ol@tm%mudkxdyg;vmwJh olawGrSefor# rJrjJ rif &efolvdk@owfrw
S f+yD;
tukefzrf;wma=umifh 1990ckESpf vlzrf;yGJ}uD;rSm bmrqdkif/ nmrqdkif/ bkrod/ brod axmifusvmolawG
trsm;}uD;&Sdygw,f? tJ'DtxJu EdkifiHa&;qdkwm bmqdkbmrSem;rvnf/ rodyJ axmifusvmwJh
olwpfa,mufta=umif; }uHKwkef;ajymjycsif ygao;w,f? ol@emrnfu OD;cspfxGef;vdk@ ac:+yD; tif;pdefaxmifudk
axmif'%f(7)ESpfusvmwJh tusOf;om;wpfa,muf jzpfygw,f?
olu OD;ausmfjr(BCP)eJ@ tr_wGJ+yD; axmifusvmwmjzpfygw,f? tr_wGJyHkuvnf; 'Dvdk&Sdygw,f?
OD;ausmfjreJ@ OD;cspfxGef;[m tdrfeD;em;csif;awG jzpfwma=umifh cifrif&ifESD;aewJ@olawG jzpfygw,f?
OD;cspfxGef;u v#ufppfeJ@ywfouf+yD; em;vnfwwfusGrf;wma=umifh OD;ausmfjru a&'D,dkaumif;aumif;
vdkcsifvdk@ b,ftrsdK;tpm;/ b,fvdkyHk0,f&r,f qdkwmeJ@ ywfouf+yD; tultnD awmif;ygw,f?
OD;ausmfjr vdkcsifwJh a&'D,dktrsdK;tpm;udk 0,fay;vdkufwma=umifh OD;cspfxGef;wpfa,muf bDpDyeD J@
tr_wGJ+yD; axmifxJ a&mufcJhwmjzpfygw,f? tjcm;bmqdkbmrS taxmuftxm;r&SdyJ a&'D,dkwpfvHk;
0,fay;rdwmeJ@ axmif(7)ESpfcs&ovm; qdk+yD;OD;cspfxGef;crsm ,lusHK;r& jzpfaeygawmhw,f?
oll[m OD;ausmfjreJ@ EdkifiHa&;uif;&Sif;a=umif; b,fvdkrS yufoufr_r&Sda=umif; ajymqdk+yD;
t,lcHwifxm;vdk@ olr=umcifvGwfawmhrSm usdef;aow,fvdk@ pdwfxdcdkufr_eJ@ ajymavh&Sdygw,f?
axmifxJrSmae&wm =umvmwJhtcgrSm ol@udk,fol rvGwfawmhbl;vdk@ wjznf;jznf; ,lqvm+yD;
pdwf"mwfawGusqif;/ xrif;rpm;/ [if;rpm;eJ@ usef;rma&; xdcdkufvmygawmhw,f? pdwftm;i,f+yD;
wjznf;jznf; csGwf,Gif;vmwJholudk tcsdKu tm;ay;zdk@aeae aemufajymif=uygw,f?
ODD;cspfxGef;/ axmifr_;&Hk;cef;uac:aew,f/ cifAsm;vGwf+yD/ t&yf0wfvJ+yD;oGm;
qdk+yD; aemufajymif=u&if OD;cspfxGef;crsm t[kwfrSwf+yD; &Sdor#ypPnf;av;awG xkyfydk;/ t&yf0wf
vJum axmifr_;&Hk;cef;udk tarmwaum ajy;oGm;ygw,f? r[kwfrSef;vJodawmh ol@udkvGwfay;zdk@
wwGwfwGwf ajymqdkygawmhw,f? aemufqHk; ol@tcef;av;udk pdwfysuf tm;av#mhr_awGeJ@ jyefvmygw,f?
aemufydkif; axmifuae ol@udkv$wfay;zdk@ wpmpm awmif;qdk aeygawmhw,f?
(C)
axmifwGif; aiGa=u;vJvS,fpepf
axmifxJrSmaiGa=u;udk w&m;0if udkifwG,foHk;pGJcGifh r&Sdovdk pm&Guf/ cJwHe@J tcsGeftwufeJ@
wlwmrSefor#udk axmifxJ vHk;0ay;oGif;cGifh rjyKygbl;? wpfcg oGm;wdkufwH&Jhaemufydkif;udk csGefaeatmifaoG;+yD;
vlowf&mrSm toHk;jyKcJhvdk@ aemufydkif;oGm;wdkufwHudk xufydkif;csdK;+yD;rSom oGif;cGifhjyKygawmhw,f?
tcsdKr_ef@eJ@ aq;vdyfudkawmh axmif0efxrf;oufom acsmifcsda&;qdkifu 0,f,lrSom axmifwGif;
oGif;cGifhjyKygw,f? jyifyu0,fvmwJh aq;vdyfqdk&if oGif;cGifhrjyKygbl;? aq;vdyfqdkwm axmiftwGif;
ol@ae&meJ@ol tqifajyacsmarG@pGm qufqHEdkifzdk@twGuf aiGa=u;tjzpftoHk;jyK&wJh ypPnf;jzpfygw,f?
aq;vdyfqdkwmuvnf; EGm;wHqdyfrusifvSrSom toHk;jyKvdk@&wmjzpf+yD; axmifxJrSm vl}udKufrsm;vSwJh
aq;vdyfjzpfygw,f?
axmifxJtusOf;om;awG
oHk;pGJzdk@twGuf
tup
0efxrf;oufomacsmifcsda&;qdkifu
a&mif;cswJhaq;vdyfu
uefx&dkufqGJ=uwmuvnf;
ol@xufigt+ydKiftqdkif
jzpfaeygw,f?
axmiftusOf;om;awG jypf'%fjzpfwJhtcgus&if &JbufxGuf&if cwfwJhajcusif;awG axmifrSm rvHkravmuf
jzpfaewJ@twGuf *sdK;odef;aq;ayghvdyfydkif&Sifu tusOf;OD;pD;Xmeudk ajcusif;v_'gef;vdk@ axmifxJudk EGm;wHqdyf
rusifvSaq;ayghvdyfu uefx&dkufr&yJ *sdK;odef;aq;ayghvdyfudkyJ oGif;cGifh jyKcJhjyefygw,f? axmifxJu
aps;uGuf pD;yGm;a&;rSmawmif e0wtpdk;&udk v_'gef;EdkifwJh oluom wyef;omygw,f?
tjcm;aiGa=u; owfrSwfcsufwpfckuawmh 1990ckESpftwGif;rSmyJ tm*sDEdkrdkwdktcsdKr_ef@ wpfxkyf
tao;wpfxkyfudk aiG(10)usyfwef ypPnf;tjzpf owfrSwf+yD; (10)wef aiGpuULtpm; toHk;jyK&ygw,f?
axmiftwGif;rSm v#ufwjyufqdkovdk owif;wpfck=um;+yD;qdk&if =um;&if=um;ovdk &SmazGa&;
0ifygw,f? tJ'Dvdk &SmazGa&;0ifwmrsdK;udk wvmpDw,fvdk@ ac:ygw,f? axmifxJrSm wvmpDwJhtcg
reufapmapmydkif; tdyfaqmifawG rzGifhcifrSm rsm;aomtm;jzifh jyKvkyfavh&Sdygw,f? &SmazGa&;vkyf+yDqdk&if
axmif0efxrf;awGu wkwfawGudk udkifaqmif+yD; taqmifawGxJ0ifvm+yD; tusOf;om;awGudk wpfOD;csif;
tjyifxGufcdkif;+yD; cE<mudk,fay:rSm t&ifqHk;&SmazGygw,f? bmrSrawG@&if tjyifzufrSm xdkifcdkif;xm;+yD;
tusOf;om;awG r&SdawmhwJh tdyfaqmifawGxJ0if+yD; tdyf,mvdyfawGudk wpfckcsif; _yfyGoGm;atmif/
auseyfavmufatmifzG+yD; &Smygw,f?
tJ'Dvdk&Smae&if; olwdk@oGm;a&uswJh ypPnf;av;rsm; awG@vdk@uawmh bmrajym/ nmrajymeJ@ tdwfxJ
aumufxnfhoGm;wufygw,f? tusOf;om;awG&Jh tdyf,mvdyfawGxJrSm ydkufqHawG awG@&if awmif
&Hk;wifr,fhtpm; olwdk@udk,fxJ rodrom xnfhoGm;wwfygw,f? ypPnf;&SmazGw,f qdkwmu um,uH&Sif
awG&Jh a&SrSm jyKvkyfwmr[kwfwJhtwGuf axmif0efxrf;awGudk ,Hk=unfpdwfcsvdk@ r&Edkifygbl;?
tusOf;om;awG ypPnf;aysmufvdk@ wifjy&ifvnf; rodcsifa,mifaqmif+yD; wifjywJholudkawmif
jyef[def;a[mufygao;w,f? q&m0efu aq;pmeJ@cGifhjyKxm;wJh aq;0g;awGudk awG@&ifvnf; rif;wdk@vufxJrSm
'Davmuftrsm;}uD;rxm;&blk; qdkum odrf;,loGm;wwfygw,f? tJ'Dvdkodrf;qnf;wJhypPnf;awGuvnf;
&SmazGa&;yHkpHeJ@ odrf;qnf;wmr[kwfyJ pm&if;azsmuf+yD; olwdk@tdrfawGudk r ,loGm;wmaocsmygw,f?
yHkrSeftm;jzifh tusOf;om;awG[m (2)ywfwpfcg axmif0ifpmawG@ cGifh&ygw,f? rdom;pkeJ@ wpfvudk
ESpf}udrfavmuf awG@cGifh&EdkifwJ@ umvav;jzpfwma=umifh axmifusvmol awmfawmfrsm;rsm; t&rf;
wefzdk;xm;=uygw,f? axmif0ifpmawG@&wJhtcg oHZum(4)xyfeJ@ um&Hxm;wJhaxmif0ifpmtcef;rSm
tdrfurdb/ rdom;pkawGeJ@ (15)rdepfcef@ awG@}uHKpum;ajymvdk@&ygw,f? omreftusOf;om;awGtaeeJ@
vGwfvGwfvyfvyf pum;ajymqdkvdk@&ayr,fh
usaemfwdk@vdk EdkifiHa&;tusOf;orm;awG axmif0ifpm
awG@&ifawmh udk,fhtdrfawGu tdrfom;awG&JhaemufrSm axmif0efxrf;awG&Sdae+yD; usaemfwdk@awG&Jh
aemufrSmvnf; bmawGajymw,f/ qdkw,fqdkwmudk apmifhem;axmifaewJ@ 0efxrf;awG&Sdaeygw,f?
(i)
axmifuspm&if;awG cdk;xkwfawmh
1991 ckESpfxJrSm tif;pdefaxmifxJudk ukvor*~u txl;pHkprf;a&;udk,fpm;vS,f}uD;
a&mufvmcJhygw,f? e0w tm%mydkifawGu axmifaq;&Hk/ trsdK;orD;aqmifeJ@ wdkuftcsdK@udkyJ
=unfhcGifhay;ygw,f?
axmif0ifpmcef;udk ukvor*~udk,fpm;vS,f}uD; oGm;a&muf=unfhawmh EdkifiHa&;tusOf;om;
&Sdayr,fh pD;yGm;a&;yk'fr(5)eJ@ axmifusvmwJholawGudk axmif0ifpmcef;rSm vltenf;i,feJ@ ususee
awG@cGifhay;wmudk [efaqmifjyygw,f? trSefwu,frSmawmh axmif0ifpmawG@&wJh tcef;usOf;av;xJrSm
rD;a&mifrjynfhrpHkeJ@ vlawGjynfhESufaeatmif xnfh+yD;awG@&wm jzpfygw,f? EdkifiHa&;tusOf;om;awGeJ@
&mZ0wftusOf;om;awG axmif0ifpmawG@ yHkjcif; rwlygbl;? usaemfwdk@ EdkifiHa&; tusOf;orm;awGusawmh
axmif0ifpmrSm bmajymvJ qdk+yD; rsufvHk;a'gufaxmuf =unfhaewufygw,f? axmif0ifpmcef;rSm
vlawGrsm;vGef;vdk@ wpfa,mufeJ@wpfa,muf pum;ajym&if; atmf+yD; ajym&ygw,f? ukvor*~
udk,fpm;vS,f}uD; vmwJhae@u axmifuausG;wJhxrif;u cgwdkif;eJ@rwl xl;xl;jcm;jcm; aysmhaysmhajymif;ajymif;
tcef;(10)
(u)
axmifajymif;+yD
tif;pdefaxmifxJudk 1991 ckESpf bdkuav;wdkufyGJt+yD; axmifusvmolawGa=umifh tif;pdefaxmif
twGif; EdkifiHa&;r_awG tqrwef rsm;jym;vm+yD; taqmifwpfaqmifudk tusOf;om;(100)ausmfavmuf
&Sdvmygw,f?
'DDvdk EdkifiHa&;r_awG rsm;vmwma=umifh axmifajymif;a&G r,fqdkwJhowif;awG ay:xGufaecJh
wmvnf; =umvS+yDjzpfygw,f? b,fae@ajymif;&r,f/ b,fawmha&G&r,f/ b,faxmifudk ajymif;r,f pwm
awGudk b,folrS twdtus rodEdkifygbl;? 'geJ@usaemfwdk@vnf; 'DudpPudk rodvdkufzmomae vdkufygw,f?
'gayr,fh usaemfwdk@tm;vHk; txifrSwfwJhtcsdef / tm;vHk; owdrxm;rd=uwJh 1991ckESpf Edk0ifbmv
(24)&ufreuftapm}uD;rSm axmifajymif;a&Gzdk@ jzpfvmygw,f?
(3)OD;tmpm& (axmifwGif;YysHvGefawmfrl)
(4)OD;tdEdNu
(5)OD;ynm'Dy
(6)OD;eaENmbmo (OD;EdkifxGef;a&$)
( 5 )ESpf rGefausmif;wdkuf/A[ef;+rdK@e,f
(7)udk&if ausmfwifh
(8)udk&if xl;at;
(9)OD;rJarmif
( 7 )ESpf
(10)OD;cifarmif}uD;
( 7 ) ESpf
pvif;+rdK@/ rauG;wdkif;
(11)udk+idrf;csrf;(pma&;q&m nDykav;)
( 10 )ESpf
vlxkwdkuf/ rEWav;+rdK@
(12)udk&J(c)udkodef;atmif
( 10 ) ESpf,if;rmaw;oHoGif;/ ausmufwHwm;+rdK@e,f
(13)udkaZmfrif;(c)AHkwdk
(5)
(14)udk+zdK;a00if;
(5)ESpfwwd,ESpf(&lyaA')&efukefwuUodkvfewWvif;+rdK@/ yJcl;wdkif;
(15)udkEdkifvGifcsdK
(16)udkapmvGif
(17)udkausmfrif;Edkif(c)udkeD
(18)a'gufwm cifxGef;
(19)udkjrifhOD;
(20)udktdkufudk (axmifwGif;aoqHk;)
(21)udkausmfrif;Edkif
(23)OD;aZmfrsdK;0if;
(24)OD;atmifjrifh0if;
(25)udkaX;atmif
(26)udkaX;atmif
(27)udkvSaX;
(28)udkcspfnDnD(c) udka&$bkef;vl
( 3 )ESpf urm&Gwf+rdK@e,f?
(30)udkausmfpdk;(ykm;)
(31)udkpnfolxGwf
(32) udkxGef;xGef;
(33)udkaxG;armf
(34)udknDaxG;cdkif(c) udk&uQD;
(35)udkwdwfEdkif
(36) udkwdk;wdk;xGef;
(37)udk&JvGifpdk;(c)udk&J
(38)udkvSa0
(39)udkarmifarmifjrifh
(40)udk0if;EdkifOD;
(41)udkarmifarmifoef;
(42)udkvSrsdK;aemif(c) rSef}uD;
(43)udkatmifydkif
(44) udkausmf0
(45)udkausmf0
(46)udkausmfausmfodef;
(47)udkvS0if;
( 20 )ESpf
(48) udkom;!Gef@OD;
bdkuav;+rdK@/ {&m0wDwdkif;
( 17 )ESpf
( 5 )ESpf
( 3 )ESpf
( 4 )ESpf
( 15 )ESpf
( 20 )ESpf
( 3 )ESpf
( 5 )ESpf
( 7 )ESpf
( 5 )ESpf
( 3 )ESpf
( 3 )ESpf
( 5 )ESpf
( 3 )ESpf
( 3 )ESpf
( 3 )ESpf
( 3 )ESpf
( 5 )ESpf
( 11 )ESpf
( 7 )ESpf
(72) udk=unf0if;
c&rf;+rdK@e,f/ &efukef+rdK@
( 73 ) udkcifaZmf
a0bm*D/ ajrmufOuUvmy +rdK@e,f/ &efukef+rdK@
( 74 ) udkeDwGwfausmf
txufwef;ausmif;om;/ awmifOuUvmy+rdK@e,f
( 75 ) udkod*atmif
txufwef;ausmif;om;
( 76 ) udkuHjrifh
tvHk+rdK@e,f/
( 77 ) udkrsdK;atmif=unf ( c ) rsdK;rsdK;
( 78 ) udkxGef;jrifhatmif
'kwd,ESpf/ *k%fxl;wef; ( yx0D )/ &efukefwuUodkvf/ ewfpifvrf;/ =unfhjrifwdkif+rdK@e,f
( 79 ) udkeDudkOD;
txufwef;ausmif;om;/ wmarG+rdK@e,f
( 80 ) udkcifarmifxGef; ( c ) udku|d/ 5 ( C )
'kwd,ESpf/ &efukefwuUodkvf/ }udK@ukef;/ tif;pdef+rdK@e,f/ &efukef+rdK@e,f/
( 81) udkrsdK;atmif
'kwd,ESpf/ ta0;oifwuUodkvf
( 82 ) udkarmifarmifat;
tvkyform;or*~
( 83 ) udkrdk;atmif
usL&Sifq&m/ prf;acsmif;+rdK@e,f/ &efukef+rdK@
( 84 ) udkapmausmf+idrf;
tvHk+rdK@e,f/ &efukef+rdK@
( 85 ) udkaomif;aiG
txufwef;ausmif;om;/ r*Fvm'Hk+rdK@e,f
( 86 ) udkEdkifrGef
enf;jy/ '\eduaA'/ &efukefwuUodkvf/ rGefjynfe,f
( 87 ) udkbdkbdkxGef; ( bdkbdkxGef;- &kyfjy )
awmifOuUvmy+rdK@e,f
( 88 ) udk&JrGef
txufwef;ausmif;om;/ urm&Gwf+rdK@e,f
( 89 ) udkxdef0if;atmif
ae0if;ESif;qD pmtkyfqdkif/ tif;pdef+rdK@e,f
( 90 ) udkpdk;jrwf
tvHk+rdK@e,f/ &efukefwdkif;
( 91 ) OD;avmt,f ( EdkifiHawmfykefuefr_ )
u&iftrsdK;om; tpnf;t&Hk; ( autef,l )
( 92 ) OD;bifqif ( EdkifiHawmfykefuefr_ )
u&iftrsdK;om;tpnf;t&Hk; ( autef,l )
( 7 )ESpf
( 6 )ESpf
( 9 )ESpf
( 11 )ESpf
( 6 )ESpf
( 7 )ESpf
( 4 )ESpf
( 4 )ESpf
( 5 )ESpf
( 3 )ESpf
( 6 )ESpf
( 6 )ESpf
( 5 )ESpf
( 3 )ESpf
( 5 )ESpf
( 4 )ESpf
( 3 )ESpf
( 4 )ESpf
( 13 )ESpf
woufwu|ef;
woufwu|ef;
woufwu|ef;
woufwu|ef;
woufwu|ef;
woufwu|ef;
woufwu|ef;
woufwu|ef;
woufwu|ef;
woufwu|ef;
(*)[if;aumif;vdk@ xrif;awmif;wm
aemufwpfae@jzpfwJh Edk0ifbmv(25)&ufrSmawmh aqmif;tat;'%f csrf;csrf;pD;pD;}uD;atmufrSm
o&ufaxmifudk qufoGm;zdk@twGuf jynfoabFmqdyfudk qif;&ygw,f? oabFmqdyfa&mufawmh
usaemfwdk@tm;vHk; at;vGef;vdk@ cdkufcdkufwkefatmif csrf;ae=uygw,f?
oabFmay:wufwJhtcgrSm usaemfwdk@ o&ufaxmifydk@zdk@ wm0ef,lxm;wJh &JawGu oabFm&Jh
tay:xyfOD;ydkif;rSm pk+yD;ae&mcsay;ygw,f? tnmqefoabFm}uD;eJ@ o&uf+rdK@udk wpfaeukefeD;yg;
oabFmpD;&ygw,f? a&qefudk ckwfarmif;aewma=umifh oabFmuaES;aES;yJ armif;aeygw,f? usaemfwdk@
axmifajymif;tkyfpkawG[m teD;tem;u c&D;onfawGe@J pum;vufqHkusoGm;+yD; wpfa,mufta=umif;
wpfa,muf ajym=uygw,f? usaemfwdk@ tjzpfawGudk odoGm;wJhtcgrSm c&D;onfawGpdwfraumif;
jzpfoGm;=u+yD; wpfcsdK@u rsuf&nfawGus=uygw,f? o&ufqdyu
f rf;udk naeydkif;avmufrSm uyfawmh
o&ufaxmifu 0efxrf;awGu vufeuftjynfhtpHkeJ@ usaemfwdk@udk vmapmifhaeygw,f?
aqmif;wGif;jzpfwma=umifh oabFmu urf;rSm uyfvdk@r&wma=umifh a&v,faumifem;
ra&mufwa&mufavmufrSm &yfwef@&ygw,f? usaemfwdk@ tusOf;om;awG[m aeuswJhtcsdefrSm
&Snfv#m;vSwJh oJaomifjyif}uD;udk udk,fhtxkyfudkqGJ+yD; (45) rdepfavmuf jzwf+yD; o&ufurf;ay:
jzwfav#muf&ygw,f?
ukef;jrifhwpfckay:a&muf oGm;wJhtcgrSm tusOf;OD;pD;Xmeydkif &drf;*sm;um;}uD;eJ@ usaemfwdk@
ta,muf(100) udkwifaqmif+yD; o&ufaxmifudkydk@ =uygawmhw,f? o&ufaxmifudk a&mufwJhtcgrSm
usaemfwdk@ tm;vHk;udk axmifAl;0rSm wvmpDygawmhw,f? wvmpD+yD;wJhtcgrSm axmifxHk;pHt&
axmift0ifrSm yHkpHcsdK;w,fqdkwJh pum;vHk;twdkif; wpfbkef;bkef;eJ@ &dkufESufygawmhw,f? rSwfyHkwif
pm&if;ay;wJhtcg toHwdk;vdk@qdk+yD; wpfrsdK;/ yHkpHrusvdk@ qdk+yD;tjypf&mS &dkufESufjyefygw,f?
axmiftuFsD&ifbwfydkif;rSm tjyma&mift0wfpwpfpudk uyfxm;wJh (12) rSwf&u usaemfwdk@udk
&dkufESufwmjzpf+yD; ol@emrnfu iSuf&dk; jzpfygw,f? usaemfwdk@ tm;vHk;udk&dkufESuf+yD;awmh (1)aqmif&Jh
tcef;wpfcef;xJrSm tm;vHk;udk ae&mcsay;ygw,f? tjcm;tcef;awGjzpfwJh (2)cef;eJ@ (3) cef;u &mZ0wfom;
tusOf;orm;awGudk taqmif(2)eJ@ taqmif(4)udk cGJ+yD;ydk@vdkufygw,f? usaemfwdk@ta,muf(100) vHk;udk
oD;oef@xm;&Sd+yD; taqmifrSm&SdwJh wHcg;awGtm;vHk;udk oHjym;awGeJ@ ydwfvdkufygw,f?
usaemfwdk@taqmif&Jh axmifr_;u jrifhoef;qdkoljzpf+yD; tcef;vl}uD;(2) a,mufuawmh iSuf&dk;/
OD;atmif}uD;qdkwJh &mZ0wfom;awGudk cef@xm;ygw,f?
iSuf&dk;eJ@ atmif}uD;wdk@[m e0w0efxrf;awG rsufESmomay;&if ay;ovdk/ rvdk&if rvdkovdk
usaemfwdk@ EdkifiHa&; tusOf;om;awGtay: w&m;vufvGwf qufqHwwfygw,f? tjypfudk t+rJvdk
&SmazGae+yD; wbkef;bkef;jrnfatmif &dkufESufwwfygw,f? 'gha=umifh usaemfwdk@uvnf; olwdk@(2)a,mufudk
owdxm;+yD; ae&ygw,f?
o&ufaxmifudka&mufwm (1)v&SdwJhtcgrSm wpfaqmifwnf;rSm &Sdae=uwJh usaemfwdk@ EdkifiHa&;
tusOf;orm;awGudk vlcGJypfzdk@ o&ufaxmiftm%mydkifawGu }uHpnf=uygawmhw,f? axmifydkifeJ@
taygif;tyg wpfpkwdk@[m aumufuspfwJht}uHtpnfawGeJ@ pwifv_yf&Sm;ygw,f?
tif;pdefaxmifxuf xl;jcm;wm wpfckuawmh jrefrmjynftv,fydkif;a'ou o&ufaxmifrSm
taqmifwdkif; a&wGif;awG&Sdygw,f? tusOf;om;awG a&wGif;xJua&udk udk,fhtwGufudk iif,l&ygw,f?
wpf&ufrSm usaemfwdk@taqmif&Jh axmifr_;jrifhodef;eJ@ (12) rSwf& iSuf&dk;wdk@[m o&ufaxmifrSm a&udk
udk,fhzmomudkiifr,l&yJ a&udkoufoufomomeJ@ toHk;jyKEdkifatmifqdk+yD; usaemfwdk@ta,muf(100) pDu
a&pkyfpufv_'gef;zdk@ tv_cHygw,f? usaemfwdk@awG&Jh rdom;pkawG axmif0ifpmvmawG@wJhtcg aiGudkrSm+yD;
tcef;(11)
axmif0ifpm wdkufyGJ
o&ufaxmifudk a&mufvmwJh tusOf;om;rSefor# a&qGJwJhtvkyfudk t&ifOD;qHk; vkyf&w,fvdk@
ajym=uygw,f? usaemfwdk@vnf; a&mufumprdk@ tajctaeawGudk taotcsm rodao;wma=umifh
onf;cHae+yD; ae@wdkif;tnmae ylyljcpfjcpfatmufrSm a&yHk;aygif;(900)ausmfudk qGJaevdkufygw,f?
(4)vausmf (5)v a&mufwJhtxd a&qGJavbmrSm &SdaewJh usaemfwdk@ 5(n)awGudk tjcm; tvkyf
bkwf ajymif;ray;ygbl;? usaemfwdk@taqmifu taqmifr_;udk wifjyawmh
rif;wdk@tr_awGu tjyifxGuf+yD; vkyfvdk@&wJh tvkyfr[kwfbl;? 'gha=umifh axmifxJua&qGJ
avbmcsay;wmuG
vdk@jyefajymygw,f? trSefwu,fawmh olwdk@awG[m 5(n)om; wdkuf&dkuf rpm;&vdk@ oG,f0dkuf
pm;ae=u+yD; }udwf0rf;omaewJh aumifawGrSef; odomygw,f? a&qGJavbmrSm usaemfwdk@ EdkifiHa&;
tr_awGxJrSm wcgwav &mZ0wftusOf;om;(1) OD;/ (2) OD;ygwwfygw,f? usefwmawGuawmh
xHk;pHtwdkif; 5(n)awGygyJ? rsufpdvnf vrf;rSm;jyD; a&qGJavbmudk a&mufvmwufwJh &mZ0wftusOf;om;
qdkwmuvnf; jypf'%fwpfckudk usL;vGefrdvdk@ wpfywfwefonf jzpfap/ ESpfywfwefonfjzpfap a&qGJzdk@usvm
wwfwmrsdK;yJ jzpfygw,f?
jrefrmjynftv,fydkif;&Jh jcpfjcpfawmufaewJh aeyl&SdefatmufrSm usaemfwdk@ EdkifiHa&;tusOf;om;awG
tuFsDvuf&Snf0wf/ ykqdk;ydkif;awGudk acgif;rSm aygif;+yD; ac|'D;'D;usatmif a&qGJcJhygw,f? a&qGJ&if;0wfwJh
usaemfwdk@&Jh Zifom;vuf&Snf tuFsDawG[m ac|;eJ@ aqG;ajr+yD; pkwf+yJwJhtqifhudk awmifa&mufaeygw,f?
axmifxJrSm axmifvufpGJ Oya't& (3)vwpfcg yHkpHtuFsDxkwfay;&r,fvdk@ owfrSwfxm;ayr,fh
usaemfo&ufaxmifu vGwfwJhtxd o&ufaxmifrSm axmifyHkpH0wfpHk wpfpHkrS r&bl;yg?
o&ufaxmif[m usaemfwdk@vdk EdkifiHa&;tusOf;om;awG axmifwGif; tusOf;om;wpfa,muf
&ydkifcGifh&SdwJh t&mawGudk awmif;qdkayr,fhvnf; axmiftm%mydkifawG&Jh tajzuawmh wkwfeJ@&dkuf/ jypf'%f
cwfvdkufwmygyJ? ajyvnfatmif ajz&Sif;ay;wmawGr&Sdygbl;? usaemfwdk@ EdkifiHa&;. tusOf;orm;awGudk
rSa&G;+yD; }udKwifpDrHr_eJ@ w&m;vufv$wfjyK vkyfaeygw,f? 'DvdkjyKvkyfaewmudk tjyifuvlawG/
tusOf;om;awG&Jh oufqdkif&m rdbawGqD owif;rayguf=um;&atmif axmif0ifpmawG@wJht cgrSm
wif;=uyfra_ wG jyKvkyfygawmhw,f?
EdkifiHa&;tusOf;om;awG axmif0ifpmawG@wJhtcgrSm tem;uae 0efxrf;awG(2)OD;avmuf
apmifhaeygw,f? axmif0ifpm awG@aewJhtcsdefrSm EdkifiHa&;ta=umif;/ axmifxJu tajctae ta=umif;
ajymrd&if axmif0ifpmudk csufcsif;&yfpJypfygw,f? tJ'Dtjyif axmifxJrSm 5(n)wpfOD;OD;u wifjyr_awG/
qifhuJqifhuJ ar;cGef;xkwfr_awG/ vkyfvmvdk@&Sd&ifvnf; axmif0ifpmudk =uyfwnf;wJh pnf;urf; trdef@awG
xkwf+yD; t=uyfjyefudkifwwfygao;w,f?
&efukeu
f aeusaemfwdk@ qDvmwJh rdom;pkawGtzdk@ jrefrmjynftv,fydkif;u o&uf+rdK@udk ESpfywf
wpfcg vmawG@zdk@qdkwm rjzpfEdkifygbl;? rdbawGu aiGa=u;wwfEdkifwJh olawGjzpf&ifawmifrS
c&D;=urf;vGef;vSwJh ae&mwpfckudk yifyef;vGef;wma=umifh rvmEdkifygbl;? yHkrSef wpfvwpfcgudkawmif
tEdkifEdkifvmawG@
ae&wmjzpfygw,f?
'Dvdkawmfwef&Hk
rvG,fulvSwJh
axmif0ifpmav;udk
axmiftm%mydkifawGu uef@owfr_awG jyKvkyfvmygawmhw,f?
'Dae&mrSm axmif0ifpmudpPeJ@ yufouf+yD; o&ufaxmiftwGif; wdkufyGJESpf}udrf wdkufcJh&wmudk
wifjyvdkygw,f?
(c)
axmif0ifpm yHkpH wdkufyGJ
axmif0ifpmeJ@ ywfouf+yD;aemufwpfckuawmh axmif0ifpmrSm yHkpHxdkifcdkif;wJh udpPjzpfygw,f?
usaemfwdk@ tusOf;om;awG[m axmifxJrSm axmifrSL;/ axmifydkifwdk@ vmwJhtcgrSm t&dktao
ay;&wJhtaeeJ@ yHkpHxdkif&ygw,f? yHkpHqdkwJhtoH=um;&&if a&mufwJhae&mrSm csufcsif; yHkpHxdkif&ygw,f?
'gudktcGifhaumif;,l+yD; axmifydkifu axmif0ifpmawG@wJh tcgrSmvnf; axmif0ifpmtcef;xJrSm yHkpHxdkif
&r,fvdk@ trdef@xkwfygw,f?
yHkpHrxdkifwJholudk jypf'%fay;r,fvdk@ ajymygw,f? 'Dvdktrdef@rsdK;udk jrefrmjynfu emrnfqdk;eJ@
tausmf=um;qHk;jzpfwJh tif;pdefaxmifrSmawmif r=um;zl;wJh trdef@rsdK;jzpfygw,f? usaemfwdk@awG tif;pdef
axmifrSm axmif0ifpm awG@&wkef;u axmifydkifaZmftkef; udk,fwdkifvdkuf=unfhwmyg? bmyHkpHrS rxdkifcJh&ygbl;?
udk,fhtdrfeJ@udk,f pum;aumif;aumif;ajymcGifh &ygao;w,f? tckvdk o&ufaxmifydkif aomif;!Gef@&Jh trdef@udk
usaemfwdk@5(n)awGtm;vHk; tmcH=uzdk@ taqmiftoD;oD;u 5(n)awGtcsif;csif; wdkifyif=uygw,f?
usaemfwdk@ axmifxJrSm yHkpHxdkif&wmudk uef@uGufwmrsdK;r[kwfyg? 'g[m axmifOya'rSm ygxm;
wma=umifh usaemfwdk@ vdkufem&rSmyg? tckudpPu udk,fhrdom;pkeJ@ wpfvrSm wpfcg&Sm;&Sm;yg;yg; awG@ &wJh
tcsdefav;rSm / axmif0ifpmtcef;xJrSm yHkpHxdkif&r,fqdkwmudk vufrcH Edkifygbl;? &yfa0;/ e,fa0;uae
yifyrf;}uD;vSpGmeJ@ usaemfwkd@udk vmawG@wJh rdbtdrfom;awGa&SrSm &wJh ( 10 )rdepf/ ( 15 ) rdepfav;rSm
yHkpHxdkifzdk@ usawmfwdk@ jiif;qdkygw,f? axmif0ifpmawG@&wJh tcsdefav;[m tusOf;om;wpfa,muf&Jh &oifh
&xdkufwJh udk,fydkiftcsdefav;yJ jzpfygw,f?
'gha=umifh axmif0ifpmawG@&wJhtcsdef rdb/ aqGrsdK;awGa&S@rSm yHkpHrxdkifEdkifbl;vdk@ tm;vHk;qHk;jzwf
vdkufygw,f? axmif0ifpmvmac:wJhtcgrSm yxrtaeeJ@ axmif0ifpmcef;rSm wm0efuswJh0efxrf;udk axmif
0ifpmawG@&wJhtcgrSm yHkpHxdkif&rvm;/ r&bl;vm;vdk@ ar;jref;r,f? yHkpHrxdkif&bl;qdk&if awG@r,f?
xdkif&r,fqdk&if axmif0ifpmudkjiif;y,fr,f? axmif0ifpmudk jiif;y,fwJhyHkpHrsdL;eJ@ pwdkufr,fvdk@ qHk;jzwf
oabmwl=uw,f? tu,fvdk@ usaemfwdk@ 5 ( n ) awGu axmif0ifpmudk jiif;y,fw,fqdk&if c&D;a0;}uD;
uae yifyifyef;yef;vm&wJh tdrfawGu bmjzpfvdk@vJvdk@ar;=u/ pHkprf;=uawmhrSmaocsmygw,f? rdom;pkawGeJ@
tcef;(12)
(u)
o&ufaxmiftwGif; oufaoxGufqdkcsuf
usaemfwkd@awG[m axmifxJrSm axmiftm%mydkifawG&Jh w&m;vufvGwf vkyfaqmifaewmudk
qef@usiftmcHwJh wdkufyGJawGjyKvkyf+yD; olwdk@awG&Jh,kwfrm aumufuspfr_awGudk zGifhxkwfjyzdk@ }udK;pm;ae
&ygw,f?
tJJ'DxJu }udK;yrf;csufwpfck[m r=umcifrSm ay:xGufvmygw,f? usaemfwdk@ o&ufaxmifxJudk
om,m0wDaxmifu tkyfcsKyfa&;t&m&Sd (axmifydkif) OD;pD;wJh pHkprf;ppfaq;a&;tzGJ@ a&mufvm+yD; 'DtD;(DE)
0ifygw,f? tJ'Dvdk tjcm;axmifawGu axmift&m&SdawG vma&mufppfaq;awmh o&ufaxmifu axmif
tm%mydkifawGu axmifwGif;aqmif&Gufcsuf enf;AsK[mawG csufcsif; ajymif;vJoGm;ygw,f? 5(n)tusOf;
om;awGudk oGm;awGudk tat;ywfrwuf +zJjyygw,f?
xrif;udkvnf; t0tvifau|;arG;+yD; tusOf;om;wpfOD;udk yHkpHyef;uefeJ@ (2)cg&ygw,f? tu,f
IrukefcJh&if oGefypfzdk@eJ@ / ravmufiS&ifvnf; xyf,lz@dk qdk+yD; taqmifwkdif;rSm xrif;yHk;tydkcs xm;ay;ygw,f?
tJ'Dvdk twkvkyf [efjyxm;wJht&mawGu &ufydkif;avmufyJcHygw,f? ppfaq;a&;tzGJ@ awGjyefoGm;wJhtcgrSm
e*dkrlv o&ufaxmifyHkpH jyefjzpfoGm;ygw,f? xrif;udkvnf; t&iftwdkifyJ ydkae+rJ usm;ae+rJ jyefau|;
ygawmhw,f? 'gayr,fh aemufwpfvt=umrSmyJ o&ufaxmifudk ppfaq;a&;tzGJ@awG jyefa&mufvm+yD; 'DtD;
jyef0ifygw,f?
tJ'DtcgrSmawmh odrf;xm;wJh xrif;yHk;awGjyefcsygw,f? usaemfwdk@udk oGm;jyef+zJ jyygawmhw,f?
ppfaq;a&;tzGJ@xJu acgif;aqmifvkyfoleJ@ useftzG@J 0ifawG tm;vHk;vnf; o&ufaxmif tm%mydkifrsm;
enf;wl 'DykwfxJu'DyJyJ jzpfygw,f? ppfaq;a&;tzGJ@[m wdkufxJrSm jypf'%fus+yD; rw&m;&dkufESufcH&wJh
aZmf0if;xGfeJ@ tjcm;5(n) tusOf;om;awGudk ac:,l+yD; ppfaq;ygw,f? ppfaq;+yD;wJhtcgrSm tJ'DolawG&Jh
xGufqdk csufawGudk twnfjyKay;zdk@ oufaoESpfOD; ac:,lygw,f? tJ'Dvdk oufaoESpfOD; ac:,lwJhtcgrSm
wpfOD;u axmif0efxrf;xJuyJ jzpf+yD; usefwpfOD;u tusO;fom;xJu jzpfygw,f?
tr_u 5(n)tr_awG jzpfwma=umifh aemufwpfOD;udk axmifajymif;vmwJh usaemfwdk@
5(n)ta,muf(100)xJu
a&G;ygw,f?
tJ'gudk
axmiftm%mydkifu
a&G;&wmjzpfygw,f?
ppfaq;a&;tzGJ@uvnf; aoaocsmcsm wdwdususeJ@ atmufajcup+yD; pDppfwmr[kwfyJ o&ufaxmif
tm%mydkifawG acgif;ndwf axmufcHwJh acgif;acgufa&G;xm;wJh olawGudkyJ ppfaq;wmjzpfygw,f?
oufaoxGufqdkzdk@ axmif0efxrf;ua&G;cs,fwJhtcgrSm olwdk@udk umuG,fajymqdkay;r,fh olawGa=umifh
tcuftcJ r&Sdayr,fh EdkifiHa&;tr_(100)xJu a&G;cs,fzdk@=uawmh olwdk@awmfawmf 'kuQa&muf&ygw,f?
olwdk@tvdk&Sdwmudkom ajymqdkay;Edkifr,fh/ xGufqdkay;Edkifr,fh acgif;ndwfaxmufcHay;r,fhol
wpfa,mufudk tvdk&Sdaeygw,f? axmif0efxrf;xJu oufaotjzpf 'kwyf=uyf apmavb,fvfudk
a&G;ygw,f? tJ'DtcsdefrSmyJ(1)aqmifu axmif0ifpmwm0efcH 'kwd, Adkvf}uD; OD;ausmf&Sdefu usaemfudk
oufaoxGufqdkzdk@ vma&mufac:ygw,f? usaemfhudk ac:oGm;+yD; rdef;a*s;a&mufawmh axmifr_; OD;at;v_difu
t&mcHAdkvf}uD;udk . .
b,feJ@vJ q&m}uD;. . . jzpfyghrvm; vdk@ar;vdkufawmh
jzpfygw,f? Adkvf=uD;a&G;wJholyJvdk@ jyefajzvdkufygw,f? OD;ausmf&Sdefu usaemfhbufvSnfhjyD;
5 ESpfyg
rif;wdk@rdb/ aqGrsdK;awGxJrSm EdkifiHa&;v_yf&Sm;wJh ol&Sdovm;
r&Sdygbl;
rif;axmifxJrSm jypf'%fjzpfzl;vm;
tif;pdefaxmifrSmawmh axmifuscgpu jypf'%f (1)cg jzpfzl;ygw,f?
r[kwfbl;/ 'Do&ufaxmifrSm
rjzpfzl;ygbl;
t&dkufcH&zl;vm;
t&dkufrcH&ygbl;
usaemfeJ@ axmifydkifOD;jrifhodef;wdk@ tar;tajzawGudk wpfyk'fcsif;tvdkuf jynfaxmifr_;u rSwfwrf;
wifaeygw,f? OD;jrifhodef;uquf+yD;
'gyJaygh/ axmifxJrSmjypf'%frjzpf&if t&dkufrcH&bl;/ jypf'%fjzpf&if t&dkufcH&r,f? rif;tJ'gudk
vufcHovm;
'Dar;cGef;[m us,fjyef@ygw,f? jypf'%fjzpf&if &dkufw,fqdkayr,fh jypf'%frjzpfjzpfatmif axmif0ef
xrf;awG/ axmiftm%mydkifawGu wrifoufouf zefwD;,laewmawG trsm;}uD;&Sdygw,f? usaemfu
'Dtcsufudk aoaocsmcsm&Sif;jyrvdk@ ab;bDudk =unfhvdkufawmh usaemfhrsufESmudk =unfhaewJh OD;at;v_difudk
awG@&ygw,f? ajymqdkzdk@ rvGwfrvyfjzpfoGm;ygw,f?
OD;jrifhodef;&Jar;cGef;udk trSeftwdkif;ajzzdk@ usaemftcuftcJ jzpfaewJhtcsdefrSm usaemfwdk@&Jabmf
aZmf0if;xfeJ@ tjcm;&JabmfawGudk axmiftm%mydkifawG acG;vdk/ EGm;vdk &dkufESufwJhjrifuGif;awG jyefjrif
a,mif vmygw,f? ajymcsvdkufzdk@ usaemftm;,lvdkufygw,f? 'DtcsdefrSm 'DtcGifhta&;udk toHk;csvdkuf&if
axmifrSL;/ axmifydkifawG&J@ acG;&dkuf/ EGm;&dkufudk r&_rvS cH&rSm aocsmygw,f? b,fvdkajz&if aumif;rvJvdk@
usaemfpOf;pm;aecsdefrSm OD;jrifhodef;u
a[haumif/ igar;wmajzavuGm/ bmawGpOf;pm;aewmvnf;
usaemfvnf; awGa0raeawmhyJ qHk;jzwfcsuf csvdkufygw,f? 'Dar;cGef;udk rajzcif tcGifhta&;wpfck
awmif;qdkvdkufygw,f?
axmifydkif}uD;cifAsm;/ ckeuajymcJhovdk rSefuefwJhtajzrsdK; vdkcsifygw,fqdk&if tckvdk
taetxm;rsdK;rSm usaemfrajzqdkEkdifygbl;? bmjzpfvdk@vJqdkawmh o&ufaxmifu axmifrSL;OD;at;v_dif
&Sdaevdk@ygyJ? o&ufaxmifu axmiftm%mydkifawG &SdaewJhae&mrSm usaemfrajzqdkEdkifygbl;? ppfaq;a&;
tzGJ@udk trSeftwdkif;ajymzdk@ 0efrav;ayr,fh o&ufaxmiftm%mydkifawGxJu wpfa,mufa,mufa&S@rSm
usaemftrSeftwdkif; xGufqdkygu trsufa'goxGuf+yD; ppfaq;a&;tzGJh jyefoGm;wJhtcg=u&if usaemfhtay:
tjidK;taw;xm; &efjyKEdkifygw,f? usaemfh&J@ vHkjcHKa&;pdwfcs&atmif vsKd@0ufpGmjyKvkyfzdk@eJ@ tzGJ@eJhtppfcH&ol
oufoufcsnf; ppfaq;aewJh tcef;rSm xm;&Sday;ygvdk@ awmif;qdkygw,f? 'grS xGufqdkcsufawGu rSefuefr_
&SdEdkifrSm jzpfygw,f?
o&ufaxmifrSL; OD;at;v_dkif&J@ rsufESmcsufcsif; rnf;wufoGm;ygw,f? 'gayr,fh [efrysuf&atmif
pm;yGJay:u a&aEG;cGufudk,l+yD; r_wfaomufaevdkufygw,f? t&yftarmif;axmifaxmifarmif;armif;eJ@
OD;jrifhodef;u usaemfhudk aoaocsmcsm pdkuf=unfhygw,f?
rSefuefwJh xGufqdkr_qdkwm b,fae&mrSmrqdk b,folyJ&Sdaeae xGufqdk&J&rSmaygh? trSefw&m;
qdkwm zHk;uG,fvdk@r&bl;? [dkvl&Sdvdk@ rajymEdkif/ 'Dvl&Sdvdk@ rajymEkdifbl;qdkwm rrSerf uefxGufqdkzdk@ }udK;pm;wJh
olawGvkyfwmyJ? rSefrSefuefuefxGufqdkwJhol[m b,fol@a&S@rmS yJjzpfjzpf xGufqdk&J&r,f? rif;&JvHkjcHKa&;udk
igwm0ef,lw,f? axmifxJrSmavmuf vHkjcHKwm 'Dwpfae&myJ &Sdw,f? rif;wpfa,mufxJrajymeJ@
tusOf;om; tm;vHk;&Jh vHkjcHKa&;udk 'dk@tup 0efxrf;awGu wm0ef,lxm;wm? uJajym
xGufajy;zdk@}udK;pm;r,f
qdk&ifawmh
rif;ajymwJh}udrf'%frajymeJ@
aoewfeJ@ygypfvdk@&w,f?
axmifxJrSm0efxrf;awGu vufvGwfpy,f rvkyfygbl;? rif;rJhwdkif;jynfrS r[kwfwm/ }uD;wJhtr_i,fap/
i,fwJhtr_ yaysmufapqdkwJh twkdif;yJ wkwfeJ@ajcmufoifhwmajcmuf/ &dkufoifhwJhae&mrSm&dkuf/ rmefoifhwJh
ae&mrSm rmef&w,fuG. . .
[kwfu.Jh . . axmifydkif}uD; apmapmu ajymoGm;ovdkyJ }uD;wJhtr_i,fapqdkwJh pum;t&
ajym&r,fqdk&if usaemf wdk@taqmifrSm aZmf0if;xGfqdkwJh tusOf;om;wpfa,muf aomufa&usefwmudk
tjyifzufudk oGefypfvdkufwJhudpP tJ't
D r_ao;ao;av;udk ac:,lqHk;r aqG;aEG;+yD; owday;vdkuf&if/
pum;ajymqdkvdkuf&if ajyvnfoGm;EdkifwJh jy\emudk tyfeJ@xGif;&rSmudk ykqdefeJ@aygufovdk acG;vdk/ EGm;vdkrw
&m; &dkufESuf+yD; tjypfay;wm rw&m;ygbl;? wpfcsdKae&mawGrSm jypf'%fjzpfatmif tm%mydkifawGu
zefwD;+yD;vkyf,laewmawG &Sdygw,f? 'gha=umifh jypf'%fjzpf&if t&dkufcH&r,f/ rjzpf&if t&dkufrcH&bl;
qdkwJhtcsufu rrSefygbl;? rajymyavmufwJh tjypfav;awGudk yHk}uD;csJay;aewmawG &Sdaevdk@ jypf'%fjzpf&if
t&dkufcH &r,fqdkwJhtcsufudk usaemfvHk;0vufrcHEdkifygbl;
uJ. . .aumif;+yD/ rif;vufrcHbl;qdk&ifvnf; 'Dtcsufudk igwdk@oD;jcm;rSwfxm;ay;r,f? 'D tpD
tpOfrSmawmh rxnfhawmhbl;? ppfaq;wmudk tqHk;owfr,f
ajym+yD;wmeJ@ wpf+ydKufeuf om,m0wDaxmifydkif}uD; OD;jrifhodef;u vufrSwfxdk;ygw,f? ppfaq;cH
&olae&mrSm usaemfhudk vufrSwfxdk;cdkif;+yD; usaemf&Jh oufaoxGufqdkcsufudk tqHk;owfvdkufygw,f?
ppfaq;r_;+yD;wJhtcsdefu naeapmif;aeyg+yD? axmifydkiftcef;xJu usaemfxGufvmawmh usaemfhudk
taqmifu ac:vmwJh OD;at;v_difeJ@ axmifr_;OD;ausmf&Sdefwdk@u usaemfhudk axmifAl;0uae axmif0ifpmcef;
udk ac:+yD; }udrf;armif;qJqdkygawmhw,f? OD;at;v_difu
OD;ausmf&Sdef/ q&m}uD;ac:vmwJh aumifav;Asm/ r[kwfwmawGav#muf ajymvdkufwm tukef
jy\emwufawmhwmyJ
OD;ausmf&Sdefu rodbl;av/ axmifydkifu 'Daumifav; at;w,fqdk+yD; a&G;wmyJ? yxr tqifajy
om;yJ? a[haumif/ rif;bmawG av#mufajymvdkufvJ
OD;at;v_difu usaemfhudk awmfawmfa'goxGufaeygw,f
bmvJuG. . .xrif;r0wmawG/ a&qGJ&wmyifyef;wmawG tukefav#mufajymawmh uJ...
tckb,fvdkvkyfrvJ
usaemfu ppfaq;a&;tzGJ@awGu trSeftwdkif;ajymygqdkvdk@ ajymvdkufwm jzpfygw,f vdk@yJjyef
ajzvdkuf+yD; olwdk@a'gotifrwef xGufaewma=umifh bmrSxyf+yD;rajymawmhyJ tom+idrf aevdkufygw,f?
olwdk@awG tm;&atmifqJqdk+yD;rS usaemfhudk taqmifjyefrydk@yJ wdkufydwfvdkufygw,f? usaemfhrSm tjypfr&SdyJ
bmha=umifh wdkufydwfwmvJvdk@ axmifydkifwef;pDrSm wifjyawmh axmifydkifu
rif;&JhvHk+cHKa&;t&aygh
vdk@ wHk;wdwdjyefajz+yD; usaemfhudk aocsm=unfhygw,f? +yD;rS
aevif;...'Daumifav;at;ygw,f atmufarhaewm/ tpG,fav;eJ yJ
ajym+yD; xGufcGmoGm;ygw,f? tJ'Daemufydkif; 5(n)tusOf;om;awG tm;vHk;&Jh tepfemcH/ t&dkuf
tESufcH+yD; udk,fusKd ;pGef@r_&Jh &vm'ftjzpf usaemfwdk@ a&qGJavbmu touf}uD;&ifholawG/ a&m*g&SdolkawGudk
a&G;xkwf+yD; tjcm;oufomwJhtaqmifwGif;u tvkyfbkwfawGudk ajymif;vJ owfrSwfvkdufygw,f? xrif;
udkvnf; axmif0ifpmuae rkef@qrf;awGrSm,lp&m rvdkawmhyJ 00vifvifau|;ygawmhw,f?
( tckcsdefawmh rajymwufawmhyg? usaemfaxmifuae vGwfvmwJh 1995xdawmh xrif;udk 00
vifvifau|;ygw,f? )
(c)
tnmc&D;
r=umcifrSm usaemfwdk@ axmifajymif;ta,muf(100)xJu EdkifiHa&;tusOf;orm;(5)a,muf
axmifajymif; cHvdkuf&ygw,f? axmifajymif;cHvdkuf&wJh olawGuawmh
udkjrifhqef;
5(n)/ 17(1)
rEWav;axmif
udkom;!Gef@OD;
5(n)
rHk&Gmaxmif
udkaZmfrif;(AHkwdk)
5(n)
yckuULaxmif
udkarmifarmifjrifh
5(n)
a&$bdkaxmif
udkEdkifrGef
5(n)/ 17(1)
rdwWDvmaxmif
wdk@yjJ zpfygw,f? tJ'DxJu rHk&Gmaxmifudk ajymif;a&$cHvdkuf&wJholwpfOD; jzpfwJh udkom;!Gef@OD;
udk,fwdkifwifJjyxm;wJh ol@&JhaxmiftawG@t}uHK udk rl&if;twdkif;azmfjyvdkufygw,f?
om;!Gef@OD;
yxrESpf
aq;wuUodkvf (1)
1988rSm aq;wuUodkvf ausmif;om;or*~eJ@twl wufwufuGuG v_yf&Sm;cJhw,f? 1988puf
wifbmvY ppfwyfrS tm%modrf;csdefwGif autef,l vGwfajrmufe,fajrodk@ awmcdkcJhw,f? 1988 'DZifbm
vwGif &efukefodk@wm0efjzifhvnf; a&mufvmcJhonf? xdk@aemufAuorsm; tzGJ@csKyfwGif yg0ifaqmif
&GufcJhonf?
1989 azazmf0g&DvwGif tif;pdeftusOf;axmifY wpfvcef@ xdef;odrf;cH&+yD; jyefvGwfajrmufvm
onfhaemuf Auorsm;tzGJ@csKyf jyefvnfzGJ@pnf;a&;aumfrwDY wm0ef,lcJhonf?
1990 {+yDvwGif Auorsm;tzGJ@csKyf (atmufArmjynf)udk zGJ@pnf;&mwGif OD;aqmifyg0ifcJhonf?
1990atmufwdkbmvwGif yk'fr 5(n)jzifhppftpdk;&.
zrf;qD;r_udkcHcJh&+yD; axmif'%f (5)ESpfcsrSwf
jcif;cHcJh&onf? 1991 Edk0ifbmv(24) &ufwGif tif;pdefaxmifrS o&ufodk@ ajymif;a&Gjcif;cH&um 1992 'DZif
bmvY rHk&Gmaxmifodk@ xyfrHajymif;a&G cHcJh&onf?
1994 'DZifbmvY axmifrS jyefvGwfajrmuf+yD; Auorsm;tzGJ@csKyf A[dkpnf;&Hk;a&;aumfrwDwGif
wm0efxrf;aqmifcJhonf? 1996 'DZifbmausmif;om;v_yf&Sm;r_wGif OD;aqmifyg0ifcJhojzifh ppftpdk;&.
vdkufvHzrf;qD;r_a=umifh 1997 Zefe0g&DwGif xdkif;-jrefrm e,fpyfodk@ xGufajy;wdrf;a&SmifcJhonf?
vl@abmifopf 'Drdku&ufwpfygwDwGif A[dkaumfrwD0iftjzpf wm0ef,lcJhonf? xdk@aemuf 1988
=o*kwfvwGif Auorsm;tzG@JcsKyf EdkifiHjcm;a&;&maumfrwDtm; pwifzGJ@&mYyg0ifcJh+yD; vuf&Sdwm0efxrf;
aqmif aeqJjzpfonf? 1999'DZifbmvwGif EdkifiHa&;tusOf;om;rsm; ulnDapmifha&Smufa&;toif;
(jrefrmEdkifiH) wGif EdkifiHa&;tusOf;orm;a[mif;taejzifh yg0ifv_yf&Sm;qJ jzpfonf?
tcef;axmifhrSm [if;cdk;csufwkef; yHkpH qdkwJhtoHa=umifh usaemfbmvkyf&awmhrSef; rodbl;
jzpfoGm;w,f? tem;rSm tqifoifhvkyfxm;wJh oJawGudk yvwfpwpfcGHawG&_dxm;wJh rD;yHkay: oGefcsvdkuf
w,f?
usaemfwdk@tm;vHk; =uufaoaooGm;w,f?
usefwJholawGu usaemfwdk@eJ@qufvdkufr,f
usaemfwdk@tm;vHk;tckrS Zmwf&nfvnfawmhw,f? udkjrifhpef;udk rEWav;wdkif;&Jvuftyfvdkufw,f?
+yD;&if rEWav;axmifydk@r,faygh? 'gqdkusaemfwdk@awGvnf; pmtdwfawGtwdkif; wpfa,mufwpfaxmifpDqdkwm
oabmaygufvdkufw,f? udkjrifhpef;udk 0dkif;E_wfqufw,f? usef;rma&;udk*&kpdkuf=uzdk@/ tcsif;csif; tquf
toG,f rjywf=uzdk@ udkjrifhpef;urSmw,f? usaemfh&ifxJrSm [mwmwm}uD; jzpfoGm;w,f? udkjrifhpef;t+yHK;u
tm;vHk;udk tm;ay;ESpfodrfhwJh t+yHK;rsdK;? usaemfwk@d tajctae qdk;vmrSef;odawmh tm;vHk;rsufESmysuf
aew,f? usaemfwdk@ujypf'%feJ@ axmifajymif;&wmav? jypf'%fwpfckeJ@ tjcm;axmif0if&w,fqdkwm
tajctaeudk rcef@rSef;Edkifygbl;? tckvdk wpfa,mufwpfuGJpDqdkawmh tm;i,frdwmtrSef?
---rEWav;uae a&$bdktoGm; um;ay:rSm usaemf/ udkarmifarmifjrifh/ udkEdkifrGef oHk;a,mufpvHk;
wdwfqdwf aew,f? AHkwdk ( aZmfrif; ) uawmh ol@ab;u tr,ftdkwpfOD;udk bmawGajymjyaerSef;rod?
&Jom;awGtm;vHk;uvnf; usaemfwdk@udk pmempGm tem;ay;xm;=uw,f? usaemfwdk@ txl;pdk;&drfaewmu
udkarmifarmifjrifh usef;rma&;udkyg? udkarmifarmifjrifhrSm tpmtdrfa&m/ ESvHk;a&m*gyg&Sdw,f? txl;ojzifh
em;vnfEdkifwJh tazmfaumif;aumif; vdkwmtrSef? a&$bdkaxmifa&S um;qdkufawmh tr,ftdk}uD;u idk,dk+yD;
AHkwdkudk ykwD;wpfuHk;ay;w,f? bk&m;/ w&m;udk rarhzdk@ ajymw,f?
axmifem;u pm;aomufqdkifwpfckudk ac:oGm;+yD; usaemfwdk@udk xdkifcdkif;w,f? a&$bdkpm tdwfazmuf
awmh udkarmifarmifjrifh tvSnfhusw,f? usaemfwdk@ tm;vHk;rsuf&nfvnfae+yD? usef;rm a&;raumif;vdk@
axmifydkifudk aoaocsmcsmtyfay;zdk@ &Jtkyfudk usaemfwdk@ 0dkif;ajym=uw,f? awmfawmf}uD; =umawmh
axmifudkoGm;tyfwJh&JtkyfeJ@ &Jom;wpfcsdK@ jyefa&mufvmw,f? txkyfwpfxkyf jyefygvmw,f? oGif;cGifhr&vdk@
usaemfwdk@udk jyefay;vdkufw,fvdk@ajymw,f? txkyfxJrSm ig;ajcmufxkyfygw,f? aemuf udkarmifarmifjrifh
pD;xm;wJh zdeyfwpf&H ? olpD;oGm;wHk;utaumif;/ tckjyefygvmawmh zdeyfujywfae+yD? aemuf+yD; ajrr_ef@awG
vl;ayaew,f? &JtkyfrsufESm ysufaew,f?
ol@udk&dkufao;vm;
usaemfar;wmudk &Jtkyfu r=um;ovdk [efjyKw,f? &Jom;av;&J@rsufESmu 0efcHxm;ovdk. . ./
usaemfwdk@udk a&$bdktcsKyfudk ac:oGm;w,f? a&$bdkaxmifu +rdK@xJrSmqdkawmh tcsKyfudk jrif;vSnf;iSm;oGm;
&w,f? tcsKyfa&mufawmh tcef;wpfcef;a&S@ ac:oGm;+yD; usaemfwdk@udk ppfaq;+yD; tcef;xJxnfhw,f?
a[h . . .ajcusif;oHvHk;0rxGufapeJ@
+yD;&ifxdkifxm;
a[haumif . . .toHrxGufeJ@ vdk@ajymxm;w,f? ig . . .
tcef;xJrSm vl&Sif;aew,f? qlqlnHnHtoHawGu usaemfwdk@udk &nf&G,frSef;odvdkufw,f?
=unfhvdkufawmh uyf&yfab;cef;u tcef;vl}uD;vdkvdk/ vlrdkufvdkvdk yk*~dKvfawGu usaemfwdk@udk vuf+idK;
aigufaigufxdk; atmf[pfaew,f? a'gou txGftxdyfudk a&mufoGm;w,f? udkifxm;wJh ajcusif;wHawGudk
ajray: cyfjyif;jyif;jypfcsvdkufw,f?
0kef; ueJqdkwJhtoHawG qlnHoGm;w,f? =unfhvdkufawmh AHkwdkuyg a'gow}uD; jzpfaewJhyHk
awG@&w,f? pD;xm;wJhzdeyfudkaumuf+yD; wpfzufutcef;xJudk t&Sdefjyif;jyif; ypfvGifhvdkufw,f? tvm;wlyJ
AHkwdkuvnf; wpfzufudk zdeyfeJ@aygufw,f? udkEkdifrGefuawmh wkef&Daew,f? usaemfwdk@ a'goawG tm;vHk;
onfvlqDudk pkyHkoGm;w,f? vufe@J xdr&awmh yg;pyfuae jyefqJwm pHkoGm;w,f? &JawGajy;0if vmw,f?
usaemfwdk@udk vHkjcHKa&;,lxm;wJh &JawGa&m/ axmufvSrf;a&;awGyg ajy;0ifvm=uw,f? usaemfwdk@udk
tcef;(13)
(u)
tcef;(14)
(u)
&Sm;&Sm;yg;yg; acgif;jzwfowfr_
Zlvdkiftrnf
eDaom'dk@aoG;om;eJ@ a&;xm;cJhonf Zlvdkiftrnf Zlvdkiftrnf awmfvSefaom
trsdK;om;pdwf"mwf ay;cJhonf arG;cJhonf aoG;eJ@tnD Zlvdkifta&;awmfyHkonf
&Jabmfodef;=unf
( u|ef;wdkufyGJ0if&if; usqHk;oGm;aom &Jabmfodef;=unftm; *k%fjyKpyfqdkxm;onfh oDcsif;jzpfygonf?)
odk@ cspfvSpGmaom &Jabmfodef;=unf &efolae0if;&J@
vlrqefwJh !Sif;yrf;r_udk wGef;vSef+zdKzsuf wdkufcdkuf&if;eJ@ atmifjrifpGm
toufudkpaw;cJhonf oifhESvHk;om;onf vSHoGm;vdkxufjruf oHr%d"g;vdk
rma=umvSonf awmfvSefwJhol&Jaumif;tjzpfeJ@ xm0pOfawmufyaer,fh =u,fyGifheDeD
igwdk@ESvHk;tdrfqD &mtoacFs wnfaeOD;awmhrnf
b0rSefuefyDjyifvSonfh oifh&J@woufwmonf wdkufyGJrsm;eJ@jynfhv#Haeonf
48 pdwf"mwfeJ@tnD ao&J owf&J tEdkif,l&Jonf pnf;pnf;vHk;vHk;eJ@
qufwdkuf=uvdk@ rSmcJhjyefygonf oifhZGJowWdatmifvHeD igwdk@qufvufv$ifhxlrnf
Adkvf&_obif
( jrefrmEdkifiHvGwfvyfa&; &&Sd+yD;onfhaemuf EdkifiHawmforRwtm; ppfwyfrS csDwuftav;jyK&onfh
Adkvf&_obifqifE$JyHkudk a&;om;pyfqdkxm;onfh oDcsif;jzpfygonf? tqdkygoDcsif;tm; tqdkawmfarvS+rdKifrS
oDqdkcJhonfhaw;oDcsif;jzpfygonf?
Adkvf&_obif
qif,ifusif;yonfhae&monf
&efukef+rdK@
jynfol@v$wfawmfa&S@ ( ,ck- jynfol@&ifjyifae&m ) jzpfygonf? )
xl;jrwfwJhpHXmeD vGwfvyfwJhArmjynf ru|wftpOf v$wfobif
qifE$JchJ+yD obifyGJ oJnHpnf Armh[efa&; a&S;xHk;rysufatmif
r&dk;pnfarmif; jidrfhanmif;a0a0pnf
( pnfawmfoH )
rif;aygif;pHkpHknD Adkvf&_obif crf;rqD v#rf;y}udkifv_difa0pnf
EdkifiHawmforRwuGcsD atmifvHawmfudk tav;jyK&rnf Adkvf&_obifqif,ifwJhtcgrSD
=unf;a&av ppforD;rusef& Armhwyfrawmf pkHpHknD csDwufumyJ tav;jyK
=u&onf? ? ?
vmvmacs+yD ysdK@cspfOD;&J@ xl;wJhZmenf wyfrawmf atmifppfonf
rSef;qwJholawGvnf; olvnf;ygacs+yD ndKndKrJhrJh oJoJnHpD auG;a=umfae=uonf
rSef;qwJholawGxJ olvnf;ygacs+yD yk0gjzLav; a0S@um,rf;rnf armifuvnf;
arhudkawG@+yD aruvnf; armifhudkawG@+yD tm;ay;auG;a=umfoH+ydKifnD v$wfobifyGJ
qifE$JcgawmfrSD
+idrf;csrf;a&;
urBmvlrSefor# ESpfjzmwl}uHq trSefy yef=um;rSm ppfqdkonfrSm
tE_wfvuQ%m +idrf;csrf;a&;om taygif;vuQ%m a&yrm avyrm
vGwfvGwfvyfvyf cHpm;vdk=u&Sm tJ'g+idrf;csrf;a&; t&om +idrf;csrf;a&;om taygif;vuQ%m
armifbkef;
vdk@ac:+yD; pE_wfqufygw,f? usaemfvufudkvSrf; jyvdkufwmudk axmif0efxrf;awGjrifoGm;+yD;
rif;tarhvif tdrfr[kwfbl;? aqGrsdK;pyfraeeJ@ qdk+yD; vSrf;qJygw,f? vrf;av#mufcsdefukefvdk@
wHcg;ydwfzdk@ 0efxrf;u vSrf;atmfygw,f? tcef;wGif; jyefa&mufwJhtcgrSm usaemfhtcef;wGif;odk@ tcef;azmf
(4)OD; 0ifvmygw,f? tcsif;csif; rdwfquf pum;ajym=uwJhtcgrSm (3)OD;rSm q&mawmf}uD;rsm; jzpfwmudk
odvdkuf&ygw,f?
ywWedukZe uHaqmif oydwfa=umifh tzrf;cH&+yD; oD;oef@axmifusaejcif; jzpf=u+yD;
q&mawmf}uD;rsm;rSm &efuif;+rdK@e,f ara';eDausmif;wdkuf q&mawmf OD;Om%bd0Ho/ r&rf;ukef;+rdK@e,f
r[m*E<&Hkausmif;wdkufrS wdkuftkyfq&mawmf OD;wUkENd,ESifh pmcsudk,fawmf OD;Om%d\&wdk@jzpfw,f?
usefwpfa,mufuawmh usaemfppfa=uma&;pcef;rSm &SdaepOf toH=um;zl;vdkufwJh a&SaeOD;apmvGif
(zqyvtzGJ@csKyf taxGaxGtwGif;a&;r_;/ ,ck-uG,fvGef) jzpfygw,f?
nae(4)em&DavmufrSm npmxrif;au|;ygw,f? (5)em&DcGJavmufrSm oD;oef@axmifu
tusOf;om; tm;vHk; yHkpHxdkifcdkif;+yD; vlppfygw,f? yHkpHxdkifaepOfrSmyJ usaemfwdk@tcef;a&Sudk apmif+cHKxm;onfh
vlESpfa,mufudk ac:vm+yD; wpfOD;udk usaemfwdk@tcef;wGif; oGif;vdkufygw,f? aemufwpfOD;udkawmh
ab;uyf&yftcef;u tcef;(5)xJ xnfhvdkufygw,f? usaemfwdk@tcef;xJ a&mufvmolu q&mawmf
wpfyg;yJjzpf+yD; ab;uyf&yftcef;udk a&mufoGm;olu OD;uif;pdef( jynfolwdk;wufa&;ygwD/ jynf+rdK@u )
jzpfygw,f? axmifydwfcsdefa&mufawmh wef;jzKwf+yD; tem;&ygw,f?
usaemfwdk@tcef;xJrSm bkef;}uD;(4)yg;/ vlESpfa,muf pkpkaygif;(6)a,mufjzpfygw,f? n(9)em&Dxdk;
tdyfcsdefa&mufawmh rtdyfcsifvnf; tcef;xJrSm&SdwJh zsm=urf;(3)csyfay:rSm vSJae&ygw,f? usaemfeJ@
a&SaeOD;apmvGifuawmh
q&mawmf(4)yg;&Jh
ajc&if;rSmae&m,lygw,f?
tcef;axmifhrSmawmh
usif}uD;usifi,fpGef@wJh
*efzvm;(2)vHk;&Sdygw,f?
axmufvSrf;a&;pcef;rSm
!Sif;yrf;ESdyfpufr_rsm;/
tdyfa&;ysufr_rsm;a=umifh c%csif;rSmyJ usaemftdyfarmusoGm;ygw,f?
qwfueJ wpfa&;Edk;vmwJhtcgrSm wpfudk,fvHk; udkufcJemusifae+yD; &dkufESufcHxm;&wJh
'%f&mawGa=umifh jyeftdyfvdk@r&yJ emusifaeygw,f? tcef;tjyifzufrSm&SdwJh a&tdk;uae a&wpfcGuf
aomuf+yD; jyefvSJaevdkufygw,f? reuf(4)em&Davmuf tm&HkwufcgeD;rSm q&mawmfOD;wUkENd, xvm+yD;
oHwdkifudkudkifum(24)yXmef;a'oemudk &Gwfzwfygw,f? wdwfqdwf+idrfoufaewJh tusOf;axmifuae
aemufwpfae@
reufusawmhrS
olajymcJhwmawGtwGuf
rSm;,Gif;a=umif;
q&mawmfawGqD 0efcsawmif;yefygw,f? +yD;awmh q&mawmf}uD;rsm;twGuf eHeufpm
qefjyKwfuyfygw,f?
n(8)em&DavmufrSm wpfzufcef;rS anmifa&$trwf udktkef;armif&Jh oDcsif;nnf;oH
udk=um;&ygw,f? tcef;wGif xdkifaepOf taemufzufcef;u eH&HudkcJeJ@ acgufwJh
toH=um;&wma=umifh q&mawmfwpfyg;udk ar;vdkufrdw,f? wpfzufeJ@wpfzuf owif;ar;
aewmvdk@ tajzjyefay;ygw,f? usaemf&kwfw&uf em;rvnf jzpfoGm;wma=umifh owif;ar;yHk/
owif;ay;yHkawGudk &Sif;jyygw,f?
at/ bD/ pD/ 'DtwGuf atqdk&if wpfcsufacguf+yD;/ bDqdk&if ESpfcsufpojzifh
csufa&trsm;udk&dkuf+yD; pmvHk;wpfvHk;+yD;ygu ESpfpuUef@avmufjcm;+yD; cyfjrefjref oHk;av;csuf
&dkufum tjyeftvSef ar;=uwmyJ jzpfygw,f? wpfzufu vdkufrSwfwJholu =urf;jyifrSm
vdkufa&;+yD; em;rvnfwmudk jyefar;ygw,f? axmiftwGif;tcuftcJawG 'Davmuf
rsm;jym;aewJh=um;u owif;,lyHkudk =unfh+yD; usaemfawmfawmf av;pm;oGm;&ygw,f?
Ak'<[l;ae@rSm axmifydkifwef;pD&Sdw,fvdk@ a&SaeOD;apmvGifuajym+yD; axmifydkifvmwJhtcg
wifjyp&mawGudk wifjyzdk@ yHkpH&yf+yD;wifjyEdkifa=umif; ajymygw,f? axmifydkifvm&if q&m0ef}uD;
ygvmrSm
aocsmwma=umifh
q&mawmf}uD;awG[m
acgif;rl;+yD;
usef;rma&;
odyfraumif;wma=umifh wifjyzdk@ajymawmh q&mawmf}uD;rsm;u oabmwl=uygw,f?
axmifydkifvmwJhtcgrSm taqmifr_;u bmwifjyp&m&Sdvdk@vJ ar;ygw,f? usef;rma&;udpPvdk@
ajymwma=umifh aemufrSm q&m0ef}uD;ygvmw,f? q&m0efudkjyygvdk@ jyefajymygw,f?
tJ'DtcsdefrSm tcef;(3)u Av}uD;qdkwJh ausmif;om;wpfa,mufu oGm;wdkuf+yD;
tpmrpm;EdkifwJh udpPudkwifjyygw,f? q&m0efu b,fzufu emwmvJvdk@ ar;awmh
tJ'Dausmif;om;u nmzuftHoGm; emaewmvdk@ jyefajzygw,f? q&m0efu 'gqdk&if
b,fzufoGm;u aumif;aeawmh b,fzufoGm;eJ@0g; vdk@ajym+yD; xGufoGm;ygw,f? usaemfwdk@
tcef;a&Sudka&mufvmawmh q&mawmf}uD;rsm;u xdkif&if;/ x&if; tm;enf;wma=umifh
acgif;rl;+yD; rsufvHk;awG jyma0vmw,fvdk@ wifjyygw,f? 'gudk q&m0efu xdkif&ifajz;ajz;xdkif/
x&ifajz;ajz;x/ aysmufoGm;rSmygvdk@ ajym+yD; wpfjcm;cef;udk xGufoGm;ygw,f? tjcm;cef;u
wmarG(tuo)u
udkjrifhatmifu
ol@wpfudk,fvHk;rSm
0JawGaygufaewma=umifh
ta&jym;wpfckvHk;,m;+yD; tzkawGxGufaew,fvdk@ wifjyawmh t&dk;xJuaum r,m;bl;vm;
vdk@ ar;+yD; bmrS rprf;oyfyJ jyefxGufoGm;ygw,f?
tJ'Dq&m0ef[m axmifq&m0ef pdk;=unfqdkwm jzpfygw,f? ol[mvmbfpm;&mrSm
tifrwefrS emrnf}uD;+yD; EdkifiHa&;tusOf;om;rsm;tay: tvGef&ufpufvSoljzpfygw,f?
usaemfoD;oef@ axmifa&muf+yD;(2)&ufcef@ t=umrSmyJ vmbfpm;r_/ OD;cifarmifjrifh(jynfol
wdk;wufa&;ygwD-OuUX/
ausmif;om;acgif;aqmif
&uo-OuUX)ESifh
Adkvfr_;baomf
(armifaomfu)
aoqHk;r_awGrSm
tcsdef=uef@=umr_awGa=umifh
&mxl;ujzKwfcscH&+yD;
yifpifay;jcif; cHcJh&ygw,f? EdkifiHa&;tusOf;orm;awGu raoqHk;oifhyJ toufqHk;&_H;cJh&wJh
tcef;(16)
a'gerSmaewJh awmifay:om;awG
o&ufaxmifrSm usaemfwdk@eJ@twl axmifajymif;(100)xJrSm u&iftrsdK;om;
tpnf;t&Hk; (KNU)u u&ifwdkif;&if;om;awG (10)a,muf ygvmygw,f? tJ'D
u&ifwdkif;&if;om;awG[m EdkifiHawmfykefuefr_qdkwJh yk'fr(122)eJ@ ao'%fuscH&wJh olawGjzpf+yD;
aemufrS wpfoufwpfu|ef;trdef@ ajymif;a&G@cH&wJh olawGjzpfygw,f? olwdk@awG[m 1983 ckESpf
avmufu Adkvfrif;odef;OD;aqmif+yD; (KNU)rS yJcl;&dk;r jyefvnfazmfxkwfa&;wm0efeJ@
e,fpyfuae yJcl;&dk;rudk vmcJh=uygw,f?
tJJ'DtvmrSm anmifav;yifteD; olaX;ukef;blwmem;rSm tpdk;&ppfwyfawGeJ@
ypfcwfr_awG jzpfygawmhw,f? olwdk@awG[m yJcl;&dk;rawmxJrSm cdkatmif;aexdkif =uygw,f?
rqv tpdk;&u vufqufuif;/ wyfuif;awGeJ@ yJcl;&dk;r taemufjcrf;awGudk jzwf(4)jzwf
usifhoHk;+yD; zrf;qD;ygw,f? (KNU)rS &JabmfawG[m &duQmjywfvyfr_'%fa=umifh xGufajy;EdkifwJh
tcGifhtvrf;enf;yg;+yD; tpdk;&&Jhzrf;qD;r_udk cHvdkuf&ygw,f? olwdk@awGudk rqvtpdk;&u
EdkifiHawmfykefuefr_eJ@ ao'%f csrSwfvdkufygw,f? olwdk@awG[m tr_udk t,lcH0ifcJhayr,fh
tqifhqifh &_H;edrfhcJh&ygw,f? aemufqHk;tqifh jzpfwJh EdkifiHawmforRwqDrSm toem;cHv$mwif+yD;
ao'%fay;rJhae@udkyJ apmifhae&ygawmhw,f?
tJ'DumvrSmyJ 1988 ta&;awmfyHk}uD; jzpfyGm;awmh axmifwGif;qlylr_ jzpf=uygao;
w,f? 1988 pufwifbmrSm e0wu tm%modrf;+yD;csdefrSm olwdk@ &JabmfawGcsnf;
oufoufudk oD;oef@axmifu u|ef;wdkufudk ydk@vdkufygw,f? 1989ckESpfrSm e0wu
a':atmifqef;pk=unfudk tus,fcsKyf rwm;qD;cifrSm axmifcgwJhtaeeJ@ vGwf+idrf;csrf;omcGifh
ay;ygw,f? tJ'D vGwf+idrf;csrf;omcGifha=umif(h KNU)tr_awG tm;vHk;udk ao'%fuae
wpfoufwpfu|ef;tjzpf ajymif;vJcJhygw,f?
e0wtaeeJ@
1992ckESpf/
arvrSm
1192eJ@wpf}udrf/
1992ckESpf
'DZifbmv(31)&ufae@rSm 1 93eJ@ wpf}udrf/ 1994ckESpf Zefe0g&Dv(3)&ufae@rSm wpf}udrfwdk@eJ@
vGwf+idrf;csrf;om cGifhay;cJhwmawGa=umifh vGwf&ufaphae+yD; jzpfaomfvnf; quf+yD;
vGwf&ufr&Sd axmifcsxm;qJjzpfygw,f? axmifxJrSmae&wmcsnf;yJ (16)ESpfausmf&Sdae+yD;
tcsdK@qdk&if OD;a%Smufawmif odyfraumif;csifawmhygbl;? tJ'Dvdk OD;a%Smuftenf;i,f
csdK@,Gif;oGm;wJh olawGudk pdwWZaq;&Hkydk@ &r,fhtpm; axmifxJrSmyJ 'Dtwdkif;xm;ygw,f?
olwdk@awGtm;vHk;u olwdk@vGwfrJh&ufeJ@ ywfouf+yD; axmifydkifudk wifjywJhtcgrSm olwdk@
vGwf&ufudk roda=umif;eJ@ txufudk jyefar;ay;rnfvdk@qdkum wdwdyy jyefvnf ajz=um;jcif;
vnf; r&SdcJhygbl;? olwdk@awG[m vGwf&ufr&Sd tusOf;om;awGvdk jzpfaeygawmhw,f?
wpfcsdK@tusOf;om;awGu cef@rSef;=uwmuawmh e0weJ@ (KNU)wdk@ aphpyf!SdEd_if;r_
r&ao;vdk@ olwdk@udk wrifjyefrv$wfao;wm jzpfEdkifw,fvdk@ cef@rSef;=uygw,f? ppftpdk;&
vufxufrSm axmif'%fESpft&SnfqHk; uscHae&wJh tusOf;om;awG jzpfygw,f?
awmiftmz&duwdkufu
orRwe,fvfqifref'Jvm;[m
tom;ta&cGJjcm;r_a=umifh
(26)ESpf=um ,Hk=unfcsufa=umifh tusOf;cHcJh&ygw,f?
(KNU)&JabmfawGuvnf;
olwdk@u&iftrsdK;om;rsm;
&oifh&xdkufwJh
tcGifhta&;twGuf ,Hk=unfcsufa=umifh awmfvSefwdkufyGJ0if&if; tusOf;uscHae&wm
jzpfygw,f? awmifay:u&ifwdkif;&if;om;awG[m &dk;om;jzLpif+yD; yGifhvif;wJhoabmxm;&Sd
=uygw,f? usaemfwdk@eJ@twlwl axmifajymif;cJh&wJh u&ifwdkif;&if;om; &JabmfawG[m awmxJ/
awmifxJ/ axmifxJrSm ESpf&Snfvrsm; aexdkifcJ@&olawGyDyD rD;&xm;wdk@/ oabFmwdk@awmif
wpfcgrS rpD;zl;=u&Smygbl;? axmifajymif;rSyJ pD;zl;=uolawGyJ jzpfygw,f?
yef;oD;wdk@/ bmwdk@qdkawmif "gwfyHkawG/ pmapmifawGrSmom awG@zl;=u+yD; b,fvdk
t&om&Sdvnf;qdkwm rod=uygbl;? olwdk@awG t}udKufESpfoufqHk; [if;v#muawmh ig;yd&nfeJ@
i&kwfoD;pyfpyf[if;awGjzpf+yD; ig;ydeJ@ i&kwo
f m&Sd&if xrif;pm;vdk@&w,fvdk@ ajymygw,f?
ajymwJhtwdkif;vJ olwdk@pm;=uygw,f? olwdk@qDrSmawG@&wJh wlnDwJhpdwfxm;awGuawmh
r}udKufwJhudpPudk aumufauG@ zHk;uG,fajymavhr&SdwmyJ jzpfygw,f? yGifhyGif@vif;vif;eJ@
wJhwdk;ajymqdk=uygw,f? yGifhvif;wJh olwdk@&Jh"avh[m cspfcifESpfoufzG,f aumif;vS+yD;
awmifay:wdkif;&if;om; wdk@&Jh pdwfaepdwfxm;wdk@udk az:jyaeygw,f?
usaemfwdk@ o&ufaxmifudk twlwlajymif;a&G vm&wJh u&ifwdkif;&if;om;
(10)a,mufpvHk;[m c&pfbmom0ifawGjzpf+yD; oDcsif;qdkaumif;vS=uygw,f? "rRaw;awG/
u&ifwdkif;&if;om; &dk;&maw;awG oDqdkwJhtcgrSm pxl;aqm/ udkxl;vG,f/ zxD;avmt,fvfeJ@
udkaus;awmwdk@[m tifrweftwdkiftazmuf nD+yD; em;axmifvdk@aumif;vSygw,f?
ollwdk@tawGaxmifxJrSm trSwfw& a&;pyfoDqdkxm;wJh oDcsif;av;wpfyk'f&Sd ygw,f?
oDcsif;emrnfu awmifay:om;wJh?
usaemfawmifay:om; a'gerSmaeygw,f
wG,fwmp&mqdkvnf; a0vma0;
vmcsif&ifac:ygw,f a'geajr0,f
taygif;toif;rdwfaqG a&mif;&if;rsm;awG&,f
tckcsdefrsm;qdk ta&mufvmcJh&if
awmifay:om;&Jh"avh aysmfp&may
oDcsif;oHav;awG 'Hk;tuav;awG
pnfum;vdk@ aeqJay
usaemfwdk@awG u&ifzxD;awGeJ@ twlwlaexdkifpOf umvrSm awmifay:u&if}uD;
pxl;aqmajymjywJh [moav; wpfckta=umif; }uHK}udKufwkef; wifjyvdkygw,f? rqvtpdk;&
rif;rlaepOf umvwkef;u qmxl;apm[m u&ife,fajrwpfae&mu tpdk;&pmoifausmif;
wpfausmif;rSm wm0efxrf;aqmifaewJh rlvwef;jy ausmif;q&mwpfOD; jzpfygw,f?
rqvvufxuf ae@xl;/ ae@&ufawGqdk&if tcke0w vufxuf jynfol@oabmxm;
cH,lyGJvdkrsdK; csDwufyGJawG jyKvkyfygw,f? tJ'DvdkyGJawGudk rvdkufrae& trdef@a=umifh
qmxl;apmtygt0if awmifay:wdkif;&if;om; awmfawmfrsm;rsm; pdwfnpf&ygw,f?
udkbkef;jrifhxGef;
oHk;a&mifjc,f
ausmif;om;tzGJ@
bkef;jrifhxGef;(oHk;a&mifjc,f ausmif;om;tzGJ@)
1988ckESpf
ta&;tcif;rsm;Y
wufuGpGm
v_yf&Sm;yg0ifcJh+yD;
pufwifbmvY
oHk;a&mifjc,fausmif; om;tzGJ@odk@ 0ifa&mufcJh+yD; a':atmifqef;pk=unf. vHk+cHKa&;tm;
wm0ef,lcJhonf?
a':atmifqef;pk=unf. e,fvSnfhpnf;&Hk;a&; c&D;pOfrsm;Y vdkufygcJh+yD; vHk+cHKa&;wm0ef,l
cJhonf? 1989ckESpf arvY oHk;a&mifcs,fausmif;om; tzGJ@eJ@twl v_yf&Sm;r_rsm;Y
wufwufuGuGyg0ifcJhonf? 1989/ 1990 v_yf&Sm;r_rsm;Y ausmif;om;or*~rsm;Y
v_yf&Sm;r_rsm;wGif wyfOD;rS yg0ifcJhonf?
1990{+yDv atmufArmjynf Auorsm;tzGJ@csKyf zGJ@pnf;&mY oHk;a&mifcs,fausmif;om;
tzGJ@ESifhtwl yg0ifcJhonf? xdk@aemuf atmufArmjynf (Auorsm;tzGJ@csKyf) nDvmcHrsm; /
qENjyv_yf&Sm;r_rsm;wGif yg0ifcJhonf?
1990 pufwifbmvY AvoESifh Auorsm;tzGJ@csKyfY pnf;&Hk;a&;ESifh jyef=um;a&;
wm0efcHtjzpf aqmif&GufcJhonf? 1991 ckESpf Zefe0g&Dv(14) &ufae@wGif aetdrfY
ppfaxmufvSrf;a&;. zrf;qD;r_udkcHcJh&+yD; tif;pdef wGJzufaxmif(oD;oef@axmif)Y axmif(4)
ESpfuscHcJh&onf?
1995 ckESpfwGif axmifrS jyefvnfvGwfajrmuf vmcJhonf? xdk@aemuf
ausmif;om;v_yf&Sm; r_twGuf wufEkdifoa&G@ ulnDaxmufyHhcJ@onf?
2000 ckESpf Zefe0g&DvrSpI +idrf; trnf&Sd pmapmiftm; *syefEkdifiH&Sd 'Drdkua&pD
tiftm;pkrsm;ESifh yl;aygif;um xkwfa0cJhonf? ,cktcgY *syefEdkifY aexdkif&if; jrefrmh'Drdkua&pD
wdkufyGJtwGuf wufuGpGm aqmif&GufaeqJ jzpfonf?
tcef; ( 18 )
OD;pdefvS ( AdkvfpdefoHr%d )
tb[m
cg;tenf;i,fukef;ae+yD;
acsmif;tenf;i,f
qfdk;aeygw,f?
aq;vdyfudkvnf; }udKufESpfouf+yD; pum;ajym&if; vrf;av#muf&if; &,farmaewwfygw,f?
'gayr,fh tbOD;pdefvS[m usef;rma&;odyfraumif;vSayr,fh pdwfuawmh emrnfeJ@
vdkufatmifrmygw,f? tbOD;pdefvS[m vGwfvyfa&; }udK;yrf;pOf umvu udkvdkeD
tkyfcsKyfa&;,EW&m;udk v_yfcg+cdrf;ajcmufcJhwJh ykvdyfoydwfwyfrSm OD;aqmifv_yf&Sm;cJhwJhol wpfOD;
jzpfw,fvdk@ od&ygw,f? tckvnf; ae0if;rqvtpdk;&udk jywfjywfom;om; a0zefjypfwif
&_wfcscJhwma=umifh tif;pdefaxmifwGif; ESpf&Snfaxmif'%fuscHae&wm jzpfygw,f?
tb[m axmifxJa&mufvmwJhtcgrSm ae0if;tpdk;&&J@ ,kwfrmnpfywfr_awGudk
oljzwfoef;awG@}uHK&wJ@ jzpf&yfawGeJ@ ordkif;eJ@csD+yD; oifcef;pm,l&ef 'Dae@acwfvli,fawGudk
vufqifhurf;ajymjyygw,f?
tbOD;pdefvS[m
touft&G,fu
}uD;&ifhvmwJhtjyif
usrf;rma&;
uvnf; ,dk,Gif;vmwma=umifh e0w&J@vufatmuf tif;pdefaxmif}uD;xJrSm oljrwfEdk;vSwJh
vGwfvyfr_twGuf wdkufyGJ0if&if; uG,fvGeftedpP a&mufoGm;ygw,f?
tbOD;vSpdefvdk a&S@rSD/ aemufrSdD ordkif;0ifvl}uD;awG uG,fvGeftedpPa&mufcJhwm
tifrwefrS ESajrmwo jzpfvSygw,f? txl;ojzifh tbvdk av;pm;zG,faumif;wJh
awmfvSefa&; ordkif;0ifyk*~dKvf}uD;awG axmifxJrSm uG,fvGefcJhwm woo ,l}uHK;r&
jzpfrdygw,f?
tb a&muf&mb0rSm vGwfvyf/ r#wr_udk axG;ayG@Edkifygap. . . .
(*)
q&mawmf OD;a&0w
tjcm;udpPeJ@oGm;wJh
udk,fpm;vS,fawGjzpfa=umif;
jyefav#mufygw,f?
tJ'DtcgrSm
q&mawmfOD;a&0wu oHCmxkudk &dkif;&dkif;pdkif;pdkif;qufqHcJhwJh &JcsKyfeJh taygif;tygwdk@udk
Ak'<bmom0ifyDo=uatmif qHk;rzdk@ rSm=um;ygw,f//
aemuf AGD'D,dk/ "gwfyHkawGudk tjyeftvSef &dkuf,l=uygw,f? armifay:u arSmif&Dr+ydK;cif
vlpkcGJzdk@q&mawmfudk awmif;yefav#mufxm;&m q&mawmfu 'Duae@jyKvkyfwJh oHCmxk
tpnf;ta0;ta=umif; &vm'feJ@ qHk;jzwfcsufawGudk trsm;jynfolwdk@ odjrifap&ef
rEWav;+rdK@wpfywf pDwef;vSnfhvnf qENjyrSmjzpfa=umif; jyefajymvdkufygw,f? tJ'DtcgrSm
armifay:u rsufESmi,fav;eJ@ wkefwkef&D&DeJ@ . . .
'DudpP[m
roifhawmfygbk&m;/
wynfhawmftaeeJ@
'Duae@jyKvkyfwJh
oHCmhtpnf;ta0;}uD;&J@ tao;pdwfrSwfwrf;udk txuft&m&Sdrsm;xH ae@rqdkif;yJ
wifjyay;rSm jzpfygw,f? 'gha=umifh qENjyyGJudkawmh rvkyfygeJ@ bk&m;
vdk@qdk+yD; r[mjrwfrkedbk&m;ab;u &efukef-rEWav; rD;&xm;vrf;rSm &efukefukd
xGufcGmr,fh rEWav;tjref (3:00) &xm;a&S@ oHCmawmfrsm; ydwfqdk@xm;wmudk z,f&Sm;ay;zdk@
awmif;qdkygw,f? tJ'D&xm;rSm &efukefudkxGufcGmrnfh rEWav;wdkif; oHCmhudk,fpm;vS,f
tjzpfwufa&mufr,fh oHCmawmfawG yg0ifwma=umifh ydwfqdk@xm;wm jzpfygw,f?
aemufqHk;rSm armifay:u idkoHyg}uD;eJh . . . .
bk&m;wynfhawmfwm;wmudk t&Sifbk&m; jyKvkyfr,fqdk&ifvnf; bmrSwwfEdkifrSm
r[kwfygbl; bk&m;? q&m/ 'um riJh!Smygu t&Sifbk&m; jyKvkyfcsifovdk jyKvkyfawmfrlyg
bk&m;
vdk@ wifav#mufygw,f? tJ'Dtcg=urS q&mawmfu rEWav;+rdK@ av;jyifav;&yf
oHCmhtpnf;ta0;}uD;udk auG;a=umfoHawGeJ@ &kwfodfrf;+yD; 45 wmuGif;rSm at;at;csrf;csrf;
vlpkcGJcJh=uygw,f? q&mawmfOD;a&0w[m trsdK;/ bmom/ omoemtwGuf &J0Hjywfom;pGm
ppftm%mydkifawGeJ@ ajymqdkqufqH+yD; oHCmacgif;aqmifyDopGm ajz&Sif;EdkifcJhwmudk
awG@jrif&ygw,f?
1990 jynfhESpfawGrSm rEWav;+rdK@rSm ae@pOf/ tywfpOf 'Drdkua&pD ae@xl;ae@jrwfawGrSm
ppftpdk;&qef@usifa&;udk tiftm;aumif;aumif; jyKvkyfaewmudk usaemfrsufjrifawG@&ygw,f?
'gayr,fh rEWav;&J@ v_yf&Sm;r_awGudk urBmu odyfrodcJhovdk/ e0wuvnf; &efukef+rdK@avmuf
tm&kHrpdkufEdkifcJhygbl;? 'ga=umifh rEWav;+rdK@ oHCm/ ausmif;om;/ jynfol/ EdkifiHa&;ygwDawG&J@
ppftpdk;&qef@usifa&;awG/ 'Drdkua&pDv_yf&Sm;r_awGta=umif; jrefrmwpfjynfvHk;eJ@ urBmuyg
od&Sdatmif usaemf}udK;yrf;cJhygw,f?
rEWav;+rdK@twGif; oHCmawmfrsm;t=um; e0w&J@ aoG;cGJoyfv#dKr_awG/ bk&m;0wWu
ajrawGukd twif;tusyfodrf;,lwmawG/ omoemhajrtwGif; ppfzdeyfpD;wmawG pwJh
ta=umif;awGudk tao;pdwfjyKpk+yD; &efukef&Sd oHwreftodkif;t0dkif;udk ay;ydk@cJhygw,f?
aemufydkif;
EdkifiHwumowif;pmawG/
owif;XmeawGrSm
rEWav;+rdK@
v_yf&Sm;r_/
(C)
&JausmfpGm
tcef; ( 19 )
(u)
o&ufaxmifu vGwfwJhae@