You are on page 1of 274

1

www.ebooksbrasil.org
2

A Viioria dos Iniclcciuais
Jancr Crisialdo

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con

Fonic Digiial
Docuncnio do Auior
jancrcricrra.con.lr

2003-2006 Jancr Crisialdo
3


ndice
Solrc o auior. 6
Scrao os gaucIos ncoludiias?. 8
Euroforia c suldcscnvolvincnio. 14
Morrc un soldado dc Franco. 20
PT colIc laniio. 25
O grandc auscnic. 31
Tcrror con siic c Iino. 37
O aa c a Fosa. 43
Sufiyaiu, Fadinc, SIaIida. 48
Sania c lcla Caiarina. Aniia, Cuga c nadrc
Paulina. 53
A rofissao gay. 58
Solrc Foscana, Zc Dirccu c Paialan. 64
Vcu faz viinas. 69
Eu sou o quc sou". 74
Tcrror clodc vcnircs. 80
Crisio cn ncio ao iiroicio. 85
Nos ianlcn icnos cdofilos. 90
CIirac vira anjo. 96
Lc Pcn rcclcgc CIirac. 101
Aninais nidiaiicos. 106
Idadc Mcdia, volvcr!. 111
Lula ncnic. 116
PT nuda. 121
As Farc c o silcncio olscquioso. 126
Jornalisia lon c jornalisia norio. 132
Poligloia na ilIa. 137
4
Mudar c rcciso. 142
O lolcIc c os asiros. 147
Aconicccu cn Tunis. 152
Corruao via liicraiura. 157
O livro csiaial. 162
Paulo cnirc arcs. 167
Scninarisias no lordcl. 171
O nco-aaraicIil. 175
Os novos cancls. 181
SigIcI, o caninIo. 186
Aos viioriosos dc 64. 191
11/9 c 9/11. 196
Novc dc Novcnlro. 201
Don dia, icrcciro-nundisno!. 206
A viioria dos iniclcciuais. 211
Inrcnsa cngana clciior. 216
Qucn icn ncdo dc Saddan Husscin?. 221
Dc ninIa vcrgonIa. 226
Foua nova ara o aniigo. 231
Halcnus sanciun. 236
Da inuiilidadc das gradcs. 241
Jornalisno scn ralo rcso. 245
Coas alalan Isla. 250
Moric ao razcr. 254
Anizadc scgundo filosofos. 259
O nclIor da vida. 264
DojaIiu, cino ara lolandisias. 269
5

A Vitria
dos
Intelectuais

Janer Cristaldo
jancrcricrra.con.lr
6

Sobre o autor

Jancr Crisialdo nasccu cn 1947, cn Saniana
do Livrancnio (FS}. Fornou-sc cn Dirciio c
Filosofia c douiorou-sc cn Lciras Franccsas c
Conaradas cla Univcrsiic dc la Sorlonnc
Nouvcllc (Paris III}. Morou na Succia, Frana c
EsanIa. Lccionou Liicraiura Conarada c
Drasilcira na Univcrsidadc Fcdcral dc Sania
Caiarina c iralalIou cono rcdaior dc
Inicrnacional na FoIba de So PauIo c no Estado
de So PauIo. Aiualncnic, rcsidc cn Sao Paulo c
assina crnica scnanal no jornal clcirnico
Baguete (www.lagucic.con.lr}. A VItrIa dos
InteIectuaIs c una conilaao das crnicas
ullicadas ncsic jornal cn 2002.
E-nail. jancrcricrra.con.lr
Ouiras olras ullicadas cla cloolslrasil.
Poncbe Verde, ronancc
Laputa, ronancc
MensageIros das FrIas, cnsaio
EngenbeIros de AImas, cnsaio
Qorpo Santo de Corpo InteIro, cnsaio
IanobIeIe, cnsaio
A IndstrIa TextII, cnsaios
CrnIcas da Guerra FrIa, crnicas
EIeCrnIcas, crnicas
FIecbas Contra o Tempo, crnicas
7
RessentIdos do Mundo Todo, UnI-vos,
crnicas
8

Sero os Gachos Neoluditas?
4/1/2002

Volio a una Iisioria aniiga. Na uliina
Jornada dc Liicraiura, cn Passo Fundo, una
ncsa rcuniu jornalisias c cscriiorcs gaucIos ara
discuiir o livro clcirnico. Quasc ningucn salia o
quc csiava scndo discuiido. Ncn os dclaicdorcs,
ncn a quasc ioialidadc da laicia, dc 4.000
cssoas aroinadancnic, Iavia scqucr visio
una cngcnIoca dcssas. o quc nc dizcn os
jornais. Esia consiaiaao foi fciia ncsic ano da
graa dc 2001, no qual aic crianas ja concan a
cdiiar scus livros clcirnicos cn conuiador.
Quc os cscriiorcs c lciiorcs janais icnIan
visio a cngcnIoca dc crio, aic sc cnicndc. Os
aarclIos sao rclaiivancnic caros c nao csiao
vcnda na lojinIa da csquina. O quc nao sc
cnicndc c quc a dcsconIcan, ja quc nao assa
scnana scn quc jornais ou rcvisias os noiicicn.
Por ouiro lado, sc o aarclIo lciior ainda nao dcu
ioialncnic as caras no Drasil, o c-lool nao c o
ncsno quc aarclIo lciior dc c-lools. O livro
clcirnico c una rcalidadc anlancnic
difundida. Alguns odcn scr lidos dirciancnic na
iclinIa, scn quc sc rccisc laiar qualqucr
rograna (fornaios doc, cloolro}. Ouiros
cigcn un sofi lciior (cFoclci, Acrolai, MS-
9
Fcadcr}, quc odc scr laiado graiuiiancnic das
lillioiccas viriuais. E csias sao nuiias.
Surgiran quasc sinuliancancnic con a
Inicrnci. A csiao o rojcio |www.guicnlcrg.nci|
Cuicnlcrg |www.guicnlcrg.nci|, noniado a ariir
dc 1971, quc ja rcunc dcz nil icios graiuiios cn
inglcs, c rcicndc cIcgar a ccn nil. A ADU La
DillioiIcquc Univcrscllc, quc foi criada cn 1993,
Iojc ja rcunc 283 icios cn franccs, dc ccn
auiorcs, dc Eiicio a Mar c Engcls, assando
or Flaulcri c Voliairc. Mais rcccnicncnic, vocc
icn na Frana a PIocni-Lilrary |www.Iocni-
lilrary.org|, ondc odc inclusivc cnconirar
ullicacs dcsic quc vos cscrcvc.
As cdiioras viriuais csiao iocando na rcdc,
c arccc quc a noicia ainda nao cIcgou aos
cscriiorcs gaucIos. No Drasil, dcsdc 1999, a
cloolslrasil |www.cloolslrasil.con| ullicou
ccrca dc nil olras, c a ncnIun cscriior lrasilciro
c crnissvcl ignorar csic iralalIo dc nongc
coisia dc Tcoinio Sincs. A ncnos quc, c claro,
os cscriiorcs rcfiran sulncicr-sc aniiga
iirania do acl.
Nada conira. Mas dcois quc vocc conca a
uiilizar os rccursos dc lusca dos c-lools, ao lcr o
livro-acl vocc fica con cocciras no dcdo,
icniando cnconirar o loiaozinIo dc scarcI. Tcnic
rocurar una alavra nuna lllia cn acl c cn
ouira clcirnica. ossvcl quc vocc vicic con a
scgunda. No caso da cngcnIoca, vocc odc ainda
10
carrcgar cn scu lolso duas loas dczcnas dc
livros. Ou nais, confornc o aarclIo. Isso scn
falar no rco. Discnsando acl c iransoric, o
c-lool ncsno quc vocc aguc dirciios auiorais
icra dc cusiar significaiivancnic ncnos quc o
livro-acl.
O cscasso ciio concrcial do c-lool, aic o
noncnio, nao significa quc a roduao lcirada
ficara dc fora da rcvoluao digiial. Fcccnicncnic,
c con airaso, a Univcrsidadc dc Sao Paulo
|www.us.lr| assou a ullicar icscs dcfcndidas
na insiiiuiao cn sua Ionc agc. O quc ialvcz
scja dcsconforiavcl ara nuiio douior, quc
rcfcriria vcr sua olra" cnicrrada cr onnia
sccula sccolorun cn un ccniicrio dc icscs. Nos
Esiados Unidos, cndcrcos quc forncccn
graiuiiancnic o icio inicgral dc olras solrc as
quais nao sc rccisa agar dirciios auiorais
ianlcn sao lasianic accssados. Dc agosio dc
2000 ara ca, nais dc ircs nilIcs dc downloads
do gcncro foran fciios do siic
cici.lil.virginia.cdu |cici.lil.virginia.cdu|.
Scrvios scnclIanics sao naniidos or cndcrcos
lrasilciros, cono a Dillioicca Nacional
|www.ln.lr| c Scnado Fcdcral
|www.scnado.gov.lr|.
A ncnos quc os cscriiorcs gaucIos quciran
coniinuar osando cono nariircs o nundo
nao nc cnicndc, cu nasci ara scr incdiio Iojc
nao nais c crnissvcl ignorar a cdiao
11
clcirnica. Scja dc jornais, scja dc livros. Esia
forna dc cdiao clinina una scric dc insunos c
airavcssadorcs. Nao c nais ncccssario o acl,
quc cusia caro. Muiio ncnos cusios dc grafica,
quc ianouco sao laraios. No caso do livro,
clinina-sc nao so o cdiior c o grafico, cono
ianlcn o livrciro c o disiriluidor. Vocc odc icr
rcsisicncias a lcr na iclinIa ou nuna naquincia.
Mas a rcduao dc rcos dcsia nova forna dc
lciiura quc alias icndc a scr graiuiia
ccriancnic ira icnia-lo a iirar unas fcrias do
univcrso do acl.
Dininudos os cusios dc roduao, clinina-
sc csic odcroso faior ccnsorio, a lusca
dcscscrada do grandc ullico. En un grandc
jornal, ou no radio ou iclcvisao, vocc nao vai
cnconirar idcias quc sc oonIan con cficacia ao
csriio da coca. Esscs orgaos dccndcn da
acciiaao do assinanic, o lciior ncdio, c do
anuncianic. Dccndcn dc faiurancnio. Nao
odcn rcnunciar a csia condiao dc suas
rorias cisicncias, acnas ara agradar os
cscassos lciiorcs quc cnsan un ouco frcnic.
Nao or acaso, o cnsancnio indccndcnic
icndc, Iojc, a sc rcfugiar cn ullicacs
clcirnicas. Sc un Cuicnlcrg c nais iardc,
Aldus Manuiius rciaran o odcr da coca
iornando o conIccincnio nais accssvcl a un
nuncro naior dc cssoas, a rcvoluao aiual das
ullicacs clcirnicas lilcria dc vcz o
12
cnsancnio da ccnsura cconnica das cdiioras
dc acl.
Mcu fascnio cla infornaiica nao dccorrc das
facilidadcs dc conunicacs da Wcl ou corrcio
clcirnico, nuiio ncnos da vclocidadc dc
roccssancnio dc dados. MinIa adcsao
incondicional aos novos icnos ocorrcu con o
Word. Conccci a fazcr jornalisno cn Don
Pcdriio, nos dias do cIunlo. Mais rccisancnic,
nos dias anicriorcs linoiiia. As lciras cran
gravadas cn cdaos dc cIunlo, quc scrvian
ara inrinir o acl. Cada iio c cada coro
cigia una unidadc dc cIunlo. A conosiao
cra nanual. O rcdaior, quc gcralncnic cra
ianlcn rcoricr, cdiior c dono jornal, cgava as
lciras una a una c ia conondo o icio. As
naiusculas ficavan na caia dc cina, as
ninusculas na dc laio. Da a crcssao aic Iojc
usado, ncsno or jornalisias da cra clcirnica.
Jornalisia quc sc rczc janais falara cn
naiusculas ou ninusculas, nas cn caia alia c
caia laia. Acsar dc a rofissao icr sido
rcgulancniada, ainda rcsian na ncnoria
colciiva arcanos do vclIo ofcio.
Mcu fascnio ocorrcu con o Word, dizia.
Quando nc dcarci con aquclc roccssador,
ninIa rincira rcaao foi. Nossa! TcnIo
ioncladas dc cIunlo ncsia naquincia". Acalou
a ccnsura, scnIorcs. So cscriiorcs nasoquisias,
13
con vocaao ara cicrnos inconrccndidos,
odcn sc crniiir ignorar o c-lool.
14

Euroforia e Subdesenvolvimento
11/1/2002
Suud csctus,
dzun os csunIs
uczu cn u Iuguctu,
un u dc Iucnus tctus,
o dcnus son unctus!

Dizian. Do dia 1 ara ca, a cscia assou
Iisioria da liicraiura. Ou da nunisnaiica. Salud
y curos odc scr nclIor, nas nao rina. Scn falar
quc curo nao icn lural. Os iialianos ianlcn
csiao rcocuados con o rollcna. Con o fin da
lira, os vaics crdcn rinas faccis cono dclira,
insira, sosira. Toda alavra quc dcsigna una
nocda cnira forosancnic na liicraiura c, do
incio dc janciro ara ca, os livros dc dozc ascs
assan a icr, do dia ara a noiic, un ar dc nais
aniigos. Para soric dos ocias, a ocsia
conicnoranca discnsa rinas. Pois nao scra
facil cnconirar rinas ara curo, cn qualqucr das
lnguas dos dozc ascs ondc a nova nocda vai
cursar.
Toda alavra quc dcsigna una nocda cnira
forosancnic na liicraiura, dizia. En icrnos, c
lon rccisar. Ncsic nosso sofrido coniincnic, so
cnira quando icn icno dc cnirar. Ha nocdas
quc nao solrcvivcn a un ano, nao icn scqucr
icno dc grudar na ncnoria colciiva. Qual
15
lrasilciro dc 50 anos conscguc lcnlrar iodas as
nocdas quc ja viu na vida? So sc for csccialisia
no rano. Fccaiiulando. dc 67 ara ca iivcnos o
cruzciro, o cruzciro novo, o cruzciro dc novo (nao
confundir con o anicrior cruzciro novo}, o
cruzado, o cruzado novo (durou 14 ncscs}, c dc
novo o cruzciro (quc sulsiiiuiu o cruzado novo}, o
cruzciro rcal (durou 10 ncscs} c Iojc o rcal, quc
Dcus o roicja. Dccididancnic, nao Ia icno
ara rinas.
Enquanio na Ancrica Laiina as nocdas
norrcn dc noric naiada, cn ncio a convulscs
oliicas c sociais, na Euroa as nocdas
norrcran noric scrcna. Foi una cuianasia
conscicnicncnic dcscjada. Os lriianicos, or
ccnlo, quc nao quiscran cnirar ncsic afavcl
acio, csiao sc arrancando os calclos c sc
crguniando quando alandonarao a lilra ara
adcrir ao curo.
Na Finlandia, unico as nordico a adcrir
nova nocda, os finlandcscs fizcran fila junio aos
lancos, na ncia-noiic dcsic rcvcillon, sol 15
graus alaio dc zcro, ara irocar scus narllaa
or curo. Na AlcnanIa, ondc a iransiao foi
incdiaia, scn razo ara circulaao sinulianca
da nocda aniiga c da nova, os c-alcnacs
oricniais iivcran una ccricncia dc Tcrcciro
Mundo. En 91, Iavian irocado o dcuiscInar
clo dcuiscInarl, c agora, dcz anos dcois,
irocan csic clo curo.
16
Os cscudos oriugucscs vao rcousar junio
aos cciiis, as cscias junio aos naravcdis, scn
quc ningucn lancnic csia assagcn ara o
assado. Aic o Vaiicano vai iirar sua casquinIa
con a nova nocda. O curo sulsiiiui a lira cono
nocda oficial daquclc sinulacro dc Esiado c o
aa nao crdcra a ocasiao dc cicrnizar-sc cn
vida, aondo sua cfgic na nova nocda. Na Via
dclla Conciliazionc, quc da accsso ao Vaiicano, no
1 dc janciro ja sc vian sinais dos novos icnos.
Quanio valc un anjo cn curo? crguniava-sc
una vcndcdora dc quinquilIarias sagradas,
uando do lolso scu curoconvcriiiorc.
Scgundo un cIargisia iialiano, os nagos (da
ccononia?} iroucran ncsic ano curo, inccnso c
nirra. No cnconiro dc MaasiricIi, cn 91, o curo
soava cono disianic quincra. Hojc, acsar dos
curocciicos, Ia una curoforia cn iodo o
coniincnic. Dancos c corrcios csiivcran
consianicncnic loiados nos uliinos dias do ano
assado, con filas dc cidadaos ansiosos or r
as naos cn un cqucno lii da nova divisa. Ncn
ncsno os grcgos, cuja dracna iinIa nada ncnos
quc 2.600 anos, cIoraran o cnicrro da vclIa
nocda. Hojc, aic ncsno os icios dc Plaiao c
Arisioiclcs sc iornaran ligcirancnic nais
cnvclIccidos.
Jornalisias nais cciiados acIan quc o
scculo XXI concou cn 11 dc scicnlro assado.
Ora, icrrorisno c roiina na Iisioria c crassa
17
iodos os icnos. Dozc ascs rcnunciarcn
csoniancancnic roria nocda c adoiarcn
una ouira, conun a iodos, isio nao aconiccc cn
qualqucr scculo. Alias, janais aconicccu.
Vcrdadc quc os faios sangrcnios narcan nais
quc os scn sanguc, clo ncnos ara aquclcs
ara qucn a violcncia c o forccs da Iisioria. Mas
o faniasna quc rondava a Euroa, cono
anunciava aquclc alcnao irado, Iojc icnia
cnconirar alrigo no Tcrcciro Mundo.
Esiadisias ja concan a rcunir-sc ara a
confccao dc una fuiura consiiiuiao curocia c
nao csia nuiio longc una fcdcraao dos ascs
do vclIo coniincnic. Nao or acaso, csia uniao
conca a cfciivar-sc una dccada aos o
dcsnoronancnio da Uniao Soviciica. As
csqucrdas curocias, con solido odcr cn ascs
cono Iialia, Frana c AlcnanIa, sc ainda
rccclcsscn sulsdios dc Moscou, janais
adniiirian una Euroa unida.
A ccononia caiialisia ou ncolilcral, cono
agora sc convcncionou cIanar vai lcn,
olrigado. Ou algucn rcicndc quc a Euroa scja
socialisia? Houvc coca cn quc, ara cnganar a
clicnicla iuiniquin, os jornalisias dc csqucrda
idcniificavan as sociais-dcnocracias curocias
con o socialisno soviciico. A Euroa caninIa
ara o socialisno, c ara la quc o nundo
dcscnvolvido vai", cra o quc rcicndian dizcr.
18
Mas anics quc o jogo dc alavras fizcssc foriuna,
a UFSS afundou.
Nao Ia nais csao ara cnganar. Pclo
ncnos na Euroa. Nao cnconirando nais clina
ara rcgar idcologias olsolcias cn scus ascs,
os dirigcnics da Associaiion our unc Taaiion
dcs Transaciions financicrcs our l'Aidc au
Ciioycns (Aiiac} iransfcrcn ara o Tcrcciro
Mundo suas irilunas. Anuncia-sc ara fcvcrciro
a rcalizaao dc nais un Forun Social Mundial dc
Porio Alcgrc, airocinado clos agiiros
franccscs ligados ao Le Monde DIpIomatIque.
Nao confundir con o Le Monde, quc c dc loa
fanlia. Scgundo noiiciou csic uliino cn
dczcnlro assado, o nais aniigo diiador do
lancia csiaria rocnso a vir ao cnconiro. Para
dcscscro aic ncsno dos ncniorcs franccscs do
Forun, quc ncsics dias dc curoforia nao qucrcn
ncn ouvir falar dc Fidcl Casiro. Sc clc vcn, vai
scr dclicado ara nos", dissc un dos ncnlros da
Aiiac.
Mas ncsic coniincnic uncicro" cono
cscrcvia Alcjo Carcniicr cn O Recurso ao
Mtodo salvadorcs da airia quc sonIan con
socialisno c o quc nao falia. Nao c ois dc
duvidar quc, ara alcgria do PT gaucIo, o vclIo
diiador vcnIa soliar o vcrlo cn Porio Alcgrc. Sc o
narisno ja foi ara a laia dc lio da Hisioria,
ainda solrcvivc una gcraao dc viuvas quc
adoraria osar ao lado do iirano.
19
Enquanio nossas nocdas norrcn
csiuradas, isicas, aviliadas, as nocdas
curocias ccdcn, scn consirangincnio algun,
scu csao nova divisa. O curo nascc rolusio c
con fuiuro cla frcnic. A fossa sc arofunda.
Enquanio os curocus vivcn a cuforia dc icnos
novos, a ncnialidadc suldcscnvolvida das
csqucrdas lrasilciras olIa ara iras c culiua un
assado niscravcl.
20

Morre um Soldado de Franco
18/1/2002

Morrcu onicn Canilo Josc Ccla, o nais
inorianic novclisia csanIol conicnoranco,
rcnio Nolcl dc Liicraiura cn 1989. Escriior dos
nais rolficos, con ccrca dc ccn iiulos
ullicados, carrcgou a vida ioda o cso da
rincira olra, A FamIIa de PascuaI Duarte, quc
iivc a Ionra dc iraduzir ao oriugucs. Novcla
ullicada na EsanIa cn 1942, so saiu no
Drasil, ara nossa vcrgonIa, cn 1986, nada
ncnos quc 44 anos dcois. Cosiuno dizcr quc o
Drasil csia scnrc una dccada airas do quc
aconiccc na Euroa. Ncsic caso, csianos nada
ncnos quc quairo dccadas cn airaso.
En 1987, voliando dc una viagcn
EsanIa, con alguns dolarcs ainda no lolso,
dccido conrar as Obras CompIetas do nais
inorianic auior csanIol conicnoranco. Passo
na Casa dcl Lilro, cn Madri, c nando dcsccr Don
Canilo das raiclciras. Para ncu anico, cran
na coca dczcsscic voluncs, ccrca dc 800
aginas cada un. E o quc faliava inicgrar
colcao daria nais ircs ou quairo ionos da
ncsna idadc. E o Ioncn coniinuava viviio y
colcando". E cscrcvcndo.
Dcsdc csic rinciro livro, Don Canilo ja
susciiava scr o nais inorianic cscriior
21
csanIol dc sua coca. En 1953, ara cscandalo
dc scus lciiorcs, afirnava. Mc consdco c nus
notuntc noucstu csuno dcsdc c 9S. Y nc
csuntu c consdcu o uc quc nc csut. Pdo
cdn o no IuIco oddo cutu.
Nos anos 80, rous un curso solrc a
novclsiica dc Ccla na Univcrsidadc Fcdcral dc
Sania Caiarina. Ccla nao c un cscriior
significaiivo, clc luiou na Falangc, alcgaran ncus
colcgas dc colcgiado. Ou scja, ncio scculo aos a
ariiao da EsanIa cn dois, vivanos cn lcna
Cucrra Civil... cn Florianoolis. Dc faio, cn
1937, Ccla cngajou-sc no ccrciio rclcldc, ondc
foi calo dc ariilIaria do Fcgincnio Ligciro n 16.
Foi fcrido na crna dirciia c rccclcu un iiro dc
nciralIadora no ciio. En 1940, cricncia ao
iinc dos vcnccdorcs. Por dccadas, Ccla
crnancccu no ndc das csqucrdas c foi visio
cono lcroso no univcrso das Lciras.
Jorgc Luis Dorgcs odc scr condccorado or
PinocIci, odc voliar do CIilc afirnando quc la
nao viu ioriura alguna c isio lIc c crdoado, nao
icra assado dc una bou1ode do grandc cscriior
argcniino. Pallo Ncruda norrc sialinisia
convicio, nas coroado clo Nolcl c cn odor dc
saniidadc. Jorgc Anado dcscnvolvcu loa aric dc
sua vida un zdanovisno rinario (con crdao
cla rcdundancia}, rccclcu conovido o rcnio
Sialin dc liicraiura, cscrcvcu Iagiografias cn
iorno ao PaizinIo dos Povos, nas c rcfcrvcl
22
oniiir iais faios cn sua liografia. Marinciii,
arauio da gucrra c oria-voz do fascisno, c
louvado cono o insirador c airono das
vanguardas lrasilciras dc incio do scculo
assado c scus nanifcsios, quc scrian assinados
cnlaio or un Cocllcls ou Hiilcr, coniinuan
ainda Iojc scndo oljcio dc culio or nao oucos
rofcssorcs dc liicraiura. Hcidcggcr foi conivcnic
con o nazisno. Mas quc icn a vcr o cnsador
con sua olra"? oljcian ccrias alnas
caridosas.
O quc nao odc ou nao odia cra luiar
ao lado dos nacionalisias na Cucrra Civil
EsanIola. Mas ncsno vclIos sialinisias sc
rcndcn s Ionrarias do nundo. En 1995, ja
rcniado cla Fcal Acadcnia Succa, Ccla
rccclcu o iiulo dc Dr. Honoris Causa da PUC
gaucIa. Na ncsa quc o Ioncnagcou, foi
sccundado or ilusircs csqucrdisias gaucIos, quc
dcois do Nolcl rcfcrian csqucccr quc o
Ioncnagcado ali ao lado fora soldado dc
Francisco Franco DaIanondc.
Sua irajcioria na liicraiura c aradoal.
conca aos 26 anos con una olra-rina, La
FamIIIa de PascuaI Duarte (1942}, o ronancc
csanIol nais iraduzido no nundo dcois dc
Dom QuIxote. Aic Iojc considcrada sua olra
naior iraduzida ara nais dc 20 idionas,
cnirc csics o laiin o auior narra as criccias
dc un canoncs csircncnIo dc icncrancnio
23
violcnio, quc aos una scric dc crincs lruiais,
acala or naiar a navalIadas a roria nac.
Inicrrogado ccria vcz or una rofcssora sc o
livro scria auioliografico, Ccla dcu vaza a scu
scnso dc Iunor. Claro. E sc a scnIora vissc con
quc ganas aunIalci ninIa nac!"
Na olra dc Ccla Ia una foric rcscna da
rosiiiuiao c nao scria dc iodo cagcrado afirnar
quc Mazurca para doIs mortos (quc ianlcn
iraduzi ao oriugucs} c una crnica galcga da
Cucrra Civil, visia airavcs da oiica dc un lordcl.
Ouira olra inorianic sua, A CoImeIa, c una
crnica do crodo os-gucrra civil cn Madri. No
filnc dc ncsno iiulo ondc Don Canilo faz
una onia Ia una ccna aniologica. Para icr
accsso a un aariancnio dc cnconiros, iodo
frcqucniador dcvc dizcr una scnIa. Nuocn uc
dcotudo cn Vutcoo. Mas a scnIa c dc
conIccincnio ullico c quando un clicnic sc
cngana, una vizinIa rcsondc. c so dc us
utus cs c dc uIu. As rosiiiuias
dcscncnIan un acl fundancnial na
novclsiica ccliana, fazcndo-sc rcscnics dcsdc
sua rincira olra. a irna dc Pascual Duaric c
lcvada rosiiiuiao or El Esiirao. O lciior
aicnio noiara o carinIo con quc Ccla as iraia.
En ncio a canalIas, dclaiorcs, adrcs lulricos,
vagalundos c assassinos, as rofissionais sao os
raros crsonagcns aiciicos crsonagcns a
nanicr iniacia una rcscrva dc Iunanidadc.
24
Un ouiro iiulo inorianic c naldiio c
San CamIIo, 36, (1969}, ondc o cscriior alorda,
airavcs dc colagcns dc jornais c nonologos
inicriorcs, a cclosao da Cucrra Civil EsanIola. O
rollcna c quc Ccla dcdica csia olra u os nozos
dc ccnuzo dc J?, todos cdcdocs dc ugo. dc
u udu, dc u Ictud, dc u usn, dc u
cscunzu, dc u dcccncu. Y no u os uucntucos
ouncos, uscstus nuxstus, quc sc Iutuon
dc nutu csunocs cono concos u qucncs
nudc IuIu dudo ucu cn nucsto oo cntco.
Ou scja, anics da rincira linIa, o auior nos
advcric nao nuirir ncnIuna sinaiia clos
csirangciros quc lcvaran a EsanIa a una
carnificina. Nun scculo quc culiuou cono Icrois
Ncruda, Hcningway, Malrau, Sarirc c ianios
ouiros sialinisias, csias oucas linIas soan
cono Icrcsia incrdoavcl. Dificilncnic scra
iraduzido no Drasil. Esqucccr quc Ccla foi
soldado dc Franco, aic assa. Mas a Cucrra Civil
csanIola c a cdra dc ioquc das csqucrdas, c a
ntcgcntsu iuiniquin janais acciiaria ial
insulio.
25

PT colhe Plantio
25/1/2002

Isso ja assou dos liniics", dissc o
rcsidcnic Fcrnando Hcnriquc Cardoso,
concniando o assassinaio do rcfciio Cclso
Danicl. Elasiica noao dc liniics, a do rcsidcnic.
Ocorrcran 307 scqucsiros cn Sao Paulo, so no
ano assado. Qucr dizcr quc quasc un scqucsiro
or dia ainda nao consiiiui liniic? O lruial
assassinaio dc una scnIora, lilcrada or scus
caiorcs c logo aos fuzilada clas cosias cn
frcnic roria casa, csiaria ainda longc do
liniic? O narcoirafico, quc adninisira as favclas
c dcicrnina dias fcriados ou dc luio, fccIancnio
dc cscolas ou concrcio, nao scria un liniic?
Ao quc iudo indica, nao. Pois, cn sua
nagnaninidadc, o rncic dos sociologos icn
una gcncrosa noao dc liniic. Os scqucsiros c
assassinaios conciidos clos icrrorisias quc
qucrian iransfornar o Drasil cn una incnsa
Cula, nao so foran anisiiados cono scus auiorcs
foran rcgiancnic rcconcnsados con cargos c
oludas aoscniadorias. Scn ir nais longc,
odcnos concar or scu ninisiro da Jusiia,
Aloysio Nuncs Fcrrcira.
Mcnlro do Pariido Conunisia Drasilciro,
oiou cla luia arnada ingrcssando na Aliana
Lilcriadora Nacional (ALN}, o gruo icrrorisia dc
26
Carlos MarigIclla, dc qucn cra noiorisia.
MarigIclla, sc algucn nao nais lcnlra, c o auior
do Manual do CucrrilIciro Urlano, iraduzido cn
varias lnguas na Euroa c livro dc calcccira das
Drigadas VcrnclIas iialianas c do Daadcr-
McinIoff alcnao. (En Esiocolno, cn lcna
social-dcnocracia nordica, cnconirci una
iraduao do nanual cn succo}. Foi norio cn
1969, cn una cnloscada cla olcia c Iojc c
culiuado cono sanio clas csqucrdas.
En agosio dc 1968, Aloysio Nuncs dc
codinonc Maicus ariiciou do assalio ao
ircn agador da Sanios-Jundia. En ouiulro, ao
carro agador da Masscy-Fcrguson. Ainda no
ncsno ano, viajou con assaoric falso ara
Paris, ondc assou a coordcnar as ligacs dc
Cula con os conunisias lrasilciros. La, filiou-sc
ao Pariido Conunisia Franccs c ncgociou con o
rcsidcnic Douncdicnnc, da Argclia, ara quc
conunisias lrasilciros rccclcsscn ircinancnio
niliiar naquclc as. Con a Lci da Anisiia, dc
1979, rcgrcssou ao Drasil, ondc foi clciio clas
csqucrdas dcuiado csiadual, vicc-govcrnador c
dcuiado fcdcral. Anigo dilcio dc Fidcl Casiro,
aos una visiia a Cula no ano assado, o
diiador foi ao scu cnlarquc c o aconanIou aic
o aviao ara as dcscdidas, cn Ioncnagcn a scu
assado rcvolucionario.
O agiiro inicrnacional, assalianic c
gucrrilIciro, assccla dc MarigIclla c niino dc
27
diiadorcs, con o cinisno cculiar das csqucrdas
quando cIcgan ao odcr, dcclarou rcccnicncnic
jornalisia Ana Paula Padrao.
En ouiros noncnios cu nc lcnlro no
icno do rcginc niliiar, os scrvios dc rcrcssao
udcran dcsnaniclar o PCD, o PC do D, a ALN, a
VPF, o MF-8. Scra quc nao odcn dar conia
dcsscs crininosos quc Iojc fazcn scqucsiros
rclanagos c cssc iio dc aao?"
Podcr, odcn, Maicus. O rollcna c quc
quando csics gruos sao dcslaraiados, os
crininosos viran ninisiros.
Nao ncnos inicrcssanic c ouvir Fcrnando
Hcnriquc condcnar scqucsiros. Logo Fcrnando
Hcnriquc, quc IunilIou a naao anic una
sordida cananIa na inrcnsa inicrnacional
financiada or una rica fanlia do Canada c
avalizou a lilcriaao dc scus filIinIos
scqucsiradorcs, condcnados cla Jusiia a quasc
ircs dccadas dc risao.
Lula, o iciracandidaio, foi corrcndo
solidarizar-sc con o cntouugc da viina c
ariiciou dc una narcIa cla az. Josc
Ccnono fala cn Foia nas ruas c risao crciua.
A nuliidao dc ciisias quc aconanIou o cnicrro
do rcfciio cdc cna dc noric. Un rograna dc
scgurana do PT assunc un rojcio
novayorquino c ncolilcral, a iolcrancia zcro.
Qucn cnunIava csias landciras Ia qucsiao dc
dois anos? Paulo Maluf, qualificado cono fascisia
28
or cnunIa-las. Aconiccc quc as clcics csiao
a c c rcciso cnirar cn sinionia con o quc clciior
cdc.
Por ocasiao do scqucsiro dc Alilio Diniz,
ouiro cra o discurso do iciracandidaio. Arcssou-
sc cn inicrncdiar as ncgociacs cnirc
scqucsiradorcs c olcia, dc nodo a garaniir a
inicgridadc fsica, nao do cnrcsario, nas ... dos
scqucsiradorcs. Fcrnando Hcnriquc Cardoso,
nais scu ninisiro da Jusiia na coca, Josc
Crcgori, nais a Igrcja, o PT c cniidadcs ligadas
aos fanigcrados Dirciios Hunanos cncnIaran-
sc con afinco na lilcriaao dos canadcnscs.
Quando o govcrno dc un as, o ldcr da oosiao
c nais a Igrcja luian cla lilcriaao dc
scqucsiradorcs, qual ncnsagcn rccclc o grandc
ullico? So una. scqucsiro odc rcndcr lucros c
crnancccr inunc.
Talvcz o lciior conicnoranco ja ncn lcnlrc,
nas foran as csqucrdas quc iniroduziran no
Drasil csia nodalidadc. En nonc dc uioias
assassinas, concaran a scqucsirar avics c
dilonaias. Dialogavan nao con cssoas, nas
con Esiados. Curvcn-sc as nacs anic o Drasil.
scqucsiro dc avics icn aicnic iuiniquin, c
acIado gcnuinancnic nosso. No curio crodo cn
quc csiivcran na risao, os scqucsiradorcs
ccrccran una funao didaiica, cnsinando suas
iccnicas aos rcsidiarios dc dirciio conun. E
agora sc qucian do rogrcsso dos alunos.
29
A iolcrancia das csqucrdas con o scqucsiro
scnrc foi olvia, clo ncnos aic a scnana
assada. Algucn ouviu algun dia o PT condcnar
as FAFC colonlianas, quc fazcn do scqucsiro
sua csiraicgia rivilcgiada dc olicnao dc
fundos? Eu nunca ouvi. O quc vi, isio sin, foi o
govcrno ciisia gaucIo rccclcr con iacic
vcrnclIo un landolciro das FAFC. Quc, nao
conicnic cn scr rccclido quasc con dignidadc dc
cIcfc dc Esiado, andou fazcndo alcsiras cn
cscolas Drasil afora, cn conunidadcs
adninisiradas clas csqucrdas.
Os scqucsiros do assado nao consiiiucn
crincs ara csics scnIorcs. Ncsic insoliio as,
ondc os dcrroiados cscrcvcn a Iisioria rcscnic,
sao iidos cono aios Icroicos c airioiicos. Aic
ncsno crincs Iorrcndos iinIan nolrcs
conoiacs. As vcsiais quc Iojc sc cIocan con a
cccuao lruial dc Cclso Danicl, nao
nanifcsiaran Iorror algun anic ouira cccuao
ianlcn lruial, a daquclc infcliz soldado quc
Lanarca cccuiou, risionciro c indcfcso.
Ningucn, nas csqucrdas, cdiria risao crciua
ou cna dc noric ara o assassino dc un
conanIciro dc arnas. Pclo conirario, Lanarca
Iojc csia insialado na galcria dos Vulios da
Pairia, gozando do ncsno siaius dc un
Tiradcnics. Ningucn, nas csqucrdas, foi rcsiar
solidaricdadc fanlia do soldado norio. Mas Ia
rojcios dc inor aos currculos cscolarcs a vida
30
c olra dcsic sanio Ioncn, caiiao Carlos
Lanarca.
O cnsancnio dc csqucrda criou un caldo
culiural ondc crininoso nao c nais crininoso,
nas viina. Ondc invasor dc icrras c Icroi c o
roriciario quc as dcfcndc c landolciro. Ondc
Luis Carlos Prcsics c lcaio c CIc Cucvara vira
sanio.
Sao cIcgados os dias dc colIciia.
31

O Grande Ausente
1/2/2002

Dcsdc ncus dias dc univcrsiiario, considcrci
Porio Alcgrc una caiial rovinciana. Nao clo
conoriancnio dc scus cidadaos conuns. Mas
or scus roduiorcs culiurais. Na univcrsidadc,
nc vi ccrcado dc rofcssorcs quc sc dolravan
scrvilncnic s uliinas nodas iniclcciuais
rcqucniadas na Frana ou AlcnanIa. Duranic
ncus quairo anos dc Filosofia, cocIilci no fundo
da classc, nal ouvindo ncsircs c douiorcs
aculiurados cnunIando o cnsancnio dc
Sarirc ou Hcidcggcr. Na coca, qucn vissc cn
Sarirc un sialinisia, ou cn Hcidcggcr un
nazisia, dcnonsiraria insanidadc ncnial. Nada
cono o icno ara dcsiruir cdcsiais. Hojc,
salcnos qucn foran csics scnIorcs.
Nossos douios rofcssorcs, iodos oligloias c
con anos dc Euroa na lagagcn, aagucavan
icorias assassinas gcrninadas s nargcns do
Scna ou do Main. Sc falavan da dialciica cn
Plaiao, csia ncnao iinIa un alvo rcciso, cra
ara rciona-la cono a culninancia do
cnsancnio cicnifico cn Mar. Ccracs foran
douirinadas con narisno c as gucrrilIas
dcsvairadas daquclcs anos nao iivcran origcn no
ocrariado inculio, nas na univcrsidadc. Nao so
a do Fio Crandc do Sul, c vcrdadc. A nais
32
rcuiada univcrsidadc lrasilcira, a USP, foi c
ainda c o foco irradiador das douirinas
ioialiiarias coriadas cla Euroa, ara
consuno do Tcrcciro Mundo. A larlaric nao
gcrninou cnirc lruios. Mas no scio da cliic
iniclcciual gaucIa c lrasilcira.
Scria dc cscrar-sc quc, con o
dcsnoronancnio da Uniao Soviciica c o fracasso
do narisno, Porio Alcgrc sc arcjassc. Nao c o
quc vcnos. Alcaidc c auioridadcs locais csiao
rccclcndo con orgulIo os fosscis anlulanics dc
una douirina noria. Ja rcccli inclusivc nails dc
orio-alcgrcnscs quc sc ufanan dc vcr scu iorrao
cn dcsiaquc na inrcnsa inicrnacional.
aiiiudc scnclIanic a dos iniclcciuais quc
julgan icr o 11 dc scicnlro sido saluiar ara a
divulgaao do Isla. Sin, o Isla csicvc nas
rinciras aginas or algunas scnanas. Mas
cono sinnino dc odio, rcsscniincnio,
icrrorisno. O quc nao nc arccc scr loa
roaganda ara una rcligiao. Da ncsna quc o
Forun so scrvc ara jogar Porio Alcgrc no rol dos
arqucs jurassicos.
O Forun Social Mundial sc insiala sol a
sonlra dc lin Ladcn. Quando afundou a Uniao
Soviciica, as caridciras do PT gaucIo foran
corrcndo luscar afago nos lraos dc Casioriadis
c Halcrnas, quc vicran a Porio Alcgrc cnugar
as lagrinas das viuvas inconsoladas. Iniclcciuais
ja cn dcsrcsigio na Euroa, scniiran-sc
33
guindados ao Olino, falando ara Iinoiizadas
laicias nos salcs da Fciioria da UFFCS. Un
vcrdadciro Iun dc ouc ara qucn ja csiava
scndo jogado fanosa laia dc lio da Hisioria.
Cono a dcfcsa do socialisno Iojc iornou-sc
inviavcl, so solrou a landcira infaniil do
aniiancricanisno.
Dcsia vcz as csqucrdas gaucIas foran cdir
socorro ao linguisia Noan CIonsly, rofcssor do
MIT, csccialisia cn fazcr foriuna criiicando o
sisicna quc o nuirc c susicnia. Hosiilizado nas
ruas c na inrcnsa ancricana, cn acclcrada
qucda no ncrcado dc nodisnos iniclcciuais dos
Esiados Unidos aos o aicniado ao World Tradc
Ccnicr, CIonsly ccriancnic adorara falar ara
una laicia dc univcrsiiarios rovincianos,
scnrc rcsiinosa cn rcsiigiar iniclcciuais ja
scn rcsigio.
En una icniaiiva dc agradar scus uliinos
currais, o linguisia ja concou dcclarando na
iclcvisao scu csanio cn vcr, cn una caiial do
sul do Drasil, o odcr Ia dozc anos nas naos do
naior novincnio inicrnacional dc
iralalIadorcs". O rofcssor do MIT crc
firncncnic quc o Pariido dos TralalIadorcs, ja
quc assin sc cIana, c consiiiudo or
iralalIadorcs. O arguio linguisia arccc nao icr
crcclido as nuanas quc a linguagcn adquirc
ncsic as incrvcl. Prcssuroso cn agradar
aquclcs univcrsiiarios quc no ano assado
34
fcsicjaran o aicniado do 11 dc scicnlro, ja
anicciou scu discurso na FoIba de So PauIo.
icrrorisias sao a Euroa c os Esiados Unidos.
Scra alaudido con dclrio. Din Ladcn cra un
jusiicciro c nao salanos.
Nao odcria faliar ao janlorcc das csqucrdas
cono dcfiniu o cnconiro o Estado de So
PauIo o ronoior csanIol Daliasar Carzon,
aquclc lravo scnIor quc, scn janais icr
dcnunciado cn scu as os ldcrcs rcnancsccnics
do franquisno, rcsolvcu csicndcr sua jurisdiao
s c-colnias c cdiu a risao, na Inglaicrra, do
gcncral cIilcno PinocIci. Acosiunado a lcgislar
urli ci orli, ja cIcgou a Porio Alcgrc con una
osiura incrial, vciando a rcscna dc
rcrcscnianics da ETA no janlorcc. Para
dcsconforio do alcaidc ciisia, quc icvc dc
dcsconvidar organizacs icrrorisias quc ja
aroniavan as nalas ara o cnconiro.
Nao odcria faliar ao cnconiro o goliardo
Lconardo Doff, un dos ncniorcs da scdizcnic
Tcologia da Lilcriaao, cniincnio caiolico do
narisno. Cono ianlcn csia dc volia Danicllc
Miiicrrand, viuva do ioriurador da gucrra da
Argclia c fa incondicional dc Casiro c CIc
Cucvara. Tudo fccIa.
Esia cnirc os convidados do Forun una
vigarisia inicrnacional, Figolcria McncIu Tun,
quc conscguiu cnganar os norucgucscs c o rcsio
do lancia con un cnlusic iniiiulado Me IIamo
35
RIgoberta Mencb y as me nacI Ia
ConcIencIa. A liografia, quc dcu o rcnio Nolcl
da Paz guaicnalicca, foi cscriia or ElizalciI
Durgos, nulIcr dc Fcgis Dclray, aquclc c-
ninisiro do rcsidcnic ioriurador quc aic Iojc
nao conscguiu convcnccr ningucn dc quc nao
dclaiou CIc Cucvara aos niliiarcs lolivianos.
Tudo cn fanlia. Scgundo o aniroologo
ancricano David Sioll, McncIu dcscrcvc con
frcqucncia ccricncias clas quais nunca
assou". Afirna nunca icr frcqucniado cscola,
ncn salcr lcr, cscrcvcr ou falar csanIol aic a
coca cn quc diiou sua auioliografia. Mas sua
inculiura cra osiia. rccclcu o cquivalcnic
insiruao ginasial cn inicrnaios ariicularcs
naniidos or frciras caiolicas. A luia dc McncIu
c ouiros indgcnas cla icrra, conira
laiifundiarios dc origcn curocia, cra cn vcrdadc
una aniiga ria faniliar dc scu ai conira
arcnics roinos. O irnao nais jovcn quc dizia
icr visio norrcr dc fonc nunca cisiiu. Un ouiro,
quc dizia icr visio norrcr qucinado, nao norrcu
qucinado ncn cla viu sua noric.
Nao odcria faliar un accno aos jovcns, quc
acanarao aos nilIarcs s nargcns do Cuala.
A rcvoluao, nos a farcnos con os jovcns. sao
csiuidos c cniusiasias ja cscrcvia Folcrio
Arli, no incio do scculo assado.
Disio, os orio-alcgrcnscs arcccn orgulIar-
sc. Ja vivi cn dcz cidadcs no lanciinIa c Iojc,
36
ara nin, c un ouco difcil dizcr qual c ninIa
cidadc. Dc qualqucr forna, foi cn Porio Alcgrc
quc fiz ninIas univcrsidadcs, la dcici anigos c
anorcs. Caudcrio, nuiro grandc carinIo cla
caiial gaucIa. Assin, c con irisicza quc vcjo
una cidadc quc adoro orgulIar-sc dc Ioscdar o
olscuraniisno.
Enfin, a clcgancia dc una fcsia ianlcn sc
ncdc clos quc nao foran convidados. Cono
ano dc fundo dos dclaics csiara, lrilIando or
sua auscncia, o icrrorisia saudiia.
37

Terror com Site e Hino
8/2/2002

Cono u sonIu dc u ncnou uuu
uucuc u conIutc ontu Munuc Hodgucz;
uto duo cono un uo ntcnnuIc
cn contu dc nsno tuno nncnou,
uucuc cnccndcndo u gucu ncccsuu
tuc cn sus nunos c ucgo quc custgu,
ucnc uu con sus ncus nusIcs
uu scnuu quc un IonIc nucuo ccccu.
Lu utu cstu tun nu, Munuc u ondu cn c,
doIcgundo u nocIc sn gou
ccuundo c IonIc Iustu su Istou,
uudundo u ucIo cn u uctou
con u ugcncu dc su dgndud.

E assin or dianic. Esia odc ao Ioncn novo
c dignidadc nacional c o Iino da Frcnic
Pairioiica Manucl Fodrigucz, lrao arnado do
Pariido Conunisia CIilcno. Vocc odc lcr o rcsio
da lcira c aic ncsno cscuia-lo clicando aqui
|www.fnr.org|. Sc a ial dc Frcnic nao lIc diz
nada, ialvcz a sigla diga. FPMF, a organizaao
qual cricncc Maurcio Hcrnandcz Noranlucna,
nais conIccido cono conandanic Faniro, ldcr
do scqucsiro cn Sao Paulo do ulliciiario
WasIingion Olivciio.
38
Noranlucna, ara qucn nao salc, c un
dcsics Icrois conicnorancos, ao csiilo dc David
Scnccr c CIrisiinc Lanoni, aquclcs dois lravos
canadcnscs quc foran cncarccrados no Drasil c
condcnados a quasc 30 anos dc risao, quando
luiavan cla lilcriaao dos ovos, scqucsirando
o cnrcsario Allio Diniz. Craas aao dccisiva
da Igrcja Caiolica, do PT c do rorio govcrno
fcdcral, a dula dc Icrois foi lilcriada, aos dcz
anos dc carccrc con scus conanIciros
cIilcnos, argcniinos c lrasilciros c dcvolvida
gcncrosa airia do noric, quc os ciniu dc
qualqucr uniao ircs ncscs dcois. Foran
dccisivas ara suas lilcriacs os cncnIos do
cardcal Evarisio Arns, csic cancao da lilcrdadc,
c do cniao sccrciario dc Dirciios Hunanos, Josc
Crcgori. Tudo isio con o aval do rcsidcnic da
Fcullica c do Congrcsso Nacional.
Tanlcn conlaicnic da lilcrdadc,
Noranlucna foi un dos auiorcs do aicniado dc
1986 conira Augusio PinocIci, quando un
conando da FPMF lanou un fogucic conira o
carro do diiador, quc laicu no vcculo, scn
clodir. Foi icsourciro da FPMF c ariiciou das
cccucs dc agcnics dc scgurana, alcn do
aicniado ao cIcfc da Fora Acrca cIilcna.
Prcso cn 1993, o Icroi cIilcno foi condcnado
risao crciua clo assassinaio do scnador
Jainc Cuznan c clo scqucsiro dc Crisiian
Edwards, cccuiivo do jornal EI MercrIo. En
39
1996, fugiu dc forna csciacular c agora
rcssurgc cnirc nos, scqucsirando un ulliciiario
c scnrc clcvando o Ioncn aic sua Iisioria c
ajudando o ovo na viioria con a urgcncia dc sua
dignidadc.
Ccnic fina c ouira coisa. A landidagcn
iuiniquin, vivcndo cn una cra rc-Wcl, ainda
ncn cnsou cn Iino. O siic da FPMF, nunido dc
ariilIaria dc grosso calilrc iniclcciual, ullica os
unuss quc cstncnos nus ccuuntcs
cscucccdocs soIc c tcnu quc uuun scndo
uIcudos o cuuquc ncdo o utc dc
cnsudocs, unustus o otcos. Enirc
condcnacs ao incrialisno ianquc c louvacs
incondicionais diiadura culana, nao odcrian
faliar as cnas dc Eduardo Calcano, cscriior
uruguaio quc cnganou gcracs con Las Venas
AbIertas de AmerIca LatIna; Noan CIonsly,
aquclc scnIor quc julga scr o PT un ariido dc
iralalIadorcs c considcra quc os vcrdadciros
icrrorisias sao os Esiados Unidos c a Euroa;
Anionio Ncgri, icrrorisia das Drigadas VcrnclIas
iialianas c ariiculisia coniraiado da FoIba de So
PauIo. Nada nais logico quc os cccuiorcs da
violcncia cIancn, ara aoia-los, os icoricos da
violcncia. Esics scnIorcs assuncn,
razcrosancnic, a iarcfa. dc suor-sc quc os
organizadorcs do Forun Social Mundial nao
dcsconIccian as suiis rclacs do linguisia
ancricano con o siic do icrror.
40
CIonsly arrola cono icrrorisno as gucrras
assadas dos Esiados Unidos c Euroa. Cono
alguns ascs curocus iivcran un dia colnias
na frica, a Euroa cono un iodo c una
fcdcraao icrrorisia. (Pcssoalncnic, scnrc
dcsconfici quc a roscridadc dos ascs nordicos
cra dcvida s suas aniigas colnias na frica}.
NcnIuna ncnao, c claro, iirania nais rcccnic,
a soviciica, ccrcida solrc os ascs inicgrados
nanu niliiari c-UFSS. Ora, sc fornos voliar
airas na Iisioria, o Pcniaicuco c un nanual dc
icrrorisno novido a odio cru. Dcniro da oiica do
linguisia, icnos dc concluir quc iodo vcnccdor dc
una gucrra c so ucto gcnocida. Para Ncgri, o
caiialisno glolalizado csia cnfcrno da violcncia
c da niscria quc gcra. O socialisno, lcn
cnicndido, janais gcrou niscria c goza dc loa
saudc, vidc os cslcndidos ndiccs dc lcn-csiar
social da Fussia c Cula, Iojc.
O scqucsiro, cono olscrvou o Estado de So
PauIo, scguiu csiriiancnic as rcgras
csialclccidas na aosiila O Seqestro como
Arma, dc Carlos MarigIclla, criador do gruo
icrrorisia Aliana Lilcriadora Nacional (ALN}. O
rcfcn dcvc scr naniido cn un inovcl quc nao
dcscric susciias, isolado cn una ccla ja
cisicnic ou consiruda csccialncnic, or
ccnlo, no ccniro dc un dos cnodos ara
crniiir o conirolc alsoluio. As nornas do dia-a-
dia dcvcn scr cn quaniidadc ial quc o
41
scqucsirado, cncnIado cn aicndc-las c cviiar
uniao, icnIa ouco icno ara csiudar os
scqucsiradorcs ou colIcr dados quc crniian
una fuiura idcniificaao.
Tais rcgras cvidcnicncnic dcvcn dar una
isia concrcia a nosso nuiio digno ninisiro da
Jusiia, sr. Aloysio Nuncs Fcrrcira, quc afinal foi
cIofcr dc MarigIclla c ncnlro da ALN nos anos
60. As dcicrninacs solrc cono WasIingion
Olivciio dcvcria conoriar-sc no carccrc cIcgan
a coincidir, alavra a alavra, con as
dcicrninacs fciias a Allio Diniz. A rclaao
cnirc un scqucsiro c ouiro c olvia. E os nolrcs
roosiios dc David Scnccr c Noranlucna scrao
os ncsnos, a rcdcnao dos orinidos. Vocc nao
vai confundir, c claro, o valoroso conlaicnic
anii-PinocIci con un ncro landolciro dc norro.
Ccsar Quiroz, fundador c aiual conandanic da
Frcnic Pairioiica Manucl Fodrigucs, livrc cono
un assarinIo cn Saniiago do CIilc, ja rcara
o caninIo da lilcriaao do Icroi, cn cnircvisia
ullicada onicn no Estado.
Crcio quc as noiivacs dc Noranlucna
sao oliicas. En ncnIun caso cu acrcdiio quc
scja una aao crininosa. Acrcdiio quc sua
noiivaao foi ara ajudar a crgucr o novincnio
rcvolucionario no CIilc c a Frcnic Pairioiica.
dc suor-sc quc a CNDD, o PT, o Congrcsso
Nacional c o ninisiro da Jusiia dc codinonc
Maicus nao dciarao nas naos da rcrcssao os
42
Icroicos conlaicnics. Aqui-dcl-rci, cardcal Arns,
scnador Sulicy! Princiro os icus, canarada
Maicus! Eia! Sus! conanIciros Lula, Josc
Dirccu, Maria, Ccnono, Tarso Ccnro, Olvio
Duira c frci Dciio. Un conlaicnic da lilcrdadc
csia rcsics a aodrcccr nos orcs do
ncolilcralisno. Elcvcnos o Ioncn aic sua
Iisioria, ajudcnos o ovo na viioria. Lilcrdadc
ara o conandanic Faniro c scus lravos
conlaicnics!
43

O Papa e a Rosa
15/2/2002

La RabIa e I'OrgogIIo, o solcrlo anflcio dc
Oriana Fallaci, cscriio or ocasiao do aicniado ao
World Tradc Ccnicr, foi iransfornado cn livro c
csia vcndcndo cono ao qucnic na Iialia.
Lanado cn ncados dc dczcnlro assado,
cIcgou a vcndcr 50 nil coias or dia, rocza
scqucr igualada clos Harry Poiicrs da vida.
A cscriiora florcniina, Iojc rcsidcnic cn Nova
Yorl, foi ialvcz a unica voz curocia a nao rcndcr-
sc arnadilIa do nuliiculiuralisno, quc Iojc
grassa nos ascs ocidcniais. Aicia or dcfiniao,
ana sua Florcna naial c iodos scus snlolos
rcligiosos oriundos do crisiianisno, Iojc
ancaados dc iransfornar-sc cn rivadas clos
inigranics ilcgais acanados cn suas
incdiacs. Scu livro c roicsio irado conira csia
anlgua Uniao Eurocia, quc
nasoquisiicancnic Ioscda dcz nilIcs dc
nuulnanos, quc adora fornicar con os ascs
aralcs, cnlolsar scus cirodolarcs. Esia
csiuida Euroa quc fala dc idcniidadc-culiural
con o Oricnic Mcdio". Scu rcio aos otutt g d
AuI cono dcsigna os nuulnanos so or
nilagrc scra iraduzido no Drasil, ondc as grandcs
cdiioras Ia nuiio rcndcran-sc ao oliiicancnic
corrcio. Enfin, sc vocc lc iialiano, scnrc odc
44
cnconcnda-lo cla Inicrnci. (Sc lc csanIol,
cscrcva-nc c rccclcra o icio lasico quc dcu
origcn ao livro}.
Scnrc quc sc fala cn Isla na Euroa,
ilusircs Iunanisias nao falian ara dcfcndcr a
iolcrancia c a convivcncia con a culiura do
ouiro". A rccroca nao c vcrdadcira. Sc a Aralia
Saudiia financia a criaao dc ncsquiias c
nadrassas cn iodo o Ocidcnic, nao vanos
cnconirar ncnIun icnlo crisiao cn scu
icrriiorio. En scu dcsalafo, a jornalisia lcnlra
algo quc os csiadisias ocidcniais rcfcrcn
csqucccr. quando os alcsiinos conciian
nassacrcs cn avics c acroorios, cra a Casa
Fcal Saudiia qucn financiava Arafai, Iojc iao
ninado clos cIcfcs dc Esiado curocus.
O rollcna nao c lin Ladcn, cono Fallaci
dcia claro cn scu livro. Enccrrado cn sua risao
ncnial, o aranoico saudiia inaginou odcr
aniquilar o Ocidcnic jogando avics conira
rcdios. Sua sangrcnia nolccagcn so forialcccu
os Esiados Unidos cono ianlcn dcsscrviu o
nundo aralc c, rincialncnic, o univcrso
inigranic. Mais gravc quc lin Ladcn sao os
quinias-colunas quc ninan o Ocidcnic dcsdc
dcniro.
Sc Jcova civilizou-sc, Ala coniinua
iniolcranic. Iniolcranic c arroganic, ncsno fora
dc sua gcografia. No final do ano assado, cn
Milao, Fosa Pcironc, una cnfcrncira iialiana
45
convcriida ao Isla, dccidiu nao rcionar sua
funao no Iosiial dc Niguarda cnquanio nao
forcn rcnovidos os crucifios do local dc
iralalIo. A Uniao Muulnana da Iialia ionou
osiao a favor da cnfcrncira, alcgando quc a
rcscna do crucifio caiolico cn locais ullicos
c violaao c dcsafio ncuiralidadc c laicidadc do
Esiado". Ainda no ano assado, cn ouira cidadc
iialiana, una rofcssora cdia a rciirada do
crucifio das salas dc aula, ara nao fcrir
suscciililidadcs dc filIos dc inigranics.
As crianas, no cnianio, ainda rcscrvan
una oiniao indccndcnic. No Naial assado, cn
una csquisa fciia cnirc 2500 crianas c
adolcsccnics iialianos, cnirc 7 c 16 anos, una
crcssiva coia dc 38 or ccnio nanifcsiou o
dcscjo dc nao convivcr con csirangciros na
cscola. Cuo HuIIo Nutuc, uontunu g
nngunt csic cra o dcscjo crcsso cla
ncninada. Caro Paai Nocl, afasia os inigranics.
Ainda nao conianinadas clo oliiicancnic
corrcio, as crianas crcssaran o quc nuiio
iialiano cnsa nas ja nao ousa dizcr.
Tcoricos conlaccnics odcn alcgar quc o
Isla rcga a az. Esqucccn quc Maonc foi un
gucrrciro. Sc a Igrcja ronana ja sc confornou
con o ccuncnisno, o ncsno nao ocorrcu con os
fanaiicos dc Mcca. Sc cn suas suraias o Alcorao
faz accnos az, o quc vcnos no nundo islanico
c lclicisno c iniolcrancia. A Dllia ianlcn csia
46
crncada dc gcsios dc anor. Mas o quc vinos na
irajcioria da Igrcja foi sanguc, ioriura,
iniolcrancia, odio vida c odio Iunanidadc. Sc
o lciior quiscr una idcia da lcligcrancia do aiual
Isla, odc concar csiudando a Iisioria da Igrcja
na Idadc Mcdia.
A cruz quc o diga. Un insiruncnio dc ioriura
c noric assa a scr o logoiio dc una rcligiao quc
rcga o anor. O dulicnsar dc Orwcll, cono
vcnos, c lcn anicrior ao conunisno. Nao icnIo
sinaiia alguna clo crucifio c, cono a Fosa,
nc irriia vc-los cn irilunais, cscolas ou Iosiiais
dc un Esiado quc sc rcicndc laico. Da ncsna
forna, fogc a qualqucr logica vcr consiiiuics
rcullicanas invocando dcus cn scus
rcanlulos. O quc csania na dccisao da rcccn-
convcriida c rcicndcr linar o Esiado iialiano dc
snlolos rcligiosos, logo cn nonc do Isla, fcriil
cn Esiados icocraiicos. Prcicndcra a cnfcrncira
clininar a cruz da Cruz VcrnclIa? lon
lcnlrar quc a insiiiuiao Ionologa no nundo
aralc sc cIana Crcsccnic VcrnclIo, c
rovavclncnic scria dccaiiado qucn fizcssc
grcvc ara clininar o crcsccnic.
Fcsullica CIrisiiana, assin cIanou-sc a
Euroa cn scus rinordios. Inossvcl concclcr
una Euroa scn cruzcs c cananarios. Mcsno
scndo aicu, nuiio cranlulci or laslicas c
caicdrais na Euroa, scn quc isso significassc
qualqucr lusca dc fc, nas acnas dcscjo dc
47
conicnlaao arisiica. Scn nada icr a vcr con
Ala, scnrc iirci os saaios ara cnirar cn
ncsquiias. Inossvcl inaginar un Oricnic scn
crcsccnics c ninarcics. Janais nc ocorrcria
cigir o lanincnio da cruz da gcografia quc
frcqucnio. Ou a roiliao do crcsccnic no nundo
aralc.
A Euroa ja conjurou no assado a ancaa
islanica, nandando os aralcs dc volia ao
Oricnic. Cinco scculos dcois, a invasao
rcconca. Scn lanas ncn alfangcs, nas con
cariilIas dc nuliiculiuralisno c dirciios
Iunanos cn unIo. Dcliliiada cla aao dc
quinias-colunas, a Iialia arccc vacilar cnirc a
cruz c o crcsccnic.
Mas o aa ronano nao crdc ocasiao dc
concicr suas aiaioliccs. En janciro assado,
Joao Paulo cdiu a juzcs c advogados quc nao
acciiasscn roccssos dc divorcio ja quc, scgundo
a Igrcja, o casancnio c indissoluvcl c a lci divina,
sucrior lci dos Ioncns. Iniscuindo-sc cn
qucsics dc Esiado, o aa considcra quc a
socicdadc ioda dcvc sulncicr-sc fc caiolica. En
sua scncciudc, conclana os funcionarios da
jusiia dcsolcdicncia civil. O aiaiola KIonciny
nao icria fciio nclIor. Dianic dcsia lruialidadc
dognaiica, oriunda da loca dc un gcronic cn
csiado icrninal, Fosa Pcironc nao dcia dc icr
razao.
48

Sufiyatu, Fadime, Shahida
22/2/2002

O rcsidcnic da Nigcria, Oluscgun Olasanjo,
crcssou ncsia icra-fcira assada, cn Fona,
cscrana dc quc Sufiyaiu Huscini, condcnada a
noric cn ouiulro or acdrcjancnio or icr
conciido adulicrio, olicnIa jusiia aos sua
aclaao". Sufiyaiu c una das ianias nulIcrcs
nuulnanas sulnciidas ao lruial rcginc
islanico da cIanada sIaria lcna. Sufiya, cono c
nais conIccida, icn 35 anos c dois filIos, scndo
quc o uliino c una ncnina dc dcz ncscs,
Adana. O adulicrio conciido or Sufiya c
cculiar. Divorciada no ano assado, clo faio dc
o narido nao odcr susicnia-la o quc c
crniiido cla lci islanica na Nigcria foi
csiurada quairo vczcs or Yalulu Alulalar, dc
60 anos c cngravidou. Scgundo a inicrrciaao
nais conun da lci islanica, o adulicrio so fica
conrovado sc algucn o confcssa ou sc o aio foi
visio or quairo icsicnunIas nasculinas. En
una rincira audicncia, Alulalar adniiiu o
rclacionancnio scual. Na scgunda, ncgou. Cono
nao Iavia os quairo nacIos dc rac cigidos
cono icsicnunIas, foi alsolvido.
Mas Sufiya csiava gravida. Mcsno scn
csiurador, ncsno divorciada, concicu
adulicrio. Scgundo una rigorosa inicrrciaao do
49
Corao, adoiada clos Esiados do noric da Nigcria,
lasia a gravidcz cono rova do crinc. O dcscjo
nanifcsio dc Alulalar dc casar con Sufiya nao
foi suficicnic ara alsolvc-la. O juiz dc un
irilunal islanico dc Soloio, ondc foi julgada,
dcicrninou quc a scnicna scja cccuiada iao
logo Adana scja dcsnanada. O faio iransirou
ara o Ocidcnic c varios ascs curocus cdiran
s auioridadcs nigcrianas clcncncia ara a rc.
Sufiya rccorrcu da scnicna c una audicncia csia
narcada ara ncados dc naro.
nuiio facil airiluir ao Isla a cccuao dc
adulicras. En vcrdadc, a Sania Dllia ianlcn a
ordcna. O faio c quc o Ocidcnic Ia nuiio
alandonou iais raiicas. Sc ainda Iojc sao
cnconiradias cn cidadcs c aldcias caiolicas do
sul da Euroa c ncsno na Ancrica Laiina, sao
caiiuladas cono crinc. No Drasil, aic os anos
70, a alcgaao dc dcfcsa dc Ionra alsolvia nuiio
narido assassino. Esics icnos sao assados c
Iojc un coro dc jurados nao acciiaria nais ial
arguncnio cono aicnuanic.
NcnIuna voz crgucu-sc no nundo aralc
ara dcfcndcr una nulIcr quc, sc raiicou
adulicrio, c orquc foi csiurada. Mas lci c lci c
acsar da inicrvcnao curocia, nao c cvidcnic
quc a noa cscac laidaao. Quc larlaros
naicn suas nulIcrcs cn sua gcografia, odc scr
injusio scgundo nossos concciios dc jusiia. Mas
c inicligvcl, afinal os cccuiorcs csiao cunrindo
50
scus larlaros rccciios. Na Nigcria nao c crinc
naiar una adulicra, nas olrigaao lcgal. O
confliio surgc con nais cnfasc quando
nuulnanos naian nulIcrcs cn gcografias
ondc c crinc naiar qucn qucr quc scja.
Sc Sufiya cscra a noric cn naro cn
Soloio, Fadinc SaIindal, 26 anos, nao rccisou
cscrar ianio. Foi cccuiada cn janciro assado
cn Usala, Succia. Nao clo narido, quc nao
iinIa. Ncn clo Esiado, quc la nao naia. Mas
clo rorio ai, con ircs iiros na calca. Na
rcscna da nac c dc suas ircs irnas, ara
roicgcr a Ionra da fanlia". Mcnina iurca dc
origcn curda, concicra o crinc inoninavcl dc
cnanorar-sc dc Pairil Lindisj, cidadao succo.
DcialIc. Pairil ja Iavia norrido cn 1998, cn un
csiranIo acidcnic.
En 20 dc novcnlro assado, Fadinc
dcnunciara ao Parlancnio succo as crscguics
c naus iraios or aric dc scu ai c scu irnao.
Mcu ai dcduziu quc cu iinIa una rclaao
scual con Pairil. Para ninIa fanlia cra
inorianic conscrvar a virgindadc c odcr dar
icsicnunIo dcla nos lcnois da noiic dc nucias.
O scniido dc ninIa vida cra casar-nc con un
Ioncn curdo. Suliiancnic, aos olIos dc ninIa
fanlia, nc iransfornci dc loa ncnina curda cn
nulIcr dc na vida. Dccidi cla ruiura con
ninIa fanlia. Mc nudci dc ninIa casa c da
51
cidadc, nas ncu irnao nc crscguiu c nc
ancaou".
Fadinc dcnunciou o asscdio olcia c
finalncnic oiou or coniar sua Iisioria ara a
iclcvisao. Os succos sc conovcran c roicsiaran
conira a assividadc olicial anic os rollcnas
sofridos clas nulIcrcs da conunidadc curda
rcfugiada na Succia. En 98, scu ai c irnao
foran julgados c condcnados a cnas lcvcs. Foi
quando Pairil foi cnconirado norio cn scu carro,
quc Iavia sc cIocado conira un ilar dc cincnio.
Onicn ainda, o vcscriino succo AItonbIadet
afirnava quc dcvia cisiir un cunlicc do ai dc
Fadinc. Una cssoa nornal janais naiaria a
roria filIa", diz o jornal. Isio dc un onio dc
visia succo. Ou civilizado, cono quiscrnos. Dc
un onio dc visia nuulnano, naia c julga csiar
cunrindo un dcvcr.
En MancIcsicr, Inglaicrra, foi condcnado
risao crciua o aquisiancs Faqir MoIanncd,
69 anos, nuulnano quc naiou a facadas
SIaIida, sua roria filIa, dcois dc dcscolrir
quc o nanorado csiava no quario dcla.
MoIanncd voliava dc una ncsquiia c sua ouira
filIa, Majida, icniou avisar a irna clo cclular
quc o ai csiava cIcgando. En vao. O ai
dcsconfiou dc alguna coisa c usou una cIavc
cira ara alrir o quario da filIa. La dcniro clc
cnconirou o csiudanic Dilal Anin, ioialncnic
vcsiido, solrc a cana dc SIaIida. O raaz fugiu
52
or una jancla. O ai dcu 19 facadas na filIa, na
calca c na larriga.
Sufiyaiu, Fadinc, SIaIida. E nilIarcs dc
ouiras cujo nonc nao cIcga a jornal ncnIun. Sc
o Esiado nao naia, o ai assunc a iarcfa. A
Ionra rccisa scr salva. Mas quc Ionra c cssa
quc so odc scr lavada con sanguc?
A idcia dc rcsciiar, ja nao digo os cosiuncs,
nas clo ncnos a lci, do as quc o acolIc, nao
assa cla calca dc un nuulnano. Oriundo
dc una socicdadc icocraiica, clc nao conscguc
fazcr a disiinao cnirc univcrso laico c crcna
rcligiosa. Tcn un nandancnio divino na calca
c julga quc aquilo icn fora dc lci. Da o confliio.
Fadinc icvc soric, norrcu raido. SIaIida
sofrcu as dorcs dc una lanina cncirando scu
coro jovcn. Para Sufiyaiu, o Esiado rcscrva una
noric lcnia. Mais noas oriundas do univcrso
nuulnano scrao assassinadas na Euroa. Con
a crcsccnic invasao dc inigranics no coniincnic,
cn lrcvc cIcgara a vcz das curocias.
53

Santa e Bela Catarina: Anita, Guga e madre Paulina
1/3/2002

Ufancn-sc os afonsos cclsos da vida. Ja
icnos sania. Alcluia, irnaos. Dia 19 dc naio
roino scra canonizada a rincira sania
lrasilcira, nadrc Paulina do Coraao Agonizanic
dc Jcsus, rcligiosa iialiana quc vivcu cn Nova
Trcnio, Sania Caiarina. Agora so falia o Nolcl.
Pior quc o ufanisno nacional, so ncsno os
lairrisnos csiaduais. Ja dcvo icr coniado quc
cnconirci, nos currculos da UFSC, una curiosa
cncnia. Hisioria da Filosofia Caiarincnsc. Scn
janais inaginar quc cisiissc una filosofia
caiarincnsc, dcscolri quc ja cisiia una Iisioria
da filosofia caiarincnsc. Nao scria dc csaniar
quc, con o fuiuro dccrcio vaiicano, icnIanos aic
una Iagiologia larriga-vcrdc. Os caiarincnscs ja
criaran do nada una Icrona, quc so c Icrona
or icr largado o narido c scguido os olIos azuis
dc Carilaldi. Agora icn sania.
Joao Paulo II, na cIcfia dc una roscra
indusiria, ja lcaiificou c canonizou nais cssoas
quc iodos os aas anicriorcs dcsdc a fundaao,
cn 1594, da Congrcgaao das Causas dos
Sanios. Scus rcdcccssorcs, iodos junios,
noncaran 808 lcaios c 296 sanios. Elc sozinIo,
cn 24 anos dc aado, roduziu nais dc 1.300
lcaiificacs c 470 canonizacs. Nao odcria
54
faliar clo ncnos un ara a grandc naao
caiolica iroical.
Fcgozijcn-sc os agcnics dc iurisno,
rcsiauradorcs c Ioiclciros. Sc una cidadc nada
icn dc inicrcssanic ara ofcrcccr a visiianics,
urgc criar un sanio. iiro c qucda. A localidadc
dc Vgolo, no nunicio dc Nova Trcnio, Sania
Caiarina, ondc a rcligiosa vivcu dos 9 aos 37
anos, icn rccclido 120 nil ronciros or ano.
Tcra-fcira assada, con o anuncio da fuiura
canonizaao, quasc nil crcgrinos assaran clo
local. O dolro do nornal, scgundo a irna Lgia,
una das novc frciras da Congrcgaao das
IrnazinIas da Inaculada Concciao. Inaginc o
lciior o nuncro dc csinagos a alincniar c
coros a Ioscdar, quando nadrc Paulina iivcr
ionado ossc, oficialncnic, dc scu cargo dc
cnlaiairiz junio ao ScnIor. Sanio is noncy.
Lourdcs, Faiina c Mcdgorjc quc o digan.
Esia oliica dc linIa dc noniagcn raiicada
or Joao Paulo icn scus riscos. Sc nos icnos
aniigos consiiiua un rollcna rcunir dados cn
iorno dc una cssoa, Iojc ocorrc o invcrso. o
rollcna c o cccsso dc dados. Nuna coca cn
quc cicniisias conscgucn lislilIoiar aic ncsno
a vida niina dc una nunia incnorial
cnconirada nos Alcs, os sanios quc sc cuidcn.
Ainda Ia ouco, Joao Paulo lcaiificou Ciovanni
Maria Asiai, nais conIccido cono Pio IX. Ocorrc
quc o novcl lcaio, cn sua assagcn icrrcna,
55
alcn dc nandar rcvolucionarios ronanos ara a
guilIoiina, cIanou os judcus dc cacs c os
confinou cn un gucio cn Fona. A lcaiificaao
dc Asiai, rinciro asso ara a canonizaao,
dcnoia gravc anncsia do aa quc, rcccnicncnic,
cdia crdao aos judcus cla crscguiao a clcs
ronovida cla Igrcja Caiolica Aosiolica
Fonana.
ReIIgIon Is a queer tbIng, guia assinado or
un iinc dc acadcnicos conandado or ElizalciI
Siuari, icologa c cdiiora do JournaI oI TbeoIogy
and SexuaIIty, c nais un dcsscs iiulos quc
janais scrao cdiiados no Drasil. O as odc scr
laico, nas ncnIun cdiior ousaria dcsafiar a
rcrcscniaao iuiniquin do Vaiicano. Ncsic
livro, Sanio AgosiinIo, Sania Tcrcza, Sanio
Ansclno c ouiros dczcnovc sanios, cnlora nao
scjan dirciancnic cIanados dc Ionosscuais,
sao dcscriios no livro cono quccr. Scgundo os
auiorcs, os sanios odcn scr visios cono quccr
or causa dc scus forics scniincnios or cssoas
do ncsno sco".
Sanio AgosiinIo (354-430}, liso dc Hiona c
auior dc As ConIIsses, caiu cn icniaao c
iornou-sc ai anics dc fazcr dczoiio anos. Scu
filIo, significaiivancnic, cIanou-sc Adcodaio.
Prudcnic, fornulou ao Alissino csia rccc
nalandra. fazci-nc casio, ScnIor. Mas nao ja".
En ReIIgIon Is a queer tbIng, AgosiinIo c ciiado
or icr iido un inicnso rclacionancnio con un
56
Ioncn quc foi dcsonrado cla indcccncia da
concuisccncia". Ainda dc acordo con o guia,
Sanio Ansclno di Aosia (1033-1109}, icologo c
filosofo iialiano, ianlcn disuiado cla Frana c
Inglaicrra, icvc rofundos rclacionancnios
afciivos con Ioncns c foi un dos rinciros a sc
rcfcrir a Jcsus cono nac. A nsiica carncliia
csanIola Tcrcza dc vila (1515-82} c rciraiada
cono una nulIcr foric c divcriida. Na juvcniudc,
scgundo o guia, icria iido una aiao lcslica.
O quc, no fundo, confcrc un ioquc dc
Iunanidadc a csics scrvos dc un dcus
asscuado. Honosscualisno c inirnscco a
conunidadcs ondc os scos sao scarados c nao
c or acaso quc os adrcs caiolicos csiao scndo
roccssados no nundo iodo or alusos scuais
dc ncnorcs. En novcnlro assado, cn sua
rincira ncnsagcn cnviada or c-nail, Joao
Paulo cdia dcsculas s viinas dc alusos
scuais or ncnlros do clcro.
Nao c o caso dc nadrc Paulina do Coraao
Agonizanic dc Jcsus. O rollcna coniinua scndo
o cccsso dc dados quc a coca aiual roduz. Pio
XII, o aa conivcnic con o Holocausio, ja csiava
na linIa dc noniagcn do Vaiicano, quando foi
ullicado O Papa de HItIer, dc JoIn Cornwcll.
Joao Paulo, cauicloso, rcfcriu lcaiificar o quc
cIanou os judcus dc cacs. salido o cncnIo
do suno onificc na canonizaao dc Agncs
DojaIiu, nais conIccida cono nadrc Tcrcsa dc
57
Calcuia. Ora, salc-sc quc nadrc Tcrcsa
cosiunava dcosiiar florcs na iunla dc scu
conicrranco, Envcr HoIa, un dos nais
sanguinarios diiadorcs conunisias do scculo
assado. No Haiii, duranic a iirania dc Daly Doc,
rccclcu dc suas naos a Lcgion d'Ionncur"
Iaiiiana. Junio Surcna Coric dos Esiados
Unidos, cdiu clcncncia ara CIarlcs Kcaiing,
vigarisia condcnado a dcz anos dc risao or
lcsar os coniriluinics ancricanos cn 252
nilIcs dc dolarcs. Dcsic scnIor, Madrc Tcrcsa
rccclcu a sinaiica quaniia dc 1,25 nilIao dc
dolarcs c a ofcria dc un jaio rivado ara suas
viagcns. Nao vai scr facil.
Para quc un vcncravcl sc iornc lcaio, cigc-
sc a conrovaao dc un nilagrc. Para sanio,
dois. Ora, sc nilagrc cisic, a cicncia c va. Cono
ncdicos vcnais ara aicsiar cIarlaianiccs c o quc
nao falia, os sanios icn lroiado nas uliinas
dccadas cono cogunclos aos a cIuva. Para
cnlcvccincnio dos olrcs dc csriio c suna
alcgria dos agcnics dc iurisno c ncrcadorcs dc
cqucnas conunidadcs quc so icn saniidadc
ara coriar.
Sania c lcla Caiarina. Aniia, Cuga c nadrc
Paulina.O sagrado quadril do Icroi ja clcvou o
Esiado rincira agina dos jornais. A Igrcja
adora cilir ncnlros dc scus canccs. Para
quando a sania cancla da nadrc?
58

A Profisso Gay
8/3/2002

En Toda Nudez Ser CastIgada, Nclson
Fodrigucs conscguc un dcsscs nilagrcs raros na
dranaiurgia, o dc consiruir un crsonagcn
odcroso quc janais aarccc cn ccna. o ladrao
loliviano. Nao icn rosio, nao icn voz, nas icn
rcscna, c das nais inorianics. Un dos
crsonagcns da ca c un adolcsccnic, criado
or ircs iias ncuroiicas, daquclas ncuroiicas
cono so o Nclson salia criar. O ladrao loliviano
aira cono una ancaa alsiraia ordcn c aos
lons cosiuncs, duranic iodo o icio. Alsiraia,
nas ancaa. La clas ianias, a iragcdia clodc.
O raaz, quc fora rcso or una infraao
qualqucr, fora osio na ncsna ccla do ladrao.
Pior ainda. fugira con o ladrao loliviano.
Sc fossc filIo ncu, cu naiava lcrra
cscandalizada una das iias.
Nuna das arcscniacs da ca cn Porio
Alcgrc, un gaiaio griiou na laicia.
Scria o fin do icairo nacional.
Elosao dc riso cnirc o ullico, anic o
insirado cavaco do cscciador. Mcsno os aiorcs,
rofissionais iarinlados, dciaran o
rofissionalisno dc lado c iivcran dc rir. Enfin,
csianos no univcrso das arics, ondc ncsno os
59
conoriancnios ncnos oriodoos sao
crnissvcis c saudados con gargalIadas.
Concnici, na crnica assada, a ocorrcncia
dc Ionosscualisno na Igrcja Caiolica c ncsno
cnirc sanios, dcvidancnic canonizados cla
Sania Sc. O rollcna arccc scr lcn nais gravc
do quc arccc. Scgunda-fcira uliina, o Vaiicano
dcclarou quc Ionosscuais nao dcvcn scr
ordcnados adrcs. A rcconcndaao, a rincira a
scr fciia cla Igrcja aos varios csiudos
aoniarcn o grandc nuncro dc adrcs gays, foi
iransniiida clo oria-voz do aa Joao Paulo II,
Joaqun Navarro-Valls. Nao faliou o gaiaio ara
alcriar.
Scria o fin da Igrcja Caiolica.
Foi nais ou ncnos o quc dissc, cn ouiras
alavras, FicIard Sic, c-adrc c siquiaira. E-
adrc c o quc dizcn os jornais, ois c-adrc, do
onio dc visia cannico, nao cisic. Un lcigo,
quando c ordcnado saccrdoic, ouvc as alavras
riiuais. saccrdos in acicrnun. Ou scja, saccrdoic
ara a cicrnidadc. Podc aljurar suas crcnas,
concicr aosiasias ou Icrcsias, casar ou largar a
laiina. Mas coniinua scndo saccrdoic, scgundo a
Ordcn dc Mclquiscdcc. Suas naos nao crdcn o
odcr dc iransfornar o ao c o vinIo cn carnc c
sanguc. Enfin, dciando dc lado csias firulas
icologicas, adrc Sic advcric.
Sc forcn rciirados da Igrcja iodos os
Ionosscuais, o nuncro dc adrcs dininuira
60
ianio quc o cfciio solrc a Igrcja scra cono o da
lonla ainica.
Scgundo Sic, quc csiuda a vida dos adrcs
Ia 25 anos c ja cscrcvcu ircs livros solrc o
assunio, isso significaria o afasiancnio dc clo
ncnos un icro dos lisos do nundo. Alcn
disso, nuiios sanios c aas cran
Ionosscuais".
Para o rcvcrcndo Donald D. Cozzcns, dc OIio,
qucn conIccc nuiio lcn os adrcs rarancnic
discorda quc o saccrdocio c ou csia sc iornando
una rofissao gay". Scgundo o rcvcrcndo, o
nuncro dc Ionosscuais c iao grandc nos
scninarios quc csscs lugarcs csiao sc iornando
dcsconforiavcis ara Icicrosscuais.
Nada quc nao fossc rcvisvcl. Os Iornnios
fcrvcn c nos scninarios nao Ia nulIcrcs. (Cono
ianlcn nos quaricis, nas isio sao ouiros
quinIcnios}. A Igrcja csia agando Iojc un gravc
crro conciido scculos airas, ao csloar a figura
dc un Crisio asscuado. Ha alguns anos, na
FoIba de So PauIo, lcvanici a Iioicsc dc Crisio
icr sido Ionosscual. O quc nao scria
inrovavcl, a ariir dos cscassos dados quc
icnos dc sua vida. Escandalo cnirc os lciiorcs
caiolicos.
Un adrc, quc dizia dirigir una insiiiuiao
oricniada ara c-gays, iclcfonou-nc ara
cicrnar sua indignaao. Dizia icr rccucrado
nuiios Ionosscuais c considcrava quc ncu
61
ariigo saloiava scu iralalIo. Eicrnci dc volia
ninIa csiucfaao. E-adrcs, acsar da
coniradiao cannica quc a crcssao inlica, cu
conIccia. E-gays, nunca vi.
Adniianos cniao quc Crisio fossc
Icicrosscual c sc rclacionassc con as nulIcrcs
dc scu cntouugc. Escandalo ianlcn. Para os
douiorcs da Igrcja Crisio nao icvc nulIcrcs. So
rcsian cniao duas Iioicscs, nada dignificanics
ara o dcus cncarnado. ou cra un nasiurlador
coniunaz, ou cra docnic. Ao ciirar a
scualidadc do Crisio, os adrcs o nuiilan cono
Ioncn. O Dcus caiolico assunc a carnalidadc
Iunana, cccio no quc cla icn dc nais carnal, o
sco. Nao sc dcvc culsar a naiurcza cla oria,
ja dizian os aniigos. Ela volia cla jancla. No
caso do clcro, csia voliando a galoc.
NicizscIc crcclcra nuiio lcn csia naiurcza
crvcrsa da Igrcja. En sua Lci conira o
Crisiianisno", dccrcia.
Atgo Pnco E uco quuquc to dc
untnutuczu. A nus ucosu csccc dc Ioncns c
o udc. cc cnsnu u untnutuczu. Contu o udc
nuo tcnos uzocs, tcnos u cusu du cocuo.
E no Ariigo Quario. u cguuo du custdudc
c unu Icu cxctuuo uu o untnutuu.
Dcsczu u udu scxuu, cnxouuIu-u con u
nouo dc nuo, cs o ucdudco ccudo contu
o csto sunto du udu.
62
Prcgar lilcrdadc scual nos dias quc assan
virou lugar conun, clo ncnos no Ocidcnic. A
Igrcja icra dc acciiar quc scus ninisiros icn sco
ou icra dc coniinuar fingindo quc nao vc o olvio,
o saccrdocio virando ofcio ara gays. Do onio dc
visia cannico, o Vaiicano icn razao. Ao scr
ordcnado, cnirc ouiros voios, o adrc faz o dc
casiidadc crciua. Esic voio, scgundo o canon
1088 do Codigo dc Dirciio Cannico, riva
inclusivc da ossililidadc dc casar, consiiiuindo
incdincnio dirincnic do nairinnio. Por csias
razcs, o voio crciuo dc qualqucr rcligioso dcvc
scr inscriio no livro dc laiisnos.
Quc o cunra cniao, cnquanio iivcr fc. Ha
alguns anos, un anigo narrou-nc una iragcdia
das loas, daquclas scn volia. Un saccrdoic ja
cnirado nos 60 anos, quc a Iavia crdido,
dclruou-sc solrc suas naos c concou a
cIorar.
Elcs roularan ninIa vida.
Foularan ncsno. Mas sc roularan, c
orquc dciou-sc roular. Tc c nclIor quc sc
crca un dos icus ncnlros do quc scja iodo o
icu coro lanado no infcrno", diz Maicus.
Orgcncs, icologo c auior dc Contra CeIso, lcvou
as Escriiuras ao c da lcira c coriou o scu.
Ora, ncn a Igrcja crc cn infcrno Iojc. Ou
clo ncnos dcsisiiu dc lrandi-lo cono ancaa.
En vcz dc coriar o ncnlro, nclIor coriar a fc.
nais saudavcl. E ncnos indolor. Sc una crcna
63
cnirisiccc a carnc, c sinlcs. lasia joga-la na laia
dc lio. Una vida roulada janais scra dcvolvida.
64

Sobre Roseana, Z Dirceu e Paiakan
15/3/2002

Ufancn-sc os lrasilciros. Ja icnos nocda
foric. Pclo ncnos c a rincira conclusao quc sc
odc iirar do 1,3 nilIao dc rcais cnconirados na
cnrcsa da govcrnadora Foscana Sarncy,
cnilIados cn flananics 26.800 noias dc 50. No
govcrno Sarncy ai, o cruzado csiava iao
dcsnoralizado quc as falcairuas cran iodas cn
dolar. Dcz cnirc dcz corruios rcfcrian as
vcrdinIas. Nos dias dc Collor, P.C. Farias janais
sc alaiaria ara caiar cruzciros da sarjcia. Hojc,
ja sc acciia nocda nacional. Dolciro virou coisa
olsolcia. Ncn iudo csia crdido. O nilIao do
MaranIao c un voio dc rolusia confiana no
Plano Fcal c na oliica cconnica dc Fcrnando
Hcnriquc Cardoso.
A Sarncy virou arara. Ncn o rcsidcnic da
Fcullica, ncn o ninisiro da Jusiia a Iavian
avisado rcviancnic do nandado dc lusca c
arccnsao. Cacocic dc coroncla, acosiunada a
conrar juzcs lons c laraios. A ncsna
sicologia do licIciro carioca Casior dc Andradc.
Quando foi csiourada sua forialcza, rcclanou.
Quc csccic dc olcia c cssa quc nao nc avisa
dc una dcvassa cn ncu cscriiorio?"
Covcrnadorcs c licIciros cn nuiio sc arcccn.
65
Nao ncnos indignados ficaran as alias
auioridadcs do Planalio con a indignaao da
govcrnadora. O dircior-gcral da Polcia Fcdcral,
Aglio Moniciro FilIo, foi curio c grosso.
Cunrinos ordcn judicial. Ordcn judicial nao
sc discuic. Toda ordcn cnanada da Jusiia
Fcdcral icn quc scr cunrida cla Polcia
Fcdcral". No ncsno ion sc ronunciou Marco
Aurclio Mcllo, rcsidcnic do Surcno Trilunal
Fcdcral. A Polcia Fcdcral cunriu un nandado,
c ordcn judicial c ara scr cunrida".
O nilIao do MaranIao fcz cair no
csquccincnio un lcn succdido golc no lolso do
coniriluinic. Pcrfciiancnic lcgal c con o jancgao
dc ninisiros. A Conissao dc Anisiia, criada con o
iniuiio csccfico dc rcconcnsar rcgiancnic os
narisias quc un dia quiscran iransfornar o
as cn una grandc Cula, arovou a conccssao
dc indcnizaao dc F$ 59,4 nil ara o rcsidcnic
do PT, dcuiado Josc Dirccu (SP}, or icr sido
olrigado a alandonar o Pas or onzc anos, no
rcginc niliiar. Esia c a vcrsao da Conissao.
Mcnlro do gruo icrrorisia ALN (Aliana
Lilcriadora Nacional}, Josc Dirccu rccclcu
ircinancnio cn Cula. Prcso or sua ariiciaao
na luia arnada, foi irocado clo cnlaiador
ancricano CIarlcs Ellricl, scqucsirado or ouiro
gruo icrrorisia, o MF-8. O aiual rcsidcnic do
PT, alcn dc cscaar da risao a qual fora
lcgalncnic condcnado ncdianic ouiro crinc,
66
un scqucsiro rccclc ainda una gorda
concnsaao clos anos cn quc dcgusiou o
anargo caviar do clio.
Para csia dccisao, nao calc nais qualqucr
iio dc rccurso. O dinIciro scra ago cn una
unica rcsiaao. Aos a assinaiura da oriaria
clo ninisiro da Jusiia, Aloysio Nuncs Fcrrcira
nao or acaso, ianlcn c-icrrorisia da ALN,
codinonc MaiIcus o roccsso scguc ara o
Minisicrio do Plancjancnio, rcsonsavcl clo
agancnio. Tudo cn fanlia. Ou nclIor, iudo cn
quadrilIa. Princiro os ncus, diria MaiIcus.
Duranic a diiadura, as croriacs" cigian
nciralIadoras. Agora, lasia una cancia. Anics,
inlicavan risco dc risao c dc vida. Hojc, sao
conccdidas cono Ionra dcvida a Icrois.
A ccciaiiva do rcsidcnic da conissao c dc
quc clo ncnos 40 nil cssoas arcscnicn
rcqucrincnios. O valor das indcnizacs odc scr
dc aic F$ 100 nil, isso scn falar nuna cnsao
csccial ncnsal dc aic F$ 10,8 nil naior
salario quc odc scr ago con rccursos da Uniao.
SuonIanos quc os ncnlros da Conissao dc
Anisiia scjan una nac ara con os ouiros 40
nil coiiadinIos, cono o foran con o icrrorisia
foragido Josc Dirccu. Para cfciios dc calculo,
arrcdondcnos csia sinaiica indcnizaao ara
60 nil rcais. SuonIanos quc scja csia a
indcnizaao ncdia a scr rccclida clos 40 nil
quc un dia icniaran iransfornar o as nuna
67
diiadura socialisia. Sc ainda conIco ariinciica,
isio da ... 2,4 lilIcs dc rcais. Scn falar na
cnsao csccial ncnsal dc aic F$ 10,8 nil. E
ainda Ia ingcnuos quc cnsan quc o crinc nao
concnsa. Para una inrcnsa cunlicc, nclIor
cnfocar os nagros caraninguas acIados no
cofrinIo da Foscana. Para nao assusiar o
coniriluinic.
Ordcn judicial nao sc discuic. Toda ordcn
cnanada da Jusiia Fcdcral icn quc scr
cunrida cla Polcia Fcdcral", diz o dircior da
Polcia Fcdcral. Eccio, lcn cnicndido, quando o
alvo da scnicna c o Ioncn quc odc salvar a
Iunanidadc". cono foi dcfinido cla inrcnsa
ancricana o caciquc Paulo Paialan. Por icr
csiurado, junio con sua nulIcr Irclran, a
csiudanic Slvia Lcicia, foi condcnado a scis anos
dc risao. O csiuro ocorrcu cn 1992, nas aic
Iojc o crininoso vivc livrc cono un assarinIo
cn sua rcscrva. O juiz Josc Torquaio Araujo dc
Alcncar ccdiu caria rccaioria dc risao do
crininoso, quc cIcgou na scia-fcira, dia 8 dc
naio, Dia Inicrnacional da MulIcr, Vara
Fcdcral dc Marala. (Enirc nilIarcs dc
nanifcsiacs fcninisias no Dia da MulIcr, nao
Iouvc una scqucr quc cdissc uniao ao ndio,
cn dcsagravo ncnina violcniada}. A Vara
ordcnou scu cunrincnio cla Polcia Fcdcral c
ja rcarou una cniicnciaria, cn Marala
ncsno, ara rccclcr o Ioscdc ilusirc. Paialan
68
avisou quc nao sc cnircga. Jadcr DarlalIo
csicndc gcniilncnic as naos quando lIc
arcscnian un ar dc algcnas. O Ioncn quc
odc salvar a Iunanidadc, nao. Fcfugiado na
aldcia Aulrc, o caciquc csiurador conia con a
roicao dc scisccnios gucrrciros (sic!} caiaos.
Scgundo os ldcrcs indgcnas, sua risao
rcrcscniaria una dcsnoralizaao ara a irilo c
colocaria ioda a conunidadc indgcna sujciia s
lcis da cidadc".
Tcnos cniao as lcis da cidadc". Quais scrian
as ouiras? As da sclva, ondc csiuro c lon,
digno c jusio? O caciquc Alioloro, foi iaaiivo.
Eu ja dissc, vou rcciir c vocc odc cscrcvcr a
quc o Paialan nao scra rcso or ningucn da
olcia. E qucn icniar cnirar arnado, scja na
aldcia Aulrc ou cn qualqucr ouira aldcia nossa,
icra dc cnfrcniar nosso ovo nuna gucrra. Vai
norrcr nuiia olcia c ndio."
Paialan icn ainda quairo anos dc cna a
cunrir, cn risao fccIada. Solrc csia dccisao
nao calcn rccursos, ois a scnicna ja iransiiou
cn julgado. Ordcn judicial c ara scr
cunrida", rosna o rcsidcnic do Surcno
Trilunal Fcdcral. Scra? Ou a nais alia
auioridadc da nagisiraiura nacional scra
dcsnoralizada or un lugrc? Qucn vivcr, vcra.
69

Vu Faz Vtimas
22/3/2002

A rcalidadc c avcssa oriodoia. Os faios sao
icinosos c, nao raro, iraian dc dcsnoraliza-la.
Aconicccu na Aralia Saudiia, cn 79, cn una
coa dc fuiclol. O faio foi rclaiado no jornal AI
MedIna, dc Fiad. Aldul FaInan El Oiaili, rico
concrcianic, assisiia o jogo cnirc a cquic
IiiiIad, dc DjcddaI, c a cquic AIli, dc Fiad.
Aldul iorcia or IiiiIad, sua nulIcr rcfcria
cncorajar os AIli. Para dcsgraa da scnIora El
Oiaili, scu iinc narcou un gol. Ela vilra c
Aldul ronuncia a fornula riiual.
En nonc dc Ala, cu ic rcudio.
O jogo coniinua. Os AIli fazcn un scgundo
gol, a scnIora Oiaili nao sc conirola c alaudc
scu iinc. Aldul rccic a fornula.
En nonc dc Ala, cu ic rcudio.
Para surcna dcsgraa da scnIora Oiaili,
cn una dcssas jogadas quc ncn ncsno un
ficcionisia ousaria criar, quis o dcsiino quc os
AIli narcasscn un icrcciro gol. Ela vilra. Aldul
ronuncia cla icrccira vcz a fornula faidica.
En nonc dc Ala, cu ic rcudio.
Ora, no Isla lasia quc o narido rcudic a
nulIcr ircs vczcs ara quc o divorcio sc
consunc. A ariir do icrcciro gol, a scnIora
Oiaili csiava no olIo da rua. O caso acalou na
70
coric coranica dc Mcca. Para sua soric, cn algun
lugar dissc Maonc. o divorcio nao scra valido sc
for ronunciado sol o incrio dc colcra circna".
En scvcro cdiiorial, o AI MedIna
anaicnaiizava nao o Corao, cvidcnicncnic, nas o
fuiclol. aic quando nossa olscssao clo fuiclol
coniinuara a dcsiruir o caraicr sagrado dc nossa
fanlia?"
A Aralia Saudiia, nais quc un as, c un
incnso oo dc cirolco dc roricdadc dc una
fanlia, a dos Saud. Da, Saudiia. Algo assin
cono sc o Drasil iivcssc cono nonc Sarncylandia
(Ala nos roicja!}. Os Esiados Unidos odcn csiar
fazcndo gucrra no Afcganisiao, nas os valcnics
quc jogaran dois Docings no World Tradc Ccnicr
roccdcn do as da fanlia do oo dc cirolco.
Din Ladcn c saudiia, sao saudiias os quadros da
Al Qacda, sao saudiias as nadrassas quc cn
iodo Ocidcnic rcgan o odio ao Ocidcnic.
Fao un raido dcsvio ara a Nigcria, dcois
volio ao oo dc cirolco dos Saud. Concnici, cn
crnica assada, a condcnaao ao laidaao dc
Safiya Husaini. Crinc? Tcr conciido adulicrio,
cnlora ja fossc divorciada. A scnicna dcvcria
scr cccuiada dia 8 dc naro. Safiya icvc a
vcniura dc conovcr a oiniao ullica curocia c
nais dc ncio nilIao dc assinaiuras (535.772 aic
as 13I30n dc onicn} foran aosias, so na
EsanIa, a una caria da Anisiia Inicrnacional,
cdindo ao rcsidcnic Oluscgun Olasanjo a
71
suscnsao da scnicna. Onicn ainda, EI Pas
noiiciava quc o govcrno dc Lagos Iavia dcclarado
inconsiiiucional a sIaria, a lci islanica cn quc sc
fundancnia a scnicna.
Prollcnas visia. csia dcclaraao odc
clcvar a icnsao no noric do as, ondc a
oulaao islanica c najoriiaria c rcfcrc a
larlaric. Esiao rcvisios confliios cn 12 dos 19
Esiados ondc csia inlaniada a sIaria. Scgundo
o aiual ninisiro da Jusiia, Kanu Agali, csia lci
viola os conronissos consiiiucionais nigcrianos
a rcsciio dos dirciios Iunanos c da nao-
discrininaao cn funao dc rcligiao ou sco. Ora,
cn junIo do ano assado, nais dc un nilIao dc
nuulnanos ariiciaran dc una nanifcsiaao,
na cidadc scicnirional dc Kano, cigindo a
inlcncniaao da sIaria. Un nilIao dc cssoas
cigindo a rcscrvaao do dirciio dc naiar
nulIcrcs a cdradas. O quc dcvc roorcionar-
lIcs, ccriancnic, un incnso razcr. rdua c a
luia conira a csiuidcz.
Falar nisso, volio Aralia dos Saud, aquclc
as dc valcnics quc jogan fanaiicos iloiando
avics conira rcdios quc alrigan civis. Mais
una vcz, a rcalidadc nanifcsiou scu asco
oriodoia. La cisic, c lon lcnlrar, una coiica
olcia, a da Conissao ara a Pronoao da
Viriudc c Prcvcnao do Vcio. No Ocidcnic, o
Esiado c nais cauio. A olcia lusca a rcvcnao
dc crincs, quc sao dcfinidos con rccisao cla
72
lci. Ja una olcia ronovcndo a viriudc, isio c
ccrcsccncia dc Esiados icocraiicos, ondc
rccciios rcligiosos icn fora dc lci.
Un inccndio irroncu cn una cscola cn
Mcca. Mcca c aqucla cidadc ondc nilIcs dc
nuulnanos dao scic volias, a cada ano, cn
iorno a un fragncnio dc ncicoriio con 25 cn dc
conrincnio. Na Iora da fuga ao inccndio,
quinzc ncninas foran foradas a voliar ara a
cscola clos viriuosos oliciais ronoiorcs da
Viriudc c Prcvcnao do Vcio. o quc nos conia o
jornal AI IqtIsadIya. Moiivo. cra ccado vc-las
scn o vcu c a alaya (una csccic dc iunica}.
Morrcran calcinadas.
A cigcncia do vcu no nundo nuulnano
dccorrc dc un dialogo, no Corao, cnirc Maonc c
scu cunIado Onar. Diz Onar. , rofcia. Diz a
iuas nulIcrcs, diz a iuas filIas c s csosas dos
crcnics quc coloqucn un vcu solrc scu vcsiido c
assin culran o rosio da forna nais convcnicnic,
dc nodo quc nao ossan scr rcconIccidas c
confundidas con as cscravas ou nulIcrcs dc
naus cosiuncs".
A fala do cunIado virou dogna. Ocorrc quc o
vcu c acnas a onia do icclcrg. Sol o vcu, jazcn
a oligania, a allaao do cliioris, a cscravidao, a
vcnda nairinonial, o alandono ou rcudio (vidc
o caso El Oiaili}, a falia dc insiruao fcninina c a
inicrdiao dc accsso a cnrcgos qualificados.
Para FafaI, jornalisia dc Alu DalIi, caiial dos
73
Enirados ralcs Unidos, a cnanciaao da
nulIcr aralc racIaria a Iicrarquia islanica".
A cigcncia do vcu csia rovocando gravcs
confliios nos ascs ncridionais da Euroa. Na
Iialia, gruos nuulnanos cigcn o dirciio dc
una nulIcr aralc usar o vcu inclusivc na
caricira dc idcniidadc. Na EsanIa,
rcccnicncnic, ionou a rincira agina dos
jornais o caso dc una ncnina, cujo ai a roiliu
dc ir cscola orquc nao odc usar vcu duranic
a aula. Nao lasiassc isso, dcscolriu-sc quc na
Andaluzia c CaialunIa ccnicnas dc ncninas, cn
sua naioria narroquinas, sao vcndidas cn
nairinnios forados, duranic suas viagcns dc
fcrias". Os aralcs nigran ao Ocidcnic ara
naiar a fonc c qucrcn inor civilizaao quc os
acolIc scus larlaros cosiuncs.
O cisodio cn Mcca sucrou iodos os
confronios cnirc a rcalidadc c a oriodoia. Daiias
nacIos, csics scnIorcs do as dos Saud! Nao
lIcs falia coragcn ara cnfrcniar o Crandc Saia.
Anic o Iorror a vcr un rosio nu, os valcnics
oliciais cncolIcn o ralo cnirc as crnas c fazcn
rccuar quinzc crianas ara una noric avorosa
nas cIanas.
74

"Eu Sou o Que Sou"
29/3/2002

Eu sou o quc sou", dizia Lula, ainda Ia
ouco, cn cnircvisia ao PasquIm.. Provavclncnic
clc nao saila qucn foi o uliino crsonagcn a
fazcr afirnaao iao cnfaiica. En xodo, Moiscs
qucr salcr dc Jcova o quc dira aos filIos dc Isracl
quando lIc crguniarcn qual c o scu nonc.
Fcsondc Dcus a Moiscs. EU SOU O QUE SOU".
Dissc nais. Assin diras aos olIos dc Isracl. EU
SOU nc cnviou a vos".
Tcndo convivido con conunisias loa aric
dc ninIa vida, assci a conIccc-los c a scus
rcflcos. Nao sao nuiio conlcos. Diria alias
quc sao dc una singclcza circna. O niliianic, a
cada nanIa, sc olIa no csclIo, vc sua
dcficicncia naior c sai a joga-la no rosio dc qucn
nao gosia. Os ciisias, Icrdciros Iisioricos do
narisno, conscrvan os ncsnos rcflcos
condicionados. Diiaioriais, acusan dc diiaioriais
qucn qucr quc lIcs faa oosiao. Condcnan a
falia dc lilcrdadc dc inrcnsa c rocn un
consclIo dc conirolc da inrcnsa. Scdcnios cla
ossc do odcr, acusan dc donos do odcr os
quc la cIcgaran anics. Eccio os dcsoias quc
ariician da ncsna idcologia, c claro.
Ouiro dia, un dcsics ccnlarcs ingava o
cla dos Sarncy. Elcs dcicn o odcr Ia irinia
75
anos". Nao rcsisii ao azo c nc iniroduzi na
convcrsa. Don, cu conIco un ouiro quc dcicn
o odcr Ia 43 anos". O ciisia rcagiu cono un
iigrc fcrido. Nao odcs conarar o MaranIao dos
Sarncy con a rcvoluao culana". Nao c facil,
Iojc, ara os niliianics dc un ariido cujo ldcr c
unIa c carnc con cl Surcno Conandanic,
ingar a dinasiia dos Sarncy.
Un sinlcs nandado dc lusca c arccnsao
foi o suficicnic ara dcnolir a candidaiura vazia
dc Foscana Sarncy. Quando a candidaia concou
a aroinar-sc dc Lula nas csquisas, cIovcran
as acusacs or aric dos ciisias. candidaia
sada do nada, niio criado cla ndia, Collor dc
saias, cic. O PT olIou aicniancnic ara scu
candidaio c airiluiu iodas suas dcficicncias
advcrsaria. Pois Lula surgc do nada. Dc iornciro
nccanico vira ldcr dc grcvcs no ADC. As
csqucrdas univcrsiiarias, inludas do vclIo
sonIo narisia do ocrariado no odcr,
guindan-no do dia ara noiic a candidaio
rcsidcncia. Do carro dc son ara o Planalio.
Scn assar ncn ncsno cla ccricncia dc
adninisirar una rcfciiura. Lula c un ldcr
cIocIo, fciio a nariclo, cla USP c cla Igrcja
Caiolica. Tao ou nais vazio quc Foscana.
Da rincira candidaiura ara ca, fora una
assagcn clo Lcgislaiivo cono dcuiado
assagcn da qual nao sc conIccc ncnIun
noncnio dc lrilIo Lula nada acrcsccniou a
76
scu currculo. Vivc dc una aoscniadoria
olsccna, quc janais sc rcocuou cn csicndcr a
scus colcgas dc grcvc. Duranic largos anos, vivcu
graas aos favorcs dc un cnrcsario. Nao icnos
noicia alguna dc quc icnIa arovciiado scu ocio
ara csiudar. Do alio dc scu cgo colossal,
diariancnic alincniado or una ndia cunlicc,
o EU SOU ciisia, con a nodcsiia iica da
divindadc, afirna. NcnIun candidaio c nclIor
do quc EU", ME considcro o candidaio nais
rcarado dc iodos". Scqucr donina o vcrnaculo
c rcicndc assunir a surcna curul do as.
Faliou ao candidaio cnicndcr una ciiqucia
lasica da dcnocracia. Nao calc a clc, nas ao
clciior, fazcr ial afirnaao.
Nao sc cdc a Lula un curso univcrsiiario.
Dilona univcrsiiario Ia nuiio nao rina con
inicligcncia ou lucidcz. A univcrsidadc lrasilcira
foi o agcnic difusor da csic narisia no as.
na univcrsidadc c na Igrcja Caiolica c nao no
ocrariado quc csiao os iniclcciuais quc inflan
a vaidadc inconcnsuravcl dcsic scnIor, quc
rccic cIavcs narisias scn ncsno salcr o quc
scja narisno. O quc sc cdiria, dc qucn osiula
a rcsidcncia da Fcullica, c una culiura
nnina cn naicria dc Iisioria, assada c
conicnoranca, dc ccononia c icoria oliica. E
ccricncia adninisiraiiva. Isio o candidaio nao
icn. Aic Iojc as csqucrdas sao rodigas cn
coniar iadas solrc a falia dc culiura dc Cosia c
77
Silva. Mas Cosia c Silva fcz Escola Miliiar, cujo
accsso nao c ara qualqucr acdcuia. As
csqucrdas ignoran solcncncnic a inculiura dc
scu cancao, cuja incaacidadc dc ir alcn da
rincira agina dc un livro foi aicsiada or fonic
insusciia. Lus Carlos Prcsics, o assassino dc
Elza Fcrnandcs c Icroi dc Lula c Tarso Ccnro.
Nada cono a rcalidadc ara dcsnascarar
niios. Concniando a invasao da fazcnda dc
Fcrnando Hcnriquc, dissc Josc Scrra. Sao
lolcIcvisias dc scgunda classc". Por lolcIcvisias
dc rincira classc, o vclIo lolcIc Josc Scrra
cnicndc os lolcIcviqucs russos quc invadiran o
Palacio dc Invcrno, fazcndo a Fussia c o nundo
soviciico rcgrcdir nais dc un scculo cn 70 anos.
Agrcdir a insiiiuiao rcsidcncial c agrcdir o
naior snlolo das insiiiuics dcnocraiicas",
dissc Faul Jungnann, ouiro lolcIc dc rincira
classc. una aao oliica, violcnia, quc nao
odc scr crniiida", dissc o c-assalianic dc
ircns c c-icrrorisia c Iojc ninisiro da Jusiia
Aloysio Nuncs Fcrrcira, codinonc Maicus. Esiao
coniriluindo ara o auncnio da violcncia no
as", dissc ouiro vclIo lolcIc, Iojc ldcr do
govcrno no Scnado, o scnador AriIur da Tavola.
Nao conicn con o ariido ara ncnIuna
avcniura oliica ou ncdida fora da lci", avisou o
lolcIc Josc Dirccu, conanIciro dc arnas do
icrrorisia Aloysio Nuncs.
78
Mas a crola coulc ao EU SOU do PT. O
ariido cscrou un cadavcr rovidcncial, quc
cairia cono una lcnao ncsic crodo clciioral.
Nao ocorrcndo norics, EU SOU sc nanifcsiou.
Sou conira a invasao casa do rcsidcnic, cono
sou conira a invasao da casa dc qualqucr cidadao
lrasilciro". Quc ial conunicar csia osiao ao
canarada Olvio Duira, quc acala dc afasiar o
conandanic dc una aao quc visava coilir a
invasao da larragcn dc Darra Crandc, no Fio
Crandc do Sul?
Lula c scu ariido scnrc foran conivcnics
con invascs dc icrras, icrrcnos c rcdios
ullicos. A invasao dc roricdadcs alIcias
clcgcu dcuiados c vcrcadorcs ciisias.
Prcicndcra Lula quc, do dia ara a noiic, algucn
ossa dissociar o PT do MST? Sc rcicndc, csia
sulcsiinando a ncnoria do clciior.
Esic crsonagcn inculio janais adninisirou
a folIa dc agancnio dc una rcfciiura do
inicrior. Vivc Ia nais dc vinic anos dc fuiricas c
nordonias. E considcra-sc nada ncnos quc o
nais rcarado dos candidaios a gcrir a
conlca ccononia dc un as rollcnaiico dc
quasc 200 nilIcs dc Ialiianics. Para vcrgonIa
dc nossa univcrsidadc, conia con o aoio da cliic
acadcnica da naao. Para qucn culiiva ainda o
lon scnso, a Iioicsc dc quc scja clciio c una
vcrgonIa.
79
Mas vcrgonIa ncsno c quc or ircs vczcs
icnIa sido scgundo colocado cn clcics
rcsidcnciais. Dcsia nancIa indclcvcl, o Drasil
janais sc rcdinira.
80

Terror Explode Ventres
5/4/2002

O lciior dcvc csiar lcnlrado da cIanada
gucrra no Afcganisiao, suonIo. Foi onicn, cn
vcrdadc ainda nao icrninou. Mas curia c a
ncnoria das gcnics c raida a circulaao dos
jornais. A gucrra, agora, c no Oricnic Mcdio. Sc o
lciior ainda lcnlra da cnuliina, dcvc ianlcn
lcnlrar daquclcs rosios sorridcnics, dcnics
lindos, quc inundaran as aginas dos jornais,
aos o dcscnlarquc dos soldados ancricanos no
Afcganisiao. Pclo quc sc odia dcduzir das foios,
dcniisia norrcria dc fonc naquclas lagas. As
nclIorcs dcniaduras do as, cscolIidas a dcdo
clos foiografos, assuniran as rinciras aginas
dos jornais. A ncnsagcn cra clara. o Ocidcnic,
anarado cn scu odcr lclico, dcvolvia o sorriso
s olrcs nulIcrcs nuulnanas. Os nalvados
ialclan, quc furiavan s nulIcrcs o sorriso,
iivcran suas organizacs dcsnanicladas.
As lagrinas dcrranadas cla dcsiruiao do
World Tradc Ccnicr ja sccaran, o Afcganisiao
saiu das rinciras aginas c as dcniaduras
cslcndidas ianlcn. Os ialclan saran dc ccna
c scus ldcrcs luscan rcfugio cn ascs
cunliccs nuulnanos. O lciior viu as uliinas
foios do Afcganisiao? MulIcrcs dc lurla nas
ruas, ou caninIando or cnirc iunlas no
81
dcscrio. Os orcssorcs suniran. Mas a lurla
voliou. Para ficar.
SIadi Tulasi, 22 anos, 14 norios. Aldcl
Dasci OdcI, 25 anos, 22 norios. Fafai Alu Dyal,
20 anos, scis norios. MoIanncd DaragIncI, 18
anos, novc norios. Esia c a lisia dos noncs,
idadcs c fciios dos uliinos alcsiinos suicidas,
quc sc cnvolvcn cn lonlas c sc clodcn cn
ncio a judcus cn Isracl. A idadc c significaiiva. O
nais vclIo icn 25 anos. Para a rcvoluao,
usarcnos os jovcns. sao csiuidos c cniusiasias,
dizia o cscriior argcniino Folcrio Arli.
Una csiuidcz inconcnsuravcl, or si so, nao
clica csics gcsios. rcciso un cniusiasno
ianlcn inconcnsuravcl. Esics olrcs dialos
alcsiinos quc sc convcricn cn lonlas
Iunanas sao rogranados dcsdc o lcro ara o
naririo. Crccn quc, sc norrcrcn naiando,
ncrcccrao o araso c scrao rccclidos or scicnia
virgcns. Un dclcs, ao salcr quc iinIa sido
cscolIido ara norrcr, cIorou dc fclicidadc. Suas
fanlias rccclcn gordas rcconcnsas dc
dirigcnics c organizacs aralcs, clas norics
dos filIos nariircs. Ha Esiados financiando o
icrror. Onicn ainda, Saddan Husscin auncniou
dc U$ 10 nil ara U$ 25 nil a doaao cnviada cn
dinIciro aos arcnics dos Ioncns-lonla. Isio
scn falar no rcsigio dccorrcnic do nassacrc.
Tcrrorisias, dira o lciior. Tcrrorisias? Nao c
lcn assin. Ha qucn discordc. A Organizaao da
82
Confcrcncia Islanica (OCI}, quc cnccrrou ncsia
quaria-fcira sua rcuniao ninisicrial cn Kuala
Lunur, Malasia, cniiiu una dura condcnaao a
Isracl c ao icrrorisno cn gcral. Mas na Iora dc
dcfinir o quc c un aio icrrorisia, rcjciiou una
roosia dc condcnaao ao Hanas c JiIad
Islanica, cujos ncnlros sc clodcn cn
aicniados conira civis israclcnscs. Nao lasiassc
csia rcjciao, na scgunda-fcira os ninisiros
assinaran un icio quc clogia a alcnoada
iniifada" dos alcsiinos.
A naiana nuiua icn-sc inicnsificado nas
uliinas scnanas cn Isracl. (Qualqucr dia, ainda
laic cn nuncros as carnificinas dc fin-dc-
scnana cn Sao Paulo}. Cono scnrc aconiccc
nas criscs no Oricnic Mcdio, a gucrra csia sc
iransfcrindo ara a Euroa. Sinagogas ja foran
inccndiadas na Frana c AlcnanIa. Sc o
Ocidcnic da dc onlros quando ncgros
nassacran ncgros na frica ncgra, nassacrc cn
Isracl c difcrcnic. coisa dc lrancos c rovoca
ncsic ncsno Ocidcnic rofundas arccnscs.
Ocidcniais sc crgunian quando csia agonia icra
fin.
Nao Ia rcsosias visia. Mas algo sc odc
afirnar. O naa da Palcsiina c un alsurdo
nonsircngo gcooliico. Enquanio Isracl nao
rccuar dc scus cncravcs cn icrriiorio alcsiino,
nao sc odc cnsar cn az. Sc Ioncns-lonla
sao louvados cono Icrois, sc suas fanlias sao
83
rcgiancnic rcconcnsadas cla dor rovocada a
ouiras fanlias, sc candidaios ao suicdio cIoran
dc fclicidadc, sc a iniifada c alcnoada, sc
csiadisias sc rccusan a cIanar icrrorisia dc
icrrorisia, o nassacrc janais icra fin.
Wafra Idrccs, 28 anos, un norio. Darccn
Alu AisIcI, 21 anos, ircs soldados fcridos. Ayai
AlIras, 18 anos, dois norios. Dc novo, os jovcns
cniusiasias c csiuidos. Dcsia vcz sao nulIcrcs.
A nais vclIa ncn cIcgou nciadc da vida. O
icrror alcsiino conscguiu inovar. surgc, ncsic
ano da graa dc 2002, una nova alavra na
ndia, nulIcr-lonla. Nao odcria faliar ncsia
ncsna ndia una fcninisia iardia c dc oucas
luzcs, suficicnicncnic irrcsonsavcl ara louvar a
nova conquisia dc scu sco.
A suc Icsognc coulc a Marilcnc Fclinio, da
FolIa dc Sao Paulo. Eicrna dcfcnsora das iorcs
landciras quc o cngcnIo Iunano concclc, a
colunisia considcra quc c clo suicdio quc as
nuulnanas sc igualan aos Ioncns. As
nulIcrcs-lonlas nuulnanas sao a glorificaao
do suicdio clo csioicisno, clo auio-sacrifcio
clas agcn no iniuiio dc quc a jusia dcfcsa do lcn
ullico rcvalca solrc o dirciio do agrcssor ao
coro c vida".
Ora, no nundo nuulnano, ncn clo
suicdio a nulIcr sc iguala ao Ioncn. A
jornalisia dcnonsira dcsconIcccr a Iisioria dc
onicn. Para o sacrifcio, aic nulIcr scrvc.
84
Aconicccu na gucrra da Argclia. na Iora dc
carrcgar lonlas ara naiar franccscs, a nulIcr
icvc un acl a dcscncnIar. Finda a gucrra,
voliou ara a cozinIa fazcr cuscuz. Hojc, sc nao
usar vcu, corrc o risco dc icr o rosio dcsfigurado
ara scnrc con acido. Cono as afcgas.
Enquanio scrvian cono cccraao dos ialclan,
cilian scus lclos dcnics. Dcrroiados os ialclan,
volian a cscondcr o rosio na lurla.
Fanaiisno c ignorancia andan scnrc dc
naos dadas. A insiicncia da jornalisia c
iananIa, a onio dc falar cn quilos dc dinaniic
quc carrcgan or laio das scic saias do ador
(sic!}". Ora, o cIador c usado clas iranianas.
Consisic cn una caa rcia quc cscondc iodo o
coro c dcia o rosio dcscolcrio. Foi roilido
icnorariancnic clo a Fcza PalIcvi c nada icn
a vcr con alcsiinas.
Ccrar norics, ao longo da Iisioria, scnrc foi
ofcio nasculino. Ccrar vida, or naiurcza c
dcfiniao, c airiluio fcninino. Os icrrorisias
alcsiinos, cn sua insania, assaran a usar
vcnircs cono lonlas. Aic a, nada dc csaniar.
Tcrror nao icn ciica ncn liniics. O quc causa
csccic, cn un jornal quc sc rcicndc dcfcnsor
dos dirciios Iunanos, c ouvir una jornalisia
glorificando o icrror. Logo agora quc o icrror
assou a clodir nulIcrcs.
85

Cristo em Meio ao Tiroteio
12/4/2002

Ncsics dias cn quc jornalisias dc vcrlo facil
vcsicn as alcsiinas con o cIador das iranianas,
ouco csania quc os jornais icnIan fciio Crisio
nasccr cn Dclcn. En ioda grandc inrcnsa
lrasilcira, lcnos quc 200 ou nais aiiradorcs
alcsiinos csiao rcfugiados na Daslica da
Naiividadc, cn Dclcn, ondc scgundo a iradiao
crisia, Crisio icria nascido". E nao so na
inrcnsa iuiniquin. Sc vocc cgar o
AItonbIadet succo, o CorrIere deIIa Sera
iialiano, o Monde ou o LIbratIon franccscs, o EI
Pas csanIol, cnfin, qualqucr jornal do noric ao
sul da Euroa, lcra quc a igrcja da Naiividadc
assin sc cIana orquc la nasccu o Crisio. Una
csircla dc raia con 14 onias foi asscniada no
cIao da laslica clos franciscanos cn 1717, con
a inscriao. Aqui nasccu Jcsus Crisio, da Virgcn
Maria". Ja nao lasia fazcr o nazarcno nasccr cla
aricnogcncsc, cono ccrios ulgcs da lavoura.
Prcicndc-sc agora quc icnIa nascido cn Dclcn.
una invcrdadc nuiio convcnicnic nos dias
quc corrcn. Aquclcs sanios nariircs alcsiinos,
quc nao Icsiian cn clodir-sc a si ncsnos cn
dcfcsa dc scus nolrcs idcais dcsdc quc lcvcn
ouiros junios , rcfugian-sc da sanIa do
Ecrciio dc Isracl no ncsno local ondc nasccu o
86
Dcus-ncnino, crscguido clos cslirros dc
Hcrodcs. Ao luscar rcfugio no local ondc nasccu
a criana crscguida, os alcsiinos iniroduzcn
na dana nacalra una icrccira aric, a Igrcja dc
Fona, quc aic agora nada iinIa a vcr con o
lailc. O Vaiicano ja soliciiou inclusivc quc Isracl
rcsciic os acordos ara roicgcr os lugarcs
sanios", anunciou o oria-voz do aa, Joaqun
Navarro Valls.
Quc a Igrcja considcrc sanio un lugar ondc
laniou un icnlo, cnicndc-sc. Para rcforar a
lcnda, criou aic ncsno una Praa da
Manjcdoura. O quc nao sc cnicndc c quc a
grandc inrcnsa afirnc quc Crisio nasccu cn
Dclcn. Nao c concclvcl quc jornalisias dc iodo o
Ocidcnic janais icnIan ouvido falar dos
EvangclIos, ondc Crisio c cIanado o icno iodo
dc nazarcno. So nos rcsia airiluir a nudana dc
local a un cvidcnic roosiio dc naniular
cnocs.
EvangclIos qucr dizcr loas novas, loas
noicias. Os cvangclisias sao os rinciros
jornalisias da cra crisia. Sc c ofcio dos rofcias
fazcr rofccias, o do jornalisia c rclaiar faios. E o
faio inconicsic, acciio clos Iisioriadorcs, c quc
Jcsus nasccu na olscura Nazarc, cqucna c
dcsconIccida cidadc da Calilcia. Nos EvangclIos,
c cIanado o icno iodo dc nazarcno. En sua
cruz, Pilaios nanda inscrcvcr. Jcsus nazarcno,
rci dos judcus". Vcrdadc quc Maicus cscrcvc.
87
Tcndo, ois, nascido Jcsus cn Dclcn da Judcia,
no icno do rci Hcrodcs..." No fundo, quis
adaiar o nascincnio a aniigas rofccias.
Scgundo Fcnan, Nazarc nao c ciiada ncn no
Aniigo Tcsiancnio, ncn or Joscfo, ncn no
Talnudc. Alcn do nais, disscra Miqucias. Mas
iu, Dclcn Efraia, osio quc cqucna ara csiar
cnirc os nilIarcs dc Juda, dc ii c quc nc saira
aquclc quc Ia dc rcinar cn Isracl". Cono scus
colcgas Iodicrnos, Maicus irazia no sanguc csia
icndcncia do jornalisno conicnoranco, dc
adaiar os faios visao quc sc icn do nundo. A
rcalidadc quc sc lic. Enquanio Nazarc da
Calilcia cra un vilarcjo annino, Dclcn da
Judcia oriava o rcsigio dc aniigas rofccias.
Quc nasccssc cn Dclcn, orianio. Mas or nais
onias quc icnIa a csircla dc raia dos
franciscanos, nazarcnos nasccn cn Nazarc.
Sc a Igrcja ronana insialou or conia roria
a nanjcdoura cn Dclcn, una inrcnsa laica nao
icn razao alguna ara assnuir as falsificacs
vaiicanas. Ouira c a razao dc adcrir a csic
cnlusic. c convcnicnic quc Crisio icnIa nascido
la, ara quc sc iransfornc cn viina crscguida o
icrrorisia alcsiino.
Sc Ia Ioras cn quc convcn airiluir a Crisio
o quc dclc nao c, surgc ianlcn aqucla cn quc
convcn rciirar dc Crisio o quc a clc cricncc.
Aos os aiaqucs do 11 dc scicnlro, dissc Ccorgc
W. DusI no Congrcsso ancricano. Todas as
88
nacs, cn iodas as rcgics, agora icn una
dccisao a ionar. ou csiao conosco ou csiao con
os icrrorisias". Traduzindo. ou csiao conosco ou
csiao conira nos. DusI foi incdiaiancnic iaado
dc arroganic, nazisia, fascisia c ouiras ianias
daquclas gcniilczas cn quc os jornalisias sao
rodigos quando qucrcn saianizar algucn.
Zlignicw Drzczinsli, c-asscssor dc Jinny
Caricr, vai nais longc. Isio c lcninisno".
Scgundo Drzczinsli, Vladinir Lcnin icria usado
una frasc scnclIanic nos scus cscriios. Qucn
nao csia conosco csia conira nos".
Ocorrc quc aqucla frasc nao c fascisia ncn
lcninisia. crisiianssina. Esia naquclas
rcoriagcns quc cnlasan a crisiandadc, os
EvangclIos. Qucn nao c conigo, c conira nin; c
qucn conigo nao ajunia, csalIa", diz Crisio cn
Maicus. A ncsna frasc c rcciida cn Lucas.
Crisio csia no ncio do iiroicio. Quando convcn
csqucccr una frasc sua, csquccc-sc a frasc ou sc
a airilui a Lcnin. O quc nao sc odc c airiluir a
DusI scniincnios crisiaos, or nais fanaiisno
quc iais scniincnios inliqucn. Quando c
convcnicnic quc nasa cn Dclcn, a inrcnsa fa-
lo nasccr cn Dclcn. Sc os gucrrilIciros
alcsiinos csiivcsscn rcfugiados cn una igrcja
cn Nazarc, Crisio icria nascido la, disio nao
icnIanos duvidas.
Lust Iut not cust, o scnador Eduardo
Sulicy, scnrc iao cauio cn suas afirnacs,
89
ianlcn caiu na arnadilIa do vcrlo facil, no
rograna inaugural da cananIa ciisia.
Caraniiu quc scra un anjo quc dara iodo scu
soro" a Lula. Ora, anjos nao soran. Nunca
soraran. Qucn sora c o vcnio. Ou Jcova. O
Dcus judcu quando sora, scja cla loca, scja
clas vcnias, gcra cfciios ircncndos. anonioan-
sc as aguas, as corrcnics aran c os alisnos
coalIan-sc no coraao do nar. Scu soro c scu
uuI, alavra quc cn Iclraico significa ianio
vcnio cono Ialiio ou csriio. Pncunu, cn grcgo.
Ou scja, o Esriio Sanio. Quc conianinou os
aosiolos no dia dc Pcniccosics, quc concaran
a falar ouiras lnguas, confornc o Esriio lIcs
dava o odcr dc sc crinircn". Pncunaiicos
(ncunutIo} cran os aosiolos quc colaloravan
con Paulo. O ncunaiico scnador, sc quiscr dar
scu ruaI a Lula, nao odc sc rcicndcr anjo, nas
divindadc. Scn falar quc o Vaiicano, ialvcz ara
rcvcnir csia icndcncia ciisia dc criar cniidadcs
nciafsicas, dccrciou ncsia scnana quc so ircs
anjos odcn icr nonc. Migucl, Calricl c Fafacl.
Anjo Eduardo nao cisic.
90

Ns Tambm Temos Pedfilos
19/4/2002

Alcn dc criar crincs c dcsasircs incisicnics,
ara consuno do grandc ullico, a grandc
inrcnsa icn csiinulado a crininalidadc no
Drasil.
O lciior dcvc csiar lcnlrado das ancaas dc
aicniados con aniraz, logo aos o 11 dc
Scicnlro. As ancaas cran cndcrcadas aos
Esiados Unidos. Mas c claro quc a grandc c
inorianic naao dos iroicos nao odcria
crnancccr inunc sanIa icrrorisia dos
ialclan. Mcs scguinic, o aniraz ja cra nosso. E
ouiulro foi cnconirado un o lranco cn un
aviao da LufiIansa cIcgado ao Fio. Dia scguinic,
una caria con a lacicria icria sido cnviada
corrcsondcnic do New York TImes no Fio. O
cniao ninisiro da Saudc, Josc Scrra, scdcnio dc
ndia, anunciou un lano ara inicnsificar a
vigilancia nos corrcios c acroorios c una aao
conjunia da Vigilancia Saniiaria, Fccciia Fcdcral,
Polcia Fcdcral, da Infracro, do Dcariancnio dc
Aviaao Civil c dc cnrcsas cnvolvidas na
scgurana dc acroorios c acronavcs.
Guerro oo Terror - Nem o Bros11 esoopo
do omeoo dos ormos qu1m1oos e b1o1g1oos
nancIcicava un jornal do Fio. Pcna quc nao
cra aniraz. Ncn no aviao, ncn na caria.
91
O lciior dcvc ianlcn lcnlrar dc Lorcna
Dollii, quc coriou o cnis dc scu narido, JoIn
Dollii, cn junIo dc 93, con una faca dc
cozinIa. Foi alsolvida cn janciro dc 94 sol a
alcgaao dc insanidadc icnoraria". No ncsno
ano, ja inIanos nossas coriadoras dc cnis
naiivas. En julIo, no Parana, una agriculiora
coriou un icsiculo dc scu conanIciro. Cono
nos EUA nada sc crdc, iudo sc iransforna, ja
cn janciro dc 95, JoIn Dollii lanava scu vdco
orn Bobby Uncut (Dolly Scn Corics} na
Ancrica Laiina.
Mais cnis dcccados Drasil afora. En junIo,
una dona-dc-casa coriava o cnis do narido cn
Dauru. En ouiulro, un cvangclico coriou o
rorio cn CuarulIos, ara nao ccar". En
novcnlro, cn Cano Lino, un noniador dc
novcis lcvou 40 onios no cnis quc sua nulIcr
icniara arrancar a unIadas. En novcnlro dc 96,
cn Cariacica, una csiudanic dcccou o do
nanorado. En janciro dc 97, cn Salvador, una
csiudanic gravida dc oiio ncscs icniou dcccar o
cnis do scu narido, cnquanio csic dornia. Vinic
onios. Ainda cn janciro, cn Marlia (SP}, una
nulIcr coriou 70% do dianciro do cnis do
narido, dcois dc una discussao. En fcvcrciro,
cn Pouso Alcgrc (MC} un cdrciro icvc o orgao
coriado or un inior dc arcdcs, conanIciro
dc sua c-nulIcr. E or a vai. O insiruncnio
rcfcrcncial c scnrc aquclc nais nao das
92
donas-dc-casa, a faca dc cozinIa. Alcluia. nos
ianlcn icnos coriadoras dc cnis.
No incio dos 90, cdofilia virou crinc da
noda na Euroa c Esiados Unidos. Nao odanos
ficar airas. A grandc inrcnsa iraiou logo dc
cnconirar un cdofilo dos lons. En 94, os
jornais conscguiran un, o lancario Paulo Scrgio
do Esriio Sanio. Scgundo a FoIba de So
PauIo, icria fciio sco anal con 80 garoios c
naniido rclacs anigavcis" con ouiros 150.
Tcria ainda un diario con 600 noncs anoiados.
Scgundo o Clolo, do Fio, o iarado" confcssara
rclacs con 150 c icria un diario con 560
noncs. Para O Estado de So PauIo, scrian 570
noncs dc garoios, iodos clcs aliciados clo raaz.
Na FoIba da Tarde os noncs cran 580. No
Jornal do Drasil, 605. Scgundo a Polcia Civil,
icniara scduzir 638 garoios nos uliinos novc
anos, c adniiido algun iio dc rclaao scual
con 230 ncninos. Bonor1o preso ops
obusor de 2SD men1nos nancIcicou a FoIba
de So PauIo.
Dc rccnic, suliio silcncio. Esriio Sanio sc
volaiiliza. Fcvisiici os arquivos da FolIa dc 1995
a 2001. Silcncio alsoluio. Nao Iouvc cniao
julgancnio do Cillcs dc Fais naiivo? A quanios
anos dc risao foi condcnado o auior dc ianios
crincs Icdiondos, cn nuncros janais visios no
as? Nada consia nos jornais nos uliinos scic
anos aos a ocorrcncia" dos crincs. cono sc
93
Esriio Sanio janais iivcssc cisiido. En lusca
dc un cdofilo, a inrcnsa criou una lcnda cn
iorno a un olrc coiiado. Consiaiado o crro, nao
nais sc fala no assunio.
Mas rccisavanos dc cdofilos, ara
cquiararno-nos ao Princiro Mundo. Ainda cn
naro dc 94, surgc un rovidcncial foco dc
cdofilia cn lcna Sao Paulo. Duas nacs acusan
a Escola dc Educaao Infaniil Dasc, localizada no
lairro da Aclinaao, dc usar scus filIos cn
filncs c foios ornograficos. Una ncnina c un
ncnino, anlos dc quairo anos, icrian sido
violcniados.
Fcsia nos jornais, radio c iclcvisao.
Dcscolriu-sc una casa grandc con cana
rcdonda, ara ondc un cruciro lcvaria as
crianas ara orgias. Pcruciros lolinavan as
criancinIas duranic o irajcio. MclIor ainda.
Iavia un local grandc con varios quarios con
varias canas rcdondas. Scgundo o Insiiiuio
Mcdico Lcgal, un dos alunos Iavia sido
violcniado. As crianas cran dcsidas clas iias"
c olrigadas a vcr o coro dos colcguinIas. As
iias" as lcijavan na loca. Una jovcn oricnial foi
dcscriia or un ncnino cono scndo a nulIcr
quc lcijava scu coro nu duranic as orgias. As
crianas foran filnadas c foiografadas cn orgias
con adulios nas canas rcdondas. Os ais do
aluno susciio dc scr viina dc aluso scual sao
ianlcn susciios dc ariiciar das orgias. Os
94
ncninos arcndcran quc nanorar Ioncn c
nclIor do quc ficar con nulIcr c lrincavan dc
nanoro. As dircioras olrigavan as crianas a
assisiircn scsscs dc sco cnirc adulios. As
crianas icniavan fugir das iias", quc as
olrigavan a lcijar as nulIcrcs c Ioncns na casa
grandc.
Dia 31 dc naro a cscola Dasc foi acdrcjada
or noradorcs c ais dc alunos. Dia 1 dc alril
foi dcrcdada duranic a nadrugada or
noradorcs da Aclinaao. Dia 3, foi saqucada. Os
ais susciios dc ariiciaao nas orgias foran
rcsos. Os dirciorcs da cscola iivcran dc
rcfugiar-sc no inicrior do Esiado ara nao scrcn
lincIados. Dcscolriu-sc cniao quc nada ocorrcra.
Nao Iavia nada. Ncn aluso scual, ncn foios,
ncn filnagcns. Ncn casa grandc ncn quarios
con canas rcdondas. O laudo do IML nao
conrovava nada.
As criancinIas Iavian ncniido. Scic cssoas
duas dircioras da cscola, una rofcssora, dois
cruciros c os ais dc un aluno iivcran suas
rcuiacs c rofisscs dcsiroadas. Mas nos
ianlcn inIanos cdofilos.
Novo surio dc cdofilia inundou a inrcnsa
inicrnacional nos uliinos ncscs, dcsia vcz
cnvolvcndo os adrcs c lisos caiolicos. En
ncnos dc 30 dias, so cn Sao Paulo scic cssoas
ja foran acusadas dc cdofilia. un adrc cn
Sorocala, un radialisia cn Scrra Ncgra, o
95
cdiaira Eugcnio CIilcviicI, cn Sao Paulo, un
colrador cn Tcodoro Sanaio c ircs ncnorcs,
con idadc cnirc 11 c 14 anos, cn Mogi Cuau.
Mais un aoscniado cn Nova Olnia, Maio
Crosso, ouiro radialisia cn Cruz, Ccara, c ouiro
adrc cn Ouro Prcio, Minas Ccrais.
Dczcnlro nao csia longc. Paai Nocl quc sc
cuidc.
96

Chirac Vira Anjo
26/4/2002

Cuinada dirciia csic c nais ou ncnos o
rcsuno das nancIcics solrc o rinciro iurno
das clcics rcsidcnciais na Frana, rcalizado
doningo uliino. Por quc guinada dirciia, sc o
candidaio rcfcrcncial dos franccscs coniinua
scndo Jacqucs CIirac, o aiual rcsidcnic, Ioncn
noioriancnic dc dirciia? (Uso as alavras dirciia
c csqucrda na accao usual dos jornais}.
Nos anos 70, CIirac cra iido cono circna
dirciia. Elciio rcfciio dc Paris, virou dirciia.
Ficava nuiio nal ara a caiial da Frana dos
dirciios Iunanos icr cono rcfciio un oliico dc
circna dirciia. CIirac candidaiou-sc cniao
rcsidcncia da Fcullica. Vcnccu, virou
conscrvador. Pois ficaria nuiio nal ara a Frana
dos dirciios Iunanos icr cono rcsidcnic un
oliico dc dirciia. Ficaria ainda ior ara a
inrcnsa, quc conscguira vcndcr oiniao
ullica a idcia dc quc social-dcnocracia cra
socialisno. Ao sc saudar Miiicrrand cono
socialisia, assava-sc a ncnsagcn quc a Frana
cra socialisia c quc a Hisioria, or sua vcz,
runava ao socialisno. Isio c, ao aniigo socialisno
soviciico, ja cn acclcrado dcsgasic na Euroa,
nas cn asccnsao na Ancrica Laiina.
97
Na scgunda-fcira assada, con as noicias da
asccnsao dc Lc Pcn, CIirac sc iorna o candidaio
das csqucrdas no scgundo iurno. Sc na scgunda-
fcira Cillcs Laougc, corrcsondcnic do Estado
cn Paris, dcfinia CIirac cono dirciia classica",
ja na icra-fcira cra ccniro, cn cdiiorial do
ncsno jornal. Un ouiro corrcsondcnic, Fcali
Junior, falava cn rcsidcnic conscrvador".
Marcio Morcira Alvcs, no GIobo, fala cn dirciia
civilizada". Ja nao fica lcn cIana-lo dc
dirciiisia. Donc, CIirac c dc ccniro. As novas
nuanas quc o rcsidcnic adquirc con as
nuiacs do arco-ris idcologico cIcgaran aic
ncsno a convcnccr sua filIa, quc ano assado
jurava dc cs junios quc o ai cra dc csqucrda.
Qucn viu as foios dos jornais dc scgunda-
fcira, dcvc icr lcnlrado as do 11 dc Scicnlro.
Franccscs crlcos, loquialcrios, olIando ara
algo icrrorfico frcnic. Nao cra a iorrc Eiffcl
dcsnoronando, nada disso. Mas o lacar das
clcics. Sisno, icrrcnoio, Iccaionlc, disscran
os jornais. Esiucfaao" cscrcvc Cillcs
Laougc A aisagcn oliica dc onia calca.
Os insiiiuios dc csquisa ridicularizados. Todos
os jornalisias franccscs c csirangciros (inclusivc
cu} asnos". Ora, o corrcsondcnic cn qucsiao c
lcn nais cnirado cn anos do quc cu.
Esiucfaao scnclIanic nao lIc dcvia scr
csiranIa. No dia 10 dc naio dc 1981, franccscs
csiucfaios, la clas cinco Ioras da iardc, vian
98
dcscnIar-sc na icla dc suas TVs a icsia, nao dc
Ciscard d'Esiaing, nas dc Franois Miiicrrand.
Ncsic 21 dc alril, as csqucrdas sc rcuniran
na cnllcnaiica Placc dc la Dasiillc, cscandindo
slogans cono Non au nazisnc", Lc nazisnc nc
asscra as". Acusa-sc Lc Pcn dc nazisia or scr
conirario crnancncia dc iralalIadorcs
inigranics ilcgais na Frana. Os jornais suliracn
a alavra ilcgais" c Lc Pcn assa a scr, tout cout,
conira os inigranics. Cono duranic dccadas a
inrcnsa vcndcu a idcia dc quc rcsiringir o fluo
dc nigranics igual racisno, csia noniado o
silogisno. Lc Pcn c racisia. Scus dias cono ara-
qucdisia na gucrra da Argclia sao agora
rccordados. Laougc vai nais longc. foi un dos
quc, na Argclia, ioriuraran". Scn cnirarnos nos
ncriios ou dcncriios dc Lc Pcn. causa
crlcidadc vcr scrcn dcliiados cn sua conia
valorcs do aiivo dc un ouiro scnIor, nuiio
qucrido clas csqucrdas.
No 10 dc naio dc 81, cn vcz dc roicsiar na
Dasiillc, as csqucrdas fcsicjaran na Dasiillc a
viioria dc Miiicrrand, un dos oucos franccscs a
ncrcccr a surcna disiinao nazisia confcrida
aos colaloradorcs dc VicIy, a Funcsquc.
Dcfcnsor dc una Argclia franccsa, rcriniu con
fcrocidadc os novincnios insurrccionais. En
scicnlro dc 53, dcclarou. Para nin, a
nanuicnao da rcscna franccsa na frica do
Noric, dc Dizcric a Casallanca, c o rinciro
99
incraiivo dc ioda oliica". En 54, afirnou na
iriluna da Asscnllcia Nacional. A rclcliao
argclina nao odc cnconirar scnao una forna
icrninal. a gucrra". Mas racisia c Lc Pcn.
Para o rcfciio dc Paris, o socialisia Dcrirand
Dclano, Lc Pcn c racisno, c anii-scniiisno, c
VicIy". Ora, Lc Pcn janais foi condccorado or
VicIy con a Funcsquc confcrida aos
colaloracionisias. Miiicrrand foi. Lc Pcn c
acusado dc ioriurar na Argclia. Mas solrc clc nao
sc icn noicia dc cnvolvincnio cn cisodio algun
dc ioriura. Miiicrrand, cono ninisiro do Inicrior,
icvc lcna conscicncia das ioriuras raiicadas na
Argclia c Iojc confcssadas clos gcncrais
Massu c Aussarcsscs. E con clas foi conivcnic.
Dcclara Aussarcsscs. Quanio uiilizaao da
ioriura, cla nao so cra iolcrada, nas
rcconcndada. Franois Miiicrrand naniinIa un
cnissario junio ao gcncral Massu, o juiz Jcan
Dcrard, quc nos dava colcriura c iinIa ioial
conIccincnio do quc sc assava noiic,
iransniiindo as infornacs ara o galincic do
ninisiro, cn Paris."
Mas Miiicrrand sc rofcssava socialisia. Todo
scu assado nazisia sc anula, ioda sua
conivcncia con a ioriura c csquccida, dianic dc
sua nova rofissao dc fc.
Dcsdc longa daia, CIirac vcn scndo acusado
dc gravcs casos dc corruao. En scus 18 anos
frcnic da Prcfciiura dc Paris, icria rccclido
100
roinas ara favorcccr liciiacs dc cnrcsas
quc consiruan noradias oularcs na crifcria
da caiial. Con rccursos do crario, financiou
viagcns ariicularcs suas c dc scus faniliarcs.
Alcgando sua condiao dc rcsidcnic, cscaou dc
iodas as invcsiigacs judiciais. Aic doningo
assado, a rcdc TV Canal Plus roduzia o quadro
do Sucr Mcnicur" (Sucr Mcniiroso}, narioncic
insirada cn CIirac. Aos os rcsuliados das
clcics, o quadro foi suscnso. O Canard
Encban, jornal sairico quc janais ouou
CIirac, na cdiao da uliina quaria-fcira
rcconcnda voiar cn CIirac. CIirac vira anjo
roicior das iradics rcullicanas.
CIirac ganIara as clcics do scgundo iurno,
con o aoio das csqucrdas quc o dcnunciavan
cono corruio coniunaz. As csqucrdas
ganIaran a gucrra scnaniica, cosiuno afirnar.
Esias clcics na Frana dcian claro una
icndcncia csloada dcsdc a uuc Jrg Haidcr
na usiria c a viioria dc Dcrlusconi na Iialia.
Dcnocracia nao c nais aquclc rcginc cn quc os
cidadaos, ncdianic clcics livrcs, cscolIcn cono
rcrcscnianics qucn lIcs da na vcncia.
Dcnocracia, Iojc, so odc clcgcr oliicos dc
csqucrda.
Sc os clciios nao sao dc csqucrda, icnos una
ancaa dcnocracia. Hojc, na Euroa, qucn
nao for dc csqucrda c racisia, fascisia ou nazisia.
101

Le Pen Reelege Chirac
3/5/2002

Nao Ia nanifcsiacs a favor dc algucn,
dizia Fcrnando Pcssoa, cn un cqucno cnsaio
iniiiulado A IIuso PoItIca das Grandes
ManIIestaes PopuIares. Todas clas sao conira
os quc csiao conira cssc algucn. (...} Quanio
naior a nanifcsiaao, nais fraco csia o visado;
naior sc scnic a fora quc sc lIc oc". Con sua
lucidcz inlacavcl, o ocia oriugucs inicrrciou,
no incio do scculo assado, as nanifcsiacs dc
quaria-fcira uliina cn Paris. Sc as csqucrdas
csiao conclanando os clciiorcs a fccIar con scu
novo ldcr, Jacqucs CIirac, as nanifcsiacs do
Princiro dc Maio nao sao a favor dc CIirac. Mas
conira Lc Pcn. Sc a nanifcsiaao rcuniu 400 nil
ariicianics cn Paris c nais dc 800 nil no
inicrior da Frana, dcla sc odc infcrir a fora dc
Lc Pcn. O Froni Naiional conscguiu rcunir
acnas vinic nil gaios ingados nas ruas dc
Paris. Mas nao sc odc csqucccr quc icvc cinco
nilIcs dc voios no rinciro iurno das
rcsidcnciais.
Toda a nanifcsiaao c un corro-a-salvar-ic,
dizia Pcssoa, dc qucn nao cnsa coniriluir ara
a salvaao scnao con alnas c vivas. E nais un
lii anii-nazisno, acrcsccniaranos Iojc. Una
nanifcsiaao oliica, na Frana, c una qucsiao
102
dc lool. O LIbratIon dcu a fornula da anolia
do arcndiz niliianic". Prcarar-sc ara una
nanifcsiaao conira a circna-dirciia cigc un
ouco nais dc csforos do quc ir conrar una
garrafa dc lciic, diz o jornal. Fcgras dc lasc.
janais csqucccr scu cclular, cviiar calas novas c
nunir-sc dc una nocIila. Un ulvcr nao
ara o caso dc vcnios forics. Sc a MarsclIcsa, ao
conclanar os franccscs luia, falava cn au
arncs, ciioycns, os icnos agora sao ouiros. uux
unocs, ctocns. E nao csquca do ulvcr na
luia conira o nazisno. Podc fazcr frio na Placc dc
la Fculliquc.
Isso scn falar nos dcnais accssorios
incrcnics a una nanif. landcirolas, anflcios c
adcsivos quc, scgundo o LIb, dcvcn scr colados
na icc-sIiri, nao longc do coraao. (Cono c
salido, os franccscs icn o coraao csqucrda}.
Para os nais corajosos, o adcsivo na icsia roduz
nclIor cfciio. Esic c o grandc csforo nacional da
Quinia Fcullica ara conicr o avano do
nazisno, ja quc Lc Pcn virou sinnino dc
nazisno.
Aos a Scgunda Cucrra, ara surir a falia
dc lraos consunidos clo confliio, os Esiados
curocus conclanaran iralalIadorcs do nundo
iodo ara coocrar cn sua consiruao.
Acorrcran aralcs c iurcos, laiinos c cslavos,
cIincscs c corcanos, cnfin, iodo un vasio
coniingcnic do Tcrcciro Mundo, condcnados cn
103
scus coniincnics ao dcscnrcgo ou, na nclIor
das Iioicscs, a un salario dc fonc. Sc a Euroa
Iojc c rica, sua riqucza sc dcvc cn loa aric
nao dc olra inigranic. Na coca, os inigranics
cIcgavan nova gcografia cdindo iralalIo.
Os icnos nudaran. Os inigranics viraran
lcgiao c assan a ccrccr rcssao dcnografica.
Hojc, cn vcz dc cdir iralalIo, cIcgan cigindo
dirciios. O rinciro a scr invocado, c o dc
crnancccr no novo as cn siiuaao ilcgal. Scn
coniraio dc iralalIo, ncn visio dc crnancncia
ou rcsidcncia. O confliio nao ocorrc caiancnic
con o inigranic, nas con o inigranic aralc, isio
c, nuulnano. Fosscn acnas as ncsquiias quc
invadcn a Euroa, isio ouco rcocuaria os
curocus. Ocorrc quc os aralcs, oriundos dc
rcgincs icocraiicos, rcicndcn inor a una
socicdadc laica rccciios rcligiosos.
Na Frana, Lc Pcn inicrrcia a ojcriza do
franccs ncdio aos nuulnanos. Ercssa o quc
nuiio franccs scnic nas nao icn coragcn dc
crcssar. Consia dc scu rograna un naior
conirolc dos fluos nigraiorios c a dcvoluao, a
scus rcscciivos ascs, dos inigranics ilcgais. As
csqucrdas, duranic dccadas dc roaganda
nacia, vcndcran a idcia dc quc qualqucr
rcsiriao a inigranics c racisno. Dc racisno a
nazisno, o asso a iransor c nuiio cqucno. Lc
Pcn c iniado cono un novo Hiilcr. Mas, clo
quc sc viu no 21 dc alril, ncn iodos os franccscs
104
sc dcian influcnciar cla roaganda. Da a
voiaao surrccndcnic, clo ncnos ara
olscrvadorcs sucrficiais. nuiio facil airiluir a
Lc Pcn a ccIa dc nazisia. Ja nao c iao facil
airilu-la a scus clciiorcs. Janais assara cla
calca do nais crcdulo dos noriais quc a Frana
aiual alriguc cinco nilIcs dc nazisias.
Doningo, o scgundo iurno. Janais un
rcsuliado clciioral foi iao rcvisvcl. As csqucrdas,
dcrroiadas no rinciro, dcscarrcgarao scus voios
cn CIirac, quc so crnanccc a salvo das
acusacs dc corruao graas sua condiao dc
rcsidcnic. Os dcuscs dccidiran Ionra-lo con
un rcscnic. scu rincial advcrsario c scu
nclIor calo clciioral. Os nais dclicados
rcicndcn voiar con luvas. Ou iaando o nariz.
Cono o voio c sccrcio, qucn sc aroinar dc
una urna con luvas ou con rcgador dc rouas
no nariz, arrisca ic-lo anulado. As luvas ou o
nariz iaado ficarao no cano da rciorica, csic
roduio dc coriaao or ccclcncia da
iniclcciualidadc galica.
Na scgunda-fcira, dois Ioncns acordarao
fclizcs. CIirac, or icr conquisiado con folga una
rcclciao, graas a scu grandc clciior, Lc Pcn.
Con a rcclciao, nais cinco anos dc inunidadc.
Lc Pcn ianlcn sc csrcguiara lanIado cn
fclicidadc. Sc clciio, a voz das urnas nao scria
rcsciiada clas csqucrdas. Os rollcnas quc
Iojc Dcrlusconi cnfrcnia na Iialia scrian cafc
105
cqucno dianic do quc o fuiuro lIc rcscrvaria
nuna Frana conflagrada. MclIor coniinuar na
rivilcgiada osiao dc grandc oosiior. Sc Iouvc
un grandc dcrroiado ncsias clcics, foran as
csqucrdas quc, cccio cn 1969, janais Iavian
sido alijadas dc un scgundo iurno na Frana.
Cono ano dc fundo dcsia dcrroia, o Novc dc
Novcnlro dc 89. Ncsic nosso anncsico Drasil,
ialvcz ningucn nais lcnlrc do quc ocorrcu no
Novc dc Novcnlro. Foi o dia glorioso cnirc os dias
da qucda do Muro do Dcrlin. Dcrrulado o nuro,
o rcginc conunisia dcsnoronou junio. Moscou,
quc Iojc anda dc cIacu cn unIo cdindo
ajuda ao C-7, nao icn nais condics dc
financiar ariidos ou cananIas clciiorais, ncn
na Euroa ncn no Tcrcciro Mundo. Prova disso c
o c-iodo-odcroso Pariido Conunisia Franccs,
quc conscguiu acnas 3,5% dos voios no rinciro
iurno. Vcrlas, agora, so con os arcos curos
rccolIidos con a iradicional vcnda do nuguci,
una florzinIa lranca, no 1 dc Maio.
Mcs quc vcn, nas clcics lcgislaiivas, os
dcrroiados irao forra. Elcgcrao un congrcsso dc
csqucrda ara coniralalanar a viioria dc CIirac.
A Frana nanicra sua osiao dc cicrna
anliguidadc. clo socialisno no Tcrcciro
Mundo, janais cIcz cc. Nada dc novo sol o sol.
Tudo coniinuara cono danics.
106

Animais Miditicos
11/5/2002

O Ioncn c un aninal oliico dizia
Arisioiclcs. Isso no icno da agora c do arcoago.
Arisioiclcs ianlcn dcscnvolvcu una logica,
cujas rcnissas dcicrninan aic Iojc qualqucr
discurso quc sc rcicnda racional. Mas vivcnos
dias iclcvisivos, dc aclo ao irracional, cn quc a
loa logica nao valc un vinicn. O Ioncn
conicnoranco iornou-sc un aninal nidiaiico,
quc acciia scn iiiulcar ncn cnsar qualqucr
dcsauicrio quc cnanc do vdco ou quc csicja
inrcsso. O quc a inrcnsa afirna ou rcroduz,
o aninal nidiaiico cngolc c digcrc.
Ainda Ia ouco, ara jusiificar sua inculiura,
Lula dcclarava quc MacIado dc Assis nao iinIa
curso sucrior. Nao Iouvc una sania alna, cn
ioda a ndia nacional, quc concniassc csic
dcsroosiio. cono sc os jornalisias do as
iodo dcsconIcccsscn a Iisioria nossa. Coulc ao
cscriior c rofcssor Dconsio da Silva lcnlrar quc
na coca dc MacIado nao Iavia cursos
sucriorcs no Drasil. Mas o ariigo do Dconsio
crnanccc crdido nuna agina do JornaI do
BrasII. Enquanio isso, nilIarcs dc niliianics
rccicn. MacIado nao iinIa curso sucrior.
Porianio, Lula ara rcsidcnic.
107
Ainda icniando jusiificar a inculiura do
candidaio do PT, una aniga nc alcgava quc
inclusivc un ncnlro da Acadcnia dc Lciras,
cono Sarncy, Iavia sido clciio rcsidcnic da
Fcullica, scn quc isso rcrcscniassc qualqucr
soluao ara o as. Tcnio aialIa-la, cla roicsia.
nc dcia falar. Ora, nao osso dcia-la falar. Nao
osso acciiar una discussao a ariir dc
rcssuosios falsos. Para concar, Sarncy nao foi
clciio rcsidcnic, nas vicc. Sua foriuna dccndcu
da noric do iiiular do cargo. Coniinuando, nao
cra acadcnico quando sc iornou rcsidcnic. Mas
sc iornou acadcnico or scr rcsidcnic. Con scu
odcr dc larganIa, conrou una vaga na
acadcnia con a ncsna noncIalancc quc
conrou una scnaioria no Anaa. Concluindo,
cricnccr Iojc a Acadcnia Drasilcira dc Lciras
nada icn a vcr con culiura ou ialcnio. Dccndc
dc odcr, lajulaao c idcologia. Mas nuiia gcnic
coniinuara rcciindo, cono un nanira, quc o
as cn nada nclIorou con a clciao do
acadcnico Sarncy. cono sc a Iisioria fossc un
lago raso, scn a rofundidadc do assado, scn
anics ncn dcois. Tudo c un incnso Iojc. Cono
ja dissc un rofcssor dc Iisioria nodcrninIo,
ioda cronologia c rcacionaria.
Ou a cdofilia. En crnica assada, afirnci
quc lasia un crinc cnirar cn noda no Princiro
Mundo, dia scguinic vira cidcnia no Drasil.
Fadio, iclcvisao c jornais falan cn cdofilia,
108
adrcs cdofilos c o aninal nidiaiico iona arcs
dc sania indignaao conira o crinc dc cdofilia.
Mas quc crinc? Nao cisic crinc scn lci quc o
dcfina, c nao cisic lci no Drasil quc dcfina o
crinc dc cdofilia. Tcnos aluso scual, csiuro,
scduao dc ncnor. Mas cdofilia, nao. En sua
inscicncia, o aninal nidiaiico nao faz disiinao
cnirc ciica c dirciio. Sc considcra algun gcsio
inoral, conclui quc cssc gcsio dcvc scr crininoso.
Inccsio c inoral? Eniao c crinc. Fica
dcslussolado sc algucn lIc diz quc, no Drasil,
inccsio nao consiiiui crinc. Qualqucr ai ou nac
odc icr rclacs scuais con o filIo ou filIa c,
dcsdc quc o filIo nao scja ncnor ou nao scja
forado, a Jusiia nada icn a vcr con isso c so
odc dcscjar lon rovciio s arics.
Fcccnicncnic, no Nordcsic, un ai foi rcso or
icr rclacs con a filIa. O coiiado, cn sua
ignorancia da lci, ialvcz icnIa aic assunido a
idcia dc quc csiava concicndo un crinc.
Quc o Ioncn conun ignorc iais disiincs,
cnicndc-sc. Surrccndcnic c vcr un Karol
Wojiyla conianinado cla inculiura anlicnic.
Mcs assado, Sua Saniidadc afirnava quc sc a
raiica do Ionosscualisno c jusiancnic
considcrada cono un crinc na socicdadc civil,
nao dcvc Iavcr lugar ara cla na Igrcja". Ora,
Ionosscualisno Ia nuiio dciou dc scr crinc
no Ocidcnic. Sc fornos scguir a loa logica
vaiicana, Ionosscualisno nao scndo crinc na
109
socicdadc civil, cniao Ia lugar ara csia raiica
na Igrcja. O Paa ainda rcafirna. a cdcrasiia c
un crinc c un ccado. Quc a dcfina cono
ccado, c scu suno dirciio. O crisiianisno
iniroduziu no Ocidcnic a idcia dc ccado c o
dcfinc cono lcn cnicndc. O coy rigIi c do
Vaiicano. Mas qucn dcfinc o quc c crinc nao c o
aninal nidiaiico quc incra cn Fona. E sin o
lcgislador. En vcrdadc, un Ioncn culio c
vcrsado cn icologia cono Wojiyla nao adccc
roriancnic dc inculiura. scu vczo icocraiico,
cssc anccsiral vcio da Igrcja Caiolica dc nanicr o
Esiado sol scu jugo, quc sc nanifcsia cn suas
alavras.
Sinal dos icnos, os aninais nidiaiicos csiao
rolifcrando nais quc coclIos no cio. Una nuvcn
dc inculiura csia dcsccndo solrc as cidadcs c
conianinando as convcrsacs coiidianas. Ja iivc
dc ouvir considcracs solrc a Iisioria do
Drasil... a ariir da novcla QuIntos dos InIernos.
Ha qucn discorra con roricdadc solrc o Isla so
orquc assisic ao ial dc CIone. Pior ainda, Ia
qucn rcicnda cnicndcr dc clonagcn orquc viu
a ial novcla. Ha ainda os quc ciian o FantstIco
cono fonic dc scus conIccincnios. Nao falia
qucn rcicnda discuiir a Iisioria rcccnic do
Drasil, a ariir dc un filnc solrc Lanarca. Os
jornais, cn suas cIanadas, noiician os cvcnios
ficicios dc una novcla ao lado dos faios do
nundo rcal. cono sc a lciiura iivcssc sido
110
jogada a un nuscu dc curiosidadcs Iisioricas c a
unica fonic dc infornaao conicnoranca fossc a
iclinIa.
Os aninais nidiaiicos icndcn a sc iornar
lcgiao. Convcrsar sc iorna cada vcz nais cnoso.
111

Idade Mdia, volver!
17/5/2002

Ano assado, o rcsidcnic Danicl Ara Moi,
do Qucnia, cdiu oulaao do as quc sc
alsiivcssc dc nanicr rclacs scuais duranic
dois anos ara conicr o alasirancnio da Aids. O
aclo foi fciio dcois dc o govcrno anunciar a
inoriaao dc 300 nilIcs dc canisinIas ara
rcvcnir a docna. Cono rcsidcnic, icnIo
vcrgonIa dc gasiar nilIcs dc clins ara
inoriar cssas coisas", dissc Ara Moi. Na
ncsna coca, nais dc 2.000 nulIcrcs
ncdicancnic dcclaradas virgcns" foran
convidadas ara un lanqucic cclclrado cn
Maloni, Zinlaluc, ara cnfaiizar o valor da
alsiincncia scual cono a arna nais inorianic
na luia conira a Aids no as. A ccrinnia sc
iornara un cvcnio anual, ara cIanar a aicnao
dos jovcns ara a ncccssidadc da alsiincncia
scual cono o unico ncio dc crradicar o nal
norial".
Coisas da frica, nao c vcrdadc?
Un janiar csiava sc aroinando da
solrcncsa cn Fiad, Aralia Saudiia, quando un
csquadrao dc oliciais larludos irroncu na
sala. Era a nuiiawa, a olcia rcligiosa saudiia,
quc flagrava una aloninavcl ofcnsa a Dcus. Pois
la csiavan scniadas dcz cssoas, cnirc aralcs c
112
ocidcniais, Ioncns c nulIcrcs, clas ao lado dc
scus naridos ou dc ouiros Ioncns. Os oliciais
qucrian salcr qucn cra o anfiiriao da fcsia
dccadcnic. Un dclcs dissc quc naiaria sua
nulIcr sc a vissc scniada crio dc ouiro Ioncn.
Aos cicnsas lciiuras c dclilcracs, foi dccidido
quc a fcsia odcria coniinuar, nas con as
nulIcrcs scniadas cn un lado da ncsa c os
Ioncns do ouiro. Ncsia ncsna Aralia Saudiia,
una nulIcr ja foi rcsa or csiar janiando cn
ullico con scu noivo. So casados odcn janiar
junios cn ullico.
Coisas do Isla, nao c vcrdadc?
Ncn ianio. A aiiiudc crininosa dc Ara Moi,
quc diz cnvcrgonIar-sc dc inoriar canisinIas, c
a ncsna dc Sua Saniidadc Joao Paulo II, quc aic
Iojc nao acciia o uso dc rcscrvaiivos,
condcnando assin a una noric infanc loa aric
dc scu rclanIo. A roosiio, na frica os adrcs
caiolicos adoiaran una curiosa rcvcnao conira
a Aids. Para cviiar o coniagio, csiuran frciras,
quc or ofcio sao suosiancnic virgcns. Podc
nao scr ciico ncn lcgal, nas scn duvida c cficaz.
Quanio divisao cnirc Ioncns c nulIcrcs, cla
ainda vigc nos ccniros dc fornaao caiolica,
cnurrando scus alunos ao Ionosscualisno.
Por cnquanio, icnos noicias dc raiicas
Ionosscuais cnirc adrcs c scninarisias.
Hunanas scndo, frciras c novias nao sc furiarao
aos ncsnos razcrcs. Acnas sao nais discrcias.
113
Quc a Igrcja dc Fona assuna iais raiicas,
cnicndc-sc. Tcn suas origcns no ncsno caldo
culiural nisogino quc aic Iojc rcgc o Isla. Mcnos
inicligvcl c vcr un Ccorgc DusI rcconizando a
alsiincncia cono fornula dc conlaic Aids. Pior
ainda, rcicndc cncorajar a criaao dc cscolas so
ara ncninos ou so ara ncninas. Sc nos
uliinos irinia anos cra conun quc o govcrno
rccusassc o financiancnio dcssc iio dc cscola,
quc ianlcn csiava sujciio a roccssos or
discrininaao, Iojc o govcrno ofcrccc una ajuda
dc US$ 3 nilIcs ara cscolas ou salas dc aula
con scaraao dc scos. A nudana roosia
clo govcrno dcvc rcsuliar na fundaao dc nuiias
dcsias cscolas no as. Os EUA, ionciros cn
naicria dc lilcriaao scual c igualdadc cnirc os
scos, icndcn a voliar s ircvas do assado
ocidcnial. Ou, sc quiscrnos, a ncrgulIar no
rcscnic olscuraniisno aralc. Ora, faios
assados c rcccnics nos nosiran solcjancnic
quc a scaraao dc scos favorccc o
Ionosscualisno. A conunidadc gay, cnIorada,
agradccc.
Drasilciros, icnos naus dias cla frcnic. Con
csia nania nossa dc inoriar as iorcs idcias do
Princiro Mundo c ior, con dccadas dc airaso
o as vcn aiinIando dcsdc o lcro. Ncsics
dias, o Congrcsso acala dc adoiar rojcio do c-
rcsidcnic Sarncy quc cria, no scrvio ullico
fcdcral, o sisicna dc coias ara ncgros. Quando
114
os ancricanos ja concluran quc o sisicna dc
coias c una discrininaao s avcssas c
rcicndcn alandona-lo, o Drasil a adoia. Para
rcjuzo fuiuro da oulaao ncgra. sc Iojc un
jovcn ncgro odc sc scniir nuiio fcliz assando
or cina dc un lranco no accsso fornaao
sucrior, ananIa ccrincniara scniincnio
invcrso ao consiaiar a falia dc clicnicla. Afinal,
qucn vai confiar cn un rofissional quc cnirou
na univcrsidadc cla oria dos fundos?
Dc alguns anos ara ca, nossos
conunicadorcs c lcgisladorcs vcn scndo
auiados clos Esiados Unidos. Dc ianio
convivcr con os ininigos ialclan, o rcsidcnic
ancricano csia adquirindo scus cosiuncs. Vcnos
a scaraao dc scos cono una ccrcsccncia do
Isla, quando ocorrc no nundo aralc. Proosia
or un ocidcnial, lranco c dc loa cca
anglosanica, sc iorna suliiancnic alaiavcl.
Drasilciros, ircnci. sc DusI dccidc insiiiuir
cscolas scaradas or sco, nao faliarao
cdagogos ncsic as dc nacacos ara dcfcndcr
csic rccuo no cnsino. Mcsquiias, nos ja icnos. So
falian as nadrassas.
Mas o ior csia ara vir. O Prograna
Nacional dc Dirciios Hunanos rcvc a fuiura
roiliao dc nanifcsiacs quc difancn rcligics
c quc inciicn odio conira valorcs csiriiuais.
Qualqucr criica a rcligics ou os diios valorcs
csiriiuais, clo quc sc dcrccndc do Prograna,
115
assara a consiiiuir crinc. Ala-u-allar! Idadc
Mcdia, volvcr! Don dia, Inquisiao!
116

Lula Mente
24/5/2002

Para o PT, os Esiados Unidos consiiiucn o
novo incrio ronano. O aicniado do 11 dc
Scicnlro foi saudado con a ncsna alcgria con
quc Joao dc Painos cclclrava o fin dc Fona no
Aocalisc. Duranic ioda a sua cisicncia, o
ariido invcciivou os Esiados Unidos c viu no
FMI a origcn dc iodos os nalcs da Iunanidadc.
Mas csianos cn ano clciioral c o PT consiaia quc
ncn iodo clciior cnsa assin. Scgunda-fcira
assada, cn Dluncnau, Luiz Inacio Lula da Silva
fcz una dcfcsa da rcncgociaao do acordo con o
FMI c do rcsciio aos conronissos
inicrnacionais assunidos clo Drasil.
EsiranIo roosiio ara o ariido quc sc
cncnIava, Ia dois anos acnas, cn un
csdruulo lclisciio ara avalizar o caloic. Mais
csiranIo ainda ara qucn cIanava dc crinc, cn
scicnlro dc 98, a icniaiiva dc acordo con o
Fundo, ois scria acriar nais un no da corda
no cscoo dos lrasilciros". Scria un suicdio sc
o Drasil rccorrcssc quclc organisno ara olicr
financiancnio cicrno, afirnou Lula. Scgundo o
candidaio, Corcia do Sul, Indoncsia, Tailandia c
Fussia, quc rccorrcran ao fundo inicrnacional,
quclraran. O FMI nao cisic ara ajudar o as
ou ajudar o ovo. Eisic ara ajudar os crcdorcs.
117
O acl dclc c inor ajusics fiscais, nao inoric
dc ondc saia o dinIciro". Ao concniar a ossvcl
ida do Drasil ao FMI, Lula rciicrou quc o Fundo c
una insiiiuiao falida, do onio dc visia
financciro, noral c ciico".
Mudou o FMI ou nudou o candidaio? Quc o
FMI icnIa nudado, nao icnos noicia. Quc o
candidaio nudou, isio clc afirna iodos os dias.
Dcvcnos cniao concluir quc, una vcz clciio, Lula
ira acriar nais un no na corda no cscoo dos
lrasilciros? o quc sc dcduz dc suas rcccnics
dcclaracs. Pclo quc dclas dcrccndcnos, una
vcz rcsidcnic, iria rcnovar o acordo con a
insiiiuiao falida, do onio dc visia financciro,
noral c ciico, quc lcvou a Corcia do Sul,
Tailandia c Fussia quclra.
Ainda cn 98, o Dr. Cuido Manicga, asscssor
dc Lula ara assunios dc ccononia, cscrcvia. Ao
conlciar 50 anos dc vida, o Fundo Monciario
Inicrnacional da niidos sinais dc scnilidadc c dc
inconcicncia ara cnfrcniar os dcsafios
colocados cla iurlulcncia financcira
inicrnacional. Idcalizado or JoIn Maynard
Kcyncs cn Drciion Woods, ara iirar os ascs dc
auros financciros, o FMI foi dcsviriuado c
assou dc Icroi a landido cn nuiios ascs
cncrgcnics. Aiualncnic, ncsno os crculos
conscrvadorcs nao ouan criicas ao Fundo.
Jin Saion, do WaII Street JournaI, afirnou quc
o FMI c una lurocracia odcrosa, arroganic c
118
nuiias vczcs coniraroduccnic. O rograna
fracassado na Fussia c o iunulio quc clc causou
nos ncrcados financciros inicrnacionais dao una
idcia dos cfciios dcscsialilizanics do FMI solrc a
ccononia inicrnacional".
Vanos cniao rcnovar acordos con o landido
odcroso, arroganic c nuiias vczcs
coniraroduccnic? Por iudo isso coniinuava o
Dr. Manicga nao c rcconcndavcl quc o Drasil
sc sulncia, nais una vcz, aos caricIos do
Fundo." Na coca, a vcrsao rclininar do
rograna dc govcrno dc Lula fazia a dcfcsa do
rincio dc rcncgociaao ara o agancnio da
dvida cicrna, nas alrigava ianlcn a
ossililidadc dc dccrciaao da noraioria. O
govcrno sc rcscrvara o dirciio dc adoiar ncdidas
unilaicrais quc inclucn a suscnsao dos
agancnios da dvida cicrna", dizia o
docuncnio.
Na ncsna cananIa dc 98, Lula dizia quc sc
nao fossc o MST Iavcria gucrra civil no Drasil.
o MST quc da dignidadc arccla quc csiava sc
iransfornando cn aria da socicdadc. Esiou
nuiio orgulIoso dc rccclcr o aoio dos scn-
icrra", dcclarou solrc a adcsao do MST sua
candidaiura. En un cnconiro do novincnio cn
Viioria, foi cnccnado un irilunal oular no
nclIor csiilo culano, condcnando noric
iraidorcs cono o rcsidcnic Fcrnando Hcnriquc,
Aninio Carlos MagalIacs c Dill Clinion. A ca
119
icrninava con a ionada do Planalio clo MST c a
insiauraao dc un rcginc socialisia, scn ncnao
alguna a clcics. Lula assisiiu con gosio
inoccnic cnccnaao.
En lusca da visililidadc do MST, Lula ja
conandou un gruo dc ciisias, cn 1997, cn
una colIciia sinlolica dc nilIo na fazcnda Sao
Doningos, no Ponial do Paranaancna, ara
ondc o PT lcvou 50 nilus con niliianics. Para
Josc Dirccu, rcsidcnic do ariido, o PT scnrc
csicvc ao lado do MST, ariiciando dc iodas as
suas nanifcsiacs." En scicnlro dc 95, cn
Draslia, Lula dcfcndia alio c lon son a invasao
dc icrras. O faio dc os iralalIadorcs ocuarcn
icrras icn, nuiias vczcs, gcrado violcncia. Mas
icn gcrado ianlcn a olrigaioricdadc dc o
govcrno fazcr os asscniancnios. A ocuaao c
una ncccssidadc dc solrcvivcncia dos
iralalIadorcs. Os iralalIadorcs csiao nais do
quc ccrios ao ocuar icrras quc sao inroduiivas
c quc sao do Esiado", dcclarou.
Vcndo quc os vcnios ja nao nais soran
runo ao socialisno, Lula fala cn rcsciiar
acordos inicrnacionais c do MST so qucr
disiancia. Fcssaliado con as dcrroias anicriorcs,
clcgcu dcfiniiivancnic a ncniira cono csiraicgia.
O PT, ao naquiar o candidaio, sulcsiina a
inicligcncia c a ncnoria do clciior. No quc
dccndcr dcssa nassa infornc quc vc qualqucr
rograna iclcvisivo cono fonic dc infornaao,
120
odc aic icr succsso. A ncniira scnrc rcndcu
dividcndos. Lcnin c Sialin quc o digan.
121

PT Muda
31/5/2002

A inrcnsa nudou, os ariidos nudaran c
cu nudci", diz Lula. Ora, nudar icn coca. O
Ioncn quc cra adulio no os-gucrra, iinIa
solrado conIccincnio dos crincs do conunisno.
Os gulags daian dc 1918. As urgas c
assassinaios, dc 1936. Sc crnanccia narisia
aic o final dos 30, no fundo aoiava os curgos,
nassacrcs, assassinaios c gulags. En 1949, csic
Ioncn icvc nais una cIancc dc alandonar o
larco, a uuc KravcIcnlo.
Vicior AndrccviicI KravcIcnlo, alio
funcionario soviciico quc Iavia irocado a UFSS
clos Esiados Unidos, rclaiou csia oao cn Eu
escoIbI a IIberdade, livro cn quc dcnunciava a
niscria gcncralizada c os gulags do rcginc
sialinisia. O livro foi iraduzido ao franccs cn
1947 c icvc un succsso fulninanic. A rcvisia Les
Lettres FranaIses ullicou ircs ariigos
difanando KravcIcnlo, arcscniando-o cono un
cqucno funcionario russo rccruiado clos
scrvios sccrcios ancricanos. KravcIcnlo
roccssou a rcvisia, no quc foi considcrado, na
coca, o julgancnio do scculo. No lanco dos rcus
csiava nada ncnos quc a Fcvoluao Conunisia.
En scu icsicnunIo, KravcIcnlo irouc ao
irilunal Margarci Dulcr-Ncunann, csosa do
122
dirigcnic conunisias alcnao Hcinz Ncunann,
cono ianlcn o c-gucrrilIciro aniifranquisia El
Cancsino, anlos arisionados or Sialin cn
canos dc conccniraao. KravcIcnlo, quc
crdcu ioda sua foriuna roduzindo rovas no
roccsso, icvc ganIo dc causa. Fccclcu da
rcvisia franccsa, cono indcnizaao or danos c
crdas ... un franco sinlolico.
A ariir daqucla daia ningucn nais odia
ncgar o univcrso conccniracionario soviciico.
1949 c a daia liniic ara un Ioncn quc sc
rcicnda Ioncsio alandonar o narisno. En 56,
KruscIov dcnuncia os canos cn scu fanoso
discurso no 20 Congrcsso dos PCUS. No ncsno
ano, foi invadida a Hungria. O nuro dc Dcrlin
daia dc 61. No cnianio, aic os anos 90, ilusircs
iniclcciuais, no Drasil c no lanciinIa, galavan-
sc dc cricnccr ao ariido c a idcologia quc
naiou ccn nilIcs dc cssoa ao longo do scculo
assado.
O PT nascc cn 1980, sol a cgidc do
socialisno. En sua arvorc gcncalogica csiao o
PCD, PC do D c as divcrsas siglas gucrrilIciras
quc surgiran a ariir dos 60, iodas financiadas
or Moscou, Pcquin ou Havana. En sua gcsiaao
csiao a CNDD c a ala gucrrilIcira da Igrcja
Caiolica. Ora, cn 1980, a ncnIun Ioncn
ncdianancnic infornado cra crnissvcl ignorar
as fcics do narisno. Mcsno assin, o PT nascc
conronciido con o ioialiiarisno. Aic Iojc
123
nanicn cn scus quadros cgrcssos da gucrrilIa
quc sonIou iransfornar o Drasil cn una
diiadura socialisia. Nasccu scnil c ncnIun
csforo fcz ara rcjuvcncsccr. Prova disio sao as
Ioncnagcns rcsiadas or Lula c dcnais ciisias
a Joao Anazonas, norio ncsia scnana.
Anazonas, quc iniciou sua carrcira dc aaraicIil
sol as ordcns dc Moscou, oiou nais iardc clo
linIa dc Pcquin, ara icrninar dcfcndcndo o
iosco c ridculo rcginc allancs. No Drasil, foi un
dos organizadorcs da gucrrilIa do Araguaia,
avcniura irrcsonsavcl quc lcvou noric un
unIado dc ingcnuos.
Esic scnIor, quc a jusio iiulo ncrccc o
ncsno rcudio quc dcdicanos a un ldcr
nazisia, icvc ccquias dc Icroi c scu cadavcr foi
colcrio con a landcira da iirania quc cncsiou
o scculo. Ldcrcs ciisias, conovidos, lIc
rcsiaran rciio. Joao Anazonas icn un
sinlolisno nuiio grandc ara qucn luiou ncsic
as or dcnocracia", dissc Lula, rcfcrindo-sc ao
Ioncn quc ioda sua vida foi ficl filosofia quc
alafou qualqucr ingo dc dcnocracia, ondc qucr
quc sc insialassc. (Fcrnando Hcnriquc c Josc
Scrra, rclcnios da ncsna vcrgnica, nao
crdcran a ocasiao dc rcndcr Ioncnagcns.
Cadavcr dc conunisia ainda rcndc voios}. Ncsic
scniido, o PT nao nudou. Coniinua culiuando os
cclcrados quc csiao cn suas origcns. Aic Iojc, o
ariido nada dissc conira a nais aniiga diiadura
124
do lancia. Pclo conirario, Lula cosiuna
rcfcsiclar-sc junio a Casiro.
olvio quc Lula nudou, quc o PT nudou",
nc cscrcvc un irado lciior, a rcsciio da crnica
assada. Lcndo os jornais da scnana, icnIo dc
rcvcr ncus concciios. Dc faio, cn algo Lula c o
PT nudaran. Sc nao no csscncial, clo ncnos na
sucrfcic. Lula dcfcndc Qucrcia", diz a FoIba de
So PauIo. O PT, quc dcnunciou as falcairuas do
c-govcrnador aulisia, agora or clc iona-sc dc
anorcs. AcIo quc iodas as dcnuncias, conira
qualqucr cssoa, icn quc scr auradas. Ou a
cssoa ganIa una condcnaao ou un aicsiado
dc idoncidadc. Scnrc ario do rcssuosio dc
quc iodas as cssoas sao inoccnics aic quc sc
rovc o conirario", dissc Lula cn Sao Carlos.
Qucrcia foi dcnunciado or cnvolvincnio nos
cscandalos do Dancsa (dcsvio dc U$ 55
nilIcs}, na conra scn liciiaao dc
cquiancnios israclcnscs (U$ 310 nilIcs} c
ouiras irrcgularidadcs cono a vcnda da Vas, a
consiruao do Mcnorial da Ancrica Laiina c
sucrfaiurancnio cn olras do govcrno. Pariindo
do rcssuosio avcniado or Lula, aic ncsno
alianas con Collor, Maluf, ACM, Jadcr DarlalIo
ou Piiia scrian lcn-vindas, ois ncnIun dcsics
scnIorcs aic agora ganIou una condcnaao. Nao
sc salc ainda o quc as auioridadcs cscran ara
confcrir-lIcs un aicsiado dc idoncidadc.
125
Lula nunca dirigiu un carrinIo dc iocas",
cosiunava dizcr Qucrcia. Mas cu ianlcn nunca
roulci ioca", rcsondia Lula. Hojc, ara Lula,
Qucrcia c un Ioncn dc lcn". Sc anics dcfcndia
diiaduras, o PT dcfcndc Iojc aquclcs quc
dcnunciou cono corruios. Dc faio, o ariido
nudou.
126

As Farc e o Silncio Obsequioso
7/6/2002

Tcniando cIcgar a una dcfiniao acciia
univcrsalncnic solrc o quc scja icrror, a ONU aic
Iojc nao cIcgou a ncnIuna. Ao icniar una
dcfiniao, cslarra nuna arcdc, os ascs
nuulnanos. Sc csics ascs nao concordan
solrc o quc scja icrrorisno, cIcgaran a un
conscnso solrc o quc nao c icrrorisno. qualqucr
coisa quc sc inclua na luia alcsiina. Trocando
cn niudos. un alcsiino quc sc cnrola cn
lonlas c sc clodc cn ncio a civis, vclIos,
nulIcrcs c crianas, nao odc scr dcfinido cono
icrrorisia. Porquc os aralcs nao qucrcn.
Sc o Ocidcnic icn concciios rccisos solrc o
quc scja icrror, a Succia fcz una lcla rcscada
Uniao Eurocia no ncs assado. Os quinzc
ascs da UE rcicndian incluir as Foras
Arnadas Fcvolucionarias da Colnlia (Farc},
gucrrilIa narisia colonliana, na lisia dc
organizacs icrrorisias. Os succos alcgaran quc
nao dcvcn fazcr aric da lisia organizacs quc
csicjan cn roccsso dc ncgociaao ou dialogo
con scus govcrnos. Ou scja, vocc odc clodir
carros-lonla, naiar, scqucsirar, nas nao scra
considcrado icrrorisia cnquanio sc disuscr a
dialogar con as viinas. Porquc os succos nao
qucrcn.
127
A dccisao dos succos foi anlancnic
divulgada na inrcnsa inicrnacional c lrasilcira.
Fcrc a dclicada siquc das csqucrdas associar
narisno a icrrorisno. Sc nossos jornais sc
arcssaran a divulgar o vcio nordico, Ia un
silcncio olscquioso quando sc iraia dc irazcr ao
lciior docuncnios quc associcn as Farc ao icrror.
Nuna coca cn quc aic ncsno orgaos cono O
GIobo c o Estado alrcn colunas ara vclIos
lolcIcviqucs, ouco sc odc cscrar dos dcnais
jornais, quc sc rcicndcn dc csqucrda ou quc
clo ncnos con as csqucrdas sinaiizan. Torna-
sc cniao inicligvcl nas ncn or isso
jusiificavcl o silcncio cn iorno a icnas quc
ossan rcjudicar o PT.
Enlora o ariido aiualncnic as ncguc, sao
noiorias suas rclacs con a gucrrilIa quc Ia
dccadas vcn dcsiruindo a Colnlia. Scus
rcrcscnianics sao rccclidos con iacic
vcrnclIo clo govcrno ciisia gaucIo c fazcn
alcsiras cn univcrsidadcs c cscolas dc
rcfciiuras gcridas clo PT. Sc algucn ousa
afirnar quc as Farc vivcn do narcoirafico, nao
falia un niliianic indignado ara dizcr quc iais
dcnuncias nao assan dc csiraicgia do Esiados
Unidos ara invadir, rinciro a Colnlia, c
dcois o coniincnic.
O lciior ja dcvc icr noiado a cscassa
rcscna, nas aginas dos jornais, do
narcoiraficanic Luiz Fcrnando da Cosia, nais
128
conIccido or FcrnandinIo Dcira-Mar. E nao c
or falia dc noicias. Prcso cn Draslia dcsdc alril
do ano assado, FcrnandinIo acciiou rcunir-sc
con agcnics da DEA (Drug Enforccncni
Adninisiraiion} c falou dc suas rclacs con a
gucrrilIa colonliana. A gravaao dcsia confissao,
cla sua inoriancia, iornou-sc a ca-cIavc quc
crniiiu aos Esiados Unidos cdir a ciradiao
dc ircs gucrrilIciros das Farc c ircs
narcoiraficanics lrasilciros, cnirc clcs
FcrnandinIo. Foi ullicada, Ia qucsiao dc un
ncs, na rcvisia colonliana CambIo, dirigida or
Calricl Carcia Marqucz. Vocc odc lc-la, na
nicgra, aqui
|www.canlio.con.co/wcl/inicrior.I?id80&i
ds1&ida3149|. Na inrcnsa lrasilcira, ncn un
io solrc csic docuncnio.
En corrcsondcncia con ncus
inicrlocuiorcs, cosiuno afirnar quc as gcnics ja
nao lcnlran dc faios ocorridos Ia dcz anos. Urgc
una crraia. nao lcnlran dc faios ocorridos Ia
dois ncscs. Sc o PT Iojc ncga qualqucr rclaao
con as Farc, Ia oucas scnanas clas cran
ullicancnic dcfcndidas clos niliianics. Nao
lasiasscn as loas rclacs do govcrno gaucIo
con a narcogucrrilIa colonliana, cn naro
assado, ldcrcs ciisias dc Filcirao Prcio,
ligados ao rcfciio Aninio Palocci FilIo,
coordcnador do rograna dc govcrno dc Luiz
Inacio Lula da Silva, anunciaran un coniic ro-
129
Farc no nunicio. Enirc as funcs do Coniic dc
Solidaricdadc ao Povo Colonliano c aos
Movincnios dc Lilcriaao Nacional csiarian
colIcr assinaiuras ro-gucrrilIa c dcfcndcr as
osics do gruo no Drasil. Prccisanos difundir
c alrir coniics das Farc no nundo iniciro solrc
os rollcnas quc ocorrcn naquclc as", dissc
Dcio Cangussu, vcrcador ciisia. Para sclar a
uniao, Iouvc una rcuniao cn Filcirao Prcio
cnirc o c-vcrcador Lcooldo Paulino, o
rooncnic do coniic, c Olivcrio Mcdina, oria-
voz infornal da narcogucrrilIa no Drasil, quc
cIcgou a scr rcso cn 2000 cn Foz do Iguau, a
cdido do govcrno colonliano, acusado dc
aiividadcs icrrorisias.
FcrnandinIo Dcira-Mar agava dois nilIcs
dc csos aos canoncscs cla coca, or 600
quilos or scnana, c s Farc nais un nilIao or
cada quilo, ara crisializa-la. Vcndia o quilo dc
cocana or U$ 3.500 no Drasil. A ocraao cigia
un vo quc cusiava U$ 15.000, nais U$ 15.000
clo alugucl da isia dc aicrrissagcn. Mais U$
25.000 ara o iloio c U$ 5.000 ara o co-iloio.
FcrnandinIo, quc ianlcn fornccia nuniao
gucrrilIa narisia, cIcgou a cnircgar-lIcs 150
nil caias dc lalas, con 20 lalas cada una.
Scgundo o narcoiraficanic lrasilciro, as Farc nao
icn idcologia, Esiao ali cla grana, sc iornaran
caiialisias c so qucrcn a grana, a grana, a
grana...."
130
O c-vcrcador Lcooldo Paulino cnsa
difcrcnic. Nao c a clciao quc vai rcsolvcr, c a
rcvoluao. Hojc no Drasil nao Ia condiao dc
fazcr una rcvoluao arnada, nas na Colnlia
nao c assin. Elcs icn un ccrciio organizado".
Esic ccrciio rcdcnior sao as Farc, c claro.
ONU, aralcs ou succos odcn crniiir-sc
una osiao dulia. Scr lcncvolcnic con o icrror
disianic c facil. Mais difcil c acciia-lo quando sc
vivc sol sua nira. O PT, Icrdciro das nais
sinisiras diiaduras do scculo, scnic-sc
naiuralncnic airado cla narcogucrrilIa
narisia. Tcnia cniao dcsvcncilIar-sc do aliado
inconvcnicnic. Ocorrc quc o icrror csia cn scu
DNA. E roduz rcflcos condicionados.
Todo lciior adulio dcvc lcnlrar-sc do
lclssino filnc dc Kulricl, Dr. StrangeIove. No
acl-iiulo, icnos un cicniisia alcnao
aralcgico rcfugiado nos Esiados Unidos, cujo
lrao dirciio conscrva ainda rcflcos dos dias do
FcicI. Esoradicancnic, o lrao sc crguc cn
saudaao nazisia, c Sirangclovc rccisa scgura-lo
con a nao csqucrda. o quc ocorrc con os
ciisias. Podcn rcivindicar os nclIorcs
roosiios, fazcr juras dc lon conoriancnio,
nas volia c ncia o lrao ioialiiario nao rcsisic c
sauda o icrror. Cono aconicccu na scnana
assada, quando o PT, au grand conlci, rcsiou
Ioncnagcns dc Icroi ao icrrorisia Joao
Anazonas.
131
Nao c convcnicnic, cn ano clciioral, falar dc
FcrnandinIo. Fclizncnic, vivcnos dias dc
Inicrnci, ondc scnrc Ia una lrccIa ara
conjurar o silcncio olscquioso da grandc
inrcnsa.
132

Jornalista bom jornalista morto
15/6/2002

Pcnsava cscrcvcr solrc as coisas loas da
vida. Fica ara scnana quc vcn. As sordidas sc
incn.
Con o final da novcla O Clonc, a Fcdc Clolo
concou ouira, a novcla Tin Locs, a saga
conovcnic do jornalisia sacrificado cn funao do
ofcio. Enquanio vivo, Tin Locs nao ncrccia
naiorcs crcdiios da cnissora. Morrcu, virou
novcla. ncoras con ar coniriio sinalizan ao
iclcscciador quc a noicia agora c gravc. A
inrcssao quc o ancora assa c quc, sc nao
sinalizassc a noicia con un gcsio icairal dc
gravidadc, a lcsia do iclcscciador odcria
cnsar quc sc iraiava da irana da novcla
anicrior. Para o grandc ullico, a conoao c
olrigaioria.
E nao so ara o grandc ullico. Tanio o
rcsidcnic da Fcullica cono o ninisiro da
Jusiia concordaran cn ariiciar do novo
rcaliiy sIow, ara gloria dos roicirisias da Clolo.
Fcrnando Hcnriquc dissc quc as coisas Iavian
assado do liniic, o ncsno quc disscra or
ocasiao do assassinaio do rcfciio Cclso Danicl,
cono sc as coisas so assasscn do liniic quando
norrcn crsonagcns cosios ndia. Migucl
Fcalc Junior so ncsia scnana dcu-sc conia dc
133
quc cisic un Esiado aralclo, conandado clo
narcoirafico, nas crifcrias do Fio dc Janciro c
Sao Paulo. Ora, csic Esiado cisic Ia nais dc
dccada. Ha nuiio o irafico conirola a cnirada das
favclas c dccrcia fcriados a scu lcl razcr. Foi
rcciso quc assassinasscn un jornalisia, ara
quc o ninisiro da Jusiia cIcgassc lrilIanic
conclusao. Scgundo Fcalc Junior, os iraficanics
do Fio raiicaran una vcrdadcira aao dc
Esiado" ao rcndcr, julgar c cccuiar o jornalisia.
Curiosancnic, scu anicccssor no cargo, graiificou
con rcgias aoscniadorias os crininosos quc, nos
anos 70, raiicavan csias ncsnas acs dc
Esiado, rcndcndo, julgando c cccuiando
ininigos oliicos. Lanarca, quc rcndcu, julgou
c cccuiou a coronIadas un colcga dc
arnas, Iojc c iido cono Icroi clas csqucrdas c
sua viuva rccclc cnsao do Esiado. Aos
assassinos oliicos, Ionra, gloria c cnsao. Aos
conuns, ojcriza, orolrio c risao.
Con iodas as oljccs quc icnIanos ndia
c csias oljccs nao sao oucas , a inrcnsa
icn sido o nais rcsisicnic laluaric da socicdadc
conira o crinc. Con a olcia c facil fazcr accrio.
Prova disio sao os coninuos curgos, dcniro do
rorio coro olicial, dc funcionarios ligados ao
narcoirafico. Con o Judiciario, ianlcn da ara
convcrsar. Prova disio sao os Lalaus da vida, c
nuiios dclcs csiao cn lilcrdadc. Con o Esiado, c
larlada. Dc noric a sul do as, scn cccao dc
134
Esiado ncnIun, as auioridadcs convivcn nuiio
lcn con o jogo do licIo c a droga. Dasia vocc
cIcgar nuna csquina qualqucr c ja salc ondc
fazcr sua aosia ou conrar scu o rcdilcio. So
o Esiado c quc nao salc.
Pcla roria dinanica do jornalisno, con a
inrcnsa os acordos sao nais conlicados.
Noicia c ncrcadoria. Sc csic jornal nao a vcndc,
o concorrcnic vcndc. Da a saudavcl disuia cla
noicia. Quc lcva nuiias vczcs, c vcrdadc, a crros
quc dcsirocn vidas c rcuiacs. O irafico
lrasilciro arccc icr finalncnic dcscolcrio qucn
c scu vcrdadciro ininigo. Nao c a olcia. Esia sc
conra. Nao c o Judiciario. Esic ianlcn sc
sulorna. Ncn o Esiado. Con csic sc faz acordo.
Con jornalisia, nao da. A dcnuncia faz aric dc
scu ofcio. Nao fosscn os jornais, Collor dc Mcllo
csiaria disuiando a rcclciao, ACM c Jadcr
DarlalIo coniinuaran oniificando no
Congrcsso, Lalau vivcria dias iranquilos cn
Miani. E a olcia nao scria consirangida
dcsagradavcl iarcfa dc sulir o norro ara fccIar
locas dc funo a ccu alcrio. O jornalisia c, anics
dc iudo, un csiraga-razcrcs.
Ao incunlir un rcoricr dc fazcr
disfaradancnic a colcriura dos crincs do
irafico, a Clolo nao ignora dois faios. Princiro,
ara rcscrvar as fonics, csic rcoricr sc iorna
iso facio cunlicc dc crininosos. Scgundo, csia
cnviando un rofissional ara una nissao con
135
risco dc vida. Mas jornalisia norio c oiino. Ainda
nais sc for cn lcno ccrccio da rofissao. Vira
Icroi da noiic ara o dia. Enquanio csiivcr vivo,
quc sc virc cono udcr ara nanicr-sc vivo.
Jornalisia lon c jornalisia norio. Da Iloc. Quc
norra rinciro, c dcois icra dirciio a iodo aoio,
Ionra c gloria... osiunas. Aic o ancora do
Jornal Nacional fara aquclc ar coniriio ara
sinalizar ao iclcscciador quc clc dcvc,
rcfcrcnicncnic, cIorar.
Ncsia quaria-fcira, a Dand noiiciou cla
rincira vcz o assassinaio do audiior fiscal Hclio
Pincnicl Jr., cn Caiciras. Ocorrc quc o fiscal foi
norio cn ncados dc naio assado, cla nafia
cIincsa quc agc cn Sao Paulo. Foi dccaiiado c
icvc as naos dcccadas. Anics disso, scus dcdos
foran coriados, un a un, cn ircs cdaos cada.
Un alio funcionario da Fccciia Fcdcral c
cccuiado cn circunsiancias airozcs. No csao
dc un ncs, ncn un unico jornal do as noiiciou
csic crinc. cono sc airassc solrc o ncsno
csado scgrcdo dc Esiado.
O rcsidcnic da Fcullica, quc ianio sc
cscandaliza con a noric do rcoricr, nao icra
iido noicias da noric dc scu funcionario? O
ninisiro da Jusiia, quc dcnuncia un Esiado
dcniro do Esiado, nao icra sido infornado do
assassinaio dc un funcionario do Esiado quc
adninisira? Quc Iouvc con a inrcnsa cn gcral,
136
scnrc iao agil cn dcnunciar crincs c quc
duranic un ncs fcz silcncio?
Misicrio rofundo. Scnana quc vcn, icniarci
falar das coisas loas da vida.
137

Poliglota na Ilha
23/6/2002

Fujo Iojc aos jornais c noiiciario. Falcnos
das coisas loas da vida.
Moranos na ncsna cidadc, nas cn cocas
difcrcnics. ConIcci-o na Fua da Praia, Porio
Alcgrc, anos 70, quando a Fua da Praia ainda cra
una grandc agora ondc os orio-alcgrcnscs ian
aqucrar c discuiir os runos do nundo. Elc icria
uns quinzc anos na ninIa frcnic. Scnii-nc
Ionrado con a arcscniaao. Eu ja ouvira falar
dc scu ai. Falava varias lnguas, clo quc salia.
Mcu ai? Fala o oriugucs c olIc la!
Mas qucn cra cniao o lcndario oligloia dc
Don Pcdriio? Era clc. Na ocasiao, falava ja unas
irinia lnguas. Eu voliava dc un ano cn
Esiocolno, aiaquci incdiaiancnic con succo.
Elc, quc janais Iavia norado la, falava a lngua
con crfciao. Mais ainda, doninava aqucla
nusicalidadc incrcnic ao succo, quc janais
conscgui nodular. Dcscolri logo quc cranos
fascinados clos ncsnos icnas, viagcns c
lnguas. Ja nao lcnlro sc c lcnda ou liografia,
nas nc consia quc o russo clc arcndcu clo
nclIor nciodo, frcqucniando un casal dc
russos. Quando foi ara Moscou csiudar russo,
arovciiou ara csiudar o aralc c o cIincs.
138
Enconirci-o varias vczcs no dccorrcr das
dccadas. Por cssas csiranIas razcs quc nos
fazcn scnrc voliar a un onio fio da cidadc,
cn daias fias, gcralncnic o cnconirava nas
scia-fciras sanias, cn frcnic ao cafc Haiii. Elc
vinIa dc alguna laiiiudc do lancia, runo a Don
Pcdriio, ara alasiccincnio csiriiual. No
scgundo cnconiro, sc a ncnoria nao nc falIa, ja
falava quarcnia lnguas. EnunIava una
granaiica dc iorula.
Conrci cn Paris, nao inaginava quc un
dia rccisaria dcla.
Prccisava? Cono? Para quc algucn rccisa
dc una granaiica dc iorula?
quc csia visiiando o Esiado una
dclcgaao da Nigcria. E fui coniraiado cono
inicrrcic.
Alcguci quc o inglcs cra lngua oficial na
Nigcria.
Sci. Mas cu gosio dc falar a lngua local.
Na coca, csiudava ianlcn o sorliano,
dialcio cslavo falado na AlcnanIa or 50 nil
cssoas. En un ouiro cnconiro, cu voliava da
Maccdnia, ainda nos dias da aniiga Iugoslavia.
Para ncu csanio, clc ianlcn voliava dc la. Mais
ainda. csiivcranos cn Slojc na ncsna coca.
Dois cdriicnscs, na ncsna daia, naquclcs
confins do nundo, ignorando a rcscna un do
ouiro. Eu fora visiiar una naccdnia furiosa quc
conIcccra cn Paris. Mas c clc?
139
AI! fui csiudar naccdnio. La, arovciici
ara raiicar ncu dinanarqucs con algucn quc
vinIa da Dinanarca. Enconirci ainda una
ucraniana, gravci con cla alguns icios, ara
rcvisar nais iardc ncu gcorgiano.
E assou a falar-nc dc consoanics insoliias,
cujas ronuncias o fascinavan c ara nin nais
arccian iossc dc cacIorro iulcrculoso.
A uliina vcz, cnconirci-o cono scnrc cn
ouira scia-fcira sania, dc novo frcnic ao Haiii.
Elc voliava dc La Paz, ondc cra adido culiural c
lccionava Lingusiica Conirasiiva na univcrsidadc
local. Duranic o cnsino, lcnlrou dc suas
gravacs dc gcorgiano fciias cn Slojc.
Enconirou una ciraordinaria scnclIana
fonciica cnirc o gcorgiano c un dos idionas
indgcnas, o ainara. Passou o icio gravado a
scus alunos c csics cnconiraran un alio
crccniual dc coincidcncia dc foncnas. Para clc,
isio conrovaria a icsc dc quc o Ioncn do
coniincnic laiino-ancricano viria da sia, via
csirciio dc Dcring.
Esiou cnsando cn dcscnvolvcr una icsc,
conrovando isio do onio dc visia lingusiico.
Ondc acIas quc cu odcria cnconirar una lanca
ara dcfcndc-la?
Nao lIc dci nuiias cscranas. Cono rcunir
cinco douiorcs quc doninasscn ainara c
gcorgiano ao ncsno icno? Sua icsc csiava alcn
dc qualqucr lanca. Enfin, scu csiudo solrc as
140
afinidadcs fonologicas cnirc o ainara c as lnguas
caucasicas csia Iojc ullicado cla Univcrsidadc
dc Sucrc.
Dcois daqucla scia-fcira, nos crdcnos nas
ruclas do lanciinIa. Soulc quc andou
lccionando iialiano cn Pcrugia, nais iardc
assou a norar cn Monicvidcu, ondc iralalIava
junio cnlaiada lrasilcira.Aiualncnic vivc cn
Florianoolis, ara Ionra c rcsigio da ilIa. Ja
csiudou sisicnaiicancnic nais dc ccn lnguas,
das quais donina scsscnia. Traduziu ara o
oriugucs ocsias c conios dc ncia ccnicna dc
lnguas. E roncic ara lrcvc roino a cdiao
dc BabeI de Poemas, aniologia nuliilinguc, na
qual iraduz ao oriugucs ocnas dc 60 idionas.
En rcccnic corrcsondcncia, nc conia quc ainda
dcscnvolvc scu rojcio, quc ja dura quarcnia
anos, o dc csiudar sisicnaiica c cicniificancnic
duas lnguas novas or ano.
Noicia ruin cIcga con a vclocidadc do raio.
Noicia loa, cn riino dc lcsna. Soulc ncsics
dias, con airaso dc un ano, quc Carlos Anaral
Frcirc foi considcrado, cla Univcrsidadc dc
Canlridgc, cono un dos dois nil crudiios do
scculo XXI. A noicia c duas vczcs alcgrc.
Princiro, vcr rcconIccido cn una das nais
rcsiigiosas univcrsidadcs da Inglaicrra o ialcnio
dcsic gaucIo quc o Drasil ignora. Scgundo, salcr
quc ncsics dias dc culiura dc nassa, Ia clo
141
ncnos nais 1999 csccincs insoliios olcccados
con as coisas do csriio.
Enfin, nada dc csaniar. Scgundo csics
scnIorcs, o nais difcil no arcndizado dc lnguas
sao as rinciras quinzc. Sc o lciior duvidar, c so
ccrincniar.
142

Mudar Preciso
28/6/2002

Mudar c vcrlo nuiio conjugado uliinancnic.
As cssoas nao odcn nudar? crgunia-sc a
niliiancia ciisia. Podcr, odcn. Mas nudar cn
ano clciioral nao c nudana cn quc sc ossa
crcr.
Ha nudanas c nudanas. TcnIo rccclido
nao oucos c-nails dc narujos alandonando o
larco, isio c, dc ciisias alandonando o PT.
Provcn dc jovcns ainda nao conronciidos con
a csiruiura ariidaria c scn salarios ou
nordonias a dcfcndcr. As razcs sao una so, as
alianas csurias do ariido con ldcrcs quc Ia
ouco icno os ciisias qualificavan cono
corruios, ladrcs, ncfandos c ouiras gcniilczas.
Qucrcia, Maluf, ACM, Edir Maccdo. Un dcsics
lciiorcs nc crgunia o quc cnso solrc nudar dc
visao dc nundo. Por icr nudado a sua, clc c visio
cono iraidor clo ariido c nao sc scnic lcn na
roria clc. Para o PT, o candidaio odc nudar
ara agradar o clciiorado. sinal dc alcriura dc
csriio. Ja o niliianic, csic nao odc nudar or
scniir-sc irado clo candidaio quc nudou.
iraiao.
TcnIo ncdo do Ioncn incaaz dc nudar dc
idcias, dizia Allcri Canus. Fcfcria-sc a idcias
filosoficas, nao a ooriunisno cn vcscra dc
143
clcics. En scus vcrdcs anos, o cscriior argclino
cIcgou a niliiar no Pariido Conunisia. Scgundo
scus liografos, scria una icniaiiva dc carrcira no
nclIor csiilo Julicn Sorcl. Sc o Icroi
sicndIaliano icniava sucrar sua condiao social
airavcs da asccnsao cclcsiasiica, Canus vcria no
Pariido a ossililidadc dc cscaar condiao dc
filIo dc faincira. Mas ja cn ncados dos anos 30,
cicnic dos curgos sialinisias, nao quis
conaciuar con o crinc c nudou dc runos.
Ncsia ncsna coca, nao oucos cscriiorcs
alandonaran o narisno, nao scn inicnso
sofrincnio inicrior. Carrcirisias c rosiiiuias sc
naniivcran ficis ao Pariido.
Urgc nudar dc runos, clo ncnos una vcz
na vida. Mal nasccnos, nos cnfian a nacIado
una fc na calca. Na infancia ou adolcsccncia,
nao icnos culiura suficicnic ara dcla nos
lilcriarnos. Con as rinciras lciiuras surgc a
duvida, scnrc fcriil c criadora. cIcgado o
noncnio dc jogarnos fora a fc inosia, cono
cacIorro quc sacodc ara sccar-sc. Mas isio nao
lasia. Urgc ainda lilcriar-sc da craca quc vinIa
grudada fc. Esic c o iralalIo nais lcnio c
cnoso, quc ncn a iodos ocorrc. No dia-a-dia,
nao c raro cnconirarnos suosios aicus quc
acrcdiian iancnic nas insiiiuics crisias
incrusiadas no Dirciio c na socicdadc, laiizan os
filIos, casan no rcligioso, crccn no anor c
insisicn na fidclidadc.
144
Nasci cn anlicnic caiolico c nao cscaci da
frna. Fclizncnic, li a Dllia la clos quinzc ou
dczcsscis anos. Foi o suficicnic ara crdcr
ninIa fc. Princiro, una scnsaao avorosa dc
vazio, dc quc nao acnas o nundo, nas ianlcn
cu ncsno crdia iodo c qualqucr scniido. Mas a
vida coniinua. Pouco a ouco, fui ionado or
una ciraordinaria scnsaao dc lilcrdadc. Vivcr
iornou-sc un fcsiival dc surrcsas. Para o crcnic,
o univcrso nao ofcrccc surrcsa alguna, iudo
csia cscriio nos lanos divinos. Para o aicu, cada
dia c fcsia nova.
Fcncgado o crisiianisno quc nc fora
inosio, nao iivc nais ncccssidadc dc rcfornular
ncus runos. Nao quc icnIa cnconirado a
vcrdadc, nada disso. Ocorrc quc nao adcri nais a
ncnIuna filosofia. Quando o caiolico do scculo
assado crdia a fc, os narisias o cscravan dc
lraos alcrios ara curar suas fcridas. Dcscrcnic
dc Dcus nas ainda scdcnio dc alsoluio, o c-
caiolico assava a acrcdiiar na Hisioria. Nao or
acaso, o narisno vai vingar cn un dos ascs
nais caiolicos do lancia, a Fussia. O PC nais
foric da Euroa csiava cn Fona, scdc do
Vaiicano. PCs forics iivcran ianlcn as
caiolicssinas Frana c EsanIa. En as
roicsianic, narisno nao icn vcz.
Nao icndo adcrido ao narisno, nao iivc dc
con clcs accriar conias. Dcois da qucda do
Muro, nao assa dia scn quc un vclIo narisia
145
conarca inrcnsa clalorando suiis
acrolacias ncniais ara rcncgar una fc no fundo
iosca. Anics dc csiudar filosofia, csiudci Iisioria
da filosofia. E vi icorias novas dcsiruindo as
aniigas c scndo dcsirudas clas fuiuras. Os
filosofos conlican dcnais a vida dos noriais.
Crian concciios quc ouco ou nada clican c so
scrvcn ara rcscrvar-lIcs una agina nas
cnciclocdias. Ora, a vida nao icn nisicrios, clo
ncnos ara qucn nao crc cn iransccndcncias.
Nasccnos, crcsccnos c norrcnos. En ncio a
cssc ciclo, lclcnos c concnos, cIoranos c
rinos, iralalIanos c rocrianos. Dclcnos vinIo
c nao concciios, nos rclacionanos con scrcs
Iunanos c nao con cniclcquias. Misicrios so
cisicn ara os quc icncn a noric c rccorrcn a
niios rcconforianics ara cnfrcniar a inicncric
nciafsica.
Panaii Isiraii, cscriior roncno quc ja cn
1929 dcnunciava os Iorrorcs do conunisno,
cosiunava saudar una nova raa, a dos Ioncns
quc nao crccn cn nada. Panaii, lcn cnicndido,
nao dcscria dc valorcs cono a anizadc, o
iralalIo, a az c a jusiia. Por nao crcr cn nada,
cnicndia nao adcrir a sisicnas fccIados dc
cnsancnio. O lrado dc Panaii quc no fundo
c o ncsno dc NicizscIc aic Iojc nao arccc icr
cnconirado cco. Pois os scrcs Iunanos
coniinuan ncccssiiando dc fc cono criana dc
cIucia. Dasia quc sc lIcs accnc con cIocolaics
146
aos a noric, c scgucn cono cordciros o
rinciro guru quc sc candidaia a asior.
Mudar c rcciso, carssino. Mas sc nao
quiscr icr dc irocar dc fc cono qucn iroca dc
conuiador, c sinlcs. nao adira nais a fcs ou
filosofias. Nao fazcn falia ncnIuna.
147

O Bolche e os Astros
7/7/2002

En O JardIm das AIIIes, Olavo dc
CarvalIo afirna scr difcil un sujciio acrcdiiar
na influcncia dos asiros c na luia dc classcs
cono noiorcs da Iisioria". Ocorrc quc csianos
no Drasil, ondc o ininaginavcl nao so nao c
difcil, cono crfciiancnic viavcl. Dcois quc un
icsicnunIo do Alcn, sicografado or CIico
Xavicr, ja scrviu dc rova cn un irilunal, iudo c
ossvcl. Un rojcio quc rcgulancnia a rofissao
dc asirologo foi arovado cla Conissao dc
Assunios Sociais do Scnado c agora aguarda
voiaao no lcnario. Dc auioria do scnador Ariur
da Tavola, ldcr do govcrno no Scnado, a roosia
dcfinc qucn odcra ccrccr a asirologia c as
airiluics dos rofissionais, cnirc clas, o
calculo c claloraao dc carias asirologicas dc
cssoas, cniidadcs jurdicas c nacs uiilizando
ialclas c graficos do novincnio dos asiros ara
saiisfazcr s indagacs do ullico".
O Drasil icn vocaao ara unico. nico
cniacancao dc fuiclol, c ianlcn o unico as
no nundo quc cigc curso sucrior ara o
ccrccio da rofissao dc jornalisia. Possivclncnic
c ianlcn o unico cn quc un lolcIcviquc
Iisiorico roc a rcgulancniaao dc una
crcndicc. Ou nclIor, dc una vigaricc, ois dc
148
ouira forna nao sc odc cIanar a cloraao dc
sucrsiics. Sc arovado no lcnario do
Congrcsso, icrcnos rcconIccido a un gruo
sclcio dc vigarisias o dirciio cclusivo dc cnganar
sinlorios. Ha una fclrc nacional cororaiivisia.
Ano assado, na DaIia, aic as vcndcdoras dc
acarajc icniaran rcgulancniar a rofissao. Cono
crcnics cvangclisias assaran a vcndcr nas ruas
o lolinIo dc fcijao, crsuadiran una vcrcadora a
arcscniar rojcio dc lci quc rolc o rcaro ou
vcnda dc acarajc or qualqucr csialclccincnio
concrcial, incluindo sIoings, rcsiauranics c
larcs. So nac-dc-sanio odc vcndcr acarajc.
Agora, clo rojcio do scnador, so asirologos
lcgalncnic Ialiliiados odcrao ccrccr a
asirologia. Quanio asirononia, cicncia Ia
scculos consolidada, scu ccrccio ainda nao foi
rcgulancniado.
En ncus dias dc foca cn Porio Alcgrc, na
falia dc rcdaior, rcdigi or varias scnanas a
coluna dc asirologia do finado DIrIo de
NotcIas. Ningucn rcclanou, ncn os asiros ncn
scus rcgidos. O unico roicsio, quc quasc nc
cusiou o cnrcgo, foi do cdiior do jornal, quando
foi vcrificar orquc cu ria ianio cnquanio rcdigia.
Sc assa o rojcio do scnador, csic avaiar do
qual ncnIun foca cscaava naquclcs dias, scria
Iojc considcrado ccrccio ilcgal da rofissao.
Nada dc csaniar ncsic as cn quc o
govcrno do Esiado dc Sania Caiarina agava a
149
fundaao Caciquc Colra Coral, cniidadc
csoicrica-cicnifica", ara fazcr a rcvisao do
icno. O caciquc Colra Coral c un indgcna
ancricano quc, cn ouiras cncarnacs, icria sido
Calilcu Calilci c AlraIan Lincoln. Scu csriio sc
nanifcsia airavcs da ncdiun Adclaidc Scriiori,
quc ja fcz cIovcr na Scrvia a cdido do rcsidcnic
Sadan Husscin, ara dcicr o avano das iroas
da OTAN. Colra Coral odc cnurrar una frcnic
fria dc un lugar ara ouiro, dcrrular un ccniro
dc rcssao ainosfcrica cviiando un iufao c aic
fazcr sunir una gcada. A Fundaao, cujo lcna c
luz quc ilunina os fracos c confundc os
odcrosos", inforna cn scu siic quc icn cono
clicnics govcrnos csiaduais, ninisicrios,
nuliinacionais, c oliicos, cono o govcrnador dc
Sania Caiarina, Escridiao Anin, o c-rcsidcnic
Josc Sarncy c o scnador Ccrson Canaia. O
dircior da cnrcsa Tuniliio Cororaiion,
conirolada cla fundaao, csicvc ano assado
con o scnador Eduardo Sulicy, ara nosirar-lIc
coia da caria cnviada ao cniao ninisiro dc
Minas c Encrgia, Fainundo Driio, ondc rcvia o
llccauic no Ccniro-Sul do as na rincira
quinzcna dc naro. Enfin, dada a crcna dc c-
rcsidcnics, govcrnadorcs, ninisiros c scnadorcs
airios no solrcnaiural, nao causa csccic quc o
vclIo lolcIcviquc incniicnic icnIa roosio a
scus arcs no Scnado a rcgulancniaao do ofcio
dc inicrrcic da voniadc dos asiros.
150
Arovado o icio, icrcnos nuiio cn lrcvc
una Faculdadc dc Asirologia, con ncsirados c
douiorados na arca. Asirologos dcvidancnic
dilonados scrian coniraiados clos organisnos
ullicos ara aiuar na sclcao dc cssoal,
rcvisao dc caiasirofcs, fluiuacs do canlio c
cananIas clciiorais. Paralclancnic Ouvidoria
Ccral da Fcullica, icranos una Vidcncia Ccral
da Fcullica ou algo arccido, ara saiisfazcr s
indagacs do ullico", cono qucr o scnador.
Quanio inrcnsa, caluda! NcnIun jornal,
or nais scrio quc sc rcicnda, discnsa sua
coluna diaria dc asirologia. Ha nilIcs dc
lciiorcs, no nundo iodo, quc so cn as naos
nun jornal ara vcr o quc dizcn os asiros.
Enrcsario algun, or nais avcsso quc scja a
crcndiccs, cnsaria cn nao aicndcr as angusiias
dcsia nassa infornc dc crcdulos. Sc a roria
inrcnsa, quc sc rcicndc criica, cndossa a
vigaricc, nao c dc csaniar quc scus colunisias dc
asirologia sc sinian valorizados con a nova lci.
Dc qualqucr forna, cn una culiura doninada
or saccrdoics quc cloran o cadavcr dc un
judcu, quc alcn dc scr dcus scria filIo dc nac
virgcn, cngodo a nais cngodo a ncnos nao faz a
ncnor difcrcna.
Mas nao discrinincnos os dcnais
vcndcdorcs dc vcnio. Urgc rcgulancniar ainda
ofcios fundancniais ao lcn-csiar squico da
naao. Nao sc odc dciar ao dcsalrigo da
151
lcgislaao iralalIisia rofissionais cono ais c
nacs-dc-sanio, ncdiuns, carionanics,
quironanics, jogadorcs dc luzios, lciiorcs dc
lorra dc cafc.
E ust Iut not cust os sicanalisias, quc
ianlcn sao filIos dc Dcus c dccndcn da
crcdulidadc ullica.
152

Aconteceu em Tnis
13/7/2002

Tunis, anos 70. Eu fazia a colcriura do
fcsiival dc cincna dc Cariago. Enirc un filnc c
ouiro, janici con un carioca, funcionario da
Enlrafilnc, c una cincasia oriugucsa. O
carioca csiava rcocuado acnas cn assar
lcn. A lusa iinIa rcocuacs ouiras. Qucria
acIar una raia, cn lcno as aralc, ondc
udcssc ionar sol dc narianinIas ao lcu.
Traduzindo. fazcr iolcss. Ao final da jania,
cdinos un cafc iurco. O carioca, or
lrincadcira, rcsolvcu lcr a lorra do cafc da lusa.
A raariga cnlorcou sua cara c nosso vidcnic
inrovisado concou a inicrrciar os dcscnIos
da lorra. Foi avanando, scn nais
conronissos, aquclas rcviscs olvias. vocc
icn un lclo fuiuro cla frcnic, crscciivas dc
novas viagcns, docnas cn fanlia. En suna,
iudo aquilo quc qualqucr cssoa nininancnic
lcn siiuada icra, qucira ou nao qucira. Aic a,
lrincavanos.
O garon nos olscrvava c nao rcsisiiu.
Monsicur lc lorra dc cafc?". O carioca assuniu.
lcio". O garon cdiu cniao quc lcssc scu fuiuro.
Tudo lcn, rcsondcu o suliio vidcnic, nas vocc
icra dc ionar un cafc iurco. E o garon, quc
confcssou dcicsiar cafc iurco, csvaziou una
153
cara c a cnlorcou. O carioca assuniu arcs dc
guru c concou a lciiura. Concou clo olvio,
aquclas coisas roiinciras quc a qualqucr un dc
nos aconicccn. La clas ianias, anunciou. vocc
icn un cnconiro nuiio inorianic sua frcnic.
O garon uava cla ncnoria, nao cnconirava
cnconiro algun. Ncsia aliura, o roriciario do
rcsiauranic ja cnirara na roda c inicrvcio. icn
sin , claro quc icn, vocc icn aquclc audicncia
con o ninisiros dos Ccrcais, solrc sua adaria".
O guru carioca iriudiou. a lorra nao ncnic.
OlIc o ninisiro firnc, nos olIos, quando
cnconira-lo".
E coniinuou. vocc icn algucn con gravcs
rollcnas dc saudc na fanlia. O garon uou
cla ncnoria, nao cnconirava ningucn docnic
cn suas ccrcanias. Monsicur dcsculassc, nas
nao Iavia ningucn con rollcnas dc saudc.
Nosso vidcnic coniinuou sua farsa c anics quc
icrninassc, o airon cnirou dc novo na convcrsa.
icn algucn docnic sin, scu irnao nao funciona
lcn da calca. O lciior dc lorras do fundo dc
caras culiou. claro, csia iudo aqui na lorra".
E rcconcndou a icraia. quairo vczcs or ncs,
aiar o irnao nun osic c dar un lanIo dc sal
grosso.
Passaran-sc as dccadas c aic ainda Iojc
inagino aquclc olrc dialo scndo aiado a un
osic iodas as scnanas, scn salcr orquc c
sulnciido a una alluao salgada. Tudo or una
154
iada dc ncsa dc lar, clalorada or ocidcniais
dcsocuados. Ncsic nar dc crcdulos cn quc
navcganos, clicnicla c o quc nao falia ara adcrir
ao rinciro vigarisia quc sc arvorc cn lciior do
fuiuro ou aosiolo dc una nova crcna. Vocc faz
una iada c arrisca criar un rclanIo dc
scguidorcs.
Nunca foi iao facil criar una rcligiao. Scn ir
nais longc, icnos a o liso Edir Maccdo, un dos
nais rcccnics aliados do inoluio Pariido dos
TralalIadorcs. Concou sua cruzada cn 1977,
cnunIando sua vcrsao ariicular da Dllia.
Ncn iranscorrcran ircs dccadas c icn nilIcs
dc ficis no lanciinIa c icnlos dc Paris a Nova
Yorl. O crisiianisno rccisou dc quairo scculos
ara inor-sc a un coniincnic. En ircs dccadas,
o liso Maccdo ja sc csalIou or ircs.
Concnici a rcgulancniaao da rofissao dc
asirologo na scnana assada. Fcccli nao oucos
c-nails indignados con ninIa dcscrcna cn
rclaao influcncia dos asiros c aos lons ofcios
dc scus inicrrcics. Sc dcscrcr dc Dcus ja nao
causa csccic ncsic scculo XXI, dcscrcr da
asirologia arccc consiiiuir Icrcsia. Fcccli
roicsios dc cssoas quc sc dizcn Iisioriadorcs c
asirologos, cicniisias oliicos c asirologos. Nuna
coca cn quc jornais suosiancnic scrios
nanicn colunas diarias do anccsiral cngodo, nao
c dc csaniar-sc quc asirologia conccc a assunir
un siaius acadcnico.
155
Mc araz ausculiar, nos larcs quc frcqucnio,
a divcrsidadc Iunana. O quc icnIo visio
uliinancnic c dc assusiar. Quc nc cnconirc con
crcnics dcsic ou daquclc dcus, gcnic quc crc nos
dcuscs asironauias ou na ncurolingusiica, na
sicanalisc ou cn fcng sIui, isio faz aric da vida
dc lar. Para ninIa crlcidadc, icnIo
cnconirado uliinancnic cssoas quc acrcdiian
no quc vccn na iclcvisao. Nao falo dc noiiciarios,
ondc alguna dosc dc rcalidadc scnrc Ia. Mas
dc docuncniarios, ondc o cincasia, ara nclIor
clicar una icoria, roduz inagcns dc
faniasnas, coros sc inccndiando, coos sc
novcndo nuna ncsa. Pois nao c quc Ia
ccnicnas, scnao nilIarcs, dc cscciadorcs, quc
acrcdiian na cisicncia rcal da inagcn
roduzida? Ha ouco, un dcsics inicrlocuiorcs
nc jurava dc naos junias quc a conlusiao
csonianca cra algo rcal. Elc Iavia visio una
nulIcr cnirando cn conlusiao na TV. E nais.
vira na TV a calo. Dcscolri cniao quc a TV a
calo, ialvcz or scu soiaquc csirangciro, goza dc
nais crcdililidadc quc a TV alcria.
Sao cssoas inculias, dira o lciior. Podc scr.
Mas a univcrsidadc, ondc or dcfiniao csia a
cliic cnsanic das nacs, duranic dccadas
acrcdiiou cn Frcud c Mar. Marisno c
frcudisno, no Ocidcnic, so cnganan cssoas
culias. As cliics, ara scrcn cnganadas, cigcn
una colcriura sofisiicada ara o cnlusic, una
156
csccic dc cIaniili cicnifico ara o lolo. Para os
olrcs dc csriio, scrvc dcus ncsno. Ou asiros.
Ou lorra dc cafc.
Assin, quando vcjo ilusircs douiorcs
cnunIando a Dllia, Mar ou Frcud, scnrc nc
ocorrc a inagcn do sinlorio garon dc Tunis.
En sua crcdulidadc, cra un lcgiino
rcrcscnianic dcsia incrvcl raa, a Iunana,
scnrc disosia a crcr no quc nao cnicndc.
157

Corrupo via Literatura
22/07/2002

Coniinua fazcndo csiragos no as o furor
cororaiivisia quc assola ccrios ofcios. En
crnicas anicriorcs, concnici a rcgulancniaao
da rofissao dc asirologo, cujo rojcio dc lci ja
assou no Scnado. Enquanio a vigaricc nao iona
forna dc lci, un ccrio ncsirc Dc Fosc quc nao
icn ncsirado cn coisa alguna sc roc a
rcgulancniar a rofissao dc insiruior dc ioga. Os
nsiicos sc organizan c qucrcn o nonoolio do
ncrcado das angusiias Iunanas. Nao lasiasscn
csics scnIorcs qucrcr ccrcar dc cigcncias os
rofissionais dcsias guildas nciafsicas, un
jornalisia do Esiadao qucr agora caricirinIa ara
cscriior. Dcnonsirando dcsconIccincnio da
confccao dc lcis, o cronisia Mario Praia cdc ao
rcsidcnic da rcullica o rcconIccincnio dc scu
ofcio. O quc cu qucro, ncu rcsidcnic, c quc
anics dc o scnIor dciar o govcrno, nc rcconIca
cono cscriior". A caacidadc dc snicsc do
cronisia c ciraordinaria. nunca sc dissc iania
lolagcn cn frasc iao curia.
Esqucccndo quc cisic un Congrcsso ncsic
as, o cronisia cdc ao rcsidcnic a claloraao
dc una lci. Mais ainda. Ciia a Inglaicrra cono
ccnlo dc as ondc o cscriior c rcconIccido.
La, scgundo o cronisia, ioda cdiiora quc ullicar
158
un livro, icn quc nandar un ccnlar ara
cada lillioicca ullica do as. Claro quc os 40
nil ccnlarcs sao conrados clo govcrno.
Qucn ganIa? En rinciro lugar o ullico.
CanIa a cdiiora, ganIa o cscriior. CanIa o Pas.
CanIa a rofissao".
E qucn crdc? scria dc crguniar-sc. A
rcsosia c sinlcs. cono o govcrno nao aga dc
scu lolso coisa alguna, crdc o coniriluinic, quc
con os inosios icn dc susicniar auiorcs aic
ncsno scn ullico. o quc cIano dc indusiria
iciil. Tciil assin ncsno, scn accnio. a
indusiria do icio. una indusiria divina. vocc
odc nao icr ncn un nscro lciior c vcndcr 40
nil ccnlarcs. Esic c o sonIo do cronisia. Mario
Praia viu un Poiosi a ccu alcrio no lolso do
coniriluinic. Quando un oliico iasca a nao no
dinIciro ullico, a inrcnsa Iorroriza-sc c fala
cn ciica. Mas sc un ncnlro da guilda sugcrc ao
rcsidcnic da Fcullica quc confisquc dinIciro
do coniriluinic ara scu lcn-csiar, cIana-sc a
isio dcfcsa da liicraiura nacional.
Diga-sc dc assagcn, csia corruao c
florcsccnic no Drasil. Dc faio, o Esiado nao
conra 40 nil ccnlarcs dc cada cdiiora. Mas
airavcs das lciiuras inosias cn currculos c
vcsiilularcs, olriga a conra forada dos
MacIados, Clariccs Liscciors c Lygias Fagundcs
Tcllcs da vida. Auiorcs quc, nao fossc csia
inosiao da nafia cdiiorial, Ia nuiio csiarian
159
gozando do ncrccido rcouso cicrno. Ha qucn
dcfcnda a rivaiizaao da Pcirolras. Ningucn
fala cn rivaiizaao do livro. Pois o livro, no
Drasil, c csiaial.
Eisic ou nao cisic a rofissao dc cscriior no
Drasil? Princiro icr-sc-ia dc crguniar sc cscriior
c rofissao. En un livro quc causou algun
cscandalo na Paris dos anos 70 Le Bazar des
Lettres Fogcr Couzc conicsiava con cncrgia o
caraicr rofissional do ofcio. O csiaiuio oficial
do cscriior nc arccc iao alsurdo quanio o das
rosiiiuias quc ianlcn rcivindican o scu. nao sc
odc ao ncsno icno dcsafiar o odcr, a olcia,
as lcis (or Iiocriias quc scjan} da socicdadc c
cdir-lIcs una roicao". Sc a liicraiura c una
aric arguncnia o auior o cscriior dcvc,
cono iodo nundo, icr una rofissao quc o
susicnic, ao lado da aric quc clc alincnia con o
nclIor dc si ncsno. Nao una scgunda
rofissao, ois a liicraiura nao c una". Cono
vivcra cniao o cscriior sc a olra nao lIc rcndc
nada? Cono iodo nundo" rcsondc Couzc.
Claro quc o auior franccs fala dc una coca cn
quc liicraiura cra visia cono conicsiaao. Hojc,
os auiorcs csiao sc rofissionalizando. O cdiior
csquisa o aladar do ullico c cnconcnda un
roduio dc noda. O cscriior, cono carncirinIo
docil, cscrcvc o quc o ullico cdc c o cdiior
ordcna. Ou o quc un oliico aga. Fcrnando dc
Morais, or ccnlo, csia incrso na liografia
160
dcssc caraicr scn jaa, Aninio Carlos
MagalIacs.
No cuntu qucn tcnc gunus, sno qucn suIc
cuntu ja dizia Marin Ficrro. Escrcvc qucn
qucr cscrcvcr, qucn scnic icr algo dizcr c nao
conscguc ficar calado. Fcgulancniar a rofissao
dc cscriior scria o rinciro asso ara
rcgulancniar ianlcn a dc ocia. Ou a rofissao
csculior ou inior. Nao nais c ocia qucn cria
ocnas, ncn csculior qucn csculc, ncn inior
qucn inia. Mas qucn csia rcgisirado, cn algun
cariorio, cono ial. Vocc odc inaginar un aior
quc nao conscguc rovocar un nscro alauso
cn un icairo, nas c aior? Essc aior scn laicia
ja cisic ncsic as incrvcl, ois a rofissao foi
rcgulancniada.
A rcicnsao nao c nova, so o arguio cronisia
do Esiadao arccc dcsconIccc-la. O rojcio quc
rcgulancnia a rofissao dc cscriior csia cn
iraniiaao na Canara Fcdcral Ia clo ncnos
dois anos. O alsurdo foi roosia do dcuiado
Aninio Carlos Pannunzio, or sugcsiao dc
ncnlros da Acadcnia Saoroqucnsc dc Lciras, dc
Sao Foquc, inicrior dc Sao Paulo. O rojcio
csialclccc as nornas ara o ccrccio da
rofissao, nos ncsnos noldcs da dc jornalisia.
So nao cigc curso sucrior. Arovada a lci,
cscriior nao scra nais qucn cscrcvc, c sin qucn
ossui ccriificado dc Ialiliiaao rofissional. Ao
nclIor csiilo do finado nundo socialisia, csic
161
ccriificado scria fornccido cclusivancnic clo
sindicaio ou or associacs rofissionais da
caicgoria.
Un jornalisia cdc ao govcrno ara ciorquir
do coniriluinic o dinIciro dc scu susicnio. Mario
qucr raia. Volio a Ficrro.
S u ucgcnzu sc cdc
unus sc uucuc u cncontu.
162

O Livro Estatal
29/07/2002

Ao concniar a ridcula roosia dc
rcgulancniaao da rofissao dc cscriior, una
ouira discussao surgiu, as lciiuras olrigaiorias
ara vcsiilulandos, inosias cla indusiria do
livro c auioridadcs do cnsino. As lisias dc lciiuras
ara vcsiilular cnurran aos jovcns, gocla
alaio, ncdocrcs auiorcs nacionais quc Ia
nuiio csiarian norios c sculiados sc
dccndcsscn dc un ncrcado livrc. Nao so
auiorcs quc ja norrcran, nas ianlcn os vivos,
nos dois scniidos da alavra. a vclIa corruao
cariorial iuiniquin, sol a nascara dc cducaao
Iunansiica. Esia corruao jornal algun
dcnuncia. Os jovcns, quc icn fana dc rclcldcs,
conira cla nao sc rclclan.
Lisc Scdrcz, csiudanic gaucIa fazcndo
douiorado na univcrsidadc dc Sianford,
California, nc crgunia quais scrian as ninIas
dcz olras cscolIidas cnirc auiorcs nacionais,
lcn cnicndido quc un jovcn lrasilciro dcvcria
icr lido ao fin do scu scgundo grau, dc forna a
cnicndcr a liicraiura lrasilcira.
Eu concaria clo QuIxote. Coniinuaria con
as VIagens de GuIIIver. Mais CrIme e CastIgo.
Dcois, A Montanba MgIca". Mais
conicnorancancnic, 19S4. Para nao ficar so cn
163
ficcs, cu ajuniaria AssIm FaIava 2aratustra. E
a gcra un rollcna, ois nao nc dcsagradaria
juniar nais alguns dc NicizscIc, quc odcrian
scr o AntIcrIsto ou O CrepscuIo dos doIos.
Mas dcicnos csics dc lado. En naicria dc
Hisioria. A CIdade AntIga, dc Fusicl dc
Coulangcs, quc nos nosira o nundo agao, anics
dc scr conianinado cla csic crisia. E, ara icr
una idcia dc Ocidcnic, Um Estudo de HIstrIa,
do Toynlcc.
Para nanicr firnc a crcna das gcracs
fuiuras no gcncro Iunano, cu indicaria Ferno
de MagaIbes, do SicIan Zwcig, c ScbIIemann,
HIstrIa de um Buscador de Ouro, do Enil
Ludwig. E aqui ja sc foran os dcz. Mas nao nc
dcsagradaria ainda acrcsccniar O JuIgamento de
Scrates, dc I. F. Sionc c alguns dos DIIogos dc
Plaiao, ara conicnlar o nascincnio do
cnsancnio ocidcnial. Esqucci dc r un ouco
dc ocsia cn ninIa lisiinIa. Eniao la vai. Josc
Hcrnandcz c Fcrnando Pcssoa. Lidos csics
auiorcs, o csiudanic lrasilciro csiaria aio a
fazcr un juzo dc valor da liicraiura lrasilcira. So
conarando sc odc valorar. Dcois dcsic
confronio, sc solrar csao ara os MacIados c
Clariccs da vida, dcgusic-os.
Ora, dircis, dc nacionais csics auiorcs nada
icn. Pois icn, digo cu. No noncnio cn quc una
liicraiura c iraduzida ao lrasilciro, cla assa a
fazcr aric do inaginario nacional. Quioicsco ou
164
lainico sao alavras quc cricnccn ao
vcrnaculo, cnquanio diadorincsco ou lrasculano
ainda nao cnconiraran lugar cn nossa lngua.
MacIadiano cisic, c vcrdadc, nas c concciio
cclusivancnic liicrario. Muiio anics dc salcr
qucn c DcniinIo, icnos una idcia lasianic
rccisa do quc scja o Quioic. Muiio anics dc
cisiir MacIado, Ccrvanics ja fazia aric dc nosso
accrvo. E nuiio anics dc Ccrvanics, Plaiao. Esics
auiorcs fazian aric da liicraiura lrasilcira,
anics ncsno quc liicraiura lrasilcira cisiissc. O
Drasil nao nascc na florcsia. Nascc na Euroa.
Mas crgunia Lisc. Quanios dos iiulos quc
ciiasic odcn scr lidos (c cnicndidos} cla nassa
dos adolcsccnics? Scn quc clcs concian suicdio
no scgundo livro?"
MinIa inicrlocuiora sulcsiina os
adolcsccnics. Eagcrci no Toynlcc, confcsso.
Ocorrc quc, ao ciia-lo, cu nao iinIa cn ncnic os
dcz voluncs do cnsaio original. Mas una
ccclcnic snicsc cn 600 aginas, da Mariins
Fonics. En acl A3, c vcrdadc, nas o iananIo
dc un livro nao dcvcria assusiar un jovcn. O
cnsasia c claro, cono dcvc scr iodo lon cscriior,
nada dcssas inicrrciacs narianas quc
cigcn un glossario ara scrcn cnicndidas. O
ncsno diga-sc dc Fusicl dc Coulangcs, quc adoro
lcr no original. Tcn una frasc cnuia c clcganic,
nada do franccs confuso c quasc gongorico dos
auiorcs conicnorancos. Por ouiro lado, c nais
165
facil ara un adolcsccnic scguir a logica lnida
dc Socraics cn Teeteto do quc cnconirar noric
no nar cncvoado dc un Cuinaracs Fosa. Sc una
cssoa ja na adolcsccncia salc disiinguir doa c
cisicnc, janais scra, quando adulia, rcsa facil
das falacias dc adrcs, oliicos, sicanalisias c
dcnais vcndcdorcs dc vcnio. Nao cra ara os
jovcns quc Socraics falava? Scrian os jovcns dc
Aicnas nais aiilados quc os conicnorancos?
Quc nais nao scja, O JuIgamento de Scrates
nada icn dc Icrnciico c nos nosira una
iragcdia nuiio nais grandiosa quc a daquclc
judcu inculio c confornisia crucificado clos
judcus.
Lcndo Swifi, un adolcsccnic icn una visao
nais lucida da socicdadc Iodicrna do quc
visiiando os sociologos c Iisioriadorcs
idcologizados dos dias aiuais. As VIagens de
GuIIIver, olra iida crradancnic cono liicraiura
infaniil, c a nais fagcdcnica dcnuncia da
csiuidcz Iunana c nao odc faliar ao
conIccincnio dc qualqucr cssoa ncdianancnic
culia. Sc os adolcsccnics dc Iojc iivcsscn lido
19S4, salcrian quc Dig DroiIcr nao c
caiancnic una cancra quc vigia o dia-a-dia dc
olrcs dc csriio. O crsonagcn dc Orwcll c
nuiio nais. a Siasi, c a KCD, c o Esiado
ioialiiario, c o nais crfciio rciraio das iiranias
conunisias do scculo assado, nas isio os
scnIorcs fornadorcs dc oiniao rcfcrcn calar,
166
ois rcncic a una Iisioria rcccnic, dolorosa c
ainda nao rcnida.
Ha livros quc vocc lc na adolcsccncia. Inuiil
lc-los nais iardc. NicizscIc, or ccnlo, dcvc
scr lido anics dos vinic anos, quando o jovcn
ainda nao crdcu scu oicncial dc sonIo. Lcr
NicizscIc aos 50 c iao iragico cono conIcccr
Paris aos 50. ncu Dcus, cono c quc fui crdcr
isso cn ninIa juvcniudc?"
Sc algucn qucr conrar un carro, rcfcrc o
inoriado. Quando qucrcnos un lon vinIo,
luscanos vinIo inoriado. Por quc razcs
liicraiura icn quc scr nacional? Por quc cu,
lrasilciro, icnIo dc lcr liicraiura lrasilcira? E scu
cu fossc ugandcs, icria dc lcr liicraiura
ugandcsa? En quc ialuas sagradas csia cscriio
isso? Ncn so a Pcirolras dcvc scr rivaiizada. A
Livrolras ianlcn. Alaio o livro csiaial!
167

Paulo entre Pares
05/08/2002

Quc lcva un Ioncn a criar univcrsos ouiros
quc nao csic? No dia 14 dc dczcnlro dc 1957, no
anfiicairo da Univcrsidadc dc Usalla, Allcri
Canus cnsaiava una rcsosia a csia crgunia.
En una coca na qual criar c criar
crigosancnic dizia o jovcn Nolcl ioda
ullicaao c un aio c csic aio o cc s aics
dc un scculo quc nada crdoa. O criador scra
cniao una ancaa aos donos do odcr, aos quais
ncn scnrc araz quc os Ioncns narcIcn
runo a un nundo nclIor. Quc Ia dc csanioso
no faio dc quc ariisias c iniclcciuais icnIan sido
as rinciras viinas das iiranias nodcrnas,
scjan clas dc csqucrda ou dirciia? Os iiranos
salcn quc na olra dc aric Ia una fora dc
cnanciaao quc so c nisicriosa ara aquclcs
quc nao a culiuan. Cada grandc olra iorna nais
adniravcl c nais rica a facc Iunana, cis a iodo
scu scgrcdo". Quasc ao final dc scu discurso,
Canus considcrava quc o icno dos ariisias
irrcsonsavcis Iavia acalado.
Nao faz ncn ncio scculo. Era una coca cn
quc a liicraiura iinIa funcs quasc sagradas c o
cscriior cra un cidadao quc rciava o odcr. En
O EscrItor e seus Fantasmas, quc iivc a Ionra
dc iraduzir ao lrasilciro, Erncsio Salaio
168
considcra cono grandc liicraiura a quc sc roc
invcsiigar a condiao Iunana. Scgundo Donnc,
ningucn dornc na carroa quc o lcva da risao
ao ailulo c, no cnianio, iodos dorninos dcsdc
a nairiz aic a sculiura, ou clo ncnos nao
csianos ioialncnic acordados. Una das grandcs
funcs da liicraiura. dcscriar o Ioncn quc
viaja runo ao ailulo", afirna Salaio.
Cada cscriior, una scnicna. Ouiros dirao
quc a funao da liicraiura c agradar o naior
nuncro ossvcl dc lciiorcs, quc lon cscriior c o
quc vcndc lcn c icn succsso dc ullico.
Esianos longc daqucla conccao da liicraiura
cono un insiruncnio civilizaiorio c dc clcvaao
csiriiual. Drasilciros, Ia nuiio crdcnos csic
scniido do ofcio. Os auiorcs nacionais, cn sua
naioria, icn cnunIado a cna a scrvio dc
idcologias ou cscriio ara o ullico caiivo das
univcrsidadcs. Tcn cn visia, nao aquclas
noiivacs csiriiuais quc lcvan os grandcs
cscriiorcs a cscrcvcr, nas o gosio da coca.
Danan confornc a criica. Tanio quc o Drasil
janais gcrou criadorcs da csiirc dc un
Dosioicvsli ou ocias da raa dc un Pcssoa. O
cscriior lrasilciro csia nais roino dc una
coricsa, quc sc scnic rofissionalncnic olrigada
a agradar ao clicnic.
Longc dc scr una inquiciaao csiriiual,
liicraiura no Drasil virou rofissao, insiruncnio
dc asccnsao social, ncio dc vida. Conscguiria
169
algucn inaginar un Dosioicvsli ou Fcrnando
Pcssoa icniando criar un sindicaio dc cscriiorcs
ou rcivindicando una caricirinIa dc cscriior?
Inossvcl! Ncsic as, as alavras ouco a ouco
crdcn o scniido. O lciior ja dcvc icr noiado quc
jogador dc fuiclol Iojc c Icroi. Profcssor dc
filosofia virou filosofo c vcrscjador c cIanado dc
ocia. Sc na Dllia o ccado cnira na Iisioria
airavcs dc Adao, na Iisioria da inciicnic
liicraiura lrasilcira nosso Adao sc cIana
MacIado. Ao criar a Acadcnia Drasilcira dc
Lciras, insiiiucionalizou a liicraiura. Ao
insiiiucionalizar a liicraiura, dcu dirciios dc
cidadania ncdiocridadc incrcnic aric oficial.
Escriiorcs dcsconIccidos, quc scqucr
conscgucn falar a scus conicnorancos, sc
rcsuncn inoriais. Scn falar nos quc ncn con
liicraiura icn algo a vcr, cono ocorrcu con
Cciulio Vargas, Aurclio dc Lira Tavarcs (Adcliia},
Ivo Piianguy, Folcrio MarinIo. Ja un ocia do
oric dc Mario Quiniana, foi or duas vczcs
rccusado no clulinIo dos ncdocrcs. Diga-sc dc
assagcn, sua candidaiura foi un crro. Picado
or alguna nosca azul qualqucr, Quiniana
cnsou quc odcria scr acciio clos scdizcnics
inoriais da Acadcnia. Foi rcicrido or Josc
Sarncy, cujo nonc rovoca nal-csiar cnirc
cscriiorcs, c or un c-ninisiro da diiadura
niliiar, Eduardo Poricla, dc olra raiicancnic
dcsconIccida. Quiniana cnganou-sc fcio c foi
170
IunilIado cn raa ullica. Ningucn cnira na
Acadcnia scn os raacs dc rac aos aiaraias
quc a Ialiian.
Paulo CoclIo, cnquanio roduior rofcuo dc
ousculos dc auio-ajuda, c un Ioncn dc
succsso. Scguc a irilIa ja laiida or Carlos
Casiancda, quc onicn cra noda c Iojc ja ncn c
lcnlrado. Esia iraduzido cn dczcnas dc lnguas,
vcndc nilIcs dc ccnlarcs c ganIa nilIcs dc
dolarcs. un fciio csanioso ara un lrasilciro,
ja quc csic ncrcado cra rcscrva dc ancricanos c
u u ntc dc curocus. En algun lugar, cn
algun noncnio, os scnIorcs do ncrcado
dccidiran. vanos ccrincniar agora un roduio
do Tcrcciro Mundo. O ccrincnio foi un
succsso. un cscriior" quc scqucr donina o
insiruncnio da cscriiura, quc nada dc viial icn a
dizcr c scrvc a scu ullico un coqucicl arooso
dc nisiicisno laraio c oricnialisno dc ouvir
dizcr, iornou-sc lcsi-scllcr inicrnacional. Nao
lasiassc isso, cricncc agora ao ror dos
inoriais" da acadcnia.
Nuna insiiiuiao quc salvo rarssinas
ccccs c narcada cla ncdiocridadc, c
ouco ou nada nais icn a vcr con liicraiura,
Paulo csia finalncnic ondc dcsdc Ia nuiio dcvia
csiar. cnirc scus arcs. So nos rcsia agora
rczarnos ara quc scus livros nao vircn lciiura
olrigaioria ara vcsiilulandos c univcrsiiarios.
171

Seminaristas no Bordel
12/08/2002

Esic jornal nudou dc crfil Ia algunas
scnanas. Con a nudana, dciaran dc scr
linladas as crnicas ja ullicadas. Para ninIa
graia surrcsa, rcccli dczcnas dc cnails
rcclanando. ondc csiao as crnicas anicriorcs?
Don, agora csiao la ao c da coluna, no lugar dc
scnrc. rcconforianic consiaiar quc os lciiorcs
qucrcn lcr as dcnais crnicas. Nos vclIos icno
do jornal-acl, a crnica ficava crdida cn
arquivos ou lillioiccas. Hojc, csia ao alcancc dc
un clicl. Assin scndo, nao fica cn jcjun o lciior
quc quiscr curiir un ouco nais o quc cnsa o
cronisia.
Podc ianlcn dcsanca-lo Iojc, or crnicas
assadas. o quc faz un lciior, quc sc arcscnia
cono ncdico c siquiaira. Condcna ncu
rcacionarisno, ao concniar ariigo quc cscrcvi
solrc o fanigcrado Forun Social dc Porio Alcgrc.
A crnica foi cscriia ano assado, o quc nuiio
Ionra. Nada alcgra nais qucn cscrcvc vcr
algucn rcoriar-sc a ariigos assados. Para o
lciior, o saldo do Forun c osiiivo, nao sci sc
ara o o nundo, nas ara Porio Alcgrc
ccriancnic (...} Acnas ara ccnlificar o quc
digo, no doningo fui lcvar ninIa filIa ao Mac
Donald's..."
172
Pausa ara considcracs. Mcdico quc lcva
filIa a Mac Donald's, a ncu vcr, dcvcria scr
culso dc sua ordcn. Poucas coisas sao nais
funcsias saudc quc os sanducIcs dos Macs.
Pior ainda, siquiaira. dc suor-sc quc un
siquiaira scja un cdagogo. Ora, Ialiiuar filIos
cn iais aniros nada icn dc cducaiivo. fazcr
crcr criana quc c nornal csia crvcrsao da
gasirononia quc sc cIana fasi food. Mas
coniinua o ncdico c siquiaira.
...c cnquanio dcgluiia aquclc asicurizado
clonc dc Ianlurgucr caracicrsiico daquclc local
ouvi una convcrsa 'csiranIa' quc vinIa da
ncsa ao lado, ondc csiavan scis jovcns na faia
dos 18-20 anos. Discuiian qucsics sociais c
oliicas, nosiravan rcocuaao con a
rcalidadc social, cconnica c c oliica do Drasil c
do nundo, dcnonsiravan conIccincnio dc
causa lascada cn lciiuras c csiudos, nuiio
difcrcnic do ao alicnado quc sc Iouvc (sic!}
nornalncnic no Mac Donald's".
Aqui, o dcfcnsor dos foruns sociais nundiais
sc irai. Alcn dc grafar Iouvc" or ouvc", afirna
quc Iouvia" aos alicnados nornalncnic nos
Macs. Isio c, cra assduo frcqucniador dos diios.
Sc ja c gravc un ncdico lcvar a filIa a frcqucniar
iais anlicnics, inaginc-sc o rorio a frcqucnia-
los. Vocc consuliaria ial ncdico? Eu nao.
Frcqucniadorcs dc Macs dcnonsirando
conIccincnio dc causa lascada cn lciiuras c
173
csiudos"? Pcrdao, lciiorcs. nao consigo concclcr
frcqucniadorcs dc Macs con lciiuras c csiudos.
Qucn icn lciiura c csiudos icn rcfinancnio. Nao
frcqucnia fasi food. Mas o dcfcnsor dos foruns
sociais coniinua.
EsiranIci aquilo c cnsci con ncus loics.
'Uc? Jovcns cnsanics no Mac Donald's? Scra
quc csiou alucinando ou cnirci no lugar crrado?'.
So dcois dc alguns ninuios nc dci conia quc
aquilo cra crcssao c rcsuliado do Forun Social
Mundial. So or isso ja icra valido cna a
rcalizaao do Forun. Sc nossa juvcniudc iivcr
rcarcndido a cnsar or conia roria c nao-
alicnada, o Forun Social Mundial ja icra
jusiificado a sua cisicncia, c Porio Alcgrc c una
cidadc rivilcgiada or Ioscda-lo".
Esic singular ncdico c siquiaira qucr nos
fazcr crcr quc frcqucniadorcs dc Macs sao jovcns
quc rcarcndcran a cnsar or conia roria c
nao-alicnada. Jovcns cnsanics, aic odc scr.
Afinal, qucn salc sonar o rco dc un
sanducIc ao dc una coca, nao dcia dc scr un
scr cnsanic. O NcandcriIal ianlcn cra. Da a
jovcns quc rcarcndcran a cnsar or conia
roria c nao-alicnada", vai una grandc
disiancia.
Vcjo os Mac Donald's cono un aicniado a
iodas as nornas dc loa civilizaao. (E
lancIoncics, ianlcn, lcn cnicndido. Mas conira
csias ningucn fala, ja quc nao icn grifc ianquc}.
174
Una unica vcz na vida cnirci cn un dclcs.
Esiava cIovcndo, cu nc alrigara sol a narquisc,
a agua da calada concou a sulir. Para nao
cncIarcar os cs, cnirci. Nao fossc a cIuva,
janais cniraria. Enicndo quc algucn, con
rcssa, aclc a un sanducIc raido dos diios.
Ja iivc dc iralalIar, con un sanducIc nuna
nao, a ouira digiiando. Isio aconiccc cn
jornalisno. O quc nao sc adniic, cnirc
civilizados, c frcqucniar Macs. Sci, os ancricanos
adoran. Eu nao sou ancricano c icnIo ncus
concciios dc civilizaao. Ccria vcz, a una colcga
dc nagisicrio quc viajava EsanIa, rcconcndci
os nais aconcIcganics rcsiauranics dc Madri. Na
volia, crgunici o quc acIara dclcs. Nao soulc
dizcr-nc, so concra cn Mac Donald's. Corici
sunariancnic rclacs. Qucn vai a Madri c
lusca Mac Donald's cricncc a una raa con a
qual nada icnIo a vcr.
Un dcfcnsor do Forun Social Mundial vcr
crcsscs do diio Forun cn jovcns quc
discuicn nun Mac c, a ncu vcr, algo cono o
dircior dc un scninario louvar scus uilos quc
discuicn a casiidadc nun lordcl. Mas ncsia
Porio Alcgrc cn quc, no nclIor csiilo culano ou
allancs, nas ruas so cisic roaganda dos
candidaios do PT, iudo odc aconicccr. Aic
ncsno conicsiar as razcs do lolo na ioca do
rorio lolo.
175

O Neo-aparatchik
19/08/2002

Eisic una raa dc acdcuias quc sc scnicn
nuiio crudiios quando usan roaroionas ou
quadrisslalos. No dclaic organizado cla FoIba
de So PauIo, na scgunda fcira-assada, clc sc
sucrou. La clas ianias, arroiou crudiao.
Enircianio, Ia coisas a scrcn fciias
conconiianicncnic". Enlriagado clo rorio
vcrlo, fcliz clo Iciasslalo, crguniou ao
inicrlocuior. Cosiou do conconiianicncnic?"
Sc qucria dar aicsiado dc Ioncn culio, logo
adianic rcsvalou na roria insiicncia. Indagado
solrc quais sciorcs dcvcrian crdcr dianic dc
sua roosia dc rcforna iriluiaria, iascou.
csiou nuna fasc nuiio osiiivisia". Ha lacunas
quc ncnIun ircinancnio dc narquciciro surc.
Mais dclaic ncnos dclaic, clas salian luz do
dia. Qucria dizcr oiinisia. Janais lIc assaria
clo lcsiunio quc osiiivisia sc rcfcrc a
osiiivisno, quc con oiinisno nada icn a vcr.
Dc qucn dcsconIccc o vcrnaculo, scria cdir
dcnais quc conIcccssc a filosofia dc Conic.
Ainda nais dc qucn dcu una surrccndcnic
dcnonsiraao dc Iunildadc. Nao fao aric da
iurna do cu nc ano, acIando quc sou o nclIor
do nundo. Eu nao sou assin. Nao sou nclIor do
quc ningucn. Eu, no naino, qucro scr igual".
176
Para qucn o ouvia, aic arccia nao scr o
ncsno Ioncn, quc no incio dcsic ano, dizia.
NcnIun candidaio c nclIor do quc cu. Mc
considcro o candidaio nais rcarado dc iodos".
NcnIun cnirc os arguios jornalisias quc o
cnircvisiavan lcnlrou dc crguniar-lIc a quc sc
dcvia iao rofunda nudana cn sua roria
auio-csiina, no dccorrcr dc iao oucos ncscs.
En julIo assado, afirnava quc a
convocaao dos osiulanics ao Planalio ara
discuiir conronissos cconnicos dcvcria scr
fciia clo rcsidcnic da Fcullica. Sc algucn
iivcr quc falar conosco, dcvc scr o rorio
rcsidcnic Fcrnando Hcnriquc Cardoso, c nao
una dirciora do FMI", dcclarou. O rcsidcnic da
Fcullica dccidc cniao convocar os osiulanics
ao Planalio ara discuiir conronissos
cconnicos. MclIor nao o fizcssc. O govcrno
dcvcria convocar ioda a socicdadc, c nao acnas
os candidaios, ara discuiir a crisc", diz o
candidaio, caiancnic ircs scnanas dcois dc
afirnar quc o govcrno dcvcria convocar os
candidaios. NcnIun arguio jornalisia lIc colra a
suliia nudana dc oiniao no csao dc 20 dias.
AcIa quc nao scra con alavraiorio" quc o Pas
saira da iurlulcncia. Essa c facil. qucria dizcr
alavrorio.
En fcvcrciro dcsic ano, clc dizia ao PasquIm.
Qualqucr un odc scr falsificado; cu nao osso.
Nao osso c nao qucro. TcnIo orgulIo da ninIa
177
origcn, da ninIa Iisioria. Sc cu iivcr quc scr
rcsidcnic, vai scr assin. Sc cu iivcr quc vcndcr
una inagcn quc nao c a ninIa, cniao nao scrci
cu o candidaio. Sc quiscrcn algucn difcrcnic,
algucn quc falc assin ou sc visia assin, cniao
nao sou cu o candidaio". Un ncs dcois,
dcsconfiando quc os clciiorcs ja nao caan no
conio do ocrario, assou a usar icrnos Arnani
dc dois nil dolarcs c cancia Moni Dlanc. Para
iornar o sorriso nais alaiavcl, iraiou dc alinIar
o canino csqucrdo. Para nao dar s csqucrdas
jurassicas a inrcssao dc icr alandonado os
aniigos idcais rcvolucionarios, coniinua funando
cIaruios culanos, iconografia olligc. Mas acciia
roniancnic o aoio dc una dcslunlrada
carioca quc, cn scu novo-riquisno airoz, forra o
carro con iacics crsas c organiza fcsias
nilionarias dc anivcrsario ara scu caozinIo.
Mcs assado, dizia quc Fcrnando Hcnriquc
Cardoso c sua cquic cconnica nunca cgaran
cn calo dc cnada. Nunca sujaran a nao dc
graa ncn salcn o valor quc icn o iralalIo c o
dcscnvolvincnio dc una Naao". Cono sc cgar
no calo da cnada Ialiliiassc algucn ao
ccrccio da surcna nagisiraiura do as. No
gcnial Dr. StrangeIove, Ia un cicniisia nazisia
quc nao conscguc conirolar os rcflcos
condicionados do lrao, quc volia c ncia sc crguc
cn saudaao ao FurIcr. Cono o crsonagcn dc
Kulricl, clc ficou narcado na alcia. volia c ncia
178
o assalia o fracassado sonIo conunisia do
ocrario no odcr. Os concniarisias oliicos,
scnrc iao criicos no quc a ccononia sc rcfcrc,
crnancccn silcnics anic ial dcsroosiio. Scu
ninisiro da MarinIa, rovavclncnic icra dc salcr
nadar.
Para jusiificar sua inculiura, dissc quc
MacIado dc Assis nao iinIa curso sucrior.
Cono sc MacIado iivcssc iido, algun dia, a
rcicnsao dc scr rcsidcnic da Fcullica. Scn
falar quc, cn sua coca, Iavia acnas duas
faculdadcs dc Dirciio no Drasil iodo. E a grandc
inrcnsa cngoliu silcnic o dcsauicrio.
A cidadc c coriadora dc vcados", dissc clc
a rcsciio dc Pcloias, Fio Crandc do Sul. Nao
lasiassc o grossciro insulio aos gaucIos c aos
Ionosscuais do as iodo, rcqucrcu Jusiia
Elciioral a conccssao dc ncdida lininar ara
dctcnnu uos dcnundudos quc uIstcnIun (sic!}
dc tonu u uccuu cn suu ougundu, u
nugcn c us nuncstuocs do cquccntc, isio c,
suas rorias alavras solrc a coriaao dc
vcados, cono ianlcn nnuncntc sustu dc
ncduto, nu cnssou gcudou do ogunu
cctou dc tccusuo, u uccuuuo dus ncsnus.
Diz o quc cnsa c assa logo a cigir da
Jusiia quc inca a inrcnsa dc ullicar o quc
dissc. Dcvc scr o quc cIana dc conirolc social
da inrcnsa", una das landciras dc scu ariido.
O dcfcnsor incondicional da lilcrdadc da
179
inrcnsa cigiu ainda noiificar ouiros orgaos dc
conunicaao no Fio Crandc do Sul uu quc
tunIcn sc uIstcnIun dc uzc quuquc notcu,
concntuo ou cccncu u (rcsic!} ccdu
nugcn. Sc iona iais aiiiudcs cono candidaio,
odcnos ja icr una idcia do quc faria cono
rcsidcnic.
Esic scnIor, quc nunca dirigiu un carrinIo
dc iocas, cono cosiunava dizcr Orcsics
Qucrcia, rcsondia roniancnic. Mas cu
ianlcn nunca roulci ioca". Hojc, ara clc o
ladrao dc iocas c un Ioncn dc lcn". Dc
dcfcnsor dc diiaduras, cono a dc scu dilcio
anigo, Fidcl Casiro, Iojc assou a aladino
daquclcs quc dcnunciou cono corruios.
O suosio ocrario nao conscguc alrir a loca
Iojc scn ncgar o quc dissc onicn. Vivc nuna
colcriura c ancalIou un airinnio
dcclarado dc 420 nil rcais, nonianic con o
qual ncnIun iralalIador lrasilciro conscguc
sonIar aos una vida inicira dc iralalIo. Diz,
con a candura dos anjos, scr susicniado clo
ariido no qual niliia. Cono sc fossc nornal, cn
un rcginc dcnocraiico, un ariido susicniar
cicrnos rcicndcnics ao odcr. Ao jusiificar suas
rcndas, cn vcrdadc csia confirnando ccrccr
una aniiga funao lolcIcviquc, a dc aaraicIil.
Para vcrgonIa dc iodo iralalIador, csia na
lidcrana das csquisas clciiorais ara a
Prcsidcncia da Fcullica. Para vcrgonIa dc
180
nossa univcrsidadc, conia con o aoio da cliic
acadcnica da naao. Para vcrgonIa dc iodo scr
cnsanic, or ircs vczcs foi o scgundo colocado
na corrida rcsidcncial.
O nal nao csia or fazcr. Ja foi fciio. Dcsia
nancIa indclcvcl cosiuno afirnar o Drasil
janais sc rcdinira.
181

Os Novos Camels
26/08/2002

Sc a roaganda c a nola do sisicna
caiialisia, no quc dc nin dccndcr o
caiialisno norrc nngua. Sou conlciancnic
avcsso ullicidadc. Sc algucn quiscr quc cu
nao conrc algo, lasia anuncia-lo con
insisicncia. En ninIa lillioicca nao Ia livro
algun quc frcqucnic a lisia dos nais vcndidos.
Enirc ncus Cds nao cisic ncnIun cujo auior
csicja cn lisias dc succssos. Nao vcjo filncs cuja
roduao cusia ccnicnas dc nilIcs dc dolarcs c
cuja ciliao rcndc ouiros ianios nilIcs. O
uliino filnc quc vi con suno razcr foi East SIde
Story, dc Dana Fanga, favor nao confundir con
West SIde Story. Alcn dc nin, so Iavia dois
ouiros cscciadorcs na laicia c aosio quc raros
lciiorcs ouviran falar dcsic filnc.
Con o icno c a raiica, adquiri una visao
sclciiva. lcio un jornal scn lcr qualqucr anuncio.
Falando disio a una aniga, quasc gcrci nal-
cnicndido. Pullicidadc ra nin c rcio. Nao
vcjo". Assusiada, cla olIou cn iorno. Confornc
os ouvinics, cu odcria rccclcr algun roccsso
or racisno. Mas cu nao nc rcfcria aos scnIorcs
afrodcsccndcnics, cono Iojc qucr a ndia quc sc
diga. Eu cnsava cn ccrios cavacos do ofcio. No
final da noiic, os rcdaiorcs dc un jornal dcsccn
182
s oficinas c dao una olIadcla na rova final das
aginas, anics da inrcssao. Dcssas aginas nao
consian os anuncios, quc sao sulsiiiudos or
un csao cn ncgro. Era a csic rcio quc cu nc
rcfcria.
Nao icnIo a nnina idcia do quc scja un Col
ou Passai. Sci quc cisicn, sci quc sao carros,
afinal scguidancnic ouo falar dos diios.
Ccriancnic ja andci nclcs, nas nao inagino
quais scjan as difcrcnas cnirc un c ouiro. En
naicria dc carros, consigo idcniificar acnas
dois, a Konli c o Fusca. Dada csia ninIa
ignorancia laidar, idcniifico os carros dc ncus
anigos cla cor. Janais cnirci cn csiadio dc
fuiclol ou salcs dc carnaval. Sc vcjo una
nuliidao runando a algun lugar, iono
insiiniivancnic a dircao coniraria. Sc nuliidcs
adoran algo, loa coisa cssc algo nao Ia dc scr.
No caso do fuiclol, aic Iojc nao cnicndo orquc
as cssoas loian csiadios. Sc vocc gosia do
csoric, odc assisiir un jogo cn iodos scus
dcialIcs, con una visao nais rivilcgiada quc a
do rorio juiz, no conforio dc sua casa. No
csiadio, nuiias vczcs ncn o juiz salc sc una
lola cnirou ou nao cnirou nas iravcs. A cancra
salc. Diga-sc o ncsno dcsscs ncgasIows c
agora, das ncganissas nas quais vocc fica a
un quilnciro do aior, scja clc o aa ou un
canior dc rocl. Dccididancnic, nao cnicndo as
nuliidcs.
183
Ou ialvcz cnicnda. O Ioncn conicnoranco,
icncroso da dcsarovaao social c dcsrovido dc
qualqucr individualidadc, scnic-sc foric
fundindo-sc ao grandc nuncro. Sc nilIcs
gosian dc algo, scnic-sc narginalizado sc nao
conunga con a nuliidao. Os Hiilcrs c Sialins da
vida salcn disso. E o Karol Woyiilla ianlcn. E
nao crdcn ocasiao alguna dc rcunir, aos
nilIcs, scus adoradorcs. Nosso nundinIo csia
rclcio dc insiiiuics ou cvcnios quc nao fazcn
falia alguna ao Ioncn quc cnsa, cono fuiclol,
rcligiao, sIows dc rocl c ncsno o carnaval. A
ndia iuiniquin cndcusa o carnaval. Mas o quc
sc icn visio, nos uliinos anos, c nais gcnic
fugindo da fcsia do quc a cla acorrcndo. As
nuliidcs quc fogcn das cidadcs nos dias dc
carnaval sucran dc longc os gaios ingados quc
o curicn. Cono sao csics c nao os quc fogcn
quc inundan a iclinIa, a inrcssao c quc o
as iodo csia ulando cn unssono. Ora, a
rcalidadc nada icn a vcr con isso.
A socicdadc c rodiga cn insiiiuics quc
fogcn a ncu cnicndincnio. Mas sc Ia algo quc
nao consigo cnicndcr ncsno, c a roaganda
oliica. Con a roinidadc das clcics, as ruas
sc iornan inundas con os rosios c sorrisos dos
candidaios a salvadorcs da airia. Pcrgunia ao
lciior. cisiira algucn quc va voiar cn algucn so
orquc viu suas fuas rcgadas nun osic?
Ncsics dias iclcvisivos, ondc aic qucn nora
184
dclaio dc viaduio icn iclcvisor, os scnIorcs
candidaios lcn quc odian ouar as ruas dos
anflcios c carros dc son. rcciso icr una idcia
nuiio vil do clciior ara inaginar quc un
candidaio scra voiado so orquc scu nonc c
lcrrado nas ruas.
As uliinas clcics no as vcn scndo
narcadas cla figura csuria do narquciciro,
csic rofissional quc sonda as rcfcrcncias das
nuliidcs c a clas adaia a inagcn dc scus
clicnics. O Ioncn quc vai dirigir una naao dc
200 nilIcs dc Ialiianics assa a scr vcndido
aos clciiorcs cono saloncic ou lanina dc
larlcar. Ao lronco da-sc una nao dc finura, ao
vclIo lolcIcviquc una caa dc lilcral, ao
corruio una aura dc saniidadc, ao analfalcio
una aarcncia dc Ioncn vivido. Esics
rofissionais conian, anics dc nais nada, con a
curia ncnoria das gcnics. O quc foi diio onicn c
dcsdiio Iojc c ananIa odc icr una icrccira
vcrsao. O candidaio c cnurrado ao clciior con a
ncsna dcsfaaicz quc sc lIc cnurra un lcsi
scllcr ou un novo nodclo dc carro. Ccnic quc
nunca sanlou assa a sanlar groicscancnic cn
gaficiras, clicnics rcfcrcnciais do Massino c do
Fasano sc discn a concr asicis cn fciras,
oliicos dc icrnos inccavcis cnlancian os
saaios saliando ocinIas cn favclas.
A ncniira virou norna no jogo clciioral. Nao
nos rcsia ncn a Iioiciica cscrana dc quc o
185
ovo nao sc dcia cnganar". Cono cada candidaio
icn scu narquciciro, o clciio icra sido clciio
aoiado cn falsas inagcns. Nao, nao vou colocar
as clcics no ror das coisas inuicis, cono nissa
ou jogo dc fuiclol. Mas cn clcics quc sc
rcicndan linas, a aao dcsics sofisiicados
cancls conicnorancos dcvcria scr roilida. Os
irilunais clciiorais, scnrc iao rcocuados cn
salcr sc fulano ofcndcu lclirano, nclIor farian
sc iivcsscn cono cnicndincnio quc a
narquciagcn ofcndc a dcnocracia, a lilcrdadc c
a inicligcncia ... do clciior inicligcnic, lcn
cnicndido.
186

Sigheh, o Caminho
02/09/2002

Iama, dc Alclsandr IvanoviicI Kurin, c una
das nais ungcnics ficcs quc li cn iorno vida
das rosiiiuias. O auior nasccu cn 1870, ja
alafado cla sonlra dc Dosioicvsli, c sua olra c
Iojc ouco conIccida. En Iama, quc cn russo
significa fossa, Kurin dcscrcvc un lairro dc
rosiiiuiao dc una grandc cidadc ncridional
russa, no qual sc odcn cnconirar noiic iodos
os csccincs Iunanos inaginavcis. Airavcs do
rcoricr Plaionov, assin vc a cIanada vida
facil".
O quc nc airai c inicrcssa ncssc gcncro dc
vida c sua vcrdadc icrrvcl c nua. A falias dc vcus
convcncionais. Ncla, nao Ia ncniira, ncn
Iiocrisia, ncn lcaiicc, ncn acios dc qualqucr
csccic con a oiniao ullica, con a auioridadc
dos anicassados ou con nossa roria
conscicncia. Nada dc iluscs, ncn dc ariifcios!
Aqui nc icndcs! Sou a nulIcr ullica, o
rccciaculo conun, a cloaca ara ondc rola o
cccsso dc lulricidadc da urlc. VcnIa a nin
qucn quiscr c nunca cnconirara rccusa, ois
nisio consisic o ncu scrvio.
Kurin falava c con nuiio carinIo do
luncn do ofcio. Sua narraao gira cn iorno dc
un lairro olrc, nos csicriorcs do scculo XIX. Dc
187
la ara ca, a rofissao nudou nuiio c inclusivc
aiingiu un ccrio siaius nas socicdadcs
ocidcniais. Ondc, confornc scu ciio na carrcira,
una nulIcr odc sc dar aic ncsno ao luo dc
sclccionar clicnics. Na Succia dos anos 70, scn ir
nais longc, a rosiiiuia cra quasc cquiarada a
una assisicnic social. Nao nais cloaca, nas
agcnic saniiaria. Hojc, acnas ircs dccadas
dcois, a rofissao voliou a scr csiignaiizada. Sc
Iojc a rosiiiuiao c livrc na Succia, o clicnic quc
lusca una rofissional odc scr cnviado risao.
Aic a Frana, cuja Iisioria c culiura sao rodigas
cn ccnlos da aniiga rofissao, ja csia
cnsando cn unir os clicnics con dois anos dc
risao c C 30 nil dc nulia, ara iornar o
ccrccio do ofcio o nais difcil ossvcl". Ja nos
dcnais ascs da Euroa as noas concan a
organizar-sc cn sindicaios c associacs dc
classc, iornando scu concrcio una rofissao
cono qualqucr ouira. Una sonlra cnana o
ncrcado, o irafico c a cscravizaao dc nulIcrcs.
Mas aqui o crinc c ouiro, c nao a vcnda do
rorio coro.
Una onda dc uriianisno arccc csiar
cnvolvcndo o Ocidcnic. Sc a Euroa icn sido
nais ragnaiica na alordagcn do rollcna,
Iojc, na naior aric dos Esiados ancricanos, a
icndcncia c crininalizar a raiica. A rosiiiuiao
vcn scndo, airavcs dos scculos, o no gordio quc
civilizaao alguna conscguiu dcsaiar. A roiliao
188
ura c sinlcs rcsvala logo nun inassc. nao c
facil dcicrninar quando una nulIcr csia
vcndcndo scu coro.
Ja na frica, a grandc rcocuaao arccc
scr a casiidadc. Na crisia Suazilandia, cclclrou-
sc na scnana assada o riio conIccido cono
uncIwasIo. Ccrca dc vinic nil virgcns do rcino
danaran duranic a ccrinnia ondc o rci cscolIc
a roina noiva. En un grandc granado, as
ncninas, algunas dclas con scic anos,
danaran c caniaran dianic do rci suazi Mswaii
III, dc 33 anos, c sua nac, a rainIa Nionli, no
iradicional lailc irilal. Mswaii, Ia quasc ircs
dccadas no odcr, ja icn dcz csosas, nas odc
sc casar quanias vczcs quiscr. Nao li, na
inrcnsa curocia, ncnIun roicsio dc
fcninisias conira csic larlaro cosiunc, cn quc
un nacIo iodo-odcroso faz dcsfilar anic si un
rclanIo dc sudiias ara cscolIcr aqucla quc vai
conariilIar scu lciio. Dcvc scr o fanoso rcsciio
s difcrcnas culiurais. Na frica do Sul, a
virgindadc ianlcn c nuiio rcsiigiada. Cono
cisic cnirc as irilos a crcna dc quc a Aids so
odc scr curada sc for assada a una virgcn, as
crianas sao o alvo rcfcrcncial dos csiuradorcs
aidciicos. Scr virgcn c faior dc alio risco.
Sc o Ocidcnic ainda dclaic a qucsiao do sco
ago, coulc ao islanico Ira dcsaiar o no,
aclando ianlcn casiidadc. Scgundo o jornal
conscrvador AIarInesb, duas agcncias do govcrno
189
cnconiraran a fornula ara rcsolvcr o rollcna.
Scrian criadas as cIanadas casas dc
casiidadc", ondc o cidadao odcria ccrciiar sua
luuria cn anlicnic scguro c saudavcl. Dc
acordo con o ariigo, o lano cnvolvia o uso dc
foras dc scgurana, ldcrcs rcligiosos c do
judiciario ara adninisirar as casas. Algo cono o
lordcl concclido or Vargas Llosa cn PantaIeo
e as VIsItadoras.
O govcrno iraniano ncga a roosia, nas a
inicnsidadc do dclaic dcnonsirou as dincnscs
do rollcna cn Tccra. Dc acordo con os
nuncros oficiais, ccrca dc 300 nil rofissionais
iralalIan nas ruas da caiial, quc icn 12
nilIcs dc Ialiianics. Para o aiaiola MuIannad
Moussavi Dojnourdi, as casas dc casiidadc sc
jusiifican cla urgcncia da siiuaao cn nossa
socicdadc. Sc quiscrnos scr rcalisias c
linarnos a cidadc dcssas nulIcrcs, rccisanos
usar o caninIo quc o isla nos ofcrccc".
Esic caninIo c o sigIcI, o nairinnio
icnorario crniiido clo rano iiia do Isla, quc
odc durar alguns ninuios ou 99 anos,
csccialncnic rcconcndado ara viuvas quc
rccisan dc suoric financciro. Fcza a iradiao
quc o rorio Maonc o icria aconsclIado ara
scus conanIciros c soldados. O casancnio c
fciio ncdianic a rcciiaao dc un vcrsculo do
Alcorao. O coniraio oral nao rccisa scr
rcgisirado, c o vcrsculo odc scr lido or
190
qualqucr un. As nulIcrcs sao agas clo
coniraio. Esia raiica foi arovada aos a
rcvoluao" lidcrada clo aiaiola KIonciny, quc
dcrrulou o rcginc ocidcnializanic do a Fcza
PalIcvi, cono forna dc canalizar o dcscjo dos
jovcns sol a scgrcgaao scual csiriia da
rcullica islanica. Nun assc dc nagica, a
rosiiiuiao dcia dc cisiir. O quc Ia sao
rclacs nornais cnirc duas cssoas casadas.
Nao Ia nais lordcis. Mas casas dc casiidadc. A
cidadc csia lina.
Tivcsscn os russos do scculo XIX a
inaginaao fcriil dos nuulnanos, a Iisioria da
liicraiura nos ouaria das angusiias dc Kurin.
Ala c grandc.
191

Aos Vitoriosos de 64
09/09/2002

Os niliiarcs lrasilciros cosiunan galar-sc
dc icr vcncido o confronio quc culninou con a
cIanada Fcvoluao dc 64. Craas aao das
Foras Arnadas, foran dcrroiados os conunisias
c conagnons dc rouic quc icniavan iransfornar
o as cn una Cula ncridional. Trcs dccadas
dcois, calc a crgunia. foran?
Nunca foi iao olrc c ninguado un 7 dc
Scicnlro no Drasil. Na caiial fcdcral, or
cscasscz dc conlusivcl, acnas quairo
llindados fizcran aric do dcsfilc. O gruancnio
da Fora Acrca Drasilcira dciou os avics
csiacionados c scus iloios dcsfilaran a c.
Tanouco Iouvc o iradicional solrcvo dc caas.
Ja no 25 dc agosio, dia do soldado, faliou grana
aic ara o coqucicl dc rac c o dcsfilc niliiar foi
cancclado.
Faliassc vcrla acnas ara concnoracs,
nao scria iao gravc. Mas as Foras Arnadas
avisaran o Trilunal Sucrior Elciioral quc ncsias
clcics nao scra facil aicndcr os cdidos dc cnvio
dc iroas aos Esiados dianic da lilcraao
anicciada dc 44 nil rccruias no final dc julIo
assado. Esia discnsa foi causada or corics no
Orancnio dcicrninados clo govcrno fcdcral. Ha
algun icno, os quaricis vinIan lilcrando os
192
rccruias ara concrcn cn casa, ja quc o rancIo
andava cscasso.
Enquanio o Ecrciio nacional nao icn vcrla
scqucr ara alincniar scus soldados, o
rcsidcnic Fcrnando Hcnriquc Cardoso assina
una ncdida rovisoria quc anlia a dcfiniao c
os dirciios dos anisiiados oliicos. Scrvidorcs
ullicos civis quc foran unidos or adcsao a
grcvc scrao rcinicgrados a scus cargos. Poliicos,
civis c niliiarcs quc ja Iavian sido rcadniiidos
odcrao cdir indcnizaao financcira Uniao
Iioicsc quc cra vcdada na rcgulancniaao da
anisiia do ano assado. As csqucrdas c
sinaiizanics, quc vivcn roicsiando conira o
arlirio das ncdidas rovisorias, conira csia
ccriancnic nao icrao oljccs.
En fcvcrciro dcsic ano, a Conissao dc
Anisiia ja Iavia arovado conccssao dc
indcnizaao dc F$ 59,4 nil ara o rcsidcnic do
PT, dcuiado Josc Dirccu, or icr sido olrigado a
alandonar o Pas or onzc anos, no rcginc
niliiar. O Esiado lrasilciro cassou ninIa
nacionalidadc c nc laniu do Pas", afirnou o
ciisia quc, cnirc ouiras faanIas, iralalIou
ara os scrvios dc inicligcncia culanos. A
vcrdadc c lasianic difcrcnic. Josc Dirccu cra
rcso oliico c saiu do as cn 1969 con nais
14 cssoas cn iroca da lilcrdadc do cnlaiador
noric-ancricano CIarlcs Ellricl, scqucsirado or
un gruo ligado ao MF-8. Saiu orquc quis c
193
ncdianic ouira aao crininosa. Na coca, 2.600
csqucrdisias foran lcncficiados c scic nil ouiros
cdidos cscravan dccisao da conissao. Pcla
nova rcgra, assaran a icr dirciio ao lcncfcio
civis c niliiarcs aiingidos or ncdidas dc cccao
dcsdc o incio da dccada dc 30 aic a ronulgaao
da aiual Consiiiuiao, cn 1988. Ou scja, os
iloios da Fora Acrca, narinIciros c fuzilciros
navais quc cn 1964 aicniaran conira a naao,
scrao agora rcgiancnic rcconcnsados or sua
dcsolcdicncia Iicrarquia niliiar. O valor das
indcnizacs odc scr dc aic F$ 100 nil c a
cnsao csccial ncnsal dc aic F$ 10,8 nil
naior salario quc odc scr ago con rccursos da
Uniao. A ccciaiiva do rcsidcnic da conissao,
no incio dcsic ano, cra dc quc clo ncnos 40 nil
cssoas arcscniasscn rcqucrincnios. Mcsno os
unidos quc nao conscguircn rovar vnculo con
aiividadc laloral, scrao conicnlados con 30
salarios nninos ara cada ano da uniao.
E as viinas do icrror? Ccrca dc 120 niliiarcs
foran norios or niliianics dc csqucrda duranic
o rcginc niliiar. En janciro dc 2001, o
rcsidcnic da Fcullica cn ccrccio, Marco
Macicl, cnviou ao Congrcsso Nacional quairo
rojcios dc lci conccdcndo cnsao csccial a
viinas dc violcncia oliica duranic o govcrno
niliiar. O unico vivo a scr lcncficiado con una
cnsao dc F$ 500,00 foi o c-iloio Orlando
LovcccIio FilIo, quc, cn naro dc 1968 crdcu
194
una crna, na closao dc una lonla colocada
no Consulado ancricano, cn Sao Paulo.
LovcccIio, quc na coca iinIa 22 anos, csiava
rcsics a iirar o lrcvc dc iloio concrcial. Nao
icvc so a crna anuiada, nas ianlcn sua
carrcira. Scrgio Fcrro, o icrrorisia quc colocou a
lonla, vivc Iojc cn Paris, a caiial rcfcrida dc
novc cnirc dcz dcfcnsorcs do rolciariado.
Scgundo o cniao sccrciario dc Esiado dos
Dirciios Hunanos, Josc Crcgori, a ncdida nao
conicnlaria os 120 niliiarcs norios, ja quc
cran arics cnvolvidas cn confliio. Alcn dc
LovcccIio, alrangcu os Icrdciros dc nais duas
cssoas norias clo icrror. Dc carona, cniraran
no rojcio os Icrdciros dc frci Tiio dc Alcncar
Lina, quc sc suicidou na Frana cn 1974. O
suicdio foi dcliiado a criurlacs ncniais cn
dccorrcncia das agrcsscs sofridas cn
dccndcncias oliciais.
Lcio no siic da Sccrciaria dc Assunios
Lcgislaiivos do Congrcsso, quc aic junIo assado
o rojcio dc indcnizaao a LovcccIio ainda nao
Iavia sido arovado. Quanio rincira lcva dc
anisiiados, csics Ia nuiio csiao gozando as
lcncsscs do rcginc quc rcicndian dcrrular. Sc
icrrorisias sao rcconcnsados, nada nais jusio
quc suas viinas ianlcn o scjan, csic c o
rinciro raciocnio quc nos ocorrc. Mas sc
cnsarnos un ouco adianic, logo sc rcvcla a
ironia da siiuaao. O icrror naia c o Esiado aga.
195
Traduzindo nclIor. o icrror naia c vocc,
coniriluinic, aga. Pois o Esiado nunca aga
coisa alguna. Qucn aga sonos nos.
Foran dcrroiados os conunisias? O quc
vcnos sao scus ldcrcs cn rosa c vcrso
caniados, na liicraiura c no cnsino nacionais,
osicniando aura dc Icrois, dando noncs a salas,
ruas c rodovias c gozando dc gordas
aoscniadorias. Os niliiarcs, quc sc rcicndcn
vcnccdorcs, foran jogados fanosa laia dc lio
da Hisioria c rclcgados ao acl dc vilcs.
Enquanio scu Ecrciio nao icn vcrla scqucr
ara agar o rancIo dc rccruias c sua Fora
Acrca dcsfila a c, aos viioriosos dc 64 Fcrnando
Hcnriquc Cardoso confcrc Ionras, gloria c gordas
aoscniadorias
196

11/9 e 9/11
16/09/2002

Fuzcs utu O sonIu t cIunudu gcntc!
Nngucn uz utu; nuo uzcs utu u nngucn...
Scn t cocu tudo scn t.
Tuucz scu o uu outos cxstcs quc nutucs-
tc...
Tuucz cscs nus duundo, quc dcxundo dc
duu...
Fcnundo Pcssou

O dia quc nudou a Iisioria da Iunanidadc...
Esia icn sido a inica cnrcgada or jornais c
iclcvisao ara dcfinir o 11 dc scicnlro do ano
assado. Naqucla nanIa, una aniga nc
conunicou o faio or iclcfonc, cciiada, scn
acrcdiiar nuiio no quc dizia. Liguci a iclcvisao.
Enquanio cu assisiia ao quc arccia scr, clo
ncnos nos rinciros scgundos, nais un filnc-
caiasirofc dc Hollywood, rccclo ouiro iclcfoncna,
ianlcn cciiado, dc un anigo. O nundo nunca
nais scra o ncsno", afirnava. Esic foi o lordao
da inrcnsa nas scnanas c ncsno nos ncscs
scguinics ao aicniado. E coniinua scndo aic Iojc.
Passado un ano, calc a crgunia. nudou o
nundo? Mc crdocn os adcios da icoria da
nudana. fora algunas ncdidas nais csiriias dc
scgurana nos acroorios, o lanciinIa cn nada
197
nudou. A vigilancia solrc os cidadaos auncniou
nos Esiados Unidos c Euroa, nas isso scnrc
ocorrc cn crodos dc crisc. O aicniado icvc una
origcn olviancnic saudiia. Mas a Aralia
Saudiia, nais quc un as, c un oo dc cirolco
a ccu alcrio. MclIor lonlardcar o Afcganisiao.
Dc rccnic, o Ocidcnic, graas a scus lravos
jornalisias, dcscolriu a ignonnia da lurla.
Pronio acorrcran os lravos soldados ancricanos,
ara lilcriar as olrcs nulIcrcs orinidas clos
ialclan. E os jornais nos iroucran dcniaduras
lindas, cscolIidas a dcdo clos foiografos, cn
coniraonio s foios dc soldados arnados aic os
dcnics. O Ocidcnic, con scus avics c fuzis-
nciralIadora, dcvolvia s sofridas afcgas o
sorriso roulado clos nalvados nuulnanos.
Durou ouco. O icno dc iirar algunas
foios, diria cu. Mal dcran as cosias os soldados
c, junio con clcs, os jornalisias as afcgas
voliaran a cnccrrar os rosios naqucla csccic dc
jaula dc ano. Os ialclan foran dcrroiados? Podc
scr. Mas nao scra or isso quc os nacIos
nuulnanos irao rcnunciar a scus cqucnos
razcrcs, cnirc clcs o dc nanicr a nulIcr nuna
condiao alaio do ralo do canclo.
Mas clo ncnos algo dc osiiivo irouc o
aicniado s iorrcs do WTC. Os cicrnos dcfcnsorcs
do icrror, quc sc cscondian cn cufcnisnos,
iivcran dc ionar ariido dc una vcz or iodas.
Nao oucos iniclcciuais no Ocidcnic cnirc clcs
198
os CIonslys c Soniags da vida arcssaran-sc
a jusiificar a aao nuulnana. Os culados das
ircs nil norics scrian nao os fanaiicos da Al
Qacda, nas os Esiados Unidos c sua arrogancia.
Alguns ncscs dcois, ara dciar claro quc o
icrror nao c aralc, a inrcnsa inicrnacional
insisiiu cn nosirar un icrrorisia franccs, quc
scria o 20 cunlicc dos auiorcs do aicniado. Sc
o lciior for alcn das nancIcics, vcra quc o
icrrorisia franccs sc cIana Zacarias Moussaoui.
Un nonc cvidcnicncnic aralc. No icio, os
jornais clican quc sc iraia dc un narroquino
con nacionalidadc franccsa. Mas aic a as
nancIcics ja fizcran scu csirago.
Nao lasiassc o icrrorisia franccs, a inrcnsa
conscguiu cnconirar un icrrorisia ... succo.
Cono sc os acaios nordicos csiivcsscn
rcocuados cn jogar lonlas cn qucn qucr quc
scja. Tico dcsic conoriancnio dos jornalisias
inicrcssados cn nininizar a origcn aralc do
icrror c a nancIcic da FoIba de So PauIo.
Sueoo preso oo 1en1or emboroor oom
ormo
Coniinua a noicia. Un succo quc lcvava un
rcvolvcr cn sua sacola dc nao foi rcso onicn no
acroorio dc Vsicras, cn Esiocolno, anics dc
cnlarcar cn un vo con dcsiino ao Fcino
Unido. A olcia susciia quc o Ioncn, dc 29
anos c origcn iunisiana ..." AI lon! Sc vocc sc
dignar a lcr o rcsio, vcra quc o susciio dc
199
icrrorisno cra na vcrdadc un iunisiano con
assaoric succo.
Tcrrcnoios naian nuiio nais gcnic quc os
fanaiicos da Al Qacda. Mas a o culado nao odc
scr noninado. Para qucn crc, c Dcus. Ocorrc quc
c sunancnic incorrcio inuiar iais
rcsonsalilidadcs a csic scnIor. Ccria vcz, aos
un icrrcnoio, cnconirci nas ruas dc Naolis, un
annino filosofo dc iascas. CIanava-sc Franco.
Dizia quc agora qualqucr icrrcnoiozinIo ocorria
no sul da Iialia c as conadrcs ja sc unIan a
acusar Dcus, quando na coca aga, sc Iavia un
dcus a qucn cular clos csiragos Iavia vinic a
qucn agradcccr clas vidas ouadas. Quc un
icrrcnoio cra algo rovidcncial, a Iialia ioda
ganIava, o Vaiicano fazia scu rosclciisno con
csnolas, os conunisias faiuravan clciioralncnic
acusando a inrcvidcncia da social-dcnocracia c
a Mafia cnlolsava os donaiivos cnviados clos
gcncrosos govcrnos curocus. Scn falar quc
rcsolvia nuiios rollcnas dc airinnio, jovcns
rccclian Icranas considcravcis, livravan-sc
conodancnic dos vclIos scn icr dc assisii-los
quando inuicis. E aos un icrrcnoio, dizia
Franco, odcnos cIorar una scnana ou un
ncs, cncIarcar un lcno ou un lcnol, nas
ningucn vai cIorar a vida ioda, quc os norios
cnicrrcn scus norios c a vida coniinua, nclIor
rir c coniinuar vivcndo, saluic!
200
O nundo coniinua o ncsno c o lancia
coniinua girando scn naiorcs solavancos. Da
ncsna forna qc os icrrcnoios na Iialia, o aiaquc
ao World Tradc Ccnicr irouc nuiios ganIos,
ianio ara oliicos DusI quc o diga! cono
ara a ccononia. Sc algo inorianic ocorrcu nas
duas uliinas dccadas, foi no dia 9 dc novcnlro
dc 1989. O 11 dc scicnlro c acidcnic. Tragico, c
vcrdadc, nas acidcnic. Mas do 9 dc novcnlro
ningucn qucr lcnlrar. O lciior odc fazcr un
icsic. Pcrgunic a scus cociancos o quc ocorrcu
naqucla daia. Novc cnirc dcz nao salcrao
rcsondcr. Naquclc dia, o nundo dc faio nudou.
Trcs nil cadavcrcs nao nudan coisa ncnIuna.
201

Nove de Novembro
23/09/2002

Na crnica assada, sugcri ao lciior
crguniar a scus cociancos o quc Iavia ocorrido
cn 09 dc novcnlro dc 1989. Scn ncnIun
cadavcr, naquclc dia, o nundo nudou. Avancci
quc novc cnirc dcz inicrlocuiorcs nao salcrian
rcsondcr. Pclo nuncro dc c-nails quc rcccli
qucrcndo salcr o quc Iavia aconiccido na daia,
crcio quc sucrcsiinci a ncnoria das gcnics.
Fcccli ncnsagcns inclusivc dc lciiorcs assduos
dcsia coluna, quc suonIo conIcccdorcs da
Iisioria rcscnic. Ora, dc 1989 ara ca, sao
acnas 13 anos. Mas nao nc surrccndi. Ja
cnconirci cssoas cnirc 40 c 50 anos quc janais
ouviran dc Pol Poi,. Solrc KravcIcnlo ou
Zdanov, ja ncn ouso crguniar.
O Novc dc Novcnlro foi colocado cla
inrcnsa curocia cono a scgunda rcvoluao do
scculo. Da rincira, cn ouiulro dc 1917,
olviancnic ningucn csquccc. En novcnlro dc
1989, cai o Muro dc Dcrlin. Naquclc dia
cnllcnaiico, sc consunava a dcrrocada dc una
iirania quc, cn acnas scic dccadas, roduziu
100 nilIcs dc cadavcrcs no nundo iodo. O
aconiccincnio foi iao insoliio quc janais consiou
das rcviscs dc ficcionisias ou lrcnlinologos.
Nova Yorl ja fora arrasada dczcnas dc vczcs clos
202
cincna ancricano, o lanciinIa ianlcn. Mas o
Muro crnanccia iniocado, cono una rcalidadc
cicrna c incoravcl, na inaginaao dc csiudiosos,
cscriiorcs c cincasias.
Dois anos dcois, a Uniao Soviciica
dcsnoronava. Logo aos, a Iugoslavia sc ariia
cn cacos. Era o fin dc un incrio quc arccia
incugnavcl c acalou caindo... dc odrc, nao
nais quc dc odrc. Qucn vivcu aquclcs dias
gozou do raro rivilcgio dc assisiir noric dc
una grandc rcligiao. En janciro dc 90, nao rcsisii
icniaao. Fiz ninIas nalas, nuni-nc dc un
nariclo, c fui quclrar uns cacos daqucla infania,
anics quc o dcrrulasscn dc iodo.
Morrcu o conunisno? Nao caiancnic.
NicizscIc ja nos alcriava solrc o quanio fcdc o
cadavcr dc un dcus norio. Mas o faniasna quc
rondava a Euroa, confornc a ancaa do
aocaliico rofcia alcnao, ja nao nais ronda a
Euroa. Os ascs da finada Uniao Soviciica,
acsar das lanurias das caridciras
dcsconsoladas, csiao vacinados conira a csic.
Solran Cula, Corcia do Noric c CIina. Ncsia
uliina, a noncnllaiura arccc csiar scndo lcn
succdida na icniaiiva dc cnircgar os ancis ara
nao crdcr os dcdos. A vcrdadc c quc nao Ia
ccononia quc funcionc scn lilcrdadc dc
crcssao c dc associaao. En lcno scculo XXI,
a Inicrnci coniinua raiicancnic roilida na
CIina. Fcccnicncnic, nccanisnos dc lusca
203
cono o Cooglc c o Aliavisia foran larrados. A
roalada lilcraao do rcginc c caniiga ara
viuva dornir. Assin, quando falo cn dcrrocada
do conunisno, isio qucr acnas dizcr quc a
douirina nao sc susicnia nais cono landcira.
Nao or acaso, ianio na Euroa cono no Drasil,
os aniigos PCs iraiaran logo dc nudar dc nonc.
Quanio aos niliianics, nudaran dc vocalulario.
Enirc nos, ara nclIor cnganar os clciiorcs, o PT
rciirou dc scu rograna a alavra socialisno.
Fciirada iardia, nas significaiiva. Con csic gcsio
os ciisias dcnonsiran icr cnicndido quc o
clciiorado nao qucr nada con socialisno.
En Esiocolno c ja la vao irinia anos
una aniga succa nc falava dc scus confliios
faniliarcs. Ela cra guia iursiica c laicra crnas
clo nundo iodo, ara dcsgosio dos ais, quc
rcfcrian vc-la cn rofissao nais rcniavcl. Ela
discordava. Sc ossussc lcns, os russos
odcrian confisca-los caso invadisscn a Succia.
MinIa ncnoria c ncu airinnio. As ninIas
viagcns, csias ningucn nc iira". Na coca,
aqucla arccnsao anic a ancaa conunisia nc
arccia alsurda. Quc soulcssc, ncn a Fussia
ncn a UFSS iinIan rojcios dc invadir a Succia.
Mais iardc, cnconirci cnirc franccscs o ncsno
ncdo cscondido nalgun cscaninIo da alna. Elcs,
curocus, vivian ao lado do Iorror, iinIan
noicias do Iorror c, orianio, icnian o Iorror.
Nos, quc scnrc vivcnos longc do colosso russo,
204
janais iivcnos iais rcocuacs. Un curocu
janais csqucccra o Novc dc Novcnlro. Enirc nos,
nao foi ossvcl cviiar a colcriura dos faios. As
rcdacs dos jornais lrasilciros noiiciaran a
Qucda do Muro rangcndo os dcnics. Mas logo
iraiaran dc csquccc-la. Para icr una idcia dcsia
rovidcncial anncsia, rocurc no Cooglc 9
novcnlcr 1989". Enconirara 6.220 rcfcrcncias.
PonIa a daia cn oriugucs. Vocc cnconirara
acnas ... ircs.
Sc o conunisno virou vcrlcic dc cnciclocdia
no coniincnic quc o gcrou, o ncsno nao sc odc
dizcr dcsic coniincnic uncicro", cono dizia
Alcjo Carcniicr. Ainda na scnana assada, un
fossil Oscar Nicncycr louvava o uliino diiador do
coniincnic. Nos rccisanos usar aqui o ccnlo
do Fidcl. Un as quc cra conlciancnic
dcsnoralizado, colnia ancricana. Un gruo sc
rcuniu, foi ara nonianIa, dcois vcio a
rcvoluao. Vocc vai la c clc csia no ncio do ovo.
un sujciio nuiio lon, c un ldcr da Ancrica
Laiina". E cnquanio os culanos solrcvivcn cono
odcn fonc c cscasscz roduzida clo sujciio
nuiio lon, da-sc ainda ao luo dc louvar Sialin.
Inicrrogado sc coniinuava cscranoso con o
conunisno, afirnou. Sin. O quc sc assou na
Uniao Soviciica foi un acidcnic dc crcurso.
Ouiro dia vcio un soviciico falar conigo.
Pcrgunici a clc o quc clc cnsava dc Sialin. Elc
205
dissc quc csiava dc acordo con iudo o quc clc
fcz. Dc nodo quc a idcia nao acalou. Esia no ar".
Un acidcnic dc crcurso, cniao. So na c-
UFSS, vinic nilIcs dc norios. A FoIba de So
PauIo conccdcu duas aginas ao cclcrado. Nao
lasiassc isio, iiiulou con gosio.
N1emeger o deseno do generos1dode
convcnicnic ara os saudosos do Iorror do
scculo assado quc ningucn lcnlrc o Novc dc
Novcnlro. A inrcnsa, conronciida, agradccc.
206

Bom dia, terceiro-mundismo!
30/09/2002

Conforiavclncnic insialado nos ndiccs dc
csquisa, quc o aonian cono candidaio
rcfcrcncial Prcsidcncia do as, o novcl
csiadisia ja dcnonsira scus doics dilonaiicos.
cIanou a Argcniina dc rculliqucia. Para qucn
vc na aucrrina Cula a culninancia dos
sonIos da Iunanidadc, a afirnaao nao
surrccndc. o rcsscniincnio surdo do Ioncn
inculio, quc vc na dcsgraa rcscnic do as
vizinIo a ooriunidadc dc isar-lIc cn cina. Nao
lasiassc insuliar a culiura quc nos dcu
Hcrnandcz, Sarnicnio, Arli, Dorgcs c Salaio, o
raio quc rugc asscsiou sua rciorica conira os
Esiados Unidos. Dc DusI, dissc quc dc cada dcz
alavras quc clc fala, novc sao ara criar una
gucrra". Frasc lola dc cfciio, c vcrdadc, nas quc
rccrcuic na inrcnsa inicrnacional c scnrc
acala cIcgando aos ouvidos da auioridadc quc,
qucr quciranos ou nao, c arcciro rivilcgiado do
Drasil na ccononia inicrnacional.
Quc un jornalisia diga ial inrocrio, sc
cnicndc. Jornalisias, or un lado, adoran frascs
dc cfciio. Por ouiro, nao icrao dc un dia scniar
con rcsidcnics ara ncgociar a dvida cicrna.
Mas un oicncial dirigcnic dc una naao nao
odc dar-sc ao luo dc rofcrir lcviandadcs dc
207
jornalisia. A ncnos quc Lula rcicnda icr cono
arcciros concrciais Cula, Fussia, ndia, Angola
ci caicrva, unidos no lloco do ircs na nao.
Afinando con a linIa dilonaiica do csiadisia,
scu vicc avcniou una soluao singcla ara a
gucrra no Oricnic Mcdio. quc Isracl nudc dc
icrriiorio. Inaginc ouiro quc nao un ciisia
afirnando ial dcsauicrio. Scria logo qualificado
cono racisia, nazisia, gcnocida c ninos
sinilarcs. Sc as csquisas sc confirnan, o
roino govcrno icra cn suas rclacs
inicrnacionais cncs rollcnas", cono diria o
candidaio do PT. Cono diria c dc faio dissc, cn
sua cnircvisia colciiva na scdc do Esiadao.
A ariir dos 70, as csqucrdas rocuraran
dcsnoralizar o govcrno niliiar, insisiindo na iccla
do analfalciisno dos rcsidcnics. Cosia c Silva
ficou no inaginario oular cono qucn icria
afirnado quc o angulo rcio fcrvc a 90 graus.
Duranic dccadas, as csqucrdas ncgaran
qualqucr vcrniz dc culiura a qucn qucr quc fossc
fardado. Ora, nao c caiancnic un analfalcio
qucn sai dc una cscola niliiar. Hojc, no nclIor
csiilo da novilngua orwclliana, as csqucrdas
conscguiran vcndcr a idcia dc quc ignorancia c
salcdoria. Quc insiruao c dcscariavcl. Lula
cIcgou a ncrcccr o aodo dc Mcnas Miscria, or
sua ciraordinaria noncIalancc ao flcionar
advcrlios. Ha lacunas irrccucravcis na
cducaao, quc ncnIuna niliiancia surc. O
208
rojcio dc csiadisia quc cIana a culia Argcniina
dc rculliqucia, nos iraz agora csia crola, digna
daquclas lisias dc rcsosias alsurdas dc
vcsiilular. cncs rollcnas". Inaginc o lciior sc
un niliiar, nas uliinas dccadas, falassc cn
ncnas niscria" ou cncs rollcnas". Scria
crucificado cla ndia. Tcniando jusiificar a
inculiura do candidaio, o PT lrandc Carlos
Magno, rci dos francos c analfalcio. O ccnlo c
cnllcnaiico. O ariido arccc rcicndcr rccuar
nao ara o scculo XIX, nas ara o VIII.
MclIor ainda. inaginc o lciior sc o candidaio
do govcrno louvassc Hiilcr. Por nuiio ncnos quc
isso, csiudanics da Escola Miliiar dc Porio Alcgrc,
quc viran cn Hiilcr un dos grandcs csiraicgisias
do scculo, foran sunariancnic iaados cono
nazisias. Mas o raio quc rugc odc. En julIo dc
1979, quando cra rcsidcnic do Sindicaio dos
Mcialurgicos do ADC aulisia c ariiculava a
criaao do PT, Lula dcu una cnircvisia rcvisia
PIayboy, ondc clogiou a disosiao, fora c
dcdicaao" do ldcr nazisia c afirnou. O Hiilcr,
ncsno crrado, iinIa aquilo quc cu adniro nun
Ioncn, o fogo dc sc roor a fazcr alguna coisa
c icniar fazcr". Nao so icniou cono conscguiu.
algo cn iorno dc 30 nilIcs dc norics. Nao
conicnic dc louvar o gcnocida alcnao, rcvclou
ouira dc suas sinaiias, o aiaiola KIoncini. Eu
nao conIco nuiia coisa solrc o Ira, nas a fora
quc o KIoncini nosirou, a dcicrninaao dc
209
acalar con aquclc rcginc do a foi un ncgocio
scrio". Foi rcalncnic un ncgocio nuiio scrio. un
nilIao dc cadavcrcs.
Cono sao Iinoiizado or scrcnic, o
clciiorado lrasilciro csia crio dc clcgcr o nais
inculio, falso c incongrucnic dc iodos os
candidaios. NcnIun c flor c iodos ncnicn. Mas
o PT ncnic nais. Fccclc dirigcnics das FAFC
con iacic vcrnclIo, roc alrir cscriiorios da
gucrrilIa no as c, ao ncsno icno, ncga
qualqucr rclaao con o icrror. Scus govcrnadorcs
csiao aiolados aic o cscoo cn ncgociaias con
cnrcsas dc lio, iransoric c jogo do licIo, c o
candidaio fala cn conlaicr a corruao. Fala cn
dcnocracia c louva Casiro c sua diiadura. O
ariido rcga ciica c govcrna con a landidagcn.
Qualqucr ouiro candidaio quc nao o do PT, sc
disscssc a nciadc do quc Lula diz, csiaria
dcsqualificado ara o lciio.
O scculo assado vivcu sol o signo dc una
csircla, a csircla vcrnclIa do Krcnlin,
rcroduzida aos nilIarcs cn iodo o nundo
soviciico. O ariido Icrdciro do olscuraniisno
narisia, ara lcn narcar suas origcns, clcgcu a
csircla russa cono scu logoiio. Dcois do
dcsnoronancnio do conunisno, foi ncccssario
un duro iralalIo dc cngcnIaria, cn iodos os
ascs c-socialisias, ara rcnovcr dos rcdios
ullicos o snlolo da iirania. Ncsic nosso as
210
incrvcl, conira-nao da Hisioria, a csircla
rcnascc dos csconlros.
Dclfin Nciio afirnava quc o PT ja dcvcria icr
assunido o odcr, ara quc o as fossc logo
vacinado. Ocorrc quc a vacina, sc vicr, vira iardc.
So vai aiivar un vrus norio. Quando a faiia
civilizada do lanciinIa rcjciia a docna, o Drasil
a assunc.
Don dia, icrcciro-nundisno. Don dia,
CIavcz c CIonsli. Don dia, Farc c Fidcl.
Afunda, Drasil.
211

A Vitria dos Intelectuais
07/10/2002

Qucn nc conIccc ou lc o quc icnIo cscriio
ao longo dos uliinos irinia anos, salc quc nao
norro dc anorcs clo Drasil c icnIo ccrio arco
cla Euroa. Esic ncu arco, lcn cnicndido,
nao c incondicional. Da Euroa rovcn ianlcn
as ragas quc nos fazcn aiinar no
suldcscnvolvincnio, cnirc clas o narisno c o
crisiianisno.
Sc quiscrnos culsar dc nossa civilizaao
curocia a rcligiao" cscrcvia Frcud cn 1927,
cn O Futuro de uma IIuso nao sc odcra
cIcgar a isso scnao con a ajuda dc un novo
sisicna, c csic sisicna, dcsdc sua origcn,
adoiara iodas as caracicrsiicas sicologicas da
rcligiao. saniidadc, rigidcz, iniolcrancia c a
ncsna roiliao dc cnsar, cono auiodcfcsa".
Quc nais nao fossc, cn O IdIota, airavcs da loca
do rncic MycIlinc, o oriodoo Dosioicvsli Ia
nuiio rcvira quc o caiolicisno ronano originaria
un socialisno aicu. Aicu cn rclaao ao Dcus dos
ccus c dos infcrnos, nas rcligioso cn rclaao ao
Ioncn cnfin divinizado. Morio o Dcus judaico-
crisiao, dcus ncnIun ouiro visia ara succdc-
lo, o Ioncn ocidcnial, orfao c carcnic dc fc, ira
criar un dcus vivo.
212
Os russos, cciiados ialvcz clo ncssianisno
cIauvinisia c anii-scniia dc Dosioicvsli, ja
andavan rocurando o scu. Por volia dc 1850,
Vladinir Solovicv crigc o novincnio
rcvolucionario Os Duscadorcs dc Dcus", quc
acala nao acIando nada. Mas a scncnic csia
lanada. Scra aos o fracasso da rcvoluao dc
1905, quc Main Corli c LunaicIarsli (fuiuro
cscriior oficial da cra sialiniana} fundarao o
novincnio Os Consiruiorcs dc Dcus". Scus
adcios iinIan inclusivc una rccc roria.
Prolciariado nosso quc csias na icrra, lcndiio
scja icu nonc, scja fciia iua voniadc, vcnIa a nos
o icu odcr". Corli, quc julgava a ncniira
ncccssaria conira as vcrdadcs ncfasias", diz cn
una caria dc 1908, dirigida a Crcgor Alcinsli,
quc o socialisno dcvc sc iransfornar cn culio".
En A Me, cscriio nos Esiados Unidos cn 1906,
un niliianic diz aos ocrarios cn coricjo. nossa
rocissao agora narcIa cn nonc dc un dcus
novo". En una novcla dc 1908, A ConIIsso, o
inciicnic dcus ja cnsaia scus odcrcs.
assagcn dc una nanifcsiaao dc ocrarios, un
araliico dciiado cn una naca sc lcvania c
anda. Tcnos un Crisio rcdivivo.
Anics dc norrcr, Corli afirna. La ondc rcina
o rolciariado nao Ia lugar ara una qucrcla
cnirc o salcr c a fc, ois a fc ncsic caso c o
rcsuliado do conIccincnio clo Ioncn do odcr
da razao". Os icnos csiao naduros ara a
213
cncrgcncia da nova fc. Mar c Engcls forncccn o
Livro, ois ioda rcligiao quc sc rczc sc
fundancniara cn un livro. Os rcvolucionarios dc
17 conquisian un icrriiorio. So falia o Dcus fciio
carnc. En Cori, na Ccorgia, nascc o Mcnino.
CIanava-sc Joscf VissarianoviicI DjugaicIlcvi,
quc ficou nais conIccido cono Sialin, alavra
russa quc significa o dc ao".
O socialisno, anics dc scr un rojcio dc
rolciarios, foi una uioia dc iniclcciuais. Foi c
coniinua scndo. A douirina, surgida cnirc os
uioisias do scculo XIX, foi assunida cla
univcrsidadc c cla inrcnsa do Ocidcnic.
Enquanio os ascs do Lcsic curocu a
alandonaran con alvio nos csicriorcs do scculo
assado, cla sc nanicn viva cn alguns nuclcos
univcrsiiarios da Euroa c Esiados Unidos. E, na
Ancrica Laiina, o nundo acadcnico, dc un
nodo gcral, scguc o cnsancnio dc Josc Carlos
Mariaicgui. En SIete Ensayos de InterpretacIn
de Ia ReaIIdad Peruana, o narisia cruano via
a univcrsidadc cono una naquina dc dcnoliao
da socicdadc lurgucsa, una insiiiuiao
dcsiinada a fornar aiivisias c niliianics.
Nao da ara cnicndcr, dizcn algunas alnas
ingcnuas, quc scndo a falia dc dilona
univcrsiiario una das rinciais vulncralilidadcs
dc Lula, no scgncnio univcrsiiario clc icnIa 53%
das inicncs dc voio. Ingcnuas ou ialvcz ncn
ianio. Ao fazcr csia afirnaao, csias candidas
214
alninIas arcccn ignorar quc a univcrsidadc,
cono un iodo, c dc csqucrda. A univcrsidadc
lrasilcira c c scnrc foi o grandc difusor do
narisno no Drasil. A douirina foi cncanada
inicialncnic cla USP c a ariir dcsic ccrnc
conianinou o nundo univcrsiiario. O PT c Iojc o
fruio nais rcrcscniaiivo do cnsancnio usiano
c nao c ioa quc loa aric dc scus gurus sao
oriundos da univcrsidadc aulisia. Marisno
odc icr nolilizado os ocrarios do incio do
scculo assado, nas o ocrariado dc nossos dias
icn ouiro crfil c con narisno nao qucr nada.
O sonIo dc un ocrario no odcr virou Iojc vcio
univcrsiiario. Nao so da crfciiancnic ara
cnicndcr quc a univcrsidadc consirua c clcja
Lula, cono ianlcn c logico. Isolados ncsias ilIas
ariificiais quc sao os cani, longc do nundo dos
conuns noriais, os univcrsiiarios aic Iojc sc
nasiurlan con uioias ronaniicas do scculo
XIX.
A inrcnsa curocia, ariicularncnic a
franccsa, ja csia saudando o ocrario
iransfornado cn rcsidcnic". Tanlcn c
inicligvcl. A ntcgcntsu curocia do scculo
assado foi un dos susicniaculos da uioia
olsolcia c scnrc aoiou un rcsidcnic ocrario
... dcsdc quc longc da Euroa. Dcsdc Ia nuiio a
Ancrica Laiina foi cscolIida cla Euroa cono
una csccic dc laloraiorio ara ccrincnios
215
sociais. Os ccrincnios fracassaran no CIilc,
Cula c Nicaragua. O Drasil c a roina colaia.
Lula nao c o candidaio dos ocrarios, nas da
iniclcciualidadc iuiniquin, da ncsna forna quc
o PT nunca foi un ariido ocrario, nas
univcrsiiario. Nun ronanic dc ncgalonania, o
candidaio idcniificou-sc a Carlos Magno, CandIi,
Lincoln, Mandcla c MacIado dc Assis, scn quc
cn sua liografia Iaja un unico noncnio quc
crniia ial conaraao. Para dar o ioquc nsiico
dc sua cananIa, nao Icsiiou cn conarar-sc a
Crisio. Tcnos cniao un novo dcus, cono qucria
Corli? Trajando Arnani, ara insinuar
nodcrnidadc? En lcno scculo XXI, o Drasil oia
or una uioia ... do scculo XIX. Uioia rcjciiada
cla Euroa c jogada Ancrica Laiina cono os
rcsios dc un csadclo.
Quando as clcics sao livrcs, cada as icn
o govcrno quc ncrccc.
216

Imprensa Engana Eleitor
14/10/2002

Pulliquci O Paraso SexuaI Democrata cn
1973. Era ncu rinciro livro c cn quinzc dias
icvc una cdiao csgoiada. Airilui o faio
novidadc do rclaio. cla rincira vcz cra
ullicado, no Drasil, un livro dc auior lrasilciro
solrc a Succia. O cnsaio icvc quairo cdics c
una iraduao ao csanIol, na Argcniina. Para
auior novaio, cra una surrcsa c ianio. Eu nao
cra narisia, nao niliiava cn ariido ncnIun,
ncn dc csqucrda ncn dc dirciia, ncn iinIa o
ullico caiivo dos auiorcs dc lisias dc vcsiilular.
So lcn nais iardc, fui iniuir as razcs da loa
vcndagcn do livro.
Foi quando una cdiiora narisia dc Sao
Paulo ullicou ninIa rincira aniologia dc
crnicas, A Fora dos MItos. Dcsia vcz, cra
nisicrio dos lons. Ja na coca, cran rofundas
ninIas divcrgcncias con os conunisias. Na
faculdadc, nc acusavan dc scr agcnic do Dos.
Ja no Dos, cu iinIa dc clicar quc nao cra
conunisia. Mcu cdiior dcsfcz o nisicrio. un dc
scus asscssorcs cdiioriais, c-ncnlro da
Acadcnia dc Cicncias da UFSS, considcrara o
Paraso un livro rcvolucionario". Ora, janais
csiivcra cn ninIas rcicnscs cscrcvcr un livro
rcvolucionario, ncn nc assava cla calca un
217
dia scr rcconcndado or un cicniisia russo. O
quc csiava cn jogo, cra una aniiga rusga
Iisiorica cnirc a Scgunda c a Tcrccira.
Alonino scr didaiico, nas curia c a ncnoria
das gcnics. Por Scgunda, cnicnda-sc a Scgunda
Associaao Inicrnacional dos TralalIadorcs,
fundada cn 1889, na Frana, cn coniinuidadc
Princira Inicrnacional, fundada or Mar, cn
1864, cn Londrcs. O lcnario da Scgunda dividc-
sc cn duas corrcnics, a dos rcrcscnianics
inglcscs c franccscs, dcfcnsorcs do narisno
rcvolucionario, c a dos socialisias alcnacs, quc
acciiavan a via gradual ara o socialisno, cla
aao arlancniar. Ncsic noncnio nascc o
Pariido Social Dcnocraia alcnao, cnlriao das
fuiuras sociais-dcnocracias nordicas. Por
Tcrccira, cnicnda-sc a Tcrccira Inicrnacional,
ianlcn conIccida cono Koninicrn, fundada cn
1919, or Lcnin, cn Moscou. Scu oljciivo cra
aoiar a Fcvoluao Fussa c ronovcr a rcvoluao
socialisia nos ouiros ascs or inicrncdio dc
ariidos conunisias ccniralizados c ficis a
Moscou. A aao do Koninicrn no Drasil c na
Ancrica Laiina foi dcnunciada or Osvaldo
Pcralva, niliianic do PCD, no livro O Retrato,
ullicado cn 1962, cla Ediiora Clolo, dc Porio
Alcgrc. Mas qucn lcnlra Iojc dc Pcralva ou dc
sua dcnuncia? Pcsquisando nos arquivos dc
Moscou, Willian Waacl confirna
docuncnialncnic as dcnuncias dc Pcralva, cn
218
Os Camaradas, ullicado cn 1993 cla
ConanIia das Lciras. Procurc csic livro nas
livrarias. Claro csia quc nao vai acIa-lo.
FacIas c aniagonisnos anularan a Scgunda.
A Tcrccira foi dissolvida cn 1943, cono gcsio dc
anizadc cn rclaao aos aliados da II Cucrra. Mas
a qucrcla crcorrcu o scculo assado iniciro, os
ariidarios da Tcrccira vcndo os sociais
dcnocraias cono ininigos figadais. Esics foran
dcsignados cjoraiivancnic cono rcfornisias.
Isio c, conicniavan-sc con rcfornas, cn vcz da
rcvoluao. Cono as sociais dcnocracias sc
rcvclaran una rcsosia cficicnic aos rollcnas
sociais do scculo, cran nais odiadas clos
conunisias quc o rorio caiialisno.
Volio a ncu livro. Cono cu Iavia fciio una
ascra criica ao rcginc succo, fui adoiado clas
csqucrdas. conira a social-dcnocracia? Eniao
c dos nossos" dcvcn icr cnsado ianio o
cicniisia russo quanio o cdiior aulisia. Ocorrc
quc cu nao cra dos dclcs. Anics ncsno dc cursar
Filosofia, cu ja lia Hisioria da Filosofia, c o
narisno nc arccia un cnsancnio or dcnais
iosco, una falia dc rcsciio ao iniclccio.
Con as dcnuncias da diiadura soviciica c o
crcsccnic dcsrcsigio da douirina narisia, os
conunisias ocidcniais adoiaran una csiraicgia
quc sc rcvclou cficaz. idcniificaran o socialisno
soviciico con o socialisno das sociais
dcnocracias. Para un ullico dcsavisado, quc
219
nao viajava c ouco cra dado a lciiuras Iisioricas,
a Euroa arccia runar ao socialisno. Cono sc
Iouvcssc alguna scnclIana cnirc as
dcnocracias nordicas c as dcnocracias
oularcs" do Lcsic curocu. A cananIa dc
dcsinfornaao foi dcvasiadora. Hojc, no Drasil, c
conun ouvir-sc. a Frana oiou clo socialisno
scn quc Iouvcssc ruiura alguna con o sisicna
anicrior. Dondc sc conclui. voic no PT quc nao
vai docr.
Paris, 10 dc naio dc 1981, clcics na
Frana. Eu voliava da Inglaicrra con una aniga
gaucIa. Tao logo cnirci cn casa liguci a iclcvisao.
s cinco da iardc foi anunciado o viiorioso. O
rosio foi scndo fornado aos oucos na iclinIa,
cn faiias, dc cina ara laio. Ja na quaria ou
quinia faiia, dcu ara crcclcr quc aqucla carcca
ilusirc, quc rcgcria os dcsiinos da Frana clos
roinos scic anos, nao cra a dc Ciscard
d'Esiaing. E sin a dc Miiicrrand. MinIa Ioscdc
gaucIa, con a calca fciia or nossos jornais,
cnirou cn anico. Qucria fazcr as nalas c voliar
ao Drasil no rinciro vo, anics quc fccIasscn as
froniciras. Ela iraduzira a ncnsagcn clo lado
avcsso. Via cn Miiicrrand a cncarnaao do
socialisno soviciico.
A inrcnsa lrasilcira, safadancnic, nosirava
o socialisno cono algo lcncfico saudc das
nacs. Con csic jogo dc alavras, as csqucrdas
cn vcrdadc qucrian vcndcr o socialisno da
220
Tcrccira. No Drasil, ldcrcs quc organizaran c
financiaran a gucrrilIa narisia, do dia ara a
noiic assaran a dcfcndcr a social-dcnocracia,
cono sc nada iivcssc aconiccido. Para iodos os
cfciios, coniinuavan socialisias. A dcsinfornaao
foi nariclada or dccadas ncsic icrriiorio fcriil
cn crcdulidadc, ondc cn sc laniando iudo da.
Assin, ningucn sc surrccnda con csias
clcics, ondc os arauios dc una douirina noria
csiao rcsics a assunir o conando da naao. A
inrcnsa foi cunlicc das csqucrdas, quc agora
colIcn os fruios da acicnic scncadura.
Dcsfazcr csic iralalIo scra iarcfa dc gcracs.
221

Quem Tem Medo de Saddam Hussein?
21/10/2002

Aos vclIos sialinisias iransfigurados da noiic
ara o dia cn sociais dcnocraias, cosiuno
conarar quclc crsonagcn dc Kulricl, o
cicniisia nuclcar alcnao rcfugiado nos Esiados
Unidos. Paralcgico, risionciro dc una cadcira
dc rodas, volia c ncia scu lrao dirciio conca a
crgucr-sc, involuniariancnic, ara saudar o
FuIrcr. Con o lrao csqucrdo, Dr. Sirangclovc
faz fora ara conicr os rcflcos do dirciio. Por
nais quc nossos vclIos conunisias adoicn una
clc dcnocraiica, volia c ncia o lracinIo
incniicnic sc crguc cn saudaao ao PaizinIo
dos Povos.
Sc algucn duvida, lcia o quc csia ocorrcndo
con a airiz Fcgina Duaric. Esiou con ncdo"
dissc cla na scgunda-fcira assada, no rograna
clciioral dc Josc Scrra dc quc o Pas crca a
csialilidadc iao durancnic conquisiada". Foi o
quc lasiou ara ldcrcs ciisias a acusasscn dc
icrrorisno clciioral. Sua icniaiiva dc dividir scu
ncdo con a Naao cIcga a scr aiciica", dissc
un dclcs. Con a cosiuncira clcgancia quc o
caracicriza, o novcl csiadisia Lula cIanou-a dc
vclIa.
o vclIo airulIancnio idcologico dos anos
70 dc volia. Para qucn nao lcnlra, naquclcs dias
222
ariisia ncnIun, iniclcciual ncnIun, odia
ronunciar-sc conira as csqucrdas. Sua noric
civil cra sunariancnic dccrciada, scn dirciio a
aclaao. Mais rcccnicncnic, una airiz quc
ousou ariiciar da cananIa dc Maluf foi
saianizada clo PT. Para un nonc do nundo das
arics, ariiciar dc alanqucs do PT c saluiar,
digno c jusio. Pariiciar dc alanqucs do
advcrsario c icrrorisno.
Muiia iinia corrcu solrc a ccnsura dos
niliiarcs. Quasc nada foi diio solrc a ccnsura
das csqucrdas. Enirc anlas, Iavia una difcrcna
considcravcl. A ccnsura do odcr niliiar cra una
csccic dc aval a un livro, canao ou ca dc
icairo. Auior ccnsurado, auior consagrado.
Auiorcs nais agcis cnicndcran raidancnic a
ncnsagcn c salicavan suas olras ncdocrcs
con alavrcs calcludos, cscrando ncrcccr a
consagraao da ccnsura. A dccada csiava gravida
dc ialcnios alafados quc, curiosancnic, una vcz
icrninada a ccnsura, nao conscguiran
nanifcsiar o gcnio quc ronciian.
Quando ouira ccnsura, csia funcionava
ncsno. Auior colocado no ndc das csqucrdas
dcsaarccia da univcrsidadc, da inrcnsa c
ncsno da indusiria cdiiorial. Isso quando aic
csia indusiria Iavian cIcgado. Ha ccnicnas dc
livros viiais ullicados no scculo assado, cn
inglcs, franccs, csanIol, iialiano ou alcnao, quc
janais cIcgaran ao lciior lrasilciro. Os cdiiorcs
223
iinIan cicncia dc quc, sc os cdiiasscn, nao
icrian nais csao nos jornais. Da csia
dcloravcl falia dc infornaao nossa solrc os
faios do scculo. Quasc ningucn salc Iojc qucn
foran, or ccnlo, Zdanov, Lysscnlo,
KravcIcnlo, noncs fundancniais ara quc sc
cnicnda o olscuraniisno narisia. Concnici, cn
crnica assada, quc Iojc ningucn nais lcnlra
da Fcvoluao do Novc dc Novcnlro. Dc 1989, c
lon salicniar. Fcccli ilIas dc nails
crguniando quc Iavia ocorrido dc insoliio ncssa
daia.
O PT icn rccclido nuiias criicas ao longo
dcsia cananIa. rincira visia, arccc
csiranIo quc a nanifcsiaao dc una airiz
rovoquc ianio ncdo cnirc as Iosics ciisias.
Mas so rincira visia. O ariido diio dos
iralalIadorcs ja crcclcu quc scu clciiorado c
una csccic dc naria-vai-con-as-ouiras,
rocnso a crcr no quc qualqucr conc iclcvisivo
afirna. Os clciiorcs quc Iojc dciarian dc voiar
no PT cn viriudc do ronunciancnio da airiz sao
os ncsnos quc voiarian no PT, sc cla afirnassc
icr ncdo da coniinuidadc, do candidaio do
govcrno. Claro quc ncsic caso cla nao scria
cccrada cono icrrorisia, nas iida cono
inicrrcic das nais lcgiiinas angusiias da
oulaao.
Don filIo, o PT Icrdou dc scus anccsirais
idcologicos a ccricza dc ossuir a Vcrdadc. Sc
224
vocc ja convivcu con narisias, ccriancnic
ainda lcnlra cono clcs o olIavan caso vocc
discordassc dc sua fc nos runos da Hisioria. Era
un olIar dc sucrioridadc iniclcciual ncsclado a
una rofunda lasiina. vocc, analfalcio oliico,
ainda nao rccclcra a iluninaao das Vcrdadcs
Eicrnas. Sc Ia alguna caracicrsiica conun c
consianic cn ioda a niliiancia do PT c csia. a
convicao rofunda dc quc sao dcicniorcs da
Vcrdadc c qucn dclcs discorda vivc nas ircvas. O
PT nao acciia criicas. Una viioria or larga
naioria dc voios nao lasia. Qucr unaninidadc.
Tcn a ncsna filosofia dc Crisio c Ccorgc DusI.
qucn nao csia conigo csia conira nin. A
qualqucr criica, la vcn a ladainIa. or quc ianio
odio? Por quc cssc rcconcciio? Aondc vocc qucr
cIcgar fazcndo icrrorisno clciioral?
TcnIo ncdo do Ioncn incaaz dc nudar dc
idcias" dizia Allcri Canus. Mais do quc o
ncdo crda da csialilidadc iao durancnic
conquisiada", csic c o ncdo quc nais dcvcria
rcocuar o nundo da ndia. Sc discordar dos
donos da vcrdadc rovoca iais rcacs
inquisiioriais, quando csics scnIorcs ainda ncn
cIcgaran ao odcr, inaginc o quc o nos cscra
quando clcs la cIcgarcn. Anics ncsno dc ionar
ossc do Planalio, o lrao ioialiiario ciisia ja sc
crguc cn saudaao iniolcrancia.
Mas ncn iudo c noicia ruin ncsic nosso
nundinIo conicnoranco. No Iraquc, or
225
ccnlo, o lcn anado rcsidcnic Saddan
Husscin, no odcr dcsdc 1979, vcnccu o
rcfcrcndo ara sua rcclciao or nais scic anos.
11.445.638 dc voios a 0. Placar ara ciisia
algun loiar dcfciio. Conarccincnio dc 100%
dos clciiorcs c ncnIun voio conira Saddan. No
rcfcrcndo anicrior, cn 1995, Saddan oliivcra
99,96% dos voios. A vcrdadc scnrc vcncc.
Osana nas aliuras! Os 0,04 icrrorisias dc
1995 finalncnic a dcscolriran. Saddan c o
sonIo ciisia.
226

De Minha Vergonha
28/10/2002

MinIa csiina clo Drasil, ja cscassa, sofrcu
onicn nais una qucda. Nao norro dc anorcs
clo Drasil, afirnci cn crnica assada. Foi o quc
lasiou ara quc airioias saliasscn dc iodos os
quadranics, cn dcsagravo Icrcsia. Enirc os
lrasilciros, ariicularncnic cnirc os quc vivcn
no cicrior, Ia una ccria raa quc considcra quc
lrasilciro icn dc gosiar do Drasil. Cono sc csic
rccciio csiivcssc cscriio nalguna ialua cicrna c
sagrada das lcis. Talvcz nao sailan, nas csiao
rcciindo a filosofia dos niliiarcs os-64. anc-o
ou dcic-o". una logica no nnino curiosa. A
ariir dcla, icnos dc concluir quc sc vocc nasccu
no Congo ou no Zinlaluc, icn dc anar o Congo
ou o Zinlaluc acina dc iodas as nacs.
Drasilicn ulcr allcs arccc scr csic o lrado
dos dcfcnsorcs incondicionais da airia nossa.
Esia airioiada iica dc Tcrcciro Mundo, vanos
cnconira-la ianlcn nos loiccos da vida.
Scdcniarios quc janais ousaran ir ao ncnos a
Monicvidcu ou Ducnos Aircs, sc arrogan o dirciio
dc colocar o Drasil cono o nais cslcndido dos
ascs. Pclo jciio, ouviran Dilac na cscola c o
arnasiano lIcs lasia cono visao dc nundo.
Ana con fc c orgulIo a icrra cn quc nasccsic!
Criana, janais vcras as cono csic!".
227
Nao sc odc conIcccr una caicdral
crnancccndo dcniro dcla, dizia CIcsicrion. Dc
ninIa aric, fui conIcccr o Drasil aos norar no
csirangciro. So conIcccnos conarando. Ja
csiivc cn ascs aralcs c cn ascs socialisias,
ondc nc scnii fcliz or icr nascido no Drasil.
Pcranlulando cla Foncnia, Dulgaria, c-
AlcnanIa Oricnial, Argclia, Egiio ou Tunsia, dc
rccnic nc scnii ionado cla insoliia alcgria dc
cnunIar o assaoric vcrdinIo. Enirc os quc
nc fazcn fcliz or icr nascido aqui, csia inclusivc
a c-iodo-odcrosa Fussia. A aiual, lcn
cnicndido, ois crcio quc nao nc dcsagradaria
flanar cla dc Dosioicvsli. Sao Pcicrslurgo, or
ccnlo. Tcn o Erniiagc, c vcrdadc, icn scus
alacios c igrcjas solcrlas, icn scus canais. Mas
iudo isio c Icrana dos icnos do izarisno. A
cidadc foi concclida ara a grandiosidadc. Ao
flanar or suas ruas, vocc scnic quc, cn algun
noncnio da Iisioria, algo inicrroncu csia
caninIada. Falc con scu guia. En gcral, sao
rofcssorcs univcrsiiarios ou univcrsiiarios quc
fazcn un lico ara arrcdondar as conias no fin
do ncs. E quando vocc, lrasilciro, fica salcndo
quc un rofcssor univcrsiiario russo ganIa vinic
dolarcs or ncs, una inusiiada fclicidadc o
invadc c iniinancnic vocc cclana. naravilIa, o
ncu as. A vida cosiuna-sc dizcr na Euroa
c cono una viagcn aos ascs do Lcsic. lrcvc
c cIcia dc alorrccincnios.
228
Mas csiivc ianlcn cn ouiros ascs, ondc
scr lrasilciro c una cruz csada dc carrcgar. Sc
vocc icvc a ooriunidadc dc vivcr algun icno
cn Esiocolno, Dcrlin, Paris ou ncsno na
caoiica Fona ao voliar scra aconciido ara
scnrc dc una incnoda scnsaao dc
infcrioridadc. Scn ir nais longc, cn qualqucr
dcsias cidadcs vocc odc iranquilancnic flanar
or ruas c viclas a qualqucr Iora do dia ou da
noiic, scn csiar cosio a risco algun, scja dc
roulo, scja dc vida. Esic singclo razcr, o dc
asscar clas cidadcs quc Ialiianos, nos,
lrasilciros, Ia nuiio o crdcnos. Esianos cada
vcz nais cnccrrados airas dc gradcs c ara nos ja
arccc nilagrc cisiircn ascs ondc cidadaos
ossan vivcr scn scr airas dc gradcs. Consia quc
sc una ra for osia cn una ancla con agua c
sc vocc aqucccr aos oucos a agua, a ra friia scn
crcclcr quc csia scndo friiada. Haliianics das
grandcs cidadcs, Ia nuiio csianos friios c
rcsignados con a friiura.
O Ioncn viajanic c un scr quc scnrc volia
dividido. Viu a luz quc cnana da loca da
cavcrna, scgundo o niio lainico, c ja nao
conscguc suoriar as ircvas inicriorcs do luraco
cn quc vivc. Sc viajar clo nundo dcscnvolvido c
un dos grandcs razcrcs do csriio, a viagcn a
ascs airasados nao dcia dc scr cdagogica.
Qucn icvc a cIancc dc visiiar o Lcsic curocu
anics dc 1990, odc consiaiar cono o socialisno
229
cnolrcccu aqucla arccla do coniincnic, quc
un dia foi roscra c rica. Con a dcrrocada do
narisno, aquclcs ascs lcniancnic concaran
a crgucr-sc da niscria cn quc vivian. Os
nonuncnios a Mar, Lcnin c Sialin foran
dcrrulados c a csircla vcrnclIa foi arrancada
con cniusiasno dos rcdios.
No incio dos 90, os ascs do lloco soviciico
alandonaran o socialisno c Iojc icnian
rccucrar o scculo crdido. Una dccada dcois,
os lrasilciros clcgcn os arauios do
olscuraniisno. Aic ncsno os franccscs, quc
scnrc iivcran o coraao csqucrda, nas
uliinas clcics rclcgaran as csqucrdas ao
osiracisno. O Drasil, scnrc ignorando as
conquisias do Princiro Mundo c scnrc iniiando
scus iorcs acIados, cnirou dc vcz na conira-
nao do fuiuro. Por duas vczcs, no scculo
assado, cn 35 c 64, conscguiu incdir o assalio
conunisia ao odcr. Na cnirada dcsic novo
scculo, dcvolvc cssc ncsno odcr aos dcrroiados
da Hisioria. Alijados do odcr no nundo
dcscnvolvido, os narisias rcnasccn das cinzas
no Icnisfcrio sul. Enquanio na Euroa c Lcsic
curocu a csircla vcrnclIa foi jogada na fanosa
laia dc lio da Hisioria, no Drasil a csircla solc.
As nunias dc Mar, Lcnin, Casiro c CIc Cucvara
voliarao ordcn do dia. Criana, janais vcras
as cono csic!
230
Sc anics nao via naiorcs razcs ara
orgulIar-nc dc ncu as, Iojc nuiro vcrgonIa.
Nao scra facil, nos roinos anos, clicar a un
inicrlocuior csirangciro. ncu govcrno c socialisia
c ncu rcsidcnic nao donina scqucr o vcrnaculo.
Scra cono sc, cn lcno scculo XXI, cu iivcssc
voliado ao XIX. Mas o ovo assin dccidiu. Ncsics
nossos dias, a alavra ovo sulsiiiuiu a alavra
dcus. Scja fciia sua voniadc.
231

Roupa nova para o antigo
04/11/2002

O univcrso dc lngua inglcsa cn ouco ou
nada nc airai. Scnrc nc scnii voniadc no
nundo Iisanico ou francofono c nunca nc scnii
nuiio cn casa cn univcrso anglofono. Faras
vczcs loici ncus cs ncsias lagas c dcvo
confcssar quc nao nc rcsiaran naiorcs ganas dc
voliar. Nao ianio cla lngua, nas ialvcz clo
alaio.
Qucn andou cla Inglaicrra nos anos 70,
salc quc dcsasirc cra icniar concr algo or la.
Tanio quc nao faliavan iadas solrc a cozinIa
inglcsa. O rcncdio cra rcfugiar-sc cn
rcsiauranics cIincscs ou iialianos. Os jornais
Iojc conian quc a gasirononia cvoluiu na ilIa,
nas cn nada nc airai a idcia dc voliar ara
confcrir. Ja nos Esiados Unidos, o quc nc cIoca
c a forna lruial con quc c iraiado o clicnic. Mal
vocc scnia c cdc una ccrvcja, o garon
crgunia. c so isso?". E ja vai assando a conia.
Ora, nunca sci sc c so isso. Prcciso anics
crscruiar o anlicnic, avaliar o scrvio,
caninar os Ialiiucs. So dcois osso salcr sc
cra so aquilo. Sc iudo nc agrada, osso cdir
nais, ficar una Iora ou duas lcndo ou
convcrsando. Sc nada nc agrada, cra so aquilo
ncsno.
232
Naquclas lagas, o garon arccc considcrar
vocc un rclcs lclun, quc vai ao lar acnas ara
lclcr. Esianos longc da culiura do VclIo
Coniincnic, ondc os cafcs sao salas dc convvio
iniclcciual, ondc sc vai lcr, csiudar, convcrsar,
nanorar... c aic ncsno lclcr. En Nova Yorl,
scnii una incnsa saudadc dc ncus garons dc
Madri. La, aos una ou nais Ioras dc lciiura c
irago, quando cu cdia a conia o nozo
nanifcsiava surrcsa. Ya?" Cono nao sou
indclicado c ara nao nagoar o garon
scnrc cdia nais una uliina.
Ha qucn vcja nos larcs c cafcs a fonic dc
cirroscs c dcliriun ircncns. Podc scr, sao lcgiao
os quc nao salcn lclcr. Mas c incgavcl quc nclcs
foi roduzida loa aric da ocsia c liicraiura
ocidcniais. Quc nais nao scja, vidc Pcssoa.
Morrcu cirroiico, c vcrdadc. Mas, scn sua cirrosc,
rovavclncnic nao icranos sua ocsia. Aquclcs
ocnas, quc nos ninan a alna, ningucn os
cscrcvc solrio. Muiias icscs ja foran cscriias
solrc Pcssoa. Ningucn ainda analisou o clcvado
icor cilico dc sua ocsia. Pociar cigc vagar.
Nada nais crvcrso c nocivo ianio ao csinago
cono alna cono csia Iorrcnda insiiiuiao
ianquc, o Fasi Food. Pior quc o Fasi Food, so o
Fasi Drinl. O grau surcno dcsia crvcrsao
cisic cn Toquio, ondc vocc aga or ninuio o
quc conc. O scr Iunano c caaz dc iudo.
233
Acsar da faria ofcria culiural quc Nova Yorl
ofcrccc, cn ncus dias or la nao via a Iora dc
voliar lcniidao do nundo laiino. Isso scn falar
nos coos dc lasiico. Quasc virci solrio. Pclas
janclas dos rcsiauranics, caninava os raros quc
iinIan coos dc vcrdadc c narcava-os no naa,
ara voliar quando ncccssiiassc dc algo oiavcl.
Os ancricanos odcn nandar suas sondas
csaciais aos confins do univcrso roino, nas
cn naicria dc suuo uuc ainda cIafurdan na
larlaric.
En rcaao aos larlaros cosiuncs dos
Ioncns do Noric, surgiu na Iialia, cn 1989, o
novincnio Slow Food, criado clo jornalisia c
gasirnono Carlo Pcirini. O onio dc ariida do
novincnio foi a inauguraao, no ncsno ano, dc
un Mc'Donalds na Piazza di Sagna, cn Fona.
dc suor-sc quc dc gasirononia Carlo cnicnda.
Cono jornalisia, nao arccc sc dar lcn con as
alavras. Para concar, iialiano scndo, laiiza scu
novincnio no linguajar dos larlaros. Por quc
nao Lcnio Mangiarc? Ja dcnoiaria cniao, na
roria dcnoninaao, a origcn iialiana dcsia
rcaao civilizada. En suna, o novincnio foi lcn
rccclido aic nos Esiados Unidos c o New York
TImes considcrou-o cono una das nclIorcs
idcias do ano cn 2001. O Slow Food ja icn suas
rcrcscniacs no Drasil, con gruos aiivos cn
Porio Alcgrc, Fio c Dclo Horizonic c cn fornaao
cn Sao Paulo c Salvador.
234
Ora, nada Ia dc novo no Slow Food, raiica
quc scnrc cisiiu. Ha scculos vcn scndo
culiuado ncssas casas solcrlas, quc nos
cscran scnrc dc orias alcrias, nas ruas c
viclas dc qualqucr caiial do Ocidcnic. E nao so
nas caiiais. Vcrdadc quc, nas cqucnas cidadcs
lrasilciras, cafcs c rcsiauraao sao gcralncnic
un dcsasirc. Mas cn qualqucr aldcia curocia
quc sc rczc, la csia aquclc oasis acolIcdor, quc
nos rcfrigcra cono lcquc no vcrao c nos aquccc
cono un uicro no invcrno. Nao c rcciso
organizar o organico. Nao Ia roriancnic un
conira-aiaquc aos rcsiauranics Fasi Food, cono
rcivindican os adcios do Slow Food. O Fasi
Food, isio sin, foi un aiaquc aos Ialiios dc lcn
concr.
Os McDonalds da vida icn sido os grandcs
vilcs do Fasi Food. Ora, isio c anii-
ancricanisno laraio. Muiio anics dos Mcs, as
cidadcs lrasilciras foran invadidas or laias quc
iransfornan o concnsal cn cavalo asiando cn
lornal. Conianinado clas nodas da ndia,
alguns lrasilciros sc crgucn dc lana cn risic
conira os Mcs. Janais roicsiarian, no cnianio,
conira o Iorror dc suas lancIoncics
dcsconforiavcis c infccias. O aulisiano, or
ccnlo, insiiiuiu o csiuido Ialiio dc lclcr cn
adarias. Un corrcsondcnic lrasilciro na
Fussia, dcsscs quc confundcn o crculo dc dois
nciros dc dianciro cn iorno ao nariz con o
235
univcrso, cscrcvia ccria vcz quc cn Moscou as
adarias nao sao ccniros dc lazcr, cono no
Drasil". Claro quc cra aulisiano.
Dcfcndcr a ial dc Slow Food c nais ou ncnos
fazcr o acl dc M. Jourdain, quc fazia rosa scn
o salcr. Nos, adcios dos aniigos rcsiauranics,
dcsdc Ia nuiio raiicanos a rcsiauraao lcnia,
scn ncccssidadc alguna dc nonina-la cn lngua
dc larlaros. Sc vocc, lciior, for un dia convidado
a ariiciar da coisa, nao caia ncssa csiraicgia dc
narquciciros. Vai acalar agando nais caro cla
gc, or algo quc ja scn gc nao c caiancnic
laraio. Isso scn falar ncssa dcloravcl falia dc
dignidadc, a dc laiizar o quc scria una iniciaiiva
iialiana na lngua do invasor.
236

Habemus Sanctum
11/11/2002

Claro quc Lus Fcrnando Vcrissino nao
odcria conarar Fcrnando Hcnriquc Cardoso a
un Kcrcnsli, o dirigcnic russo quc anicccdcu o
rcginc conunisia na finada Uniao Soviciica.
Scria saianizar Lula, a ncnina dc scus olIos.
Malandrancnic, rcfcrc criar un ouiro aralclo.
Fcrnando Hcnriquc scria un Suarcz, quc
garaniiu o acio quc garaniiu a iransiao acfica
do rcginc franquisia ara a dcnocracia, ou da
dirciia ara a csqucrda viavcl". Adniravcl csriio
dc snicsc, o do cronisia. En una so frasc,
condcna o Ioncn quc salvou a EsanIa do
narisno c joga Fcrnando Hcnriquc na dirciia. A
ncnina dos olIos do cronisia, quc onicn
dcfcndia Cula, Casiro c o socialisno, vira un
afavcl social dcnocraia quc conduzira o as
finalncnic dcnocracia. Cono sc cn dcnocracia
nao vivcsscnos.
Nao sci sc o lciior noiou, nas dcnocracia
csia virando cclusividadc das csqucrdas. A
inrcnsa inicrnacional c a iuiniquin cn
unssono icn saudado a viioria das csqucrdas
no Drasil cono una consolidaao da dcnocracia,
a aicsiaao dc un lciio dcnocraiico. Isio c, sc
as csqucrdas nao vcnccsscn as clcics, o
rcsuliado das urnas nao scria dcnocraiico. Pclo
237
jciio, icrcnos dc nos acosiunar a csic insoliio
concciio nos anos quc csiao or vir. A inrcnsa
franccsa, or sua vcz, cslalda-sc caniando loas
viioria das csqucrdas. Afinal, ocorrcu nun
aiscco da Ancrica Laiina. Para adninisirar a
Frana,os franccscs rcfcriran ncsic ano a
iranquilidadc dc una lidcrana dc dirciia.
Jacqucs CIirac, quc cono candidaio rcfciiura
dc Paris cra considcrado circna-dirciia, foi
rcconduzido Prcsidcncia da Fcullica con 82%
dos voios. MclIor cscorc ncsic incio dc scculo, so
Saddan Husscin.
Cosiuno afirnar quc os franccscs adoran a
idcia dc un rcsidcnic ocrario, dcsdc quc longc
da Frana. Fcccnic csquisa fciia con
inicrnauias, c divulgada clo jornal 20 MInutes,
disiriludo no ncir dc Paris, rcsondc a una
crgunia. Un c-ocrario odcria scr clciio
rcsidcnic na Frana?" Dc 802 rcsosias, 40%
dizian nao. 32%, nao alsoluiancnic. Acnas
14% rcsondcran sin. Ccorgcs MarcIais, o
unico candidaio ocrario Prcsidcncia na
Frana, nal conscguiu alcanar 16%. Diga-sc dc
assagcn, un dos iriunfos oliicos dc Ciscard
d'Esiaing cra scu ciraordinario donnio da
lngua franccsa. Nao nc arccc cagcro afirnar
quc candidaio quc nao donina o lon uso do
ussc snc janais sc clcgcra na Frana.
A roosiio, a dana dos concciios icn fciio
irucias vcriiginosas ncsics dias quc assan.
238
Logo aos o scgundo iurno, a FoIba de So
PauIo saudava o Dr. Lula cono o rinciro
rcsidcnic dc csqucrda do Drasil. Volio ao
Fcrnando Hcnriquc. Scria un iniclcciual dc
dirciia? Sc nao cra, a ariir do 27 dc ouiulro
assado assou a sc-lo. Os novos ocuanics do
odcr, cn scu ncio dc ncofiios, csiao
assunindo as ncsnas aiiiudcs dos conunisias
dc 1917, quc qucrian inclusivc anular o
calcndario aniigo c inaugurar un novo. Mais
algunas scnanas c o lciior odcra consiaiar nos
jornais una crcssao nova, a Era Lula.
Sc anics das clcics Lula cra visio con
rciiccncias or alguns noncs do jornalisno,
lasiou sagrar-sc rcsidcnic ara virar Ioncn
adniravcl. Da noiic ara o dia, scu nonc foi
roosio ara ncnlro da Acadcnia Drasilcira dc
Lciras. Ja Ia sociologo afirnando, anics ncsno
dc o Ioncn ionar ossc, quc sua clciao so c
conaravcl aloliao da cscravaiura c
indccndcncia do Drasil. Nada dc csaniar, afinal
Lula ja foi saudado cono csiadisia anics ncsno
dc scr cIcfc dc Esiado. A rcvisia poca, ara
arcscnia-lo cono a cara do ovo", foiografou
un ncndigo dc larla grisalIa scniado na
calada c dcu iraios dc IoiosIo na foio do
novo rcsidcnic, ara cvidcnciar a idcniidadc
cnirc anlos. So csqucccran dc r un icrno
Arnani no ncndigo.
239
Nao lasiassc scr csiadisia, virou sanio. Os
jornais nos irazcn sua foio nun aliar doncsiico,
junio a ouiros roiciorcs cclcsiiais do Zc PovinIo.
Idiossincrasia dcsic coniincnic uncicro", cono
dizia Alcjo Carcniicr. Poucas cssoas salcn
aqui no Drasil, nas na Dolvia CIc Cucvara c
culiuado cono San Erncsio dc la Higucra. Na
Argcniina, ao lado da nac do Crisio c da MulIcr
MaravilIa, Eviia Pcron virou Nucsira Scnora dc
los Dcscanisados. Mas o Zc PovinIo nosso c
rcvolucionario. Sc na Ancrica Laiina o
crsonagcn rccisa norrcr ara scr canonizado
clas nassas, aqui no Drasil a canonizaao c
confcrida ainda cn vida. Quairo filncs ja csiao
na linIa dc roduao solrc o novo sanio. Nao so
sanio, nas ianlcn douior. Trcs univcrsidadcs ja
sc arcssaran a confcrir-lIc un Honoris Causa.
Quc nacacas dc audiiorio alaudan qualqucr
coisa quc faz succsso, cnicndc-sc. Mais difcil dc
cnicndcr c vcr a univcrsidadc dolrar-sc a csics
criicrios do oulacIo. O cordao dos ua-sacos,
cono dizia aqucla aniiga narcIinIa, cada vcz
auncnia nais.
Scgundo cronisias, no scculo IX una nulIcr
icria assunido a curul oniifcia, cono succssora
do aa Lcao IV, con o nonc dc Joao VIII.
Originaria da AlcnanIa, vcsiiu-sc dc Ioncn c
assuniu o nonc dc Joao da Inglaicrra. Ficou na
Iisioria cono a aisa Joana. En una rocissao
da laslica dc Sao Pcdro aic Lairao, aconciido
240
das dorcs do ario, o aa caiu do cavalo c
fraiurou o cranio, icndo noric incdiaia. A ariir
da, as clcics aais cigiran a vcrificaao do
sco do candidaio. Anics da sagraao, o clciio cra
insialado nuna cadcira furada, o csicrcorario. O
cancrlcngo assava cniao a nao clo luraco,
ara caninar os docuncnios. En caso osiiivo,
rofcria as alavras riiuais. Ialcnus aan.
Para a Igrcja isio nao assa dc lcnda, logo
csia Igrcja quc considcra cono faio a virgindadc
dc Maria c sua assunao aos ccus. Lcnda ou faio,
valc a inagcn. Ncsics dias dc nsiico
cncaniancnio, os candidaios a aulicos do novo
rcginc nigran cn rcvoada runo a Draslia, ara
rcciir o gcsio do cancrlcngo. E sussurran,
ciasiados. Ialcnus sanciun.
241

Da Inutilidade das Grades
18/11/2002

Pclo jciio, Ia un conluio qualqucr cnirc a
iclcvisao c a rcalidadc. Quando as novclas da
Fcdc Clolo csiao dando laio Iloc, a rcalidadc
sc cncarrcga dc ofcrcccr roiciro nais alaiavcl
scdc dc scnsacionalisno do grandc ullico. Os
jornalisias sc cncarrcgan dos rccIcios. Falo do
caso FicIiIofcn. Quc a inrcnsa, inicialncnic,
icniou laiizar cono o assassinaio do solrinIo do
Darao VcrnclIo. Ocorrc quc o crinc acalou
dcsnascarando aic a viina, quc sc arcscniava
cono solrinIo ncio do lcndario aviador alcnao
Manfrcd von FicIiIofcn. Cono a inrcnsa alcna
arcssou-sc a dizcr quc ial arcnicsco nao
cisiia, o caso virou o do nonsiro dc Cano
Dclo". Da Iisioria, iodos salcnos. Una noa
ninada, con a cunlicidadc do nanorado c do
irnao dcsic, naia lruialncnic scus ais.
A inrcnsa, ara nclIor nancIcicar, cIcgou
a ronovc-la a lcla. jovcn, rica, lcla c crucl",
roclana a Isto na caa. Jovcn, scn duvida
alguna. iinIa 21 anos. Fica? So con algun
csforo dc inaginaao. O airinnio dos ais,
clo quc sc salc, cra dc un nilIao dc rcais, o
quc csia longc dc consiiiuir foriuna. Mcdia classc
ncdia, no naino. Crucl, nao sc odc discordar.
Dcla? A ncnina icn un rosio vulgar, anodino,
242
scn naiorcs iraos quc lIc confiran o
qualificaiivo dc lcla. Mas inaginc o lciior a
nancIcic. jovcn, rica, fcia c crucl". Nao da, nao
c vcrdadc? O fcia, ali no ncio, dcccciona o
disiinio ullico. Podcria aic ncsno insinuar
algun dcsciio, alguna razao ara scu gcsio
arricida. Pior ncsno, so jovcn, olrc, fcia c
crucl". Dccididancnic, nao icria aclo. A loa
nancIcic, a quc da Iloc, c jovcn, rica, lcla c
crucl". dc crsonagcns assin quc o grandc
ullico gosia. Quc scja lcla, cniao.
Ncsics dias, nao Ia ouiro assunio nas rodas
aulisianas. O cqucno Ioncn das ruas, aquclc
ncsno quc nos dias dc coa c canconaios vira
iccnico dc fuiclol, crigc-sc agora cn sicologo,
crininalisia, csccialisia cn cosiuncs. A
clicaao nais rccorrcnic, rcciida causiao
nas ncsas dc larcs, c. sao as drogas. Nao
convcncc. Os cani univcrsiiarios sc
iransfornaran cn arcas livrcs ara consuno dc
drogas, sol o olIar conlaccnic dos rciiorcs, c
ncn or isso os univcrsiiarios sacn a naiar scus
ais. o ncsno quc airiluir a crininalidadc ao
alcool. Os larcs c rcsiauranics csiao rclcios dc
clicnics lclcndo dia c noiic cu, cnirc ouiros
c janais nos ocorrcu naiar qualqucr scr vivcnic.
Maiar cigc un ndolc csccial, quc indccndc dc
droga ou alcool. Droga ou alcool odcn forncccr a
coragcn ncccssaria ara o aio covardc, nas a
243
dccisao dc naiar c anicrior a qualqucr
csiinulanic.
Ouira crgunia sc inc. Quanio valc,
scgundo os criicrios conicnorancos, una vida
Iunana? Ha un scculo c ncio, Fodion
FanonoviicI Faslolnilov sc fcz csia crgunia.
Concluiu quc ccrias vidas nao valian nada, anic
a crscciiva dc dias nais conforiavcis ara si c
scus roinos. Faslolnilov sc arrogava o dirciio
ao crinc c nao via nal algun cn naiar iolIos.
Scn alcool ncn drogas, nas or convicao ura.
Mas CrIme e CastIgo c ficao c Dosioicvsli cra
caiolico. Cono lon crcnic, lcva scu crsonagcn
ao arrccndincnio c confissao. Ora, a rcalidadc
nao c nada caiolica. En scus donnios, os
assassinos so confcssan quando flagrados c so
nanifcsian arrccndincnio quando rcsos. Nao
fosscn dcscolcrios, vivcrian dias fclizcs
dcsfruiando os lucros do crinc. Faslolnilov nao
cIcga ao arricdio, lcn cnicndido. Mas os
iolIos, no caso dc Suzanc FicIiIofcn,
coincidian con os ais. Moric aos iolIos.
Ha una rcvolia gcncralizada cn rclaao ao
faio. Mas a rcvolia nao c so rcvolia. ianlcn
ncdo. Sao Paulo, nais quc qualqucr ouira caiial
lrasilcira, icn suas casas c rcdios ccrcados dc
gradcs. Nao so gradcs, nas ianlcn ccrcas
clcirificadas acina das gradcs. E cancras dc
iclcvisao. Nao so casas c rcdios dc lairros ricos,
nas aic ncsno as noradias dc lairros olrcs ja
244
csiao aclando a csias roiccs. Duranic a
rcconsiiiuiao do crinc, una cqucna nuliidao
sc rcuniu frcnic casa das viinas, aos griios dc
assassina" c cna dc noric".
FilIos naiando ais c ais naiando filIos
consiiiucn roiina na crnica olicial. O rollcna
c quando assassino c viinas cricnccn classc
ncdia, csia classc quc, ao ccrcar suas noradias
dc gradcs, julga icr csconjurado a violcncia.
Suzanc FicIiIofcn ncc nas inquiciacs nais
rofundas dos quc sc roicgcn con gradcs,
cancras c ccrcas clcirificadas. Urgc csconjurar o
nal quc dornc cn casa. Moric Suzanc, cssa
ncnina inconvcnicnic quc iraz iona nossos
iorcs ncdos.
Pois icncr o landido ja faz aric dc nosso
coiidiano. Pior ncsno c icr dc icncr a criana
quc sc csia criando. E concluir quc as gradcs
rcsian inuicis quando a violcncia ja vivc cn scu
lar.
245

Jornalismo Sem Rabo Preso
25/11/2002

O quc ocorrc c quc cu sinlcsncnic cansci
dc dar iiro n'agua" diz EsiIcr JagoscIii,
cccuiiva, cn cnircvisia Veja. CIcguci a un
onio cn quc nao icnIo nais idadc ncn
acicncia ara ficar coniando a Iisioria da ninIa
vida ou icniando nosirar quanio sou lcgal ara
un zc-ningucn quc cu icnIa conIccido cn un
lar. Pcla inicrnci, consigo cncirar caiancnic
as cssoas quc rocuro, quc cnsan cono cu,
quc qucrcn o ncsno quc cu."
Sc Ia alguns anos o adrociro das noas cn
lusca cra Sanio Aninio, a cra infornaiica
arccc icr agora cnironizado Sania Tccla, a
adrocira dos inicrnauias, clo ncnos ara os
caialacs. Sc Sanio Aninio nao ofcrccia nuiia
cscolIa sua clicnicla, Sania Tccla ofcrccc una
vasia varicdadc dc ossvcis arcs. Sc anics os
nanoros cran dcicrninados cla frcqucncia a
dcicrninados larcs, aos ncsnos cursos ou ao
rorio anlicnic dc iralalIo, a Inicrnci lilcria
os inicrnauias dcsic confinancnio. E qualqucr c
iorio odc sair a luscar un cIinclo vclIo lancia
afora. A liniiaao c o idiona. Mas aicnao. Sania
Tccla nao c nuiio ccdiia quando sc iraia dc
casancnios. Scgundo csquisa fciia cnirc 5 nil
usuarios dc siics dc rclacionancnio no Drasil,
246
acnas 2 % dclcs casaran con algucn conIccido
on-linc. So un casancnio durou nais dc un
ano. Ocorrc una dcsinicligcncia cnirc os
luscadorcs. As nulIcrcs qucrcn nanoro. Os
Ioncns, sco. E a naioria dos varcs on-linc, ou
c casada ou icn una rclaao csiavcl.
Scn andar rocurando ningucn, icnIo
cnconirado inicrlocuiorcs inicrcssanics nundo
afora, graas a csia ciraordinaria caacidadc da
rcdc dc ossililiiar a cncira dc quc falava
EsiIcr. Diganos quc algucn viva cn una
cqucna conunidadc, gosic dc laiin ou dc
sanscriio ou dc volauquc c dcscjc cnconirar
arcciros con idcniicos gosios. so aclar a csia
sania nilagrosa c cn scgundos csiara
convcrsando con csia gcnic cn qualqucr lugar
do nundo. A Inicrnci c vcrsaiil. Sc vocc c,
diganos, violinisia, dialciico c adora Paris c qucr
cnconirar ouiros violinisias dialciicos quc
adoran Paris, faa una csquisa raida nos
ncws grous da Uscnci. Nao cnconirou o gruo
dos violonisias dialciicos quc adoran Paris?
facil. roonIa a criaao dcssc gruo c clcs
surgirao dc iodos os canios do nundo.
Esianos anic una rcvoluao cn naicria dc
conunicacs cssoa a cssoa. Fcvoluao scn
sanguc ncn volia. Dcsiaada a garrafa,
inossvcl nandar o gcnio dc volia ra dcniro
dcla. Mas o nclIor da rcdc, a ncu vcr, nao c
iornar anorcs viavcis. E sin a conicsiaao da
247
inrcnsa. Aic Ia ouco, o lciior nao iinIa voz. Os
jornais cosiunan dcsiinar un cqucno csao
ao lciior, c vcrdadc. Esao nuiio curio ara
alrigar iodas as carias quc cIcgan iodos os dias
a una rcdaao. Alcn do nais, quando o lciior c
nuiio coniundcnic cn sua criica a alguna
vcdcic da ndia, a caria nao sai. Hojc, qualqucr
cidadao odc loiar a loca no nundo. Podc
ullicar un ariigo, livro ou aic ncsno un jornal.
Sc quiscr, con un nnino dc Ialilidadc, nonia
una cdiiora. Nao csania ois quc cn ascs
nuulnanos c nas uliinas diiaduras
conunisias, cono CIina, Corcia do Noric c Cula,
a Inicrnci scja raiicancnic roilida.
Un novo jornalisno csia surgindo. Fciio or
gcnic dc ialcnio, cujo cnsancnio nao sc adaia
ncnialidadc oliiicancnic corrcia quc invadiu
as rcdacs do nundo iodo. Esic jornalisno
ainda nao sc consolidou. iniciaiiva dc cssoas
isoladas, scn igrcjas ncn ariidos.
Conscqucnicncnic, scn o ullico caiivo quc
iorna un jornal cn acl ccononicancnic viavcl.
Nao icndo ncccssidadc dc conquisiar csic grandc
ullico, o jornalisia csia livrc ara crcssar-sc,
scn a rcocuaao dc agradar ou dcsagradar
csia ou aqucla faiia dc lciiorcs. Colunisias quc sc
scniian fora do alcancc dc criicas, roicgidos
clo rorio jornal, ja nao gozan nais dcsic
cscudo roicior.
248
A FoIba de So PauIo, or ccnlo, gala-sc
dc icr o ralo rcso acnas con o lciior. Isio c,
iaciiancnic adniic a ccnsura da naioria. Esia
filosofia iornou o lciior da FoIba aircvido a onio
dc cdir a dcnissao dc rcdaiorcs ou
colaloradorcs cujos ariigos nao lIc agradan.
Enirc nuiios casos, foi cnllcnaiico o dc Druno
Tolcniino. En 1994, o ocia criiicou una
iraduao dc un ocna dc Hari Cranc, fciia or
Augusio dc Canos. Fccclcu cono rcsosia un
alaio-assinado dc una ccnicna dc cscriiorcs,
ocias c csirclas do sIowlusincss, cigindo nao
so sua calca, nas ianlcn a do cdiior quc o
Iavia ullicado. No alaio-assinado, cn
noncnio algun sc discuiia o ncriio da iraduao
ou o ncriio da criica iraduao. Os alaio-
assinanics acnas dcnonsiravan sua indignaao
anic a criica dc Tolcniino ao PIDcus usiano
Augusio dc Canos. Enirc csia ccnicna dc
ncoccnsorcs csiao noncs quc scnrc sc
nanifcsiaran cla lilcrdadc dc crcssao c
cnsancnio, cono Joao Alcandrc Darlosa,
Folcrio Fonano, Julio Drcssanc, Joao Calral dc
Mclo Ncio, Mirian CInaidcrnan, Caciano Vcloso,
Cillcrio Cil, Maria Lucia Saniaclla, Marilcna
CIau, Cal Cosia.
A confccao dc un jornal na WED discnsa
cusios dc acl, inrcssao ou disiriluiao. Nao
cisiindo a diiadura do grandc ullico, o
jornalisia clcirnico csia livrc ara cscrcvcr o quc
249
cnsa. Assin, sc vocc quiscr fugir naniulaao
da noicia cla grandc inrcnsa, ou clo ncnos
ouvir vozcs dcsioanics da ncsnicc nacional, aqui
vao alguns cndcrcos no Drasil.
www.olavodccarvalIo.org
www.oindividuo.con
www.offndia.con
www.nidiascnnascara.org
www.uggina.org
guidalli.llogsoi.con
www.ocrcssionisia.con.lr
www.angclfirc.con/sc3/ricardolcrganini
Lcnlrando ainda quc o Dagucic rcionou o
forun dc dclaics, ondc vocc odc conicsiar os
colunisias. E ianlcn acrcsccniar nais algunas
UFLs criicas, ianio no Drasil cono no cicrior.
250

Coxas abalam Isl
02/12/2002

Janais iivc qualqucr arco clos concursos
dc nisscs. Mais nc arcccn un dcsfilc dc vacas
rcniadas cn cosics ccuarias. o culio
csiuido da forna, ncnsurada ccninciro a
ccninciro, cono sc a forna fossc o quc nais
inoria cn un scr Iunano. Sao lcgcndarias as
nanifcsiacs dc csriio das noas. En
convcrsas con una dcsias scnIoriias, niss dc
una cidadc inicriorana, iivc ooriunidadc dc
conrovar o folclorc. Fiz a crgunia quc cn gcral
os jornalisias lIcs fazcn, quais sao scus ircs
auiorcs rcdilcios. Para nao dcsioar, a noa s
cn rinciro lugar Saini Eucry. Era na coca
do Pequeno PrncIpe, livro quc Iojc ialvcz
oucos lcnlrcn. Lcr Eucry dava a idcia dc
una alna dclicada. En scgundo, gaucIa scndo,
cla cravou Erico Vcrissino. Miss gaucIa quc nao
ciiassc o Erico cra caaz dc crdcr o cciro. Ja no
icrcciro, suonIo quc ara dar un ioquc dc
sinccridadc a scu dcoincnio, ousou un ioquc
crsonalssino. Cassandra Fios.
ossvcl quc Iojc ningucn nais lcnlrc dc
Cassandra. Scus ronanccs cran lcsi scllcrs
alsoluios. Claro quc janais consiavan da lisia
dos nais vcndidos, afinal Iavia un ccrio udor
da inrcnsa cn ciia-los. Traiavan
251
invariavclncnic dc anorcs lcslicos c cran
facilncnic idcniificavcis. Dasiava alrir qualqucr
agina. Sc Iavia una rofusao dc aIn, aIn, aIn,
cnircncados dc rciiccncias, cra un Cassandra
Fios lcgiino. Ao nc nanifcsiar suas rcfcrcncias
liicrarias, a noa ialvcz ncn soulcssc disso, nas
csiava cilindo ciraordinaria coragcn
iniclcciual.
Mas iudo c rclaiivo ncsia vida. Sc anics
nisscs c concursos dc nisscs nc arccian
fuiilidadcs crfciiancnic discnsavcis, a Nigcria
nc faz rccnsar ninIas aniigas osiuras. Nigcria
c aquclc as quc icn solrcssado nas nancIcics
inicrnacionais nos uliinos anos, cla iniroduao
da sIuu, codigo dc lcis nuulnano, quc rcvc a
anuiaao das naos dc ladrcs c o laidancnio
das adulicras. En ouiulro do ano assado,
Sufiyaiu Huscini, 35 anos c dois filIos, foi
condcnada a noric or acdrcjancnio or icr
conciido adulicrio. O adulicrio conciido or
Sufiya, cono cra nais conIccida, foi cculiar.
Divorciada, clo faio dc o narido nao odcr
susicnia-la o quc c crniiido cla lci islanica
na Nigcria foi csiurada quairo vczcs or
Yalulu Alulalar, dc 60 anos c cngravidou.
Moric Sufiya. Craas rcssao da inrcnsa c
organisnos inicrnacionais, Sufiya cscaou dc
norrcr a cdradas.
A sanIa dc sanguc dos nuulnanos nao foi
saciada. Dcsia vcz, o as ganIou a rincira dos
252
jornais graas a un concurso dc nisscs, quc
acalou rovocando nais dc duzcnias norics.
Scgundo a inrcnsa, a goia d'agua icria sido o
ariigo dc una jornalisia, Isiona Danicl, ullicado
no diario TbIs Day. Para a jornalisia, Maonc nao
faria oljccs rcalizaao do Mss Mundo na
Nigcria c, na vcrdadc, o rofcia odcria aic
rcsolvcr sc casar con una das candidaias quc
ariician do concurso.
Hcrcsia. A scdc do jornal, na cidadc dc
Kaduna, foi qucinada. Scgundo os guardiacs da
fc, o rofcia foi ofcndido. Nao lasiasscn o
inccndio do jornal c o nassacrc dc duas ccnicnas
dc nigcrianos, auioridadcs do Esiado dc Zanfara
divulgaran un faiwa, conclanando os
nuulnanos a naiar a jornalisia. Futuu c un
dccrcio rcligioso, aquclc ncsno quc condcnou
Salnan FusIdic noric, ianlcn or ofcnsas ao
rofcia.
Quando fanaiicos qucrcn naiar, sacn
naiando scn nais rcicios. No fundo, o quc
csia cn jogo c a anccsiral ginccofolia do Isla.
Cosiuno afirnar quc ioda icniaiiva dc dialogo
cnirc Ocidcnic c Isla ira scnrc cslarrar nuna
larrcira iniransonvcl, o rcsciio nulIcr. Sc
no Ocidcnic, Iojc, a nulIcr goza dc iodos os
dirciios dc scu arcciro, nas culiuras islanicas
csia alaio do ralo do canclo. Scria or dcnais
acinioso, ara os ficis dcvoios dc Ala, vcr
ocidcniais cilindo con orgulIo sua lclcza.
253
Anics dc sc iornarcn viinas do fanaiisno dos
nigcrianos, as noas fugiran ara Londrcs. Ondc
foran viinas dc un ouiro fanaiisno, o das
fcninisias ocidcniais, quc cdiran a anulaao do
concurso. O quc nc lcva a nudar ninIa visao dc
iais cvcnios. Sc nuulnanos c fcninisias sao
conira, algo dc lon nclcs dcvc cisiir.
Claro quc nao foi a inocua frasc da jornalisia
o quc dcsfccIou os nassacrcs, nas as coas
cosias das ocidcniais. Os lravos ficis dc Ala,
quc scnicn nuiio nacIos clodindo cdifcios c
dcsiroando coros cn sua luia conira o grandc
Saia, fogcn con o ralo cnirc as crnas ao divisar
un coro dc nulIcr. Nunca iivc naiorcs
sinaiias clos concursos dc nisscs, dizia. Mas
sc ciios, coas c gluicos scrvcn ara csconjurar
as ircvas do Isla, quc vivan os ciios, coas c
gluicos. Ocidcniais, odcnos nos dar ao luo dc
condcnar cono fuicis os concursos dc nisscs. No
nundo islanico, consiiiucn un avano c sao
rcrinidos con nassacrcs.
254

Morte ao Prazer
09/12/2002

Ha lollics no lancia iodo cncnIados cn
iornar a vida, quc ja nao c iarcfa facil, cn algo
cada vcz ncnos razcroso. Esics gruos dc
rcssao, quc scnrc alcgan razcs dc saudc
individual ou colciiva ara condcnar o razcr,
invariavclncnic icn airas dc si un sulsiraio
rcligioso, o nais das vczcs crisiao. Esics
scnIorcs, culiorcs da noric c da cruz, do sanguc
c ascciisno, nao concclcn vcr algucn vivcndo
lcnancnic, aqui na icrra, a vidinIa quc lIc foi
dada. Vocc goza con lcniiudc sua scualidadc?
Dc algun canio olscuro c irisic do univcrso
faialncnic ira saliar un noralisia quc
cnconirara algo crrado ou anii-social cn sua
conduia. Vocc gosia dc lclcr c lclc lcn? Vocc
dcvc scr docnic. Sc csics scnIorcs sc
conicniasscn cn ficar rcnocndo sua infclicidadc
ao vcr o roino fcliz, iudo lcn. quc sc
consunan rcnocndo-sc ad acicrnun. Ocorrc
quc, inconforncs con a alcgria alIcia, cIanan o
Esiado ara coili-la.
O soliciro virou csccinc cn ciinao. Aqucla
cssoa a qual a condiao dc cclilaiario fazia lcn
csia Iojc nais cnquadrada quc o Ioncn casado.
A fanigcrada Consiiiuiao dc 1988 criou a figura
dc uniao csiavcl. Sc vocc nanora una noa or
255
algun icno, nao sc surrccnda sc cla un lclo
dia lIc cigir cnsao. Sc vocc nao qucr cncnIar
scus ganIos susicniando una nulIcr quc, afinal
dc conias, vocc nao cscolIcu cono csosa,
aicnao. nao sc dcicnIa nuiio cn una noa so,
ncsno quc dcla gosic. Nanoro virou roiliiivo.
Adulios con algun rclacionancnio ja csiao
assinando un coniraio dc nanoro", ara icniar
cviiar a caracicrizaao da rclaao cono uniao
csiavcl. Con a crscciiva dc uniao civil cnirc
cssoas do ncsno sco, Ionosscuais quc sc
cuidcn. Esic iio dc rclaao, quc anics rinava
cla lilcrdadc c indccndcncia cnirc arcciros,
ianlcn ja foi cnquadrada. Muiio cn lrcvc
icrcnos noas cigindo cnsao dc noas,
raazcs cigindo susicnio dc scus arcciros. Sc c
quc ja nao csiao.
A roosiio, a jusiia lIc da una colIcr dc
cIa. Arovciic-a cnquanio os noralisias nao a
crcclcn. Scgundo cnicndincnio quasc unaninc
dos irilunais, nanicr rclacionancnio con duas
ou nais nulIcrcs livra o Ioncn do agancnio
dc cnsao alincnicia c da divisao dc scus lcns.
Cono o Judiciario nao rcconIccc a cisicncia dc
uniao csiavcl quando un dos conanIciros icn
rclacionancnio fio con nais dc una cssoa,
vocc csia salvo. Mas aqucla vidinIa nansa c iao
do agrado dc locnios c ocias, dc culiivar una
anada scn os laos c cnlaraos do nairinnio,
csia sculiada c ara scnrc. Nao odcn cisiir
256
duas unics csiavcis ao ncsno icno orquc a
cniidadc faniliar, cn nosso as, icn lasc
nonoganica", dizcn os jurisias. Quc lon quc
icn lasc nonoganica. Assin odcnos icr duas
ou nais nulIcrcs scn naiorcs conscqucncias.
Vocc gosia dc ninfcias? Sc csia rcfcrcncia
fcz a gloria dc cscriiorcs c ariisias, dcsdc Lcwis
Carrol a Nalolov, os icnos nudaran. Aos a
qucda do Muro, novos crincs c insulios
assaran a invadir a rincira agina dos jornais.
Ncsic as ondc dczcnas dc nilIarcs dc ncninas
csiao gravidas aos dcz anos, confornc csquisa
do uliino ccnso, nao ousc rclacionar-sc con una
ncnina dc dozc ou quaiorzc anos. Mcsno quc
nossa lcgislaao nao conicnlc a figura da
cdofilia, vocc scra csiignaiizado cla inrcnsa c
cla socicdadc con a ccIa dc cdofilo. Mas c as
nilIcs dc ncninas quc cngravidan cnirc dcz c
quinzc anos, csias nao foran viinas do crinc dc
cdofilia? Nada disso. Cono cn gcral sc
rclacionan con arcciros da ncsna idadc, nao
Iouvc cdofilia. Vigc cn alguns crculos
acadcnicos o coiico concciio dc quc, nao
cisiindo nais dc cinco anos dc difcrcna dc
idadc cnirc os arcciros, nao ocorrc crinc. Ou
scja. ara vocc, Ioncn naduro, sao roilidos os
cncanios das Loliias. Esias consiiiucn rcscrva dc
ncrcado dos adolcsccnics. Vocc ja ouviu falar dc
un adolcsccnic acusado dc cdofilia? Nunca.
Crininoso c acnas o adulio. O concciio
257
acadcnico arccc icr sido coniralandcado ara o
nundo jurdico. EsiranIas fornas csia ionando
o Dirciio. o caraicr crininoso dc un aio ja nao
rcsidc no aio raiicado, nas na idadc dc qucn o
raiica.
En ncio a isso, a onda dc noralisno avana
na Euroa, ancaando una insiiiuiao nilcnar,
a uioia scnrc sonIada or lilcriarios c
lilcriinos, a rosiiiuiao. Scnrc sonIada c
scnrc ao alcancc da nao, dcsdc Ia scculos.
Quando nos anos 60 sc inicnsifican os
novincnios dc lilcraao scual, Ia nilcnios clas
ja cscravan scus clicnics. Enquanio Hiic,
Masicr & JoInson, Sinonc dc Dcauvoir, FcicI c
ianios ouiros cnunIavan o vcrlo icniando
lilcrar o razcr scual dos grilIcs do
crisiianisno, clas dcsdc o incio dos icnos o
ofcrccian a qucn qucr quc as rocurassc.
Mcdianic una nodica rcsiaao nonciaria, c
vcrdadc. Mas uioia dc graa c cdir dcnais aos
dcuscs. Quc nais nao scja, clas ianlcn
rccisavan concr, vcsiir c vivcr.
No incio do ncs assado, aqui cn Paris,
Ionosscuais, iranscuais c rosiiiuias
ariiciaran dc una nanifcsiaao conira un
novo rojcio dc lci do govcrno franccs, quc
csiiula uniao dc aic scis ncscs dc cadcia c
nulia dc 3.750 curo cla raiica dc alordagcn
nas ruas c rocnciisno, alcn dc rcvcr a
culsao dc rosiiiuias csirangciras. O rojcio c
258
una onda conccnirica da narc dc noralisno quc
vcn do Noric. Concou nos Esiados Unidos,
coniinuou na Succia c agora ancaa a Frana, dc
lilcriinas iradics. As ncdidas aniirosiiiuiao
dcfcndidas clo ninisiro do Inicrior, Nicolas
Sarlozy, visarian a aiacar as rcdcs nafiosas quc
cloran na Frana o iralalIo scual dc
nulIcrcs csirangciras, solrciudo do Lcsic
Eurocu c da frica. Nolrcs roosiios. Mas
cono fica o iralalIo da rofissional frcc lanccr,
quc nao dccndc dc rcdcs nafiosas ou
rocncias? Associacs dc ninorias c dc dirciios
Iunanos ja csiao nas ruas roicsiando.Essa lci
c crigosa. Ela c lilcriicida c coloca cn risco a
saudc ullica. A Frana, as das luzcs c das
idcias, nao odc arova-la dc nodo ncnIun",
dcclarou un iranscual lrasilciro. A rosiiiuiao,
quc Ia nuiio dciou dc scr crinc no Ocidcnic,
volia a scr crininalizada.
Enquanio isso, a airia nossa ja csiuda o
rcconIccincnio do iralalIo das rofissionais do
sco. Mais una vcz a Euroa sc curva anic o
Drasil.
259

Amizade Segundo Filsofos
16/12/2002

Quc vivcnos cn una coca dc dcsvalorizaao
da alavra, isio nao c novidadc. Scn ir nais
longc, cgo a alavra filosofo. Houvc coca cn
quc filosofos cran Plaiao, Kani, Hunc, Dcscarics.
Dc uns icnos ara ca, qualqucr liccnciado cn
filosofia virou filosofo. Iniuo quc a noda icnIa
concado na Frana. Nos 70, ncus rofcssorcs,
ao vcr ncu currculo, logo cclanavan. AI, uous
ctcs IosoIc!
PIilosoIc coisa alguna. Eu acnas fizcra
un curso dc filosofia, o quc so nc scrviu ara da
filosofia ionar una loa disiancia. Enfin, clo
ncnos da filosofia conicnoranca. Quando un
dc ncus rofcssorcs afirnou quc Iojc, o oljcio
da filosofia c icniar cnconirar o oljcio da
filosofia", acIci quc csiava lrincando. Nao csiava.
Cono cu ianlcn nao csiava ali ara
lrincadciras, volici a lcr os aniigos.
Ouira alavrinIa icrrivclncnic dcsvalorizada,
ao lado dc filosofo, c anigo. Una das coisas quc
aloninci cn Sania Caiarina, cn ncus dias dc
Florianoolis, foi aqucla nania gcncralizada dc os
ilIcus cIanarcn iodo nundo dc anigo. Oi,
anigo!" csia c una das crcsscs nais
rccorrcnics dos naiivos. Una cssoa quc vocc
janais viu na vida dc rccnic o alorda c lIc
260
confcrc o iiulo. rincira visia, odc arcccr
sinaiico. Mas anizadc c ouira coisa. alavra
iao gravc cono filosofia. Cosiuno afirnar quc
ncus anigos, cu os conio nos dcdos, c ainda nc
solran dcdos.
L'AmIcIzIa secondo I IIIosoII, dc Massino
Daldini (Ciii Nuova, 1998} c una aniologia dc
icios filosoficos solrc a anizadc, con un cnsaio
dc Daldini guisa dc rcfacio. Traia da anizadc
cn scu scniido nais nolrc, c nao da anizadc
irrcsonsavcl roosia or algucn quc janais
vinos. Os filosofos, no caso, sao aquclcs quc a
Iisioria consagrou cono iais, c nao rofcssorcs
quc os aagucian c sc julgan cnsadorcs. A
rcflcao c ooriuna, ncsics dias cn quc a
anizadc nuiias vczcs assa a dccndcr dc una
visao dc nundo unifornc. Qucn Iojc icn 50
anos, salc disso. Tcra crdido anigos or
cscaranuas no Canloja ou Vicina, or
dcicrninacs dc Moscou, Pcquin ou Cula, cn
suna, or cvcnios disianics quc nada icn a vcr
con una rclaao cnirc duas cssoas. O icorico
dcsia crvcrsao foi Sarirc quc, or qucsics dc
idcologia, roncu laos con Canus. A anizadc,
cla ianlcn, icndc a scr ioialiiaria" dissc un
dia o agiiador da Fivc CaucIc ao fuiuro rcnio
Nolcl urgc o acordo cn iudo ou a ruiura, c
os scn-ariido clcs rorios sc conorian cono
niliianics dc ariidos inaginarios". a vcrsao
261
iiia da anizadc. ou vocc acciia ninIa idcologia,
ou nao odcnos scr anigos.
Assin, con saiisfaao vcjo quc Arisioiclcs, na
longnqua Aicnas, disianic no icno c no csao,
dcsdc Ia nais dc dois nil anos concorda conigo.
No livro oiiavo da tIca a NIcmaco, afirna nao
scr ossvcl scr anigo dc nuiios con crfciia
anizadc, cono nao c ossvcl csiar cnanorado ao
ncsno icno dc nuiios. Aquclcs quc icn
nuiios anigos c quc iraian iodos faniliarncnic,
nao arcccn scr anigos dc ningucn".
Cccro, cicnic das rcsonsalilidadcs da
anizadc, rcconcnda aicnao ara quc nao
concccnos a gosiar dc algucn quc algun dia
odcrcnos odiar. Anizadc nao c coisa ara
jovcns, nas dcvc scr dccidida quando o caraicr
csia fornado c a idadc ja c nadura. Scncca,
cono lon csioico, acIa quc o salio dcvc lasiar-
sc a si ncsno. O quc nao incdc quc clc acciic
con razcr un anigo quc lIc scja vizinIo. Para o
cnsador dc Cordova, o salio c inclido
anizadc nao clo inicrcssc, nas or inulso
naiural". Anizadc quc sc funda no inicrcssc c un
vilissino affarc". A disiancia nao icn o odcr dc
rcjudicar a anizadc. ossvcl nanicr rclacs
con anigos auscnics, or quanio icno sc
quiscr. En vcrdadc, a roinidadc iorna a
anizadc conlicada. A anizadc c scnrc uiil,
cnquanio o anor c nuiias vczcs alsoluiancnic
nocivo.
262
Alclardo accniua o caraicr sclciivo da
anizadc. Ningucn scra olrc sc ossuir ial
icsouro, iao nais rccioso quanio nais raro. Os
irnaos sao nuiios, nas cnirc clcs c raro un
anigo; aquclcs a naiurcza cria, nas csics so o
afcio ic conccdc". Voliairc, cn scu DIcIonrIo
FIIosIIco, dcfinc. c un coniraio iaciio cnirc
duas cssoas scnsvcis c viriuosas. No quc vao
duas rcsirics. Os anigos dcvcn scr scnsvcis,
orquc un nongc, un soliiario odcn nao scr
naus c no cnianio vivcr scn conIcccr a anizadc.
E viriuosos, orquc os naus icn acnas
cunliccs. En suna, so os Ioncns viriuosos icn
anigos.
Una disiinao nais lucida vanos cnconirar
cn Kicrlcgaard, ara qucn o crisiianisno aloliu
a anizadc. Scgundo o cnsador dinanarqucs, o
anor Iunano c o valor da anizadc cricnccn ao
aganisno. Pois o crisiianisno cclclra o anor ao
roino, o quc c disiinio. Para csia rcligiao, so o
anor a Dcus c ao roino sao vcrdadciros. O
crisiao dcvc arcndcr a dcsconfiar do anor
rofano c da anizadc, ois a rcdilcao da aiao
c no fundo un aio dc cgosno. Enirc o anigo c o
roino Ia difcrcnas inconcnsuravcis. A noric
nao odc ciirar o roino. Sc a noric lcva un,
a vida suliiancnic fornccc un ouiro. A noric
odc ionar dc vocc un anigo, orquc ao anar o
anigo no fundo vocc a clc sc unc. Mas ao anar o
263
roino vocc sc unc con Dcus, or isso a noric
nao odc ionar-lIc un roino.
Para NicizscIc, a nulIcr c incaaz dc
anizadc, conIccc acnas o anor. Mas scus
conicnorancos Ioncns nao crcorrcrian nais
os scndciros da anizadc. Por dois noiivos.
Princiro, orquc o anor cnirc os scos
rcvalcccu solrc a anizadc. Scgundo, orquc o
crisiianisno sulsiiiuiu o anigo clo roino.
Para scu rofcia, Zaraiusira, vosso anor ao
roino c vosso anor or vos ncsnos. Fugis
runo ao roino fugindo dc vos ncsnos. Nao vos
cnsino o roino, nas o anigo. Nao aconsclIo o
anor ao roino. AconsclIo o anor ao rcnoio".
Diio isio, ncsias iardcs Iilcrnais, os laianos
sc curvan con corcs dc ouiono solrc o Tcvcrc.
264

O Melhor da Vida
23/12/2002

Aconicccu Ia icnos. Un anigo quc voliava
da Iialia, cicnic dc ninIas rcdilccs or
Mozari, irouc-nc un Marzcnino. Para qucn
nao salc, c o vinIo quc Lcorcllo alrc ara Don
Ciovanni, no lanqucic ofcrccido csiaiua do
Concndador. Ecccllcnic narzinino, louva o
lurlador dc ScvilIa. Ora, jusio ncsscs dias, cu
Iavia irocado con un dcsscs ncdicos quc
acrcdiiancn Dcus c icn rcocuacs nais
ciicas do quc cicnificas. Ja dcvo icr falado do
IoncnzinIo. Quc vai fazcr un Ioncn cn un
lar? qucria salcr. Sua crgunia cra cono dc
vcsiilular, so adniiia una oao corrcia. Qucria
ouvir una so rcsosia. lclcr. Ocorrc quc csiou ja
longc da idadc dos icsics dc nuliila cscolIa.
En un lar, Douior, vai-sc ara fazcr nuiias
coisas. Aic ncsno lclcr". Fcsunindo a ocra.
jusio naquclcs dias cn quc rccclo o Ionroso
nino dc un Marzcnino, clc nc rcscrcvc un
rcginc dc alcool zcro. Eu fora cn lusca dc
cicncia, o Ioncn nc ofcrccia ciica. Discnsado
dizcr quc iroquci dc ncdico. Nao iria rcnunciar ao
clcganic rcgalo cn funao das rcscrics dc un
noralisia.
A alavra zcro icvc scu rcsigio auncniado
nos uliinos anos. Tcra concado con aquclc
265
rcfciio dc Nova Yorl quc rcconizava iolcrancia
zcro. Dcois do 11 scicnlro iivcnos o Cround
Zcro. Slogan ua slogan. Cono os narquciciros
iuiniquins adoran iniiar a narquciagcn
ianquc, vivcnos Iojc, clo ncnos no Drasil, cn
riino dc fonc zcro. Ncsias ocasics viro nsiico c
inloro ao ccus. nao crniiais, o ScnIor, quc
vossos scrvos no Congrcsso icnIan cicncia dcssa
idcia ncfasia dc alcool zcro. Dada a onda dc
noralisno quc infcsia a Euroa, ondc aic a
rosiiiuiao conca a scr roilida, ianouco nc
surrccndcria quc dc alguna sciia saliassc
algun Savonarola a lradar. nulIcr zcro.
Vcrdadc quc, iao ccrio cono a noric c ccria,
nais dia ncnos dia nos cIcgara aquclc cnirc os
dias cn quc o dcscjo dc nulIcr scra zcro c o
alcool icndcra ncsna cifra. Mas aic la nuiio
vinIo c nuiios alraos Iao dc rolar sol as
onics. En ninIas rcvcrics, inagino un
Iioiciico ncdico icniando nc consolar.
VinIo, ncn cnsar. Mas vocc nao gosiava
dc ocra? Viajc. A Iialia c rica cn ocras c a
ncdicina nao icn oljcao alguna nusica lrica.
Nao dcia dc scr una lcla idcia ara nossos
vicu jours. Mas... Para concar, la csia Don
Ciovanni nos convidando ara o lcn lon.
Vuun c cnnnc,
Vuu Iuon uno!
Sostcgno c gou
d`ununtu!
266
Pcrdoc o lciior sc nao iraduzo. Mas ocras
ariicularncnic as iialianas crdcn a graa sc
iraduzidas. Quc nais nao scja, dcnoia
injusiificavcl rcguia iniclcciual ara un
lrasilciro nao conIcccr o iialiano, csia lngua iao
nusical c quc nos c iao roina. Nao lasiassc o
gosio clo vinIo, Lcorcllo cania as conquisias do
airao, na fanosa lisiina. Una crlca Dona
Elvira sc cscalcla ao ouvir o caialogo dcllc lcllc
cIc an il adron nio".
In Ituu scccnto c quuuntu,
In Acnugnu ducccnto tcntunu;
Ccnto n Funcu, n TucIu nouuntunu,
Mu n Isugnu, nu n Isugnu,
son gu nc c tc!
Millc c irc! Scria solcnc ironia rcconcndar
ocras a un vclIo lon vivani. Vcrdadc quc Don
Ciovanni lcva un suliiulo, l'cnio uniio, o
nio unido. Para saiisfazcr una Vicna caiolica
(dc novo, o Iorror ao razcr}, Mozari joga scu
crsonagcn aos infcrnos. Mas o quc nos fascina
dcsdc cniao c aic Iojc, nao c o lilcriino unido,
nas o lilcriino cn lcna gloria. A frasc final da
ocra c dc un noralisno cnciico. Nao inoria.
Aic la, a scduao ccrccu scus cfciios.
Ou a Traviaiia. La csia o ovo inciiando ao
vinIo c ao anor. Violciia, acsar dc isica, nao sc
cnircga ao inforiunio. DcsconIco Iino nais
inicnso vida quc csia aria dc Vcrdi.
267
Tutto c` ou nc nondo
Co` cIc non c` ucc.
Godun, ugucc c udo
E` guudo dc`unoc;
E` un o cIc nuscc c nuoc,
Nc` u` s uo` godc.
Ha razcs quc a ncdicina dcsconIccc. Scria
un ncdico iao crucl a onio dc ncgar un
razcroso calicc a una olrc iulcrculosa scdcnia
dc vida? Vcrdi lcva a ncdicina a un inassc. Ou
sc crniic o vinIo. Ou sc rolc a ocra.
Ouanos Alfrcdo.
LIun nc` ct cuc
CIc u Icczzu nou,
E u uggcuo ou
S`ncI u uouttu`.
LIun nc` doc cnt
CIc susctu `unoc,
PocIc` quc`occIo u coc
Onnotcntc uu.
LIuno, uno u cuc
Pu` cud Iuc uuu`.
Todos cgucn scus coos u cncnu Vocttu.
Godun u tuzzu c cuntco
Lu nottc uIIcu c so;
In qucsto uudso
Nc scou nuouo d`.
E or a vai. En L'Iialiana cn Algcri, la csia
Fossini louvando ... as nulIcrcs. No caso, as
iialianas.
268
Lc cnnnc d`Ituu
Son dsnuotc c scutc.
E sunno u dc`utc
L`utc d us unu.
Scn falar no Figollcio.
Lu donnu c noIc
quu unu u ucnto,
nutu d`ucccnto c d cnsco.
Fico na Iialia, ja ncn falo cn Carncn, quc
iornava nais agil aic ncsno o sizudo NicizscIc.
Ncsics anos cn quc una onda aziaga dc
noralisno c alsiincncia ancaa o nclIor da
vida, nada nclIor quc voliar s loas fonics. Falar
dc ocra odc arcccr olsolcio ncsics dias dc
rocl, ra, funl c cacofonias ouiras. Mas os
aniigos cnicndian do lcn lon.
A vida coniinua incoravcl runo noric. E o
Tcvcrc runo ao Tirrcno. A Moira Toria nao
cscolIc Iora ara laicr na oria. Cono Violciia,
liliano. Saluic!
269

Bojaxhiu, pepino para bolandistas
30/12/2002

Sua Saniidadc c un rivilcgiado da ndia. Sc
cla nao crdoa o nnino dcslizc dc un DusI, or
ccnlo, os dcsauicrios do aa sao louvados
nas rinciras aginas da inrcnsa inicrnacional.
En sua ncnsagcn naialina, Joao Paulo afirnou
quc o consuno cccssivo ancaa o vcrdadciro
csriio dc Naial. Quc a ullicidadc rclaiiva
daia nosira Iojc a ccna do nascincnio do Crisio
nuna sinlcs nanjcdoura con nuiio luo,
ninando a csscncia da cclclraao. O Ioncn quc
vivc nun alacio dcsconunal, cn ncio a una
ona con a qual ncnIun csiadisia ousa
sonIar, vcn nos falar cn sinlicidadc. O Ioncn
quc sc vcsic dc ouro c scdas icn a dcsfaaicz dc
condcnar o luo. O Ioncn quc, cn suas
alocucs, sc nosira rcocuado con a niscria
dos ovos, condcna o consuno. Ora, o consuno
odc scr fuiil, csiuido, sucrfluo. Mas gcra
cnrcgos. TralalIo c o nclIor anidoio conira a
niscria. E os jornais rcroduzcn suas lolagcns,
scn concniario algun, cono sc o vicc-dcus
csiivcssc dciiando salcdoria cla loca.
A vida c una liao coninua dc iolcrancia.
Para nin, o dcus judaico-crisiao c un dos
acIados nais infclizcs da Iunanidadc. E o adrc
Marcclo, una ccrcsccncia da ndia. Mas quc
270
osso fazcr, quando ninIa iia sc ajoclIa anic un
sicr cn iananIo naiural do adrc iclcvisivo c
rcza ao dcus infanc cla ninIa saudc? Xinga-la?
Ncn cnsar. O ior quc odc aconicccr, cono
aconiccc, c quc cla crcdiic a scu dcus cssoal
iodos ncus csforos ara sucrar olsiaculos. o
quc fazcn cn gcral as nacs. Enquanio nos
viranos cono doidos ara salvar-nos, o surcno
Fulano fica dc lraos cruzados. Nao novc una
alIa c rccclc iodos os louvorcs. Anic cssas
crcnas nilcnarcs, sonos inoicnics. MclIor
calar as rorias conviccs c dciar quc as
cssoas rczcn. E fingir quc crcnos no odcr dc
suas rcccs. Cada un na sua c loa soric a iodos.
O quc nao nc incdc, lcn cnicndido, dc
nanifcsiar o quc cnso solrc iais crcndiccs. Pois
assin as considcro.
Quc o nonoicsno nao cra caiancnic
oular, disio dcsdc ccdo a Igrcja dcsconfiou.
Para nao rcduzir a una so insiancia as qucias c
rcccs dos ficis, criou csia figura coiica, o sanio,
doullc dc curandciro c agcnic aduanciro nas
froniciras do ccu c icrra. Cono rccisava soicrrar
os culios agaos, a cada dcus culiuado clos
aniigos, a Igrcja solrcs un sanio. Hojc sc salc
quc Crisio nao nasccu no 25 dc dczcnlro. Mas a
cada ano o Paa c scus acoliios rccicn a farsa
nilcnar, afinal cra rcciso colrir os riios agaos
do solsicio dc invcrno.
271
Tcnos rcariido cnirc nossos sanios os
iralalIos quc iinIan os dcuscs dos gcniios"
cscrcvia Alfonso dc Valdcz no scculo XVI, cn
DIIogo de Ias cosas ocurrIdas en Roma En
lugar do dcus Maric, succdcran-sc Sao Tiago c
Sao Jorgc; cn lugar dc Nciuno, Sao Tclno; cn
lugar dc Daco, Sao Mariin; cn lugar dc Vcnus,
Madalcna. As funcs dc Esculaio rcariiran-sc
cnirc nuiios. Sao Cosnc c Sao Daniao sc
incunlcn das cnfcrnidadcs conuns; Sao Foquc
c Sao Sclasiiao, da csiilcncia..."
Difcil foi cscanoicar a figura da Crandc Mac,
consianic nas crcnas aniigas. En Nuestra
Senora de LucIIer, Juan Aiicnza nosira quc a
Igrcja oculiou duranic nais dc nil anos a figura
da Virgcn Maria, or icncr fuiuras idcniificacs
Icrciicas or aric do ovo. Sc Iojc ja nao
solran nais dcuscs ara scrcn soicrrados cla
figura dos sanios, a Igrcja coniinua insisiindo cn
roduzir scus Icrois olsolcios. Joao Paulo II
acclcrou a linIa dc noniagcn. En scu
oniificado, canonizou nais sanios do quc iodos
os scus anicccssorcs sonados cn quairo scculos.
Nada ncnos quc 465 clciios do ScnIor. Po siar
dc aurado faro nidiaiico, o aa qucr agora a
iodo ano saniificar una ouira csircla da ndia,
a allancsa Agncs DojaIiu, diia nadrc Tcrcsa dc
Calcuia. O rinciro asso ara a saniificaao ja
foi dado, o rcconIccincnio dc un nilagrc. Con
un nilagrc, Agncs ja faz jus lcaiificaao. Con
272
dois, saniidadc. E o scgundo nao iardara a
surgir, disio nao icnIanos duvidas. Mcdicos iao
scdcnios dc ndia cono o aa c o quc nao falia
ncsic nundo.
En sua scdc dc criar sanios, Joao Paulo csia
criando gravcs rollcnas ara os lolandisias.
Por lolandisias cnicndc-sc o rcsiriio crculo dc
jcsuias csiruiurado or Juan Doland quc, dcsdc
o scculo XVII, cscrcvc a Iisioria dos sanios. Sc
nos scculos assados a grandc dificuldadc cra
cnconirar dados solrc a vida dc una cssoa ja
falccida Ia anos, o rollcna Iojc c o cccsso dc
dados. Ainda nais solrc qucn norrcu Ia acnas
cinco anos.
A saniificaao da allancsa vai lafcjar
osiunancnic scu conicrranco, Envcr HoIa,
un dos nais sanguinarios diiadorcs conunisias
do scculo assado, cn cuja iunla Agncs
cosiunava dcosiiar florcs. Vai lafcjar ianlcn o
iirano Daly Doc, dc cujas naos a candidaia
sania rccclcu a Lcgion d'Ionncur" Iaiiiana.
Junio Surcna Coric dos Esiados Unidos, a
nadrc cdiu clcncncia ara CIarlcs Kcaiing,
vigarisia condcnado a dcz anos dc risao or
lcsar os coniriluinics ancricanos cn 252
nilIcs dc dolarcs. Dcsic scnIor, Madrc Tcrcsa
rccclcu a sinaiica quaniia dc 1,25 nilIao dc
dolarcs c a ofcria dc un jaio rivado ara suas
viagcns.
273
Nao scra facil ara os lolandisias cndossar a
liografia dc una sania, niina dc diiadorcs c
cscroqucs inicrnacionais. Para soric dcsics
csiudiosos, a grandc inrcnsa ianlcn rcsia
culio aos dolos or cla criados c adcrc con alcgrc
cunlicidadc farsa cnccnada or Agncs
DojaIiu.
274

2003-2006 Jancr Crisialdo
jancrcricrra.con.lr
Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con

__________________
Fcvcrciro 2003

Proilido iodo c qualqucr uso concrcial.
Sc vocc agou or cssc livro
VOCE FOI FOUDADO!
Vocc icn csic c nuiios ouiros iiulos
CFTIS
dircio na fonic.
cDoolsDrasil.org

Ediao cn df
cDoolsDrasil.org
__________________
Alril 2006

You might also like