M TM NHN

Hu ha n cng: Bi hc t li dao S&P!

Khi chng kin nc M sng trong nhng ngy bn b vc v n v s mc c nng trn n cng cng nh s kin S&P nh tt hng tri phiu chnh ph M t AAA xung AA+, thm mt ln na, hi chung cnh bo n cng li c ging ln vi Vit Nam. Theo TS. L Xun Ngha, Ph Ch tch y ban Gim st Ti chnh Quc gia Vit Nam, nhiu nm tr li y, n cng tr thnh vn nng bng ca nn ti chnh cc quc gia pht trin v mi ni. N cng tch t ngy cng ln ngng trn 100% GDP, tp trung ch yu M, Ty u, Bc u. Thm ch, Nht Bn, n cng cn ln ti 200% GDP. N cng M hay chu u l nhng "tm gng xu" Vit Nam phi tch cc x l sm n nn khi n cng nu tnh ng theo thng l quc t ngng 72% GDP. V sao n cng nguy him? Cuc khng hong ti chnh ton cu nm 2008 c chm ngi t tn dng bt ng sn di chun M, honh hnh th gii sut 3 nm qua tng tm yn th bc sang nm 2011, li c chm thm mi la t khng hong n cng. N cng ang bc l nhng nh hng mang tm vc su rng v nguy him i vi nn ti chnh ton cu, n ni, gii phn tch cho rng, th gii sp phi n mt "siu bo" ti chnh mi. Nhng cuc cu tr khng l m chu u ang p dng cho Hy Lp, Ireland, B o Nha v sp ti l Ty Ban Nha, Italia cho thy, khng hong n cng gy tn km chi ph khng km s tin m M phi b ra x l h thng ti chnh nc ny sau cuc khng hong ti chnh va qua.

Hu ht cc nh phn tch u cnh bo: khng nn xem thng khng hong n cng. Bi nu khng c phng nga v cu tr kp thi, s n ra hiu ng sp dy chuyn v lan truyn nguy him ti cht lng ti sn h thng ngn hng thng mi (NHTM) do phn ln tri phiu chnh ph pht hnh u c ngn hng nm gi. Trn thc t, tri phiu Chnh ph Ireland, Hy Lp, Ty Ban Nha, Italia khng ch do ngn hng nc mua m nhiu ngn hng ca chu u, M, Nht Bn u mua. Hn na, do tnh cht hot ng ca NHTM l ton cu ha nn khi ngn hng b tn thng, uy tn b gim st, s tc ng xu n dng tin gi ca ngi dn. Mt tc ng khc rt d nhn thy t khng hong n cng gn y l tc ng ln gi vng. Trc y, gii phn tch vn d bo gi vng cao nht ca 2011 mc 1.670 USD/oz nhng khi xy ra khng hong n cng M v chu u th gi vng ln ti 1.720 USD/oz. Nhiu ngi tin rng, cui nm 2011, gi vng s ngp ngh 2.000 USD/oz v nu iu ny xy ra th qu trnh phc hi kinh t ton cu nm 2012 vn cn l du hi rt ln, bi lc , nim tin vo tri phiu ca cc chnh ph b v nghim trng. "Theo Ngn hng th gii (WB) v Qu Tin t quc t (IMF) th n cng theo ngha rng l ngha v n ca khu vc cng, bao gm cc ngha v n ca chnh ph trung ng, cc cp chnh quyn a phng, ngn hng trung ng v cc t chc c lp (ngun vn hot

Cn th trng chng khon thc s l thm

ng do NSNN quyt nh hay trn 50% vn

ha. Ch s Down Jones t 12.500 im tt xung thuc s hu nh nc, v trong trng hp di 12 nghn im trong vng my ngy; cc ch s ti chnh ca chu v u u st gim rt mnh. Cu chuyn ca ngi M t lu, th gii qu quen vi tnh trng n nn ca M. Cn ngi M lun yn tm rng, nn tng kinh t, thnh ly ti chnh hng mnh ca nc ny hon ton min dch vi th mm bnh kia. ng L Xun Ngha k rng, nm 2006, khi sang thm B Ngn kh M (B Ti chnh) v tho lun vi h v vn n cng, ng by phn vn vi mt quan chc (tng ng cp th trng Vit Nam) b ny rng: " "N cng ca M s l vn ln trong tng lai". V ny ci: "Hy yn tm, n cng M cn cha n 100% GDP. Nht Bn cn nhiu n cng hn chng ti. Ai cm tri phiu M l cm vng" v nhc li cu ni ni ting y ngo mn ca Alexander Hamilton, B trng Ngn kh u tin ca M ti v 1789 - 1795: "N nc M l vng". Cuc khng hong ti chnh ton cu bc l mt tri khng mong mun ca n cng nc M v nhiu nc khc. Khi th gii cha ht sng s v cuc mc c gia chnh ph v Quc hi M nng trn n cng ln mc 16,4 nghn t USD v i li phi ct gim chi tiu 2,1 nghn t USD trc b vc v n th s nh tt tri phiu di hn ca hng xp hng tn nhim Standard & Poor's (S&P) nh th l lt dao u tin b xung nim kiu hnh ca nc ny. V d khng mong mun nhng hnh ng ca S&P dn n tm l hoang mang hong lon, phi bn , bn tho tri phiu chnh ph, vn c coi l th hng ha tin cy hng u. i vi nhng quc gia s hu nhiu tri phiu Chnh ph M nh Trung Quc v Nht Bn mc d vn ln ting trn an rng: " vn l cng c d tr quan trng bc nht" nhng trn thc t, t trng tri phiu Chnh ph M trong d tr quc gia suy gim r rt b sung thm vng, gp phn to nn cn st vng d di nht trong lch s sut hai tun qua. Chng hn, Nht Bn gim t 90% xung 75% - 80%, Brazin gim t 90% xung 81%; Trung Quc gim t 90% xung 80%. Nhiu ngi ni rng, cuc tha hip gia Chnh ph M v Quc hi kt thc nhng cha phi du chm ht cho nhng bt n ni ti quc gia ny m ci ngun su xa vn l n cng v nhng ch s v m ang xu thm mi ngy. v n nh nc phi tr n thay). (Ngun: GS.TS. Vng nh Hu, B Trng B Ti chnh)

ng Trn Trng Quc Khanh, Gim c Trung tm Vng ACB, cho rng: "Vic M nng trn n cng cng ging nh tnh trng mt con bnh nng c tip thm vin thuc b c gng dy. iu quan trng l sau khi nng trn n, M phi chng t cho th gii thy kh nng phc hi kinh t tr n vay trn 16,4 nghn t USD nh th no. V vn l du hi rt ln, bi n hn m khng tr c n, khng l tip tc nng trn?".

N cng ca Vit Nam qua cc nm

Trong lch s ca mnh, 2 ln FED pht hnh thm tin mua tri phiu phc v chi tiu ngn sch ca chnh ph. Nhiu thng tin n on, rt c th FED s lm nh vy thm mt ln na nu nh S&P v th trng ti chnh ton cu, c bit l cc ch n khng gia tng sc p FED t b nh ny. Nu FED tip tc, USD s mt gi nghim trng, lm pht tng thm, th trng ti chnh s suy sp thc s. D nhin, cng c nh phn tch cho rng, nu FED pht hnh thm tin, s trnh n cng ca M tng thm hay ni cch khc, c th gii phi xm li lo chuyn n nn cho M thng qua ng thu v hnh khi ng USD mt gi. Cuc khng hong n cng ton cu ang din ra chu u, M v ngp ngh lan ti Nht Bn. V rt c th, chng l tin cho mt cn bo ti chnh mi din ra vo nm 2012. ng nc n chn! Khi chng kin nc M sng trong nhng ngy bn b vc v n v s mc c nng trn n cng cng nh s kin S&P nh tt hng tri phiu chnh ph t AAA xung AA+, thm mt ln na, hi chung cnh bo n cng li c ging ln vi Vit Nam.

iu ny cng thm nng hi khi cch y my ngy, Hng nh mc tn nhim Fitch Ratings va cng b duy tr mc tn nhim n cng Vit Nam l B+ nhng cho rng, h cha thy s chuyn bin r rt trong vic ct gim chi tiu cng, im cn bn xc nh im n cng ca Vit Nam. Hng ny cng cho rng, n cng Vit nam vt ngng 50% GDP ang cao hn mc trung bnh 37% i vi hng B. Theo nhiu chuyn gia, s d gii phn tch ti chnh nhn nhn nghim khc nh vy l xut pht t thc t n cng gia tng rt nhanh. Theo y Ban Gim st ti chnh Quc gia, nm 2007, n cng l 33,8% GDP nhng t 2008, t l ny nng ln 36,2%; 2009: 41,9%; 2010: 56,7%. Nm 2011, Cc Qun l n v Ti chnh i ngoi (B Ti chnh) d kin n cng s t 1.375 nghn t ng, tng ng 58,7% GDP. Nh vy, t nm 2007 n ht 2011, n cng tng khong 25%, t mc trung bnh 5%/nm. Vi tng ny, ch cn 8 nm na, n cng Vit Nam s ln ti 100% GDP. n ht qu II/2010, Vit Nam thc hin ngha v tr n nc ngoi 28,272 t USD i vi cc khon n ca Chnh ph v c chnh ph bo lnh theo nhm ch n v loi ngi vay. Nhng l theo cch tnh ca Vit Nam, cn nu theo thng l quc t v p chun ca WB v IMF th nhiu ngi cho rng, n cng hin ln ti 72% GDP. Hin ti, Lut Qun l n cng nm 2009 quy nh, n cng bao gm n Chnh ph, n c Chnh ph bo lnh v n

Trong , n gc l 19.412 triu USD, li chnh quyn a phng. Nu theo cch tnh ny, s n v ph l 8.860 triu USD. cng s b thu hp li kh ln so vi chun WB v IMF.

(Ngun: Bn tin n nc ngoi s 6 - B T cuc khng hong n cng ang tn cng vo cc Ti chnh). nc, ng Ngha cho rng, th nht, vi mt quc gia thu nhp bnh qun u ngi cha n 1.000 USD/ngi m n cng vt ln 100% GDP th qu l mt gnh nng khng khip. N cng nc M mc d tng ng 100 GDP nhng thu nhp bnh qun u ngi ca h trn 40 nghn USD, con s ny Nht Bn 36.952 USD, Italia l 33.821 USD, Ty Ban Nha: 30.862 USD, Ireland l 40 nghn EUR. So snh nh vy thy rng, n cng Vit Nam ang da trn kh nng chu ng v mt ti chnh ca quc gia v ngi dn rt thp. Suy cho cng, ngi ng ra tr n cho chnh ph l t ngun thu thu ca ngi dn hay ni cch khc, thu nhp bnh qun u ngi l ti sn cm c ca n cng. Tri ngc, n cng Vit Nam ang da trn kh nng chu ng ri ro ti chnh hn ch ca ngi dn v cng l nng sut lao ng thp, tng trng ch yu da vo khai thc t nhin v thm

dng lao ng, vn. Bi vy, iu ny khng th m bo mt tng lai sng sa khi n cng Vit Nam ang chm ngng an ton v tng rt nhanh. Th ba, hin nay, trong c cu n cng Vit Nam th c ti 30% vay n nc ngoi v 70% n ni a. iu ng lo ngi l n ni a ca Chnh ph ch yu l tri phiu m h thng ngn hng thng mi mua. Trong nhiu trng hp, khng hong khu vc ny l tin ca khng hong khu vc kia. V d, nm 1997, u tin, Thi Lan lm vo khng hong t gi dn n khng hong ngn hng. Hoc, khng hong Nht Bn trc y v Ireland ang din ra u xut pht t b bong bng bt ng sn c truyn dn ti khng hong h thng ngn hng. Th t, trong c cu n cng Vit Nam hin c ti 6 - 7 t USD l n ngn hn v nu em con s ny t cnh d tr quc gia th l mt lo ngi khng nh. Th nm, hin nay, ngun tri phiu Chnh ph khng c hch ton vo ngn sch m dng Chnh ph huy ng ngun vn ngi dn ri cho vay xy dng c s h tng v mt phn nh u t. Nu nh Chnh ph pht hnh tri phiu li sut 12% v gi tr mang li ln ti vi chc phn trm, ch t l 15% - 17% th mt l nhng lu nay, cc chuyn gia kinh t u rt ku ca v hiu qu u t t ngun vn tri phiu. Th su, trong nhiu nm tr li y, lm pht ang tr thnh mi e da ca nn kinh t. Nhiu chuyn gia d bo, lm pht nm 2011 s khng di 27% v 7 thng qua, lm pht ngp ngh 20%. Lm pht lm cho ni t yu i so vi ngoi t. Trong khi trong c cu n cng, c ti 30% bng ng Yn, ng tin lun c xu hng tng gi so vi USD ch cha ni n VND. Thi gian qua, nhiu kin ln ting v hu qu ca ri ro t gi v mt ny, mt kia vy nhng, t gc vay n, gn nh cha bao gi n cng c bo him ri ro t gi! Nhiu quc gia trong khu vc ch mc thm ht ngn sch ko di dm nm, sau tm cch cn bng v thng d. Trong khi Vit Nam, thm ht ngn sch v thng mi l cn bnh kinh nin. Rt c th v nhiu l do, Vit Nam phi chp nhn tnh trng ny trong mt chu k pht trin no nhng Chnh ph phi t mc tiu gim gnh nng n cng theo l trnh nht nh thay v n cng tng nm ny qua nm khc. Nu khng mi chuyn s tr nn qu mun. (Theo VnEconomy)