Kaynak ileminde oluan ve sala zararl olan gazlar, metal dumanlar ve tozlar unlardr

Gazlar: Azot oksitler ( NO, NO2 ): Ark kaynanda oluur. Renksiz, kokusuz, tatsz, duraan gazdr. Sv halinde de renksizdir. Su ve alkolde znr. Kaynak annda oluan partikllerin ou 0,5 mikron dan kktr. Bu nedenle, partikller akcierlere kadar ulaabilir ve baz kronik solunumhastalklarna yol aabilirler. alma ortam havasnda azot dioksit konsantrasyonun 15 ppm.in zerine kmas gzlerde sulanma ve tahrilere neden olur. Yksek konsantrasyonlarda etkilenme akut bronit ile akcierlerde deme neden olur. Azot oksitlerin oluturduu yaamsal etkiler ou kez geri dnszdr. Zehirlenme belirtileri etkilenmeden sonraki ile otuz saat arasnda grlebilir. Akut olarak, gzde ve solunum yollarnda irritasyon (tahri),bronkopnmoni, akcier demi, kusma, ishal ve siyanoz grlr. Kronik dnemde (ok uzun sreli almalarda) ise, kronik konjontivit, anfizem, di ve ciltte sar renk ve dilerde rme grlr. MAK1 deer: 5 ppm. - TWA2: 3 ppm. Asetilen, ( C2 H2 ): Bu gaz, oksijen-yakt gaz kaynanda ve alevle kesme ilemlerinde en ok kullanlan yanc gazlardan birisidir. Asetilen alevinin ss, kullanlan Oksijen miktarna baldr.Hava-Asetilen karmnn alev scakl 2200 oC civarndadr. Kimyasal kalitede saf asetilen,kokusuz, renksizdir ancak piyasada satlan asetilen karpitten dolay sarmsaa benzer kokar.Yanc ve boucudur. Hava ile parlak, youn ve isli bir alevle yanar. Hava ya da oksijen ile karan veya karmadan asetilen gaz stld zaman patlar. Asetilen gaz 1.5 barn zerinde bir basnla sktrld zaman kolaylkla patlar. Bakr, gm, civa ile patlayc karmlar yapar. Asetilen, hava iinde %2.5-81 orannda kullanld zaman yanc ve patlaycdr. Ayrca dk enerjili kvlcmlar (rnein statik elektrik) dahi patlamaya nedenolabilir. Asetilen zehirleyici deildir, ancak kaaklar havadaki oksijen seviyesini %19.5'n altna indirirse bilin kayb ve hatta lme kadar gidebilen sonular yaratr. MAK deer: 10 ppm veya 15 mg/m3

karbondioksit ( CO2 ):

Gaz kaynanda oksitleyici gaz olarak kullanlr. Suda znen, kat,sv, ve gaz halinde bulunur. Gaz halinde iken renksiz, kokusuz ve boucudur. Solunum yoluylaetki eder. Havalandrma veya emici tesisat bulunmayan kapal ortamlarda yaplan kaynak ileminde bu gazn oran, % 10a kmas halinde kandaki hemoglobin ile birleerek kann oksijen tamasn nler. Bu taktirde, solunum glne (dispne), baygnla ve daha yksek konsantrasyonunda lme neden olabilir. MAK deer: 5000 ppm. - TWA: 25 ppm. Karbonmonoksit ( CO ): Renksiz,kokusuz boucu bir gazdr. Uygun ve yeterli havalandrma sisteminin olmad kapal yerlerde yaplan kaynak ilemlerinde CO miktar yksek deerlere eriir. Karbonmonoksit, hemoglobin ile birleerek kann oksijen tamasn engeller. Yorgunluk, ba ars, arpnt ve baylma gibi belirtiler grlr. MAK deer: 500 ppm. - TWA: 25 ppm.

Etil Bromr ( C2 H5 Br ): Oksijen kayna ile kesim yapm ilerinde oluur. Renksiz bir gazdr. Hava ile belli bir karmnda patlayc bir karm olabilir. Basit bir boucu gazdr. Solunum yolu ile etki eder. MAK deer: 200 ppm. Fosgen ( COCl2 ): Elektrik kaynanda, yaknnda bulunan klorlu solventlerin buharlar arkta fosgene dnr. Renksiz, ok uucu ve kolayca svlaabilen zehirli bir gazdr. Az ve boazda iiritasyon ile yanklar oluturur. Akcier demi yapar. MAK deer : 0.1 ppm. - TWA: 0.1 ppm. Fosfin ( PH3 ): Kendiliinden parlayabilen, souk suda, alkol ve eterde znen olduka toksit bir gazdr. Burun, gzler ve deride irritasyona neden olur. Solunduunda dispne (solunum gl), baygnlk, ishal, yorgunluk ve ba ars grlr. 100 ppm. zerindeki konsantrasyonlar kan basnc dkl, kusma, konvlsiyon, fel ve koma ile ksa bir srede ldrc etki yapabilir. Kronik zehirlenmede ise, kanszlk ve psikolojik belirtiler grlr. Bu nedenle, sinir sistemi ve bbrekler zerinde de etkilidir. MAK deeri: 0.3 ppm. - TWA: 0.3 ppm. Hidrojen ( H2 ): Atomik hidrojen kaynanda ve baz koruyucu gaz kaynanda kullanlr. Hidrojen, suda; alkolde ve eterde znen, abuk yanan renksiz bir gazdr. Is ve elektrik iletkenidir. Sv hale getirilmesi ok gtr. Solunum yolu ile etki eder. Basit boucudur. Havadan hafif olduu iin boucu etkisi deme seviyesinde daha azdr. teki gazlara oranla, gzenekli duvarlardan, hatt akkor durumuna gelecek derecede stlm demir gibi baz maddelerin iinden bile, daha hzl geebilir. Propan ( C3H8 ): Butan ile kark ekilde oksijen kaynanda yakc olarak kullanlr. Havadan ar, doal gaz kokusunda, renksiz ve parlayc bir gazdr. Yksek konsantrasyonda pupilla ve inaktivite yapar. MAK deer: Trkiyede yok, TWA: 1400 mg/m3 Argon ( Ar): Gazalt kaynanda koruyucu gaz olarak kullanlr. Sv metallerde znmeyen ve havadan ar bir soy (asal) gazdr. Argon ark gaz; argon, karbondioksit ve oksijen gazlarnn karmlarndan meydana gelmektedir. Bu gazlarn ayr ayr veya karm halinde vcuda fiziksel olarak olumsuz etki yapma ihtimalleri yoktur. Ancak, kaynak srasnda ark nn etkisi ile aa kan radyasyon fiziksel etki yapabilir. Bir ok kaynak yntemi kaynak srasnda belli miktarlarda radyasyon retirler. Bu radyasyon, ark veya alev tarafndan aa kan elektromanyetikenerjidir. Operatrler ancak hafif olan radyasyonu gz ile grebilirler. Kaynak veya kesme ii ile uraan operatrn uygun kyafet giymemesi, kaynak maskesi ve cam kullanmamas halinde,gzle grlmeyen radyasyonun gz ve vcut ile temas etmesi yanklara neden olabilir

Helyum ( He ): Gazalt kaynanda koruyucu gaz olarak kullanlr. Yanc ve parlayc deildir. Renksizdir, Makro lde bile atomik zelliklerini gsterir. Is iletkenlii ok yksektir. Tm elementler arasnda en dk erime ve kaynama scaklna sahiptir. Helyum doal gaz kaynaklarndan elde edilir. Her tr balonun iirilmesi iin en doal ve emniyetli gazdr. Tamamen asal, havadan hafif, kk molekler yapl ancak yksek molekler enerjisi olan, svlarda znmeyen ve sv hali bilinen en souk madde olan bir gazdr.

Metal Dumanlar:
Kaynak ilemi srasnda ilenen metalden kan metal dumannn yan sra kaplama gibi dier etkenler de risk oluturmaktadr. Metal dumanlar, zellikle metal hummas gibi uzun maruziyet sresi sonrasnda ortaya kabilen ciddi meslek hastalklarna sebep olmann yannda, azda metal tad gibi anlk rahatszlklara da sebep olmaktadr. Bunun yannda metalin zerinde kaplamalarn yanmas ve oksijenle reaksiyonu da bir ok tehlikeli kimyasal gaz ve dumann ortaya kmasna neden olmaktadr. BARYUM ( Ba ): Birok lkede baryum iin TLV verilmemitir. Baryum oksit ieren dumann solunmas sonucu solunum yollarnda tahriler grlr. Ayrca, ba dnmesi, kusma, ishal, karn ars, kalp rahatszlklar ve kramplar grlebilir. MAK deer: 0,05 mg/M3 BERLYUM, ( Be ): Metalik veya bileik halindeki (rnein, berilyum oksit) berilyum olduka toksit bir maddedir. ounlukla bakr alamlar iinde bulunan berilyum mesleksel akcier hastalklarna neden olabilir. (ACGIH, berilyum ve bileiklerine A2 Suspected Human Carcinojen listesinde yer almaktadr. MAK deer: 0,002 mg/M3 TWA-0.002 mg/m3 KADMYUM, ( Cd ): ok toksik bir maddedir. TWA-0.01 mg/m3. Korozyon koruyucu olarak kadmiyum ile kapl bir malzemenin kaynak ilemi srasnda kadmiyum ile kapl bir malzemenin kaynak ilemi srasnda kadmiyum oksit oluur. Kadmiyum zehirlenmesinin belirtileri; solunum gl, azda kuruluk, ksrk, gs ars ve vcut scaklnn ykselmesidir. Bubelirtilerin bir ksm genellikle etkilenmeyi izleyen bir veya birka gn iinde grlmezler.Karacier ve bbreklerin de kadmiyumdan etkilendii bilinmektedir. MAK deer: 0,02 mg/M3 KALSYUM OKST, (CaO ): Kaynak ilemi srasnda oluan kalsiyum oksit yksek konsantrasyonlarda mukozada tahrilere neden olabilir ancak kaynak ilemine bal olarak dorudan bir salk etkisi yoktur. MAK deer: 5 mg/M3

KROM, ( Cr ): Paslanmaz elik gibi krom alaml malzemeden yaplan kaynak ilemi sonucunda +3 ve +6 deerlikli krom oluur ki her iki yap da mukozalar, solunum yollar ve akcierler zerinde tahrilere neden olurlar. Ayrca vcut scaklnda ykselmeler grlr. +6 deerlikli krom kanser yapma riski yksek olan bir maddedir. MAK deer: 0,1 mg/M3 TWA-0.5 (krom metal ve krom +3 bileikleri iin) BAKIR ( Cu ): Kaynak ilemi yaplan ana metal ve dolgu metalinde bulunan bakrn kaynak duman yoluyla solunmas vcut scaklnn ykselmesine neden olabilir. MAK deer: Bilinmiyor TWA-0.2 mg/m3 FLOUR, ( F ): Temel olarak kaynak elektrotlarnda kaplama maddesi olarak bulunan flour bileiklerinin kaynak ilemi srasnda aa kmas ve ortam havasna yaylmas sonucu solunum yollarnda tahriler ile akut ve kronik etkilenmeler olabilir. Havalandrmann iyi yaplmad kapal alanlarda ortam havasnda bulunan flour konsantrasyonu izin verilen eik deerinin zerine kabilir. MAK deer: 2,5 mg/M3 TWA-2.5 mg/m3 DEMR, ( Fe ): Kaynak ilemi srasnda oluan demir oksite uzun sreli etkilenme sonucu kiilerde siderosis ad verilen akcier meslek hastal grlebilir. Rntgen sonular silikosiz ile benzer olmasna karn yaamsal bir salk sorunu olmaz. MAK deer: (Demir oksit iin) 10 mg/m3 TWA-3.5 mg/m3 KURUN, ( Pb ): Kurun genel olarak kaynak duman iinde bulunmaz. Ancak, yzeyi kurun ile kapl malzemenin kaynak ileminde ve/veya kurun ieren yaltm maddesi ile kapl elektrotlarn kullanld ilemlerde metal oksit dumanlar iinde kurun bulunabilir. Kurun oksit dumanlarnn solunmas sonucu ba ars, baylma, adele ars, kramp, kilo kayb, itahszlk ile yksek konsantrasyonlarda anemi ve hafza kayb grlebilir. MAK deer: 0,2 mg/m3 TWA-0.15 mg/m3 MAGNEZYUM, ( Mg ): elik alamlarnda ve elektrotta bulunur. Kaynak duman iinde bol miktarda bulunan magnezyum oksit, toksit etkilere sahiptir. Mukoza tahrileri, ba dnmesi, kas gerilmesi, baylma ve unutkanlk balca zehirlenme belirtileridir. Metal buhar ateine de nedenolan magnezyum oksit sinir sistemi ve solunum yolar zerinde de etkilidir. MAK deer: (Magnezyum oksit iin) 15 mg/m3 TWA-10 mg/m3 MOLIBDEN, ( Mo ): Molibden ieren metal oksit dumanlarnn solunmas solunum yollarnda tahrilere neden olur. Eik deerinin zerindeki konsantrasyonlarda uzun sreli etkilenmeler karacier rahatszlklarna neden olabilir. MAK deer: TWA-5 mg/m3 NKEL BLEKLER, ( N ): Paslanmaz elik paralarn kaynak ileminde aa kar. Nikel

oksit metal buhar ateine neden olur. Kansorejendir. (MAK deer: (znebilen bileikleri iin) 5 mg/m3 TWA-0.1 mg/m3 NKO OKST, ( ZnO ): Galvanizli paralarn kaynak ileminde inko oksit oluur. inko oksit metal buhar ateine neden olur. MAK deer: 1 mg/m3 TWA-5 mg/m3 Tozlar: Kaynakl imalatta tozlar, ap 1 mikrondan byk olan taneciklerden olumaktadr. Metal oksit dumanlar ise ap 1 mikrondan kk olan taneciklerden olumaktadr. Bu tanecikler, uzun srelerle havada asl kalabilir ve hava hareketleri ile kaynak yaplan noktadan eitli ynlere tanabilir. Bunlar, temel olarak metal ve dier oksitlerdir. Oluan kaynak ark ile erimi metal buharlar ortam havas ile temas ederek oksitlenir ve younlar. Kaynakl imalat atlyelerinde ortam havasna karan tozlar, genellikle kaynak az almas, metal malzemelerin tanmas, kesilmesi, kaynak aznn talanmas gibi ilemler sonucunda olumaktadr. Tozlar genellikle kerek iyeri taban ve kaynak ekipmanlar zerinde birikirken, metal oksit dumanlar uzun sre havada asl kalmakta ve hava devinimleri ile iyeri ortamnda eitli yerlere dalabilmektedir.