PHNG PHP VI T CNG TH C C U T O C A HI ROCACBON I.

tv n :

Ho h c l m t mn khoa h c th c nghi m nghin c u nhi u hi n t ng trong t nhin v i s ng con ng i. Nh m gip h c sinh m t ki n th c v ng vng, bi t phn tch v nh n cc s v t, hi n t ng, t tin khi h c ho h c. Th v n nh i s ng. L m t mn h c thi t th c ph c v c l c cho

rn luy n k nng r tc n

cho h c sinh c m t phng php t duy th c hnh t t l m t v n thi t v c p bch.

Ring b n thn ti qua nhi u nm gi ng d y t i cc tr ng PTTH, ti nh n th y r ng trong khi vi t cng th c c u t o c a cc ch t, c bi t l d ng cng

cng th c phn t nhng c nhi u cng th c c u t o khc nhau th h c sinh l p 11, th m ch l p 12 cn nhi u b ng v cc em vi t khng y cc

cng th c c u t o khc nhau ho c sai v th t lin k t. V l ti xin trnh by m t s v n c b n nh m gip h c sinh vi t

c cng th c c u t o ng v t c s trng l p cng th c. Ki n th c ny s r t c n cho cc em khi h c ln chng trnh ha l p 12 v l n n t ng r t t t cc em h c ha II. N I DUNG cc c p cao hn. TI

A. Phng php ti n hnh: - Phn lo i h p ch t h u c: Hi rocacbon (Hi rocacbon no, hi rocacbon khng no hay hi rocacbon thm) . - Cch vi t cng th c c u t o c a m t s h p ch t h u c.

Trang 1

B. N i dung: 1. C s l thuy t: M c tiu: - H c sinh c n h c v n m v ng cc ankan, anken, anka ien, ankin, benzen. - H c sinh n m c cch vi t cng th c c u t o c a t ng h p ch t h u c. - Xc * Cc nh nhanh chng s l ng nh ngha: Cc h p ch t h u c c cng cng th c phn t nhng c c u t o ha h c khc nhau, d n t i tnh ch t ha h c khc nhau c g i l cc ch t phn c a nhau. Ankan l nh ng hi rocacbon no m ch h CnH2n+2(n 1). Xicloankan l nh ng hi rocacbon no m ch vng c cng th c chung CnH2n (n 3). Anken l hi rocacbon khng no, m ch h ch a m t n i i C = C trong phn t , c cng th c chung l CnH2n(n 2) Anka ien: l hi rocacbon m ch h , ch a 2 n i i trong phn t , c cng th c chung l CnH2n-2(n 3 ) Ankin l l hi rocacbon m ch h , ch a m t n i ba C C trong phn t , c cng th c chung l CnH2n-2(n 3 ). Hi rocacbon thm ( aren) lah lo i hi rocacbon trong cng th c phn t c mottj hay nhi u nhn benzen, i di n cho dy ng ng aren l c cng th c chung ng ng phn c a t ng ch t. nh ngha ng phn, ankan, xiclo

N i dung:

phn t benzen c cng th c t ng qut l: CnH2n-6(n 6 )

Trang 2

* Cc lo i + +

ng phn th ng g p trong chng trnh ha h c ph thng:

ng phn c u t o: ng phn m ch cc bon ( M ch khng nhnh, m ch c nhnh, m ch vng) ng phn nhm ch c ng phn v tr ( v tr lin k t b i, v tr nhm ch c) ng phn hnh h c (cis trans)

* Phng php vi t cng th c c u t o h p ch t h u c. Ankan: Vd 1: Vi t cc Gi i: B c 1: Vi t m ch C d i d ng m ch th ng n nguyn t C. c th nh t. C C C C B c 2.1: B 1 nguyn t C m ch chnh n nguyn t C trn lm m ch nhnh. C C C (1) ng phn ng phn c th c c a ankan c cng th c C7H16

M ch chnh by gi g m m = n 1 nguyn t C. Di chuy n m ch nhnh t v tr C2 ch n, n v tr C n n u (n -1) l s l

2

n v tr C n 1 n u ( n 1) l s
2

c cc C C

ng phn ti p theo. (2) (3)

C C C C C C C B c 2.2: Ti p t c b 2 nguyn t C 2 nguyn t C. - Vi t cc b ng cch c C C C

C C

lm nhnh. M ch chnh by gi g m a = n

ng phn g m hai nhnh m i nhnh g m 1 nguyn t C n v tr Ca-1

Trang 3

nh nhm ny di chuy n nhm kia t v tr C2

C C C C C C C C C C C C C Di chuy n C C (6) C C C C C (5) C (4)

ng th i hai nhnh cng lc cng lin k t cng 1 nguyn n v tr C a n u a l s ch n,

2

t C t v tr C2 l n l t s l .

n v tr C a + 1 n u a l
2

C C C C C C Vi t cc ng phn ch g m 1 nhnh g m 2 nguyn t C lm nhnh b t n v tr Ca-2 th d ng l i C C th c hi n c b c vi t cc ng phn ch g m 1 nhnh g m p = u t v tr Cp+1 n v tr Ca-p-1ny trnh trng l p. (8) C (7)

u t v tr C3

C C C C C

2, 3, 4 nguyn t C lm nhnh b t i h i phn t ban t . B c 2.3: B 3 nguyn t C nguyn t C. V s nguyn t C trong phn t

u ph i c t i thi u l 3p + 1 s nguyn t C trong phn

lm nhnh. M ch chnh by gi g m b = n 3 C7H16 l 7 < 3 . 3 + 1 nn khng th

vi t cc

ng phn ch g m 1 nhnh g m 3 nguyn t C lm nhnh. ng phn g m 3 nhnh m i nhnh g m 1 nguyn t C b ng n v tr Ca-1.

Trang 4

Vi t cc cch c

nh nhm ny di chuy n nhm kia t v tr C2

th c hi n c b c vi t cc

ng phn g m q = 2, 3, 4.. nhnh u ph i c t i thi u l 2q

m i nhnh g m 1 nguyn t C i h i phn t ban + 1 s nguyn t C trong phn t . C C C C C C C

(9)

th c hi n c b c vi t cc lin k t v i q nguyn t C i h i phn t ban t . Phn t phn.

ng phn g m q = 2, 3, 4 nhnh

m ch chnh m m i nhnh g m 1 nguyn t C ng

u ph i c t i thi u l 2q + 2 s nguyn t C trong phn

C7H16 khng tha mn i u ki n ny nn n ch c 9

B c 3: i n H vo m ch C sao cho ng ha tr c a cc nguyn t ta s c t t c cc Anken Gi i: B c 1: Xc nh b t b o ha ( s lin k t ho c s vng c a phn t c cng th c CxHy) theo cng th c:
a= 2x + 2 y 2

ng phn c n tm.

N u a = 1, 2th c cc

ng phn l xicloankan v ng phn cis - trans

ng phn cis - trans. Vi t . Ph n ny cc em t

ng phn xicloankan v

vi t l y. B c 2: Vi t m ch C d i d ng m ch th ng n nguyn t C v vi t lin k t v tr C1. c ng phn th nh t. C C C (1) n v tr C n (n u n ch n) v

2

C C C C Di chuy n lin k t t v t C1 C n 1 ( n u n l s l ) s
2

n v tr

c cc

ng phn ti p theo.

Trang 5

C C C C B c 3.1: B 1 nguyn t C

C C C (2)

C C C C C C C (3)

m ch chnh n nguyn t C

trn lm m ch nhnh.

M ch chnh by gi g m m = n 1 nguyn t C. Di chuy n lin k t t v tr C1 ti p theo. C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C Di chuy n m ch nhnh t v tr C2 v tr C n n u (n -1) l s l

2

n v tr Cm-1 C C C C C C C C C C

c cc (4) (5) (6) (7) (8)

ng phn

n v tr C n 1 n u ( n 1) l s ch n,
2

c cc C C C C C C C C C

ng phn ti p theo. C C C C C C (9) (10) (11) (12)

C C C C C C C C

C C C C C

Trang 6

C C B c 3.2:

C C C

C C

(13)

Ti p t c b 2 nguyn t C 2 nguyn t C. - Vi t cc c

lm nhnh. M ch chnh by gi g m a = n

ng phn g m hai nhnh m i nhnh g m 1 nguyn t C b ng cch n v tr Ca-1 (14)

nh nhm ny di chuy n nhm kia t v tr C2 C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C C

(15)

(16)

(17)

ng v i m i cng th c thu c Di chuy n lin k t t v tr C1 Ca-1 c cc ng phn ti p theo. C C (18) (19) (20) (21) C C C C C C C C C C C C C C C C C

n v tr

C C C C C C C C C

Trang 7

C C C C C C C C

(22) (23) (24)

C C C C C C C C C C C C

N u phn t c m ch chnh C1 n v tr C a n u a ch n,
2

i x ng th di chuy n lin k t t v tr

n C a 1 n u a l . N u phn t c m ch chnh
2

khng

i x ng th di chuy n lin k t t v tr C1 C C C C C C C

n v tr Ca-1 (25)

(phn t c m ch C Di chuy n

i x ng nn CTCT (25) trng v i (22) v (24) trng v i (23)

ng th i hai nhnh cng lc cng lin k t cng 1 nguyn t C t n v tr C a n u a l s ch n,

2

v tr C2 l n l t

n v tr C a + 1 n u a l s l .
2

C C C C C C C C C C C C Vi t cc u t v tr C3 ng phn ch g m 1 nhnh g m 2 nguyn t C lm nhnh b t n v tr Ca-2 th d ng l i C C C th c hi n c b c vi t cc 2, 3, 4 nguyn t C lm nhnh b t h i phn t ban ng phn ch g m 1 nhnh g m p = u t v tr Cp+1 n v tr Ca-p-1 ny i trnh trng l p. (28) C (27) C (26)

C C C C

u ph i c t i thi u l 3p + 1 s nguyn t C trong phn t .

Trang 8

ng v i m i cng th c thu c Di chuy n lin k t t v tr C1 Ca-1 ( n u m ch chnh phn ti p theo). C C C C C C B c 3.3: B 3 nguyn t C nguyn t C. V s nguyn t C trong phn t C (29) i x ng th d ng l i v tr C n 3
2

n v tr ng

c cc

lm nhnh. M ch chnh by gi g m b = n 3 C7H14 l 7 < 3 . 3 + 1 nn khng th

vi t cc

ng phn ch g m 1 nhnh g m 3 nguyn t C lm nhnh. ng phn g m 3 nhnh m i nhnh g m 1 nguyn t C b ng n v tr Ca-1. u ph i c t i thi u

Vi t cc cch c

nh nhm ny di chuy n nhm kia t v tr C2 th c hi n c b c vi t cc

ng phn g m q = 2, 3, 4

nhnh m i nhnh g m 1 nguyn t C i h i phn t ban l 2q + 1 s nguyn t C trong phn t . C C C C C C C (30)

th c hi n c b c vi t cc k t v i q nguyn t C phn t ban C

ng phn g m q = 2, 3, 4nhnh lin

m ch chnh m m i nhnh g m 1 nguyn t C i h i

u ph i c t i thi u l 2q + 2 s nguyn t C trong phn t . C C C C C C C C C C C C

Trang 9

(31)

C (32)

* Ch : V c b n vi t cc ng phn c a anken, ankin gi ng v i ankan. T c cc ng phn

khung cacbon c a ankan ta di chuy n v tr lin k t i c a anken ho c ankin v thm b c vi t i v i ankin th c thm v khng lin h p. ng phn v

ng phn xicloankan v cis trans. tr lin k t : h lin k t lin h p

Khi di chuy n lin k t ph i ch tr ng h p m ch cacbon lo i b m t s Xc nh ng phn trng l p.

i x ng

b t bo ha ( s lin k t ho c s vng c a phn t c

cng th c CxHyOzNtXv) theo cng th c: b t bo ha c a m t h p ch t h u c l t ng s lin k t v s vng trong m t h p ch t h u c.

=
Ch : - Cng th c tnh

2 x + 2 ( y + v) + t 2
trn ch p d ng cho h p ch t c ng ha tr .

- Cc nguyn t ha tr II nh oxi, lu hunh khng nh h ng t i b t bo ha. - 1 lin k t i ( = ) - 1 lin k t ba ( ) - 1 vng no b t bo ha = 1 b t bo ha = 2

b t bo ha = 1
2.6 + 2 6 =4 2

VD: - Benzen: C6H6 c =

Phn t c 3 lin k t + 1 vng = 4.

- Stiren: C7H8 c =

2.7 + 2 6 =5 2
H

Phn t c 4 lin k t + 1 vng = 5.

Trang 10

2. Phng php : Phng php chung: Cc b c th ng dng hay xc nh cc ng phn b t bo ha (s lin k t v s vng). B c 1: Tnh vi t cng th c c u t o

B c 2: Vi t c u trc m ch cacbon (khng phn nhnh, c nhnh, vng) v a lin k t b i ( i, ba) vo m ch cacbon n u c. B c 3: a nhm ch c vo m ch cacbon (thng th ng cc nhm ch c ch a cacbon th ng c a lun vo m ch b c 3). Lu n tr ng

h p km b n ho c khng t n t i c a nhm ch c (v d nhm OH khng b n v s b chuy n v khi g n v i cacbon c lin k t b i). B c 4: i n s H vo xt mb o ha tr c a cc nguyn t , sau

ng phn hnh h c n u c. Ch v i cc bi t p tr c nghi m c th

khng c n i n s nguyn t H. Ti ti n hnh gi ng d y cho hai nhm i t ng h c sinh c a l p 11A3

vi t cc cng th c c u t o khc nhau c a cng cng th c phn t h p ch t h u c theo h ng d n sch gio khoa: + Nhm 1: Nhm + Nhm 2: Nhm i t ng h c sinh kh, gi i. i t ng h c sinh trung bnh, y u.

p d ng phng php vi t cng th c c u t o cho h p ch t h u c sau: Ankan : T 4 nguyn t cacbon tr ln c phn m ch cacbon. Xicloankan: c t hn m t C u tin vi t ng phn c vng l n nh t, sau n vng t o hai ng phn c u t o, l ng

t o m t nhnh, ti p theo l vng c t hn 2C

nhnh CH3 ho c m t nhnh C2H5, gi m t nhnh CH3 v di chuy n nhnh CH3 cn l i, lm tng t Anken : C hai lo i ng phn c u t o: v n vng c 3C. ng phn ng phn m ch cacbon ( m ch th ng , m ch nhnh)

ng phn v tr lin k t i. c ng phn hnh h c

Trang 11

ng phn hnh h c: i u ki n

+ Ph i c n i i C=C trong phn t . + M i nguyn t mang n i i ph i mang hai nhm th (hay nguyn t ) khc nhau. N u m ch chnh n m cng pha ta c chnh n m khc pha ta c R1 C=C R2 R4 ng phn trans. R3 ng phn cis, n u m ch

i u ki n : R1 R2 , R3 R4 Anka ien: Tng t anken c hai lo i Ankin: T 4 nguyn t cacbon tr ln c C5 tr i c ng phn m ch cacbon. i c cc ng phn v v tr tng i c a cc nhm Aren: T C8H10 tr ng phn: c u t o v hnh h c ng phn v tr nhm ch c, t

ankyl xung quanh vng benzen v v c u t o m ch cacbon c a m ch nhnh. K t qu thu c nh sau: + Nhm 1: t c k t qu tng i t t theo yu c u c a bi h c.

+ Nhm 2: K t qu thu c khng nh mong mu n, t h c sinh p d ng c phng php trn vo bi t p ng d ng. Qua qu trnh gi ng d y, ti pht hi n ra nguyn nhn d n s h c sinh nhm h c sinh vi t khng theo m t tr t t d n khng h t cc s l ng n vi c m t

i t ng 2 g p kh khn khi vi t cng th c c u t o l: n hi n t ng trng l p khng ng phn vi t c; vi t

th c, v i l i kh ki m tra l i k t qu s l ng ng; khng phn bi t c nhau.

ng phn do di chuy n m ch cacbon khng ng phn c u t o( m ch h , m ch vng), c ch c khc

ng phn hnh h c ho c cng chung cng th c phn t

Trang 12

p d ng phng php vi t cng th c c u t o cho h p ch t h u c sau: Phng php chung: Cc b c vi t ng phn. D ng c CT CnH2n+2 2k

+ B c 1: Tnh s lin k t pi + vng Cng th c bi 27 CxHyOzNtXuNav k =(2x-y+t+2 u v )/2 X l halogen i v i h p ch t c CT t ng qut : CnH2n+2 2k k = 0 => CnH2n+2 ( n 1), Ankan Parafin k = 1 => CnH2n ( n 2), Anken olenfin ho c CnH2n ( n 3), xicloankan k = 2 => CnH2n-2 ( n 2), Ankin ho c CnH2n-2 ( n 3), Anka ien ( k =(2x y + t u v + 2)/2. k = 2 => TH1:0 vng,2 lk i; TH2: 0 vng, 1 lk ba; TH3: 1 vng, 1 lk i ) k = 4 => CnH2n-6 ( n 6), Aren Benzen + B c 2: Vi t vi t m ch nhnh. Ankan :T 4 nguyn t cacbon tr ln c ng phn m ch cacbon. 3C: 1 4C: 2 5C: 3 ng phn CCC ng phn CCCC ; ng phn
C C C C C C C C C C C
C C C C

ng phn theo cc tr ng h p. Vi t m ch th ng r i m i ng phn c u t o, l

C C C C

V d 1 : C bao nhiu H ng d n gi i:

ng phn ng v i cng th c phn t C4H10?

(2.4 - 10 + 2) =0 2

B c 1: Tnh s lin k t pi + vng : k = => ankan => Ch c lin k t n. B c 2: Vi t vi t m ch nhnh.

ng phn theo cc tr ng h p. Vi t m ch th ng r i m i

Trang 13

CH3 - CH2 - CH2 - CH3 Butan

CH3 - CH - CH3 | CH3 Isobutan

V d 2 : C bao nhiu A. 3 ng phn. B. 4 H ng d n gi i: k=

ng phn c u t o c cng th c phn t C6H14 ? ng phn. C. 5 ng phn. D. 6 ng phn

(2.6 - 14 + 2) = 0 => ankan => Ch c lin k t n. 2

CH3 CH2 CH2 CH2 CH2 CH3 CH3 CH(CH3) CH2 CH2 CH3 CH3 CH2 CH(CH3) CH2 CH3 CH3 CH(CH3) CH(CH3)-CH3 CH3 (CH3)C(CH3) - CH2 CH3 Xicloankan: c t hn m t C u tin vi t ng phn c vng l n nh t, sau n vng t o hai t o m t nhnh, ti p theo l vng c t hn 2C

nhnh CH3 ho c m t nhnh C2H5, gi m t nhnh CH3 v di chuy n nhnh CH3 cn l i, lm tng t 3C: 1 4C: 2 ng phn ng phn n vng c 3C.

5C: 5 A. 4.

ng phn ng phn xicloankan ? C. 6. D. 10. B. 5.

V d 3: H p ch t C5H10 c bao nhiu H ng d n gi i: C5H10 c k =

(2.5 - 10 + 2) = 1 => 1 pi Anken ho c 1 vng Xicloankan 2

Trang 14

Xicloankan : Anken : - C hai lo i - Ch : + i v i ank-1-en khng c ng phn hnh h c ng phn m ch nhnh. ng phn c u t o ng phn: ng phn c u t o v ng phn hnh h c.

+ T v tr n i i c C3 tr ln c + Khi tnh s m sinh ra cc ng phn ny. R1

ng phn hnh h c th khng tnh ci

R3 C=C R4 ng phn c u t o ? D. 10.

R2

i u ki n : R1 R2 , R3 R4 V d 4: H p ch t C5H10 m ch h c bao nhiu A. 4. H ng d n gi i: C5H10 c k =

(2.5 - 10 +2) = 1 + m ch h => anken ; 2

B. 5.

C. 6.

ng phn c u t o

=> Khng tnh

ng phn hnh h c. CH3 CH =CH CH2 CH3 ; CH2 =C(CH3) CH2 CH3

CH2 = CH CH2 CH2 CH3 ; CH2=CH CH(CH3) CH3 CH3 C(CH3)=CH CH3 => T ng c 5 => B ;

V d 5: H p ch t C5H10 c bao nhiu A. 4. H ng d n gi i:

k= (2.5 - 10 +2) = 1 => Anken Ch 2

ng phn anken ? C. 6. D. 7.

B. 5.

ng phn hnh h c ho c xicloankan

Do m ch h => C5H10 l anken V xicloankan m ch vng

Trang 15

CH2 = CH - CH2 CH2 CH3 Khng c ng phn hnh h c v R1 gi ng R2 => 1 CH3 CH = CH CH2 - CH3 C ng phn hnh h c => 2 CH2 = C(CH3) CH2 CH3 Khng c ng phn hnh h c R1 gi ng R2 => 1 ng phn hnh h c R1 gi ng R2 => 1 => 1 CH2 = CH CH(CH3) CH3 Khng c CH3C(CH3)= CH CH3 Khng c p hnh h c R1 gi ng R2 => c 6 p => C V d 6: H p ch t C5H10 c bao nhiu A. 4. H ng d n gi i: C5H10 c k = B. 5. ng phn c u t o ? C. 6. D. 10.

ng phn c u t o => Khng tnh hnh h c

(2.5 - 10 +2) = 1 => 1 pi Anken ho c 1 vng Xicloankan 2

Anken => v d 4 => c 5 Xicloankan :

ng phn c u t o

=> 10 p c u t o c a C5H10 5 anken + 5 xicloankan V d 7: H p ch t C5H10 c bao nhiu A. 4. H ng d n gi i: i v i CTPT C5H10 c ng phn. K t lu n: i v i CTPT CnH2n (n 3): ng phn c u t o( M ch cacbon: m ch h , m ch ng phn hnh h c ( Cis, trans).
Trang 16

ng phn ? C. 11. D. 10.

B. 5.

ng phn hai ch c: xicloankan + anken => c 11

+ Anken: CnH2n(n 4): nhnh; V tr lin k t i);

+ Xicloankan : CnH2n(n 4): m ch vng c nhnh). Anka ien: - C hai lo i - Ch : + i v i ank-1-en khng c

ng phn c u t o( M ch vng khng nhnh,

ng phn: c u t o v hnh h c.

ng phn hnh h c ng phn m ch nhnh. C. 6. ng phn hnh h c; i hay 2 pi D. 7.

+ T v tr n i i c C3 tr ln c V d 8: S A. 4. B. 5.

ng phn thu c lo i anka ien ng v i cng th c phn t C5H8 l

H ng d n gi i: Ankan ien => Ch C5H8 c k =

(2.5 - 8 +2) = 2 Ankan ien => c 2 lin k t 2

Ankan ien lin h p v khng lin h p SGK 11 nc 166 ng phn: CH2 = C = CH CH2 CH3 ; => khng c p hnh h c CH2 = CH CH = CH CH3 ; => c p hnh h c CH3 CH=C=CH CH3 ; CH2 = C =C(CH3)-CH3 CH2=C(CH3)-CH=CH2 => T ng c 7 => D V d 9: C5H8 c bao nhiu A. 2. H ng d n gi i: Lin h p => 2 n i i g n nhau . V d 8: => CH2 = C = CH CH2 CH3 => khng c p hnh h c => 1 CH3 CH=C=CH CH3 ;=> khng c p hnh h c => 1 CH2 = C =C(CH3)-CH3 => khng c p hnh h c => 1 => 3 p => B
Trang 17

=> 1

n i i th 2 => 2

CH2 = CH CH2 CH =CH2 ; => khng c p hh => 1 => khng c p hh => 1 => khng c p hh => 1 => khng c p hh => 1

ng phn anka ien lin h p ? C. 4. D. 5.

B. 3.

Ankin: T 4 nguyn t cacbon tr ln c C5 tr i c

ng phn v tr nhm ch c, t

ng phn m ch cacbon( t v tr lin k t ba c 4 nguyn t

cacbon tr ln xu t hi n m ch nhnh). V d 10: C bao nhiu ankin ng v i cng th c phn t C5H8 ? A. 1. H ng d n gi i: CHC-CH2-CH2-CH3 CH3-CC-CH2-CH3 CHCH-C(CH3)-CH3 B. 2. C. 3. D. 4

Trang 18

V d 11: A. 7.

ng v i CTPT C5H8 c bao nhiu B. 8.

ng phn m ch h ? D. 10.

C. 9. khng no=(2x-y+t-u-v+2)/2.

H ng d n gi i: CT CxHyOzNtCluNav c a C5H8 l k = khng no

(2.5 - 8 +2) = 2 .==> TH1:0 vng,2 lk i; TH2:0 vng,1 lk 2

ba; TH3:1 vng,1 lk i;v l m ch h nn ch x y ra TH1 v TH2,sau d ch chuy n v tr c a cc n i i, ba t o ra T ng s K t lu n: ng phn.)

ng phn: Ankan ien( 7 p ) + Ankin( 3 p ) = 10 p. i v i CTPT CnH2n-2 (n 3): ng phn c u t o( M ch cacbon: m ch h , ng phn hnh h c ( Cis, trans). ng phn c u t o( M ch cacbon: m ch

+ Anka ien: CnH2n-2(n 4):

m ch nhnh; V tr lin k t i); + Ankin : CnH2n-2(n 4): Ch c h , m ch nhnh; V tr lin k t ba); Aren: Chia lm 3 lo i: - C6H5-R tng t nhm ch c ha tr I - R-C6H4-R - Lo i

u g n vo v tr 1 => cn R cn l i g n l n l t

v tr o ,

p , m => T ng c 4 p th a mn. ng phn 3 nhnh gi ng nhau lun lun c 3 ng phn . V d 12: benzen ? A. 2. H ng d n gi i: ng phn : C2H5 C6H5 ; CH3 C6H5 CH3 CH3 => cn CH3 cn l i g n l n l t => p n C. u g n vo v tr 1 B. 3. C. 4. D. 5.

ng v i cng th c phn t C8H10 c bao nhiu c u t o ch a vng

v tr o , p , m =>T ng c 4 p th a mn

Trang 19

V d 13: S l ng t C9H12 l: A. 7. H ng d n gi i:

ng phn ch a vng benzen ng v i cng th c phn B. 8. C. 9. D. 10.

C9H12 c k = (2.9 12 +2)/2 = 4 => Aren benzen k 4 C6H5 CH2 CH2 CH3 CH2 CH2 CH3 cc v tr cn l i=> 1 C6H5 CH(CH3) CH3 CH(CH3) CH3 cn l i => 1 CH3 C6H4 C2H5 CH3 3 gi ng 5 , 4 => 3 CH3 C6H4 (CH3) CH3 1 CH3 ci cch nhau 1 v tr => 3 => 8 ng phn => B S I ng phn 2 v tr 1 , 2CH3 cn l i 2 v 3 3 v tr 1 cn C2H5 l n l t v tr 2 gi ng 6, v tr 1 cng gi ng v tr v tr 1 cng gi ng nh

ci lin ti p , 2 v 4 gi ng 6 v 4 2 ci c ch nhau + 1 ci cch , 3 v 5 3

II

III T ng c ng

3 2+3+3=8

Trang 20

bi ki m tra TNKQ (trch): Cu 1: S l ng A. 4. Cu 2: S l ng A. 2. Cu 3: S l ng A. 8. Cu 4: S l ng A. 7. Cu 5: S l ng C9H12 l: A. 7. B. 8. C. 9. D. 10. ng phn ng v i cng th c phn t C6H14 B. 5. ng phn m ch h B. 3. C. 6. D. 7. D. 5. ng v i cng th c phn t C5H10 l: C. 6. C. 10.

ng phn c u t o ng v i cng th c phn t C5H10 l: B. 9. ng phn m ch h B. 8. D. 11. D. 10. ng v i cng th c phn t C5H8 l: C. 9.

ng phn ch a vng benzen ng v i cng th c phn t

III. BI H C KINH NGHI M Qua th c t gi ng cch vi t cng th c c u t o l p 11 nhi u nm, ti nh n th y vi t t t cc cng th c c u t o l p 11 t n gi n n ph c t p c

h c sinh c n thu c cc

nh ngha c a t ng ch t h u c v n m v ng

i m c u t o c a t ng lo i h p ch t h u c . Gio vin c n rn luy n cc em vi t nhi u cng th c c u t o t m t cng th c phn t d ng ph c t p. cc em c k nng vi t cng th c t d ng n gi n n

Trang 21

IV. K T LU N Vi t ng cng th c c u t o l gip h c sinh hi u c s khc nhau v tnh ch t ho h c c a cc h p ch t h u c, t gip h c sinh c nhn nh n

ng v phng trnh ph n ng ha h c x y ra trong cc bi ton v l cha kho m u cho m i bi ton. Vi c vi t ng cng th c c u t o, nhanh l

c n thi t khi h c ho, trn y l m t vi kinh nghi m gip h c sinh vi t c cng th c c u t o c a cc h p ch t h u c. Do nng l c v th i gian c h n, b c vi t cng th c c u t o. Cc v d th c s ti c th cha bao qut h t c cc c a ra trong ti c th cha

i n hnh nhng v l i ch thi t th c c a phng php trong cng tc

gi ng d y v h c t p nn ti m nh d n a ra m t ki n nh gi i thi u v i cc th y c v h c sinh. R t mong s ng gp ki n b sung cho cho ti th c s gp ph n

gip h c sinh h c t p ngy cng t t hn. Xin chn thnh c m n. Tc gi : Trng Th M Lan - THPT L Qu n- akp

http:NgocBinh.dayhoahoc.com

Trang 22