Fx- 570 MS Fx-991 MS Kullanm Klavuzu 2 (Ek fonksiyonlar)

indekiler Balamadan nce.......................................................................3 levler.........................................................................................3 Matematiksel fade Hesaplamalar ve Fonksiyonlarn Dzenlenmesi.............................................................................4 Tekrar grntleme kopyas.......................................................4 CALC (Hesap Makinesi) Hafzas ..............................................5 SOLVE (zme) Fonksiyonu......................................................5 Bilimsel Fonksiyon Hesaplamalar...........................................6 Mhendislik Sembollerinin Girilmesi......................................... 6 Karmak Say Hesaplamalar...................................................8 Mutlak deer ve Argment Hesaplamalar................................9 Dikdrtgen Ve Kutupsal Biim Ekran........................................9 Bir Karmak Saynn elenii ..................................................10 n-Tabanl Hesaplamalar............................................................10 statiksel Hesaplamalar............................................................12 Normal Dalm.........................................................................12 Trev Hesaplamalar................................................................13 ntegral Hesaplamalar.............................................................14 Matris Hesaplamalar...............................................................15 Bir Matrisin Oluturulmas....................................................... 15 Bir Matrisin Elemanlarnn Dzenlenmesi................................16 Matrislerin Toplanmas,kartlmas ve arplmas.................16 Bir Matrisin Skaler arpmnn Hesaplanmas.........................16 Bir Matrisin Determinantnn Bulunmas................................. 17 Bir Matrisin Srasnn Deitirilmesi........................................ 17 Bir Matrisin Tersine evrilmesi............................................... 18 Bir Matrisin Mutlak Deerinin Belirlenmesi ............................ 18

Vektr Hesaplamalar..............................................................18 Bir Vektrn Oluturulmas..................................................... 19 Vektr Elemanlarnn Dzenlenmesi...................................... 19 Vektrlerin Toplanmas ve kartlmas.................................. 19 Bir Vektrn Skaler arpmnn Hesaplanmas.......................20 ki Vektrn arpmnn Hesaplanmas...............................20 ki Vektrn D arpmnn Hesaplanmas............................21 Bir Vektrn Mutlak Deerinin Belirlenmesi............................21 Metrik evirmeler....................................................................22

Bilimsel Sabitler......................................................................23 G Kayna............................................................................25 zellikler..................................................................................27 Aadaki maddeler hakknda detayl bilgi iin" fx-95MS/fx-1 OOMS /fx-115MS/fx-570MS/fx-991 MS Kullanma Klavuzlarna" baknz. Hesap Makinesi Kapann Kaldrlmas ve Deitirilmesi Gvenlik nlemleri Kullanma nlemleri ki-izgi ekran Balamadan nce... ( "levler" hari) Temel Hesaplamalar Hafza Hesaplamalar Bilimsel Fonksiyon Hesaplamalar Denklem Hesaplamalar statiksel Hesaplamalar

Balamadan nce..... levler Bir hesaplamaya balamadan nce, ilk olarak aada tabloda gsteri- len doru ileve giriniz. Aadaki tablo fx-570MS ve fx-991MS iin gerekli olan ilev ve operasyonlar gsterir. fx-570MS ve fx-991MS levleri Bu tip hesaplamay yapmak iin : Temel aritmetik hesaplamalar Karmak say hesaplamalar Standart sapma Gerileme (regression) hesaplamalar n- tabanl hesaplamalar Denklemlerin zm Matris hesaplamalar Vektr hesaplamalar Bu tu ilemini yapnz: MODE 1 MODE 2 MODE MODE 1 MODE MODE 2 MODE MODE MODE MODE MODE MODE MODE MODE 3 MODE 1 MODE 2 MODE 3 Bu ileve girmek iin COMP CMPLX SD REG BASE EQN MAT VCT

MODE tuuna ten fazla basmak ilaveten ayar ekranlarn grntler.Ayar ekranlar, aslnda hesap makinesi, ekrann deitirmek iin kullanlan yerde tanmlanr. Bu klavuzda, tanmlanan hesaplamay gerekletirmek iin ihtiya duyduunuz ilevin ismi her bir blmn ana balnda gsterilir. rnek: Karmak Say Hesaplamalar CMPLX

Not! Hesaplama ilevine geri dnmek ve aada gsterilen ilk nde-erleri kurmak iin SHIFT CLR 2 (MODE) = tularna basnz. Hesaplama levi: COMP Birim A: Deg stel Ekran Format Norm ,Eng OFF Karmak Say Ekran Format: a+bi

Kesir Ekran Format: Ondalk Virgl Karakteri:

ab/c Dot

BASE gstergesi gstergesi hari, ilev gstergeleri ekrann st ksmnda grnr. Hesap makinesi BASE levinde iken mhendislik sembolleri otomatik olarak kapanr. Hesap makinesi BASE levinde iken birim a yada dier ekran format (Disp) ayarlarnda deiiklik yapamazsnz. COMP, CMPLX, SD ve REG ilevleri birim a ayarlar ile birlikte kullanlabilir. Bu hesaplamaya balamadan nce hesaplama ilevini (SD, REG,COMP, CMPLX) ve birim a ayarn (Deg, Rad, GRA) kontrol ettiinizden emin olun. Matematiksel fade Hesaplamalar Ve Fonksiyonlarn Dzenlenmesi COMP Matematiksel fade hesaplamalar gerekletirmek yada fonksiyonlar dzenlemek istediiniz zaman COMP levine girmek MODE tuuna basnz. COMP........................................................................... MODE 1

Tekrar grntleme kopyas Tekrar grntleme kopyas tekrar grntleme hafzasndaki oklu ifadeleri grntlemenizi salar.Bylece onlar ekranda oklu-ifade gibi grnrler. rnek: Tekrar grntleme hafza ierii: 1+1 2+2 3+3 4+4 5+5 6+6 oklu-ifade: 4+4:5+5:6+6 ve tularn kullanarak 4+4 ifadesini grntleyiniz. SHIFT (COPY) tularna basnz. Ayrca ekrandaki ifadeleri dzenleyebilir ve dier oklu-ifade ilemlerini gerekletirebilirsiniz. oklu ifadeleri kullanma hakknda daha fazla bilgi iin, ayr bir kullanma klavuzunda bulunan "oklu ifade" blmne baknz. Sadece tekrar grntleme hafzasnda, halihazrda grntlenen ifadeden son grntlenen ifadeye kadar olan ifadeler kopyalanr. Grntlenen ifadeden nceki herhangi bir ifade kopyalanmaz. CALC(hesap makinesi)Hafzas COMP CMPLX CALC hafzas, farkl deerler kullanarak, gerekletirmek istediiniz matematiksel bir ifadeyi geici olarak yklemenizi salar. Bir ifadeyi bir kere yklediiniz zaman, onu tekrar grntleyebilir, deikenleri iin deerler girebilir ve bir sonucu abuk ve kolayca hesaplayabilirsiniz.

 En fazla 79 basamakl bir matematik ifadesini ykleyebilirsiniz. CALC hafzas sadece COMP ve CMPLX ilevinde kullanlabilir. Deiken girdi ekran halihazrda deikenlere ayrlan deerleri gsterir. rnek :Y=X2+3X-12 ifadesinde X=7 (sonu:58) ve X=8 (sonu:76) iin sonucu hesaplaynz. (fonksiyonu girin.) ALPHA Y ALPHA =(calc) X X2 + 3 ALPHA X - 12 (fadeyi ykleyin.) CALC (X iareti iin 7yi girin.) 7 = (X iareti iin 8i girin.) CALC 8 = Baka bir ileme baladnz zaman, ilev deitirdiiniz zaman yada hesap makinesini kapattnz zaman yklediiniz ifade silinir.

SOLVE(ZME) FONKSYONU SOLVE (ZME) fonksiyonu, herhangi bir ifadeyi, basitletirmeden yada evirmeye ihtiya duymadan, istediiniz bir deiken deerini kullanarak zmenizi salar. rnek: A ilk hzyla yukar doru atldnda B yksekliine ulaan bir nesnenin ald zaman C olsun. B=14 metrelik bir ykseklik ve C=2 saniye iin ilk hz Ay hesaplamak iin aadaki forml kullannz. Yer ekimi D=9.8m/s2 (Sonu: A=16.8) B=AC- 1/2DC2 ALPHA B ALPHA =(calc) ALPHA A X ALPHA C ( 1 2 ) X ALPHA D X ALPHA C X 2 SHIFT SOLVE (B?) (A?) (C?) (D?) (A?) 14 = 2= 9 . 8 = SHIFT SOLVE

SOLVE fonksiyonu Newtonun metoduna dayanan yaklak deerleri bulur ki buda hatann olabilecei anlamna gelir. Kesin ifadeler yada ilk deerler sonucun yaklak deerleri olmadan yanl hesaplanabilir. Eer bir ifade eittir iareti iermiyorsa, SOLVE fonksiyonu ifadenin sfra eit olduundaki zmn bulur. COMP

Bilimsel Fonksiyon Hesaplamalar

Temel aritmetik hesaplamalar yapmak istediiniz zaman COMP ilevine girmek iin MODE tuunu kullannz. COMP .................................................................................MODE 1 Mhendislik Sembollerinin Girilmesi COMP EQN CMPLX Mhendislik sembollerini amak, hesap makineniz iindeki mhendislik sembollerini kullanmanz salar.

Mhendislik sembollerini ap kapamak iin, aada gsterilen dzen ekranna eriene kadar birka kere MODE tuuna basnz. Disp 1 1tuuna basn. Grnen mhendislik sembolleri ayar ekrannda, kullanmak istediiniz ayara karlk gelen numara tuuna (1 veya 2) basnz. 1 (Eng ON): Mhendislik sembolleri alr.(ekranda Eng sembol ile gsterilir.) 2 (Eng OFF): Mhendislik sembolleri kapal. (ekranda Eng sembol grnmez.) Aadaki tablo, mhendislik sembolleri ak olduu zaman kullanlabilecek 9 sembol gsterir. SHIFT SHIFT SHIFT SHIFT SHIFT SHIFT SHIFT SHIFT SHIFT Baslacak tu: k M G T m n p f Birim 103 106 10 9 1012 10-3 10-6 10-9 10-12 10-15

Girilecek sembol: k (kilo) M (Mega) G (Giga) T (Tera) M (mili) (micro) n (nano) p (pico) f (femto)

Grntlenen deerler iin, hesap makinesi 1 ile 100 arasnda bulunan deerin numara ksmn oluturan mhendislik semboln seer. Kesirler girildii zaman mhendislik sembolleri kullanlamaz. rnek: 910=0.9m(mili) Eng MODE...... 1 (Disp) 1 0. 9 10 = 9 10 m 900.

Mhendislik sembolleri ak olduu zaman, mhendislik sembolleri kullanlarak standart (mhendislik olmayan) hesaplama sonular bile grntlenir. 0.9

SHIFT ENG 9 10 ENG

m 900.

Karmak Say Hesaplamalar Say

CMPLX Hesaplamalar

CMPLX

Karmak saylar ieren hesaplamalar yapmak istediiniz zaman CMPLX ilevine girmek iin MODE tuunu kullannz. CMPLX ......................................................................MODE 2 Hali hazrda bulunan birim a ayar (Deg, Rad, Gra) CMPLX levi hesaplamalarn etkiler. CMPLX levinde iken CALC (hesap makinesi) hafzasndaki bir ifadeyi ykleyebilirsiniz.

A, B, C, ve M deikenlerini sadece CMPLX levinde iken kullanabilirsiniz. D, E, F, X deikenler ise sadece, bu deikenlerin deerlerini sk sk deitiren hesap makinesi tarafndan kullanlr. Bu deerleri kendi ifadenizde yada denkleminizde kullanmamalsnz. Bir hesaplama sonucu ekrannn sa st ksesindeki R iareti sonucun bir karmak I say olduunu gsterir. Sonucun gerel (real) ksm ile sanal ksm (imaginary) arasnda gidip gelmek iin SHIFT REIM tularna basnz. CMPLX levinde tekrar grntleme fonksiyonunu kullanabilirsiniz. CMPLX levinde, karmak saylar tekrar grntleme hafzasna yklendiinde, normalden daha fazla hafza kullanlr. rnek: (2+3i)+(4+5i)=6 + 8 i (Gerel ksm 6) 2 + 3i + 4 + 5i = (Sanal ksm 8) SHIFT RE<-->IM

Mutlak Deer ve Argment Hesaplamalar Dikdrtgen formu z = a + bi ile ifade edilen bir karmak saynn Gaussian dzleminde bir nokta olarak gsterildiini varsayarak , karmak saynn mutlak deerini (r) ve argmentini belirleyebilirsiniz. Kutupsal biimi =r < rnek 1: 3+4iT'nin argment () ve mutlak deerini (r) belirlemek a: Deg) r = 5, =53.13010235 Hayali eksen iin (Birim

Gerek eksen r=5 = =53.13010235 SHIFT Arg ( 3 + 4 i ) = SHIFT Abs ( 3 + 4 i )

Komplex numaralar kutupsal form kullanlarak da yazlabilir. R < rnek 2: 2 < 45 = 1 + i (a birimi: Deg) 2 SHIFT < 45 = SHIFT Re.im

Dikdrtgen Biim Kutupsal Biim Ekran Dikdrtgen biimdeki bir karmak sayy kutupsal biime ve kutupsal biimdeki karmak sayy dikdrtgen biime evirmek iin aada anlatlan ilemi yapabilirsiniz. Ekran SHIFT ReIm tularna basarak mutlak deer (r) ve argment arasnda deitirebilirsiniz. rnek: 1 + i 1.414213562< 45

(Birim A: Deg ) 1 + i SHIFT r < = SHIFT RE IM 2 SHIFT < 45 SHIFT a+bi = SHIFT RE IM

Karmak say hesaplama sonu ekran iin, dikdrtgen (a+bi ) yada kutupsal biimi r < r seersiniz. MODE. 1 (Disp) (1) ( a+bi): Dikdrtgen Biim (2) (r <) : Kutupsal Biim (ekranda r < iareti grnr.) Bir Karmak Saynn Elenii _ z=a+bi karmak says iin Z= a+bi.saysna znin elenii denir. rnek : 1.23+2.34i karmak saysnn eleniini bulmak iin (Sonu: 1.23-2.34i) SHIFT CONJG ( 1 23 + 2 34 i ) = SHIFT n-Tabanl Hesaplamalar BASE RE IM

n-tabanl deerleri kullanarak hesaplama yapmak istediiniz zaman BASE ilevine girmek iin MODE tuunu kullannz. BASE ..............................................................................MODE MODE 2

Hesaplamalar desimal (ondalk) deerlerin yansra binary (ikili), sekizli ve onaltl say dzenleri kullanlarak yaplabilir. Varsaylan numara sistemlerini btn girdilere, grntlenen deerlere ve bireysel deerleri girdiiniz zaman onlar iin numara sistemlerine uygulamak zere belirleyebilirsiniz. kili, sekizli onaltl say dzenli ve ondalkl hesaplamalarda bilimsel fonksiyonlar kullanamazsnz. Ondalk ksm ve ss olan deerleri giremezsiniz. Eer ondalk ksm olan bir deer girerseniz, makine ondalk ksm otomatik olarak atacaktr. Negatif ikili, sekizli ve onaltl say dzenli deerler ikincinin tamamlaycs alnarak oluturulur.

n-tabanl hesaplamalarda deerler arsnda u mantk ilemlerini kullanabilirsiniz. and (mantksal arpm), or (mantksal toplam), xor (or operatr), xnor (xnor operatr). Not (bitsel tmleyici) ve Neg (olumsuzlama). Aadakiler mevcut numara sistemlerinin her biri iin olas sralardr. 2'li say dzeni 8'li say dzeni Desimal (ondalk) 16'l say dzeni rnek 1:Aadaki hesaplamay yapmak ve iki tabanl bir sonu elde etmek iin: 101112 + 110102 =1100012 b ki tabanl ilev: AC BIN 0. 10111 + 11010 = rnek 2:Aadaki hesaplamay yapmak ve 8 tabanl bir sonu elde etmek iin:

76548 121010 =5168 Sekiz tabanl ilev:

AC

OCT

0 0.

LOGIC LOGIC LOGIC 4 (o) 7654 LOGIC LOGIC LOGIC 1 (d) 12 = rnek3:Aadaki hesaplamay yapmak ve 16l ve desimal bir sonu elde etmek iin: 12016 veya 11012 =12d16 =30110
16 tabanl ilev: AC HEX

0 0.

120 LOGIC 2 (or)

LOGIC LOGIC
Desimal lev

LOGIC 3 (b) 1101 =

DEC

rnek 4 : 2210 saysnn 2li, 8'li ve 16'l say dzenlerine evrilmesi. (101102, 268 , 1618 )
ki tabanl ilev: AC BIN

LOGIC LOGIC LOGIC 1 (d) 22 = Sekiz Tabanl ilev: 16 tabanl ilev: OCT NEXT O

b 0.b 10110.

26. H 16. b 0. b 0.

rnek 5 : 51310 deerinin 2li say dzenine evrilmesi. ki tabanl ilev: AC BIN

LOGIC LOGIC LOGIC 1 (d) 513 =

Bir deeri, hesaplama taban, sonu tabanndan byk olan bir say dzenine eviremeyebilirsiniz. Sonu ok fazla rakaml olduu zaman "Math ERROR" mesaj grnr.

statiksel Hesaplamalar SD Normal Dalm REG Normal dalm ieren bir hesaplama yapmak istediiniz zaman SD levine girmek iin MODE tuuna basnz. SD........................................................................MODE MODE 1 Aadaki ekran gsteren SHIFT DISTR tuuna basnz.

Yapmak istediiniz olaslk dalm ilemini semek iin 1'den 4'e kadar bir deer giriniz.

rnek: X=53 iin normalletirilmi deeri ( t) ve 55, 54, 51, 55, 53, 53, 54, verileri iin normal olaslk dalmn P(t) bulunuz: ( t = - 0.284747398, P(t)= 0.38974) 55 DT 54 DT 51 DT 53 DT DT 54 DT 53 SHIFT DISTR 4 SHIFT DIST 1 (P(t)) (-) Trev Hesaplamalar COMP 55 DT 52 DT ( t) = 0.28 ) =

Aada tarif edilen ilemler bir fonksiyonun trevini bulmay salar. Trev ieren bir ilem yapmak istediiniz zaman COMP levine girmek iin MODE tuuna basnz. COMP............................................................................MODE 1 Trev ifadesi iin girdi gerekir. Fonksiyonun deikeni x, trevin kat saysnn hesapland nokta a, ve x (x)deki deiken. SHIFT d/dx ifade , a , x ) Xdeki art yada azal x = 2 10-4 olduunda y= 3x2 -5x + 2 fonksiyonun 2 noktasndaki trevini belirlemek iin. (Sonu: 7) SHIFT d/dx 3 ALPHA x x2 - 5 ALPHA X + 2 , 2 , 2 EXP (-) 4 ) =

sterseniz x girdisini ihmal edebilirsiniz. Eer siz uygun bir deer girmezseniz makine otomatik olarak x iin bir deer girecektir. X deerindeki sreksiz noktalar ve byk deiiklikleri doru olmayan bir sonuca ve hataya neden olabilir. ntegral Hesaplamalar COMP

Bir fonksiyonun integralini bulmak iin aada tarif edilen ilemi yapnz. ntegral hesaplamalar yapmak istediiniz zaman COMP levine girmek iin MODE tuuna basnz. COMP..........................................................................MODE 1 u drt veri integral hesaplamalar iin gereklidir: x deikenli bir fonksiyon;belli integralin snrlarn belirleyen a ve b; Simpson kuraln kullanarak integrasyon iin blmelerin says n ( N= 2n) dx ifade , a , b , n ) 5 rnek: 1 (2x2 + 3x + 8) dx= 150.6666667 (Blmelerin says n=6) dx 2 ALPHA x x2 + 3 ALPHA X + 8, 1 ,5, 6 ) = Not!

 Blmelerin says olarak 1'den 9'a kadar bir tamsay be-lirleyebilirsiniz veya eer isterseniz blme saylarn atlayabilirsiniz. Dahili integral hesaplamalarn bitirmek zaman alabilir. ntegral hesaplamas dahili olduu zaman, ekran ierikleri silinebilir. Matris Hesaplamalar MAT

Bu blmdeki ilemler, en fazla satrl ve stunlu olmak zere matrislerin nasl oluturulacan, matrislerin nasl arplacan, karlacan, sralarnn deitirileceini, nasl tersine evrileceini ve bir matrisin skaler arpmna, determinantna ve mutlak deerine nasl ulalacan anlatr. Matris hesaplamalar yapmak istediiniz zaman MAT levine girmek iin MODE tuuna basnz. MAT...............................................................................MODE 1 Matris hesaplamalar yapmadan nce bir yada daha fazla matris oluturmalsnz. Hafzada bir kerede en fazla matrisiniz olabilir . Matris hesaplamalarn sonucu otomatik olarak MatAns (Matris cevaplar) hafzasna yklenir. MatAns hafzasndaki matrisi daha sonraki matris hesaplamalarnda kullanabilirsiniz. Matris hesaplamalar, matris ynlarnn en fazla iki dzeyini kulla-nabilir. Bir matrisin karesini, kbn almada veya bir matrisi tersine evirmede bir yn seyisini kullanlr. Daha fazla bilgi iin ayr bir kullanma klavuzunda bulunan "Ynlar" balna baknz.

Bir Matris Oluturmak Bir matrisi oluturmak iin SHIFT MAT 1 (DIM) tularna basn, bir matris ismi (A,B veya C) ve daha sonra matrisin boyutunu (sra ve sutnlar belirleyin. Sonra, matrisin elementlerini oluturan deerleri girmek iin grnen iaretleri takip ediniz.

2 satr 3 sutun Matrisin elementlerini dzenlemek yada grntlemek zere matris etrafnda hareket etmek iin kl gstergeyi kullanabilirsiniz. Matris ekranndan kmak iin AC tuuna basnz.

Bir Matrisin elementlerinin dzenlenmesi SHIFT MAT 2 EDIT tularna basnz ve daha sonra, dzenlemek istediiniz matrisin elementlerini dzenlemek zere bir ekran grntlemek iin matrisin ismini tanmlaynz. Matrislerin toplanmas, kartlmas ve arplmas Matrisleri toplamak, karmak ve arpmak iin aada anlatlan ilemleri yapnz. rnek:Matris Ay= matris B= ile arpmak iin (Matris A 3x2) SHIFT MAT 1 (Dim) 1 (A) 3 = 2 = (Element girdisi) 1 = 2 = 4 = 0 (-) 2 = 5 = AC (Matris B 2x3) SHIFT MAT 1 (Dim) 2 (B) 2 = 3 = (Element girdisi)

10

(MatAxMatB)

(-) 1 = 0 = 3 = 2 (-) 4 = 1 = AC SHIFT MAT 3 (Mat) 1 (A) x SHIFT MAT 3 (Mat) 2 (B) =

Boyutlar birbirinden farkl matrisleri topladnz yada kardnz zaman, yada bir matrisi kolonu farkl olan baka bir matrisle arptnz zaman bir hata oluur. Bir Matrisin Skaler arpmnn Hesaplanmas Bir matrisin skaler arpmn (sabit arpm) hesaplamak iin aada gsterilen ilemi yapnz. rnek:Matris Cnin 3 ile arplmas. (Dim) 3 (C) 2

(Matris C 2x2) SHIFT MAT 1 = 2 = (Element girdisi) 2 = (-) 1 = (-) 5 = 3 = AC (3xMatC) 3 x SHIFT MAT 3 (Mat) 3 (C) = Bir Matrisin Determinantnn Bulunmas Bir kare matrisin determinantn belirlemek yararlanabilirsiniz. rnek: Matris A'nn determinantn bulmak iin Matris A= iin aada-ki

ilemlerden

(Sonu=73)

(Matris A 3x3) SHIFT MAT 1 (Dim) 1 (A) 3 = 3 = (Element girdisi) 2 = (-) 1 = 6 = 5 = 0 = 1 = (DetMatA) SHIFT MAT 1 (Det) SHIFT MAT 3 (Mat) 1 (A) = Eer kare olmayan bir matris tanmlanrsa yukardaki ilemler hata ile sonulanr. Bir Matrisin Srasnn Deitirilmesi Bir matrisin srasn deitirmek istediiniz zaman aada anlatlan ilemlerden yararlanabilirsiniz.

rnek:Matris Bnin= srasn deitirmek iin.

(Matris B 2x3) SHIFT MAT 1 (Dim) 2 (B) 2 = 3 = (Element girdisi) 5 = 7 = 4 = 8 = 9 = 3 = AC (DetMatA) SHIFT MAT 2 (Trn) SHIFT MAT 3 (Mat) 2 (B) =

Bir matrisin tersine evrilmesi Bir kare matrisi tersine evirmek iin aadaki ilemleri yapabilirsiniz. rnek: Matris C'nin tersine evrilmesi

11

(Matris C 3x3) SHIFT MAT 1 (Dim) 3 (C) 3 = 3 (Element girdisi) (-) 3 = 6 = (-) 11 = 3 = (-) 4 6 = 4 = (-) 8 = 13 = (MatC-1) SHIFT MAT 3 (Mat) 3 (C) x2

= = AC =

Eer tersi olmayan (determinant=0) yada kare olmayan bir matris tanmlanrsa yukardaki ilemler hata ile sonulanr. Bir Matrisin Mutlak Deerinin Bulunmas Bir matrisin mutlak deerini belirlemek iin aadaki ilemleri yapabilirsiniz. rnek:Bir nceki rnekte tersi alnarak oluturulan matrisin belirlemek iin.

mutlak deerini

(AbsMatAns)

SHIFT Abs SHIFT MAT 3 (Mat) 4 (Ans) =

Vektr Hesaplamalar VCT Bu blmdeki ilemler, en fazla boyuta kadar olabilecek bir vektrn nasl oluturulabileceini, vektrlerin nasl toplanp kartlp arplacan, bir vektrn skaler, i ve d arpmna ve mutlak deerine nasl ulalacan anlatr. Bir kerede en fazla vektre sahip olabilirsiniz.

Vektr ilemleri yapmak istediiniz zaman VCT levine girmek iin MODE tuunu kullann. VCT..........................................MODE MODE MODE 3

Vektr hesaplamalar yapmadan nce,bir yada daha fazla vektr oluturmalsnz. Hafzada bir kerede en fazla A,B ve C isimli vektrnz olabilir. Vektr ilemlerinin sonucu otomatik olarak VctAns hafzasna yklenir.Daha sonraki vektr hesaplamalar iinVctAns hafzasndaki matrisleri kullanabilirsiniz. Bir Vektrn Oluturulmas Bir vektr oluturmak iin, SHIFT VCT 1 (Dim) tularna basn, bir vektr ismi (A,B ve C) belirleyin ve daha sonra vektrn boyutlarn belirleyin. Sonra, vektrn elementlerini oluturan girdi deerlerini gsteren iaretleri takip ediniz. Vektrn ismi Vektrn boyutu Dier elementleri grntlemek iin taramanz gereken yn gsteren ok. Element Deeri

12

 ve tularn kullanarak vektrn elementlerini grmek iin vektr hareket ettirebilirsiniz. Vektr ekranndan kmak iin AC tuuna basnz. Vektr Elementlerinin Dzenlenmesi SHIFT VCT 2 (Edit) tularna basnz, sonra vektrn elementlerini dzenlemek zere bir ekran grntlemek iin dzenlemek istediiniz vektrn ismini (A,B,C) belirleyin. Vektrlerin Toplanmas Ve kartlmas Vektrleri toplamak ve karmak iin aadaki ilemleri yapnz. rnek: Vektr A= (1 -2 -3)). (3 boyutlu Vektr A) (Element girdisi) (3 boyutlu Vektr B) (Element girdisi) (VctA + VctB) 3)y Vektr B=( 4 5 -6)ya eklemek iin. (Sonu: ( 5 3

SHIFT VCT 1 (Dim) 1 (A) 3 = 1 = (-) 2 = 3 = AC SHIFT VCT 1 (Dim) 2 (B) 3 = 4 = 5 = (-) 6 = AC SHIFT VCT 3 (Vct) 1 (A) + SHIFT VCT 3 (Vct) 2 (B) = Farkl boyutlardaki vektrleri tanmlarsanz, yukardaki ilemde bir hata oluur. Bir vektrn skaler arpmnn hesaplanmas Bir vektrn skaler arpmn(sabit arpm) bulmak iin aadaki ilemleri yapnz. rnek: Vektr C'yi = (-7.8 9) 5 ile arpmak iin. (Sonu: (-3945)) (2 boyutlu Vektr C) SHIFT VCT 1 (Dim) 3 (C) 2 = (Element girdisi) (-) 7 8 = 9 = AC (5xVctC) 5 x SHIFT VCT 3 (Vct) 3 ( C ) = ki vektrn i arpmnn hesaplanmas ki vektrn i arpmn() bulmak iin aada anlatlan ilemleri yapnz. rnek: Vektr A ve Vektr B'nin arpmn bulmak (Sonu : -24) (VctAVctB) SHIFT VCT 3 (Vct) 3 ( C) = SHIFT VCT 1 (Dot) SHIFT VCT 3 (Vct) 2 (B) =

iin

Farkl boyutlardaki vektrleri tanmlarsanz, yukardaki ilemde bir hata oluur. ki vektrn d arpmnn bulunmas ki vektrn d arpmn bulmak iin aadaki ilemleri yapabilirsiniz. rnek: Vektr A ve Vektr B'nin d arpmnn bulunmas. (Sonu: (-3, 18, 13)) (VctAxVctB) SHIFT VCT 3 (Vct) 1 ( A) x SHIFT VCT 3 (Vct) 2 ( B) =

Farkl boyutlardaki vektrleri tanmlarsanz, yukardaki ilemde bir hata oluur. Bir vektrn mutlak deerinin belirlenmesi Bir vektrn mutlak deerini (bykln) bulmak iin aadaki ilemleri yapabilirsiniz. rnek:Vektr C'nin mutlak deerinin belirlenmesi (Sonu: 11.90965994) (AbsVctC) SHIFT Abs SHIFT VCT 3 (Vct) 3 ( C) =

rnek: A=(-1 0 1) ve B=(1 2 0) vektrleri tarafndan oluturulan ann byklnn ve A ve B'ye dik olan 1 vektrnn byklnn belirlenmesi. (Sonu: 108.4349488)

13

cos = (A.B)/IAI IBI

cos -1 (A.B)/ IAI IBI haline

dnr,

A ve B'ye dik olan 1 vektrnn bykl: A X B / I A X B I

(3 boyutlu Vektr A) SHIFT VCT 1 (Dim) 1 (A) 3 = (Element girdisi) (-) 1 = 0 = 1 = AC (3 boyutlu Vektr B) SHIFT VCT 1 (Dim) 2 (B) 3 = (Element girdisi) 1 = 2 = 0 = AC (VctA VctB) SHIFT VCT 3 (Vct) 1 (A) SHIFT VCT 1 (Dot) SHIFT VCT 3 (Vct) 2 (B) = (Ans(AbsVctAxAbsVctB) ( SHIFT Abs SHIFT VCT 3 (Vct) 1 (A) x SHIFT Abs SHIFT VCT 3 (Vct) 2 (B) ) = (cos-1Ans ) (Sonu: 108.4349488) (VctAxVctB) SHIFT VCT 3 (Vct) 1 ( A) x SHIFT VCT 3 (Vct) 2 ( B) = (AbsVctAns) SHIFT Abs SHIFT VCT 3 (Vct) 4 (Ans) = (Sonu: ( -0.666666666 0.333333333 -0.66666666)) SHIFT VCT 3 (Vct) 4 (Ans) Ans =

Metrik evirmeler COMP Metrik evirmeler yapmak istediiniz zaman COMP levine girmek iin MODE tuuna basnz. COMP.....................................................................................MODE 1

Kolay ve abuk metrik birim evirileri yapmak iin toplam 20 farkl evirme ifti vardr. Mevcut evirme iftlerinin tam bir listesini grmek iin evirme iftleri Tablosuna baknz. Negatif bir deer girdiiniz zaman, onu parantez iaret-eri "(" ")" ile kapatnz. rnek: -31 selsius dereceyi Fahrenhayta evirmek iin ( (-) 31 ) SHIFT CONV 38 = (-31) C F -23.8

38,Selsiustan-Fahrenhayta evirme ifti numarasdr. evirme iftleri Tablosu NIST zel Basm 811 (1995) 'e gre yaplmtr.

14

Yaplacak evirme

Girilecek ift numaras

Yaplacak evirme

Girilecek numaras

ift

Bilimsel Sabitler

COMP

Bilimsel sabitleri kullanarak ilem yapmak istediinizde COMP levine girmek iin MODE tuuna basnz. COMP.....................................................................................MODE 1 htiyacnz olduunda abuk ve kolay bir ekilde bakabileceiniz,n boluktaki hz ve Planck'n sabiti gibi sk kullanlan toplam 40 bilimsel sabit numaras vardr. Aradnz bilimsel sabite karlk gelen numaray giriniz. Bu numara ekranda hemen grntlenir. Mevcut sabitlerin tam bir listesini grmek iin Bilimsel Sabit Tablosu'na baknz. rnek: 65 kg. arlndaki bir kiinin toplam enerjisinin belirlenmesi. (E=mc2 =5.841908662 x 1018) 65 CONST 28 x2 = 65Co2 5.84190866218

Bilimsel Sabit Tablosu ISO Standart verileri (1992) ve CODATA tavsiyeli (1998) deerleri esas alnarak oluturulmutur.a

15

Seilecek sabit Proton arl (mp) Ntron arl (mn) Elektron arl (me) Miyon arl (m) Bohr yarap (a0) Planck sabiti (h) Nkleer magneton (N) Bohr magneton (B) Planck sabiti, kaldrlm () nce-yap sabiti (a) Klasik elektron yarap(re) Compton dalga boyu (c) Proton gyromanyetik oran() Compton proton dalga boyu (cp) Compton ntron dalga boyu ( cn) Rydberg sabiti ( R) Atomik arlk birimi ( u) Proton manyetik momenti (p) Elektron manyetik momenti (e) Ntron manyetik momenti (n) Miyon manyetik momenti () Faraday sabiti (F) Element yk ( e) Avogadro says (NA) Boltzmann sabiti (k)

Girilecek sabit numaras 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Seilecek sabit Molar ideal gaz hacmi (Vm) Molar gaz sabiti (R) Boluktaki k hz (C0) lk radyasyon sabiti (C1) kinci radyasyon sabiti (C2) Stefan-Boltzmann sabiti () Elektrik sabiti (0) Manyetik sabit (0) Manyetik ak kuantumu (0) Standart yer ekimi ( g) letkenlik kuantumu (G0) Boluun karakteristik empedans (Z0) Selsius scakl ( t ) Newtonun yer ekimi sabiti (G) Standart atmosfer (atm)

Girilecek sabit numaras 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

G Kayna Kullanmanz gereken pil eidi,hesap makinenizin numarasna baldr. fx-991MS

16

K YNL G sistemi aslnda iki g kaynana sahiptir :bir solar hcresi ve bir G13Tip (LR44) dme pili. Normalde, hesap makineleri sadece parlak k ak olduunda alabilen bir solar hcreye sahiptirler. Ancak;K YNL G sis-mi, ekran okuyabilecek k olduu mddete hesap makinenizi kullanmanz salar. Pillerin deitirilmesi Aadaki belirtiler den herhangi biri pilinizin zayfladn ve deitirilmesi gerektiini gsterir. Ekran figrleri bulanktr ve az kl alanlarda okunmas zordur. ON tuuna bastnzda ekranda hibir ey grnmez.

Pili deitirmek iin Vida 1. Arka kapa tutan be viday kaldrnz ve daha sonra kapa aldrnz. 2. Eski pilleri karnz. 3. Kuru , yumuak bir bezle yeni pilin kenarlarn siliniz. + taraf ste gelecek biimde(ki bunu grebilirsiniz) pili yerletiriniz. 4. Arka kapa yeniden taknz ve be vida ile sklatrnz. 5. Makineyi amak iin ON tuuna basnz. Bu basama atlamadnzdan emin olun. fx-570MS Bu hesap makinesi tek G13 Tip (LR44) dme pili ile alr.

Vida

Pillerin deitirilmesi Ekrandaki bulank figrler pil gcnn zayfladna iaret eder. Pil zayfladnda hesap makinesi kullanlmaya devam edilirse makine hatal ilem yapabilir. Ekran figrleri bulanklatnda mmkn olduunca abuk pilleri deitiriniz. Pillerin deitirmek iin 1. Gc kapamak iin SHIFT OFF tularna basnz. 2. Pil kapan tutan vidalar ve daha sonra pil kapan kaldrnz. 3. Eski pili karnz. 4.Kuru, yumuak bir bezle yeni pilin kenarlarn siliniz. + taraf ste gelecek biimde(ki bunu grebilirsiniz) pili yerletiriniz. 5. Arka kapa yeniden taknz ve be vida ile sklatrnz. 6. Gc (makineyi) amak iin ON tuuna basnz.

Vida

Otomatik kapama Yaklak alt dakika hi bir ilem yapmazsanz hesap makinesi otomatik olarak kapanr. Eer bu olursa, gc makineyi tekrar amak iin ON tuuna basnz. zellikler G Kayna: fx-570MS: Tek G13 Tip dme pil (LR44) fx-991MS: Solar hcre ve bir G13 Tip dme Pil mr:

pil (LR44)

17

fx-570MS: Yaklak 9,000 saat srekli yanp snen gsterge ekran. Makine kapal olduu zaman yaklak 3 sene. fx-991 MS: Yaklak 3 sene (Hergn 1 saatlik kullanm). Boyutlar: 12.7 (H) x 78 (W) x 154.5 (D) mm (H) x 31/16 (W) x 61/16 (D) Arlk: Pil de dahil olmak zere 105 g (3.7 oz). G tketimi: 0.0002 W lem scakl : 0C ile 40C aras ( 32F ile 104 aras)

18