Burza mzgw Burza mzgw zaliczana jest do heurystycznych, czyli twrczych metod prognozowania.

Celem burzy mzgw jest znalezienie optymalnego rozwizania problemu, przy wykorzystaniu kreatywnoci oraz intuicji zespou uczestniczcego w projekcie. Rozwizanie otrzymane w wyniku ma charakter oryginalny. Twrc metody jest Alex Faickney Osborn, amerykaski menager, ktry opracowa j w latach 30-stych XX wieku. Burza mzgw ma charakter grupowy, a jej celem jest wygenerowanie moliwie duej ilo pomysw mogcych by rozwizaniem problemu postawionego przed grup. Proces przeprowadzenia burzy mzgw dzieli si na 3 podstawowe etapy: 1. przygotowanie 2. zebranie pomysw 3. ocena pomysw

I Etap Na pocztku przygotowa do przeprowadzenia burzy organizator powinien odpowiedzie sobie na szereg pyta: 1. Co bdzie celem pracy grupowej opartej na burzy mzgw? 2. Jakiej tematyki bdzie dotyczy spotkanie? 3. Kto powinien zosta zaproszony do pracy w grupie 4. Ile osb powinno uczestniczy w pracach grupy? 5. Kiedy i gdzie powinno si odby spotkanie grupy wykorzystujcej burz mzgw? Celem pracy zespou zawsze jest znalezienie innowacyjnego, niestandardowego rozwizania postawionego przed nim problemu. Problem powinien by okrelony w wystarczajco szerokich ramach, tak aby da pole do popisu uczestnikom. Zbyt wsko zakrelony problem moe negatywnie wpyn na jako zgaszanych pomysw. Z kolei zbyt szerokie okrelenie celu prowadzi do zgaszania propozycji nie majcych zwizku z tematem, a co za tym idzie marnotrawstwa czasu. Z celem projektu bezporednio zwizana jest tematyka spotkania. Definiowana jest ona bowiem przez problemy z ktrymi upora maj si uczestnicy. Zesp uczestniczcy w burzy mzgw powinien mie zrnicowany skad. Poza specjalistami w danej dziedzinie powinny w nim znale si rwnie osoby nie majce gbszej wiedzy na temat problemu. Osoby te maj wiksza moliwo swobodnego kojarzenia faktw, nie s bowiem skrpowane schematami mylenia narzucanymi przez wiedz fachow. Osoby bdce laikami w omawianej dziedzinie powinny stanowi okoo 1/3 grupy. Dodatkowo w jednej grupie nie powinno si umieszcza osb bdcych ze sob w

bezporedniej zalenoci hierarchicznej. Moe to bowiem wywoa uczucie skrpowania wrd uczestnikw i powstrzyma ich przed swobodnym wyraaniem wasnego zdania. Liczebno grupy nie powinna by zbyt maa, aby uzyska maksymaln liczb pomysw, ale i nie nazbyt dua tak aby dao si utrzyma porzdek pracy. Uznaje si, e optymalna liczebno grupy dla burzy mzgw to 6-10 osb. Burza mzgw powinna mie miejsce w godzinach porannych, kiedy umys jest najwiesze, lub tez popoudniow, lecz nie bezporednio po posiku. Optymalny czas pracy zespou to 30 min. Idealnym miejscem na przeprowadzenie burzy mzgw jest przestronna sala z tablic i stoami ustawionymi w ksztat litery U. II Etap Podczas 2 etapu uczestnicy burzy mzgw gromadz si o okrelonym czasie w wybranym wczeniej przez organizatorw miejscu i wsplnie staraj si wymyle rozwizanie przedstawionego problemu. Uczestnicy mog zosta uprzedzeni o temacie projektu kilka dni wczeniej, tak aby mieli czas na przygotowanie si do uczestnictwa, ale mog rwnie dowiedzie si o nim dopiero w momencie rozpoczcia prac. Wan rol podczas trwania burzy odgrywa moderator. Od niego zaley wprowadzenie czonkw zespou w rozwaany temat, a nastpnie motywowanie ich do jak najwikszej kreatywnoci. Gosu czonkom zespou udziela wycznie moderator. Ma to na celu zapewnienie porzdku prac, a take uniknicie sytuacji, w ktrej uczestnicy przekrzykuj si wzajemnie. Jednoczenie gos powinien zabiera tylko jeden czonek zespou. Dziki pracy grupowej umys ludzki stymulowany jest do kreatywnej pracy. Wane jest, aby na tym etapie nie komentowa, krytykowa czy poddawa ocenie jakiekolwiek pomysu. Moe to bowiem zaburzy pewno siebie uczestnikw, a co za tym idzie zablokowa wymylanie dalszych, niekonwencjonalnych rozwiza. Uczestnicy nie powinni by skrpowani adnymi ograniczeniami ani normami, jeeli chodzi o zgaszane pomysy. Moderator powinien zwraca baczn uwag na uczestnikw, pilnujc aby nie odnosili si do pomysw kolegw. Samemu rwnie nie powinien komentowa zgaszanych propozycji. Wszystkie pomysy powinny zosta zanotowane, najlepiej na tablicy tak aby wszyscy mogli je cay czas widzie. W miar upywu czasu zgaszane propozycje powinny stawa si coraz bardziej innowacyjne i wyszukane. Przyjmuje si, e podczas 30 minutowej sesji powinno zosta zgoszonych okoo 150 pomysw. III Etap W ostatniej fazie burzy mzgw naley przeprowadzi ocen zgoszonych propozycji zgoszonych przez zesp. Moe tego dokona sam zesp, np. poprzez metod kolorowych pinesek. W metodzie tej kady uczestnik otrzymuje kilkanacie pinesek. Nastpnie kady z czonkw grupy po kolei dostaje list pomysw. Przy pomysach, ktre podobaj mu si najbardziej przyczepia pinesk. Za najlepszy zostaje uznany ten pomys, przy ktrym przeczepiona zostaa najwiksza ilo pinesek. Metoda ta jednakowo rzadko wykorzystywana jest w praktyce. o wiele czciej do oceny propozycji powoywany jest specjalny zesp, skadajcy si z ekspertw w danej dziedzinie, albo z kadry zarzdzajcej

firmy. Zesp ten dokonuje oceny jakoci projektw pod ktem efektywnoci i realnoci, a take wybiera propozycj, ktra zostaje zrealizowana

Wady i zalety Do zalet metody burzy mzgw zaliczy naley bez wtpienia: wiksz efektywno grupy ni pojedynczo pracujcych jednostek, sprzyjanie lepszemu wykrywaniu bdw w grupie, wystpowanie wikszej obiektywizacji wynikw w grupie, sprzyjanie wikszej twrczoci, wikszy stopie humanizacji pracy w grupie, nauka wsppracy i wspdziaania uczestnikw grupy.

Natomiast wadami tej metody s: lk przed cudz ocen wasnych pomysw\ zachodzi spadek indywidualnej motywacji nie mona mwi jednoczenie trudno jednoczenie przetwarza dane o cudzych pomysach i generowa wasne; wystpuje efekt nastpnego w kolejce spadek uwagi przykadanej do cudzej odpowiedzi i gorsze zapamitanie jej treci przez osoby, ktre same bezporednio po niej maj mwi Analiza przyczynowa

Pogbionym etapem badania wskanikw ekonomicznych jest analiza przyczynowa, w ktrej dy si do ustalenia wpywu okrelonych czynnikw na powstanie odchyle ujawnionych w toku analizy porwnawczej. Chodzi tu zatem o: - okrelenie czynnikw oddziaujcych na objty badaniem wskanik ekonomiczny, - obliczenie wielkoci wpywu poszczeglnych czynnikw na odchylenia wynikajce z uprzednich porwna. Okrelenie czynnikw, ktre oddziauj na ksztatowanie si wskanikw ekonomicznych , nastpuje w drodze rozumowania logicznego, opartego na obserwacji faktycznego przebiegu procesw gospodarczych oraz znajomoci ich treci ekonomicznej. Obliczenie wpywu poszczeglnych czynnikw na badane odchylenia wskanikw ekonomicznych prowadzi do przeksztacenia odchylenia oglnego w kilka odchyle czstkowych. Suma odchyle czstkowych powinna tworzy odchylenie oglne. Wrd ogu metod analizy przyczynowej na szczeglne wyrnienie zasuguj dwie, rnice si jakby kracowo odmiennymi cechami, a mianowicie:

- metoda kolejnych podstawie, - metoda funkcyjna. Metoda kolejnych podstawie moe by stosowana w ujciu rozwinitym (nazwanym metod podstawie acuchowych) lub uproszczonym (nazwanym metod rnicowania). Metoda podstawie acuchowych polega na kolejnym zastpowaniu poszczeglnych elementw bazowych danymi rzeczywistymi i ustalaniu odchyle czstkowych na podstawie wyksztacajcych si iloczynw skorygowanych. Suma tych odchyle odpowiada powinna odchyleniu oglnemu. Ujcie uproszczone tej metody to metoda rnicowania, polegajca na uwzgldnieniu w kolejnych podstawieniach , jedynie rnic midzy wielkoci bazow a rzeczywist. Podstawow wad omawianej metody ( w obydwu odmianach) jest to, e w zalenoci od przyjtej kolejnoci podstawie otrzymywane s rne odchylenia czstkowe. Im bardziej zoony jest badany wskanik, to znaczy im wicej rozpatrywanych jest czynnikw ksztatujcych wskanik, tym wicej moe by rnobrzmicych wynikw (ustalanych odchyle czstkowych). Inne metody analizy przyczynowej, w tym metoda funkcyjna, maj t wyszo nad metod kolejnych podstawie, e uzyskiwane odchylenia czstkowe s jednobrzmice bez wzgldu na dokonan kolejno podstawienia czynnikw. Metoda funkcyjna polega na ustaleniu wskanikw zmiennoci poszczeglnych czynnikw, a nastpnie wykorzystaniu ich do odpowiedniego przeliczenia bazowej wielkoci badanego wskanika.