Pietro Pomponazzi (1462-1525): Tractatus de immortalitate animae (1516); De naturalium effectuum causis sive de Incantationibus (J 520); Libri quinque

de fato, de libero arbitrio et de praedestinatione (1520). Petri Pomponatii Mantuani, Libri quinque de Fato, de libero Arbitrio et de Praedestinatione, Ed. Richard Lemay, Antenore, Padova, 1957. SEIS POSICIONES LIBRE ALBEDRO (SECT AE) EN TORNO A LA PROVIDENCIA, EL DESTINO Y EL

1) SECTA ATHEORUM: negaverint esse divinam providentiam quondam (desde el momento en que) Deus nihil est ... (Digoras, Protgoras?) (De fato, I1, 1,8).
2) SECTA EPICUREORUM:

Dii (dei) esse affirmaverint, eos tamen alia a seipsis curare vel gubernare negaverunt, existimantes eos qui talia curant esse negociosos (atareados, ajetreados) vel in continuo laborare et poena, quare (por lo que) infelices esse ... (De fato, I1, 1, 8) 3) SECTA PLATONIS ET ARISTOTELIS, SECUNDUM CHALCIDIUM ET CICERONIS: providentiam divinam tantum se extendere usque ad lunam inclusive; de corruptilibus vero, qualia sunt quae infra lunam continetur, divinam providentiam se intromittere negaverunt... Los entes sublunares estaran aqu sujetos a la contingencia y a la autodeterminacin humana (De fato, I1, 1, 11-21).
4) SECTA ARISTOTELIS SECUNDUM ALEXANDRUM, THEMISTIUM, AVERROIM ET IPSUM AUTOREM Dii ipsi corpora caelestia gubernant et eorum providentiam habent ... in universali ... (no in particulariy. Impium etiam videtur quod Deus singularia non cognoscat quonian sic auferuntur (suprimen) praemia et poenae, oraciones et deprecationes: quis enim praemiabit vel aliquem puniet is eum non cognoscit? (De fato, II. 1, 23-24).

5) SECTA CHRISTIANORUM (providencia + libre albedro): Opinio igitur fidei catolicae, secundum quod existimo, haec esto Deus cunctorum tam caducorum quam non caducorum, tam in singulari quam in universali, tam casualium quam non casualim providentiam certissimam et infallibilem habet, nihilque est vel fui! vel erit vel poterit esse de quo scientiam Deus non habet et providentiam; et cum hoc toto stat liberum arbitrium .... Certissima etiam est sua scientia de futuro non qua futurum est, sed ut est ... , quoniam sua aeternitati continet et circuit (abarca, engloba) omnen temporis differentiam (De fato, II, 6, 1). Differt enim a prima, quoniam negat Deum esse. Differt a secunda, quonian negat Deus providentiam habere; differt a tertia, quonian negat apud tertiam non habet Deus providentiam de sublunaribus; differt a quarta, quondam (puesto que) secundum quartam etsi Deus habet providentiam de sublunaribus, non tamen in singulari sed tantum in universali; differt a sexta, quoniam stantibus illis conditionibus non potest esse liberum arbitrium
6) SECTA STOICORUM:

Providentia Dei tam in singulari quam in universali sine

libero arbitrio