Nguyn Du (1765 1820) qu Thng Long, tn ch T Nh, hiu l Thanh Hin.

n. ng sinh ra trong mt gia nh qu tc v sng trong x hi phong kin mt x hi thi nt, suy thoi. Chnh v th m ng c dp hiu bit v li sng phong lu xa hoa ca gii qu tc phong kin v c iu kin di mi kinh s. ng c tip thu truyn thng hc tp v sng tc ca c gia nh, to cho ng vn hc vn Nho hc uyn thm, li sng tao nh, khin ng hiu r v tng lp phong kin . Truyn Kiu cn c tn on Trng Tn Thanh l mt trong nhng sng tc chnh ca ng. Bn cnh Ni Thng Mnh l mt on trch th hin kh r ti nng ngh thut c o, ci nhn vt thi i v c bit tinh thn nhn o mi m ca i thi ho nguyn Du. on trch ch vn vn hai mi cu, t cu 1229 n cu 1248, cho thy tm trng au n, ti nhc, ni c n, thng thn trch phn v thc su sc v thn phn bt hnh ca Thy Kiu chn lu xanh. T lc gia nh gp bin c, phi bn mnh chuc cha, trao duyn li cho em l Thy Vn, Kiu tri qua 15 nm lu lc, trong 15 nm y, Kiu gp phi bao s lc la nhng ln Thy Kiu b la au n nht c l l ln nng b M Gim Sinh la bn n lu xanh. N l bc ngot b ngang cuc i Thy Kiu r sang mt hng khc. Ri vo tay T B, Kiu rt dao nh t t nhng khng thnh. lu Ngng Bch, Kiu li mc by S Khanh, b T B nh p ti bi. Tip l nhng thng ngy ch nhc nh ca nng trong vai tr k n - gi lng chi, em tm thn trong ngc trng ng ca mnh mua vui cho nhng k lm tin ho sc. Nhng ngy Thy Kiu chn lu xanh l nhng ngy nng v cng bun ti, tm trng ri bi nh t v ngh v thn phn, s ti nhc ca kip hng nhan.on trch c mt kt cu kh logic vi din bin tm trng v tr tru ca cuc i y bt hnh khi nghe nhng li c thoi ni tm dy au n : Khi tnh ru xun l g? cng l thi im m u cho nhng chui tm s ni kt, ngn ngang. Kiu ngh n thn phn mnh ri mnh li thng mnh xt xa Kiu xt xa cho chnh bn thn mnh. Vi nng, hin ti nh mt gic m cay ng khi nng snh vi qu kh. M u on trch Ni Thng Mnh l tm trng au bun, ti h n ch ca Thy Kiu phi nm tri trong chn lu xanh ca m T B: Bit bao bm l ong li, Cuc say y thng trn ci sut m. Dp du l gi cnh chim Sm a Tng Ngc ti tm Trng Khanh Bn cu u ca on trch cho ta thy r hnh nh li sng x b, nh nhp v thn phn b bng ca ngi k n chn lu xanh. Nguyn Du miu t tht sng ng bc tranh sinh hot chn lu xanh bng bt php c l tng trng. Trong chn lu xanh y Kiu phi tip khch mua vui cho bit bao ngi m nng khng th no nh c hay l m c, bi l mt iu rng hng ngy Kiu tip khch lng chi trin min sut m, sm a, ti tm nhng t ng y cho ta thy c s nhn nhp ca chn lu xanh , ni m T B n nn lm ra. Bng nhng hnh nh n d : bm l ong li, cuc say y thng, trn ci sut m v cc in tch in c: l gi cnh chim, Tng Ngc, Trng Khanh ch chung cho loi khch lng chi phong lu ND cho thy tnh cnh ca TK tuy sng trong cnh lu xanh tng nh thanh tao, phong nh nhng thc cht ch l gi to, hng ngy K phi lm cng vic nh nhuc, tip cc loi khch n mua vui. iu ny cho ta thy r hn v ni bt hnh v tnh cnh tr tru ca TK. Bt php c l gip ND khng trnh n s phn thc t ca TK m vn gi c chn dung cao p ca nng. Qua ta thy c thi trn trng, cm thng ca tc gi i vi nhn vt. ND ti hin ci hon cnh ca Thy Kiu bng nhng s i lp nghit ng: mt bn l nc mt Thy Kiu mt bn l nhng cn say, trn ci trin min. Do vy bn cu th u, mc d cha c miu t trc tip, ngi c vn thy Kiu ang b cun i trong mt cn lc v hnh, b buc vo cnh sng nh nhp ni nh cha. Hin thc nghit ng m nhn vt phi tri qua, h m thn phn b bng ca ngi k n. Nguyn Du m l ha cho cnh sng y bng mt th ngn ng c l rt ti tnh: c l theo thnh ng dn gian, c l theo in tch lm cho s hi tng kip sng n au ca Kiu tr nn tao nh hn. Bi v ch c hi tng mi din t ht sc sng chn tht ca ni tm nhn vt, mi th hin ng ni au, mi ni bt c phm gi v s chu ng giy v ng thng ca nhn vt. ng sau nhng cu th y l tm lng cm thng, trn trng m tc gi dnh cho Thy Kiu. Bn cu th u t ra mt tnh th ca tm trng. lu xanh c nhiu k n, h c th bnh thn coi vic lm ca mnh rt i bnh thng , tr tru thay Kiu li c mt nhn phm qu i cao p, mt tm hn trong trng, mt bng hoa t cnh sng m m trng r mn che bng nhin b nm vo bn nh, hai cu tip ni v tm trng ca Kiu trong nhng ngy ti nhc , ni ch , s p buc , y a m Kiu phi chu ng: Khi tnh ru, lc tn canh Git mnh mnh li thng mnh xt xa ni lu xanh y cuc say, trn ci th ch khi tnh ru lc tn canh Kiu mi c mt khong khc him hoi sng thc vi chnh mnh v cng l hon cnh Kiu tnh to nht i din vi con ngi mnh. Thi gian v khng gian tht vng lng nh gi ln ni nim xt xa. Nhp th c s thay i gia hai cu th trn t nhp 3/3 chuyn sang nhp 2/4/2. Hai ch git mnh kt hp vi cch ngt nhp y din t s bin i t ngt trong tm hn TK. Nng bng hong au xt trc thc ti ph phng v tr tri ch c mt mnh nng t xt xa, au n cho chnh s phn bi thng, on trng ca mnh. Git mnh ko ch l hnh ng bn ngoi ca nhn vt khi c mt s tc ng t ngt no ca mi trng bn ngoi. l ci git mnh t cm xc bn trong m nu ko c th Kiu cng ging nh tt c cc k n khc trong thanh lu ca T b. Kiu git mnh v nhn ra s tn ph thm hi v th xc v phm cch ca mnh chn lu xanh, s c n l loi ca mnh v s yu ui bt lc ca mnh trc bao nhiu s xu xa, cm by ang ba vy mnh m ko th chng . ip t mnh lp li ba ln trong mt cu th nh ting nc nghn ngo, tha thit ca TK thc c v phm gi, nhn cch, quyn sng bn thn cng l thc c nhn v quyn sng ca con ngi trong lch s phong kin m ND mun truyn ti n ngi c. i vi hai cu trn vi nhp th y ni ti nhc ca Kiu th nhng cu tip theo sau l nhng hi c di v, hi c ti sng va p thc ti tm ti a y: Khi sao phong gm r l Gi sao tan tc nh hoa gia ng Mt sao dy gi dn sng Thn sao bm chn ong chng by thn Mt c gi khu cc, ti sc vn ton, hin lnh oan trang ht mc. Mt c gi nho gia by gi tr thnh mt cnh hoa tan tc. S bin chuyn nhanh chng n mc chnh Kiu cng phi bng hong, sng st. Php i lp nh mt bin php ngh thut ch yu ton on trch v nht l trong hai cu ny cng tng thm gi tr biu cm. N to nn s so snh i lp gia hai qung i, hai thi gian, hai tnh cm. Cp t i lp ch thi im: Khi sao / gi sao to nn cm gic t ngt ca s thay i trong mt khong thi gian khng my cch bit. Chnh v iu ny lm vt thng ca Kiu nhc nhi, au n nh o su thm vo ni xt xa, t ti ca Kiu. Qu kh hin v i lp vi thc ti mt cch khc lit, Kiu hi tng li nhng thng nm m m trng r mn che th lp tc thc ti ph phng li hin ln r nt hn gp bi, t phong gm din t mt s bnh yn, m m trong qu kh i lp gay gt vi t tan tc trong cu th ni v hin ti nh ci thc trng ph phng bao trm vi chn qu kh m p. Php so snh nh hoa gia ng cng lm ni bt s i lp tuyt i gia qu kh v thc ti, gia c nhn v hon cnh. Cm t bm chn ong chng v dy gi dn sng l nt sng to v cch dng t ca Nguyn Du, nhn mnh c so snh theo mc tng tin cho ta thy s vi dp, ch p m Kiu phi gnh chu. Cc cu hi tu t y c ND s dng nhm lm r hn s au n, ch ca Kiu trc thc ti ph phng, tn nhn.

Hai cu th day dt mt ting th di tuyt vong ca mt c gi vn ti sc hn ngi, kht khao hnh phc nhng by gi chn ngn tt c: Mc ngi ma S my Tn Nhng mnh no bit c xun l g? Sng trong cnh lu xanh sut ngy phi mua vui cho ngi khc hnh h bn thn mnh, lp i lp li hng ngy ai cng s thy chn chng mun b b tt c v Kiu cng vy. S i lp gia ngi khch lng chi (s nhiu) vi chnh mnh Kiu (s t) nh th hin tt cng ni c n ca nng. T ''xun'' y ch nim vui c hng hnh phc la i nhng vi TK sng lm v khp ngi ta th lm g cn c ma xun, ch thy trong l s nhc nh, l loi, tr tri v c n ca cuc i ngi k n mua vui. T ''mc'' y li ch s bt lc, mc cho mi th mun ti u th ti, dn vt nng n ay nghin ca TK nhng khng lm sao khc c. i phen gi ta hoa k Na rm tuyt ngm bn b trng thu Cnh no cnh chng eo su Ngi bun cnh c vui u bao gi i phen nt v cu th Cung cm trong nguyt nc c di hoa Vui l vui gng ko l Ai tri m , mn m vi ai. Bc tranh thin nhin ti p hin ln, c c: phong hoa tuyt nguyt, cnh p bn ma hi t vo ni y, gi xun vi vu thi, hoa h ua nhau khoe sc ngt hng, trng thu sng vng vc, tuyt ng ph kn c lu tt c u rt thc, rt sinh ng nh v nn bc tranh y mu sc, m thanh ca lu xanh v trong c nhng th vui ca con ngi: cm k thi ha cng t im cho bc tranh y thm phn nhn nhp, sng ng hn bao gi ht. Nhng nu ln nhng cnh thin nhin p , tao nh, nn th y li nh mt s giu ct, ma mai, chua cht. V d ngy trang kho n my, cng khng th che y ni ci bn cht nh nhp, bn thu bn trong ca chn bun tht bn ngi. on th v th ng thi hng vo tm trng Kiu: Kiu lun phi tch mnh thnh hai na: mt con ngi b ngoi vui gng, gi to v mt con ngi thc, sng xt xa mi lc canh tn. Cnh khng th vui v lng ngi nng tru ni t ti.. Khi gi ta hoa k, khi cung cm thi ha, lc no ni au cng dng y v nghn trong lng nng. thc v nhn phm mt khi tri dy l li b giy xo, khin nng khng ngui b bng, nhc nh v thn phn. Hai t i phen c lp li trong tm cu th cng th hin r hn l mt ni au thng trc, cha lc no thi dn vt Kiu. Ni su ca Kiu lan ta sang cnh vt : Cnh no cnh chng eo su Ngi bun cnh c vui u bao gi Bng s thng cm l lng, v bng ti nng k diu, ND vit nn hai cu th hay nht gia ngoi cnh v tm cnh, gia cnh v tnh. T mt trng hp c th, th ND vn ti tm ph qut, tr thnh chn l ca mi thi. C th ni hai cu th l nh im ca on trch v n gt t c su sc hn bao gi ht ni tm ca nhn vt t lan ta sang cnh vt mt cch tht t nhin v hp l. Ni bun ca TK c dng ln, nh sng cn trin min khng bao gi dt, n c khuy ng bn trong su thm con ngi Kiu ri n mt lc no , tc nc v b, n dng ln cun cun nh ng vo ni lng, cm xc ca TK, khin cho mi vt qua ci nhn ca nng u tr nn u bun, tm ti, nhum mu tang thng. Vui l vui gng ko l Ai tri m mn m vi ai? Hai cu th cui l ni lng ca TK c ND th hin mt cch tinh t, c o m tm s ny, tm trng ny, Kiu ca Thanh Tm ti nhn khng h c c. T vui gng ni ln tt c s lc lng, c c cng l s mu thun, b tc khng li thot ca Kiu trc hon cnh. Sng trong cnh nh nhp, phi tip khch lng chi, tri qua nhng cn say, trn ci quanh nm sut thng, phi l li l iu bt c d, Kiu khng bao gi mun thm ch khng bao gi c th tng tng c cuc i mnh li bi kch nh th. Gia chn lu xanh m ng tin ln ngi, c bao k n ri i, ci cn li sau cng vi Kiu ch l s r ri, au n c v th xc v tm hn th lm g c ai l tri k, c ai mn m nhng trong su thm ci lng, Kiu vn lun mong ngng mt tm lng, mt ngi hiu mnh. Mt ln na ngn ng na trc tip li khin cho cu th c nhng lp ngha su sc kt hp cu hi tu t y st xa cay ng cho thy phm cht tt p ca TK giu lng t trng, coi trng phm gi v mun sng mt cuc sng bnh yn, trong sch. on trch Ni Thng Mnh th hin kh hon chnh s phn, tnh cch ca TK. Th hin tp trung t tng nhn vn ca tc gi: cm thng trc bi kch ca K, khng nh nhn cch p ca nng v khng nh s thc v nhn phm v s thc c nhn.Th hin ni thng mnh ca TK, ND cng th hin c ngh thut miu t ni tm nhn vt vi ngn ng na trc tip, li tc gi v nhn vt nh ha vo nhau to nn s ng cm gia tc gi-nhn vt- ngi c.