STAROSNA PENZIJA

Uslovi za sticanje prava Da bi osiguranik stekao pravo na starosnu penziju potrebno je da, istovremeno, ispuni uslove u pogledu: - godina ivota i - staa osiguranja. Zakonom o izmenama i dopunama Zakona o penzijskom i invalidskom osiguranju (koji je stupio na snagu 1. januara 2011. godine) promenjeni su uslovi za ostvarivanje prava na starosnu penziju. Pravo na starosnu penziju stie osiguranik kada navri: 65 godina ivota (mukarac), odnosno 60 godina ivota (ena) i najmanje 15 godina staa osiguranja ili 40 godina staa osiguranja (mukarac), odnosno 38 godina staa osiguranja (ena) i najmanje 58 godine ivota ili 45 godina staa osiguranja (mukarac i ena), bez obzira na godine ivota. Ova odredba e se u potpunosti primenjivati tek od 2023. godine, jer je Zakonom propisan prelazni period u kome e se ti, izmenjeni, uslovi uvoditi postupno. Prelazni period Zakonom je predvien prelazni period u kome se pravo na starosnu penziju stie pod sledeim uslovima: 1) u 2011. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 53 godine i etiri meseca ivota (mukarac), odnosno 35 godina staa osiguranja i najmanje 53 godine ivota (ena); 2) u 2012. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 53 godine i osam meseci ivota (mukarac), odnosno 35 godina staa osiguranja i najmanje 53 godine ivota (ena); 3) u 2013. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 54 godine ivota (mukarac), odnosno 35 godina i etiri meseca staa osiguranja i najmanje 53 godine i etiri meseca ivota (ena); 4) u 2014. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 54 godine i etiri meseca ivota (mukarac), odnosno 35 godina i osam meseci staa osiguranja i najmanje 53 godine i osam meseci ivota (ena);

5) u 2015. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 54 godine i osam meseci ivota (mukarac), odnosno 36 godina staa osiguranja i najmanje 54 godine ivota (ena); 6) u 2016. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 55 godina ivota (mukarac), odnosno 36 godina i etiri meseca staa osiguranja i 54 godine i est meseci ivota (ena); 7) u 2017. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 55 godina i etiri meseca ivota (mukarac), odnosno 36 godina i osam meseci staa osiguranja i najmanje 55 godina ivota (ena); 8) u 2018. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 55 godina i osam meseci ivota (mukarac), odnosno 37 godina staa osiguranja i najmanje 55 godina i est meseci ivota (ena); 9) u 2019. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 56 godina ivota (mukarac), odnosno 37 godina i etiri meseca staa osiguranja i najmanje 56 godina ivota (ena); 10) u 2020. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 56 godina i est meseci ivota (mukarac), odnosno 37 godina i osam meseci staa osiguranja i najmanje 56 godina i est meseci ivota (ena); 11) u 2021. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 57 godina ivota (mukarac), odnosno 38 godina staa osiguranja i najmanje 57 godina ivota (ena); 12) u 2022. godini, 40 godina staa osiguranja i najmanje 57 godina i est meseci ivota (mukarac), odnosno 38 godina staa osiguranja i najmanje 57 godina i est meseci ivota (ena). Sniavanje starosne granice Starosna granica se sniava, osiguraniku kome se sta osiguranja rauna sa uveanim trajanjem (beneficirani sta), zavisno od stepena uveanja staa za po jednu godinu, i to: 1) za svakih pet godina provedenih na radnom mestu, odnosno poslu na kome se efektivno provedenih 12 meseci rauna u sta osiguranja kao 14 meseci; 2) za svake etiri godine provedene na radnom mestu, odnosno poslu na kome se efektivno provedenih 12 meseci rauna u sta osiguranja kao 15 meseci; 3) za svake tri godine provedene na radnom mestu, odnosno poslu na kome se efektivno provedenih 12 meseci rauna u sta osiguranja kao 16 meseci; 4) za svaku jednu godinu i est meseci provedenih na radnom mestu, odnosno poslu na kome se efektivno provedenih 12 meseci rauna u sta osiguranja kao 18 meseci.

Starosna granica se moe sniziti do 53. godine ivota, a osiguranicima koji rade na poslovima na kojima se efektivno provedenih 12 meseci rauna u sta osiguranja kao 18 meseci, do 50. godine ivota. Radna mesta, odnosno poslovi na kojima se sta osiguranja rauna sa uveanim trajanjem su utvreni Pravilnikom o radnim mestima odnosno poslovima na kojima se sta osiguranja rauna sa uveanim trajanjem ("Slubeni glasnik RS", br. 105/03, 126/04, 93/05, 3/07, 8/07, 56/07, 23/08 i 49/10). Prelazni period Zakonom je predvien prelazni period u kome se starosna granica moe sniavati najvie do: 1) u 2011. godini - 53 godine i etiri meseca ivota; 2) u 2012. godini - 53 godine i osam meseci ivota; 3) u 2013. godini - 54 godine ivota; 4) u 2014. godini - 54 godine i etiri meseca ivota i 5) u 2015. godini - 54 godine i osam meseci ivota. Ostvarivanje i korienje prava Pravo na starosnu penziju ostvaruje se posle prestanka osiguranja, osim za osiguranike koji obavljaju delatnost u skladu sa zakonom kojim se ureuje rad privatnih preduzetnika koji pravo na starosnu penziju mogu ostvariti ispunjenjem uslova za sticanje prava na starosnu penziju. Starosna penzija se isplauje od dana ispunjenja uslova, ako je zahtev podnet u roku od est meseci od dana ispunjenja uslova propisanih za sticanje prava, odnosno od dana prestanka osiguranja, a ako je zahtev podnet po isteku tog roka, od dana podnoenja zahteva i za est meseci unazad. Korisnik starosne penzije se moe zaposliti, odnosno otpoeti da obavlja samostalnu, odnosno poljoprivrednu delatnost. Po prestanku tog zaposlenja, odnosno obavljanja te delatnosti, osiguranik ima pravo na ponovno odreivanje visine penzije, pod uslovom da je (po tom osnovu) bio osiguran najmanje godinu dana.

Visina starosne penzije odreuje se prema sledeoj formuli: VP=LB x OB VP - visina penzije (starosne) LB - lini bodovi OB - opti bod (vrednost) Lini bodovi utvruju se mnoenjem linog koeficijenta i penzijskog staa osiguranika. LB = LK x PS LK - lini koeficijent osiguranika PS - penzijski sta osiguranika Lini godinji koeficijent izraunava se tako to se ukupna zarada osiguranika, iz svake kalendarske godine, stavlja u odnos sa prosenom godinjom zaradom u Republici za istu kalendarsku godinu iz koje je uzeta zarada. LGK = UZO / PRZR LGK - lini godinji koeficijent UZO - ukupna zarada osiguranika PRZR - prosena zarada zaposlenih u Republici