S ra

i v pht tri n c a Tri t h c Mc - Lnin

Tri t h c Mc - Lnin ra i t n a cu i th k XIX v pht tri n cho n ngy nay. T khi ra i, tri t h c Mc - Lnin t o ra m t cu c cch m ng trong l ch s tri t h c v tr thnh th gi i quan, ph ng php lu n c a ho t ng nh n th c c ng nh ho t ng th c ti n c a con ng i. 1. Nh ng i u ki n l ch s c a s ra i tri t h c Mc Nhn chung, c hai ngu n g c ra i c a tri t h c l ngu n g c tri th c v ngu n g c x h i. i v i tri t h c Mc th ngu n g c ra i bi u hi n thnh cc i u ki n sau: 1.1. i u ki n kinh t - x h i 1.1.1. S c ng c v pht tri n c a ph i u ki n cch m ng cng nghi p

ng th c s n xu t t b n ch ngh a trong

Vo nh ng n m 40 c a th k XIX do tc ng c a cu c cch m ng trong cng nghi p lm cho l c l ng s n xu t pht tri n m nh m . Ph ng th c s n xu t t b n ch ngh a c c ng c v ng ch c v tr thnh xu th pht tri n c a n n s n xu t x h i. N c Anh hon thnh cu c cch m ng cng nghi p v tr thnh c ng qu c cng nghi p. Php, cu c cch m ng cng nghi p ang i vo giai o n hon thnh. S pht tri n c a l c l ng s n xu t lm cho quan h s n xu t t b n c c ng c t o ra c s kinh t cho x h i t b n pht tri n km theo mu thu n x h i cng thm gay g t v b c l ngy cng r r t; s phn ha giu ngho t ng ln, b t cng x h i t ng. Nh ng xung t gi a giai c p v s n v i t s n pht tri n thnh nh ng cu c u tranh giai c p. 1.1.2. S xu t hi n c a giai c p v s n trn v i l ch s

Giai c p v s n v giai c p t s n ra i v l n ln cng v i s hnh thnh v pht tri n c a ph ng th c s n xu t t b n ch ngh a. Khi ch t b n ch ngh a c xc l p, giai c p t s n tr thnh giai c p th ng tr x h i, giai c p v s n tr thnh b tr th mu thu n gi a v s n v i t s n v n mang tnh i khng pht tri n tr thnh nh ng cu c u tranh giai c p. Cu c kh i ngh a c a th d t thnh ph Ling (Php) n m 1831 tuy b n p nh ng l i bng n ti p vo n m 1834. Anh c phong tro Hi n ch ng vo cu i nh ng n m 30 c a th k XIX, l phong tro cch m ng to l n c tnh ch t qu n

chng v c hnh th c chnh tr . N Xildi mang tnh giai c p.

c n i ln phong tro

u tranh c a th d t

Trong hon c nh l ch s , giai c p t s n khng cn ng vai tr l giai c p cch m ng. Anh, Php giai c p t s n tuy n m quy n th ng tr , l i ho ng s tr c cu c u tranh c a giai c p v s n nn khng cn l v tr tin phong trong qu trnh c i t o dn ch nh tr c. Cn giai c p t s n c ang l n ln trong lng x h i phong ki n, v n khi p s b o l c cch m ng khi nhn vo t m g ng Cch m ng t s n Php 1789, nay l i thm s hi tr c s pht tri n c a phong tro cng nhn c. V v y, giai c p v s n xu t hi n trn v i l ch s v i s m nh xo b x h i t b n v tr thnh l c l ng tin phong trong cu c u tranh cho n n dn ch v ti n b x h i. Nh v y, th c ti n x h i, nh t l th c ti n c a phong tro u tranh c a giai c p v s n i h i ph i c soi sng b i m t h th ng l lu n, m t h c thuy t tri t h c m i. H c thuy t ph i xu t hi n nh h ng phong tro u tranh nhanh chng t c th ng l i. S xu t hi n c a giai c p v s n trn v i l ch s v phong tro u tranh c a h t o ra ngu n t li u qu bu v th c ti n x h i Cc Mc v Ph. ngghen khi qut xy d ng nh ng quan i m tri t h c. 1.2. Ngu n g c l lu n v ti n 1.2.1. Ngu n g c l lu n xy d ng h c thuy t c a mnh ngang t m v i tr tu nhn lo i, Cc Mc v Ph. ngghen k th a nh ng thnh t u trong l ch s t t ng nhn lo i. Tri t h c c v i hai nh tri t h c tiu bi u Hghen v Phoi b c l ngu n g c tr c ti p c a tri t h c Mc. Cc Mc v Ph. ngghen t ng l nh ng ng i theo h c tri t h c Hghen v nghin c u tri t h c Phoi b c. Qua , hai ng nh n th y: Tuy h c thuy t tri t h c c a Hghen mang quan i m c a ch ngh a duy tm nh ng ch a ng ci h t nhn h p l c a php bi n ch ng. Cn h c thuy t tri t h c Phoi b c tuy cn mang n ng quan ni m siu hnh nh ng n i dung l i th m nhu n quan i m duy v t. Cc Mc v Ph. ngghen k th a h t nhn h p l c a Hghen v c i t o, l t b ci v th n b xy d ng nn l lu n m i c a php bi n ch ng. Hai ng k th a ch ngh a duy v t c a Phoi b c, kh c khoa h c t nhin

ph c tnh siu hnh v nh ng h n ch l ch s khc c a n xy d ng nn l lu n m i c a ch ngh a duy v t. T t o ra c s hai ng xy d ng nn h c thuy t tri t h c m i, trong ch ngh a duy v t v php bi n ch ng th ng nh t m t cch h u c . Vi c k th a v c i t o kinh t chnh tr h c v i nh ng i bi u xu t s c l A.Smt v .Ricc khng nh ng l ngu n g c xy d ng h c thuy t kinh t m cn l ti n lu n hnh thnh quan i m tri t h c.

Ch ngh a x h i khng t ng Php v i nh ng i bi u n i ti ng nh Xanh Ximng v S.Phuri l m t trong ba ngu n g c l lu n c a tri t h c Mc. Cc Mc v Ph. ng ghen k th a nh ng quan i m ti n b c a ch ngh a x h i khng t ng Php (quan i m v vai tr c a n n s n xu t trong x h i, quan i m v s h u v.v...) v kh c ph c tnh khng t ng thi u i u ki n l ch s c th c a n xy d ng nh ng quan i m duy v t l ch s . V v y, khi tm hi u ngu n g c l lu n c a tri t h c Mc c n tm hi u khng ch trong tri t h c c m trong c ch ngh a x h i khng t ng Php v kinh t chnh tr h c Anh. 1.2.2. Ti n khoa h c t nhin Gi a tri t h c v i khoa h c ni chung v khoa h c t nhin ni ring c m i quan h kh ng kht. S pht tri n c a t duy tri t h c ph i d a trn c s tri th c do cc khoa h c c th em l i. V th , m i khi trong khoa h c c nh ng pht minh mang tnh ch t v ch th i i th t o ra s thay i c a tri t h c. Trong nh ng n m u c a th k XIX, khoa h c t nhin pht tri n m nh v i nhi u pht minh quan tr ng: nh lu t b o ton bi n ha n ng l ng, Thuy t t bo, thuy t ti n ha. Nh ng pht minh khoa h c v ch ra m i lin h th ng nh t gi a nh ng s v t, gi a cc hnh th c v n ng khc nhau trong tnh th ng nh t v t ch t c a th gi i, v ch ra tnh bi n ch ng c a s v n ng v pht tri n. ng th i lm b c l r tnh h n ch v s b t l c c a ph ng php t duy siu hnh v c a t t ng bi n ch ng c i c ng nh php bi n ch ng c a Hghen. T t ra m t yu c u trong t duy nhn lo i c n ph i xy d ng m t ph ng php t duy m i th t s khoa h c. V i nh ng pht minh c a mnh, khoa h c cung c p nh ng tri th c Cc Mc v Ph. ng ghen khi qut xy d ng php bi n ch ng duy v t. Nh v y, tri t h c Mc ra i nh m t t t y u l ch s khng nh ng v i s ng th c ti n

m cn v nh ng ti n

l lu n, x h i v khoa h c m nhn lo i t o ra.

2. Qu trnh hnh thnh v pht tri n tri t h c Mc - Lnin S hnh thnh v pht tri n tri t h c Mc - Lnin tr i qua m t qu trnh. Qu trnh tr i qua cc giai o n sau: Giai o n chuy n bi n t t ng c a Cc Mc v Ph. ng ghen t ch ngh a duy tm v dn ch cch m ng sang ch ngh a duy v t v c ng s n ch ngh a; giai o n hnh thnh nh ng nguyn l tri t h c duy v t bi n ch ng v duy v t l ch s ; giai o n C.Mc v Ph. ngghen b sung v pht tri n l lu n tri t h c; giai o n Lnin b o v hon thi n v ti p t c pht tri n tri t h c Mc. 2.1. Giai o n chuy n bi n t t ng c a Cc Mc v Ph. ng ghen t ch ngh a duy tm v dn ch cch m ng sang ch ngh a duy v t v c ng s n ch ngh a 2.1.1. S chuy n bi n t t ng c a Cc Mc

Cc Mc (5/5/1818 - 14/3/1883) sinh tr ng trong m t gia nh tr th c (b l lu t s ) thnh ph T rev , t nh Ranh, m t vng c nhi u nh h ng c a cch m ng t s n Php v o Kit l tn gio c tn. Nh ng nh h ng t t c a gio d c gia nh, nh tr ng v cc quan h x h i khc gip Cc Mc hnh thnh tinh th n nhn o v xu h ng yu t do. Ph m ch t khng ng ng c b i d ng v tr thnh nh h ng cho cu c i sinh vin v a Cc Mc t i ch ngh a dn ch cch m ng. C ng v th , trong tnh hnh lc , tri t h c Hghen v i tinh th n bi n ch ng cch m ng c a n c Cc Mc xem l chn l. Trong th i gian h c khoa Lu t tr ng i h c T ng h p Bc lin (1836 - 1841) ng say m nghin c u tri t h c, nh m gi i p v n gi i phng con ng i, th c hi n dn ch , v n t i t do. N m 1837 Cc Mc t p trung nghin c u tri t h c Hghen v tham gia nhm Hghen tr . Sau khi nh n b ng ti n s tri t h c (8/1841), Cc Mc chu n b vo gi ng d y tri t h c tr ng i h c v d nh xu t b n m t t p ch v i tn g i T li u c a ch ngh a v th n. Nh ng d nh khng c th c hi n v nh n c phong ki n Ph th c hi n chnh sch n p nh ng ng i dn ch cch m ng. ng v m t s ng i theo phi Hghen tr chuy n sang ho t ng chnh tr u tranh ch ng l i ch ngh a chuyn ch Ph ginh l i quy n t do dn ch ; nh d u b c ngo t quan tr ng trong t t ng c a ng. Nh v y lc ny, trong t t ng c a Cc Mc c s mu thu n gi a th gi i quan duy tm v i tinh th n dn ch cch m ng v v th n. Mu thu n b c u c gi i

quy t khi Cc Mc lm vi c bo Sng Ranh, y lc u l c ng tc vin sau tr thnh linh h n c a t bo v ng lm cho n tr thnh c quan ngn lu n c a phi dn ch cch m ng. Th c ti n u tranh bo ch lm cho t t ng dn ch cch m ng Cc Mc c n i dung r rng h n, l u tranh cho l i ch c a qu n chng lao ng. Lc ny t t ng c ng s n ch ngh a ch a c hnh thnh, ng u tranh b o v qu n chng ngho kh b t h nh d i tinh th n nhn o. V i tinh th n nhn o, ng t p trung ph phn cc chnh sch c a nh n c Ph , nh n c ch l c quan i di n ng c p c a nh ng l i ch c nhn. Trong qu trnh ph phn Cc Mc nh n th y ho t ng c a nh n c khng ph i l hi n thn c a tinh th n tuy t i nh Hghen ch ng minh. Nh v y, qua th c ti n, nguy n v ng mu n c t ngh a hi n th c, xc l p l t ng t do trong th c t gip Cc Mc hnh thnh khuynh h ng duy v t, nh n th y m t h n ch c a quan i m duy tm. Lc ny tinh th n dn ch cch m ng su s c khng dung h p v i tri t h c duy tm t bi n. V th sau khi bo Sng Ranh b c m (1843), Cc Mc t cho mnh nhi m v duy t l i m t cch c ph phn quan ni m duy tm c a Hghen tr c h t v x h i v nh n c. ng vi t tc ph m gp ph n ph phn tri t h c php quy n c a Hghen ph phn ch ngh a duy tm c a Hghen. Trong khi th c hi n ph phn ng n ng nhi t ti p nh n quan i m duy v t c a tri t h c Phoi B c. Song v i tinh th n ph phn ng th y nh ng m t h n ch , nh t l vi c xa r i nh ng v n chnh tr nng h i c a Phoi B c. S ph phn su r ng tri t h c Hghen, vi c khi qut kinh nghi m l ch s cng v i nh h ng quan i m duy v t v nhn v n c a tri t h c Phoi B c t ng c ng m nh m xu h ng duy v t trong quan i m tri t h c c a Cc Mc. Cu i thng 10 - 1843, Cc Mc sang Pari. y, khng kh chnh tr si s c v ti p xc v i cc i bi u c a giai c p v s n d n n b c chuy n bi n d t khot quan i m c a ng sang ch ngh a duy v t v ch ngh a c ng s n. Trong bi bo l i ni u c a cu n sch gp ph n ph phn tri t h c php quy n c a Hghen, Cc Mc phn tch m t cch su s c theo quan i m duy v t ngh a v h n ch c a cu c cch m ng t s n ch l cu c cch m ng b ph n; ng th i ng kh ng nh, ch c cu c cch m ng do giai c p v s n th c hi n m i l cu c cch m ng tri t . Cc Mc nu r: Gi ng nh tri t h c th y giai c p v s n l v kh v t ch t c a mnh, giai c p v s n c ng th y tri t h c l v kh tinh th n c a mnh. V i bi bo ny v m t s bi bo khc ng trong t p ch Nin gim c - Php n m 1844 nh d u b c hon thnh qu trnh chuy n bi n l p tr ng, quan i m c a Cc Mc.

2.1.2. S chuy n bi n t t

ng c a Ph. ngghen

Ph. ngghen sinh ngy 28-11-1820, trong m t gia nh ch x ng s i t nh Ranh. Khi cn l h c sinh trung h c c thi c m ght s chuyn quy n v c on c a b n quan l i phong ki n. Vi c nghin c u tri t h c trong th i gian Bc lin, khi lm ngh a v qun s h ng ng i vo con ng khoa h c. Song, ch th i gian g n hai n m s ng Manchest (Anh) t ma thu 1842 khi nghin c u i s ng kinh t v chnh tr n c Anh, nh t l vi c tr c ti p tham gia phong tro cng nhn m i d n n b c chuy n c n b n trong th gi i quan c a ng sang ch ngh a duy v t v ch ngh a c ng s n. N m 1844 trn t p ch Nin gim c - Php, Ph. ngghen ng m t s bi bo: "B n th o gp ph n ph phn kinh t - chnh tr h c", "Tnh c nh giai c p cng nhn Anh". Cc tc ph m cho th y ngghen, qu trnh chuy n t ch ngh a duy tm v dn ch cch m ng sang ch ngh a duy v t bi n ch ng v ch ngh a c ng s n hon thnh. Qu trnh ny di n ra c l p v i Cc Mc. Trong cc bi bo ny, ng ng trn l p tr ng c a ch ngh a duy v t bi n ch ng v ch ngh a c ng s n ph phn kinh t chnh tr h c c a A.Xmit v .Ricacdo. 2.2. Giai o n hnh thnh nh ng nguyn l tri t h c duy v t bi n ch ng v duy v t l ch s S nh t tr v quan i m v l p tr ng d n n tnh b n v i gi a Cc Mc v Ph. ngghen, g n li n tn tu i c a hai ng v i s ra i v pht tri n m t th gi i quan cch m ng c a giai c p v s n. Th i gian t n m 1844 n n m 1848 l qu trnh hai ng t ng b nguyn l tri t h c c a mnh. c xy d ng nh ng

N m 1844 qua tc ph m "B n th o kinh t - tri t h c" Cc Mc ti p t c ph phn tri t h c duy tm c a Hghen, ng th i c ng v ch ra m t tch c c c a n l php bi n ch ng. Cc Mc thng qua phn tch s tha ha c a lao ng c t ngh a: S h u t nhn trong x h i t b n tr thnh nguyn nhn c a s tha ha c a lao ng v c a con ng i, bi n s c lao ng tr thnh hng ha. Cc Mc ch r: Mu n kh c ph c s tha ha y ph i xa b ch chi m h u t nhn. Vi c gi i phng ng i cng nhn kh i s tha ha l s gi i phng con ng i ni chung.

Trong tc ph m ny Cc Mc lu n ch ng cho tnh t t y u c a ch ngh a c ng s n trong s pht tri n c a x h i. M c d lu n ch ng ny ch a chn mu i v m t l lu n, song cho php phn bi t quan ni m c a Cc Mc v ch ngh a c ng s n v i nh ng quan ni m c a ch ngh a bnh qun v n c c a cc mn phi ch ngh a c ng s n khng t ng. Theo Cc Mc, ch ngh a c ng s n d a trn s pht tri n cao c a n n s n xu t x h i l n c thang l ch s cao h n ch ngh a t b n. Trong tc ph m "Gia nh th n thnh" do Cc Mc v Ph. ngghen vi t chung n m 1845 nu r s ph phn c a hai ng i v i "phi Hghen tr " ng u l anh em nh Bau v quan i m l ch s . Hai ng trnh by m t s nguyn l c b n c a tri t h c duy v t bi n ch ng v duy v t l ch s nh : Quan i m v vai tr c a s n xu t v t ch t i v i x h i, v.v. N m 1845 - 1846, Cc Mc v Ph. ngghen vi t chung tc ph m "H t t ng c". Thng qua vi c ph phn cc tro l u tri t h c ng th i n c c hai ng trnh by quan ni m duy v t l ch s m t cch h th ng. N i dung c a tc ph m trnh by r nh ng quan i m v i t cch l lu n i m xu t pht nh : "Ti n u tin c a ton b l ch s nhn lo i d nhin l s t n t i c a nh ng c nhn con ng i s ng, l nh ng con ng i hi n th c m s n xu t v t ch t l hnh vi l ch s u tin c a h " v quan i m: "Quan i m duy v t l ch s khi xem xt l ch s x h i ph i xu t pht t con ng i". Trong tc ph m ny c ng trnh by r h th ng quy lu t v n ng v pht tri n c a x h i loi ng i. Trong th i gian ny Cc Mc vi t tc ph m: "Lu n c ng v Phoi b c" (8/1845) nu r quan i m xuyn su t l: vai tr quy t nh c a th c ti n i v i i s ng x h i. ng th i c ng a ra quan i m v b n ch t c a con ng i: "Trong tnh hi n th c c a n, b n ch t con ng i l t ng ha c a cc quan h x h i". V i tc ph m "Lu n c ng v Phoi b c" v nh t l tc ph m H t t ng c quan ni m duy v t l ch s hnh thnh. Quan ni m t o c s l lu n khoa h c v ng ch c cho s pht tri n t t ng c ng s n ch ngh a. Tuy v y trong h t t ng c, h c thuy t v ch ngh a c ng s n c hai ng trnh by nh l m t h qu tr c ti p c a quan ni m duy v t l ch s cho nn ch ngh a c ng s n ch a c di n t thnh lu n i m c th . Song, m t i u quan tr ng l Cc Mc v ngghen xy d ng ph ng php ti p c n khoa h c nh n th c ch ngh a c ng s n. N m 1847, Cc Mc vi t tc ph m: "S kh n cng c a tri t h c". y ng trnh by

ti p cc nguyn l c a tri t h c, ch ngh a c ng s n khoa h c v trnh by cc lu n i m vi t tc ph m t b n. N m 1848, Cc Mc v Ph. ngghen vi t tc ph m Tuyn ngn c ng s n l v n ki n c tnh ch t c ng l nh u tin c a ch ngh a Mc, c a phong tro c ng s n th gi i. Trong trnh by m t cch tri t th gi i quan m i, ch ngh a duy v t bi n ch ng v ch ngh a duy v t l ch s . V i tc ph m Tuyn ngn c ng s n, tri t h c Mc v ch ngh a Mc ni chung hnh thnh v s c Cc Mc v Ph. ngghen ti p t c b sung pht tri n trong th i gian sau. 2.3. Giai o n Cc Mc v Ph. ngghen b sung v pht tri n l lu n tri t h c T sau Tuyn ngn c ng s n, h c thuy t tri t h c Mc ti p t c c pht tri n trong s g n b h n n a v i th c ti n cch m ng v s n m hai ng l lnh t . B ng ho t ng c a mnh, hai ng a phong tro cch m ng c a giai c p v s n t t pht thnh phong tro t gic; chnh qua , h c thuy t tri t h c c a hai ng khng ng ng c pht tri n. Cc Mc t ng k t kinh nghi m th c ti n c a phong tro u tranh cch m ng khi qut tm ra nh ng k t lu n, qua b sung v pht tri n l lu n. i u c bi u hi n qua n i dung c a m t s tc ph m nh : " u tranh giai c p Php", "N i chi n Php", "Ph phn c ng l nh Gta". c bi t qua b T b n, ng trnh by nh ng t t y u pht tri n c a n n s n xu t x h i, l ch s thay th cc hnh thi kinh t x h i v.v. Trong khi , ngghen khi qut cc thnh t u khoa h c vi t cc tc ph m nh : Ch ng uyrinh, Bi n ch ng c a t nhin, Ngu n g c c a gia nh, c a ch t h u v c a nh n cv.v.. Trong cc tc ph m , ngoi vi c ph phn cc quan i m tri t h c duy tm, siu hnh v duy v t t m th ng, ng trnh by h c thuy t tri t h c Mc d i d ng h th ng l lu n hon thi n h n. 2.4. Giai o n Lnin b o v v pht tri n tri t h c Mc Ch ngh a Mc v tri t h c Mc sau khi tr thnh h th ng l lu n hon ch nh n tr c ti p i vo i s ng x h i, tr thnh v kh l lu n c a giai c p v s n. V th , n i dung c a n c lan truy n nhanh chng cc qu c gia thu c chu u, trong c n c Nga. Nh ng sau khi Cc Mc v Ph. ngghen m t, phong tro c ng s n th gi i c nguy c b nh ng ng i c a phi ch ngh a x h i dn ch chi ph i. Nh ng ng i ny tuyn

truy n nh ng lu n i m bc b nh ng gi tr c a ch ngh a Mc ni chung v tri t h c Mc ni ring. Tnh hnh c ng di n ra n c Nga trong th i cu i c a th k XIX v nh ng n m u c a th k XX. Nh ng n m cu i th k XIX b c sang th k XX trong khoa h c t nhin c nh ng pht minh m i, nh t l vi c tm ra i n t v c u t o c a nguyn t lm o l n c n b n quan ni m v t l h c c i n, d n t i "cu c kh ng kho ng v t l". L i d ng tnh hnh , ch ngh a duy tm, trong c ch ngh a Makh (duy tm ch quan) cng kch ch ngh a duy v t c a Mc. N c Nga sau khi cu c cch m ng 1905-1907 th t b i, nh ng ng i theo ch ngh a Makh t ng c ng ho t ng l lu n, h vi n c "b o v ch ngh a Mc" xuyn t c tri t h c Mc. Do v y, Lnin vi t hng lo t cc tc ph m nh : "Nh ng ng i b n dn l th no" v "N i dung kinh t c a ch ngh a dn ty", "S ph phn trong cu n sch c a ng Xt ruve", v ch tr n b n ch t ph n cch m ng c a b n dn tu Nga v ph phn nh ng lu n i m duy tm ch quan v l ch s c a h . Trong cu c u tranh , Lnin b o v ch ngh a Mc v cn lm phong ph thm quan i m duy v t l ch s , nh t l l lu n v hnh thi kinh t x h i. N m 1900 Lnin vi t tc ph m: Ch ngh a duy v t v ch ngh a kinh nghi m ph phn v ch r quan i m duy tm, siu hnh c a nh ng ng i theo ch ngh a Ma Kh v ch r tc h i c a n n phong tro cch m ng Nga. Trong tc ph m, Lnin b sung v pht tri n ch ngh a duy v t bi n ch ng v ch ngh a duy v t l ch s d a trn s phn tch, khi qut nh ng thnh t u khoa h c m i nh t. Lnin xy d ng nh ngh a v t ch t v i tnh cch l ph m tr tri t h c, ng th i cn lm r thm nhi u v n v l lu n nh n th c mc xt. N m 1914-1915, Lnin nghin c u nhi u tc ph m tri t h c, c bi t quan tm nghin c u v php bi n ch ng c a Hghen lm phong ph thm php bi n ch ng duy v t, nh t l l lu n v s th ng nh t v u tranh gi a hai m t i l p. Thng qua , Lnin chu n b l lu n cho cu c cch m ng 1917. Tinh th n sng t o c a t duy bi n ch ng gip cho Lnin c nh ng ng gp quan tr ng vo kho tng l lu n c a ch ngh a Mc v tri t h c nh : v n v nh n c n c, b o l c cch m ng, chuyn chnh v s n, l lu n v ng ki u m i. Lnin l t m g ng m u m c trong vi c b o v v pht tri n tri t h c Mc. V i tinh th n bi n ch ng duy v t, xem chn l l c th , c khi Lnin ph i thay i m t cch c n b n i v i m t quan i m no c a mnh v ch ngh a x h i, khng ch p nh n m i th bi u hi n c a ch ngh a gio i u. Chnh v v y m m t

giai o n m i trong s pht tri n c a ch ngh a Mc ni chung, tri t h c Mc ni ring g n li n v i tn tu i c a Lnin v t tri t h c Mc mang tn tri t h c Mc - Lnin. 2.5. V n d ng v pht tri n tri t h c Mc - Lnin trong i u ki n th gi i hi n nay c i m c a th i i hi n nay l s t ng tc gi a hai qu trnh cch m ng - cch m ng khoa h c cng ngh v cch m ng x h i, t o nn s bi n i r t n ng ng c a i s ng x h i. Trong i u ki n , qu trnh t o ra nh ng ti n c a ch ngh a x h i di n ra trong cc n c t b n pht tri n c y m nh nh m t xu h ng khch quan. S ra i c a cng ty c ph n t cu i th k tr c c Cc Mc xem l "hnh thi qu t ph ng th c s n xu t t b n ch ngh a" sang "ph ng th c s n xu t t p th ". Song, hi n th c khch quan v t kh i gi i h n nh n th c ch t h p c a ch ngh a gio i u t n t i trong m t s ng i. Tnh bi n ch ng c a s ti n ha x h i di n ra trong nh ng mu thu n v thng qua cc mu thu n c a ch ngh a t b n c ng l m t trong nh ng ngu n g c n y sinh nh ng khuynh h ng sai l m khc nhau, th m ch i t i "xt l i" trong phong tro c ng s n v cng nhn th gi i. i u ny c Lnin phn tch, ch r: Do khng n m v ng php bi n ch ng duy v t, c nh ng c nhn hay nhm ng i lun phng i khi th c i m ny, khi th c i m n c a s pht tri n t b n ch ngh a; khi th "bi h c" ny, khi th "bi h c" n c a s pht tri n y, thnh l thuy t phi n di n, thnh m t h th ng sch l c phi n di n. S kh ng kho ng c a ch ngh a x h i lm cho yu c u pht tri n tri t h c Mc - Lnin cng tr nn c p bch. Th c ti n cu c u tranh b o v thnh qu m ch ngh a x h i ginh c, nh t l cu c u tranh b o v a s nghi p xy d ng ch ngh a x h i v t qua thch th c to l n hi n nay v ti p t c ti n ln, i h i cc ng c ng s n ph i n m v ng l lu n c a ch ngh a Mc - Lnin ni chung v tri t h c Mc - Lnin ni ring. Tr c h t ph i th m nhu n th gi i quan duy v t v php bi n ch ng khoa h c c a n. Hi n nay cc n c do ng c ng s n n m quy n lnh o ang th c hi n qu trnh i m i t o ra m t s thnh cng v g p khng t th t b i. C s thnh cng v th t b i u i h i ph i kin quy t u tranh ch ng ch ngh a xt l i, kh c ph c b nh gio i u trong vi c v n d ng l lu n. Ph i bi t t ng k t nh ng thnh t u c a khoa h c hi n i, khi qut s pht tri n c a l ch s x h i, t ng k t kinh nghi m th c ti n qua cng cu c i m i b sung, hon thi n tri t h c Mc - Lnin. Chng ta khng th i m i thnh cng n u xa r i l p tr ng c a ch ngh a Mc - Lnin, r i vo ch ngh a xt l i. Nh v y, pht tri n l lu n tri t h c Mc - Lnin v i m i ch ngh a x h i trong th c ti n l m t qu trnh th ng nh t, b i v "Th ng nh t gi a l lu n v th c ti n l m t

nguyn t c c n b n c a ch ngh a Mc - Lnin". 3. Th c ch t v ngh a c a cu c cch m ng trong tri t h c do Cc Mc v Ph. ngghen th c hi n 3.1. Th c ch t S ra Mc. i tri t h c Mc t o nn s bi n i c ngh a cch m ng trong l ch s tri t h c

Tri t h c Mc t o ra hnh th c pht tri n cao c a ch ngh a duy v t l ch ngh a duy v t bi n ch ng v hnh th c pht tri n cao c a php bi n ch ng l php bi n ch ng duy v t. Tri t h c Mc th c s kh c ph c c s tch r i th gi i quan duy v t v php bi n ch ng trong l ch s pht tri n c a tri t h c. C nhin, trong ch ngh a duy v t tr c Mc ch a ng khng t nh ng lu n i m ring bi t th hi n tinh th n bi n ch ng; song, do s h n ch c a i u ki n x h i v trnh pht tri n c a khoa h c nn tnh siu hnh v n l m t nh c i m chung c a n. Do v y, quan i m duy v t c a nh ng h c thuy t th ng thi u tri t . y l i m y u ch ngh a duy tm l i d ng ti n hnh u tranh ch ng l i. Cn php bi n ch ng l i c pht tri n trong ci v b c duy tm th n b tiu bi u trong tri t h c c a Hghen. Cho nn, n i dung c a php bi n ch ng ch a ph n nh ng th gi i hi n th c. Cc Mc v Ph. ngghen c i t o ch ngh a duy v t c , kh c ph c h n ch siu hnh; c i t o php bi n ch ng, gi i thot kh i ci v duy tm. T khi qut xy d ng m t h c thuy t tri t h c m i - ch ngh a duy v t bi n ch ng. Tr c tri t h c Mc, c m t s h c thuy t tri t h c bn n v n x h i; song, do h n ch v th gi i quan ho c ph ng php lu n nn cc h c thuy t m i ch nghin c u ho c l nh v c ny ho c l nh v c kia m ch a nghin c u ton di n m i m t c a x h i. Do v y khng th no tm ra c quy lu t pht tri n chung c a x h i loi ng i. Cc Mc v Ph. ngghen v n d ng nh ng l lu n c a duy v t bi n ch ng nghin c u l nh v c x h i, tm ra cc quy lu t pht tri n chung c a x h i loi ng i v ti n trnh pht tri n t t y u t nhin c a n. T xy d ng, sng l p ra ch ngh a duy v t l ch s v i tnh cch l b ph n c a tri t h c Mc. Ch ngh a duy v t l ch s l thnh t u v i nh t c a t t ng khoa h c. l m t cu c cch m ng th c s trong tri t h c. T khi ch ngh a duy v t l ch s ra i lo i b c c s t n t i cu i cng c a ch ngh a duy tm.

Nh ng h c thuy t tri t h c tr c tri t h c Mc th ng m i d ng l i vi c gi i thch th gi i, cho nn h ch a c p n vai tr c a ho t ng th c ti n i v i l lu n, l lu n th ng tch r i v i th c ti n. Do v y, khng trnh kh i tnh tr ng r i vo quan i m duy tm v x h i. Ngay c trong tri t h c Phoi b c tuy coi v n con ng i l trung tm th nh ng y ch m i l con ng i thu n ty v m t sinh v t, ch a ph i con ng i v i tnh cch l ch th ho t ng c i t o th gi i. Cn tri t h c Mc xc nh r: Nhi m v c a mnh khng ch d ng l i gi i thch th gi i m ch y u l tm ra cc ph ng ti n, cc bi n php c i t o th gi i b ng cch m ng. Tri t h c Mc th ng l y ho t ng th c ti n c i t o x h i, c i t o th gi i c a con ng i l i m xu t pht v thng qua qu trnh ho t ng th c ti n hon thi n h th ng l lu n c a mnh. Nh v y, l n u tin trong l ch s tri t h c, tri t h c Mc t o ra c s g n k t ch t ch gi a l lu n v i th c ti n. L lu n xu t pht t th c ti n, ch u s quy t nh c a th c ti n; khi ra i, l lu n nh h ng ho t ng th c ti n. V th , so v i cc h c thuy t tri t h c khc th tri t h c Mc lun lun c b sung v hon thi n. 3.2. ngh a c a cu c cch m ng trong tri t h c do Cc Mc v Ph. ngghen th c hi n Nh s ra i c a tri t h c Mc m vai tr x h i c ng nh v tr c a tri t h c trong h th ng tri th c khoa h c v i t ng tri t h c c thay i c n b n. Khi ra i tri t h c Mc tr thnh th gi i quan khoa h c c a giai c p v s n, giai c p v s n c c s l lu n khoa h c nh n th c th c ti n x h i; t nh ra c ng l i chi n l c v ra nh ng bi n php u tranh c i bi n x h i c hi u qu . S k t h p gi a l lu n tri t h c Mc v i phong tro v s n t o nn b c chuy n bi n v ch t c a phong tro t trnh t pht ln t gic. Tri t h c Mc cn l v kh t t ng u tranh ch ng l i h t t ng t s n, ch ngh a xt l i, c h i v ch ngh a gio i u, gp ph n quan tr ng t o ra s th ng nh t c a phong tro u tranh c a giai c p v s n. Tri t h c Mc c ng ch m d t tham v ng nhi u tri t h c coi tri t h c l "khoa h c c a m i khoa h c" ng trn m i khoa h c, Cc Mc v Ph. ngghen xy d ng l lu n tri t h c c a mnh trn c s khi qut cc thnh t u c a khoa h c t nhin v khoa h c x h i. n l t mnh, tri t h c Mc ra i tr thnh th gi i quan khoa h c v ph ng php lu n chung nh h ng s pht tri n c a cc khoa h c v ph ng php lu n chung nh h ng s pht tri n c a cc khoa h c. S pht tri n c a khoa h c ngy cng ch ng t s c n thi t ph i c t duy bi n ch ng duy v t v ng c l i, ph i pht tri n l lu n tri t h c Mc d a trn nh ng thnh t u c a khoa h c hi n i. Nh v y, tri t h c

Mc phn nh r ranh gi i gi a tri t h c v i cc khoa h c khc v thi t l p cm i quan h ch t ch gi a chng, c ng nh xc nh r i t ng nghin c u c a tri t h c l tm ra quy lu t v n ng, pht tri n chung nht c a t nhin, x h i v t duy.