BLECK NVERSTES, MHENDSLK FAKLTES, BLGSAYAR MHENDSL BLM 2011-2012 GZ Y.Y.

YAPAY ZEKA, ARAYIL2 SINAVI Ad Soyad renci No 1 (25p) 2 (30p) 3 (20p) 4 (25p) b(15p) Toplam(100p)

a(10p)

rnek rnek1 rnek2 rnek3 rnek4 rnek5 rnek6

N1 X Y Y Y X X

N2 Doru Yanl Yanl Yanl Yanl Yanl

N3 2 5 9 6 1 7

Snf 1 1 1 0 0 0

SORU-1: Yandaki niteliklerin alabilecei deerler yle verilmektedir: N1={X, Y, Z}, N2={Doru, Yanl}, N3=[0, 10] aras saylardr. Bayes yntemi ile N1= Z, N2=Doru, N3= 8 rnei nasl snflandrlr? Standart olaslk younluk fonksiyonu:

f ( x) = 1 /( 2 )e ( x )

/( 2 2 )

: ortalama, : std .sapma

SORU-2: X parametresinin 0 ve 31 arasnda deiken olduu f(x)=(30x-x2) fonksiyonun maksimum deerini genetik
algoritma yardmyla bulunuz. NOT: Poplasyon boyutu 4, balang poplasyonundaki kromozomlar; x1=8, x2=13, x3=26, x4=18, aprazlama olasl 0,7 ve mutasyon olasl 0.001 olarak verilmitir. SORU-3: Aada verilen a, ehirler ve aralarndaki tm kullanlabilecek yollar uzaklklar ile gstermektedir. A ehrinden G ehrine giden en ksa yolu Dijkstra algoritmas kullanarak bulunuz.

SORU-4: a) Permtasyon kodlamada mutasyon ve aprazlama ilemlerinin nasl yapldn birer rnekle aklaynz. b) Karar aalarnda budama ilemi nedir, neden yaplr? Budama yntemlerini aklaynz.

BAARILAR Yrd. Do. Dr. Cihan Karakuzu, Ar. Gr. Nesibe Yaln Snav Sresi: 90 dk

BLECK NVERSTES, MHENDSLK FAKLTES, BLGSAYAR MHENDSL BLM 2011-2012 GZ Y.Y. YAPAY ZEKA, ARAYIL2 SINAVI ~CEVAPLAR~ Cevap-1:
N1= Z, N2=Doru, N3= 8 rneinin snflandrlmas; P(1)=3/6=0,5 P(Z|1)=0 olduu iin (n+(k*p))/(d+k) ilemi uygulanr. p=0,5, k=1 olmak zere; P(Z|1)= ((0+(1*0,5))/(0+1)=0,5 P(Doru|1)=1 8 deeri saysal veri olduu iin olaslk fonksiyonuna tabi tutulur.

=5 =3,033
f ( x) = 1 /( 2 )e ( x )
2

/( 2 2 )

= 1/(3,033 2 )* e (85)

/( 2*3, 0332 )

=0,2145

P(1|rnek)= P(Z|1)*P(Doru|1)*P(8|1)*P(1)=0,5*1*0,2145*0,5=0,054 P(0)=3/6=0,5 P(Z|0)= 0 ve P(Doru|0)=0 olduu iin (n+(k*p))/(d+k) ilemi uygulanr. p=0,5, k=1 olmak zere; P(Z|0)=((0+(1*0,5))/(0+1)=0,5 P(Doru|0)=((0+(1*0,5))/(1+1))=0,25 P(0|rnek)= P(Z|0)*P(Doru|0)*P(8|0)*P(0)=0,5*0,25*0,2145 *0,5=0,0134 P(1|rnek)> P(0|rnek) iin snf=1 olur.

Cevap-2: x deeri [0, 31] aralnda olduu iin ikili kodlamada 5 bit ile temsil edilir.
1. iterasyon; Bireyler Birey1 Birey2 Birey3 Birey4 Deeri 8 13 26 18 kili kodlanm birey 01000 01101 11010 10010 Toplam: Uygunluk deeri 176 221 104 216 717 Seilme oran, % 24.6 30.8 14.5 30.1 100.0

aprazlama ve mutasyon ilemleri, aprazlama ve mutasyon olaslklarna gre yaplr. Bu olaslklarn salandn dnelim. aprazlama lemi (Tek noktal aprazlama yapalm, rastgele kesim noktas 2 ve 3 olarak belirlensin.); Seilen bireyler Birey1 Birey2 Birey2 Birey4 aprazlama ncesi 01|000 01|101 011|01 100|10 aprazlama sonras 01101 01000 01110 10001

Mutasyon lemi (rastgele Birey2 seildi, rastgele 4.bitinde); Birey2: 01000 01010

BLECK NVERSTES, MHENDSLK FAKLTES, BLGSAYAR MHENDSL BLM 2011-2012 GZ Y.Y. YAPAY ZEKA, ARAYIL2 SINAVI ~CEVAPLAR~
2. iterasyon; Yeni neslin bireyleri; Bireyler Birey1 Birey2 Birey3 Birey4 Deeri 13 10 14 17 kili kodlanm birey 01101 01010 01110 10001 Toplam: Uygunluk deeri 221 200 224 221 866 Seilme oran, % 25.5 23.1 25.9 25.5 100.0

aprazlama lemi (rastgele kesim noktas 3 ve 4 olarak belirlensin.) Seilen bireyler Birey1 Birey3 Birey3 Birey4 Mutasyon ilemi; Birey1: 01110 3. iterasyon; Yeni neslin bireyleri; Bireyler Birey1 Birey2 Birey3 Birey4 Deeri 12 13 15 16 kili kodlanm birey 01100 01101 01111 10000 Toplam: Uygunluk deeri 216 221 225 224 886 Seilme oran, % 24.4 24.9 25.4 25.3 100.0 01100 aprazlama ncesi 011|01 011|10 0111|0 1000|1 aprazlama sonras 01110 01101 01111 10000

Birey3=15, f(Birey3) = 225 maksimumu verir, algoritma sonlanr. NOT: f(x)= 30x-x = x(30-x) maksimumu vermesi iin x ve (30-x) saylarnn birbirine yakn (eit ya da ardk say) olmas gerekmektedir. X=15 deeri iin (30-x)=15 olacaktr.
2

Cevap-3:
1.aama: A dmnden B dmne en ksa uzaklk =6 km C dmne en ksa uzaklk =7 km D dmne en ksa uzaklk =4 km 2.aama: E dmne A-B dmlerinden = 17 km A-C dmlerinden = 14 km A-D dmlerinden = 10 km Min(17, 14, 10) =10 olduundan E dmne en ksa yol; A D E F dmne A-C dmlerinden = 15 km A-D dmlerinden = 16 km Min(15,16) =15 olduundan F dmne en ksa yol; A C F 3.aama: G dmne E dmnden = 18 km (en ksa yolu veren A D E) F dmnden = 20 km (en ksa yolu veren A C F) Min(18,20) =18 olduundan G dmne en ksa yol; A D E G yoludur.

BLECK NVERSTES, MHENDSLK FAKLTES, BLGSAYAR MHENDSL BLM 2011-2012 GZ Y.Y. YAPAY ZEKA, ARAYIL2 SINAVI ~CEVAPLAR~ Cevap-4: a) Kromozomlar aprazlama ilemine tabi tutulur, kromozom ierisinde gen tekrar varsa standartlatrma ilemi uygulanr. Standartlatrma ileminde, kromozom iinde tekrar eden ilk gen kromozom ierisinde var olmayan en kk deerlikli gen ile deitirilir.
aprazlama ncesi; 24170536 41653720 60534217 aprazlama sonras; 24170720 41653536 67534210 aprazlama ve standartlatrma sonras; 34156720 41027536

Mutasyon ilemi, rastgele seilen kromozomlar zerindeki iki genin yerlerini deitirmekle gerekletirilir.

b) Snflandrma doruluunu etkilemeyen veya snflandrma doruluuna katks olmayan ksmlarn

karar aacndan karlmas ilemine budama denir. Budama ilemi, karar aacn daha sade ve anlalabilir hale getirmek iin yaplr. Budama yntemleri; n budama ve sonradan budama olmak zere ikiye ayrlr: n budama ilemi, aa oluturulurken devreye girer. Blnen nitelikler, deerleri belli bir eik deerinin stnde deilse o noktada aa blmleme ilemi durdurulur, o kmedeki baskn snf yaprak olarak oluturulur. Sonradan budama ilemi; aa oluturulduktan sonra devreye girer. Alt aalar silerek yaprak oluturma, alt aalar ykseltme, dal kesme eklinde yaplabilir.