DELMOTTE, Alain - Analizo de La Vortoprovizo de Kvar Lernolibroj

Interlingvistikaj studoj Universitato Adam Mickiewicz
Analizo de la vortoprovizo de kvar lernolibroj
Alain Delmotte
Diplomlaboro Pozna, Pollando
Sinjorino Katalin Kovts Lingva pedagogio
Dankoj
Je la fino de mia studa tempo kaj de tiu i laboro, mi atas danki iujn, kiuj ebligis ilian realigon: unue mi dankas Sinjorinon Ilona Koutny; sen iaj volo, sindonado kaj energio, la interlingvistikaj studoj e UAM ne estus; tiuj studoj estas grava parto de la nuntempa Esperanta agado; pro io i mi dankas in; mi anka dankas Sinjorinon Katalin Kovts, kiu donis al ni novajn energion kaj emon isfine lukti; ekde la komenco de tiu laboro, kiun i akceptis gvidi, i konstante, amike kaj takte sed firme konsilis min por la elekto de la temo kaj de la libroj, por analizoj kaj por kompletigaj materialoj, por verkado kaj korektado; pro tiuj konsiloj kaj gvidado mi dankas in; mi dankas iujn niajn profesorojn kaj prelegantojn; iu donis al mi pli ol nur informojn kaj konojn; pro mia kresko en Esperanto mi dankas ilin; mi dankas iujn miajn gesamstudantojn; sen tiu grupo, krom neeviteblaj kaj felie maloftaj konfliktoj, trairi la studojn ne eblus: dankon al iuj; aparte mi dankas Monika Molnar pro ia konstanta helpo kaj, plej grave, ia amikeco; fine, mi dankas iujn miajn gefamilianojn kaj geamikojn, kiuj ofte perdis iom da edzo, da patro, da avo, da familiano a da amiko pro mia impliko en la studoj. Al iuj koran dankon!
Resumo
Vidante, iom time, la evoluon de la internacia lingvo rilate al ia vortaro, mi provis difini i-rilate la spiriton de la lingvo kaj mi volis scii u tiun spiriton de la lingvo oni bone transdonas dum instruado. Mi analizis kvar instrulibrojn kaj mi konstatis ke enerale en la limoj de mia studmaterialo ne estas klara atento pri tiu aspekto de instruado de la lingvo. Seeing, with some fear, the present evolution of the international language about its vocabulary, we tried to define its spirit in this field and we wanted to see if this spirit was well passed during teaching. We analized four manuals and we found that, generally in the limits of our analysis there was no real attention paid to this aspect of teaching. Voyant, avec une certaine crainte, l'volution de la langue internationale en ce qui concerne son vocabulaire, nous avons cherch dfinir l'esprit de la langue dans ce domaine et nous avons voulu savoir si cet esprit de la langue tait bien communiqu dans les enseignements. Nous avons analys quatre manuels ce sujet et nous avons constat que gnralement dans les limites des cas tudis il n'y avait pas vraiment d'attention porte cet aspect de l'enseignement.
Enhavo
Resumo ............................................................................................................................. 2 Enhavo .............................................................................................................................. 3 Listo de figuroj.................................................................................................................. 5 Listo de tabeloj.................................................................................................................. 6 1 2 Enkonduko ................................................................................................................. 6 Materialo kaj metodoj ................................................................................................ 8 2.1 La libroj analizitaj .............................................................................................. 8 Saluton! ...................................................................................................... 8 Tendaraj tagoj............................................................................................. 9 Mazi en Gondolando ................................................................................ 10 Kunvojau ................................................................................................ 11 2.1.1 2.1.2 2.1.3 2.1.4 2.2 3 3.1
Kiel ni analizis la libroj .................................................................................... 12 Saluton! ............................................................................................................ 17 Vortoprovizo ............................................................................................ 17 Facileco/ofteco ......................................................................................... 17 Vortfarado ................................................................................................ 19 Vortoprovizo ............................................................................................ 20 Facileco/ofteco ......................................................................................... 22 Vortfarado ................................................................................................ 23 Vortoprovizo ............................................................................................ 24 Facileco/ofteco ......................................................................................... 25 Vortfarado ................................................................................................ 26 Vortoprovizo ............................................................................................ 27 Facileco/ofteco ......................................................................................... 28 Vortfarado ................................................................................................ 30
Analizoj .................................................................................................................... 17 3.1.1 3.1.2 3.1.3 3.2 3.2.1 3.2.2 3.2.3 3.3 3.3.1 3.3.2 3.3.3 3.4 3.4.1 3.4.2 3.4.3 3.5 3.6
Tendaraj tagoj................................................................................................... 20
Mazi.................................................................................................................. 24
Kunvojau ........................................................................................................ 27
Komuna provizo de morfemoj ......................................................................... 31 Por la estonto.................................................................................................... 32 3
Diskuto kaj konkludo ............................................................................................... 34 4.1 4.2 Diskuto ............................................................................................................. 34 Konkludo.......................................................................................................... 42
5 6
Bibliografio .............................................................................................................. 43 Aldonaoj.................................................................................................................. 46 A Tabeloj .................................................................................................................... 47 B Komputilaj programoj uzitaj ................................................................................... 55 C Pri kunmetado ......................................................................................................... 56 D La 221 komunaj morfemoj...................................................................................... 62
Listo de figuroj
Figuro 1 Skemo de la agoj kaj la analizoj....................................................................... 16 Figuro 2 Saluton! vortoprovizo.................................................................................... 17 Figuro 3 Saluton! Kontakto ......................................................................................... 18 Figuro 4 Saluton! Johansson........................................................................................ 18 Figuro 5 Saluton! Pilger: ofteca indico........................................................................ 19 Figuro 6 Saluton! vortfarado........................................................................................ 20 Figuro 7 Vortnombroj en Tendaraj tagoj (la kajeroj) ................................................... 21 Figuro 8 Tendaraj tagoj Kontakto................................................................................ 22 Figuro 9 Tendaraj tagoj Johansson .............................................................................. 22 Figuro 10 Tendaraj tagoj Pilger ................................................................................... 23 Figuro 11 Tendaraj tagoj Pilger: ofteca indico ............................................................ 23 Figuro 12 Tendaraj tagoj vortfarado............................................................................ 24 Figuro 13 Mazi vortoprovizo....................................................................................... 25 Figuro 14 Mazi Kontakto............................................................................................. 25 Figuro 15 Mazi Johansson ........................................................................................... 26 Figuro 16 Mazi Pilger: ofteca indico ........................................................................... 26 Figuro 17 Mazi vortfarado........................................................................................... 27 Figuro 18 Kunvojau vortoprovizo ............................................................................. 28 Figuro 19 Kunvojau Kontakto ................................................................................... 28 Figuro 20 Kunvojau Johansson.................................................................................. 29 Figuro 21 Kunvojau Pilger: ofteca indico.................................................................. 29 Figuro 22 Kunvojau vortfarado ................................................................................. 30 Figuro 23 Kompara ofteco.............................................................................................. 31 Figuro 24 Kompara ofteco la nombro de vortoj ........................................................... 32
Listo de tabeloj
Tabelo 1 Nombroj de radikoj e Johansson.................................................................... 13 Tabelo 2 Nombroj de radikoj e Pilger........................................................................... 14 Tabelo 3 Komparoj inter Kontakto kaj Johansson a Pilger .......................................... 15 Tabelo 4 Komparo inter Johansson kaj Pilger ................................................................ 15 Tabelo 5 Saluton! vortoprovizo ................................................................................... 47 Tabelo 6 Saluton! Kontakto......................................................................................... 47 Tabelo 7 Saluton! Johansson ....................................................................................... 47 Tabelo 8 Saluton! Pilger .............................................................................................. 48 Tabelo 9 Saluton! vortfarado ....................................................................................... 48 Tabelo 10 Tendaraj tagoj vortoprovizo ....................................................................... 49 Tabelo 11 Tendaraj tagoj Kontakto ............................................................................. 49 Tabelo 12 Tendaraj tagoj Johansson............................................................................ 49 Tabelo 13 Tendaraj tagoj Pilger................................................................................... 49 Tabelo 14 Tendaraj tagoj vortfarado ........................................................................... 50 Tabelo 15 Mazi vortoprovizo ...................................................................................... 50 Tabelo 16 Mazi Kontakto ............................................................................................ 50 Tabelo 17 Mazi Johansson........................................................................................... 50 Tabelo 18 Mazi Pilger: ofteca indico........................................................................... 51 Tabelo 19 Mazi vortfarado .......................................................................................... 51 Tabelo 20 Kunvojau vortoprovizo............................................................................. 52 Tabelo 21 Kunvojau Kontakto................................................................................... 52 Tabelo 22 Kunvojau Johansson ................................................................................. 52 Tabelo 23 Kunvojau Pilger: ofteca indico ................................................................. 53 Tabelo 24 Kunvojau vortfarado................................................................................. 53 Tabelo 25 Komunaj vortoprovizoj.................................................................................. 54
1 Enkonduko
Kiam oni analizas la evoluon de la lingvo, oni rimarkas, ke i estas tre malsimila al la origina lingvo de Zamenhof. Plej timige, oni rimarkas ke la lingvo ne plu sekvas la dezirojn de Zamenhof, kiujn li havis kreante in kaj, e, ke la uzantoj ajnas ne plu koni, a almena ne plu sufie taksi la celojn de la kreinto. Tio estas tre klara, kiam oni rigardas uzon de vortoj kaj vortarojn. Sub verajna influo de la literaturaj verkistoj kaj de la kritikantoj de la literaturo! iu tendencas montri ke li estas moderna, progresema, ktp. Oni enkondukas multe da vortoj, kiel sinonimoj a neologismoj, kaj ne uzas la eblecojn de la lingvo por vortfarado. Kial oni pli ofte kaj pli facile uzas eksterajn vortojn a neologismojn? Certe pro persona emo de la verkistoj kaj pro facilemo por ili, estas pli facile pensi en sia nacia lingvo kaj poste traduki esperanten ol tuj pensi esperante, sed anka ar ofte instruado ne vere montras la fundamentojn de la lingvo, iajn eblecojn, ian logikon, ian spiriton la la celoj de Zamenhof kiujn li havis kreante la lingvon; instruado ne edukas al la vera Zamenhofa lingvo. Oni instruas Esperanton kiel iun ajn alian lingvon, t.e. rilate al la propra nacia lingvo kaj iaj reguloj. En mia laboro mi volis vidi, u kelkaj elektitaj instrulibroj bone enkondukas la fundamentojn de la lingvo rilate al vortoprovizo, vortfarado kaj uzado. Mi analizis nombrojn de proponitaj vortoj entute kaj por iu leciono, nombrojn de radikoj same entute kaj por lecionoj, facilecon/oftecon de la radikaro la tri klasifikoj: Kontakto, Johansson kaj Pilger (bazitaj sur la listo de la Akademio de Esperanto). Fine mi analizis la gravan eblecon de Esperanto krei novajn vortojn per derivado kaj/a kunmetado; anka tio estas ligita al la radika analizo: u la atoro uzas la lingvon mem a uzas pli nacian lingvon a pli da neologismoj? Tio gravas, ar tro da nacieco a neologismoj ne helpas la lingvon kaj ian lernadon.
2 Materialo kaj metodoj

2.1 La libroj analizitaj
La kvanto de lernolibroj estas tre vasta; ekde la apero de la lingvo, oni verkis lernolibrojn en iuj landoj por uzo en la nacia lingvo, sed oni anka verkis lernolibrojn nur en la internacia lingvo. Mi elektis librojn el tiu lasta grupo: nur esperante. Plie, la elekto koncernas relative novajn kaj bone konatajn librojn. Mi analizis kvar librojn: Saluton ! de A. Childs-Mee, Tendaraj tagoj de S. MacGill, Mazi en Gondolando de Wendy Harris kaj Kunvojau de P. Gubbins.
2.1.1 Saluton!
Subtitolo: Esperanto atodidakte Audrey Childs-Mee UEA, 1996, sesa eldono, ilustraoj de Stano Markovi, kun kasedo, 234 paoj, ISBN 92-9017-050-6 Tiu libro estas tre konata (tion montras la nombro de eldonoj) por memlernado efe de junuloj, sed oni povas uzi in anka en kurso. Oni iras tra multe da situacioj de la junula vivo. La libro enhavas multe da desegnaoj. La kurso estas efe bazita sur dialogojn: demandoj kaj respondoj kun pli longaj enkondukaj tekstoj; rapide la dialogoj ias dialogoj inter instruisto kaj bona lernanto. De tempo al tempo, trifoje, estas unu a du paoj pri gramatiko, iam kiel demandoj/respondoj. Je la fino de la libro estas kvardek paoj da solvoj al la ekzercoj en la teksto. La progreso tra la lingvo estas (tre) malrapida, tion oni vidos anka kiam mi analizos la vortoprovizon. Plie, la kurso ne estas dividita en unuojn, i estas nur longa fluo. Ekzistas kasedo kun la tekstoj de la libro. 8
Oni povas trovi multe da bonaj komentoj pri la libro; tamen e edukado.net, estas nur du opinioj de legantoj, tiuj donas la plej altan valoron al la libro. Kial tiom malmulte? Eble, ar la libro estas tiom konata, ke la legantoj ne sentas bezonon doni siajn opiniojn!
2.1.2 Tendaraj tagoj

Subtitolo: Situaci-komunika lernolibro por la Internacia Lingvo Esperanto, unuavice por lernantoj inter dek- kaj dekkvarjaraj Stefan MacGill ILEI/UEA/HJEA, ilustrita de Pavel Rak kajero 1: 1993, 2-a eldono, 42 paoj, ISBN 963-04-1196-2 kajero 2: 1997, 2-a eldono, 72 paoj, ISBN 963-04-2095-3 kajero 3: 1994, unua eldona, 76 paoj, ISBN 963-04-3957-3 ISBN de la tuto 963-04-1162-0 Noto: miaj kajeroj ne estas el la sama eldono kaj estis anoj unuflanke inter la kajeroj 1 kaj 2 kaj, aliflanke inter la eldonoj; tial la nombrado de la partoj/lecionoj estas iom malfacila kaj nekontinua. Mi renombris la partojn la la unua eldono sur bazo de informoj el la tria kajero. La kurso celas junulojn kaj i unue uzas situacion de tendaro kun iuj agadoj kiuj tiam okazas. i anka uzas aliajn agadojn de junuloj, ekz. rolludo, kaj en la tria kajero estas aventuro: retrovi la Unuan Libron en Volapukastelo (kun drako, enfalilo, sekretaj ambroj,...). La lecionoj estas enerale unupaaj. Miksitaj kun la tekstoj estas kompletigotaj ekzercoj, demandoj,... Je la fino de iu kajero estas resumo de la gramatiko, vortlisto, testoj/ekzameno. Estas anka tekstoj por rolludi. Eble, plimulte da komentoj a recenzoj oni trovas por tiu i libro. Evidente estis recenzoj e ILEI (IPR 1993, Jones 1994, Teller 1994 kaj Tth 1998), sed anka e JEI, en Eventoj (Pettyn 1994). e edukado.net estas nur du opinioj de legantoj, pro la sama kialo kiel por Saluton!. Eble!
2.1.3 Mazi en Gondolando

Subtitolo: Inter-generacia kurso de Esperanto por infanoj, junuloj kaj... plenauloj Wendy Harris IEI 1995, Den Haag, Nederlando, kun vidbendo, libro 159 paoj, ISBN 83-85677-35-6
Tiu libro estas esperantigita versio de lingvoinstruada metodo de la BBC (British Broadcasting Company, la oficiala tata radio kaj televido en Britujo). La Internacia Esperanto-Instituto (IEI) adaptis la britan kurson, kiam i seris instrufilmon por televido; krei tutan novan kurson estis tro multekoste. Mazi estas efe rekta televidkurso por grupoj kun instruisto a por memlernado; post la uzo la lernantoj povas, kaj la infanoj nature faras, anka rolludi la rakonton. La libro rakontas la aventurojn de eksterterano, Mazi, en Gondolando. Krom Mazi kaj Gondolando, oni vidas de tempo al tempo anka rolulon Petro kiu ripetas plurfoje kelkajn frazojn, vorterojn a gramatikaojn, a pliriigas la vortoprovizon post sceno de la rakonto de Mazi. La rakonto/ludo konsistas el dek du partoj (aktoj) dividitaj en scenojn (entute 148). iu sceno estas okazao a dialogo. En la libro aperas, enmetite, klarigoj pri gramatiko a pri la strukturo de la lingvo. Je la fino de la libro estas dek ok paoj da ekzercoj ligitaj al specifaj scenoj. Estas tre moderna instruilo kun multe da desegnaoj kaj i, normale, allogis multe da komentoj kaj recenzoj: ekzemple el ILEI (Bishop 1995, De Lorenzi ? . 1996, Kapista 1995), en Eventoj e en Vikipedio. La opinioj de la legantoj e edukado.net estas tre bonaj.
10
2.1.4 Kunvojau
Subtitolo: Internacia kurso de Esperanto Paul Gubbins Edistudio/ILEI 1993, 240 paoj, ISBN 88-7036-050-4
La atoro proponas libron por plenkreskuloj kaj por la komerco; li pensas ke is nun la lernolibroj estas pli orientitaj por junuloj a por personoj kiuj deziras uzi la lingvon nur dum libera tempo. Por la atoro mankas libro direktita al la uzo de la lingvo en laboro. En du okazoj, la atoro insistas ke la libro ne estas kurso por memlerni (atodidakte) la lingvon, la libro estas bazo por kurso kun instruisto; tiu povas decidi uzi kelkfoje la nacian lingvon, se necesigas. La lingvo estas prezentita per eroj de la normala vivo el turisma agentejo kaj la grupo de lernantoj kaj instruisto povas rolludi la tekstojn. Post la enkonduko, la atoro proponas dudek kvin lecionojn, el kiuj la dudek unuaj enhavas gramatikaojn kaj la kvin lastaj estas por pli profunde koni la lingvon. Fine de la libro, estas dudek ses paoj en kiuj la gramatikaoj estas kunmetitaj kaj tri paoj pri proponita ebla enkonduka leciono. iu leciono konsistas el teksto, dialogo inter la personoj, kelkaj ekzercoj pri kompreno kaj strukturo de la frazo, aliaj tekstoj por ilustri la temon de la leciono, kaj fine vortoprovizo. Pri la akceptado kaj uzo de la libro por instrui ne estas multe da recenzoj, komentoj a raportoj. Estis recenzoj en IPR (Kamao 1994), en Eventoj (MacGill 1995), en la revuo de la Japana Esperanto-Instituto kaj en la revuo Esperanto. Sur la reto, estas raportoj, komentoj kaj opinioj de kvar legantoj en la instruilo-katalogo de edukado.net; enerale la komentoj estas bonaj. Tamen, kiel skribas B. Dockhorn en sia opinio pri la libro e edukado.net, la prezentado estas iom malgaja kaj mankas iom da (allogaj) ilustraoj.
11
2.2 Kiel ni analizis la libroj

Por iu libro mi kreis vortliston la la lecionoj el la vortlistoj troveblaj en la libro post la lecionoj a je la fino de la libro. Kiam la saman vorton oni trovas en pli ol unu leciono, mi konservis nur la unuan aperon. Tiu unua listo ebligis analizi la sinsekvan prezenton de la vortoj, tiel vidante la kvanton de la laboro de la studento. Mi anka dividis la vortojn en partoj: prefiksoj, radikoj, sufiksoj, verbaj, substantivaj, adjektivaj, adverbaj finaoj kaj pluralo kaj akuzativo. Tio ebligis krei novajn listojn de ununuraj eroj: morfemoj. La listoj enhavas anka informojn pri la lecionoj. Anka por tiuj listoj mi konservis la unuan aperon de la morfemoj. Mi indikis por iu morfemo eblan devigan ligon per posta streketo (jar-); ne estas ligo por la pronomoj, numeraloj, prepozicioj,... e se ili povas aperi en derivitaj kaj kunmetitaj vortoj. La gramatikaj finaoj (substantivj, adjektivaj, adverbaj, verbaj), la pluralo kaj akuzativo havas antaan streketon (-o). Por la sufiksoj, kiuj normale aperas en vortoj, mi tamen uzis nur unu postan strekon, ar oni povas uzi ilin anka solaj: ulo, ilo, indas, ...; mi pli uzis tiun metodon por la participoj. Do, iu ero en miaj listoj havas neniun strekon a nur unu. Unue mi pensis ne indiki la eblajn ligojn, tamen tiu metodo povintus krei problemojn en kelkaj kazoj: kaj konjunkcio kaj kaj- radiko de kajo. La distingo gravis por la sekvaj analizoj. Tiuj listoj de dividitaj vortoj ebligis havi la unuan ideon de la prezentado kaj uzo de derivado a kunmetado en vortfarado. Tamen, kiel mi vidos kaj diskutos, mi pensas ke enerale vortlisto - preska vortaro por la lernanto - de lernolibro ne devus enhavi kompleksajn sed nur bazajn elementojn de vortoprovizo. Derivado a kunmetado devus aperi, la mi, ene de lecionoj kun klarigoj. Mi analizos anka tion. Paralele al la listoj el la lernolibroj, mi kreis sammaniere listojn el tri fontoj por komparo: unu el la t.n. 900-vortoj uzeblaj por artikoloj en Kontakto, kreita de Anna Lwenstein (komence de la 1980-aj jaroj), unu el la klasifikoj proponitaj de Johansson, kaj unu el la Baza Esperanta Radikaro de Pilger bazita kaj kompletigita sur la Baza Radikaro Oficiala de la Akademio de Esperanto. La listo de Kontakto, bedarinde, ne plu troveblis kompleta interrete; troveblas listo nur de la tre facilaj vortoj (Portella 2004a vidu anka Lwenstein 2004). Mi aldonis la facilajn vortojn el dosiero kiun mi jam havis delonge (1999) kaj plie aldonis iujn 12
gramatikaojn, ... kiel notita en mia malnova dosiero1. Tiel la listo enhavas 494 tre facilajn kaj 456 facilajn morfemojn. Kiel listojn de Johansson, mi uzis la listojn haveblajn rete (Johansson ?, Portella 2004b). Ili estas listoj de radikoj, ne de vortoj. Mi kunigis la listojn en unu solan liston. Tabelo 1 montras la nombrojn de vortoj en iuj el la kvin klasoj. Notinda estas la eesto de des kun la manko de ju.
Nombro de radikoj 197 258 269 350 466 1540
Klaso 1 2 3 4 5 Totalo
Tabelo 1 Nombroj de radikoj e Johansson
Por krei la liston de Pilger (3067 radikoj), mi uzis la dosieron haveblan rete (vidu: Pilger, 2001); i estas pli ampleksa ol la papera formo (Pilger, 2001). Tabelo 2 montras kiel la vortoj dividias en klasojn. Klaso X estas vortoj aldonitaj de Pilger al la listo de la Akademio. Mi anis la formon "-xxx-" de kelkaj morfemoj (kiel: -ant-, ...) al "xxx-" (kiel klarigita supre). En la listo de Pilger, estas vortoj (kun substantiva, adjektiva a verba finao) kaj aperas kelkaj pluraloj (pluraj, lipharoj,...), derivitaj a kunmetitaj vortoj (starpunkto, respondkupono, necesejo,...), mallongigoj (., ekz., t.e., ...) kaj ekkrioj. Mallongigoj kaj ekkrioj aperas en la klaso X t.e. ne en la Akademia listo. Aperas dufoje [i a] kaj [i o]; same orient- aperas kiel oriento kaj orienti en du malsamaj klasoj; mi konservis la unuan en la klaso 6. Oni trovas "ju...des" en la klaso 8 kaj "des" en la klaso 7.
Aldone uzeblas iuj oficialaj afiksoj, gramatikaj finaoj, korelativoj, pronomoj, tag- kaj monatnomoj,
numeraloj, ...
13
Klaso 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 X Totalo
Nombro de radikoj 52 132 101 122 152 156 247 295 470 751 589 3067
Tabelo 2 Nombroj de radikoj e Pilger
Kelkaj vortoj aperas en la listo, sed, por mi, ne ajnas gravaj; se hieno (klaso X) povus esti pli malpli bone konata kaj uzata metafore, kial gujavo, tablojdo,... (klaso X)? Por la analizo la la ofteclisto de Pilger, mi ne prezentas grafikaon kian por la analizoj la Kontakto a Johansson; ar la nombro de klasoj estas tiom granda, ke la grafikao ne estus klara. Do mi kalkulis oftecan indicon: por iu leciono, mi sumas la nombron de morfemoj oble la gruprango (0-10), tiun sumon mi dividas per la tuta nombro de morfemoj de la leciono. Por la klaso Y mi uzis 15 kiel pezvaloro2.
Estis interesa kompari la tri listojn inter ili. Komparo inter la listoj de Kontakto, Johansson kaj Pilger (tabelo 3) montras ke estas ne kompleta rilato inter facileco (kriterio de Kontakto) kaj ofteco (kriterio de Johansson kaj Pilger). La tre facilaj vortoj tamen estas pli en la unuaj grupoj (1-2 e Johansson kaj 1-3/4 e Pilger). Sed estas 6 kaj irka 10 %, respektive, de la vortoj kiuj aperas en pli maloftaj grupoj (5 a 8-X).
Ekzemple en leciono 1 de Kunvojau estas 66 vortoj kaj 11, 16, 12, 7, 3, 3, 1, 3, 2, 5, 0, 3 vortoj
respektive por la klasoj 1-X kaj Y. Mi kalkulas la sumon de la nombroj oble la pezoj: (11x0) + (16x1) + (12x2) + (7x3) + (3x4) + (3x5) + (1x6) + (3x7) + (2x8) + (5x9) + (0x10) + (3x15) = 221, kaj dividas la sumon 221 per 66 = 3,3: ofteca indico
14
Johansson 1 2 3 4 5 totalo
Kontakto tre facilaj facilaj 184 2 192 54 82 168 30 177 6 55 494 456
totalo 186 246 250 207 61 950
Pilger 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 X totalo
Kontakto tre facilaj facilaj 43 5 113 13 92 4 89 31 73 73 31 89 21 121 10 49 13 37 6 26 3 8 494 456
totalo 48 126 96 120 146 120 142 59 50 32 11 950
Tabelo 3 Komparoj inter Kontakto kaj Johansson a Pilger
Komparon inter la klasoj de Johansson kaj tiuj de Pilger mi montras en Tabelo 4.

Klasoj de Pilger 5 6 7 8 1 15 7 2 2 66 57 21 10 68 123 53 48 5 53 107 138 154 241 183 198
Johansson 1 2 3 4 5 totalo
0 31 11 6 4 52
1 90 33 8 1 132
2 64 34 3
3 10 85 23 3 121
4 1 65 70 14 150
9 2 5 30 120 157
Y 2
101
1 24 25
5 19 26
totalo 197 258 269 350 466 1540
Tabelo 4 Komparo inter Johansson kaj Pilger
enerale, la ofteco la la du sistemoj kongruas; tamen estas notindaj esceptoj: Johansson metas en la klasojn 3 kaj 4 (kiel mez- a pli maloftaj: dikaj nombroj/verda fono) kelkajn vortelementojn kiuj estas en la klasoj 0 a 1 por Pilger. Estas efe afiksoj (end-, estr-, obl-, mis-, ...) a ekkrioj (ha!, ho!). Li tiel klasas anka at-, ont-, ot- kaj for. En la listo de Pilger, iuj afiksoj kaj gramatikaj finaoj estas en la klaso 0 kaj iuj korelativoj kaj pronomoj en la klaso 1. Tio ne estas la kazo en la listo de Johansson. Aliflanke, Johansson metas en klason 2 kelkajn vortojn el la klasoj 8-9 de Pilger (kursivaj dikaj nombroj/flava fono) kaj li havas kelkajn radikojn ne aperantaj e Pilger (26 en klaso Y). Fine, Johansson listigas i- kaj iu, io, iam,... kaj distingas krom kaj krom-; mi ne konservis tiujn distingojn. iuj morfemoj el la listo de Kontakto aperas en la du aliaj listoj. Krom dudek ok, iuj morfemoj de la listo de Johansson anka aperas en tiu de Pilger. El la neaperantaj na estas nomoj de landoj a popoloj, tri, i-, krom- kaj nul-, ekzistas e Pilger sed kiel
15
korelativoj, krom a nul; la dek ses aliaj estas: boac-, dign-, diskret-, festival-, gril-, inagur-, klak-, kronik-, paro-, pistol-, pne-, prizon-, ose-, talent-, templ-, tiran-. Estus interese fari la saman komparon kun la listo de 1500 vortoj de la revuo Juna amiko por trovi vere bazan vortoprovizon (Kurucz ?). Uzante la diversajn listojn ebligis klasifiki la morfemojn la tiuj klasoj de Kontakto, Johansson kaj Pilger kaj analizi la facilecon/kompleksecon de la lernolibroj rilate al vortoprovizo. Figuro 1 skemas la agojn el la originalaj vortlistoj is la analizoj.
Fonto
Simpligita fonto 1 -a 7 ad1 amik5 har5 -j 3 krom 5 -o 7 -o 7 zorg1 a 7 ad1 amik5 har5 -j 3 krom 5 -o 7 zorg-
Analizoj nombrado
1 amika 5 haroj 3 krom 9 krom7 zorgado
1 amika 5 haroj 3 krom 7 zorgado
1 amik-a 5 har-o-j 3 krom 7 zorg-ad-o
la - Kontakto - Johansson - Pilger
vortfarado
Figuro 1 Skemo de la agoj kaj de la analizoj
16
3 Analizoj
3.1 Saluton!
3.1.1 Vortoprovizo
Saluton! estas la libro kiu enkondukas la malplej grandan nombron de vortoj: 589 (se mi konsideras la tri volumojn de Tendaraj tagoj kiel unu lernolibron). Ne estas veraj lecionoj sed nur 194 paoj plus suplemento kaj la vortlisto montras la paojn, tial mi grupigis, artifike, la paojn en grupoj; tiel mi kreis 25 grupojn (24 por la 194 unuaj paoj - grupo de po 8 paoj - kaj 1 por la suplemento). Tiel eblas pli facile kompari in kun la aliaj libroj. Figuro 2 montras la nombrojn de vortoj la la grupoj (vidu Tabelon 53). La atorino enkondukas pli-malpli 23 novajn vortojn en iu grupo; estas variadoj inter la grupoj, sed estas relativa ekvilibro tra la kurso.
Saluton - Vortoprovizo 50 40 30 Nb 20 10 0 1 3 5 7 9 11 13 Grupoj 15 17 19 21 23 25
Figuro 2 Saluton! vortoprovizo
3.1.2 Facileco/ofteco
Plejparte, irka 60 %, la vortoj estas tre facilaj (Tabelo 6) ; Saluton! havas iom pli ol 16% da vortoj kiuj ne aperas en la listo de Kontakto. Figuro 3 montras la nombrojn la la grupoj: estas nur tri grupoj (13, 16 kaj 25) kiuj enkondukas iom pli da nefacilaj vortoj (aro n).
la tabeloj de donitaoj estas grupigitaj en la Aldonaoj.
17
Saluton - Kontakto 45 40 35 30 25 Nb 20 15 10 5 0 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 Grupoj
n f tf
Figuro 3 Saluton! Kontakto
Tamen ne estas klara evoluo de la komenco is la fino de la kurso, ekde la komenco aperas vortoj facilaj (aro f) kaj nefacilaj (aro n), e se la tre facilaj (aro tf) komence enerale superas.
Saluton - Johansson 100% 80% 60% 40% 20% 0% 1 3 5 7 9 11 13 15 Grupoj 17 19 21 23 25 Y 5 4 3 2 1
Figuro 4 Saluton! Johansson
La analizo la la klasoj de Johansson (Figuro 4 kaj Tabelo 7) montras la saman tendencon: malgrandio de la nombro de morfemoj de la unua is la kvina klaso. Klaso Y estas morfemoj kiuj ne aperas en la listo de Johansson, sed kiuj tamen estas en la nova Plena Ilustrita Vortaro (nPIV - 2002, 9 %). Granda nombro (14 el 49) el tiuj radikoj aperas en la grupo 25: la suplemento, kiu enkondukas specialajn vortojn pri manaoj, spicaoj, trinkaoj kaj floroj, kaj anka pri flagoj (Eropo, Burkina Faso, Esperantujo).
18
Saluton - Pilger: ofteca indico

10 8 6 4 2 0 1 3 5 7 9 11 13 Grupoj 15 17 19 21 23 25
Figuro 5 Saluton! Pilger: ofteca indico
La la klasifiko de Pilger (Figuro 5 kaj Tabelo 8), oni vidas ke estas enerala tendenco de indico-kresko ekde la komenco is la fino. Sed tiu tendenco de malofteco estas tre malgranda krom por apartaj grupoj 1 2 kaj 25suplemento.
3.1.3 Vortfarado
Se oni analizas la kompleksecon de la vortoj kaj la derivadon a kunmetadon de radikoj (Figuro 6 kaj Tabelo 9) oni vidas ke la atorino prezentas, en sia vortlisto, preska nur memstarajn vortojn (pronomoj, prepozicioj, a-finaaj adverboj, korelativoj,...) kaj radikojn kun gramatikaj finaoj (a, o, e, i, as). Estas nur malmulte da kunmetitaj vortoj kun 2 a 3 strekoj ( 8%). La memstarajn vortojn la atorino enkondukas efe je la komenco. Notindas ke, komence, i uzas la formon -as por la verboj kaj poste kelkfoje -i. Aperas anka kelkaj verboj en -os kaj -is! La kunmetitaj vortoj kun 2-3 ligoj estas inaj formoj (fratino, fralino,...), specialaj verboj (glit-kuras, rond-iras) a refleksivaj verboj (sentis sin, vestos sin). Aperas anka derivitaj vortoj (per afiksoj) kaj, malofte, pluraloj. Ene de la teksto tamen estas multe da derivitaj vortoj kreitaj per uzo de afiksoj. Aliflanke estas relative malmulte da kunmetitaj vortoj per kunmetado de bazaj radikoj. Ne estas aparta klarigo pri vortfarado. Derivado kaj kunmetado aperas per ekzemploj.
19
Saluton - Vortfarado
45 40 35 30 25 Nb 20 15 10 5 0 1 3 5 7 9 11 13
4 3 1 2 1
15
17
19
21
23
25
Grupoj
Figuro 6 Saluton! vortfarado
3.2 Tendaraj tagoj

3.2.1 Vortoprovizo
Oni trovas 1967 vortojn en la tri kajeroj de Tendaraj tagoj; sed ne estas ekvilibro inter la kajeroj. Nur 278 vortoj aperas en la unua kajero, la dua enkondukas la plej altan nombron: 917, la tria: 772. En la listoj, la atoro montras transitivecon per aldono de -on (kajeroj 1-2) a -N (kajero 3). Estas kelkaj tipografiaj eraroj en la listoj (eksterodinara, biblio); la atoro uzas la k formon anstata la escepte en unu kazo kun eraro: arhitekturo. Oni povas bedari ke la atoro uzas neologismojn a sinonimojn anstata derivitaj vortoj: trista, rara, frida,...; oni povas anka bedari la uzon de buldozero por buldozo. Origamo aperas, kiu ne estas en nPIV (malfelie, ar tiu vorto estas enerale konata). Figuroj 7 a-c (Tabelo 10) montras la aperigon la la lecionoj. En la unua kajero, la atoro prezentas nur irka 9 vortojn por leciono; tio ajnas al mi iom tro malmulte, ar e se oni lernus pli ol unu lecionon dume de unu kurso, i tiu darus longe sen granda vortoprovizo finfine. En la dua kajero, la nombro kreskas: irka 31 por leciono. Por tiu kajero, la nombro de lecionoj aniis inter la eldonoj de la kajero; en la unua eldono estis 30 lecionoj, en la sekva 52, tiam oni enkondukas nur irka 18 vortojn en leciono, tio eble estas pli bona sed la kurso daras multe pli longe. En la tria kajero, estas 38 lecionoj kun meznombre 20 novaj vortoj per leciono.
20
Tendaraj I - Vortoprovizo
30 25 20 N b 15 10 5 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
L e c i o no j
a
Tendaraj II - Vortoprovizo
70 60 50 40 Nb 30 20 10 0 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 L e c i o no j 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60
b
Tendaraj III - Vortoprovizo
70 60 50 40 NB 30 20 10 0 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 L e c i o no j 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98
c
Figuro 7 Vortnombroj en Tendaraj tagoj (la kajeroj)
La longeco de la kurso (30 + 30/52 + 38 lecionoj) povas malkuraigi la junajn lernantojn. La atoro celas la kajerojn por unujara kurso en lernejo a dujara en tipa klubo etoso. Mi pensas ke 10 is 14 jaraj infanoj ne kuraas sekvi kurson tiel longan.
21
Figuro 8 (Tabelo 11) montras la distribuon la la grupoj de Kontakto (facileco), mi montras nur resumon por la kajeroj. Oni rimarkas, ke krom parte en la unua kajero, la proporcioj de nefacilaj morfemoj estas grandaj (32, 45, 77 %) e jam en la dua kajero.
Tendaraj - Kontakto
800 700 600 500 n f tf
Nb
400 300 200 100 0 1 2 3
Ka je ro j
Figuro 8 Tendaraj tagoj Kontakto
La saman konstaton oni faras pri ofteco (Figuro 9/Tabelo 12: Johansson, Figuro 10/Tabelo 13: Pilger). Tamen, pri ofteco, oni rimarkas en amba kazoj evoluon: malkresko de la oftaj morfemoj favore al malpli oftaj. Anka la proporcio de ekster-listaj morfemoj (grupo Y) estas alta speciale por la komparo al Johansson.
Tendaraj - Johansson
100% 80% 60% 40% 20% 0% 1 2 3
Y 5 4 3 2 1
Ka je ro j
Figuro 9 Tendaraj tagoj Johansson
22
Tendaraj - Pilger Y 100% 80% 60% 40% 20% 0% 1 2 Kajeroj 3 X 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0
Figuro 10 Tendaraj tagoj Pilger
Tendaraj - Pilger: ofteca indico 14 12 10 8 6 4 2 0 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 Lecionoj lec. 1-30 lec. 31-60 lec. 61-98
Figuro 11 Tendaraj tagoj - Pilger: ofteca indico
En figuro 11, oni rimarkas ke estas evoluo sed ke i estas iom aosa, speciale por la kajeroj 1 kaj 3. Averae, la oftecaj indicoj estas 5.1, 6.7 kaj 9.0 entute por la tri kajeroj. Resume, la rieco de la kurso, alloga por junaj lernantoj la la temoj de la tekstoj, ajnas esti finfine malavantao: tro multaj vortoj dum tro longa studado.
3.2.3 Vortfarado
Figuro 12 (Tabelo 14) montras la nombrojn de morfemoj en la vortoj (tiu kun 8 eroj Unu-i-int-a-j Naci-o-j ne estas uzata en la grafikao) por la tri kajeroj.
23
Ne estas vera klarigo pri derivado; oni lernas in per ekzemploj en la teksto. Plie, la pli formalaj klarigoj aperas nur meze kaj fine de la dua kajero (II-36...). Inter la afiksoj, -ig- kaj -i- ricevas, tute prave, grandan atenton: -ig- precipe en kajero II kaj -i- en kajero III.
Tendaraj - vortfarado
1000 800 600
5 4 3 2 1
Nb
400 200 0
Ka je ro j
Figuro 12 Tendaraj tagoj vortfarado
Por kunmetado ne estas aparta klarigo. Do oni vidas ke la rolo de la instruisto tre gravas por ke la lernantoj havu kompletan konon de la rieco de la lingvo, kaj ke, kiel en Saluton!, kunmetado estas preterpasata.
3.3 Mazi
Kelkaj vortoj aperas en la ekzercoj ligitaj al partoj-scenoj anta apero en la efa teksto. Kelkaj anka ajnas esti en la listo sen apero en la teksto, se oni fidas la referencojn de la listo. Oni notas anka kelkajn sinonimojn (fotelo) sen ilia pli baza esperanta formo (brakseo) kaj eraretojn en la listo (Majestro, gustatempe) sed ne en la teksto (Majesto, ustatempe). Notende: nek kondicionalo (-us) nek la participoj (ont-, ant-, int-, ot-, at-, it-) aperas; ajnas ke ili tute ne estas instruataj en la kurso!
3.3.1 Vortoprovizo
En la listo de Mazi aperas 974 vortoj. Tiuj aperas en 12 partoj, tiel oni havas irka 81 vortojn por parto (Figuro 13, Tabelo 15). Tio ajnas multa, e eble tro; tamen la partoj estas dividitaj en scenoj (149 entute, averae irka 12 scenoj por parto), tiel la nombro por sceno estas malgranda (vidu la Tabelon 15 por la detalaj donitaoj). Sed aliflanke ne iam eblas dividi la partojn en scenojn kiam oni rigardas la vidbendon, nur la scenoj kun Petro montras klaran anon de situacio.
24
Mazi - vortoprovizo
140 120 100 80 Nb 60 40 20 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Par t o j
Figuro 13 Mazi vortoprovizo
El la 974 vortoj oni obtenas 729 morfemojn. El tiuj, triono ne estas en la listo de facilaj vortoj de Kontakto; tio estas iom alta. Sed 46 % estas tre facilaj morfemoj. Figuro 14 (Tabelo 16) montras malkreskantan evoluon de tiuj tre facilaj morfemoj; la facilaj kaj ne facilaj (eksterlistaj) morfemoj ne montras apartan evoluon.
Mazi - Kontakto
120 100 80 n Nb 60 40 20 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 p ar t o j f tf
Figuro 14 Mazi Kontakto
La situacio estas iom pli klara la la klasoj de Johansson (Figuro 15, Tabelo 17): malkresko de klaso 1 kaj kresko de la klasoj 2-3. Tiuj tri klasoj kunhavas iom pli ol 60% de la morfemoj. La klaso Y (ne en la listoj de Johansson) krom variado estas iam grava (averae 16 %).
25
Mazi - Johansson
100% 80% Y 60% 40% 20% 0% 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Par t o j 5 4 3 2 1
Figuro 15 Mazi Johansson
La la oftecaj klasoj de Pilger (Figuro 16, Tabelo 18) estas nur tre malgranda evoluo de la komenco is la fino. La averaa valoro, 5, estas malpli alta ol la averaa valoro de la listo mem de Pilger (7.2). La altajn valorojn en leciono 2-3 kreas granda proporcio (25 %) da morfemoj kiuj ne estas en Pilger (klaso Y).
Mazi - Pilger: ofteca indico

7 6 5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Par t o j
Figuro 16 Mazi Pilger: ofteca indico
3.3.3 Vortfarado
Plejparte (75 %) la vortoj de la vortoprovizo estas a memstaraj morfemoj a simplaj radikoj (Figuro 17, Tabelo 19). Tamen 25 % estas faritaj (3-4 eroj), efe per uzo de afiksoj (derivado). El tiuj, vortoj kun unu afikso plej nombras (22 %), multaj kun mal- (44) kaj re (9).
26
Mazi - vortfarado
140 120 100 4 80 Nb 60 40 20 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Par t o j 3 2 1
Figuro 17 Mazi vortfarado
Estas unu vorto el kvin elementoj en la lasta parto kaj tri esprimoj el 6 en la unua (Bona-n maten-o-n / nokt-o-n / tag-o-n) Kelkaj kunmetitaj vortoj aperas anta iliaj elementoj, ekzemple: korbopilko en parto 5-5 anta korbo en 10-1. Tre malmultajn informojn pri vortfarado oni trovas en la kurso. Na afiksoj estas uzataj sen klarigoj; dek kvar estas pritraktataj ekde la mezo de la sepa parto (sceno 7) is la fino (127), sed ili estas jam uzataj, sen klarigoj, antae en faritaj vortoj. Krom la 14 afiksoj, oni ne klare instruas anka la vortfaradon; faritaj vortoj aperas en la vortlisto, plej ofte derivitaj (la prefikso mal- estas efe uzata). Inter la kunmetitaj vortoj oni ofte trovas vortojn kreitajn el prepozicio kaj radiko. Oni vidas ke, i tie, la rolo de la instruisto ankora gravas. Tion montras anka tio ke la kurson oni ne vere povas uzi memlerne sen havi gravajn mankojn rilate al la vortoprovizo.
3.4 Kunvojau
P. Gubbins uzas la formon, ekzemple en psiologio. Oni trovas anka la vorton komputoro anstata la pli kutima komputilo. Estas kelkaj sinonimoj, kies uzon mi bedaras: frida, fotelo, febla; sed en tiu kurso kiu celas iom pli altan nivelon la mi ol la kutimaj kursoj por komencantoj, eble oni povas pardoni!
3.4.1 Vortoprovizo
La nombro de vortoj estas alta (1215), tamen estas malpli ol la nombro el la tri kajeroj de Tendaraj tagoj. Tiu lasta kurso celas infanojn, dum Kunvojau celas plenkreskulojn kaj iliajn profesiojn. Oni atendus/akceptus pli altan nombron en tiu kazo. 27
Averae, kvardek na vortoj estas enkondukitaj en iu leciono. Ne estas granda variado de la nombro krom en 2-3 lecionoj: figuro 18 (Tabelo 20). Nur la nombro de vortoj por partoj de Mazi estas pli alta; tamen estas nur por dek du partoj, se oni kalkulas por 25 oni havas tridek na vortojn.
Kunvojau - vortoprovizo
100 80 60 Nb 40 20 0 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 Lecionoj
Figuro 18 Kunvojau vortoprovizo
Estas multe da vortoj ekster la listo de Kontakto (irka 46 %). Oni devas tamen memori ke la kurso de P. Gubbins celas plenkreskulojn, e kun intereso uzi Esperanton por laboro, komerco.
Kunvojau - Kontakto
100 80 60 Nb 40 20 0 1 3 5 7 9 11 13 15 Lecionoj 17 19 21 23 25 n f tf
Figuro 19 Kunvojau Kontakto
Sed estas klara kaj bona la evoluo de la nombro de morfemoj tre facilaj: ili estas plimultaj komence kaj ilia nombro malkreskas is la fino. La nombro de facilaj, kaj ankora pli de eksterlistaj morfemoj kreskas paralele (Figuro 19, Tabelo 21).
28
Tiun evoluon oni vidas (Figuro 20, Tabelo 22) anka en la analizo la la klasoj de Johansson. enerale la klasoj de Johansson (1-5) reprezentas irka dek kvin procentojn, dum la klaso Y (kiu ne ekzistas en Johansson) estas tridek unu procentoj. Tamen oni povas vidi klaran evoluon de la komenco is la fino: ekzemple la morfemoj de la klaso 1 malkreskas de 56 % al 0 % en la leciono 20, dum klaso Y sekvas inversan evoluon: 6 % (leciono 1) al 59 % (leciono 25).
Kunvojau - Johansson
100% 80% 60% 40% 20% 0% 1 3 5 7 9 11 13 15 17 Lecionoj 19 21 23 25 Y 5 4 3 2 1
Figuro 20 Kunvojau Johansson
Tiu evoluo estas tre videbla per la ofteca indico (Pilger, Figuro 21, Tabelo 23). averae la indico estas 6.6 malpli ol la enerala indico de la listo mem de Pilger. La evoluo montras klaran kreskon de 3.3 al 9.5.
Kunvojau - Pilger: ofteca indico
10 8 6 4 2 0 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 Lecionoj
Figuro 21 Kunvojau Pilger: ofteca indico
En Kunvojau oni havas la plej klaran evoluon en la elekto de la vortoprovizo, kun la averaa valoro (6,6) meze de la kurso.
29
3.4.3 Vortfarado
93 % de la vortoj en la listoj de la libro estas a memstaraj morfemoj a radikoj kun finao (Figuro 22, Tabelo 24). Nur 6.5 % estas derivitaj a kunmetitaj vortoj. Plie, kiam farita vorto aperas en vortlisto, i ne aperas sola, sed kun la baza radiko: ekz. (tra)konekti, (anta)ui, uzi (kp. uzebla), sidi (kunsido), multa (multekosta),... Estas nur kelkaj esprimoj (is la revido!) kaj, en leciono 5, la nombroj (du-dek, du-dek unu, kvar-dek-on-o, kvar kvin-on-o-j 4) kiuj tiel aperas kaj kreskigas la nombron de vortoj kun 3, 4 a 5 strekoj.
Kunvojau - vortfarado
100 90 80 70 60 Nb 50 40 30 20 10 0 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 Lecionoj
5 4 3 2 1
Figuro 22 Kunvojau vortfarado
En la teksto mem, male, oni trovas multe da faritaj vortoj, efe derivitajn, sed ne nur. Tamen en la gramatika superrigardo, fine de la libro, ne estas aparta klarigo pri vortfarado krom por la afiksoj, el kiuj 40 estas listigitaj. Do ankorafoje, gravas la instruisto. Sed, kiel jam skribite en la prezento de la libro ( 2.1.4), la atoro ne kreis libron por memlerna studado. Konklude, oni vidas ke la atoro tre bone kaj konscie kreis sian kurson celante unuflanke kompletajn komencantojn kaj aliflanke, samtempe plenkreskulojn kun profesia vidpunkto.
mi enmetis la streketojn
30
3.5 Komuna provizo de morfemoj

u estas listo de vortoj/morfemoj kiuj aperas en iuj lernolibroj? La kreitaj listoj ebligis kompari la listojn de morfemoj kaj trovi komunajn provizojn. Figuro 23 (Tabelo 25) montras kiel la vortoprovizoj de la libroj distribuias la komuneco. Grupo 1: morfemoj nur en unu libro (1192 = 51 %), grupo 2: morfemoj troveblaj en du libroj, grupo 3: en tri libroj kaj grupo 4: tiuj kiuj enestas en iuj libroj, t.e. tute komunaj (221 = 10 %).
Kom para ofteco 2500 2000 4 1500 1000 500 0 Saluton! Tendaraj Mazi Kunvojau enerale 3 2 1
Figuro 23 Kompara ofteco
Oni devas atenti ke nur la enerala valoro de grupo 1 estas la sumo de la valoroj de iuj libroj. La enerala valoro por 2 kaj 3 estas duono a triono de la sumo ar oni iam kalkulas por iu libro. La valoro de tute komunaj morfemoj estas evidente iam la sama. Ju pli alta estas la nombro de morfemoj en iu libro, des pli alta estas la nombro de morfemoj kiuj aperas nur en tiu libro. Figuro 24 montras tion tre klare. Oni devas atenti ke la ordo de la libroj aniis la la nombro de morfemoj: Saluton!, Mazi, Kunvojau kaj Tendaraj tagoj. La aparta celgrupo de Kunvojau povas klarigi la malpli grandan komunecon de la morfemprovizo; por Tendaraj tagoj, estas malfacile decidi, u eblis anstatai multe da nekomunaj morfemoj per pli bazaj faritaj vortoj.
31
Komuneco
50% 40% 30% 20% 10% 0% 500 en 1 en 2 en 3 komunaj
1000
1500
2000
Nom bro de m orfem oj
Figuro 24 Kompara ofteco la nombro de vortoj
3.6 Por la estonto

La prezentitaj analizoj estas nur enkonduko en la temon; nombrado donas bonajn indikojn, sed oni povus pli profunde rigardi, e se la komparo kun Kontakto, Johansson a Pilger kaj la analizo de vortfarado mi rememorigas ke tiu analizo estis nur pri la vortlistoj, ne pri la tekstoj estis jam interesa. Aliaj analizoj devus sekvi. En Esperanto ne estas klaraj eneralaj listoj de oftaj vortoj; ankora malpli de bezonataj vortoj. Tiuj ekzistas por aliaj lingvoj, ekzemple, Sciarone (1977) kreis liston de fundamentaj italaj vortoj la frekvenco. Tiu listo tre utilis al K. Smidliusz (1995) por enkonduki sendolore la italan lingvon al hungaraj junuloj. Jam ekzistas kelkaj skizoj de listo: Zlatko Tiljar (?) kiu analizis la uzatan lingvon dum la UK en Lucerno kaj IJK en Austerlitz (1979), Kurucz Gza (1995), redaktoro de Juna Amiko, por minimuma vortaro de Esperanto a Sylla Chaves (1996) kiu pledas por ellaboro de iu BAZA DIDAKTIKA MINIMUMO. Bezonas krei vortlistojn la lingvo-niveloj, la la celgrupo la Hejmvortaro (J. Lindstedt, 1999) estas bona ekzemplo de vortaro por la dua nivelo sed de aparta grupo: la denaskuloj kaj por plenigi petojn de la uzantoj. En tiu lasta perspektivo, la libro de P. Gubbins estas bona ekzemplo. En Belgio aperis anta multaj jaroj libreto por instrui Esperanton al gastestroj kaj turistoj (R. Delhaye, ?) la la rapidlerna metodo de H. Koch.
32
Alia aliro al la analizoj estos analizi la vortoprovizojn uzante la verkon Esperantaj sinonimoj de Jaan Ojalo (1999) kiel inversa kriterio al mia ofteca-vortfarada analizo; en la listo de Ojalo oni povus gardi la neutilajn vortojn eksterajn sinonimojn por instruado de komencantoj kaj seri kiom foje ili aperas bedarinde en la libro. Fine mi atus apogi gravan temon por estonta laboro: por kiu nivelo de la klasifiko pri kono de lingvoj, kiun Eropa Unio komencas enkonduki per la Eropa Lingva Dokumentujo, la kursmaterialo korespondas? Unu el la celoj estas krei Lingvan pasporton, kiu priskribas la kapablojn pri lingvokonoj, kiujn la posedanto de la pasporto mem indikas per memtaksado; vidu klarigojn esperante de K. Kovts en la Manlibro pri instruado de Esperanto (Kovts 2005). Estas ses lingvaj niveloj eropaj lingvokonaj normoj, kiujn oni povas grupigi en tri eneralaj niveloj: A baznivela, B sendependa kaj C profesinivela lingvouzanto; iu nivelo estas taksata la uzadoj: komprena, parola, skriba. Kiun nivelon povus atingi lernanto, kiu bone lernis la lingvon kaj memoras ion uzante la librojn kiujn mi analizis? Kiun nivelon kapablas krei la libroj? Estas malfacile decidi, sed Saluton! estus nur en baznivelo A1(-A2), Mazi ne estus multe pli alta ol A2, Tendaraj tagoj eble atingus B1(-B2), Kunvojau verajne B2 kaj kun iom pli da fakaj vortoj i povus atingi malgrandan C1. Sed tio estas nur persona sento. Tiu lasta temo de la laboro, Eropa Lingva Dokumentujo, estas tre grava por la estonto de nia lingvo.
33
4 Diskuto kaj konkludo

4.1 Diskuto
Ni vidas ke la analizitaj libroj estas malsimilaj. Unue, tri el ili, Saluton!, Tendaraj tagoj kaj Mazi, efe celas junajn lernantojn, dum Kunvojau celas plenkreskulojn, e en ilia labora vivo. Due la metodoj estas tre diversaj: efe rekta/situaci-komunika por Mazi kun televida formo, situaci-komunika por Tendaraj tagoj, rekta por Saluton! kaj iom pli tradicia por Kunvojau (sed tiu i povas esti uzata pli kiel situaci-komunika, depende de la instruisto). Male al kio indikas la subtitolo de Saluton!, oni vidis ke iuokaze, instruisto gravas por iuj, se oni volas lerni la kompletan bazan lingvon. Aparte se oni konsideras vortoprovizon, Saluton! ne havas evoluon pri enkonduko de vortoj nek pri facileco/ofteco. Derivado estas bone montrata sed multe malpli la kunmetado, kiu estas tamen uzata. Tendaraj tagoj ajnas esti tre longa: 98 partoj/lecionoj por havi la tuton; oni devas lerni la materialon de tuta kurso, ar kelkaj gravaj partoj aperas nur je la fino; tio povas malkuraigi la junajn lernantojn. La atoro destinas la kajerojn por unujara kurso en lernejo a dujara en klubo. Ni pensas ke 10 is 14 jaraj infanoj ne kuraos sekvi kurson tiel longan. La rieco kaj la formo de la kurso, alloga por junaj lernantoj la la temoj de la tekstoj, ajnas esti finfine malavantao: tro multaj vortoj kaj tro longa tempo de studado. La enhavo estas disigita je multaj temoj, efe la du direktoj: tendaro kaj aventura, detektiva ludo; tio devigas multobligi la vortaron. La evoluo estas bona, sed la vortoprovizo enhavas multe da vortoj ne facilaj/oftaj. Derivado estas nur aparte montrata kaj kunmetado ne estas klarigita. Oni vidis ke la instruisto tre gravas por ke lernantoj havu kompletan konon de la rieco de la lingvo. En Mazi, la gramatika enhavo ne estas kompleta kaj la lernado estas iom densa, se oni konsideras la partojn. Nur malgrandan evoluon oni rimarkas enerale. Ne estas multe da klarigoj pri derivado kaj preska nenio pri kunmetado. Oni vidis ke, anka por Mazi, la instruisto tre gravas. Tion montras anka la fakto ke la materialon oni ne povus vere uzi memlerne sen havi gravajn mankojn pri vortoprovizo kaj gramatiko.
34
Kunvojau malsimilas al la aliaj libroj: i estas por laborantaj plenkreskuloj kaj, ekde la enkonduko, la atoro tre klare indikas ke i ne estas por memlernado. Tio povus iom pravigi la densecon de la kurso. Plie oni trovas la plej klaran evoluon en la enkonduko de vortoj pli kaj pli malfacilaj/maloftaj. Derivado kaj kunmetado estas bone uzitaj en la tekstoj sed sen multe da klarigoj por kunmetado. En la gramatika superrigardo, fine de la libro, ne estas aparta klarigo pri vortfarado krom por la afiksoj. Do ankorafoje, gravas la instruisto. Sed la atoro ne kreis libron por memlernado. Konklude, oni vidis ke la atoro tre bone kaj konscie kreis sian tekston celante unuflanke kompletajn komencantojn kaj aliflanke, samtempe, plenkreskulojn kun profesia vidpunkto. Ni vidis ke la libroj diversmaniere enkondukas la lingvon. Sed ni konsideris la lingvon efe tenike. Tamen instruado de lingvo ne devas esti nur tenika instruado, oni devas instrui anka la spiriton de la lingvo, tion, kio karakterizas la lingvon kaj diferencigas in de la aliaj. Esperanto certe diferencias per logikeco, klareco, simpleco, senescepteco de la gramatiko; iuj trajtoj kiuj faras in pli facile lernebla ol la plejmulto de la lingvoj. Sed ni pensas ke Zamenhof kreis lingvon ankora pli malsimilan ol la kutime viditan kaj instruitan! Kiam li kreis la lingvon, li volis solvi gravajn problemojn, kiel li klarigis en la Unua Libro (Zamenhof, 1954, p 231-):
La plej efaj problemoj, kiujn estis necese solvi, estis la sekvantaj: (1) Ke la lingvo estu eksterordinare facila, tiel ke oni povu ellerni in ludante. (II) Ke iu, kiu ellernis tiun i lingvon, povu tuj in uzi por la kompreniado kun homoj de diversaj nacioj, tute egale u tiu i lingvo estos akceptita de la mondo kaj trovos multe da adeptoj a ne, - t.e. ke la lingvo jam de la komenco mem kaj dank'al sia propra konstruo povu servi kiel efektiva rimedo por internaciaj komunikioj. (III) Trovi rimedojn por venki la indiferentecon de la mondo kaj igi in kiel eble plej balda kaj amase komenci uzadi la proponatan lingvon kiel lingvon vivan ne kun losilo en la manoj kaj en okazoj de ekstrema bezono. (...) La unuan problemon mi solvis en la sekvanta maniero: (a) Mi simpligis is nekredebleco la gramatikon, ... (b) Mi kreis regulojn por vortofarado kaj per tio i mi enportis grandegan ekonomion rilate la nombron de la vortoj ellernotaj, ne sole ne deprenante per tio i de la lingvo ian riecon, sed kontrae, farante la lingvon - dank' al la eblo krei el unu vorto multajn aliajn kaj esprimi iujn eblajn nuancojn de la penso - pli ria ol la plej riaj naturaj lingvoj. Tion i mi atingis per la enkonduko de diversaj prefiksoj kaj sufiksoj, per kies helpo iu povas el unu vorto formi diversajn aliajn vortojn, ne bezonante ilin lerni. (Pro oportuneco al tiuj i prefiksoj kaj sufiksoj estas donita la signifo de memstaraj vortoj, kaj kiel tiaj ili estas lokitaj en la vortaro.)
35
(...) La duan problemon mi solvis en la sekvanta maniero: (a) Mi aranis plenan dismembrigon de la ideoj en memstarajn vortojn, tiel ke la tuta lingvo, anstata vortoj en diversaj gramatikaj formoj, konsistas sole nur el senanaj vortoj. Se vi prenos verkon, skribitan en mia lingvo, vi trovos, ke tie iu vorto sin trovas iam kaj sole en unu konstanta formo, nome en tiu formo, en kiu i estas presita en la vortaro. Kaj la diversaj formoj gramatikaj, la reciprokaj rilatoj inter la vortoj k.t.p. estas esprimataj per la kunigo de senanaj vortoj. ...
Do, oni vidas ke vortfarado, derivado kaj kunmetado, estas esenca parto de la lingvo, ke, tute klare, oni ne povas forlasi vortfaradon sen perdi a perfidi la celojn mem de Zamenhof. Tiujn ideojn tre klare defendas anka Piron (1997, p 24), kiam li skribas:
Miaopinie, nia bona lingvo strukture unikas per la kunagado de kvin faktoroj: neaneblo de la vortelementoj; senbara povo ilin kombini; emo al formaoj simplaj kaj koncizaj; elvokado prefere ol difinado, tamen kun atento al la neceso sufie precizi; eblo perfinae alsigni al iu ajn vorto iun ajn gramatikan funkcion, kio igas la esprimon lavole analiza (li havas voon similan al tiu de Petro; li iris al la hotelo per taksio) a sinteza (li similas Petron voe; li taksiis hotelen, li iris hotelen taksie). Verajne aliaj faktoroj kontribuas al la unikeco de la lingvo. Kelkaj el ili, kvankam difinantaj ecojn de la lingvo mem, fakte spegulas la spiriton, en kiu i estis konceptita kaj alprenita. Ni provu tion pli profunde esplori.
u aliaj sekvas la ideojn de Zamenhof? Ni rigardis en kelkaj libroj kaj ni prezentas, ekzemple, la vidpunkton de Seppik. Anka Seppik (1937) prezentas vortfaradon (27):
27. Kunmetitaj vortoj. Kunmetitaj vortoj estas formataj per simpla kunmetado de radikoj, e kio la efa vorto lokias en la fino. Kunmetante la radikojn benk kaj pied, ni ricevas la kunmetaojn benkpiedo kaj piedbenko, kiuj kompreneble tute ne estas egalaj. Por eviti malustajn kaj miskomprenigajn kunmetaojn, oni devas do bone atenti, ke la efa vorto troviu iam en la fino de la kunmetao.( ...) (...) Kelkfoje la kunmetitaj vortoj farias tro longaj (fervojkonduktoro, parlamentprezidanto, redakcisekretario), malfacile kompreneblaj (monujenhavo) a e miskomprenigaj (altondo, evale). En tia okazo estas bone apartigi la radikojn per streketo a ankora pli bone skribi ilin aparte: fervoj-konduktoro a fervoja konduktoro,
Tiu lasta konsilo, skribi ilin aparte, tute kongruas kun la konsilo de Zamenhof en la Lingvaj respondoj (1927, p 24):
PRI LA UZADO DE FORMOJ SIMPLAJ ANSTATA KUNMETITAJ. La vorto bezonesti estas kunmetita tute regule, kaj vi povas in uzadi. Sed entute ni konsilas pli uzadi iam formojn simplajn anstata kunmetitaj. Kunmetado de vortoj estas karaktera eco de la lingvo germana, kaj al tiu i lingvo i efektive donas grandan riecon de formoj; sed en nia lingvo la vortoj pleje estas pli naturaj kaj pli bonsonaj se ili estas ne kunligataj, sed uzata aparte. La Esperantisto, 1891, p. 23.
36
Tamen Seppik ne volas sekvi Zamenhof isfine, en 24 li skribas:

24. La karaktero de la radikoj. Ekzistas teorio, ke tiuj radikoj, kiuj ne estas uzeblaj sen gramatika finao (ekz. cigar, jun, skrib) per si mem estas nek substantivoj, nek adjektivoj, nek verboj, sed farias tiuj nur post almeto de koncerna finao. Kiam ni almetas al ili la finaon -o, ili farias substantivoj (cigaro, juno, skribo), kun -a ili estas adjektivoj (cigara, juna, skriba), kun -e adverboj (cigare, june, skribe) kaj kun verba finao ili farias verboj. Sed tiu i teorio apartigus Esperanton de iuj aliaj lingvoj, kie iu radiko havas certan karakteron, kaj pro tio senbezone malfaciligus ian lernadon kaj uzadon. i kontraas anka nian lingvo-senton: adante a vidante la radikon cigar, ni ne pensas pri kvalito, ago a maniero, sed anta niaj okuloj klare prezentias konkreta objekto; la radiko jun elvokas en ni tuj klaran imagon pri certa kvalito kaj skrib impresas nin sendube kiel ago. Kaj laste anka la praktika lingvo-uzo, precipe la derivado, kontraas tiun i hipotezon: la substantivaj kaj adjektivaj radikoj estas nur malofte uzeblaj kun verba finao, kaj ni havas afiksojn, kiuj povas esti uzataj nur kun substantivoj (bo-, ge-, eks-, -ano, -jo, -njo, -estro, -ido, -ino, -aro, -ero, -ingo, -ujo), nur kun verboj (dis-, mis-, ek-, re-, -ado, -ilo, -ema, -ebla, -inda) a kun adjektivoj (-eco, -ulo).
u vere estas grave apartigi Esperanton de iuj aliaj lingvoj? u vere de iuj aliaj? a nur de iuj indo-eropaj? Sed li iom kontraas sin mem en 25:
25. Patro, patra, patre Per simpla interano de gramatika finao oni povas transporti la vortojn el unu vortklaso en alian, kiel okazas anka en la naciaj lingvoj, kvankam ne tiel regule kiel en Esperanto. Tiamaniere oni povas el iu substantivo devenigi adjektivojn (per la finao -a) kaj adverbojn (-e): patro patra patre; homo homa home; knabo knaba knabe; letero letera letere; ipo ipa ipe; buo bua bue; maino maina maine; telegrafo telegrafa telegrafe, k.t.p.
Kial krei klasojn se tuj oni povas movi la radikoj el unu al alia? Kompreneble semantiko, la klasoj gravas por konforme krei novajn sencoplenajn vortojn per derivado kaj e pli per kunmetado. Al tiu timo a neakceptado de Seppik kaj aliaj ekde la komenco de la lingvo is nun, Zamenhof antarespondis jam en la Unua libro:
Sed ar simila konstruo de lingvo estas tute fremda por la Eropaj popoloj kaj alkutimii al i estus por ili afero malfacila, tial mi tute alkonformigis tiun i dismembrion de la lingvo al la spirito de la lingvoj Eropaj, tiel ke se iu lernas mian lingvon la lernolibro, ne traleginte antae la antaparolon (kiu por la lernanto estas tute senbezona), li e ne supozos, ke la konstruo de tiu i lingvo per io diferencas de la konstruo de lia patra lingvo. (...) En tia maniero la dismembrio de la lingvo neniom embarasas la lernanton; li e ne suspektas, ke tio, kion li nomas finio a prefikso a sufikso, estas tute memstara vorto, kiu iam konservas egalan signifon, tute egale, u i estos uzata en la fino a, en la komenco de alia vorto a memstare, ke iu vorto kun egala rajto povas esti uzata kiel vorto radika a kiel gramatika parteto. Kaj tamen la rezultato de tiu i konstruo de la lingvo estas tia, ke ion, kion vi skribos en la lingvo internacia, tuj
37
kaj kun plena precizeco (per losilo a e sen i) komprenos iu, kiu ne sole ne ellernis antae la gramatikon de la lingvo, sed e neniam adis pri ia ekzistado. (...) Mi turnas la atenton de la leganto al la klarigita punkto, kiu ajne estas tre simpla, sed havas grandegan praktikan signifon. Estas superflue diri, ke en alia lingvo vi kun persono, ne posedanta tiun i lingvon, ne havas la eblon kompreniadi e per la helpo de la plej bona vortaro, ar, por povi fari uzon el la vortaro de ia el la ekzistantaj lingvoj, oni devas antae pli a malpli scii tiun i lingvon. Por povi trovi en la vortaro la donitan vorton, oni devas scii ian fundamentan formon, dum en la interligita parolado iu vorto ordinare estas uzita en ia gramatika ano, kiu ofte estas neniom simila je la fundamenta formo, en kunigo kun diversaj prefiksoj, sufiksoj k.t.p.; tial, se vi antae ne konas la lingvon, vi preska neniun vorton trovos en la vortaro, kaj e tiuj vortoj, kiujn vi trovos, donos al vi nenian komprenon pri la signifo de la frazo. ... (...) Sekve, dank' al la supre montrita konstruo de la lingvo, mi povas kompreniadi per i kun kiu mi volas. La sola maloportuneco (is la komuna enkonduko de la lingvo) estos nur tio, ke mi bezonos iufoje atendi, is mia interparolanto analizos miajn pensojn. Por forigi kiom eble anka tiun i maloportunecon (almena e komunikiado kun homoj kleraj), mi agis en la sekvanta maniero: la vortaron mi kreis ne arbitre, sed kiom eble el vortoj konataj al la tuta klera mondo. ...
Do, per lingvo kun relative malgranda provizo de radikoj kaj per vortfarado, oni kapablas tute klare komprenii; ne bezonas dikegajn vortarojn, kontrae. Refoje, Piron tute klare sekvas Zamenhof (la Bona lingvo 1997):
(p. 64) Miaopinie, la neglekto de tiuj internaj latentaoj favore al prefero erpi el ekstere kontraas la spiriton de la lingvo. Ke esperanto bazias sur la principo kunglui erojn por vortformi, tion elokvente pruvas la arano de niaj vortaroj. ... Estu kiel ajn, la ekzisto de derivado e tiel baza vorto kiel patrino substrekas, kiel radikale esperanto emas ekspluati la eblojn de er-kungluado.5 (p. 53) Timo malprecizi Sistemo, en kiu konceptoj estas kontrastigataj multe pli ol ili inkluzivigas, havas duan malavantaon por interkultura lingva komunikilo, nome, ke i malhelpas plenan akcepton de la deriva kaj kunmeta vortfarado. Se brakseo ne estas seo, aperas stulte nomi in uzante la radikon se plus iun precizigan elementon. Tio sentigas kiel lama rimedo, kiel konfeso pri malrieco, kiun oni iel provas kompensi. Tiu aliro al la lingvo tute kontraas la solvon al la dikvortara problemo, kiun Zamenhof kortue priskribis en sia letero al Borovko: esprimi kompleksajn konceptojn per kombino de limigita nombro da eroj.
Nerespekto de tiuj konsiloj enkondukis la dikion de la esperantaj vortaroj. En la unua vortaro (rusa eldono de la Unua libro 1887) estis 920 kapvortoj; tiu nombro kreskis kaj estis 2630 en la Universala vortaro de la Fundamento de Esperanto (Zamenhof, 1991). En 1930, aperis Plena Vortaro (Grosjean-Maupin 1930) kun 7004 kapvortoj kaj suplemento en 1953 23 jarojn poste aldonis 966, do entute enestis 7970 kapvortoj. Nur 17 jarojn poste, en 1970, aperis Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto (PIV Waringhien 1977) kun
ar en Esperanto oni ne uzas la vorton mama, kiu aperas plej enerale en multe da lingvoj
38
15250 kapvortoj kompletigita en 1987 per suplemento; la nombro de kapvortoj atingis 16200 por 41200 leksikaj unuoj. Nova PIV (nPIV Duc Goninaz 2002) enhavas 47000 leksikajn unuojn kaj 16780 kapvortojn. Ni vidas ke sub influo parte de la francoj, kiuj havis grandan influon je komenco de la historio de la lingvo kaj kiuj verkis vastajn vortarojn, kaj de verkistoj de literaturo, la grandeco de vortaroj eksplodis. Kompreneble oni bezonas novajn vortojn por esprimi novajn konceptojn, Zamenhof jam konsciis pri tio:
1) Riigadi la lingvon per novaj vortoj oni povas jam nun, per konsiliado kun tiuj personoj, kiuj estas rigardataj kiel la plej atoritataj en nia lingvo, kaj zorgante pri tio, ke iuj uzu tiujn vortojn en la sama formo; sed tiuj i vortoj devas esti nur rekomendataj, ne altrudataj; oni devas ilin uzadi nur en la literaturo; sed en korespondado kun personoj nekonataj estas bone iam peni uzadi nur vortojn el la Fundamento ar nur pri tiaj vortoj ni povas esti certaj, ke nia adresato ilin nepre trovos en sia vortaro. Antaparolo de la Fundamento de Esperanto (Zamenhof, 1905/1991, p 47) iun ideon, kiu ne povas esti oportune esprimata per tiu materialo, kiu trovias en la Fundamento de Esperanto, iu esperantisto havas la rajton esprimi en tia maniero, kiun li trovas la plej usta, tiel same, kiel estas farate en iu alia lingvo. Deklaracio pri la esenco de la esperantismo, Bulonjo (Zamenhof, 1905 en Fundamento de Esperanto, 1991, p 37)
Aparte nuntempe, oni bezonas ellabori fakajn vortarojn a terminologiojn, se oni volas vidi Esperanton uzatan mondskale, ekzemple en Eropa Unio 6. Sed tiu riigo de la lingvo povas sekvi la konsilojn de Zamenhof, kiel tre klare rimarkas, ekzemple, Wera kaj Detlev Blanke (1996) en siaj konsiloj por terminologia agado a Marc Bavant (2003) por sia matematika vortaro. En multaj lingvoj, oni instruas vortojn kaj riigas vortoprovizon per atentigo de la lernanto pri komuneco de radikoj, ekzemple en Garrot (1996) oni proponas lerni dambulation, dambuler, digitigrade, funambule, noctambule, onguligrade, plantigrade, somnambule, somnambulique, somnambulisme, kaj tardigrade ar ili havas la radikojn ambul- a -grade ligitaj al la ideo mari, promeni. En Esperanto, tia instruo ne necesas, ar, dekomence, la lingvo estas tia. Kial ne uzi tiun facilecon? Al tiuj trajtoj, la Internacia lingvo aldonas aliajn riecojn. Plej interesa karaktero de la lingvo estas inventemo. Nuntempe en lernejoj oni ne plu akceptas tradician instruadon, oni ne plu vidas instruadon kiel donadon de kono de instruisto kaj plenigadon de la kapoj de lernantoj. Oni
6
kie estas grava komunikada problemo kaj kie oni komencas reagi al kaita solvo de uzo de la angla kiel
ununura lingvo. Tiun reagon, e, oni trovas je la oficistoj de la Komisiono, kiuj tamen estas dungitaj, interalie, la lingva kapableco (persona komuniko de la efreprezentanto de la oficistoj).
39
volas pli ageman partoprenon de lernanto kiu ne plu estas instruato; kelkfoje la lernanto devas mem krei sian kurson kaj lernmaterialon. Sed pri lingva instruado oni tute male evoluas: por iu koncepto, iu ideo estas fiksita vorto, plejofte elprenita ekster la lingvo; oni ne plu uzas la eblojn de la lingvo por krei novan vorton. Inventemo por Piron estas klare trajto de la spirito de la lingvo. E kiam oni parolas pri vortfarado, uzante bazajn radikojn de la lingvo, oni aldonas tiajn devigajn kaj malfacilajn regulojn ke la uzanto povas perdi emon uzi tiun eblon. Anta kelkaj jaroj, post artikoloj publikigitaj en esperanta loka revuo Inter ni, ni preparis analizon pri la reguloj por vortfarado kaj petis komentojn interrete, la rezultojn ni publikigis en Inter ni (Cogniaux & Delmotte, 1998, vidu aldonaon C). Post tiu artikolo, venis aaj reagoj kun vidpunktoj tre gramatike direktitaj. Ekzemple, oni akceptis bonveno-n, ar i venas el bona veno, sed ne bonveni, ar ne eblas kunmeti adverbon kaj verbon, kaj bonveni estas bone veni . Al tiuj reagoj Piron respondis ke, se oni povas krei novan vorton bonveno, oni povas tute regule ani la finaon -o kaj krei verbon, adverbon, ktp.. Aliflanke, la lingvo kiel i estis kreita de Zamenhof, respektas la naturan emon de la lernantoj. Tiun aspekton Piron multe priskribis en siaj verkoj kaj aparte en La Bona Lingvo (1997):
(p. 28) Pri io i ne klare konscias la personoj, kiuj enskribiis e esperantokurso, a kiuj hejme solaj lernas mem. Sed ili sentas, ke tiu lingvo respektas ilin, kiel neniu lernita fremdlingvo tion faris antae. Anstata pleni je stumbligaj malhelpiloj, humilige, i iurimede favoras komunikadon: i konformas kun la naturaj emoj, i konsekvence stimulas la liberigan aplikon de la principo, kiu regas spontanan sin-esprimon: inklino eneraligi iun strukturon, iun lernitan regulon gramatikan a vortfaran. En i, post la unua periodo de familiario, oni sentas sin hejme. (p. 32) Emo eneraligi tuj post asimilado Kio ebligas dedukti tiel rapide? Mensa refleksa agado, kiun la svisa psikologo Piaget siatempe nomis eneraliga asimilado. Oni asimilas elementon, kaj tuj eneraligas ian uzon, ekster la kampo de la jam akiritaj scioj kaj sperto. Nu. la interesa punkto estas, ke tio estas la natura sistemo lingve komuniki. Per natura mi celas: kion spontane faras nia cerbo. kiam ne intervenas eksteraj influoj. (p. 63) Neniam estas sae kontrai naturon en kazoj, kiam in sekvi malbonfaras al neniu. Rilate riigon de la vortoprovizo, lairi la naturan vojon estas anka pli justi al la plimulto. Ju pli da novaj radikoj, des pli da malfacilaoj por la homoj ne naskitaj en la vortfonta gento. Malegaleco tiel kreskas inter la popoloj kaj la sociaj tavoloj rilate al lern- kaj uz-facileco.
Plie, respektante la naturan emon en lernado, Esperanto respektas iujn lernantojn, ar kun baza vortoprovizo i ebligas al iuj pli-malpli facile lerni, ne nur al la anoj de la indo-
40
eropaj landoj. Respekto de la spirito de la lingvo pri vortoprovizo kaj vortfarado estas anka garantio de tutmondeco, egaleco kaj demokratio. u niaj lernolibroj instruas tian lingvan spiriton? Se oni rigardas vortfaradon kiel gravan karakteron de la lingvo, ni pensas ke ili ne komplete tion faras, sed la instruisto povas aldoni elementojn por kompensi tiun mankon. Kunvojau estas la plej bona tiuaspekte; la atoro uzas bonan Zamenhofan lingvon. Saluton! estas iom tro baza kurso, la proponita vortoprovizo estas malgranda sed derivado estas multe uzata en la teksto. Mazi kaj Tendaraj tagoj ne aparte prezentas tiun aspekton, tamen ili estas tre riaj pro alia kialo: siaj formoj, iom ne kutimaj en Esperantolando. En tiuj libroj la rolo de la instruisto povas kompletigi la mankohavan materialon.
41
4.2 Konkludo
Ni provis montri ke instruado/lernado de Esperanto ne estas nur tenika ago: gramatiko vortoprovizo, sed estas anka aliro al la spirito de la lingvo, aparte al kono, respekto kaj sekvo de la celoj de la kreinto, Zamenhof. Respekti tiun spiriton de la lingvo rekte influas la manieron konsideri amba gramatikon kaj vortoprovizon; tiu lasta aspekto de instruado, vortoprovizo, de la lingvo ajnas esti ofte forgesita. Ni analizis kvar lernolibrojn, serante u ili bone montras al la lernanto kia estas la spirito de la lingvo rilate al la vortoprovizo. Por tiuj analizoj ni uzis la vortlistojn kiuj aperas en la libroj; ni faris diversajn kalkuladojn kaj ni analizis kiel en la tekstoj la atoroj enkondukas vortojn, vortfaradon, lernadon de vortaro. Ni vidis ke bedarinde enerale ne estas aparta atento al tiu aspekto de la lingvo. Ni trovis nur en unu libro, Kunvojau de Paul Gubbins, klaran indikon ke la atoro atente traktis la problemon de vortoprovizo. Tamen niaj analizoj estas nur enkonduko al la temo. Plia laboro estas bezonata por krei lernolibrojn kiuj donas la spiriton de la lingvo kaj kiuj respondas al la demandoj de moderna mondo kaj samtempe realigas la celojn de Zamenhof.
42
5 Bibliografio
Childs-Mee Audrey (1996): Saluton! Esperanto atodidakte. UEA, sesa eldono, ilustraoj de Stano Markovi, kun kasedo, 234 paoj, ISBN 92-9017-050-6 Gubbins Paul (1993): Kunvojau! Internacia kurso de Esperanto. Edistudio/ILEI 1993, 240 paoj, ISBN 88-7036-050-4 Wendy Harris (1995): Mazi en Gondolando. Inter-generacia kurso de Esperanto por infanoj, junuloj kaj... plenauloj. IEI 1995, Den Haag, Nederlando, kun vidbendo, libro 159 paoj, ISBN 83-85677-35-6 MacGill Stefan (1993/1997/1994): Tendaraj tagoj. Situaci-komunika lernolibro por la Internacia Lingvo Esperanto, unuavice por lernantoj inter dek- kaj dekkvarjaraj. ILEI/UEA/HJEA, ilustrita de Pavel Rak, ISBN de la tuto 963-04-1162-0 kajero 1: 1993, 2-a eldono, 42 paoj, ISBN 963-04-1196-2 kajero 2: 1997, 2-a eldono, 72 paoj, ISBN 963-04-2095-3 kajero 3: 1994, unua eldona, 76 paoj, ISBN 963-04-3957-3 Bavant Marc (2003): Matematika vortaro kaj oklingva leksikono. Prago: Kava-Pech, 231 paoj Bishop Jennifer (1995): Mazi en Gondolando. Ekzercu kaj ludu. En: IPR 1995/3, rete: http://www.ilei.info/ipr/mazi.htm Blanke Wera & Blanke Detlev (1996/8): Materialoj pri terminologia agado en / por Esperanto. Berlin, 34 paoj Chaves Sylla (1996): Baza didaktika minimumo. Propono kaj pravigo de 700-morfema listo. En: IPR 1996/2. p. 3-7, http://www.ilei.info/ipr/chaves.htm Cogniaux Rudy & Delmotte Alain (1998): Les mots composs [Kunmetitaj vortoj]. En: Inter Ni, n 4 VII-IX 1998, p7-11), esperanta grupo de Karloreo, Belgujo De Lorenzi Carla: Kelkaj gvidlinioj rilate Mazi-n. http://www.ilei.info/ipr/mazi1.htm De Lorenzi, Carla (1996): Konsideroj pri Mazi instrucele. En: IPR 1996/2. p. 9-10. http://www.ilei.info/ipr/mazi2.htm Delhaye Robert (?): Turisma-instru-libreto (uzebla tutmonde). APE grupo de Gembloux, Belgio, 69 paoj Duc Goninaz Michel (2002): la nova Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto. Parizo: SAT 1265 paoj, Garrot Daniel (1996): apPRENDRE les MOTS par la RACINE [Lerni la vortojn per la radiko]. dition de la Joyeuserie, 113 paoj 43
Grosjean-Maupin (1971): Plena vortaro de Esperanto. Parizo: SAT, oka eldono kun suplemento de G. Waringhien, 511 + 63 paoj IPR (1993): Sinprezento de akrobata rolulo el la ... Tendaraj tagoj. En: IPR 1993/4. p.21-22. Johansson Sten (?): Teknika klarigo pri facil-legaj rakontoj (por instruantoj kaj aliaj uzantoj) http://www.angelfire.com/co/alfabeto/facila/index.html Jones M. (1994): Gvidilo anglalingva por Tendaraj tagoj (1). En: IPR. 1994/4. p.15. Juna amiko (?): http://www.banyai-kkt.sulinet.hu/esperanto/junaamik.htm Kamao Georgo (1994): GUBBINS, Paul: Kunvojau (recenzo). En: IPR 1994/4. p.16-20. http://www.ilei.info/ipr/recenzoj_95_4.htm Kapista Terezija (1995): La unua renkontio kun Mazi. En: IPR 1995/3, p.15. http://www.ilei.info/ipr/renkonti_kun_mazi.htm Kovts Katalin (2005): Manlibro pri instruado de Esperanto. Projekto Flugiloj de Malfacila Vento. E@I kaj ILEI, 150 paoj Kurucz Gza (1995): Eszperant minimum sztr [Minimuma esperanto vortaro]. Gura Nyomda, Zalaegerszeg, 36 paoj Kurucz Gza (?): Listo de vortoj uzeblaj en Juna Amiko. http://www.banyai-kkt.sulinet.hu/esperanto/vort.htm Lwenstein Anna (2004): Facilaj vortoj rete e edukado.net http://www.edukado.net/pagina/Lerniloteko/148//?elementId=148&titolo=Kiel%20verki &views=lessonDetails(10493) Lindstedt Jouko (red) (1999): Hejma vortaro. Rotterdamo: UEA, represo 2000 de la unua eldono, 62 paoj, rete: http://www.helsinki.fi/~jslindst/hejmvort.html MacGill Stefan (1995): Kunvojau en Esperantion. En: Eventoj n-ro 72, 2/februaro 1995 http://www.eventoj.hu/arkivo/eve-072.htm Ojalo Jaan (1999): Esperantaj sinonimoj. Rotterdamo: UEA, 96 paoj Pettyn Andrzej (1994): u alvenos fino por eternaj komencantoj?. En: Eventoj, n-ro 61/1 septembro-1994, rete: http://www.eventoj.hu/arkivo/eve-061.htm Pilger Wouter F. (2001): Baza Esperanta Radikaro. Rotterdamo: UEA, 159 paoj, havebla rete: http://www.xs4all.nl/~pilger/breo-al3.htm Piron Claude (1997): La Bona Lingvo. Vieno: IEM, dua eldono, 109 paoj Portella Luiz F. (2004a): Torixoru Libroj. Listo de elementoj por nivelo Tre Facila de revuo Kontakto, http://www.lujz.org/libro/node8.html 44
Portella Luiz F. (2004b): Klasigo de Johansson. http://www.lujz.org/libro/node9.html Sciarone A.G. (1977): Vocabolario Fondamentale della lingua italiana, Minerva Italica, 1977. p. 167-196, kompilita e la Katedro de Aplikata Lingvistiko de la Universitato de Delft, Nederlando. Seppik Henrik (1937): La tuta Esperanto. Gramatiko por progresintoj - Gvidilo por kursestroj. rete: http://www.esperanto.mv.ru/Seppik/ Smidliusz Katalin (1995): La propedetika valoro konkrete. En: IPR 1995/2. p.4-12, http://www.ilei.info/ipr/smide'liusz.htm Teller Angela kaj aliaj (1994): Tendaraj tagoj (3) (recenzis:). En: IPR 1994/4. p.13-14. Tiljar Zlatko (?): Frekvencmorfemaro de parolata Esperanto. Internacia Kultura Servo, Zagreb, 41 paoj Tth Erika (1998): Tendaraj Tagoj 2. (recenzo). En: IPR 1998/1. p. 32-33. Waringhien Gaston (red) (1977): Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto. Parizo: SAT, dua eldono, 1303 paoj Zamenhof L.L. (1927): Lingvaj respondoj (plena kolekto). Parizo: Esperantista Centra Librejo, dua eldono, 94 paoj Zamenhof L.L. (1991): Fundamento de Esperanto. Pisa: Edistudio, Italujo, 355 paoj Zamenhof L.L. (1954): Fundamenta Krestomatio de la ingvo Esperanto. Rickmansworth: The esperanto Publishing Company Ltd, Anglujo, represo 1969, dek sepa eldono, 442 paoj Edukado.net http://www.edukado.net Wikipedia http://eo.wikipedia.org/wiki
45
6 Aldonaoj
A Tabeloj B Komputilaj programoj uzitaj C Pri kunmetado D la 221 komunaj morfemoj
46
A Tabeloj
Saluton! grupo vortoj 1 32 2 17 3 4 4 34 5 23 6 27 7 14 8 14 9 28 10 15 11 22 12 16 13 39 14 31 15 21 16 36 17 36 18 20 19 36 20 16 21 20 22 20 23 9 24 15 25 44 Total 589
Tabelo 5 Saluton! vortoprovizo

grupo 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 Saluton! Kontakto tf f n 28 2 2 15 2 1 1 2 1 25 6 3 15 5 3 16 7 4 8 4 2 11 2 1 18 5 3 13 2 1 16 3 3 9 5 2 25 7 8 10 16 5 15 1 3 22 3 10 19 14 3 14 5 12 19 4 3 7 4 8 7 14 3 3 5 1 3 7 5 3 3 8 17 332 141 89 grupo 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 1 26 12 1 17 10 11 3 8 10 8 5 3 15 6 11 7 5 3 2 1 8 1 2 175 Saluton! - Johansson 2 3 4 5 2 1 1 1 2 2 2 1 1 12 2 1 2 6 3 12 1 2 6 2 2 2 2 2 6 5 3 4 2 2 9 5 1 1 7 4 1 11 5 4 2 10 11 5 1 6 3 2 1 8 3 5 1 9 12 5 2 6 3 5 8 13 9 2 4 4 1 7 2 5 4 4 1 3 3 2 1 4 6 1 2 2 7 3 147 99 68 24 Y 1 1 2 2 1 1 2 1 1 3 4 1 7 1 32 18 4 34 23 27 14 14 26 16 22 16 40 31 19 35 36 19 35 14 15 20 9 15 28 562
tf: tre facila f: facila n: ne en la listo
32 18 4 34 23 27 14 14 26 16 22 16 40 31 19 35 36 19 35 14 15 20 9 15 28 562
3 2 2 14 49
Tabelo 6 Saluton! Kontakto
Tabelo 7 Saluton! Johansson
47
grupo 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
0 6 1
1 13 10 11 4 6 3 6 6 1 5 3 9 1 3 4 2 2 1 2 2 2
2 8 1 13 6 5 2 3 5 6 1 2 8 2 6 4 4 4 1 3 2 86
3 3 1 5 3 5 3 1 3 2 6 4 5 6 2 3 4 3 6 1 2 2 1 2 73
4 2 2 1 2 3 4 1 4 2 2 3 4 7 3 4 7 3 7 2 4 1 1 2 2 73
Saluton! Pilger 5 6 7 1 1 1 1 1 1 1 3 2 2 2 3 2 2 3 4 3 9 1 1 1 4 3 49 3 1 2 1 1 1 3 2 7 2 3 6 2 6 2 2 2 1 1 4 54 1 1 1 1 1 3 1 1 5 3 1 1 4 1 4 30
10 1 1 1
2 1 1 1 2 1 3 2 3 3 3 1 3 2 5 1 1 42
2 1 1 1 1 1 1
1 1 1 2
2 2 2 3 1 2
1 1 1
2 3 1 1
1 1
96
1 2 1 24
1 3 13
1 1 10
9 12
sumo 32 18 4 34 23 27 14 14 26 16 22 16 40 31 19 35 36 19 35 14 15 20 9 15 28 562
ind. 1.9 2.1 4.5 2.5 3.9 3.0 3.6 2.9 3.4 3.2 3.1 3.0 3.2 4.9 3.3 4.5 4.2 3.5 4.5 4.8 3.3 3.4 4.1 5.1 9.1 3.8
Tabelo 8 Saluton! Pilger

Saluton! vortfarado Nombro de elementoj 2 3 4 13 1 7 3 1 21 2 19 18 1 10 7 1 21 13 1 16 9 3 27 2 27 2 11 5 29 1 1 29 3 13 3 1 31 3 1 11 1 15 1 15 2 9 12 1 28 7 4 414 41 7
grupo 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 sumo
1 18 11 11 4 8 4 6 7 1 6 4 10 2 6 5 5 3 1 4 4 3 1 3 1 128
1 1
sumo 32 18 4 34 23 27 14 14 28 15 22 16 39 31 22 36 37 20 36 16 20 20 10 16 41 591
Tabelo 9 Saluton! vortfarado
48
leciono 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
Tendaraj tagoj - vortoprovizo Nb leciono Nb leciono 5 31 38 61 13 32 37 62 15 33 25 63 13 34 46 64 3 35 41 65 4 36 12 66 0 37 12 67 12 38 64 68 9 39 14 69 8 40 16 70 16 41 49 71 20 42 33 72 15 43 41 73 10 44 17 74 8 45 1 75 1 46 31 76 9 47 36 77 9 48 31 78 3 49 29 79 25 50 24 80 9 51 53 81 9 52 20 82 4 53 22 83 12 54 30 84 8 55 34 85 10 56 22 86 20 57 40 87 5 58 27 88 2 59 14 89 1 60 58 90 278 917 91 92 93 94 95 96 97 98
Nb 8 27 20 0 61 22 15 25 15 20 29 21 23 58 18 5 42 14 37 18 18 27 5 43 16 5 16 21 4 9 4 26 46 4 18 17 7 8 772
Tabelo 10 Tendaraj tagoj vortoprovizo

Tendaraj tagoj - Kontakto kajero tf f n sumo 1 142 45 87 274 2 218 200 339 757 3 56 108 525 689 416 353 951 1720 sumo Tendaraj tagoj - Johansson 2 3 4 5 Y sumo 274 55 34 23 13 65 757 132 123 130 99 208 689 32 57 84 112 389 219 214 237 224 662 1720
1 84 65 15 164
Tabelo 11 Tendaraj tagoj Kontakto
Tabelo 12 Tendaraj tagoj Johansson
kajero 1 2 3
0 23 6 16 45
1 47 26 15 88
2 35 51 4 90
3 25 69 16 110
Tendaraj tagoj Pilger 4 5 6 7 17 15 20 16 89 67 93 71 24 24 68 79 130 106 181 166
8 19 78 101 198
9 24 89 115 228
X 7 44 63 114
Y 26 74 164 264
274 757 689 1720
Tabelo 13 Tendaraj tagoj Pilger
49
kajero 1 2 3
1 53 30 37 120
Tendaraj tagoj vortfarado Nombro de elementoj 2 3 4 5 190 30 10 1 786 119 14 3 729 63 9 1 1705 212 33 5
8 284 952 840 2076
1 1
Tabelo 14 Tendaraj tagoj vortfarado
sceno 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 sumo
1 18 6 14 4 5 6 7 13 8 7 3 4 4
2 2 7 4 6 7 1 1 2 7 18 9 1 7 1 73
3 16 3 12 8 9 2 5 8 6 6 11
4 23 8 3 7 1 9 11
Mazi vortoprovizo Nombro de vortoj Partoj 5 6 7 5 6 13 4 10 21 2 14 12 6 5 9 7 11 10 5 11 4 11 9 11 10 30 12 7 4 4 5 7 1 9 6 3 5 4 3
8 2 15 15 25 11 2 10 2 3 7 9 3
9 9 9 3 5 1 2 3 4 3 10 2 11 6
10 11 5 5 2 7 3 2 8 1 6 5 2 3 13 2 75
11 5 10 7 4 6 10 4 1 7 12 6 1
12 6 1 6 5 3 6 3 8
99
86
62
123
61
112
104
68
73
38
sumo 111 58 109 82 89 69 69 72 84 65 67 50 19 11 4 13 2 974
Tabelo 15 Mazi vortoprovizo
parto 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 sumo
Mazi - Kontakto tf f n 74 17 19 27 10 24 24 28 19 23 10 14 43 41 22 22 7 9 34 13 24 29 16 24 13 13 19 20 9 20 17 11 12 10 6 6 336 181 212
sumo 110 61 71 47 106 38 71 69 45 49 40 22 729
parto 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Total
1 50 15 15 12 19 14 16 11 5 7 2 3 169
2 21 12 17 11 27 12 17 19 10 14 12 4 176
Mazi - Johansson 3 4 5 14 8 7 6 8 4 17 7 5 7 5 2 18 24 4 6 1 1 8 12 6 12 8 4 10 3 9 6 5 7 10 6 6 6 3 1 120 90 56
Y 10 16 10 10 14 4 12 15 8 10 4 5 118
sumo 110 61 71 47 106 38 71 69 45 49 40 22 729
Tabelo 16 Mazi Kontakto
Tabelo 17 Mazi Johansson
50
parto 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 sumo
0 7 1 2 3 3 2 4 4 4 1 2 33
1 16 6 8 5 13 8 13 7 6 4 7 4 97
2 18 8 6 10 7 6 6 3 2 6 6 4 82
3 13 5 7 3 16 4 10 6 6 7 4 3 84
4 9 10 12 6 15 3 6 13 4 5 8 2 93
Mazi Pilger Klaso 5 6 7 14 6 5 6 5 3 8 6 5 6 3 2 14 11 8 5 3 8 6 4 8 5 5 5 2 4 1 5 4 4 1 3 1 2 1 80 52 47
8 7 3 8 1 6 5 5 4 4 5 3 1 52
9 8 3 1 5 5 1 3 6 4 5 1 42
10 2 4 1 3 3 1 1 2 1 1 19
Y 5 7 7 5 1 5 8 3 5 2 48
sumo 110 61 71 47 106 38 71 69 45 49 40 22 729
ind. 4.5 5.8 5.5 4.3 5.0 4.1 4.7 5.7 5.2 6.1 4.4 3.6 5.0
Tabelo 18 Mazi Pilger: ofteca indico
parto 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 sumo %
1 33 12 8 7 15 7 7 9 1 5 2 1 107 11
Mazi vortfarado Nombro de elementoj 2 3 4 5 50 14 41 19 2 62 15 2 38 16 1 87 17 4 37 13 4 78 23 4 66 25 4 42 23 2 49 17 4 43 24 4 23 10 3 1 616 216 34 1 63 22 3 0
6 3
3 0
sumo 100 74 87 62 123 61 112 104 68 75 73 38 977 100
Tabelo 19 Mazi vortfarado
51
Kunvojau vortoprovizo leciono Nombro 1 56 2 50 3 41 4 31 5 92 6 65 7 44 8 30 9 58 10 42 11 49 12 35 13 44 14 43 15 32 16 33 17 36 18 56 19 36 20 31 21 57 22 45 23 77 24 41 25 91 1215
Tabelo 20 Kunvojau vortoprovizo

Kunvojau - Kontakto tf f n 54 5 7 40 4 9 26 7 6 24 2 6 39 23 12 24 19 20 18 7 15 13 7 9 14 15 29 10 10 19 19 14 14 13 8 12 7 12 25 13 13 18 5 7 20 13 5 15 3 12 21 12 20 28 3 15 18 4 4 23 4 20 32 5 9 31 5 18 52 4 5 31 5 15 70 377 276 542 Kunvojau - Johansson 2 3 4 5 12 7 3 3 13 4 4 3 11 4 6 9 1 4 24 12 13 4 9 11 17 3 10 7 8 4 10 2 5 3 6 6 10 8 8 7 1 8 12 5 5 3 6 4 8 3 2 7 9 12 8 9 7 9 3 2 3 6 5 9 4 4 3 5 8 8 13 10 6 3 5 8 8 3 7 5 5 5 12 9 7 2 8 5 11 4 7 11 12 2 3 3 7 5 7 10 15 187 164 172 144
leciono 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 sumo
sumo 66 53 39 32 74 63 40 29 58 39 47 33 44 44 32 33 36 60 36 31 56 45 75 40 90 1195
leciono 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 sumo
1 37 26 16 14 16 8 3 5 9 3 9 4 2 3 3 3 1 1
163
Y 4 3 2 4 5 15 8 4 19 12 13 8 12 8 15 8 11 28 11 14 23 19 41 25 53 365
sumo 66 53 39 32 74 63 40 29 58 39 47 33 44 44 32 33 36 60 36 31 56 45 75 40 90 1195
Tabelo 21 Kunvojau Kontakto
Tabelo 22 Kunvojau Johansson
52
leciono 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 sumo
0 11 7 3 2 1 1 1 1 1 2 2 5 2
1 16 16 10 6 21 3 2 5 4 3 6 3 5 6 2 2 1 1
2 12 7 10 6 7 3 3 2 3 2 6 1 1 2 2 1 3 1 1
3 7 6 5 4 4 5 4 3 5 4 6 3 5 2 4 3 2 1 3 2 2 2 5 87
4 3 6 2 3 7 6 5 5 5 4 3 5 2 2 2 5 2 7 7 1 4 2 3 3 5 99
1 39 113 73
Kunvojau Pilger Klaso 5 6 7 8 3 1 3 2 1 2 3 4 3 2 2 3 2 1 1 1 11 10 2 5 17 5 5 5 2 6 4 7 3 3 2 3 7 6 8 2 1 4 6 3 3 2 5 5 7 3 2 2 5 9 11 1 5 4 5 3 2 7 1 3 5 4 1 7 6 5 2 2 8 2 5 4 5 2 4 7 2 5 10 8 8 3 5 6 9 7 9 6 13 2 1 1 10 2 10 7 16 92 109 112 142
9 5
10
Y 3 1 1 5 2 5 3 2 6 4 3 2 4 2 5 5 6 10 4 7 11 7 15 9 26 148
1 3 1 3 3 2 3 2 2 2
7 8 6 4 5 3 8 7 6 4 8 4 5 5 8 12 9 11 125
4 6 1 1 2 2 7 3 8 56
sumo 66 53 39 32 74 63 40 29 58 39 47 33 44 44 32 33 36 60 36 31 56 45 75 40 90 1195
ind. 3.3 3.0 3.7 4.6 4.1 6.1 6.1 4.8 6.6 6.8 5.6 6.3 7.1 5.9 7.6 6.7 8.3 7.4 6.9 8.6 8.2 8.3 8.8 9.2 9.5 6.6
Tabelo 23 Kunvojau Pilger: ofteca indico

Kunvojau vortfarado Nombro de elementoj 2 3 4 31 13 1 32 6 2 29 4 1 18 6 1 54 12 1 58 3 33 9 25 54 37 1 41 2 29 2 38 34 2 1 29 1 27 2 33 1 49 3 1 34 2 31 57 45 74 1 41 89 2 1022 71 9
leciono 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 sumo
1 15 14 8 6 23 4 7 5 4 4 7 4 6 7 5 4 2 4 1 2 132
sumo 60 54 42 31 92 65 49 30 58 42 50 35 44 44 35 33 36 57 36 31 58 45 77 41 91 1236
Tabelo 24 Kunvojau vortfarado
53
Saluton! 1 2 3 4 38 114 189 221 562 6.8 20.3 33.6 39.3 100.0
1 2 3 4
Komunaj vortoprovizoj Tendaraj Mazi Kunvojau Nombroj 740 92 322 469 171 404 290 245 248 221 221 221 1720 729 1195 Procentoj 43.0 12.6 26.9 27.3 23.5 33.8 16.9 33.6 20.8 12.8 30.3 18.5 100.0 100.0 100.0
enerale 1192 579 324 221 2316 51.5 25.0 14.0 9.5 100.0
Tabelo 25 Komunaj vortoprovizoj
54
B Komputilaj programoj uzitaj

Word XP: tekstoredaktilo el Microsoft Office programaro Excel XP: tabelkalkulilo el Microsoft Office programaro Simredo 4: ava redaktilo, tiu programo ebligas tajpi Esperanton kun atomata kreado de la apelitaj literoj (unikodo) kaj havas tekstokorektilon. Senpaga programo, havebla rete je http://www4.vc-net.ne.jp/~klivo/sim/simredo.htm J 5.04: J estas programada lingvo, senpaga programo, havebla rete je http://www.jsoftware.com the Gimp 2: bildanilo, tiu programo similas al la pli konata Photoshop, senpaga, havebla rete je http://www.gimp.org ReadIris Pro 9: optika signorekona programo, http://www.irislink.com/
55
C Pri kunmetado
Les mots composs
Rudy Cogniaux et Alain Delmotte du groupe de Charleroi Suite aux deux articles de Monsieur Anselme (Inter Ni n 3 avril-juin 97 et n 1 octobre-dcembre 97), nous avons entrepris une petite recherche sur les mots composs au sein du groupe esprantiste de Charleroi. Ensuite nous avons pris contact avec des esprantistes sur Internet ; voici le rsultat de notre dmarche. Le premier message est celui de Don Harlow, des tats Unis. Il rpond une question sur les mots composs pose au groupe de discussion pour dbutants esprantistes (anglophones). Remarquons que c'est un des seuls groupes pour dbutants qui fonctionne rgulirement ; peut-tre serait-il intressant d'en former un pour francophones ! Le message comprenait une version en Espranto ainsi que sa traduction en anglais, nous proposons ici une version en franais afin de permettre tous de la lire. =================================== Date: Sat, 21 Feb 1998 09:03:00 -0800 To: Esperanto-Beginner-L@lists.kz From: "Donald J. HARLOW" <don@donh.vip.best.com> Subject: Re: [E-B-L] naskig^tago, festosezono, k.c. X-UIDL: 783df812433721ce3eef4c5393db940c Le 2/20/98, Maass crivait : >D'abord un grand merci. Quelle est la rgle de formation (construction) des mots composs ? >Doit-on conserver la finale o/a du premier membre ? Bonne question, et je ne peux seulement fournir que ma propre pratique. Premirement, ne pas oublier, que dans les mots composs, le mot principal apparat la fin. Mortotago est un certain jour, non pas une certaine mort. Deuximement, quand la relation peut tre exprime avec une simple prposition, utilisez -O au milieu (signe de substantif) : tago de morto mortotago . Troisimement, utilisez -A seulement lorsqu'il ne s'agit pas d'un substantif mais d'un mot form de deux mots se terminant par -A et -O ( dika kudrilo dikakudrile). Quatrimement, quand il s'agit d'une combinaison avec un verbe (trs vieille polmique), utilisez -I : povas pagi pagipova ( nepagipovaj landoj est le seul exemple dont je puisse me souvenir maintenant). Cinquimement, si vous en sentez la ncessit, vous pouvez mme laisser les autres terminaisons grammaticales : homo kiu faras nenion nenionfaranto . Mais nenifaranto est presqu'aussi frquent. Siximement et pour conclure : si la consonance au point de liaison ne rend pas le mot trop imprononable (le cas le plus frquent), supprimer simplement toute voyelle de liaison. (Cela aurait d peut-tre tre la premire rgle.) -- Don HARLOW http://www.webcom.com/~donh/ (English version: http://www.webcom.com/~donh/dona.html) =================================== Voici maintenant le message que nous avons envoy : =================================== 56
(Inter Ni, n 4 VII-IX 1998, p7-11)
Mots composs 1) Suivant Ludoviko Mimoo Espinalto (Kompleta lernolibro de Regula Esperanto Komplementa volumo, p. 42) Vous pouvez seulement former des mots composs en associant *deux substantifs* et le premier (le mot secondaire) doit perdre son -o : vortfarado (vorto farado). Ceci ne s'applique videmment pas aux affixes. De sorte que les adjectifs (ou adverbes et verbes) + noms sont errons. La rgle correspond plus ou moins la rgle n 1 de Waringhien. 2) Suivant Waringhien (et Kalocsay ?): Il y a quatre types de mots composs : I se terminant par o : homkoro II se terminant par a : prespreta III se terminant par i : rondiri IV se terminant par e : piedire Nota bene: dom- = domo ; bel- = bela ; dorm- = dormi. Toute racine a une caractristique grammaticale : nom pour dom-, adjectif pour bel- et verbe pour dorm-. I. mots se terminant par o Rgle : ---.---o de ---o---o homkoro homokoro skribmaino skribomaino Rgle d'interprtation : -1-.-2-o de -2-o je -1-o (je = prp. choisir) homkoro koro de homo varmenergio energio de varmo skribmaino maino por skribo tonponto ponto el tono aerbremso bremso per aero [bremso (movata) per aero] *MAIS* homkoro = homa koro lumradio = luma radio mais : varmenergio | varma energio et aussi : belkulto | bela kulto mais = kulto de belo libertempo | libera tempo mais = tempo por libero mais les mots suivant sont errons : bluokulo | okulo je bluo ?? belknabino | knabino je belo ?? belpoto | poto je belo ?? Nota bene: belreino = reine de beaut et non belle reine galement : rapidkurso | cours acclr, mais = cours sur la rapidit! Comparez falkaso et asfalko, kansukero et sukerkano Notez aussi que les mots se terminant par des suffixes devraient tre analyss comme des mots composs : dancisto de isto je danco (de) banejo de ejo je bano (de) banujo de ujo je bano (de) Enfin pour certains mots composs il y a deux interprtations possibles : en utilisant le sens commun pour : birdogluo de gluo je birdo (por) figluo de gluo je fi (el)(colle faite de poisson) la convention pour : paperskatolo de skatolo el papero mais pas skatolo por papero paperkorbo de korbo por papero 57
mais pas
korbo el papero
II. Mots se terminant en a Rgle : ---.---a de ---o---a bluokula bluookula Rgle d'interprtation : A. -1-.-2-a de -2-a je -1-o (je = prp. choisir) prespreta preta por preso sangavida avida de sango Chaque racine principale est un adjectif : pret-, avid-, ri-, ... B. -1-.-2-a de je -1-a -2-o (je = prp. choisir) bonkora kun bona koro bluokula kun blua okulo Chaque racine principale est un substantif : kor-, okul-, son-, ... ou un verbe : uz-. III. Mots se terminant en i Rgle : ---.---i de ---e---i bonfarti bone farti IV. Mots se terminant en e comme les mots en a = = = = = = = fin des rgles de Waringhien Si le point de vue de Mimoo est trs restrictif, celui de Waringhien est trs influenc par les voies de l'analyse linguistique occidentale (franaise), spcialement la caractristique grammaticale de chaque mot. On devrait retourner aux origines, c'est--dire les intentions de Zamenhof lorsqu'il a cr la possibilit des mots composs. Nous croyons que le but tait de permettre la cration de nouveaux mots sans crer de nouvelles racines de sorte que le vocabulaire mmoriser puisse tre gard petit. 3) Dans le Fundamento la rgle est (rgle 11) Les mots composs s'obtiennent par la simple runion des lments qui les forment, crits ensemble, mais spars par de petits traits. Le mot fondamental doit toujours tre la fin. Les terminaisons grammaticales sont considres comme des mots. Ex. : vapor'ip'o (bateau vapeur) est form de vapor - vapeur, ip - bateau, o - terminaison caractristique du substantif. 4) De plus dans le Fundamenta Krestomatio Zamenhof dit que *toute* racine, y compris les affixes, devrait tre considre comme un mot *invariable* et que la valeur grammaticale et la relation entre les mots sont obtenues en combinant ces mots invariables. Ceci est plus proche du chinois que des langues europennes (occidentales). C'est la raison pour laquelle l'Espranto est parfois appel agglutinant. Donc Mimoo et Waringhien sont probablement dans l'erreur d'introduire des rgles qui n'taient pas prsentes dans la langue d'origine ; il semble qu'ils ne le font que pour conformer l'Espranto aux langues occidentales. En conclusion, tout est-il permis ? Peut-tre en principe, mais le bon sens devrait prvaloir et la combinaison de mots ne devrait pas tre utilise continuellement, pour tout et n'importe quoi, mais pour crer de *nouveaux* mots avec *signification nouvelle* et non seulement par paresse (bela knabino et non belknabino moins que vous ne parliez de pinup!). Amicalement, =================================== Nous avons aussi envoy les deux messages Claude Piron pour commentaire. Voici sa rponse : =================================== 58
Date: Mon, 2 Mar 1998 05:04:52 -0500 From: Claude Piron Subject: Mots composes Je suis tout fait d'accord avec ce que dit Don Harlow. L'Espranto a deux caractristiques rarement cites : il est le plus souvent d'une trs grande rigueur ; mais il contient aussi des lments o rien n'est dfini, o les rapports sont totalement flous. La combinaison des deux donne une souplesse dans la clart qui est exceptionnelle dans le panorama des langues. La rigueur est tellement vidente que cela ne vaut pas la peine d'en parler. Mais l'autre aspect se manifeste entre autres par la prposition *je*, la terminaison *a*, le suffixe *um*, et le fait que dans un mot compos le type de relation est totalement indfini, ce qui, en pratique, veut dire : laiss l'intuition et au bon sens. Par exemple, *vaporipo* signifie "bateau qui fonctionne par la vapeur", et pas "bateau de vapeur", ce que thoriquement le mot pourrait signifier. Dans de rares cas, seul le contexte permet de savoir de quoi il s'agit: *sonasisto* peut tre un "chasseur de son" (passionn du magntophone) ou "quelqu'un qui chasse des animaux par les sons" (je ne sais pas si cela existe et serait possible, mais on pourrait utiliser le mot dans ce sens-l dans un rcit de science fiction). -- Claude Piron -=================================== Enfin voici la rponse de Don Harlow notre message : =================================== Date: Mon, 02 Mar 1998 18:33:33 -0800 To: Esperanto-Beginner-L@lists.kz From: "Donald J. HARLOW" <don@donh.vip.best.com> Subject: Re: [E-B-L] Conjoined words Le 3/1/98 Alain DELMOTTE crivait : > Mots composs [Longues descriptions des dirigismes de Mimoo et de l'Acadmie au sujet de la formation des mots coupes] > Si le point de vue de Mimoo est trs restrictif, celui de Waringhien est trs influenc par les > voies de l'analyse linguistique occidentale (franaise), spcialement la caractristique > grammaticale de chaque mot. Le besoin de trouver une base thorique au systme de formation des mots en Espranto remonte la priode 1905-1907, lorsque Couturat, qui dveloppait alors Ido, critiqua le systme de drivation de l'Espranto. (Quoique en fait le mot drivation n'est pas rellement applicable au systme.) Le systme que Couturat dveloppa finalement pour Ido tait nettement mieux dvelopp, du point de vue thorique, et quelque peu plus logique que celui de l'Espranto ; mais, comme de Saussure le fit remarquer, il tait beaucoup moins souple et considrablement plus difficile mettre en pratique. C'est galement de Saussure* qui dveloppa l'analyse initiale qui fut par aprs encore dveloppe par Kalocsay et adopte par Waringhien et l'Acadmie. Mais pour l'utilisateur ordinaire (et mme des gens avec de nombreuses annes d'exprience - comme moi-mme) cette description thorique, qui occupe bien plus de cent pages dans le Plena Analiza Gramatiko de Esperanto , apporte considrablement plus de confusion que d'aide. La formation des mots en Espranto est le mieux apprise en regardant des exemples. Il n'en faut pas beaucoup pour comprendre le systme et s'en trouver bien. > On devrait retourner aux origines, c'est--dire les intentions de Zamenhof lorsqu'il a cr la 59
> possibilit des mots composs. > Nous croyons que le but tait de permettre la cration de nouveaux mots sans crer de > nouvelles racines de sorte que le vocabulaire mmoriser puisse tre gard petit. > Absolument. (C'est galement un glaive double tranchant. De toutes les langues que j'ai rencontres, l'Espranto est celle qui, dans son systme de formation des mots, rcompense le plus l'inventivit. C'est aussi celle qui _demande_ le plus d'inventivit.) >3) Dans le Fundamento la rgle est (rgle 11) Les mots composs s'obtiennent par la > simple runion des lments qui les forment, crits ensemble, mais spars par de petits > traits. Le mot fondamental doit toujours tre la fin. Les terminaisons grammaticales sont > considres comme des mots. Ex. : vapor'ip'o (bateau vapeur) est form de > vapor - vapeur, ip - bateau, o terminaison caractristique du substantif. >4) De plus dans le Fundamenta Krestomatio Zamenhof dit que *toute* racine, y compris > les affixes, devraient tre considrs comme un mot *invariable* et que la valeur > grammaticale et la relation entre les mots sont obtenues en combinant ces mots invariables. > Ceci est plus proche du chinois que des langues europennes (occidentales). C'est la raison > pour laquelle l'Espranto est parfois appel agglutinant. Et une des raisons pour laquelle Claude Piron, par exemple, insiste que l'Espranto est mme plus isolant qu'il n'est agglutinant (c'est Piron qui fait remarquer que la structure de nombreux mots composs en Espranto imitent trs prcisment des structures similaires en Chinois, par exemple le frquent samXano (samlandano, samideano, samreligiano, samlingvano, samdomano, ktp ktp ktp) est, l'exception du -o final, identique avec la structure chinoise tong X ren ). Entre parenthses, ce n'est pas seulement vrai que pour le chinois ; mon patron, qui est vietnamien, a t furieux de dcouvrir que le mot honorifique Espranto samideano est identique en structure et signification, si pas dans la forme des lments constitutifs, avec le mot vietnamien pour camarade mme-ide-adhrent . > Donc Mimoo et Waringhien sont probablement dans l'erreur d'introduire des rgles qui > n'taient pas prsentes dans la langue d'origine ; il semble qu'ils ne le font que pour > conformer l'Espranto aux langues occidentales. > Oui. Voir plus haut. > En conclusion, tout est-il peu prs permis ? Peut-tre en principe, mais le sens commun > devrait prvaloir et la combinaison de mots ne devrait pas tre utilise continuellement, > pour tout et n'importe quoi, mais pour crer de *nouveaux* mots avec *signification > nouvelle* et non seulement par paresse (bela knabino et non belknabino moins que vous > ne parliez de pin-up!). Kalocsay et Waringhien tournent autour du pot propos de l'utilisation des racines attributs comme prfixes, et suggrent que ceci n'est pas rellement lgal ; mais ils admettent que tout le monde le fait. Malgr tout, je crois que vous avez vraiment tap juste avec votre exemple ; les gens n'utilisent de telles combinaisons que lorsqu'ils emploient le prfixe adjectif pour _illustrer_ le mot compos, pas seulement pour _dcrire_ la partie principale. Quelques exemples de ce que je veux dire : dika fingro = un gros doigt; dikfingro = le doigt le mieux illustr par la grosseur, le pouce. nova edzino = une nouvelle pouse ; novedzino = une nouvelle marie, une pouse dont la nouveaut du mariage est la caractristique la plus frappante pour le moment. 60
--*Les linguistes de cette liste ne doivent pas confondre le physicien Esprantophone cit plus haut, Ren de Saussure, avec le fameux linguiste Ferdinand de Saussure, son frre. -- Don HARLOW http://www.webcom.com/~donh/ (English version: http://www.webcom.com/~donh/dona.html) =================================== En conclusion. L'espranto offre une trs grande souplesse et une trs grande libert d'utilisation, mais dans un cadre fixe. Un peu comme le travail de Picasso : il a invent de nouvelles voies d'expression tout en matrisant parfaitement les techniques et les prceptes de l'art. Si on observe un peu l'histoire de la langue, on remarque que les rgles grammaticales concernant les mots composs ont t introduites posteriori et gnralement aprs la mort de Zamenhof. C'est essentiellement le bon sens qui doit prvaloir ; l'essentiel de l'espranto est de permettre la communication, autant que possible sans ambigut, entre personnes de langues diffrentes, en toute galit et non de suivre une srie de rgles aussi cohrentes soient-elles. Les rgles n'ont par ailleurs jamais compltement empch l'ambigut. Nous devons aussi songer laisser ceux qui nous suivent, nos enfants et nos tudiants, une langue telle que nous avons/aurions aim la trouver : simple, logique, sans exception, mais aussi souple, favorisant l'inventivit et surtout sans un vocabulaire norme assimiler. vitons d'introduire des racines nouvelles mais inutiles car synonymes.
61
D La 221 komunaj morfemoj

-a -e -o -j -n -i -as -is -os -u mi li i i ni vi ili disekmalreeblejemaetakvaltamikaranatentadatbelbestbiciklbonbrucertambrdancdeciddirdomdondonacedzigiilinistonestetafaktfalfarfenestrferifilfojfratfruktfutbalgajnglacigrandgravgustardenhaltharhejm helpal anta apud e da de homhorloideinforminteresirkalkulkelkknabkomprenkonkovertkrajonkuirkuraclaborlernliberlibrloklongludekster is inter krom kun la manmatenmezmomentmontrmultnasknecesnoktnomnordnovnumerokazokcidentordinarorientovpakparolpartpatrpetpiedplaplenplurpluvpomportpovpravprenprofesirajtrakontrapidrestricevridrigardripozsalsalutpor post pri sub tra anka balda for hodia jam jes sansatscisemajnsentsezonsidskribsoifsolsonstarsudsufiattagtetelefontelertenistrafiktrantrinktuturbuzvenvervespervestveterveturvidvinvivvizitvojvolmem ne nun tro kia kiam kie kiel kio kiu tie tiel unu du tri kvar kvin kaj nek sed
62

DELMOTTE, Alain - Analizo de La Vortoprovizo de Kvar Lernolibroj

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

DELMOTTE, Alain - Analizo de La Vortoprovizo de Kvar Lernolibroj

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Interlingvistikaj studoj Universitato Adam Mickiewicz

Analizo de la vortoprovizo de kvar lernolibroj

Diplomlaboro Pozna, Pollando

Sinjorino Katalin Kovts Lingva pedagogio

Komuna provizo de morfemoj ......................................................................... 31 Por la estonto.................................................................................................... 32 3

2 Materialo kaj metodoj

2.1.2 Tendaraj tagoj

2.1.3 Mazi en Gondolando

2.2 Kiel ni analizis la libroj

Tabelo 1 Nombroj de radikoj e Johansson

Tabelo 2 Nombroj de radikoj e Pilger

totalo 186 246 250 207 61 950

Kontakto tre facilaj facilaj 43 5 113 13 92 4 89 31 73 73 31 89 21 121 10 49 13 37 6 26 3 8 494 456

totalo 48 126 96 120 146 120 142 59 50 32 11 950

Tabelo 3 Komparoj inter Kontakto kaj Johansson a Pilger

Komparon inter la klasoj de Johansson kaj tiuj de Pilger mi montras en Tabelo 4.

totalo 197 258 269 350 466 1540

Tabelo 4 Komparo inter Johansson kaj Pilger

1 amika 5 haroj 3 krom 9 krom7 zorgado

1 amika 5 haroj 3 krom 7 zorgado

1 amik-a 5 har-o-j 3 krom 7 zorg-ad-o

la - Kontakto - Johansson - Pilger

Figuro 2 Saluton! vortoprovizo

la tabeloj de donitaoj estas grupigitaj en la Aldonaoj.

Saluton - Kontakto 45 40 35 30 25 Nb 20 15 10 5 0 1 3 5 7 9 11 13 15 17 19 21 23 25 Grupoj

Figuro 3 Saluton! Kontakto

Figuro 4 Saluton! Johansson

Saluton - Pilger: ofteca indico

Figuro 5 Saluton! Pilger: ofteca indico

Figuro 6 Saluton! vortfarado

3.2 Tendaraj tagoj

400 300 200 100 0 1 2 3

Figuro 8 Tendaraj tagoj Kontakto

Figuro 9 Tendaraj tagoj Johansson

Tendaraj - Pilger Y 100% 80% 60% 40% 20% 0% 1 2 Kajeroj 3 X 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0

Figuro 10 Tendaraj tagoj Pilger

Figuro 11 Tendaraj tagoj - Pilger: ofteca indico

Figuro 12 Tendaraj tagoj vortfarado

Figuro 13 Mazi vortoprovizo

Figuro 14 Mazi Kontakto

Figuro 15 Mazi Johansson

Mazi - Pilger: ofteca indico

Figuro 16 Mazi Pilger: ofteca indico

Figuro 17 Mazi vortfarado

Figuro 18 Kunvojau vortoprovizo

Figuro 19 Kunvojau Kontakto

Figuro 20 Kunvojau Johansson

Figuro 21 Kunvojau Pilger: ofteca indico

Figuro 22 Kunvojau vortfarado

3.5 Komuna provizo de morfemoj

Figuro 23 Kompara ofteco

Nom bro de m orfem oj

Figuro 24 Kompara ofteco la nombro de vortoj

3.6 Por la estonto

4 Diskuto kaj konkludo

Tamen Seppik ne volas sekvi Zamenhof isfine, en 24 li skribas:

Tabelo 5 Saluton! vortoprovizo

tf: tre facila f: facila n: ne en la listo

Tabelo 6 Saluton! Kontakto

Tabelo 7 Saluton! Johansson

Tabelo 8 Saluton! Pilger

Tabelo 9 Saluton! vortfarado

Tabelo 10 Tendaraj tagoj vortoprovizo

Tabelo 11 Tendaraj tagoj Kontakto