S.

Ahmet Arvasi'nin Son Rportaj

Seyyid Ahmet Arvasi ile lkcler ve Trk-slam lks zerine -Efendim, eserlerinizde sk sk rastladmz bir adlandrma var; Trk slam lks, Trk slam lkcs gibi Trk- slam lks kendi bana bir hareketin ismi mi? Yoksa Arvasi: Ben bu memleket genliinin eitli oyunlara gelerek Trk ve slamc kamplara blnmesine karym. Trkn slamdan ayrlmas ve slamn Trklkten tecrit edilmesi beni tedirgin ve rahatsz eder. Trk ve slam uurunun bir btnlk iinde bulunmasn savundum hep. Trkiye de Mslman genliin iki kampa blnmesini istemiyorum. Btn maksadm bunu nlemek nce sentez dedik, sonra bizi tatmin etmedi. nk hakl olarak denildi ki; sentez: tez ile antitez arasnda nc bir buluma noktasdr. Ve haklydlar phesiz bunu syleyenler. nk Trklk ile slamclk arasnda bir zddiyet yoktu ki; bunun sentezini yapalm. Ama bir kelimeye ihtiyacmz olduu kesindi. ster buna Trk-slam davas, ister Byk Dou, ister bda deyin Biz Trkn slam ile yeniden kurtuluuna ve kltr ve medeniyetinin ihyasna alyoruz Trk-slam lks, en azndan bin yldan beri sregelen, A.Kerim Satuk Bura Handan sre gelen davann, yani Trkn slamlamas ve slamla ycelme davasnn bir devamndan baka bir ey deildir. Bir yeni ideoloji deildir. Tarihi bir oluumun gnmzdeki devamdr, Trk-slam lks Yani Trkn slamla ebedi kaynamas, btnlemesi, kltr ve medeniyetinin bununla yorulmas demektir. - Trk-slam lks, lkc cami iinde zuhur etti ve ayn camia iinde tesir sahas bulup gnmze kadar geldi. T.slam lksnn sz konusu camiann tabannda tesir sahas bulmasna ramen, ayn tesir sahasn tavanda, yani nc kadroda bulamayn neye balyorsunuz? Arvasi: imdi efendim, yal nesille gen nesil arasnda bilinen bir farkllk var. Biliyorsunuz gen nesiller eitilmeye daha msait. Yal nesiller 10 15 yl nce ele geselerdi onlarda herhalde farkl olurlard. Her eye ramen, samimiyetle syleyeyim, onlarda etkilenmilerdir. Bundan on yl nceki falan beyefendi ile bugnk falan beyefendi ok farkldr. sim vermiyorum Yani biz Trk slam lks ile Trk slam Medeniyetinin yeniden ihyas davasn savunur. Bu davann iinde birok gencin yannda lider kadroyu da eitmiizdir; epey mesafe almlardr. Ama genlerin ald mesafe daha iyidir. -Efendim, hareketin tekilatndan dier alanlarna kadar yneli olarak, daha uygun bir ifade ile icraat olarak Trk slam lks izgisine mutabkla bulmak epey zorca geliyor bana. Yani, sz konusu camiann ynlendirici kesiminde Trk slam lksnn bnyeleemediine ahit oluyoruz. Arvasi: Evvela fikrin kavranmas sonra messeselemesi sz konusu olabilir. Fikir messeselemeden nce gnlleri ve kafalar fetheder ve sonra messeseleir. Evvela fikir gcyle mevcut olacaksnz, sonra da o fikir mahhas biimde ortaya kacak. Trk slam lks davasnn her geen gn biraz daha glenerek yryeceine ve Trk ihya davas olduuna inandm iin bu messeselemenin durdurulamayaca kanaatindeyim. Evet, durdurulamaz nk tarihi bir kk var. Trk kesin olarak grmtr ki slamn dnda mahvolmaktadr. Macarlar, Bulgarlar, Peenekler. Ancak mslmanlaarak Trklk kendini kurtarabilmitir. Ve bylece slama hizmet etmitir. Trk, slamn dnda byk tehlikelere maruz kalacaktr. Biz, slamla kaynap btnleen kltr ve medeniyetini slamla youran bin ksur senelik bir Trklk varlna dayanarak konuuyoruz. Gelecek yine bu tarihi temele oturarak srecektir. Yani Gelecein Trkiyesi, slami ve milli karakterini koruyan muasr bir Trkiye olacaktr. 1

Kltr ve medeniyet plannda konuuyorum, yani siyasi planda deil. - Anlyorum Efendim. imdi de izninizle 12 Eyll'e gelelim. 12 Eyll bildiiniz gibi birok hareketi hem i ve hem de d (muhteva ve ekil) asndan byk lde etkiledi. imdi bu etkileme ve etkilenme neticelerine bakarak 12 Eyll mslmanlar asndan yararl m oldu? Arvasi: imdi, olan olmas gerekendir. Ortada bir itimai vaka varsa, bir olmamalyd diyemeyiz. Olmutur nk. artlar, zaruriyeler Neyle izah ederseniz edin, olmutur. Olmusa mukadderdir. Yani, tarihteki falan hadise olmamalyd, falan hadise yle olsayd diye temenni edebiliriz ama bu hadiseyi meydana getiren bir sebep ve sonular zinciri var. Ve onu durduramazsnz artk. Biz, zaman boyutludur deriz, dn, hal ve gelecek. Bizim gemie syleyecek hibir szmz yoktur. Hal zerinde dahi bizim etkimiz ok zayftr. Bizim ancak gelecek hakknda mitlerimiz, hayallerimiz ve dncelerimiz olabilir. Tabii bundan gemiten istifade edilemez anlam kartlamaz. Gemite yaplan hatalar, sebep ve sonu ilikileri iinde deerlendirmekte muhakkak yarar var. 12 Eyll neden olmutur? Bunun sebepleri zerinde uzun uzun durmak mmkndr. 12 Eyll olmasayd daha m iyi olurdu? Sorusuna bile cevap vermeyeceim. 12 Eyll Trkiyede bugnk durumu meydana getiren amillerden biridir. Gnmz deerlendirmek ve yarna bir eyler getirmek lazmdr. - Efendim, yle soraym; 12 Eyll slami hareketin hedefine ulamas asndan menfi mi, yoksa mspet mi etki etti? Arvasi: Biz Mslmanlar olarak evvela ne istiyoruz? Ne bekliyoruz? Realist olmamz lazm. imdi, 1988 Trkiyesinde biz Mslmanlar neler yapabiliriz? Ve bugnk dnyada (bugnk dnya dengesi iinde) ne isteyebiliriz? Kanaatime gre Mslmanlarn isteyebilecei ey, demokratik manada hrriyet nizamna kavumaktr. Yani, bugn bir ngiliz, bir Fransz, bir Alman, bir Belikal, sveli kendi lkesinde dini yaama ve yaatma renme ve retme hususunda ne kadar hrse bende o kadar hrriyet istiyorum. u artlar iinde. Hem de ayaklarm yere basarak sylyorum. Mslman Trk ocuu da, nsan Haklar Evrensel Beyannamesinde yazl olan haklarn kullanabilmelidir. Fert ve cemiyet kendi inanlarn ortaya koyabilmeli, eitim retimini rahatlkla yapabilmelidir. Mslmanlarn u anda istedii budur. Bilmek gerekir ki cemiyetlerin istekleri artlar deitike deiir. Bugnk artlarda biz Mslmanlar daha fazla bir ey isteyemeyiz. stememeliyiz de Ben bu bakmdan 12 Eylln 1960n 27 Maysndan daha iyi zemin hazrladna kaniyim. -12 Eyll etkilenme asndan sizin de iinde bulunduunuz lkc Harekette ilgin deiiklikler meydana getirdi. Bu deiiklikler de stadn daha nce tespit ettii fikir boluundan kaynakland sanrm. Dolaysyla lkcler 80 ncesi bir reaksiyon olarak vard. Bu reaksiyonun sebebi ortadan kalknca Arvasi: Neydi bu sebep? -Komnizm Bu sebep ortadan kalknca kendi kendilerini sorgulama sreci balattlar. Bu da baz yol ayrmlarna gelindiinin iaretlerini verdi bize Sizce gerekten birtakm yol ayrmlarna geldi mi lkcler? Arvasi: Efendim staddan bahsettiniz. Necip Fazl Beyden O da lkclerdeki dinamizme, motor gcne inanyordu. Bence lkcler bu dinamizmi kaybetmi deillerdir. O dinamizm o gnk artlarda yle tecelli etmitir. 2

Kanunlar ve nizam cemiyete hkim olunca o dinamizm kltr planna ynelmitir. 12 Eyll ncesi genler okumaktan ok canlarn korumak zorundaydlar. Komnist tekilat ve anari niversitelerde Sokak ve caddelerde bir istila hareketi haline dnmt. Mektebe gidip gelmek, bakkala gidip gelmek ve hatta dkknn amak bile byk bir meseleydi. ocuklar brakn okumay, yazmay ve dnmeyi; canlarn korumak zorundaydlar. Yalnz onlar deil, millet o duruma dmt. Bu bakmdan 12 Eyll mdahalesi faydal olmutur. Yani cemiyet zerindeki bu belay kaldrmak bakmndan Sizin bahsettiiniz fikir boluu bu terr kalktktan sonra genlerin, kltr ve fikir ihtiyacn grmelerine vesile olmutur. Mthi bir okuma ve aratrma safhasna girilmitir. slami tekilat ve kltrn aratrma, lisan renme ve yabanc kltrleri tetkik ihtiyac hsl olmutur. Bu noktada lkcler bir reaksiyon hareketi deildir. Komnizm lkclerin antitezlerinden sadece biridir. lkclerin karsna dikildii hareket pek oktur. Bunlarn iinde komnistler apayr bir yer tutar. Trkiye iin komnizm bir tehlike olmaktan km mdr? Dnyada da komnizm tehlikesi bir Sovyet emperyalizmi olarak devam etmektedir. Mesela Afganistan bunun ilesini ekmektedir hala. Sovyet lkesinde milyonlarca Mslman strap iindedir. Ve Trkiyenin d siyasetine etki eden en nemli unsurlardan biridir Sovyetlerle komuluumuz. Mesela biz spanyann yerinde olsaydk, Fransa bizim yerimizde olsayd, Rusya ile ilikilerimiz farkl olurdu. Bizim iin komnizm tehlikesi bitmi deildir. En azndan emperyalizm olarak, bir kzl emperyalizm olarak Komnizm fikir olarak bitmi olabilir. Dn Ortodoks kilisesinin hamisi olarak ortaya kan Sovyetler Birlii, bugn sosyalist hareketin merkezi olmak iddiasyla srdrd istila hareketi ile Romanyay, Macaristan ve ekoslovakyay istila etmitir. Kald ki Ruslarn Anadolu zerindeki emellerini biliyoruz. Yani Komnizm lse bile Rusya mevcut olduu mddete bu tehlike devam edecektir. Boazlar, skenderun Krfezi, D.Anadoludan Petrol sahasna inme arzular ve hrslar bitmez. Yani bizi yok edecek tehlike bu deildir. lkc Hareket bir siyasi hareket olarak ortaya kt zaman rahatszlk doacaktr. Bizim hareketimiz siyasi olmaktan ziyade bir kltr hareketidir. Daha dorusu olmas gereken budur. Zaten tartmada buradan kaynaklanyor. Yani lkc hareket bir parti hareketine dnsn m, yoksa bir kltr hareketi olarak m yrsn? Bu bir blnme deil, tartmadr. Arkadalarmzn bir ksm hareketi bir siyasi hareket olarak srdrmek istiyorlar. Yani bir parti hareketi olarak. Ben ahsen bir kltr hareketi olarak kalmasn istiyorum. Yani partiler st bir hareket Hibir partiye ram olmadan, bir kltr ve medeniyet hareketi iinde yaylmasn istiyorum. nk mesele Trk milletinin btnln koruma meselesidir. Belki bizi savunan 10 tane parti olabilir. Benim iin nemli olan bu deildir. Benim davam savunan belki yirmi dergi kabilir Hepsini savunurum. Yani beni destekleyen, bu davay destekleyen herkesi destekleyeceim. Ve beni kstekleyen herkesi rakip bileceim. Bu yzden partiler iinde bizi destekleyen olursa teekkr ederiz. Biz siyaseti kmsemiyoruz. Siyaset olmadan bir memleket idare edilemez. Memleketin siyasi kadrolara ihtiyac vardr. Ama memlekette siyasi hareketin dnda ona yn veren onlardan bamsz fikir hareketlerine de ihtiya vardr. Yani fikri bir siyasi partiye mal ettiimiz zaman fikir kaybeder. Ben her zaman sa destekledim. Yalnz Trkiyede deil, btn dnyada. Fransada Mitteranda kar Jan Juak destekledim. Yine ngiltere de Muhafazakr Partinin i Partisine galebe almasn istedim. Yalnz Trkiyede deil btn dnyada solun bir alternatif olarak gelimesini istemem. Trkiyede de tavrm budur. San gl olmasn isterim. Sola kar her zaman olumsuz tavr almmsa, onu destekleriz. Ama bugn byle bir hareket grmyoruz. 3

-Efendim, benim grebildiim kadaryla, lkc camiada szn ettiiniz tartmalarn dnda baka tartmalarnda olduunu dnyorum. Mesela birka yl nce bir grup gencin lkc camiadan ayrldklarn ilan ettiler. Hatta Yaz adnda bir de dergi karttlar. Bunun gibi daha birok ferdi ve grup kopularna, saf deitirmelerine ahit olduk. Bunun devam da gelecek gibi geliyor bana. te yandan iin sevindirici yan lkc camiadan, Byk Douya doru byk bir yneliin balamas imdi bu byk ynelie bakarak stadn 79 da lkcler hakkndaki dilei gerekleiyor diyebilir miyiz? Arvasi: lkc Harekette her hareket gibi statik deildir. Donmu bir hareket deildir. O da kendi lkesindeki fikri ve siyasi cereyanlarla ister istemez bir etkileim halindedir. Ve bunlar her insan ve kitle gibi eitli telkinlere maruz kald iin, u anda bir merkezde organize edilmedikleri iin ister istemez eitli varyasyonlar eklinde grnyor. Bu bir noktaya kadar normaldir ve hareketin gelimesini salar. Biliyorsunuz sosyolojide bir kaide vardr; bir kltr hareketinin glenmesi, temaslarla mmkndr. Kapatn bir havzaya bir insan grubunu orada ilkel kalr. Ama saln cemiyet kendi zn kaybetmeden, temaslarla beslenir. Bence lkc hareket u anda kendini beslemektedir. Okuyup aratrmaktadr. Kendini sorgulamaktadr; Kritik etmektedir. Dnn bugnn ve yarnn o temel zerine oturtmak istemektedir. Kimileri henz bu kritii yapmakszn dergi ve gazeteler kartmakta 2 -3 say sonra piman olmaktadr. Sonra yeni bir dergi kartmaktadr. Bu, hareketin dinamizmidir. Burada hedef olarak gaye birdir. Trk slam medeniyetinin ihya davasdr. Nereye giderseniz gidiniz budur. Ama bu sadece Trkiyeye mahsus bir hareket olarak kalmaktan da te, bir gn Allah dilerse slam leminin, bir gn Allah dilerse beeriyetin kurtuluu iin halka halka byyen bir harekete dnebilir. Yani dn dk bir hareket olarak balad, halka halka temas kurarak geni kitlelere doru alyor. Yarn nerede nasl bir ekil alacan bilemiyoruz. Ama bu hareketin durmayaca, nlenemeyecei kesindir. nk ben una iman etmiim; Trk ayaa kalkt zaman slam dnyas ayaa kalkacaktr. Seluklu kt slam dnyas kleleti, Osmanl kt slam dnyas smrgeleti. Biz ayaa kalkacaz ve slam dnyas ayaa kalkacak. slam dnyasnn ayaa kalkmas demek beeriyetin byk kurtulua adm atmas demektir. Byle bir mit ve haz iinde bulununca, lkc hareket bir fetih hareketi halinde, u anda birok noktayla temas halindedir. Bu temasla bir eyler almakta ve bir eyler vermektedir. Ama iin temelinde bir ihya hareketi vardr. Bunun iin Trk slam lks, Byk Dou deolocyasnn bir parasndan baka bir ey deildir. Hatta bir devamndan baka bir ey deildir. Biz Necip Fazl kendi airimiz, kendi edibimiz, kendi mtefekkirimiz ve kendi bayraktarmz kabul ederiz. Hatta bana gre Necip Fazl 20. yzylda Resulullahn airidir, edibidir. Bizim dehasna inandmz, sevgisini kazanmak iin rpndmz sevgisini kazandmz ve kendisini ok sevdiimiz Necip Fazl Bey bizim hayatmzda ve hareketimizde etkili olacaktr. Bu etkiyi her geen gn biraz daha fark edeceksiniz. - Efendim, daha kestirme bir ifadeyle lkcler yakn gelecekte Byk Dou bayrann altnda olacaktr. Arvasi: Altndadr zaten. -12 Eyll ncesi lkcler aksiyon ve hareketiyle rejimi savunma ve himaye etme durumuna geldi. 12 Eyll mdahalesi ise onlara byk zayiatlar verdirdi. Son aklamalarnda ise, 80 ncesi dtkleri hataya dmeyeceklerini ifade ettiklerini gryoruz. imdi bu gerekleirse, yani komnizm karsnda bir reaksiyon olma durumuna ve hatasna dlmezse, bu haliyle lkcler eski dinamizmlerini koruyabilirler mi? 4

Arvasi: ncelikle unu ifade edeyim; lkc camia devleti savunmutur. Trkiyeyi blmek ykmak ve paralamak isteyenlere kar diini trnana takmtr. Ve 12 Eyll harekt srasnda komnistlerle beraber tutuklanmasn yarglanmasn hazmedememitir. Buna hayret etmitir. Yani sukut u hayale uramtr. te bu sukut-u hayal iinde baz eyler sylenmi olabilir. Ama ben una eminim ki, yarn devlet tehlikeye girerse lkc camia yine devletin yanndadr. Yani devletin, milletin yanndadr. Bu sukut-u hayal iinde sylenmi szlerin, hissi karakterini de unutmamak lazmdr. Ben de grdm ben de iittim Bundan sonra bu devleti destekleyenin, bu vatan bilmem ne edenin falan diye Diyen arkadalarmz olmutur. Fakat onlar hapishaneden karken sylenmi szlerdir. Hapisten tahliye edildii gn, kelepeleri skld gn sylenen szlerdir. Bu bir hissi reaksiyondur. Bizim iimiz devletle deildir. Bizim iimiz Anayasa ve dzenle de deildir. Baknz ok yanl bir tehistir; bazlar bozuk dzenle dvyoruz diyorlar. Bizim iin dzeni salayan ne anayasadr, ne kanunlardr, ne de ynetmeliklerdir. Dzeni salayan insandr. Siz bana bu Anayasay verin, hatta beenmediiniz bir Anayasay verin, yalnz kadromu kurmam artyla devleti ben idare edeyim. nemli olan insan ve kadrolardr, anayasalar deil. Bir Fransz hukukusunun dedii gibi, anayasalar maalesef mevcut rejimi gizlemeye yarayana paravanlardan ibarettir. Sovyet anayasasn okuyun, bilmem Bulgar anayasasn okuyun ilerinde pekl enteresan ve gzel eyler vardr. Ama tatbik sahas bulamaz. Ben Rus anayasasnn 72. maddesini grdm. steyen Sovyet Cumhuriyetinden ayrlabilir. Bu kadar hrdr. Mesela orada Trkistan, zbekistan isterlerse mstakil bir Cumhuriyet haline dnebilir. Ama buna imkn vermiyor. Yalan sylyor. Din hrriyeti vardr diyor. Ama bunu vermiyor. Camiyi kapatyor, bilmem ne yapyor. Evet, anayasalar deil memleketi idare eden kadrolardr. Bilmem hangi lke u anda slam devletiyim diyor. Ama slamn zerresi yoktur. u an anayasa slamdr, Kurandr. Oysa slam da yoktur, Kuranda yoktur. Yalan sylyorlar. Anayasa bir paravana, kanunlar bir paravana haline gelirse lke iin tehlikeli olur. Benim iin nemli olan devleti idare edecek fert ve kadrolarn vicdanlarnda yatan deerlerdir. Siz neye inanyorsanz anayasanz odur. Kadrolar neye inanyorsa anayasa odur. Bana anayasa deitirmek, kanunlar deitirmek rejimi deitirmek hi te isabetli bir hedef seimi gibi gzkmyor. Bana insan deitirmek, kadroyu deitirmek mhim geliyor. -Affedersiniz, sznzn arasna giriyorum. nsanmz ve kadromuzu deitirmenin yolu da anayasadan gemiyor mu? Arvasi: Eitim ve kltr yoludur. Baknz biz insan istenilen biimde yetitirebilirsek, zlediimiz deerlere sahip olursak, netice almamamz mmkn deildir. Cemiyet zleyecekte elde edemeyecek, mmkn deildir. Peygamberimizin buyurduklar gibi, Herkes layk olduu idareye kavuur. Kitleler neyse idare odur. Kanaatime gre mesela insan yetitirme meselesidir. Bir maarifiyim ben. nsan olmadan en gzel anayasalar ve kanunlar verin bir netice alamazsnz. retmenliimde mahede ettim; u ders ok gzel fakat hocas berbat. Hi bir ey retemedi. u dersin ad bir eye benzemiyor ama hocas yaman. yi retmen. yi bir retmen kt bir ders programn ok baarl birim kanunlar ve nizamlar insanlarn yapsna gre mahiyet deitirirler. Ben 1982 Anayasas ile iktidar olaym, yani kadromla i bana geleyim herhalde muvaffak olduumu grrsnz. Zaten anayasalarda kanunlarn deiebileceklerini sylyorlar, kadro deiirse ona paralel ok ey deiir. - Benim grebildiim kadaryla sizin bahsettiiniz anayasalar sizin ve kadronuz i bana gelebilmesi iin anayasalarn tahrif edilmesi gerekiyor. Arvasi: Anayasalar ve kanunlar hayat dzenler. Gryoruz ki Trkiyede anayasalarn 5

deimesi anayasalara gre olmuyor. Btn dnyada aa yukar anayasalarn nasl deitiini biliyoruz. Anayasalar zaman gelince deiiyorlar. Bu bir kaderdir. Buda ayr bir mesele. Anayasalar deimeye meyyal. Biz imdi anayasalarla kanunlarla boumuyoruz. Anayasa ve kanunlarn dzenledii snrlar iinde; kanunlar ve snrlar elimizden geldii kadaryla,(stadn tabiriyle) gererek netice almaya alyoruz. Yoksa kanunsuzluk zemininde dolamayacaz. lkclerin daha nce kanunsuz zeminlerde dolatrlrsa bundan sonra dolamayacaz demeleri tabidir. Fakat ben dolatklarn sanmyorum. Baz ocuklar dolamsa ve baz kanallar tarafndan buna itilmilerse bir daha bu hale dmeyeceklerdir. Grdk; baz kuvvetler lkclerle su iletmilerdir. Mahkemelerde grdk; su iletmek iin zel tuzaklar kurulmu - Bir de u var Solun toparlanma abas Arvasi: Tabii sol toparlanmaya alyor. Bu arada cemiyetteki yaralar kanatyor. Bu yaralarda maalesef blge problemleri, etnik problemler ve mezhep problemleridir. Bir partiden baka bir partiye bu yzden kayanlar bile var. Sol ideolojik zeminden ok itimai zemindeki yaralar kanatarak mesafe almaya almaktadr. Oysa bu yaralarn kanamas hibir tarafa kr salamaz. Bu memlekette ancak btnlk uurunu ykmadan bir netice alnabilir. Sonra sol kendini tashih etmek zorundadr. Btn dnyada sol kendini tashihe ynelmitir. Rusyada da yle. Bizim hala 19.yy Marksizmi ve 20.yy in devrimci Leninizmi ile oyalamanz samadr. Her eyi ekonomiye balayan tek faktrc dn brakmalar gerekmektedir. Sosyoloji artk sosyal hayatn tek faktrc yorumundan kayor, ok faktrl yorumuna gidiyor. Btn sosyal hayat tek bir modelle izah etmek mmkn deil. Yok efendim Asya Tr retemedi, kleci dzendi, feodal dzendi, modern burjuvadayd, sonra kapitalizmdi, sonra sosyalizmdi, sonra komnizmdi.. Bu aamalarda geme zorunluluu vardr gibi laflar artk tarihe gmlmtr. Bugn milletlerin geliimi ok biimlidir; lke sorunu, insann hak ve hrriyetlerinin savunmasnda maddi bir deerdir. Tarih diyor ki: lkesiz ynlar abuk ve kolay kleletirilirler. Hlbuki zengin ve gl fert ve cemiyetler daha baarl olabilmektedirler. Komnizm her bakmdan kendilerini tashih etmeleri, ihtilali bir metot olarak benimsemekten vazgemeleri millet idaresiyle gelipgitmeye raz olmalar gibi baz tavsiyelerde bulunabilir. Byle bir solda sol olmaktan kar. Zaten sol bu hale gelmedike baarya ulaamaz. - lkclerin bir daha 12 Eyll ncesinde olduu gibi devleti himaye hatasna dmeyeceini syledik. Arvasi: Mahkemelerde lkc hareket yle itham edildi: Devlet varken siz niin bu ileri yaptnz? Bu i devletin sorumluluundayd, siz memleketin dzenini salamaya kalktnz. Bu soru ok mkl duruma soktu ii. Devlet yoktu diyeceksiniz su, devlet vard diyeceksiniz su. imdi lkc hareket hakl olarak kendini toparlamtr. Devletin yapaca grevlere bilhassa asayi grevlerine girmeyecektir, girmemelidir de. Byle hareket etmesi uygundur. Devlet vazifesini yapmaldr. lkcler sadece bir kltr hareketi olarak emberini geniletmelidir. O bir polis, jandarma hareketi deildir. niversitede anari varsa, sokakta anari varsa bu devletin sorunudur. lkcnn can ve mal varl tehlikeye giriyorsa bunu devlet nleyecektir. lkcler, 12 Eyll ncesi bolukta yapt hatay tekrarlamak istememektedir. Ve inallah o boluk bir daha domaz. Gerekten de 12 Eyll ncesi bir boluk vard. 6

-12 Eyll ncesi lkclere bir misyon verilerek bir denge oluturmak gayesi gdld. ayet lkcler imdi byle bir denge oyununa gelmeyecek olurlarsa Arvasi: Ama imdi devlet daha gl. -Fakat yeniden olaylarn hzlandn gryoruz Arvasi: Bu daha ok solun. yleyse devlet tedbirini alsn. -Bizi ilgilendirmiyor mu diyorsunuz? Arvasi: Biz ne yapabiliriz? Devletin silahl kuvvetleri, gvenlik gleri onlar ezeceini sanyorum. 12 Eyll ncesi boluun doacan sanmyorum. Byle bir boluk doarsa ayet o zaman kimin ne yapaca bilinmez. Allah korusun. Orasn kimse kestiremez. Devletin gcnn ilemedii yerde anarizm vardr. u anda o zemin yoktur ve kolay kolay kurulacaa benzemiyor. Ama bu solun bir tehlike olmad manasna gelmez. lerde dengelerin sarsld bir dnem olur mu bunu bilmiyorum. -12 Eyll ncesi lkc camiann bir slogan vard: Yaasn devlet yklsn dzen Arvasi: Yaasn devlet Milli devlet... - Yklsn dzen imdi burada ben bir Arvasi: Ben hi duymadm. Byle bir ey hatrlamyorum. -imdi burada bir eliki buluyorum ben Dzenle Arvasi: Yklsn dzen szn hi hatrlamyorum phesiz sloganlarn hareketlerin hayatnda nemli bir yeri vardr. Politikalarn bir bakma sloganlar tayin ediyor. lkclerin yklsn dzen szn hi hatrlamyorum. Milli devlet gl iktidar vard. Dzenden ziyade iktidarn gl olmas isteniyor. Devlet dzenine kar dald. O iktidarlardan ikyetiydi. Biz de ikyetiyiz. Yani iktidarlar iktidar olamaynca Mesela bizde, zlerek syleyeyim. Trkiye hibir zaman mit ve arzularn gerekletirecek bir iktidar kuramad. Tavizkr davrandlar Milletin oylarn alncaya kadar altlar. Millete gzel eyler vadettiler, daha sonra bu vaatlerinin ounu unuttular; lkcler bu yzden hep gl bir iktidar istemilerdir; yani vaatlerini tutacak bir iktidar. Dzene kar olanlar vard ama lkcler deildi onlar. imiz dzenlerle deil, insanlarla, kadrolarla. -Efendim kadronuzun karsna da dzen Arvasi: karsn efendim kadrosunu ok seslilik olur. -Efendim kadronuza dhil edeceiniz insanlara hem tesir ediyor hem de ortam elverisizletiriyor. Arvasi: imdi efendim kadrolama faal bir eydir. nananlarn bir araya gelmesi lazm. Neye inanyorlarsa nanan kadrolar samimi kadrolar ekirdek kadro nemlidir. Peygamber efendimiz Erkann evinde toplad 45 kiiyi hi kaybetmemi, hep onlarla beraber olmutur. Hareketimizin muvaffak olabilmesi iin evvela samimi insanlara ihtiyacmz olduunu bilmemiz gerekir. -Efendim, son olarak lkclerin iinde bulunduu malum artlara bakarak onlara, dinamizmini yitirmemi parlak bir gelecek tayin edebiliyor musunuz? 7

Arvasi: nanm olarak, dava adam olarak iyimserim Hep bunu telkin ettim Bunu kendime de yaparm. Ben, Trk- slam lksnn yani Trk- slam kltr ve medeniyetinin ihyas davasnn, lkc hareketin her geen gn biraz daha glenerek ilerlediine inanyorum. Byk Dou mektebinden yetien ben; Necip Fazl Beyi bu davann nemli hem ok nemli bayraktarlarndan biri olarak gryorum. lkc camia Necip Fazl Beyi her gn biraz daha benimseyerek ilerleyecektir. Hareket bir kltr hareketi olarak geliecek, zamanlara ve artlara gre messeseleecektir. Aceleci deiliz. Hi acelemiz yoktur. Gayret bizden Tevfik Allahtandr. Bize den sabrl bkmadan almaktr. Arkadalarmda yledir. Yorulmadan alrz. Ve neticesini de mkfatn da Allahtan bekleriz. stadn dedii gibi yarn elbet bizimdir. Yarn mutlaka bizimdir ve bizim olacaktr. Bizim zaferimiz Trk devlet ve milletinin zaferi olacaktr. Bununla da kalmayacak esir Trkln ve slam leminin kurtuluuna k tutacaktr. Kim bilir belki de beeriyetin kurtuluuna nc olacaktr. Beynelmilel bir karakter bile kazanabilecektir. Biz, btn sahte mabutlarn yklaca bir gn geleceine inanyoruz. Btn bu sahte mabutlar tarihin plne dklecek ve Allahtan baka ilah olmad anlalacaktr. Mukaddes kitabm da sevgili Peygamberimizde haber vermektedir. -Teekkr ederim.

NOT: Yanlmyorsam 15 Aralk 1988di tarih Karar Dergisinin muhabirleri olarak daha nce aldmz randevuya gecikerek vardk Suadiyedeki evine. 12 Eyll Askeri Mdahalesinin zerinden henz sekiz yl gemitir. O zaman ki fikri ve siyasi atmosferin genel durumu ve konumuna ilikin bir kanaat elde edilebilir bu soru ve cevaplardan. Hem bu ve hem de kimlerin nerelere geldiine ayna tutabilir gayesiyle bu rportaj tekrar yaynlyoruz. Bizi samimi bir Mslman aydn tevecch ile karlad ve sohbetimizden sonra da ayn ekilde uurlad. Ayrlrken ne o, ne de biz 15 gn sonra Fatih Camiindeki musalla tanda tekrar ve son kez buluacamz aklmzdan bile geirmemitik. Allah Rahmet eylesin. Ali Hrolu