Ki n th c ha h c c b n

Bin so n: V H ng Thi

M TS

KHI NI M V KI N TH C C B N HA H C (2)

20. Th hnh (Allotropy, Allotrope) Th hnh (allotropy) l hi n t ng m t nguyn t ha h c hi n di n cc d ng n ch t khc nhau. Cc n ch t khc nhau c a m t nguyn t c g i l cc d ng th hnh (allotrope). Th d : Oxi (O2), ozon (O3), tetraoxi (O4) l ba d ng th hnh c a nguyn t oxi (oxigen, oxygen, O). Photpho tr ng, photpho , photpho en l ba d ng th hnh c a nguyn t photpho (phosphor, phosphorus, P). Graphit (than ch), kim cng, m hng (b hng, l ngh , than v nh hnh), fuleren (fullerene, C60) l b n d ng th c a nguyn t cacbon (carbon, C). Nguyn t lu hunh (sulphur, S) c nhi u d ng th hnh nh t, kho ng 30 d ng th hnh, nh S8; S7; S6; S12; S18; .... 21. a hnh (Polymorphy, Polymorphous, Polymorphism) a hnh l hi n t ng m t ch t r n hi n di n cc d ng tinh th khc nhau. Cc tinh th khc nhau c a m t ch t c g i l cc d ng a hnh (polymorphs: dimorphs, trimorphs, tetramorphs,...C th d ch l nh hnh, tam hnh, t hnh,...). S bi n i gi a d ng a hnh ny thnh d ng a hnh khc c g i l s chuy n ha a hnh (polymorphic transformation) Th d : Canxi cacbonat (carbonat calcium, CaCO3) c hai d ng a hnh l calcit (calcite) v aragonit (aragonite). Titan ioxit (dioxid titan, TiO2) c ba d ng a hnh l brookit (brookite), anatas (anatase) v rutil (rutile). Kim lo i s t (Fe) c cc d ng a hnh (th hnh) l Fe- (ferit, ferrite); Fe- (austenit, austenite); Fe-. Photpho (phosphor, P) c cc d ng a hnh (th hnh) l photpho tr ng, photpho v photpho en. Nh v y a hnh l s hi n di n cc tinh th khc nhau c a cng m t ch t r n (c h p ch t l n n ch t, n u l n ch t r n th a hnh cng l th hnh) 22. H n h ng (Amalgam) H n h ng l h p kim c a th y ngn (Hg) v i kim lo i khc. Th y ngn l kim lo i duy nh t hi n di n d ng l ng i u ki n th ng. Th y ngn ha tan c r t nhi u kim lo i t o h n h ng. Ty thu c vo t l gi a th y ngn v b t kim lo i em ph i tr n m h n h ng thu c c th d ng l ng, s t (nho) hay r n. H n h ng c th dng lm ch t kh (h n h ng natri), dng lm i n c c, dng trong s phn kim (tch vng, b c)... c bi t h n h ng c dng lm v t li u trm rng. Ng i ta l y h n h p b t kim lo i g m: 69,4% Ag (b c), 3,6% Cu ( ng), 26,2% Sn (thi c), 0,8% Zn (k m) (ph n trm kh i l ng) em ha tan trong th y ngn (Hg) t o h n h ng dng lm trm rng. Th y ngn chi m kho ng 42-45% kh i l ng h n h ng ny. Lc u h n h ng d ng s t nn c nht vo l tr ng c a rng c n trm. Th i gian ng n sau, v t li u ny ng c ng l i. Hi n c nhi u tranh lu n v vi c dng h n h ng trm rng, v th y ngn l ch t c i v i th n kinh. Tuy nhin theo cc nha s, h n h ng c an ton cao, c l th y ngn b gi ch t trong h p kim v i cc kim lo i nn khng gy c h i ng k . V trong th c t ng i ta dng phng php trm rng ny t lu (t gi a th k 19 n hi n nay) Trong khai thc nh l , ng i ta dng th y ngn gi l y vng c l n trong qu ng, sau em chng c t thu c vng c hm l ng cao hn. 23. ng l ng. ng l ng gam (Equivalent weight. Gram equivalent weight)

Ki n th c ha h c c b n

Bin so n: V H ng Thi

ng l ng c a m t ch t l s ph n kh i l ng c a ch t c th thay th hay ph n ng v a v i 1 ph n kh i l ng hi ro (hidrogen, hydrogen, H) hay 8 ph n kh i l ng oxi (oxigen, oxygen, O). H2 + 1/2O2 H2O 2g 16g 1g 8g H = 1; O = 8 CuO + H2 t Cu + H2O 80g 2g 40g 1g => CuO = 40 2Al + 3/2O2 Al2O3 54g 48g 9g 8g => Al = 9 Fe + 2HCl FeCl2 + H2 56g 2g 28g 1g => Fe = 28 (28 ph n kl Fe thay th 1 ph n kl H, trong HCl, nn ng l ng c a Fe trong ph n ng ny l 28) Na + CH3COOH CH3COONa + 1/2H2 23g 1g
0

=>

Na

= 23

ng l ng gam c a m t ch t l kh i l ng tnh b ng gam c a ch t m c s ch b ng s ch ng l ng c a n. y l kh i l ng tnh b ng gam c a ch t c th ph n ng hay thay th v a v i 1 gam H hay 8 gam O. Nh v y khi ni m ng l ng v i ng l ng gam cng gi ng nh khi ni m nguyn t l ng, phn t l ng v i nguyn t gam, phn t gam. V do 1 ng lng gam m t ch t c th thay th hay ph n ng v a v i 1 mol H (1 nguyn t gam H) hay 0,5 mol O (0,5 nguyn t gam O). Th d : = 1 => ng l ng gam c a H ( lgH) = 1 gam v i 1 g H. Hay 1 lg O ph n ng v a O = 8 => lgO = 8 g (8 g O ph n ng v a v i 1 lg H. Hay 0,5 mol O ph n ng v a v i 1 mol H) = 9 => lgAl = 9 g (9 g Al ph n ng v a v i 1 g H hay 8 g O. Hay 1 lg Al Al ph n ng v a v i 1 lg H hay 1 lg O. Hay 1 lg Al ph n ng v a v i 1 mol H hay 0,5 mol O) lgCuO = 40 g (40 g CuO ph n ng v a v i 1 g H. Hay 1 lg CuO CuO = 40 => ph n ng v a v i 1 lg H)
H

S lin h gi a ng l ng v i kh i l ng nguyn t , kh i l ng phn t (S lin h gi a ng l ng gam v i kh i l ng mol nguyn t , kh i l ng mol phn t )

A

MA nA

Ki n th c ha h c c b n

Bin so n: V H ng Thi

ng l ng ( ng l ng gam) c a ch t A MA: Kh i l ng nguyn t , kh i l ng phn t (kh i l ng mol nguyn t , kh i l ng mol phn t , nguyn t gam, phn t gam) c a A nA: - Ha tr c a A (n u A l kim lo i) - B ng s ion H+ m m t phn t axit (acid) tham gia ph n ng (trao i) - B ng s ion OH- m m t phn t baz (baz, base) tham gia ph n ng (trao i) - B ng s i n t m m t phn t ch t oxi ha nh n - B ng s i n t m m t phn t ch t kh cho - B ng s i n tch m hay s i n tch dng m m t phn t mu i, oxit (oxid, oxide) kim lo i, axit (acid), baz (baz, base) tham gia trao i (ph n ng) - Ni chung 1 phn t A c ch a nA ng l ng A hay 1 mol (1 nguyn t gam, 1 phn t gam) A c ch a nA ng l ng gam A Th d : M Al 27 = = 9 ( ng l ng c a nhm b ng 9; ng l ng gam c a nhm b ng 9 Al = n Al 3 gam; 1 nguyn t Al c ch a 3 ng l ng Al; 1 mol Al c ch a 3 ng l ng gam Al)
Fe(II)

A:

M Fe 56 = = 28 ( ng l ng c a s t (II) b ng 28; ng l ng gam c a Fe(II) b ng nFe 2 Fe 56 = = 18,67 ( ng l ng c a s t (III) b ng 18,67; lgFe(III) = 18,67 g) nFe 3

28 g)
Fe(III)

H2SO4 + 2KOH K2SO4 + 2H2O 1 mol 2 mol 2 lg 2 lg M H 2 SO4 98 = = 49 (1 mol H2SO4 trong ph n ng ny c ch a 2 lg H2SO4) H 2 SO4 = nH 2 SO4 2
M KOH 56 = = 56 (1 mol KOH c ch a 1 lg KOH) nKOH 1 Nh v y theo ph n ng trn 1 mol H2SO4 ph n ng v a ph n ng v a v i 2 lg KOH
KOH

v i 2 mol KOH; 2 lg H2SO4

H2SO4 + KOH KHSO4 + H2O 1 mol 1 mol 1 lg 1 lg M H 2 SO4 98 = = 98 (1 mol H2SO4 trong ph n ng ny c ch a 1 lg H2SO4) H 2 SO4 = nH 2 SO4 1
M KOH 56 = = 56 (1 mol KOH c ch a 1 lg KOH) nKOH 1 Nh v y theo ph n ng trn 1 mol H2SO4 ph n ng v a ph n ng v a v i 1 lg KOH
KOH

v i 1 mol KOH; 1 lg H2SO4

Ki n th c ha h c c b n

Bin so n: V H ng Thi

+7

+2

+2

+3

Ch t oxi ha 2 mol 10 lg

2KMnO4 + 10FeSO4 + 8H2SO4 2MnSO4 + 5Fe2(SO4)3 + K2SO4 + 8H2O

Ch t kh 10 mol 10 lg
-

Mi tr ng

+7 +2

+2

KMnO4 + 5e
2+

Mn2+ (1 phn t ch t oxi ha KMnO4 nh n 5 i n t )

+3

Fe3+ (1 phn t ch t kh FeSO4 cho 1 i n t ) M KMnO4 158 KMnO4 = = = 31,6 ( ng l ng c a KMnO4 trong ph n ng ny b ng 31,6. 1 nKMnO4 5 mol KMnO4 c ch a 5 lg ch t oxi ha KMnO4; 1 phn t KMnO4 nh n 5 i n t ; 1 mol ch t oxi ha KMnO4 nh n 5 mol i n t ) M FeSO4 152 FeSO4 = = = 152 ( ng l ng c a FeSO4 trong ph n ng ny b ng 152. ng nFeSO4 1 l ng gam c a FeSO4 b ng 152 gam. 1 phn t FeSO4 ch a 1 ng l ng kh FeSO4. 1 mol FeSO4 ch a 1 ng l ng gam kh FeSO4. 1 mol ch t kh FeSO4 cho 1 mol i n t )

Fe

- 1e

+2

+2,5

-1

Natri hiposunfit Iot (Iod) 2 mol 1 mol 2 lg 2 lg

+2 +2,5
-

2Na2S2O3 +

I2

Natri tertrationat Natri io ua (Iodur natrium)

Na2S4O6

+ 2NaI

2S - 1e
0

2S
-1 -

(1 phn t Na2S2O3, ch a 2 nguyn t S, cho 1 i n t )

I2 + 2e 2I (1 phn t I2 nh n 2 i n t ) M Na 2 S 2 O3 158 Na2S2O3 = = = 158 (1 mol Na2S2O3 ch a 1 ng l ng gam Na2S2O3) nNa 2 S 2 O3 1

I2

M I2 I2

254 = 127 (1 mol I2 ch a 2 ng l ng gam I2) 2

-1 +2 0

+3

2FeCl3 + 2KI 2FeCl2 + I2 + 2KCl

2 mol 2 lg 2 mol 2 lg
-

+3

+2
3+

Fe
-1

+ 1e
-

Fe2+ (1 phn t FeCl3 nh n 1 i n t )

0

- 1e I (1 phn t KI cho 1 i n t ) M FeCl3 162,5 FeCl3 = = = 162,5 (1 mol FeCl3 ch a 1 ng l ng gam oxi ha FeCl3) nFeCl 3 1
KI

M KI 166 = = 166 nKI 1

(1mol KI ch a 1 ng l ng gam kh KI)

Ki n th c ha h c c b n

Bin so n: V H ng Thi

BaCl2(dd) + K2SO4(dd) BaSO4 + 2KCl(dd)

1 mol 2 lg 1 mol 2 lg

208 = 104 (phn t BaCl2 c ch a 2 i n tch dng, cng nh 2 i n tch nBaCl 2 2 m, tham gia trao i. Ba2+ 2Cl-, 1 mol BaCl2 c ch a 2 ng l ng gam BaCl2) M K 2 SO4 174 K2SO4 = = = 87 (1 phn t K2SO4 ch a 2 i n tch dng, cng nh 2 i n tch 2 nK 2 SO4 m, tham gia trao i. 2K+ SO42-, 1 mol K2SO4 c ch a 2 ng l ng gam K2SO4)
BaCl2

M BaCl 2

1 mol 6 lg

Al2O3 + 3H2SO4 Al2(SO4)3 + 3H2O

3 mol 6 lg

Al2O3

M Al 2 O3 n Al 2 O3
M H 2 SO4 nH 2 SO4

102 = 17 (2Al3+ 3O2-, 1 mol Al2O3 ch a 6 ng l ng gam Al2O3) 6

98 = 49 (2H+ SO42-, 1 mol H2SO4 ch a 2 ng l ng gam H2SO4) 2

H2SO4 =

v i nhau th c ch a Qua cc th d trn, ta nh n th y hai ch t A, B tham gia ph n ng v a s ng l ng (hay s ng l ng gam) b ng nhau. y chnh l n i dung c a nh lu t ng l ng.
nh lu t ng l ng: Cc ch t ph n ng, thay th , k t h p v a v i nhau th c ch a s ng l ng b ng nhau. N u VA lt dung d ch ch t tan A c n ng ng l ng CA (trong 1 lt dung d ch ny c ch a CA ng l ng gam A) ph n ng v a v i VB lt dung d ch ch t tan B c n ng ng l ng CB (trong 1 lt dung d ch ny c ch a CB ng l ng gam B) th theo nh lu t ng l ng, s ng l ng gam c a A v B trong hai th tch trn b ng nhau: CAVA = CBVB

Trong cng th c trn, CA, CB bi u di n b ng n ng ng l ng (N, nguyn chu n, normality, bi u th s ng l ng gam ch t tan c trong 1 lt dung d ch, lg/L). Cn VA, VB bi u di n b ng b t c n v th tch no cng c, mi n l ph i cng m t n v th tch. Cng th c ny th ng dng trong s nh phn, xc nh n ng c a m t dung d ch khi bi t n ng c a dung d ch c a ch t ph n ng v i n v bi t th tch cc dung d ch ph n ng v a (trong 4 s h ng, bi t c 3 s h ng kia th s tnh c s h ng cn l i). Nm na c a nh lu t ng l ng l: n u l ph n ng oxi ha kh , khi hai ch t kh v ch t oxi ha ph n ng v a v i nhau th s mol i n t m ch t kh cho b ng v i s mol i n t m ch t oxi ha nh n. N u l ph n ng trung ha gi a m t axit v i m t baz, khi trung ha th s mol ion H+ c a axit b ng s mol ion OH- c a baz (k t h p v a t o ch t v a khng i n ly H2O). N u l ph n ng trao i gi a cc mu i, baz, axit khi thay th (ph n ng) v a th s mol i n tch dng c a ion dng b ng s mol i n tch m c a ion m (k t h p v a t o ra phn t trung ha i n tch, k t h p v a t o ra ch t k t t a, tr m hi n, ch t d bay hi, ch t khng i n ly hay ch t i n ly y u hn).

Ki n th c ha h c c b n

Bin so n: V H ng Thi

Th d 1: C n dng 8 mL dung d ch NaOH 0,1N trung ha v a 10 mL dung d ch HCl. Xc nh n ng c a dung d ch HCl. (Bi t s trung ha v a nh s i mu c a ch t ch th mu phenolptalein. Phenolptalein trong mi tr ng axit khng mu, 1 gi t d dung d ch NaOH sau khi trung ha h t HCl, lm cho mi tr ng c tnh ki m, pH > 8, lm cho phenolptalein trong mi tr ng ny c mu tm sen nh t. Gi t d dd NaOH c coi l sai s c a php th tch nh phn). Khi trung ha v a : CHClVHCl = CNaOHVNaOH C V 0,1N .8mL => CHCl = NaOH NaOH = = 0,08 N VHCl 10mL (dd HCl 0,08 N hay dd HCl 0,08 M, v 1 mol HCl ch a 1 lg HCl)

Th d 2: C n dng 12 ml dung d ch Na2S2O3 0,1N ph n ng v a 10 mL dung d ch I2. Xc nh n ng c a dung d ch I2. (Bi t ph n ng v a cn c vo s m t mu vng c a dung d ch I2 hay s m t mu xanh dng c a h tinh b t trong dung d ch I2. Cn d I2 th do hi n di n h tinh b t nn dung d ch cn mu xanh, v a h t I2 th dung d ch m t mu xanh dng) Theo nh lu t ng l ng, khi ph n ng v a CI 2 VI 2 = C Na 2 S 2 O3 VNa2 S 2 O3 => CI 2 =
C Na2 S 2 O3VNa 2 S 2 O3 =

12mL.0,1N = 0,12 N VI 2 10mL (dd I2 0,12 N hay dd I2 0,06M, v 1 mol I2 c ch a 2 lg ch t oxi ha I2, 1 phn t I2 nh n 2 i nt t o 2 ion I-)

Th d 3: Khi cho t t dung d ch KMnO4 0,1 N vo 10 mL dung d ch FeSO4 trong mi tr ng axit H2SO4. Th y khi nh n 9 mL dung d ch KMnO4 th l ng KMnO4 cho xu ng khng b m t mu tm n a. Xc nh n ng c a dung d ch FeSO4. V hy cho bi t trong 9 mL dung d ch KMnO4 ph n ng c ch a bao nhiu mol KMnO4? Khi ph n ng v a : CFeSO4 VFeSO4 = CKMnO4 VKMnO4 => CFeSO4 =
C KMnO4 VKMnO4 =

0,1N .9mL = 0,09 N VFeSO4 10mL (dd FeSO4 0,09N hay dd FeSO4 0,09 M. V 1 phn t FeSO4 cho 1 i n t Fe2(SO4)3, hay 1 mol FeSO4 c ch a 1 lg kh FeSO4)

t o

1 phn t KMnO4 trong mi tr ng axit, nh n 5 i n t , b kh t o MnSO4, hay 1 mol KMnO4 c ch a 5 lg oxi ha KMnO4. Trong 9 mL dd KMnO4 0,1N c ch a: 9.10-3L.(0,1 lg/L) = 9.10-4 lg KMnO4 hay 9.10-4 lg.(1mol/5 lg) = 1,8.10-4 mol KMnO4.
Ch : - Cng th c CtVt = CsVs hay CV = CV cn c p d ng tm th tch dung d ch c n ng cao em pha long (v i n c c t) nh m thu c dung d ch c n ng long hn. p d ng c cng th c trn s pha long dung d ch v i ngha s mol ch t tan hay s ng l ng gam ch t tan c trong dung d ch sau khi pha long

Ki n th c ha h c c b n

Bin so n: V H ng Thi

b ng s mol hay s ng l ng gam ch t tan c trong dung d ch tr c khi pha long. Vt, Vs l th tch c a dung d ch tr c v sau khi pha long (tnh cng m t n v th tch). Ct, Cs l n ng mol/L hay lg/L c a dung d ch tr c v sau khi pha long. N u l nh phn th C b t bu c ph i l n ng lg/L. Cn pha long dung d ch th C dng n ng mol/L hay lg/L u c. Th d : C n dng bao nhiu th tch dung d ch NaOH 0,15M pha thnh 100 mL dung d ch NaOH 0,1M? CtVt = CsVs => Vt = CsVs/Ct => Vt = 0,1Mx100mL/0,15M = 66,67 mL dd NaOH 0,15M. L y 66,67 mL dd NaOH 0,15M cho vo bnh nh m c 100 mL, sau cho t n c c t vo bnh nh m c cho 100 mL, s thu c 100 mL dd NaOH 0,1M C n l y bao nhiu th tch dung d ch KMnO4 1N pha thnh 250 mL dung d ch KMnO4 0,05N? CtVt = CsVs => Vt = CsVs/Ct => Vt = 0,05Nx250mL/1N = 12,5 mL dd KMnO4 1 N V i cc a axit (phn t ch a nhi u hn 1 ion H+, nh H2SO4, H3PO4), cng nh cc a baz (phn t ch a nhi u hn 1 ion OH-, nh Ca(OH)2), cng nh cc ch t oxi ha, ch t kh c th nh n, cho i n t khc nhau, th ty theo ph n ng m m t phn t c th c m t hay nhi u tr s ng l ng. Tuy nhin, trong pha ch , ng i ta th ng cn c trn s ion H+ trong 1 phn t axit hay s ion OH- c trong phn t axit, baz m k t lu n s ng l ng gam axit hay baz c trong 1 mol axit hay baz pha ch . Tng t v i cc ch t oxi ha, ch t kh , ng i ta th ng cn c vo ph n ng th ng g p c a ph n ng oxi ha kh c a cc ch t oxi ha kh ny xc nh s ng l ng gam ch t oxi ha hay ch t kh c trong 1 mol ch t oxi ha hay ch t kh pha ch cc dung d ch cc ch t oxi ha kh ny. Ho c cn c vo nh phn m ng i ta s xc nh 1 mol ch t tan c ch a ph n ng x y ra trong s bao nhiu ng l ng gam pha ch thch h p, c th ni n ng ng l ng ph thu c vo ph n ng kh o st. Th d : HCl ch a 1 ion H+ trong phn t => 1 phn t HCl ch a 1 ng l ng HCl hay 1 mol HCl ch a 1 lg HCl; H2SO4 c ch a 2 ion H+ trong phn t => phn t H2SO4 c ch a 2 ng l ng H2SO4 hay 1 mol H2SO4 c ch a 2 lg H2SO4; H3PO4 ch a 3 ion H+ trong phn t => phn t H3PO4 ch a 3 ng l ng H3PO4 hay 1 mol H3PO4 ch a 3 lg H3PO4. NaOH ch a 1 ion OH- trong phn t nn phn t NaOH ch a 1 ng l ng NaOH hay 1 mol NaOH ch a 1 lg NaOH; Ca(OH)2 ch a 2 ion OH- trong phn t nn phn t Ca(OH)2 ch a 2 ng l ng Ca(OH)2 hay 1 mol Ca(OH)2 ch a 2 lg Ca(OH)2. dd HCl 0,1N = dd HCl 0,1M; dd H2SO4 2N = dd H2SO4 1M; dd NaOH 0,1N = dd NaOH 0,1M; dd Ca(OH)2 0,02N = dd Ca(OH)2 0,01M (M: n ng mol/L, bi u di n s mol ch t tan c trong 1 lt dung d ch. N: n ng ng l ng gam/L, bi u di n s lg ch t tan c trong 1 lt dung d ch). Ch t oxi ha KMnO4 trong mi tr ng axit (th ng l H2SO4) b kh t o mu i Mn2+, nn 1 phn t KMnO4 nh n 5 i n t , nn 1 phn t KMnO4 ch a 5 ng l ng KMnO4, 1 mol KMnO4 ch a 5 lg oxi ha KMnO4. Do dd KMnO4 1M = dd KMnO4 5N. 1 phn t I2 nh n 2 i n t t o 2 ion I-. Do 1 mol I2 c ch a 2 lg I2. Do dd I2 1M = dd I2 2N. 1 phn t FeSO4 cho 1 i n t t o Fe3+ do 1 mol

Ki n th c ha h c c b n

Bin so n: V H ng Thi

FeSO4 ch a 1 ng l ng gam kh FeSO4=> dd FeSO4 0,1N = dd FeSO4 0,1M. 1 phn t Na2S2O3 cho 1 i n t t o Na2S4O6. Do 1 mol Na2S2O3 c ch a 1 lg kh Na2S2O3 => dd Na2S2O3 0,5N = dd Na2S2O3 0,5M.
24. Dung d ch Dung d ch l m t h ng nh t g m hai hay nhi u ch t trong cc phn t ch t tan khu ch tn u vo ton b th tch c a dung mi. Gi a ch t tan v dung mi trong dung d ch khng c b m t phn chia (cc ch t trong dung d ch t o m t h ng nh t, khng phn bi t c b ng m t th ng, gi a cc ch t trong dung d ch)

Khi ni dung d ch m khng ni g khc th hi u l dung d ch l ng v dung mi l n c. V th t ra c dung d ch kh, dung d ch r n v nhi u dung mi khc. Th d h n h p g m hai kh N2 v O2 l m t dung d ch kh. H p kim vng v i b c l m t dung d ch r n. Th d : Dung d ch NaCl: ch t tan l NaCl, dung mi l H2O. Dung d ch H2SO4: ch t tan l H2SO4, dung mi l n c. N c ng: dung d ch saccaroz (saccarose, saccharose, sucrose, C12H22O11): ch t tan l ng saccaroz, dung mi l n c.
Dung d ch bo ha ch t tan A (Saturated solution) l dung d ch ha tan t i a ch t tan A m t nhi t xc nh. V i dung d ch bo ha A n u khi thm A vo n a, th A s khng ha tan vo dung d ch m s tch kh i dung d ch (A s k t t a tch kh i dung d ch, n u A l ch t tan r n) ho c phn l p tch kh i dung d ch (n u A l ch t tan l ng)

Th d : 25C, 100 gam H2O ha tan c t i a 35,7 gam NaCl, nh v y dung d ch g m 35,7 gam NaCl trong 100 gam H2O 25C l dung d ch bo ha NaCl. 20C 100 gam H2O ha tan c t i a 197 gam saccaroz (cn 100C th 100 gam H2O ha tan c t i a 487 gam saccaroz). Nh v y dung d ch g m 100 gam n c ha tan 197 gam ng (saccaroz) 20C l m t dung d ch bo ha saccaroz.
Dung d ch cha bo ha ch t tan A (Unsaturated solution) l dung d ch cn ha tan c thm ch t tan A. Th d dung d ch g m 100 gam n c ha tan 15 gam NaCl 25C l dung d ch cha bo ha NaCl, dung d ch ny c th ha tan thm NaCl. Dung d ch qu bo ha ch t tan A (Supersaturated solution) l dung d ch ch a ch t tan A v t qu n ng bo ha nhi t xc nh.

Nguyn nhn c s t o dung d ch qu bo ha l do thi u m m k t tinh. Khi cho m t t tinh th cng lo i hay dng a khu y khu y dung d ch hay c vo thnh bnh bn trong ng dung d ch qu bo ha th l ng ch t tan v t qu n ng bo ha s k t t a tch kh i dung d ch v ta s thu c dung d ch bo ha ch t tan . Th d : Khi un nng n 100C th 100 gam H2O ha tan c t i a 38,4 gam NaCl. ngu i t nhin t t th khi dung d ch v 25C, th ta v n th y dung d ch trong su t, nh v y ta thu c dung d ch qu bo ha NaCl. N u cho m t t tinh th NaCl vo hay khu y dung d ch ny th l ng NaCl v t qu n ng bo ha 25C s k t t a (38,4 g 35,7 g = 2,7 g NaCl k t t a), v cn l i l dung d ch bo ha NaCl 25C.
25. N ng dung d ch

Ki n th c ha h c c b n

Bin so n: V H ng Thi

N ng dung d ch l i l ng cho bi t m c m c c a dung d ch, n ng c a dung d ch c bi u th m t l ng xc nh ch t tan c trong l ng xc nh dung d ch hay dung mi. N ng ph n trm kh i l ng (Percent composition by mass, Percent by mass, Weight percent, %): bi u th s ph n kh i l ng ch t tan c trong m t l ng 100 ph n kh i l ng dung d ch. N u n v kh i l ng l gam th n ng ph n trm bi u th s gam ch t tan c trong 100 gam dung d ch.

Th d : dung d ch NaCl 15%: c 15 gam NaCl trong 100 gam dung d ch (n u khng ni g thm, th hi u l c m t ch t tan NaCl v dung mi l n c), do c 100 g 15 g = 85 g dung mi H2O trong 100 gam dung d ch ny. N ng mol/lt (N ng mol, N ng phn t gam/lt, Molarity, k hi u M): bi u th s mol ch t tan c trong 1 lt dung d ch.

Th d : dung d ch H2SO4 3M: c 3 mol H2SO4 trong 1 lt dung d ch ny. N ng ng l ng gam/lt (N ng ng l ng, nguyn chu n, Normality, k hi u N): bi u th s ng l ng gam ch t tan c trong 1 lt dung d ch.

Th d : dung d ch H2SO4 2N: c 2 ng l ng gam H2SO4 trong 1 lt dung d ch. N ng molan (Molality, k hi u m): bi u th s mol ch t tan c trong 1000 gam dung mi.

Th d : dung d ch C2H4(OH)2 1,5m: c 1,5 mol C2H4(OH)2 (etylenglicol) trong 1000 gam dung mi (H2O) Phn mol (Ph n mol, Phn s mol, Mole fraction, x): bi u th s mol ch t tan c trong 1 mol dung d ch.

Th d : dung d ch NaCl c phn mol NaCl 0,1 ngha l c 0,1 mol NaCl trong 1 mol dung d ch. N u khng c ch t tan no khc th 1 mol dung d ch ny ch a 0,1 mol NaCl v 0,9 mol dung mi H2O. T ng qut, phn mol c a c u t i c trong m t dung d ch hay m t h n h p l t s gi a s mol c a c u t i v i t ng s mol cc c u t c trong dung d ch hay h n h p.

xi =

ni n = i n1 + n2 + n3 + ... ni

0 xi 1

xi = 0 => dd khng ch a ch t tan i xi = 1 => ch c ch t i nguyn ch t

n1 n2 n3 + + + ... n1 + n2 + n3 + ... n1 + n2 + n3 + ... n1 + n2 + n3 + ...

x1 + x2 + x3 + ... =

Ki n th c ha h c c b n

10

Bin so n: V H ng Thi

x = n
i

n1 + n2 + n3 + ... = 1 + n2 + n3 + ...

n n

i i

=1

=1

(T ng cc phn mol c a dung d ch hay h n h p b ng 1)

Ty theo m c ch mu n xc nh, cng nh dung d ch m c hay r t long, m ng i ta t ra cc lo i n ng khc nhau. Th d t n ng ng l ng xc nh n ng dung d ch khc khi nh phn. N ng mol/lt d hi u, d pha ch , nhng n ng ny thay i theo nhi t . N ng molan, n ng ph n trm kh i l ng, khng thay i theo nhi t ,... Chng ta c n hi u ngha c a cc lo i n ng trn v chuy n i qua l i gi a cc n ng ny. Lc ny c n ph i bi t thm tr s kh i l ng ring c a dung d ch (bi u th kh i l ng c a dung d ch c trong m t n v th tch c a dung d ch). Khng nn thu c lng cng th c chuy n i m nn i t ngha c a n ng cho tm n ng yu c u. Th d 1: Dung d ch H2SO4 62% c kh i l ng ring D = 1,52 g/mL ( 20C). Hy cho bi t n ng mol/L, n ng lg/L, n ng molan, phn mol c a dung d ch ny ( 20C). (H = 1; S = 32; O = 16) 100 g dd 62 g H2SO4 (M = 98) => 62 g 62 = mol H2SO4 98 g / mol 98

100 g 100 0,1 = mL dd = L dd. 1,52 g / mL 1,52 1,52 62 mol 98 N ng mol/L = = 9,6163 mol/L 9,616 mol/L (dd H2SO4 9,616 M) 0,1 L 1,52
1 phn t H2SO4 c ch a 2 ion H+, nn 1 mol H2SO4 c ch a 2 lg H2SO4, do n ng lg/L c a dung d ch l: 9,616 mol/L (2 lg/mol) = 19,232 lg/L = 19,232 N (dd H2SO4 19,232 N) 100 g dd 62 g ch t tan = 38 g dm (H2O) 62 38 g dm mol H2SO4 98 1000 g dm ? 62 x1000 98 N ng molan l: = 16,64876 16,649 m (dd H2SO4 16,649 m) 38
62 38 mol H2SO4; mol H2O 98 18 Phn mol c a ch t tan H2SO4 trong dung d ch ny l: 62 98 = 0,23 (phn mol c a H2SO4 l 0,23; phn mol c a dung mi H2O l 0,77) xH2SO4 = 62 38 + 98 18

100 g dd ch a 62 g H2SO4, 38 g H2O =>

Ki n th c ha h c c b n

11

Bin so n: V H ng Thi

(C th ki m l i b ng cch l y m t trong cc k t qu tnh c

i ra b n n ng

kia)

Th d 2: Dung d ch NH3 13,8M c kh i l ng ring 0,904 g/mL ( 20C). Hy xc nh n ng ph n trm kh i l ng, n ng lg/L, n ng molan, phn mol c a dung d ch ny ( 20C). (N = 14; H = 1; O = 16) 1 L dd = 1000 mL dd 13,8 mol NH3 => 13,8 mol (17 g/mol) = 234,6 g NH3 Kh i l ng c a 1 lt dd l: 1000 mL(0,904 g/mL) = 904 g dd 904 g dd 234,6 g NH3 100 g dd ? N ng ph n trm kh i l ng c a dung d ch l: 234,6 x100 = 25,95 (dd NH3 25,95%) 904 1 phn t trung ha c 1 ion H+ ( t o mu i NH4+, hay 1 phn t NH3 trong n c, trn nguyn t c, c th phn ly t o 1 ion OH-) nn 1 mol NH3 c ch a 1 lg NH3. Do n ng lg/L c a dung d ch l: 13,8 mol/L (1 lg/mol) = 13,8 lg/L (dd NH3 13,8 N)
13,8 mol NH3 => 13,8 mol (17 g/mol) = 234,6 g NH3 1 L dd = 1000 mL dd Kh i l ng c a 1 lt dd l: 1000 mL (0,904 g/mL) = 904 g dd Kh i l ng dung mi c trong 1 lt dung d ch l: 904 g dd 234,6 g ch t tan = 669,4 g dm (H2O) 669,4 g dm 13,8 mol NH3 1000 g dm ? 13,8 x1000 N ng molan c a dung d ch l: = 20,615 (dd NH3 20,615 m) 669,4

1 lt dd ch a: 13,8 mol NH3;

669,4 mol H2O 18

Phn mol c a NH3 l: 13,8 xNH3 = = 0,27 (phn mol c a NH3 l 0,27; phn mol c a H2O l 0,73) 669,4 13,8 + 18
26. pH, pOH (power of hydrogen, potential of hydrogen, power of hydronium ion concentration, power of hydroxide ion concentration, ch s o n ng ion H+, ion OH- c a dung d ch long)

N c t nhin (sng, su i, ao, h , bi n, gi ng,..) d n i n l do trong c hi n di n nhi u ion nh Ca2+, Mg2+, Na+, Fe2+, HCO3-, Cl-, SO42-, Br-,...Tuy nhin n c th t tinh khi t (chng c t nhi u l n) v n d n i n, m c d r t y u. i u ny ch ng t trong n c nguyn ch t cng c ion, l ion H+ (hay H3O+) v ion OH- do n c t phn ly ra. Tch s n ng mol/L c a hai ion H+ v OH- trong n c nguyn ch t (hay trong b t c dung d ch no c n c, nh dung d ch axit, dung d ch baz, dung d ch mu i,...) b ng h ng s , b ng 10-14 25C. i l ng ny c g i l tch ion c a n c (KW).

Ki n th c ha h c c b n

12

Bin so n: V H ng Thi

H2O

H+ + OH( 25C)

KW = [H+][OH-] = 10-14

[H+]: n ng ion H+, bi u di n s mol ion H+ c trong 1 lt dung d ch (hay 1 lt H2O) [OH-]: n ng ion OH-, bi u di n s mol ion OH- c trong 1 lt dung d ch (hay 1 lt H2O) Trong th c t s phn ly ion c a n c khng ng k , tnh ra trung bnh kho ng 555 tri u phn t H2O m i c 1 phn t H2O phn ly ion. Do n c c coi l m t ch t khng i n ly. V i n c nguyn ch t hay m t dung d ch trung tnh (trung ha, khng c tnh axit, cng khng c tnh baz), th s ion H+ b ng s ion OH- hay n ng mol/L c a hai ion ny trong + n c hay trong dung d ch trung tnh b ng nhau, [H ] = [OH ] T : KW = [H+][OH-] = 10-14 => [H+]2 = [OH-]2 = 10-14 => [H+] = [OH-] = 10-7 mol ion/L V i n ng ion H+, ion OH- qu nh nh trn khng thng d ng (kh t ng t ng, kh hi u, khng i chng) nn ng i ta a ra nh ngha pH nh sau bi u th n ng ion H+, ion OH- c a cc dung d ch axit, baz r t long: pH = log 1 = log[ H + ] [H + ]

log: logarit th p phn, c c s b ng 10, ngha l log10 = 1 [H+]: n ng ion H+ c a dung d ch, bi u th s mol ion H+ c trong 1 lt dung d ch
Khi ni m pH c a ra 1909. u tin b i nh sinh ha ng i an M ch, Soren Peter Lauritz Sorensen, vo nm

Ng c v i cc cch bi u di n n ng khc, y dung d ch c n ng ion H+ l n th c tr s pH th p v ng c l i, n ng ion H+ th p th c tr s pH cao. Ngha l tr s pH t l + ngh ch v i n ng ion H . Dung d ch cng c tnh axit th c tr s pH cng th p, dung d ch cng c tnh baz th tr s pH cng cao. Nh c l i: log1 = 0 (log cn k hi u l lg) log 10 = 1 log(a.b.c) = loga + logb + logc a log( ) = loga logb b logan = nloga loga = logb => a = b a > b => loga > logb loga > 0 n u a >1 loga < 0 n u a < 1 V i n c nguyn ch t (H2O) hay dung d ch trung tnh (trung ha) [H+] = [OH-] = 10-7 M => pH = -log[H+] = -log10-7 = -(-7)log10 = 7(1) = 7 Nh v y v i n c nguyn ch t hay dung d ch trung tnh th c pH = 7

Ki n th c ha h c c b n

13

Bin so n: V H ng Thi

V i dung d ch axit (acid) hay c tnh axit (nh dung d ch mu i b th y phn, nh NH4Cl) => [H+] > [OH-] => [H+] > 10-7 M 1 1 < 7 => + [ H ] 10 1 1 => log( + ) < log( 7 ) [H ] 10 -7 => pH < log1 - log10 = 0 (-7)log10 = 7(1) = 7 => pH < 7 Nh v y v i dung d ch axit hay c tnh axit th c tr s pH < 7

V i dung d ch baz hay c tnh baz (nh dung d ch mu i CH3COONa b th y phn) => [OH-] > [H+] => [OH-] > 10-7M 1014 1014 < => [H+] = [OH ] 10 7 => [H+] < 10-7 M 1 1 => > 7 + [ H ] 10 1 1 => log( + ) > log( 7 ) [H ] 10 => pH > log1 - log10-7 = 0 (-7).log10 = 7 => pH > 7 Nh v y dung d ch baz hay c tnh baz c pH > 7

Th ng thang pH p d ng cho cc dung d ch axit (acid), baz (baz, base) long, th ng c [H+] 1 mol ion/L, cng nh [OH-] 1 mol ion/L, nn pH cc dung d ch ny bi n thin t 0 n 14. Trn l thuy t, c pH < 0 (pH m) cng nh pH > 14, nhng y l cc dung d ch axit, baz c n ng khng long, nn ng i ta khng dng i l ng pH n a bi u th n ng ion H+ cng nh OH- c a cc dung d ch ny.
0 7 14

|
dd axit

|
H2O dd baz

pH

xc nh pH c a m t dung d ch ng i ta dng pH k (hay pH met) hay dng gi y o pH. Gi y o pH l lo i gi y c t m ch t ch th mu thch h p, ty theo n ng c a ion H+, OH(tr s pH) m n c mu khc nhau, dng gi y ny nhng vo dung d ch c n o pH r i so snh mu v i b ng mu chu n xem mu c a gi y o ti p v i mu no v nh v y cho ta bi t c kho ng ch ng tr s pH c a dung d ch. Do gi y o pH ch gip ta d on kho ng ch ng pH c a dung d ch ch khng cho tr s chnh xc. Mu n c tr s pH chnh xc c a dung d ch, ta ph i c n dng pH k .

Ki n th c ha h c c b n

14

Bin so n: V H ng Thi

D i y l tr s pH c a m t s dung d ch: dung d ch HCl 10M c pH = -1 dung d ch HCl 1M c pH = 0 dd axit trong bnh acqui (dd H2SO4) c pH kho ng 0,5 d ch v (n c trong bao t , dd HCl) c pH kho ng 1,5 2,0 n c chanh (ch a acid citric) c pH kho ng 2,4 n c cocacola c pH kho ng 2,5 d m n (dd CH3COOH) c pH kho ng 2,9 n c cam v t hay n c to (bom) p c pH kho ng 3,5 n c c chua c pH kho ng 4,0 bia c pH kho ng 4,5 ma axit c pH < 5 c ph c pH kho ng 5,0 n c tr (ch) c pH kho ng 5,5 n c ti u (n c i) c pH kho ng 6,0 s a c pH kho ng 6,5 n c nguyn ch t c pH = 7 n c b t (n c mi ng) ng i c pH kho ng 6,5 7,4 mu c pH kho ng 7,34 7,45 n c bi n c pH kho ng 7,7 8,3 x phng (x bng) c pH kho ng 9,0 10,0 dung d ch amoniac lau v t d ng trong nh c pH kho ng 11,5 n c t y o qu n c pH kho ng 12,5 n c vi qut t ng c pH kho ng 12,7 dung d ch ki m dng trong nh ( t y d u m l n u, b n c u tiu,...) (household lye, dd g m NaOH- Na2CO3) c pH kho ng 13,5 dung d ch NaOH 1M c pH = 14 dung d ch NaOH 2M c pH = 14,3 (Ch y u tham kh o c a trang web: http://en.wikipedia.org/wiki/PH) T : pH = -log[H+] => log[H+] = -pH => log[H+] = -pH.log10 = log10-pH => [H+] = 10-pH

Ngha l bi t pH c a dung d ch th ta bi t c n ng ion H+ c a dung d ch Th d : Dung d ch A c pH = 2 => n ng ion H+ c a dung d ch A l: [H+] = 10-pH = 10-2 M Ng i ta cn nh ngha pOH = log( i l ng pOH nh sau: 1 = -log[OH-] [OH ]

[OH-]: n ng c a ion OH- trong dung d ch, bi u di n s mol ion OH- c trong 1 lt dung d ch. pOH v n ng OH- t l ngh ch nhau, [OH-] th pOH v ng c l i, [OH-] th pOH

Ki n th c ha h c c b n

15

Bin so n: V H ng Thi

Tng t , n u bi t pOH c a m t dung d ch ta s tnh c n ng b ng cng th c: [OH-] = 10-pOH

OH- c a dung d ch ny

Th d : Dung d ch B c pOH = 12 => n ng ion OH- c a dung d ch B l: [OH-] = 10-pOH = 10-12 M T : => => => [H+][[OH-] = 10-14 -log[H ] log[OH-] = -log10-14 pH + pOH = -(-14) log10 = 14.(1) = 14
+

pH + pOH = 14

Ngha l t ng tr s pH v pOH c a cng m t dung d ch th b ng 14. Do n u bi t c pH ta s tnh c pOH c a dung d ch ho c ng c l i, bi t pOH ta tm c pH c a dung d ch . Th d 1: Tnh pH c a cc dung d ch: HCl 0,1M; H2SO4 0,005M; NaOH 0,1M; Ca(OH)2 0,005M. Cho bi t cc axit baz trn l cc axit, baz m nh, n phn ly hon ton t o ion trong dung d ch (coi phn t H2SO4 phn ly h t trong dung d ch t o 2 ion H+ v ion SO42-) HCl H+ + Cl1 lt dd: 0,1 mol => 0,1 mol => c 0,1 mol ion H+ trong 1 lt dung d ch => [H+] = 0,1 M = 10-1 M pH = -log[H+] = -log10-1 = -(-1).log10 = 1 pH = 1 H2SO4 2H+ + SO421 lt dd: 0,005 mol => 0,01 mol => [H+] = 0,01 M = 10-2 M pH = -log[H+] = -log10-2 = -(-2).log10 = 2 pH = 2 NaOH Na+ + OH1 lt dd: 0,1 mol => 0,1 mol => [OH ] = 0,1 M => pOH = -log[OH-] = -log(0,1) = -(-1) = 1 M: pH + pOH = 14 => pH = 14 pOH = 14 1 => pH = 13 Ca(OH)2 Ca2+ + 2OH1 lt dd: 0,005 mol => 0,01 mol -2 => [OH ] = 0,01 mol/L = 10 M => pOH = -log[OH-] = - log10-2 = -2(-1) log 10 = 2 M: pH + pOH = 14 => pH = 14 pOH = 14 2 = 12

Ki n th c ha h c c b n

16

Bin so n: V H ng Thi

Ho c n u khng tnh pOH b ng cng th c pOH = -log[OH-], th t n ng ion OH-, p d ng bi u th c KW = [H+][OH-], ta tnh c [H+] c a dung d ch r i tnh pH b ng cng th c

pH = -log[H-].

Th d v i dung d ch Ca(OH)2 0,005M, c [OH-] = 0,01M => [H+] = => [H+] = 10-12 M => pH = -log[H+] = log10-12 = -(-12).log10 = 12 Th d 2:

1014 1014 = [OH ] 0,01

T dung d ch HCl c pH = 1, mu n thu c dung d ch HCl c pH = 2 th ph i pha long dung d ch bao nhiu l n? Tng t t dung d ch NaOH c pH = 13, mu n thu c dung d ch c pH = 11 th ph i pha long bao nhiu l n? Ch l Vdd sau khi pha long = nVdd tr c khi pha long th pha long n l n; V s mol ion H+ cng nh ion OH- trong dung d ch sau khi pha long b ng s mol ion H+ cng nh ion OH- c trong dung d ch tr c khi pha long. Vt: th tch dung d ch tr c khi pha long (lt) Vs: th tch dung d ch sau khi pha long (lt) Dung d ch HCl tr c khi pha long c pH = 1 => [H+]t = 10-pH = 10-1M Dung d ch HCl sau khi pha long c pH = 2 => [H+]s = 10-pH = 10-2M S mol ion H+ trong dung d ch sau khi pha long b ng s mol ion H+ c trong dung d ch tr c 101Vt = 10Vt khi pha long => CsVs = CtVt => 10-2Vs = 10-1Vt => Vs = 10 2 Vs = 10Vt . Nh v y pha long dung d ch HCl 10 l n. (L y 1 ph n th tch dd HCl c pH = 1 cho vo m t ng ong hnh tr (eprouvet, cyclinder, graduated cyclinder, prouvette) sau thm n c c t vo cho n 10 ph n th tch, ta thu c dd HCl c pH = 2) Lm tng t v i dung d ch NaOH, nhng v i dung d ch baz th s mol ion OH- trong dung d ch sau khi pha long b ng s mol OH- c trong dung d ch tr c khi pha long. Dung d ch NaOH tr c khi pha long c pH = 13 => pOH = 14 pH = 14 13 = 1 => [OH-]t = 10-pOH = 10-1 M Dung d ch NaOH sau khi pha long c pH = 11 => pOH = 14 pH = 14 11 = 3 => [OH-]s = 10-3 M 101Vt CsVs = CtVt => 10-2Vs = 10-1Vt => Vs = = 100Vt 10 3 Vs = 100Vt . Nh v y pha long 100 l n. (L y 1 mL dd NaOH c pH = 13 cho vo bnh c u nh m c c th tch 100 mL (fiol, volumetric flask, fiole), r i thm n c c t vo cho n v ch 100, l c u, ta thu c 100 mL dd NaOH c pH = 11) Th d 3: Tnh pH c a dung d ch CH3COOH 0,1M. Bi t r ng CH3COOH trong dung d ch ny c i n ly (ph n trm phn ly ion) = 1,34% ( 25C). Tnh pH c a dung d ch CH3COOH 0,1M. Bi t r ng CH3COOH c h ng s phn ly ion (Ka) b ng 1,8.10-5 ( 25C).

Ki n th c ha h c c b n

17

Bin so n: V H ng Thi

Ch l v i dung d ch axit hay baz y u, tnh c pH, ngoi n ng mol/L c a dung d ch, c n ph i bi t i n ly () ho c h ng s phn ly ion Ka, Kb, th m i bi t c n ng c a ion H+, OH- trong dung d ch v do m i tnh c pH c a cc dung d ch lo i ny. N ng mol/L u bi cho l n ng cho cho axit hay baz vo dung d ch lc u (tr c khi phn ly thnh ion trong dung d ch). i n ly () (hay ph n trm phn ly ion) c ngha c 1 mol ch t i n ly cho vo dung d ch lc u th c mol ch t i n ly ny phn ly thnh ion th c s t m c cn b ng. Axit y u AH c s phn ly m t ph n thnh ion trong dung d ch gi a d ng ion v d ng phn t trong dung d ch) AH A+ H+ s cn b ng ion (cn b ng

H ng s phn ly ion Ka c a axit y u AH trn l: [ A ][ H + ] )cb Ka = ( [ AH ] CH3COOH CH3COO- + H+ 1 lt dd lc u (t = 0): C mol c 0 0 (lc u cha phn ly ion) lc cn b ng (tcb): C mol phn ly C C mol t o (1 mol phn ly mol. 1 lt c ch a C mol nn s mol CH3COOH phn ly trong 1 lt dd t cn b ng l C mol) Nh v y n ng ion H+ lc t cn b ng (coi nh phn ly xong) l [H+]cb = C (mol ion/L) pH = =log[H+] => pH = -log(C)

V i dd CH3COOH 0,1M. i n ly 1,34% => C = 0,1 M = 10-1 M; = 1,34% = 0,0134 = 1,34.10-2 pH = -log(C) = -log(1,34.10-2.10-1) = 2,87 CH3COOH CH3COO- + H+ 1 lt dd lc u (t = 0): C mol c 0 0 (lc u cha phn ly ion) lc cn b ng (tcb): x mol phn ly x x mol t o (x: s mol CH3COOH th c s phn ly thnh ion trong 1 lt dd t cn b ng) Ka = ( [CH 3COO ][ H + ] x.x x2 )cb = = = 1,8.10-5 (bi t C, gi i phng trnh b c hai, tm [CH 3COOH ] Cx Cx c x, t c bi t n ng ion H+, nn tnh c pH c a dung d ch)

H ng s phn ly ion Ka = 1,8.10-5 kh nh , s phn ly ion khng ng k , nn x << C => C x C (Khi h ng s phn ly ion < 10-4 th c th b qua x so v i C, s mol phn ly so v i s mol ch t i n ly lc u. Cng nh khi < 5%, th c th b qua , so v i 1, s mol ch t i n ly phn ly ion so v i 1 mol ch t i n ly c lc u) x2 x2 -5 T : = 1,8.10 => 1,8.10-5 => x2 = 1,8.10-5.C = 1,8.10-5.0,1 = 1,8.10-6 Cx C => x = 1,34.10-3

Ki n th c ha h c c b n

18

Bin so n: V H ng Thi

[H+]cb = x = 1,34.10-3M => pH = -log[H+] = -log(1,34.10-3) = 2,87

C th tm l i c ( i n ly c a CH3COOH trong dung d ch l =

x 1,34.103 = = 1,34.10 2 = 1,34% C 0,1

i n ly theo nh ngha l t s gi a s phn t ch t i n ly th c s phn ly thnh ion v i s phn t ch t i n ly em ha tan trong dung d ch lc u)

Th d 4: Tnh pH dung d ch NH3 0,1M. Cho bi t NH3 c i n ly 1,34% trong dung d ch ny ( 25C). Tnh pH dung d ch NH3 0,1M. Bi t NH3 c h ng s phn ly ion Kb = 1,8.10-5 ( 25C). 1 lt dd t = 0: t : NH3 + H2O C mol c C mol phn ly ` NH4+ 0 C + OH0 C t o

=> [OH-]cb = C mol ion/L => pOH = -log[OH-] => pOH = -logC Th : C = 0,1 M = 10-1; = 1,34% = 1,34.10-2 => pOH = -log(1,34.10-2.10-1) = 2,87 M: pH + pOH = 14 => pH = 14 pOH = 14 2,87 = 11,13 NH3 + H2O C mol c x mol phn ly )cb = ` NH4+ 0 x + OH0 xt o

1 lt dd t = 0: t : Kb = (

x.x x2 = = 1,8.10-5 [ NH 3 ] Cx Cx Kb c tr s kh nh , s phn ly ion khng ng k => x << C => C x C x2 x2 x2 = 1,8.10 5 = 1,8.10-5 => 1,8.10-5 . Th C = 0,1 M => T : 0,1 Cx C 2 -6 -3 => x = 1,8.10 => x = 1,34.10 M. => [OH-] = x = 1,34.10-3 M

+ [ NH 4 ][OH ]

pOH = -log[OH-] = -log(1,34.10-3) = 2,87 pH = 14 2,87 = 11,13 ( i n ly = x 1,34.103 = = 1,34.10-2 = 1,34/100 = 1,34%) C 0,1

Th d 5: Tnh pH c a dung d ch H2SO4 0,05M trong hai tr ng h p: - Coi H2SO4 phn ly hon ton t o 2 H+, SO42- Ch c axit th nh t m nh (phn ly hon ton t o H+, HSO4-), ch c axit th nh c m nh trung bnh, c h ng s phn ly ion Ka2 = 10-2.

Ki n th c ha h c c b n

19

Bin so n: V H ng Thi

1 lt dd:

2H+ + SO42H2SO4 0,05 mol => 0,1 mol

=> [H+] = 0,1 mol ion/L => pH = -log[H+] = -log0,1 = -log10-1 = -(-1)log10 = 1 H2SO4 H+ + HSO40,05 mol => 0,05 mol 0,05 mol HSO4H+ + SO42x mol phn ly => x mol x
2 [ H + ][ SO4 ] 4

1 lt dd:

( x + 0,05)( x) = 10-2 => x2 + 0,05x = 0,05.10-2 - 10-2x [ HSO ] 0,05 x => x2 + 0,06x - 5.10-4 = 0 => x = 7,4.10-3 x = -0,0674 < 0: lo i [H+] = x + 0,05 = 7,4.10-3 + 0,05 = 0,0574 M => pH = -log[H+] = -log0,0574 = 1,24 Ka2 = =
Cch tnh tr ng h p sau chnh xc hn so v i tr ng h p tr c. Cch sau cho th y pH dung d ch c tr s cao hn (1,24 so v i 1) l do t phn ly H+ hn.