You are on page 1of 12

Phng php 11

Phng php s dng phng trnh


ion thu gn
I. C S CA PHNG PHP
Phng trnh ha hc thng c vit di hai dng l phng trnh ha hc dng phn
t v dng ion thu gn. Ngoi vic th hin c ng bn cht ca phn ng ha
hc, phng trnh ion thu gn cn gip gii nhanh rt nhiu dng bi tp kh hoc khng th
gii theo cc phng trnh ha hc dng phn t.
II. CC DNG BI TP THNG GP
Dng 1: Phn ng axit, baz v pH ca dung dch
V d 1 : Cho mt mu hp kim Na - Ba tc dng vi nc (d), thu c dung dch X v
3,36 lt H2 ( ktc). Th tch dung dch axit H2SO4 2M cn dng trung ho dung
dch X l
A. 150ml.

B. 75ml.

C. 60ml.

D. 30ml.
Gii:

Theo (1) v (2)

Na

H 2O

NaOH

Ba

2H2O

Ba(OH)2 +

1
H2
2
H2

(1)
(2)

n OH (dd X) = 2n H2 = 0,3 mol.

Phng trnh ion rt gn ca dung dch axit vi dung dch baz l


H

n H+ = n OH = 0,3 mol
VH2SO4 =

OH-

0,15
= 0,075 lt = 75 ml
2

H2O

n H2SO4 = 0,15 mol

p n B

V d 2: Trn 100ml dung dch (gm Ba(OH)2 0,1M v NaOH 0,1M) vi 400ml dung dch (gm
H2SO4 0,0375M v HCl 0,0125M), thu c dung dch X. Gi tr pH ca dung dch X
l
A. 1

B. 2
D. 4

C. 3

Gii:

n Ba(OH)2 = 0,01mol

n NaOH = 0,01mol
n H 2SO4 = 0,015mol

n HCl = 0,005mol
Khi trn hn hp dung dch baz vi hn hp dung dch axit ta c phng trnh ion rt gn:
H+
Ban u

OH-

0,035

Phn ng
Sau phn ng:

n H+

H2O\

0,03 mol

0,03

0,03

= 0,035 0,03 = 0,005 mol.

Vdd(sau trn) = 100 + 400 = 500 ml =0,5 lt

[H + ] =

0,005
= 0,01 10 2
0,5

pH=2

p n B

V d 3: Cho m gam hn hp Mg, Al vo 250ml dung dch X cha hn hp axit HCl 1M v axit
H2SO4 0,5M, thu c 5,32 lt H2 ( ktc) v dung dch Y (coi th tch dung dch khng
i). Dung dch Y c pH l
A. 1

B. 2

C. 6

D. 7
Gii:

Mg

2H + Mg 2+ + H 2

(1)

2Al

6H + 2Al3+ + 3H 2

(2)

n HCl = 0,25mol ; n H2SO4 = 0,125 n H+ = 0,5mol;


n H+

= 2n H2

n H+

= 0,5 - 0,475 = 0,025 mol

[H + ] =

0,025
= 0,1 = 10 1 M pH = 1
0,25

= 0,475 mol

p n A

Dng 2: CO2, SO2 tc dng vi dung dch baz

V d 4 : Sc t t 7,84 lt kh CO2 (ktc) vo 1 lt dung dch X cha NaOH 0,2M v Ca(OH)2


0,1M th lng kt ta thu c l
A. 0 gam.

B. 5 gam.

C. 10 gam.

D.

15 gam.
Gii:

n CO 2

= 0,35 mol; nNaOH = 0,2 mol;

n Ca(OH)2 = 0,1 mol

2+
Tng: nOH = 0,2 + 0,1. 2 = 0,4 mol v nCa = 0,1 mol.

Phng trnh ion rt gn:


CO2 + 2OH- CO32- + H2O
0,35

0,4

0,2 0,4

n CO 2

0,2 mol

(d) =0,35 0,2 = 0,15 mol

Tip tc xy ra phn ng:


2-

CO3
Ban u :

0,2

+ H2O

2HCO3-

0,15 mol

0,15 0,15 mol

Phn ng:

CO32-

n CO32

+ CO2

(d) = 0,05 mol <

n CaCO3 = n CO32

Ca2+

CaCO3

n Ca 2+

(d) = 0,05 mol

m CaCO 3 = 0,05. 100 = 5 gam

p n B

Dng 3: Bi ton lin quan n oxit v hiroxit lng tnh

V d 5 : Ho tan ht hn hp gm mt kim loi kim v mt kim loi kim th trong nc


c dung dch A v c 1,12 lt H2 bay ra ( ktc). Cho dung dch cha 0,03 mol
AlCl3 vo dung dch A. Khi lng kt ta thu c l

A. 0,78 gam.

B. 0,81 gam.

C. 1,56 gam.

D.

2,34 gam.
Gii:
Gi cng thc chung ca 2 kim loi l M

nH2O

M(OH)n

n
H2
2

n OH- = 2n H2 = 0,1 mol


Dung dch A tc dng vi 0,03 mol dung dch AlCl3:
Al3+
Ban u :

0,03

Phn ng:

0,03

n OH

3OH-

Al(OH)3

0,03 mol

0,1 mol

0,09

(d) = 0,01 mol

Kt ta b ha tan (mt phn hoc hon ton). Theo phng trnh :


Al(OH)3

OH-

0,01

0,01 mol

AlO2-

n Al(OH) 3 = 0,03 0,01 = 0,02 m Al(OH) 3 = 78.0,02 = 1,56 gam

2H2O

p n C

+
Dng 4: Cht kh tc dng vi dung dch cha H v NO3

V d 6 : Dung dch A cha 0,01 mol Fe(NO3)3 v 0,15 mol HCl c kh nng ho tan ti a
bao nhiu gam Cu kim loi ? (Bit NO l sn phm kh duy nht)
A. 2,88 gam.

B. 3,2 gam.

C. 3,92 gam.

D.

5,12 gam.
Gii:
Phng trnh ion:
3Cu

8H+

Ban u:

0,15

Phn ng: 0,045

0,12

Cu

0,005

2NO3-

3Cu2+ +

0,03 mol

2Fe3+
0,01 mol

0,03 mol

2Fe2+

Cu2+

2NO + 4H2O

mCu (ti a) = (0,045 + 0,005). 64 = 3,2 gam

p n B.

V d 7 : Ho tan 0,1 mol Cu kim loi trong 120ml dung dch X gm HNO3 1M v H2SO4 0,5M.
Sau khi phn ng kt thc thu c V lt kh NO duy nht (ktc). Gi tr ca V l
A. 1,344 lt.

B. 1,49 lt

C. 0,672 lt.

D.

1,12 lt.
Gii:

n HNO3 = 0,12 mol ; n H2SO4 = 0,06 mol

+
Tng: nH = 0,24 mol v

n NO = 0,12 mol
3

Phng trnh ion:


3Cu

8H+

2NO3-

3Cu2+ +

2NO

+ 4H2O
Ban u:

0,1

0,24

0,12 mol

Phn ng:

0,09

0,24

0,06

0,06

mol
Sau phn ng: 0,01(d)

(ht)

0,06(d)

VNO = 0,06. 22,4 =1,344 lt


p n A.

V d 8 : Thc hin hai th nghim :


- Th nghim 1 : Cho 3,84 gam Cu phn ng vi 80ml dung dch HNO3 1M thot ra Vl lt NO
- Th nghim 2 : Cho 3,84 gam Cu phn ng vi 80ml dung dch cha HNO3 1M v H2SO4 0,5M
thot ra V2 lt NO
- Bit NO l sn phm kh duy nht cc th tch kh o cng iu kin. Quan h gia Vl
v V2 l
A. V2 = V1
= l,5Vl.
Gii:

B. V2 = 2Vl.

C. V2 = 2,5Vl

D. V2

3,84

= 0,06mol n H+ = 0,08 mol


n Cu =
64

n NO3 = 0,08 mol


n HNO = 0,08mol
3

Th nghim 1:
3Cu

8H+

2NO3-

3Cu2+ +

2NO + 4H2O

(1)
Ban u:

0,06

Phn ng:

0,03

0,08

0,02

0,02 mol

V1 tng ng vi 0,02 mol NO.

Th nghim 2: nCu =0,06 mol;

0,08

0,08 mol

+
nH = 0,16 mol ;

n HNO3 = 0,08 mol ; n H2SO4 = 0,04 mol

n NO = 0,08 mol

3Cu

8H+

2NO3-

3Cu2+ +

2NO + 4H2O

(2)
Ban u:

0,06

Phn ng:

0,06

0,16

0,16

0,08 mol

0,04

0,04 mol

T (1) v (2) suy ra: V2 = 2V1

p n B.

Dng 5: Cc phn ng dng ion thu gn khc (to cht kt ta, cht d bay hi, cht
in li yu)

V d 9 : Dung dch X c cha 5 ion : Mg2+, Ba2+, Ca2+, 0,1 mol Cl- v 0,2 mol NO3- . Thm dn
V lt dung dch K2CO3 1M vo X n khi c lng kt ta ln nht th gi tr V ti
thiu cn dng l
A. 150ml.

B. 300ml.

C. 200ml.

D. 250ml.
Gii:
p dng nh lut bo ton in tch: (xem thm phng php bo ton in tch)

ncation . 2 = 0,1.1 +0,2.1 = 0,3 mol

ncation =0,15 mol

Mg2+

CO32-

MgCO3

Ba2+

CO32-

BaCO3

Ca2+

CO32-

CaCO3

Hoc c th quy i 3 cation thnh M2+ (xem thm phng php quy i)
M

2+

CO32-

MCO3

n K 2CO3 = n CO32 = n cation = 0,15 mol


VK 2CO3 = 0,15 lt = 150 ml

p n A.

V d 10 : Cho hn hp gm NaCl v NaBr tc ng vi dung dch AgNO3 d thu c


kt ta c khi lng ng bng khi lng AgNO 3 phn ng . Tnh phn trm
khi lng NaCl trong hn hp u.
A. 23,3%

B. 27,84%.

C. 43,23%.

D.

31,3%.
Gii:
Phng trnh ion:
Ag+

Cl-

AgCl

Ag+

Br-

AgBr

t: nNaCl = x mol ; nNaBr = y mol


mAgCl + mAgBr =

mCl + mBr =

m AgNO3

(p.)

m NO3

35,5x + 80y = 62.(x+y)

x : y = 36 : 53

Chn x = 36, y = 53

%m NaCl =

58,5.36.100
= 27,84%
58,5.36 + 103.53

p n B.

C th gii bi ton bng vic kt hp vi phng php tng gim khi lng hoc
phng php ng cho.
V d 11 : Cho 270 ml dung dch Ba(OH)2 0,2M vo dung dch X cha 0,025 mol CO32- ; 0,1 mol

Na+ ; 0,25 mol NH4+ v 0,3 mol Cl- v un nng nh (gi s H2O bay hi khng ng k).
Tng khi lng dung dch X v dung dch Ba(OH)2 sau phn ng gim i bao nhiu
gam ?
A. 4,215 gam.

B. 5,296 gam.

C. 6,761 gam.

D.

7,015 gam.
Gii:

n Ba(OH)2 = 0,054 mol n Ba 2+ = 0,054 mol ; n OH = 0,108 mol


Ba2+

nBa2+ >
+

NH4

nOH- <

CO32-

BaCO3 (1)

n CO 2 n BaCO3 = n CO 2 = 0,025 mol m BaCO3 = 4,925 gam.


3

OH-

NH3

H2O

(2)

n NH + n NH3 = n OH = 0,108 mol m NH3 = 1,836 gam


4

Khi lng 2 dung dch gim = 4,925 + 1,836 = 6,716 gam

p n C.

V d 12 : Trn 100ml dung dch A (gm KHCO3 1M v K2CO3 1M ) vo 100ml dung dch B
(gm NaHCO3 1M v Na2CO3 1M ) thu c dung dch C. Nh t t 100ml dung dch
D (gm H2SO4 1M v HCl 1M ) vo dung dch C thu c V lt CO2 (ktc) v dung dch E.
Cho dung dch Ba(OH)2 ti d vo dung dch E th thu c m gam kt ta. Gi tr ca m v
V ln lt l
A. 82,4 gam v 2,24 lt.

B. 4,3 gam v 1,12 lt.

C. 43 gam v 2,24 lt.

D. 3,4 gam v 5,6 lt.

Gii:
Dung dch C cha: HCO3- :0,2 mol; CO32-: 0,2 mol
Dung dch D c tng : nH+ = 0,3 mol.
Nh t t dung dch C v dung dch D:
CO32-

H+

HCO3-

0,2

0,2

0,2 mol

HCO3- +

H+

H2O

Ban u:

0,4

0,1 mol

Phn ng:

0,1

0,1

CO2

0,1 mol

D:

0,3 mol

Tip tc cho dung dch Ba(OH)2 d vo dung dch E:


Ba2+

HCO3- +

OH-

0,3
Ba2+

SO42-

BaSO4

0,1

0,1 mol

BaCO3

0,3 mol

H2O

VCO 2 = 0,1. 22,4 = 2,24 lit


Tng khi lng kt ta:
m= 0,3. 197 + 0,1. 233 = 82,4 gam

p n A.

III. BI TP T LUYN
Cu 1 : Th tch dung dch HCl 0,3M cn trung ho 100ml dung dch hn hp: NaOH
0,1M v Ba(OH)2 0,1M l
A. 100ml.

B. 150ml.

C. 200ml.

D. 250ml.
Cu 2 : trung ho 150ml dung dch X gm NaOH 1M v Ba(OH)2 0,5M cn bao nhiu ml
dung dch cha HCl 0,3M v H2SO4 0,1M ?
A.180.

B. 600.

C. 450.

D. 90.
Cu 3 : Dung dch X cha hn hp KOH v Ba(OH)2 c nng tng ng l 0,2M v 0,1M.
Dung dch Y cha hn hp H2SO4 v HCl c nng ln lt l 0,25M v 0,75M. Th tnh
dung dch X cn trung ho va 40ml dung dch Y l
A. 0,063 lt.

B. 0,125 lt.

C. 0,15 lt.

0,25 lt
Cu 4 : Trn 250ml dung dch hn hp HCl 0,08M v H2SO4 0,01 M vi 250ml dung dch
NaOH x M c 500ml dung dch c pH = 12. Gi tr ca x l

D.

A. 0,1.

B. 0,12.

C. 0,13.

D. 0,14.
Cu 5 : Trn 3 dung dch HCl 0,3M ; H2SO4 0,2M v H3PO4 0,1M vi nhng th tch bng nhau
thu c dung dch X. Dung dch Y gm NaOH 0,1M v Ba(OH)2 0,2M. trung
ho 300ml dung dch X cn va V ml dung dch Y. Gi tr ca V l
A. 200.

B. 333,3.

C. 600.

D. 1000.
Cu 6 : Hp thu hon ton 4,48 lt kh CO 2 ( ktc) vo 500ml dung dch hn hp gm NaOH
0,1M v Ba(OH)2 0,2M, sinh ra m gm kt ta. Gi tr ca m l
A. 19,7

B. 17,73.

C. 9,85.

D. 11,82.
Cu 7 : Ho tan mu hp kim Na - Ba (t l 1 : l) vo nc c dung dch X v 0,672 lt kh
(ktc). Sc 1,008 lt CO2 (ktc) vo dung dch X c m (gam) kt ta. Gi tr ca
m l
A. 3,94.

B. 2,955.

C. 1,97.

D. 2,364.
Cu 8 : Cho V lt dung dch NaOH 2M vo dung dch cha 0,1 mol Al2(SO4)3; 0,05 mol HCl v
0,025 mol H2SO4 n khi phn ng hon ton, thu c 7,8 gam kt ta. Gi tr ln
nht ca V thu c lng kt ta trn l
A. 0,4

B. 0,35.

C. 0,25.

D. 0,2.
Cu 9 : Thm m gam Kali vo 300ml dung dch cha Ba(OH)2 0,1M v NaOH 0,1 M thu c
dung dch X. Cho t t dung dch X vo 200ml dung dch Al2(SO4)3 0,1 M thu c kt
ta Y. lng kt ta Y ln nht thi gi tr ca m l
A. 1,17.

B. 1,71.

C. 1,95.

D. 1,59.
Cu 10 : Dung dch X gm cc cht NaAlO2 0,16 mol; Na2SO4 0,56 mol; NaOH 0,66 mol. Th
tch ca dung dch HCl 2M cn cho vo dung dch X thu c 0,1 mol kt ta l
A. 0,50 lt hoc 0,41 lt.

B. 0,41 lt hoc 0,38 lt.

C. 0,38 lt hoc 0,50 lt.

D. 0,25 lt hoc 0,50 lt.

Cu 11 : Cho 3,2 gam bt Cu tc dng vi 100ml dung dch hn hp gm HNO 3 0,8M v H2SO4
0,2 M. Sau khi cc phn ng xy ra hon ton, sinh ra V lt kh NO (sn phn kh duy nht

ktc). Gi tr ca V l
A. 0,746.

B. 0,448.

C. 1,792.

D. 0,672.
Cu 12 : Ho tan 9,6 gam bt Cu bng 200ml dung dch hn hp HNO 3 0,5M v H2SO4 1,0M.
Sau khi phn ng xy ra hon ton thu c kh NO v dung dch X. C cn cn thn dung
dch X c khi lng mui khan l
A. 28,2 gam

B. 35,0 gam.

C. 24,0 gam.

D.

15,8 gam.
Cu 13 : Cho 5,8 gam FeCO3 tc dng va vi dung dch HNO3 c hn hp kh
CO2, NO v dung dch X. Khi thm dung dch H2SO4 long d vo X th dung dch thu c
ho tan ti a m gam Cu (bit rng c kh NO bay ra). Gi tr ca m l
A. 16

B. 14,4

C. 1,6

D. 17,6
Cu 14 : Ho tan 9,6 gam bt Cu bng 200ml dung dch hn hp HNO 3 0,5M v H2SO4 1,0M.
Sau khi phn ng xy ra hon ton thu c kh NO v dung dch X . C cn cn thn dung
dch X c khi lng mui khan l
A. 28,2 gam.

B. 25,4 gam.

C. 24 gam.

D.

32 gam.
Cu 15 : Dung dch X cha cc ion : Fe 3+, SO42- , NH4+, Cl- . Chia dung dch X thnh hai phn
bng nhau:
- Phn 1: tc dng vi lng d dung dch NaOH, un nng thu c 0,672 lt kh (
ktc) v

1,07 gam kt ta;

- Phn 2: tc dng vi lng d dung dch BaCl2 thu c 4,66 gam kt ta.
Tng khi lng cc mui khan thu c khi c cn dung dch X l (qu trnh c cn ch
c nc bay hi)
A. 3,73 gam.

B. 7,04 gam.

C. 7,46 gam.

D.

3,52 gam.
Cu 16 : Dung dch X cha 0,025 mol CO32- ; 0,1 mol Na+ ; 0,25 mol NH4+ v 0,3 mol Cl- . Cho
270ml dung dch Ba(OH)2 0,2M vo v un nng nh (gi s H2O bay hi khng ng
k). Tng khi lng dung dch X v dung dch Ba(OH)2 sau qu trnh phn ng gim i
l :
A. 4,215 gam.

B. 5,296 gam.

C. 6,761 gam.

D.

7,015 gam.
Cu 17 : Cho hn hp X gm 0,05 mol CaCl2; 0,03 mol KHCO3; 0,05 mol NaHCO3; 0,04 mol
Na2O; 0,03 mol Ba(NO3)2 vo 437,85 gam H2O. Sau khi phn ng xy ra hon ton thu c a
gam kt ta v dung dch Y c khi lng l
A. 420 gam.

B. 400 gam.

C. 440gam.

D.

450 gam
Cu 18 : Cho hn hp gm 0,15 mol CuFeS2 v 0,09 mol Cu2FeS2 tc dng vi dung dch HNO 3
d thu c dung dch X v hn hp kh Y gam NO v NO 2 . Thm BaCl2 d vo dung dch
X thu c m gam kt ta. Mt khc, nu thm Ba(OH)2 d vo dung dch X, ly kt
ta nung trong khng kh n khi lng khng i thu c x gam cht rn. Gi
tr ca m v x ln lt l :
A. 111,84 v 157,44.

B. 111,84 v 167,44.

C. 112,84 v 157,44.

D. 112,84 v 167,44.

P N
1A

2B

3B

4B

5A

6C

7B

8A

11D

12C

13D

14C

15C

16C

17D

18A

9A

10C

You might also like