Tasarm Programlar ve levleri

Eda EVK 2011800117

Dokuz Eyll niversitesi letme Anabilim Dal Ynetim Bilimi Program lemler Ynetimi Dersi

Giri

lk insanlar avclk, toplayclk iin eitli aletler gelitirmilerdir ve gnmzn youn tasarm rekabetinin ilk temellerini atmlardr. Dnyamzn hzl deiimde rnlerin tasarmlarndaki youn farklln etkisi olduka byktr. Farkl zelliklere ihtiya duyan tketicilere hitap edebilmek iin firmalar ergonomi unsurlarn belirleyip tasarmlarn buna gre hazrlamaktadrlar. Burda ergonomiyi ksaca tanmlamak gerekirse fiziksel evrenin insana uyulatrlmas sreci olarak zetleyebiliriz. Tasarm ergonomiyi de kapsayan olduka geni bir alandr. Bu devin konusu gnmzde youn olarak kullanlan tasarm programlar ve kullanldklar alanlar kapsamaktadr.

Tasarmn Programlarnn Youn Olarak Kullanld Alanlar

Bilgisayar destekli tasarm, evremizdeki her rnde etkisini gstermekdir. Okuduumuz gazete, kullandmz bilgisayar, su itiimiz bardak, iinde yaadmz evler ve bu rnekler olduka uzun bir liste oluturur. Bu devde web ve grafik, dekorasyon, mimari, endstriyel rnler ve filmlerde kullanlan bilgisayar tasarm programlarndan ksaca bahsedilecektir. Baz programlar birden fazla alanda kullanlmaktadr.

Web ve Grafik Tasarm Programlar

Bu programlar internet sitelerinin hazrlanmasnda, afi, poster, el ilanlarnda, gazete, dergi, kitap, banner olarak isimlendirilen web sitesi reklamlarnda kullanlmaktadr. Bu programlarn en byk zellii hem web hem grafik sayfa tasarmnda bazlarnn da ayn zamanda 2 boyutlu animasyonlar kullanlmasdr. Bu programlar unlardr: Photoshop: Piksel tabanl bir tasarm programdr. Bu zellii sayesinde digital fotoraflarda deiiklik yapmaya olduka elverilidir. Web ve matbaa kullanmna uygundur. Freehand: Vektr tabanl bir tasarm programdr. erisine jpeg, jpg gibi piksel tabanl nesneler import edilmesine ramen, deiiklik yaplmasna el verili deildir. Genelde 2

boyutlu izimler iin kullanlr. Fakat vektrel 3 boyutlu izimlerde elde edilebilir. Matbaa ve web iin nesneler retir. Ambalaj ve koli tasarmnda da kullanlr. Illustrator: Freehand programnn tm zelliklerine sahip olmakla beraber, Freehand in gelitirilmesi durdurulmasndan sonra bir ok yeni zellik eklenmitir. zellikle kurumsal kimlik almalarnda 2 boyutlu logo hazrlanmasnda youn olarak kullanlr. Web iin nesneler retir. Ambalaj, koli tasarmnda da kullanlr. InDesign: Sayfa tasarmnda kullanlan bir programdr. erisinde Phoshop, Freehand, Illustrator ve enzer programlarn rettii nesneleri barndrarak; kitap, gazete, dergi, katalog gibi ciltlenebilir rnlerin tasarm yaplr. Fireworks: Piksel tabanl bir programdr. Genel anlamda web siteleri ve sunumlar iin template hazrlanmasnda kullanlr. Web sitelerine banner reklamlarda hazrlanabilir ama statik bir yaps olduu iin tercih edilmez. Flash: Vektr tabanl bir programdr. 2 boyutlu nesneler oluturur. Oluturduu nesneler statik olabilecei gibi dinamikde olabilir. Dinamik nesler ActionScript kodlar ile programlanabilir. Web siteleri iin banner reklamlar oluturulabilir ya da web sitesinin tamam Flash ile hazrlanabilir. Veri taban ile balant kurulup veri ekebilir. Ayrca 2 boyutlu animasyonlarda hazrlanabilir. Photoshop, Fireworks, Illustrator, Freehand gibi programlarda hazrlanm nesneler import edilebilir.

Animasyon ve Filmlerde Kullanlan Tasarm Programlar

Bu programlar genelde televizyon alannda i yapan kiilerce kullanlr. Reklamlar, filmler iin nesneler, animasyonlar, efektler retilebilecei gibi, modellenen nesneler basl yaynlarda da kullanabilir. 3D Max: Adndan da anlalaca gibi 3 boyutludur. Nesneler modellenebilinir, animasyonlar oluturulabilir ve program aralar ak kodlu olduu iin arka tarafta kod yazlabilir. Modellenen nesneler ayrca basl yaynlar ve bilgisayar oyunlarn konsept olarak kullanlar. Mimari tasarmlar, endstriyel tasarmlar bu programla konsept olarak hazrlanabilir. After Effects: Bir efekt programdr. ekilen grntler zerine efektler ekler. Ayrca montajda yaplabilir. Genel anlamda reklamlarda kullanlr. Fantastik, bilim kurgu filmleri iin kullanlabilse bile ok byk prodksiyonlar tercih edilmez.

Premiere: After Effects karsnda daha zayf bir programdr. Daha ok montaj ilerinde kullanlr. Basit efektler ekleyebilir. Reklam alannda ok youn kullanlr. Bu saylan programlarn dnda byk prodksiyonlarda kullanlan lisan bedelleri olduka yksek programlarda mevcuttur. Houdini, Discreet in Ferno, Nothing Real in Compotizing bunlardan bir kadr.

Endstriyel rnler ve Mimaride Kullanlan Programlar

Endstri rnleri ve mimarinin ayn balkda incelenmesi her iki alanda da kullanlan programlarn CAD (Computer Aided Design) olarak anlmasdr. retim ksmna mdahale etmeyen bu programlarn eksikliklerini CAM programlar kapatr. CAD ile CAM arasndaki en nemli fark retim aamasna dahil olma durumudur. Endstri rnleri ile mimarinin kulland baz ortak programlar vardr. Bunlardan bazlar 3D Max, Alias,Maya, Rhinodur. Film animasyonlar balnda 3D Max aklanmd. Maya, Ailas ve Rhino, 3D Max ile benzer alr. Modelleme yapan bu programlar, oparatrn oluturmak istedii her eyi modelleyebilirler. nsan vcudu, bardak, oda, bina ve rnekler oaltlabilir. Autocad: Teknik izim iin ok youn olarak kullanlr. 2 ve 3 boyutlu izim yapabilir. Programlanabilirdir. naattan makineye her trl mhendislik izimlerinde kullanlr. Catia: Autocadin yapabildiklerinin yan sra ayn zamanda cam programdr. zellikle otomotiv ve uak sektr tarafndan youn olarak kullanlr. Programlanabilirdir. Mteri ihtiyalarna gre yeni modller eklenir. Unigraphics: Catia gibi hem CAD hem de CAM programdr. 3. parti programlar kullanarak 3 boyutlu modelleme yapabilir. Endstriyel rnler, otomobil ve uak tasarmna kadar ok farkl sektrlerde kullanlr. Cimatron: 3 tulu fare ile kullanlan CAD/CAM programdr. Unigraphics kadar gelimi deildir. Farkl ilemler iin ayr isimlerde hazrlanan modllerin satn alnmas gerekir. Tebis: CAD/CAM programdr. BMW tm modellerini bu programla modeller. Goelan: Fransz yapm bir CAD/CAM programdr. Trkiye de pek yaygn deildir. Autodesk Inventor: Modelleme iin zel oluturulmu CAM programdr. 3 boyutlu modelleme yaplmaz. En byk avantaj Excel ile uyumlu olmasdr.

Mastercam: Kolay kullanm olan program olduka yaygn bir CAD/CAM programdr. Tasarmclar tarafn ierisindeki aralarn fazlal, kolay kullanm sayesinde ok tercih edilir. Ayrca Mastercam Art isminde heykel ve rolyef modelleyen bir versiyonu vardr. Powershape: Ayakkab taban tasarm gibi zor modellemelerde tercih edilen bir CAD programdr. Pro Engineer: Bir CAD/CAM programdr. 3 boyutlu izimlerin 3 farkl grntsn verebildii gibi, izimi yaplan motor paralarnn almas da program zerinden izlenebilir. Bu programlarn dnda sektr odakl CAD/CAM programlarda mevcuttur. Mobilya reticileri iin Mobi3D, Adeko, Infowood; mutfak tasarm iin Kitchen Draw; tekstil tasarmnda Stylezone Studio, Virtual Fashion; tak tasarm iin JewelCAD, Gemvision Matrix; mimaride Archicad, IdeCad, Home Plan, CadStd Lite ve sektrlere gre lisans bedelli ve bedelsiz bir ok program saymak mmkndr. Bilinen bir gerek vardr ki artk tasarm sadece yaratcl ve gzel izim kabiliyeti ile deil ayn zamanda olduka iyi bilgisayar program bilgisi ile de ilgilidir.