1.DIJAGRAM OPTEREENJA je grafika predstava potronje elektrine energije u posmatranom vremenskom intervalu.(sl.15. dnevni dijagram optereenja). 2.

.PODJELA TE: Termoelektrane se mogu podijeliti prema slijedeim kriterijumima: vrsta proizvedene energije; uloga u regulisanju zahtjeva potronje energije; vrsta goriva; tip turbopostrojenja; usavrenost termodinamikog ciklusa; tip parnog kotla; tehnoloka struktura; snaga; veza sa energetskim sistemom. 3.TEHNOLOKA EMA TERMOELEKTRANE (slika 3) Tehnoloka ema TE karakterie glavni tehnoloki sistem za transformaciju primarne energije goriva u sekundarne oblike energije koji zajedno sa pomonim tehnolokim sistemima obezbjeuje efikasan, pouzdan i siguran rad TE. U sastav TE ulaze: Gazdinstvo za vrsto gorivo (1) sastoji se od ureaja za prijem i istovar goriva, transportnih mehanizama i skladita goriva (vrstog i tenog). U sastav gazdinstva za teno gorivo spadaju jo i transfer pumpe, zagrijai i odgovarajui cjevovodi za transport goriva do loita parnog kotla. Ureaji za pripremu goriva prije sagorijevanja (2). Priprema vrstog goriva sastoji se u njegovom mljevenju i suenju u postrojenju za pripremu ugljenog praha ( u dananje vrijeme iskljuivo po individualnom sistemu). Priprema gasovitog goriva svodi se uglavnom na regulisanje (reduciranje) pritiska gasa prije njegovog dovoenja u loite parnog kotla (3). Otpraiva (4) preiava produkte sagorijevanja tj. dimne gasove (osim kod gasovitog goriva) koji se kroz njega transportuju pomou ventilatora za dimne gasove (5) i koji ih potiskuje u dimnjak (6). Ventilator za vazduh (7) dovodi vazduh za sagorijevanje. vrsti ostaci sagorjevanja, ljaka i letei pepeo, se sakupljaju ispod kotla i otpraivaa pa se posredstvom postrojenja za odvoenje ljake i pepela (8) odvode u deponiju. Para proizvedena u kotlu odvodi se u parnu turbnu (9), gdje se energija pare pretvara u mehaniki rad obrui rotor turbine, koji je vezan sa generatorom naizmjenine struje (18) koji proizvodi el. energiju, koja se poslije oduzimanja za sopstvene potrebe odvodi u javnu mreu posredstvom transformatora. Izraena para se odvodi u glavni kondenzator (10) u kome se kondenzuje rashladnom vodom koja se pumpama za rashladnu vodu (13) dovodi iz sistema vodosnadbjevanja (12) u koji se zagrijana vraa. Kondenzat se kondenzatnom pumpom (11) potiskuje u regenerativne zagrijae niskog pritiska (15) u kojima se zagrijava na raun toplote pare iz oduzimanja turbine. Napojna pumpa (16) potiskuje kondenzet kroz regenerativne zagrijae visokog pritiska (17) a zatim u kotao. Gubici vode u cijelom sistemu se dopunjuju poslije njenog preiavanja u postrojenju za pripremu vode (14). U slueju TE-TO, para iz oduzimanja turbine se koristi za zadovoljenje potreba spoljanjeg potroaa toplote (19) u vidu tehnoloke pare sa povratkom kondenzata pomou pumpi (20) ili za grijanje i pripremu sanitarne tople vode.

4. TERMODINAMIKI STEPEN KORISNOSTI POSTROJENJA SA NAKNADNIM PREGRIJAVANJEM S obzirom da je temperatura pregrijavanja pare ograniena kvalitetom materijala pregrijaa, pri visokim pritiscima nije mogue ostvariti vlanost izlazne pare od 12-13% (vlanost ne smije da bude vea zbog erozivnog djelovanja kapljica vode). U tom sluaju se turbina dijeli na dva dijela: turbinu visokog pritiska i turbinu niskog pritiska pa se para poslije ekspanzije u prvom dijelu odvodi na naknadno pregrijavanje u parnom kotlu, pa se naknadno pregrijana para odvodi u drugi dio turbine u kome ekspandira do konanog pritiska. Pojednostavljena ema postrojenja sa naknadnim pregrijavanjem izgleda ovako (slika 7): U zagrijau vode i isparivau (1), kao i u pregrijau svjee pare (2) napojna voda e dovodi do stanja svjee pregrijane pare, a zatim odvodi u turbinu visokog pritiska (3) u kojoj djelimino ekspandira. Para na izlazu iz turbine visokog pritiska (para za naknadno pregrijavanje) odvodi se u naknadni pregrija (4) smjeten u gasnom traktu kotla. Naknadno pregrijana para se odvodi u turbinu niskog pritiska (5) u kojoj ekspandira do pritiska kondenzacije. Ostali dio postrojenja je isti kao na slici 4. Izlazna para se kondenzuje u glavnom kondenzatoru (7) pa se pumpom (8) kondenzat transportuje u napojni rezervoar (9) odakle se napojnom pumpom (10) potiskuje u kotao. Idealan ciklus sa naknadnim pregrijavanjem pare prikazan je u h-s dijagramu (slika 8). Svjea pregrijana para stanja h1 ekspandira izentropski u turbini visokog pritiska do stanja h2a, a zatim se naknadno pregrijava na pritisku pa do stanja h1a i ekspandira u turbini niskog pritiska do h2 ostali dio ciklusa je identian kao na slici 6. 5. STEPEN KORISNOSTI CJEVOVODA Pri transportu pare od kotla do turbine nastaju padovi pritiska uslijed otpora trenja i lokalnih otpora u cjevovodu (parovodu) tako da je pritisak pare ispred glavnih ventila turbine nii od pritiska na izlazu iz kotla. Para na izlazu iz kotla ima entalpiju h1k i kada bi ona izentropski ekspandirala do pritiska p2(entalpija h2k) ostvario bi se teoretski toplotni pad lk, a ako para stanja h1 ekspandira do stanja h2, ostvario bi se toplotni pad l (slika 10). Odnos ova dva toplotna pada predstavlja stepen korisnosti cjevovoda : nc=l/lk=(h1-h2)/(h1kh2k)=D(h1-h2)/D(h1k-h2k)=Po/Pok 6.POSTROJENJE SA PROTIVPRITISNOM I KONDENZACIONOM TURBINOM U velikim industrijskim preduzeima u kojima je potronja tolote velika i promjenljiva kako po pritisku tako i po potronji primjenjuju se postrojenja sa protivpritisnom turbinom i kondenzacionom turbinom sa regulisanim oduzimanjem. Protok pare i pritisak na izlazu iz protivpritisne turbine biraju se prema karakteristikama konstantne toplotne potronje, dok se njene promjene pokrivaju regulisanim oduzimanjima iz kondenzacione turbine. (sl.16.)

7. ZAVISNOST EKONOMINOSTI KONDENZACIONIH TURBOPOSTROJENJA OD ULAZNIH PARAMETARA PARE Zavisnost R-C ciklusa od ulaznih parametara pare, razmatramo ciklus suvozasiene pare koja se inae koristi u nuklearnim TE. Stepen korisnosti ciklusa je nt=l/qo, gdje su: l [kJ/kg]-raspoloivi toplotni pad l=h1-h2=h''h2(iznad h ide sz); qo [kJ/kg]-toplota unijeta u ciklus qo=h1-h2'=h''-hnv, h''=h2sz-entalpija pare na ulazu u turbinu; h2-entalpija pare na izlazu iz turbine; h2'-entalpija pare na izlazu iz kondenzatora; hnv-entalpija napojne vode. Iz h-s dijagrama radnog procesa pare u turbini se vidi da se sa poveanjem ulaznog pritiska pare toplotni pad najprije poveava, dostie maksimalnu vrijednost, a zatim opada. Maksimum stepena korisnosti ne odgovara maksimalnom toplotnom padu. Uslov maksimalnog stepena korisnosti se moe odrediti izjednaavajui sa nulom prvi izvod stepena korisnosti po entropiji. Prema tome uslov maksimuma stepena korisnosti je jednakost relativnih promjena (smanjenja) toplotnog pada i potronje vode. Stepen korisnosti ciklusa se poveava pri pregrijavanju pare i sve je vii to je temperatura do koje se vri pregrijavanje via. 8. KOMBINOVANA EMA REGENERATIVNOG ZAGRIJAVANJA Najee se u TE primjenjuju eme regenerativnog zagrijavanja u kojima su svi zagrijai povrinski razmjenjivai toplote osim jednog, koji se koristi za zagrijavanje vode u cilju njene deaeracije.(slika 20) 9.GUBICI VODE PARE I KONDENZATA Gubici pare, vode i kondenzanata u TE dijele se na: unutranje i spoljanje. Spoljanji gubici kondenzanata postoje u TE-TO i industrijskim energanama sa otvorenom emom odvoenja toplote spoljanjim potroaima u kojoj se para potroaima dovodi neposredno iz regulisanih oduzimanja kondenzacione turbine ili iz protivpritisne turbine. Unutranji gubici pare, vode i kondenzata javljaju se uslijed isticanja pare i curenja vode i kondenzata u sistemu opreme i vodovoda, uslijed odsoljavanjaparnih kotlova sa prirodnom cirkulacijom i pri nestacionarnim reimima rada opreme. Gubici uslijed curenja su posljedica nezaptivenosti prirubnikih spojeva cjevovoda, zatitnih ventila parnih kotlova, turbina i ostale opreme, drenane opreme, cjevovoda i armature, kao i bespovratne potronje za sopstvene potrebe (parni duvai ai, potronja pare za zagrijavanje i rasprivanje mazuta itd.) Odsoljavanje parnih kotlova sa prirodnom cirkulacijom nvri nse kontinualnim odvoenjem dijela vode iz doboa u cilju odravanja dozvoljenog saliniteta kotlovske vode. Gubici pare, vode i kondenzanata nastaju i pri nestacionarnim reimima rada termoenergetskih blokova kao to su startovanje i obustava rada, progorijevanje i produvavanje cjevovoda, pranje opreme i sl. Sa porom, vodom i kondenzatom gubi se odreena koliina toplote, pa se smanjuje stepen korisnosti i pogorava toplotna ekonominost termoenergetskog bloka. Dodatna voda je voda kojom se smanjuju gubici mora da se priprema u ostrojenju za pripremu vode i da se dovede do kvaliteta neophodnog za za

siguran rad parnog kotla, nejee se potpuno demineralizuje to donosi ekonomske trokove. Gubici uslijed curenja smanjuju se zamjenom prirubnikih spojeva cjevovoda, armature i opreme sa zavarenim spojevima, obezbjeivanjem zaptivanja neophodnih prirubnica i armature, kao i prikupljanjem i koritenjem vode od drenane opreme armature i cjevovoda. 10. BILANS PARE I VODE Gubici vode, pare i kondenzata rasporeeni su po cijelom vodeno-parnom traktu. Meutim, najvjerovatnija mjesta na kojima se mogu javiti procurenja su ona sa visokim parametrima radnog medijuma. (slike 13 i 14) 11. TOPLOTNI BILANS Toplotni bilans kondenzacionog termoenergetskog bloka predstavlja jednakost snage ili energije koja se unosi u blok i zbira iskoriene i izgubljene snage (energije). Jednaina toplotnog bilansa termoenergetskog bloka glasi: QB=Pg+Pg+Pm+Pi+Q2+Qc+Qk+Qgr+Qstp [kW]. QB-toplota osloboena sagorijevanjem goriva u parnom kotlu (koja se troi za proizvodnju snage (energije) na stezaljkama generatora (Pg) i pokrivanje gubitaka u generatoru (Pg), mehanikih gubitaka turbine (Pm), unutranjih gubitaka turbine (Pi), gubitaka u kondenzatoru (Q2), gubitaka u cjevovodu (Qc), gubitaka u parnom kotlu (Qk), potronje toplote za grijanje i ostale potrebe (Qgr) i gubitaka u sistemu transporta i pripreme goriva koji nisu obuhvaeni toplotnim bilansom kotla (Qstp). Gubici u generatoru predstavljaju razliku snage na spojnici turbine i snage na prikljucima generatora. Pg=Pe-Pg=Pe(1-ng) [kW]. Mehaniki gubici turbine su razlika izmeu unutranje snage turbine i snage na spojnici turbine. Pm=Pi-Pe=Pi(1-nm) [kW]. Unutranje gubitke turbine definie razlika teorijske i unutranje snage turbine. Pi=Po-Pi=Po(1-ni) [ kW]. Gubitak toplote u kondenzatoru moe se prikazati kao razlika toplote unijete u ciklus (iskoriene u parnom kotlu) i teorijske snage turbine. Q2=QkPo=Qk(1-nt) [kW]. Gubici u cjevovodu mogu da se predstave kao razlika teorijske snage turbine koja bi se dobila ako bi u turbini ekspandirala para stanja na izlazu iz kotla i teorijske snage turbine koja se dobija pri ekspanziji pare stanja na ulazu u turbinu. Qc=Pok-Po=Pok(1-nc) [kW]. Gubici u kotlu su razlika unijete i iskoriene toplote. Qk=QB-Qk=QB(1-nk) [kW]. Gubici turbopostrojenja su gubici u generatoru, mehaniki gubici turbine, unutranji gubici turbine i gubitak u kondenzatoru, pa se jednaina toplotnog bilansa moe pisati kao QB=Pg+Qtp+Qc+Qk [kW].