NSAN HAKLARI EVRENSEL BEYANNAMES 10 Aralk 1948 Birlemi Milletler Genel Kurulu'nun 10 Aralk 1948 tarih ve 217 A(III)

sayl Kararyla ilan edilmitir. 6 Nisan 1949 tarih ve 9119 Sayl Bakanlar Kurulu ile "nsan Haklar Evrensel Beyannamesi'nin Resmi Gazete ile yaynlanmas yaymdan sonra okullarda ve dier eitim messeselerinde okutulmas ve yorumlanmas ve bu Beyanname hakknda radyo ve gazetelerde mnasip neriyatta bulunulmas" kararlatrlmtr. Bakanlar Kurulu Karar 27 Mays 1949 tarih ve 7217 Sayl Resmi Gazete'de yaynlanmtr. Birlemi Milletler Genel Kurulu; nsanlk topluluunun btn bireyleriyle kurulularnn bu Bildirgeyi her zaman gz nnde tutarak eitim ve retim yoluyla bu hak ve zgrlklere saygy gelitirmeye, giderek artan ulusal ve uluslararas nlemlerle gerek ye devletlerin halklar ve gerekse bu devletlerin ynetimi altndaki lkeler halklar arasnda bu haklarn dnyaca etkin olarak tannmasn ve uygulanmasn salamaya aba gstermeleri amacyla tm halklar ve uluslar iin ortak ideal lleri belirleyen bu nsan Haklar Evrensel Bildirgesini ilan eder. Madde 1- Btn insanlar zgr, onur ve haklar bakmndan eit doarlar. Akl ve vicdana sahiptirler, birbirlerine kar kardelik anlayyla davranmaldrlar. Madde 2- Herkes, rk, renk, cinsiyet, dil, din, siyasal veya baka bir gr, ulusal veya sosyal kken, mlkiyet, dou veya herhangi baka bir ayrm gzetmeksizin bu Bildirge ile ilan olunan btn haklardan ve btn zgrlklerden yararlanabilir. Ayrca, ister bamsz olsun, ister vesayet altnda veya zerk olmayan ya da baka bir egemenlik kstlamasna bal lke yurtta olsun, bir kimse hakknda, uyruunda bulunduu devlet veya lkenin siyasal, hukuksal veya uluslararas stats bakmndan hibir ayrm gzetilmeyecektir. Madde 3 -Yaamak, zgrlk ve kii gvenlii herkesin hakkdr. Madde 4- Hi kimse klelik veya kulluk altnda bulundurulamaz, klelik ve kle ticareti her trl biimde yasaktr. Madde 5- Hi kimseye ikence yaplamaz, zalimce, insanlk d veya onur krc davranlarda bulunulamaz ve ceza verilemez. Madde 6- Herkesin, her nerede olursa olsun, hukuksal kiiliinin tannmas hakk vardr.

Madde 7- Herkes yasa nnde eittir ve ayrm gzetilmeksizin yasann korunmasndan eit olarak yararlanma hakkna sahiptir. Herkesin bu Bildirgeye aykr her trl ayrm gzetici ileme kar ve byle ilemler iin yaplacak her trl kkrtmaya kar eit korunma hakk vardr. Madde 8- Herkesin anayasa yada yasayla tannm temel haklarn ineyen eylemlere kar yetkili ulusal mahkemeler eliyle etkin bir yarg yoluna bavurma hakk vardr. Madde 9- Hi kimse keyfi olarak yakalanamaz, tutuklanamaz ve srgn edilemez. Madde 10- Herkesin, hak ve ykmllkleri belirlenirken ve kendisine bir su yklenirken, tam bir ekilde davasnn bamsz ve tarafsz bir mahkeme tarafndan haka ve ak olarak grlmesini istemeye hakk vardr. Madde 11 1. Kendisine bir su yklenen herkes, savunmas iin gerekli olan tm gvencelerin tannd ak bir yarglama sonunda, yasaya gre sulu olduu saptanmadka, susuz saylr. 2. Hi kimse ilendii srada ulusal yada uluslararas hukuka gre bir su oluturmayan herhangi bir eylem veya ihmalden dolay sulu saylamaz. Kimseye suun ilendii srada uygulanabilecek olan cezadan daha ar bir ceza verilemez. Madde 12- Kimsenin zel yaamna, ailesine konutuna ya da haberlemesine keyfi olarak karlamaz, eref ve adna saldrlamaz. Herkesin bu gibi karma ve saldrlara kar yasa tarafndan korunmaya hakk vardr. Madde 13 1. Herkesin bir devletin topraklar zerinde serbeste dolama ve oturma hakk vardr. 2. Herkes , kendi lkesi de dahil olmak zere, herhangi bir lkeden ayrlmak ve lkesine yeniden dnmek hakkna sahiptir. Madde 14 1. Herkesin zulm altnda baka lkelere snma ve snma olanaklarndan yararlanma hakk vardr. 2. Gerekten siyasal nitelik tamayan sulardan veya Birlemi Milletlerin ama ve lkelerine aykr eylemlerden doan kovuturma durumunda bu haktan yararlanlamaz. Madde 15 1. Herkesin bir yurttala hakk vardr. 2. Hi kimse keyfi olarak yurttalndan veya yurttaln deitirme hakkndan yoksun braklamaz.

Madde 16 1. Yetikin her erkein ve kadnn, rk, yurttalk veya din bakmlarndan herhangi bir kstlamaya uramakszn evlenme ve aile kurmaya hakk vardr. 2. Evlenme szlemesi, ancak evleneceklerin zgr ve tam iradeleriyle yaplr. 3. Aile, toplumun, doal ve temel unsurudur, toplum ve devlet tarafndan korunur. Madde 17 1. Herkesin tek bana veya bakalaryla ortaklaa mlkiyet hakk vardr. 2. Hi kimse keyfi olarak mlkiyetinden yoksun braklamaz. Madde 18- Herkesin dnce, vicdan ve din zgrlne hakk vardr. Bu hak, din veya topluca, ak olarak ya da zel biimde renim, uygulama, ibadet ve dinsel trenlerle aa vurma zgrln ierir. Madde 19- Herkesin dnce ve anlatm zgrlne hakk vardr. Bu hak dncelerinden dolay rahatsz edilmemek, lke snrlar sz konusu olmakszn, bilgi ve dnceleri her yoldan aratrmak, elde etmek ve yaymak hakkn gerekli klar. Madde 20 1. Herkesin silahsz ve saldrsz toplanma, dernek kurma ve dernee katlma zgrl vardr. 2. Hi kimse bir dernee girmeye zorlanamaz. Madde 21 1. Herkes, dorudan veya serbeste seilmi temsilciler aracl ile lkesinin ynetimine katlma hakkna sahiptir. 2. Herkesin lkesinin kamu hizmetlerinden eit olarak yararlanma hakk vardr. 3. Halkn iradesi hkmet otoritesinin temelidir. Bu irade, gizli veya serbestlii salayacak benzeri bir yntemle genel ve eit oy verme yoluyla yaplacak ve belirli aralklarla tekrarlanacak drst seimlerle belirlenir. Madde 22- Herkesin, toplumun bir yesi olarak, sosyal gvenlie hakk vardr. Ulusal abalarla ve uluslararas ibirlii yoluyla ve her devletin rgtlenmesine ve kaynaklarna gre, herkes onur ve kiiliinin serbeste geliim iin gerekli olan ekonomik, sosyal ve kltrel haklarnn gerekletirilmesi hakkna sahiptir. Madde 23 1. Herkesin alma, iini serbeste seme, adaletli ve elverili koullarda alma ve isizlie kar korunma hakk vardr.

2. Herkesin, herhangi bir ayrm gzetmeksizin, eit i iin eit crete hakk vardr.+ 3. Herkesin kendisi ve ailesi iin insan onuruna yarar ve gerekirse her trl sosyal koruma nlemleriyle desteklenmi bir yaam salayacak adil ve elverili bir crete hakk vardr. 4. Herkesin karn korumak iin sendika kurma veya sendikaya ye olma hakk vardr. Madde 24- Herkesin dinlenmeye, elenmeye, zellikle alma sresinin makul lde snrlandrlmasna ve belirli dnemlerde cretli izne kmaya hakk vardr. Madde 25 1. Herkesin kendisinin ve ailesinin salk ve refah iin beslenme, giyim, konut ve tbbi bakm hakk vardr. Herkes, isizlik, hastalk, sakatlk, dulluk, yallk ve kendi iradesi dndaki koullardan doan geim sknts durumunda gvenlik hakkna sahiptir. 2. Analarn ve ocuklarn zel bakm ve yardm grme haklar vardr. Btn ocuklar, evlilik ii veya evlilik d domu olsunlar, ayn sosyal gvenceden yararlanrlar. Madde 26 1. Herkes eitim hakkna sahiptir. Eitim, en azndan ilk ve temel eitim aamasnda paraszdr. lkretim zorunludur. Teknik ve mesleksel eitim herkese aktr. Yksek retim, yeteneklerine gre herkese tam bir eitlikle ak olmaldr. 2. Eitim insan kiiliini tam gelitirmeye ve insan haklaryla temel zgrlklere saygy glendirmeye ynelik olmaldr. Eitim, btn uluslar, rklar ve dinsel topluluklar arasnda anlay, hogr ve dostluu zendirmeli ve Birlemi Milletlerin bar koruma yolundaki almalarn gelitirmelidir. 3. ocuklara verilecek eitimin trn semek, ncelikle ana ve babann hakkdr. Madde 27 1. Herkes toplumun kltrel yaamna serbeste katlma, gzel sanatlardan yararlanma, bilimsel gelimeye katlma ve bundan yararlanma hakkna sahiptir. 2. Herkesin yaratcs olduu bilim, edebiyat ve sanat rnlerinden doan maddi ve manevi karlarnn korunmasna hakk vardr. Madde 28- Herkesin bu Bildirgede ngrlen hak ve zgrlklerin gerekleecei bir toplumsal ve uluslararas dzene hakk vardr. Madde 29 1. Herkesin, kiiliinin serbeste ve tam gelimesine olanak veren topluma kar devleri vardr. 2. Herkes haklarn kullanrken ve zgrlklerinden yararlanrken, bakalarnn hak ve zgrlklerinin tannmas ve bunlara sayg gsterilmesinin salanmas ve demokratik bir

toplumda genel ahlak ve kamu dzeniyle genel refahn gereklerinin karlanmas amacyla yalnz yasayla belirlenmi snrlamalara bal olur. 3. Bu hak ve zgrlkler hibir koulda Birlemi Milletlerin ama ve ilkelerine aykr olarak kullanlamaz. Madde 30- Bu bildirgenin hibir kural, herhangi bir devlet, topluluk veya kiiye, burada aklanan hak ve zgrlklerden herhangi birinin yok edilmesini amalayan bir giriimde veya eylemde bulunma hakkn verir biimde yorumlanamaz.