Pag-usbong ng mga Kaharian/Dinastiya/Emperyo sa Silangang Asya Tsina *Ayon sa ilang mga rekord ng kasaysayan, sinasabing ang Three Sovereigns

and Five Emperors Period ang unang dinastiya sa Tsina. Itinuturi itong mythical dynasty at ang mga namumuno dito ay mga Diyos. Bukod doon, wala ng iba pang malinaw na impormasyon tungkol sa dinastiya na ito. Dinastiya Taon Pag-usbong Pinuno* Pagbagsak Iba pang mahahalagang pangyayari Xia Dynasty 2070 Nang mahirang na Yu pinag-isa ang mga nagNang pinatalsik si Jie Nagsimula ang Hereditary System o Dynastic (mythical) BCmaging hari si Yu na aaway-away na tribo ng lider ng silangan Rule kung saan ang mga miyembro ng iisang 1600 miyembro ng tribong na si Tang sa Battle pamilya lamang ang may kakayahang maging BC Xia of Mingtiao pinuno. Shang Dynasty 1600Nang manalo ang Pan Geng nilipat niya ang Nang matalo sa Malawakan na ang pagsusulat at makikita ito 1046 tribong Shang sa kapitolyo ng Tsina sa Yin hukbo ng Zhou na sa ibat ibang oracle bones. Battle of Mingtiao. Di Xin sinunog ang pinamumunuan ni Maraming beses inilipat ang kapitolyo ng Umupo si Tang kaharian at sarili nang matalo Jiang Ziya sa Battle Tsina sa panahon ng Shang Dynasty at ang bilang hari. ng Zhou. of Muye na dahilan pinakahuli at pinaka-importanteng paglipat ay ng pagpapakamatay iyong sa Yin noong 1350 BC na nagsimula ng ni emperor Di Xin Golden Age ng dinastiya.1 Z Western Zhou 1046Nagtayo ng You sa kanya nagtapos Nalipat ang kapitolyo Ang sistema ng pamumuno ay maikukumpara h 770 maraming feudal ang Western Zhou Dynasty. ng Western Zhou sa pyudalismo kung saan inilalaan ang lupa o states si haring Wu dahil naatake ang sa nasasakupang komunidad kapalit ng u kasama ang kanyang dating kapitolyo nito pagsunod nila sa batas ng namumunong hari. mga kapatid at ibang (Haojing) ng hukbo D heneral bilang mga ng Marquess of Shen Nagsimula ang Confucian Bureaucracy. y pinuno. at ng mga Quanrong. Spring n Easter 722Nang malipat sa Ping itinakwil ng dating hari Napunta sa mga Lumaganap ang Hundred Schools of Thought. a n Zhou and 481 Luoyi ang kapitolyo at ama niya na si You. Ngunit nobles ang [Confucianism, Mohism, Taoism, Legalism] Autumn s (770sa tulong ng lolo niya, ang kapangyarihan kaya Period t 256 Marquess of Shen, siya ang nagkanya-kanya ang Ang Warring States Period ay kilala dahil sa 1 y BC) naluklok sa trono matapos bawat estado. panahong ito umunlad ang mga Warring mamatay ni You laban sa 403Nang umusbong ang Nasakop lahat ng Qin bureaucracies at sentralisadong gobyerno at States mga Quanrong. ang pagtatatag ng legal system. 221 seven major states ang mga Period bilang dominant magkakaaway na powers sa Tsina estado. Qin Dynasty 221Nang mapag-isa ng Shi Huangdi unang Nang sumuko si Natapos ang Hundred Schools of Thought 207 estado ng Qin ang emperor ng pinag-isang Ziying kay Lieutenant dahil ipinagbawal ito ni Qin Shi Huang. Tsina. Tsina. Liu Bang. Nasimulan ang Great Wall of China. Han Western 206 Nang umupo si Liu Gaozu sa pangalang ito Tumayong regent si Dahil sa panalo sa Sino-Xiongnu Wars, Dynasty Han BC-8 Bang bilang bagong nakilala si Liu Bang Wang Mang para kay lumawak ang sakop ng Tsina at nasagawa AD emperor ng Tsina Wu sa panahon niya Emperor Ruzi, na ang trading network na Silk Road. matapos ang Battle pinakalumaki ang sakop ng sanggol pa lamang Opisyal na tinangkilik ng korte ng Tsina ang of Gaixia laban sa isa Tsina. Inilunsad din niya ang noon, at mula doon Confucianism. pang rumebelde Sino-Xiongnu Wars at dinala ay kinumbinsi niya noong panahon ng ang Tsina sa tagumpay. ang masa na palitan Qin na si Xiang Yu. na ang Han Dynasty. Xin 8-22 Nang ideklara ni Wang Mang nagsagawa ng Ang kapitolyo na Sinubukan ni Gengshi na ibalik ang Wang Mang ang sarili malawakang mga reporma Changan ay inatake Dinastiyang Han na ang kapitolyo ay sa

Eastern Han

25-220

bilang Emperor ng Xin (bagong) Dynasty. Nang matalo ni Guangwu ang ibang nang-aangkin ng titulong Emperor at inilipat ang kapitolyo ng Tsina sa Luoyang Nang maging emperor si Cao Pi at itinayo ang Wei Dynasty. Sumunod din ang mga warlords na sina Liu Bei (Shu) at Sun Quan (Wu). Nang maging emperor si Sima Yan at sinimulan niya nag Jin Dynasty Nang nakagpagsagawa muli ng kaharian sa Jiankang Nang agawin ng komander na si Liu Yu ang trono Nang mapag-isa ang hilagang Tsina at pinamunuan ni Dao Wu Nang maagaw ni Yang Jian ang trono at pinag-isa muli ang dating magkaaway na Northern and Southern Dynasties Nanguna si Li Yuan sa pag-aalsa laban sa Sui Dynasty at di tumagal, hinirang na niya ang sarili bilang emperor

Three Kingdoms

220280

Jin Dynasty

Western Jin

265316

Eastern Jin Southern and Northern Dynasties

317420 420589 386581

ipinagbawal ang pang-aalipin, patas na paghahati ng lupain at binago ang salapi. Guangwu tinalo ang mga rebeldeng Red Eyebrows Xian Di na-kidnap ni Heneral Dong Zhuo. Tumayong diktador si Dong Zhuo na naging dahilan ng maraming rebelyon. Liu Shan sumuko sa pananakop ng Wei kaya nagtapos ang panunungkulang Shu Sun Hao sumuko sa pananakop ng Jin kaya napag-isa ulit ang Tsina. Hui Di nasa ilalim siya ng kontrol ng kanyang mga regents na nag-away-away sa kung sino ang magdidikta ng gagawin sa Tsina (War of the Eight Princes) Sima Rui nagtatag ng Eastern Jin at unang emperor nito Wu (Liu Yu) komander ng hukbong kumalaban sa mga barbarian sa hilaga. Jing batang emperor na napasa-ilalim lang sa kanyang regent na si Yang Jian. Wen (Yang Jian) itinuturing great unifier of China Yang anak ni Wen na sinimot ang kayamanan at lakas-paggawa ng Tsina Gaozu (Li Yuan) -nagtaguyod ng Tang Dynasty na may intensyong pag-isahin at panatiliin ang pagkakaisa ng Tsina gaya ni Wen ng Sui.

ng mga rebelde. Namatay si Wang Mang sa labanan. Nang magbitiw si Xian Di bilang emperor at ibinigay ang trono kay Cao Pi

Changan ngunit pinatay siya ng mga rebelde ng Red Eyebrows. Sinunog ni Dong Zhuo ang Luoyang at ginawang kapitolyo muli ang Changan. Nang magbalik si Xian Di sa Luoyang matapos ang pagkamatay ni Dong Zhuo, nahahati na ang Tsina sa mga warlords at mga religious groups. Ang coup detat sa Gaoping Tombs ang nagsilbing simula ng pagkalipat ng kapangyarihan mula sa mga Cao papunta sa Sima. Natapos ang Wei dynasty nang pinilit ni Sima Yan si Cao Huan na magbitiw bilang emperor. Halos sampung taon lang ang itinagal ng pagkaka-isa ng Tsina. Sa Wu Hu uprising, natalo ang hukbong Jin at pinagpapatay ang mga Tsino (Disaster of Yongjia). Kasabay ng Eastern Jin Dynasty ay ang panahon ng Sixteen Kingdoms. Karamihan sa mga kaharian dito ay itinatag ng mga Wu Hu. Maraming mga dinastiya sa panahong ito ngunit walang gaanong tumagal Nang makuha na ni Yang Jian ang trono, pinapatay niya ang dating emperor, kasama na ang lahat ng kamag-anak nito. Napag-isa ang Timog at Hilagang Tsina. Nagawa ang Grand Canal. Napalawak ang Great Wall. Kumalat ang Buddhism na nakatulong sa pag-isa ng Tsina. Nanghina ito ng husto dahil sa mga magastos ngunit palpak na pag-atake sa Goguryeo. Umabot ang impluwensya sa kultura at pakikipagkalakalan ng Tsina sa Korea, Japan at Vietnam. Humina ng husto ang awtoridad ng Tang Dynasty matapos ang An Shi Rebellion. Napunta ang awtoridad sa mga regional

Nang pinuksa ng Wei ang Shu, pinatalsik naman ng Jin ang Wei, at pinuksa din ng Jin ang Wu Nang lumikas ang mga Tsino sa silangan dahil sa mga Wu Hu Nang mapilitang magbitiw si Emperor Gong Nang matalo ng hukbo ng Sui Nang matalo ni Yang Jian si Heneral Weichi Jong na nanlaban sa kanyang pag-aangkin ng trono Malimit ang pagaaklas ng lakaspaggawa. Pinatay pa iyong Emperor ng mismong advisors niya. Humina ng husto ang Tang dahil sa Huang Chao rebellion. Pinaalis ni Military Gov. Zhu Wen ang emperor at nahati-

Sui Dynasty

581618

Tang Dynasty

618907

Five Dynasties and Ten Kingdoms

907960

Song Dynasty

Northern Song

9601127

Itinatag ni Zhu Wen ang Later Liang Dynasty sa hilaga, maraming mga dinastiya naman ang naitatag sa Timog. Nang masakop ni Taizu ang ibang lupain at napag-isa muli ang Tsina Sa ilalim ni Emperor Gaozong, lumikas sa Timog ang natirang Song forces at ginawang kapitolyo ang Linan. Itinatag ni Kublai Khan ang Yuan Dynasty matapos masakop ang kabuuan ng Tsina Nang mapabagsak ni Zhu Yuanzhang ang kapitolyo ng Yuan na Dadu, tapos inilipat niya ang kapitolyo sa Nanjing at itinatag ang Ming Nang matalo nito ang Shun Dynasty na wala pa sa isang taon ang itinagal at nang ihirang ng mga Manchu si Shunzhi bilang emperor ng Qing

Southern Song

11271279

Taizu (Zhao Kuangyin) itinaguyod ang civil service examination system upang masigurong ang mga nasa posisyon ay may abilidad at hindi lang mayaman Huaizong nagpakamatay kasama ang 800 na myembro ng royal family nang matalo ang nag-iisang natira sa mga hukbo ng Song Genghis Khan binigyan ni Kublai Khan ng titulong founder of the Yuan Dynasty Hongwu (Zhu Yuanzhang) nanguna sa pag-aalsa laban sa Yuan matapos ang matinding kahirapan, layunin niyang ibalik ang pamumuno ng mga Han Chinese at alisin ang mga Mongols sa Tsina

Yuan Dynasty (Mongol)

12711368

hati muli ang Tsina. Nang mamuno sa isang kudeta si Heneral Zhao Kuangyin at napatalsik ang emperor sa hilaga Nang masakop ng mga Jurchens ang kapitolyo (Kaifeng) at mahuli ang emperor at ang kanyang successor Nang matalo ang Song sa Battle of Yamen, at nang masakop ng Mongols ang lahat ng teritoryo ng Tsina Nang inatake ni Zhu Yuanzhang ang Dadu at tumakas ang huling Yuan emperor Madaming mga pagaalsa ang naganap at hindi ito kinaya ng mga hukbo ng Ming. Tuluyang itong bumagsak ng magpakamatay ang emperor. Nang bumaba sa trono si Pu Yi at nalipat ang kapangyarihan kay Yuan Shikai na ginawang Constitutional Republic ang Tsina

military governors (jiedushi). Nagkahati-hati na naman ang Tsina. Ang hilaga ay napanatili ang pagiging isa, ngunit mabilis magpalit ng dinastiyang namamahala. (Five Dynasties) Sa timog naman, madaming mga dinastiya ang sabay-sabay na namalagi. (Ten Kingdoms) Unang nagamit ang papel na pera sa buong mundo, unang nagamit ang gunpowder at unang nalaman ang true north gamit ang compass. Unang nagkaroon ng permanenteng hukbong pandagat ang Tsina at umunlad ang maritime trade sa Korea, Japan, South-east Asia at India. Umunlad ang arte at literatura sa Tsina. Naging authoritarian ang istilo ng gobyerno. Sa ilalim ni Kublai Khan ang unang paguugnayan ng Asya at ng Europa (Marco Polo) Lumaki ang mga hukbo sa dagat at sa lupa, nasaayos ang Grand Canal at ang Great Wall, pinagawa ang Forbidden City. Nakipagkalakalan sa mga Portuges, Espanyol at Olandes.

Ming Dynasty

13681644

Qing Dynasty (Manchu)

Nurhaci nagtatag ng Eight Umunlad pa ang pakikipagkalakalan ng Tsina Banners na susi sa pag-unite sa Europa. sa Tsina Shunzhi unang Qing Nagkaroon ng First and Second Opium War emperor ng pinag-isang Tsina ang Tsina laban sa Great Britain. Natalo sila Daoguang ipinagbawal ang sa dalawang giyera at napunta ang Hong Opium sa Tsina, kaya Kong sa Great Britain. nagdeklara ng giyera ang Great Britain *Hindi lahat ng pinuno. Mga pinunong may makabuluhang naiambag lamang sa kasaysayan 1 Bagamat natapos ang Warring States Period noong 221 BC, ang Eastern Zhou Dynasty ay tumagal lamang hanggang 256 BC. Ang hindi pagkakapareho nito ay sa kadahilanang ang panunungkulan ng huling hari ng dinastiyang ito ay natapos noong 256 BC. At ang pagtatapos ng Warring States period naman ay dahil sa simula ng Qin Dynasty noong 221 BC.

16441911

Korea Dinastiya/Kaharian Choson (mythical) Gojoseon and Jin Three Kingdom s Koguryo Paekche

Taon -2333 BC 2333 BC-108 BC 37BC668AD 18BC663AD 57BC935AD 668AD935AD

Pag-usbong Nagtayo ng syudad si Tang-gun sa kasalukuyang Pyongyang Itinatag ni Wiman ang Wiman Joseon. / Lumipat si haring Jun at itinatag ang Jin. Umusbong mula sa Samhans, maliliit na natatag na kaharian, at mga migrasyon mula sa Tsina

Nagtaguyod Tan-gun Wanggom Wiman / Jun Jumong Onjo

Pagbagsak Si Wiman, isang refugee mula Tsina, ay nagrebelde at napalipat ang Choson sa Southern Korea Bumagsak ang Gojoseon nang makipagdigmaan ito sa estado ng Yan ng Tsina Nang matalo din ito ng Shilla at Tang Dynasty. Nang atakihin ito ng Shilla, na tinulungan ng Tang Dynasty at nakipagkasundo sa Shilla na tuluyan itong nasakop Nang tumindi ang mga civil wars dito, nanaig ang mga rebel groups at nang sumuko ang huling hari nitosa Koryo

Iba pang pangyayari

Shilla NorthSouth States Unified Shilla

Parhae

698926

Koryo Dynasty

9181392

Pagkatapos tulungan ng Tang Dynasty na masakop ang Koguryo at Paekche, inatake naman ito nito. Nanalo ang Shilla at napasailalim nila ang ilang parte ng Koguryo at ang buong Paekche. Nang matalo ang Koguryo ng Shilla at Tang, nanguna si Tae Choyong sa paglipat at pagtaguyod ng pamayanang ito sa may Kirin, Manchuria. Nang masakop nito ang Shilla at nang matalo ni Wang Kon ang kanyang karibal na si Hubaekje Nang ilipat ang kapitolyo sa Hanyang at ideklara ni Taejo ang simula ng Choson, bilang paggunita sa unang Choson dynasty Nang ideklara ni Kojong ang kapanganakan ng Imperyo ng Korea matapos maimpluwensyahan ng Independence Association

Pak Hyokkosae Munmu

Ang kanlurang bahagi ng Gojoseon ay naging parte ng Han Dynasty. Ang Jin ay napalitan ng Samhans. Pinaka-naimpluwensyahan ng Tsina (Buddhism) at laging kaaway ang Tsina Lumayo sa Koguryo upang hindi madawit sa mga giyera nito. Nagdala ng kultura sa Japan at mahusay ang maritimong pakikipag-ugnayan. Pinag-agawan ng Shilla at Paekche ang Kaya, napunta ito sa Shilla. Nanatili ang pakikipag-ugnayan ng Shilla at Tang Dynasty ng Tsina. Nagkaroon ng kontrol sa pakikipagkalakalan at pagbiyahe sa Yellow Sea. Ito ang huling estado sa buong kasaysayan ng Korea na ang teritoryo ay ang Manchuria. Sunud-sunod ang mga naging giyera sa pagitan ng Koryo at Khitan. Ginawa ng mga Buddhist artisans ang Tripitaka sa panahon ng pananakop ng mga Mongols. Nasira ng husto ang Korea noong unang Sino-Japanese War. Sa RussoJapanese war at dahil sa Treaty at Portsmouth, wala ng tumayong balakid para i-annex ng Japan ang Korea. Sa panahong ito pinutol ng Korea ang ugnayan nito sa Qing Dynasty bilang isang vassal territory. Nagkaroon ng mga Westernization policies.

Dae Joyeong

Nang sumuko ito sa mga Khitan at naging teritoryo sila ng mga ito.

Wang Kon

Choson Dynasty

13921897

Taejo Yi Seong-gye

Nang magrebelde si Heneral Yi Seong-gye, bago sana sakupin ang Liaoning, Tsina. Pinapatay niya ang mga natirang hari ng Koryo Nang ma-annex ang Korea sa Japan

Korean Empire

18971910

Kojong

Noong ika-22 ng Agosto, 1910, na-annex na naman ng Japan ang Korea.

Japan *May paniniwala na ang sun goddess na si Amaterasu Omikami ang nagtatag ng unang imperyo sa Japan, ang Jomon. At ang angkan ng Yamato ay nagsasabing ninuno nila ang diyosang iyon. Period Taon Pag-usbong Mga Namumuno Pagbagsak Iba pang mahahalagang pangyayari Kofun 250ADAngkan ng 400 AD Napakilala ang Chinese writing 538AD Yamato (kanji) sa Japan Asuka 538Nang malipat ang kapitolyo Napakilala ng Paekche ang Budismo sa 710 sa Hejio Palace sa Nara Japan. Nabago din ang pangalan ng bansa, mula Wa, naging Nihon. Nagkaroon ng dalawang yugto ng Sinification. Nara 710-Nang matatag ang Emperor ng Nang malipat ang kapitolyo Nagawa ang kana syllables. 794 unang permanenteng Japan sa Heian-kyo kapitolyo sa Nara (Fujiwara) Heian 794Nang mapatalsik ang angkan Sa panahong ito ang pag-akyat ng Samurai -At nalipat muli sa Heian 1185 ng Taira noong Gempei War class. Natalo ang angkan ng Taira ni (Kyoto) at nalipat ang kapangyarihan Minamoto Yoshitsune (kapatid ni Yoritomo). sa Shogunate Kamakura 1185Nang agawin ni Kamakura Nang sirain ni Go-Daigo ang Natalo ng Kamakura army ang imperial army, 1333 Minamoto Yoritomo ang Shogunate shogunate kasama sina kaya naman napalakas ang kapangyarihan ng kapangyarihan ng Ashikaga Takauji at Nitta mga Hojo regents at ng Kamakura emperor at nagtatag ng Yoshisada Shogunate. Bakufu, ang Kamakura Shogunate Kemmu 1333Nang ginustong ibalik ni Emperor ng Nang matalo si Nitta Sa Meiji Restoration period pa susunod na 1336 Go-Daigo ang Japan Yoshisada at ang emperor ng magkakaroon ng kapangyarihan ang kapangyarihan ng dalawang magkapatid na Emperor. emperor. Ashikaga Muromachi 1336Nang maluklok ang Ashikaga Nang pinaalis sa Kyoto ang Napag-isa ang Japan ng sumuko ang 1573 unang Muromachi Shogunate shogun na si Ashikaga Southern Court kay shogun Ashikaga shogun, si Ashikaga Yoshiaki at ang Ashikaga Yoshimitsu. Takauji, nang matapos Shogunate ay nasira. ang maikling period ng Nagkagulo ang social ruling imperyo classes. Sengoku 1467Nang magkahiwa-hiwalay Panahon ng maraming civil wars. 1603 ang Japan dahil away ng Dito napakilala ang firearms mula sa mga mga Daimyo (feudal lord) Portuges. Napakilala ang Christianity. sa Onin War Azuchi-Momoyama 1573Nang sinimulang pagOda Nobunaga, Nang mamatay si Hideyoshi Ang nais ni Toyotomi Hideyoshi na masakop 1603 isahin muli ang Japan ni Toyotomi ng walang nahirang na ang Tsina at Korea ay nahadlangan ng mga Oda Nobunaga Hideyoshi kapalit. Nasadlak muli sa gulo lokal pagtutol. ang Japan. Edo (Tokugawa) 1603Nang itinatag ni Tokugawa Nang magbitiw sa pwesto si Dito nanaig ang Isolation Policy ngunit sa huli, 1868 Tokugawa Ieyasu ang Shogunate shogun Tokugawa Yoshinobu pinilit lang ng USA ang Japan na magbukas kanyang bakufu, ang at nabalik ang kapangyarihan ng pinto nito sa pakikipagkalakalakan. (Treaty Tokugawa Shogunate, sa emperor of Kanagawa) pagkamatay ni Hideyoshi Meiji 1868Nang sinibak ang Meiji Emperor Nang mamatay ang emperor Nasimulan ang Meiji Restoration.

1912

Tokugawa Shogunate at naibalik ang pwesto at kapangyarihan ng emperor. Nang umupo sa trono ang Taisho emperor kasama ang prime minister nitong si General Katsura Taro Nang maging emperor si Hirohito Nang maging emperor si Akihito, anak ni Hirohito Emperor ng Japan

nito at ang mga genro (ruling clique of elders) ay nawalan ng kapangyarihan Nang mamatay ang emperor nito

Taisho Democracy

19121926

Showa

19261989 1989-

Emperor ng Japan Emperor ng Japan

Nang mamatay ang emperor nito -

Heisei

Nalipat ang politikal na kapangyarihan mula sa Tokugawa Bakufu, papunta sa mga dating Samurai. Nagsimula ang modernization ng Japan at umakyat ito sa world power status. Sa panahong ito nalipat ang politikal na kapangyarihan mula sa genro papunta sa parliament at democratic parties. Sumali sa Allies ang Japan at tinalo ang Germany. Sumali sa Axis Powers ang Japan, natalo at nagkaroon ng Allied Occupation sa Japan. Umunlad ng husto ang pakikipagkalakalan ng Japan. Tinawag itong Japanese Miracle. Umunlad pa ang ekonomiya ng Japan. Nagkaroon ng matinding pakikipag-ugnayan ang USA at Japan.~

Sanggunian: www.wikipedia.org www.chinaknowledge.de East Asia: A new history by Rhoads Murphey Korean History by Korean Overseas Information Service Japan: A concise history by Milton Meyer

Mga Teritoryo ng Tsina sa bawat Dinastiya*

1. Zhou 2. Qin 3. Han 4. Three Kingdoms 5. Eastern Jin 6. Souther n & Northern Dynasties 7. Sui 8. Tang 9. Five Dynasties & Ten Kingdoms 10. Souther n Song

4. Three Kingdoms Wei- Red Shu-Green Wu- Yellow 6. Southern & Northern Dynasties Zhou-Light Blue Qi-Dark Blue Liang-Pink Chen-Red 10. Southern Song Jin-Blue Song-Orange Xi Xia-Green

*Hindi lahat ng dinastiya