BLM I ERGENLK DNEM VE LGLER Ksaca ilgiyi tanmlarsak bireyin zel bir aba harcamadan, zevk alarak bir

eyleme ynelmesidir eklinde tanmlanabilir. lgi i ve di uyaranlarn etkisiyle oluur. Mzik dinleme, kitap okuma, hocann kravatna aslma gibi... lgiler bireyden bireye bir ok faktre bal olarak farkllaabilir. Ya, cinsiyet, zeka aile gibi faktrler en nemli olanlardr.
Yaa gre insanlarn mrleri boyunca ilgilerinde deimeler

olur. fakat en arpc deiim ergenli yllarndadr. deien yala birlikte zihinsel olgunluk artar. Deien yala birlikte grev ve sorumluluklar artar. Bylelikle ergenin ilgileri de deiir. Mesela; yandaki ocuun ilgisi oyuncaklaryla oynamak ilen on be yana gelince ilgisi kzlar peinde komak olabilir.
Cinsiyete gre; kz ve erkeklerin ilgilerindeki deiiklikler iki

nedene baldr. Birincisi, her iki cinsin biyolojik farkllklarndan gelmektedir. Cinsiyet farkll beden yaps, kas gcnde farkllklar getirir. Mesela erkeklerin badi yapmas, kzlarn ise el-sanat ilerine ynelmesi... Cinsiyete bal ikinci deiken ise kltrel yarglardan gelmektedir. Kzlarn ev ilerine ilgi duymas gibi... Beden yapsna gre; baz etkinlikler salam bnye ve kas gce gerektirir. Fatih hocann sandalye kaldrma ilgisi buna rnek olabilir. Aileye gre; ailenin uralar, ekonomik durumu ve annebabann beklentileri de ergenin ilgilerini etkiler. Aile kltrl veya zengin ise ergenin ilgileri de o derece zengin ve kltrl olur. LG ETLER lgiler ekilde snflandrlr. 1-kiisel ilgiler 2-serbest zaman ilgileri 3meslek ilgileri 1. Kiisel ilgiler:bireyin kendi tercih ve alkanlklarn kapsar. Sa tipinin amerikan olmas veya kot pantolon giymesi gibi... 2. Serbest zaman ilgileri: Ergenin serbest zamanda yapmaktan holand ilgilerdir. Mzik dinleme veya kitap okuma gibi... 3. Maslek ilgileri: ergenin mesleksel ilgilerini kapsar.

Serbest zaman ilgileri dnemden dneme deiir. Mesela gen biri kitap okumaktan holanyorsa yal biri torunlaryla oynamaktan holanr. ERGENLKTEK ORTAK LGLER Ergenlikteki yaygn ortak ilgiler daha ok cinsiyete bal olarak deiir. Ergenliin banda koleksiyon yapma, evcil hayvan besleme, iir yazma, hatra defteri tutma gibi ilgiler daha yaygndr. Kiisel ilgiler yani giyim, kuam ergenliin ortalarnda devam eder. Kar cinse ilgi tm ergenlikte srer. Macera ilgisi ergenliin ortalarnda balayan bir ilgidir.

BLM II ERGENLKTE MESLEE YNELTME Ergenlik dnemi, gencin bir sonraki okul ve meslei seme gibi iki nemli kararn alnd dnemdir. Meslek seimi insanlarn hayatnda bir dnm noktasdr. Bu yzden ergenin mesleklere ait bak asnn geniletilmesi iin iyi bir rehberlie ihtiyalar var. OKULDA MESLEE YNELTME Okulun esas amac renciyi hayata ve meslee hazrlamaktr. Meslee yneltme ilkokuldan yksek retime doru farkllk gstermektedir. Hatta bana sorarsanz bu ocuun embriyo dnemine kadar uzanmaktadr. Daha ocuk ana karnndayken anne oulsunun byyp doktor olacan sylemesi gibi...
Okul ncesi meslee yneltme: meslekleri rol oynama

tekniini ile ocuklara tantma olabilir. Tm mesleklerin insan hayat iin nemli olduuna dikkat ekilebilir. lk retimde meslee yneltme:ders konular ile meslekler arsndaki iliki gsterilebilir. ocuklar evredeki kiilerle grtrlerek meslek bilgisi artrlabilir. Sekizinci snftan sonra 3308 sayl raklk kanunu tanttrlabilir. Orta retimde meslee ynelme: rencilerin kendilerine uygun alanlara gitmeleri iin ynlendirme yaplabilir. Lisedeki alanlarla yksek retim programlar arasndaki iliki anlatlabilir. MESLEK SEMNDE ETKL OLAN FAKTRLER Ergenin meslek seiminde eitli faktrler etkili olmaktadr. imdi bunlara ksaca gz atalm.
Zeka: Zeka bireyin renme hzn gsteren nemli bir

niteliktir. Bir mesleki ura ne kadar karmak ve zor ise o meslekte alan insanlarn seviyeleri o aranda yksek olur. Kii zeki ise daha itibarl bir meslee ynelecektir.

 Yetenek: bireylerin bir etkinlii yapabilme konusundaki

doutan getirilen yatkn olma ve renme ile kazanlm yapabilme becerisine denir. Mesela ocuun saysal yetenei iyi ise matematik, fiziki kimya gibi alanlara ynelecektir. Kiilik: kiilik bireyin dier insanlardan ayran tm zelliklerini kapsar. nsanlar kiiliklere gre farkl istek ve ihtiya iindedirler. Mesela insanlara yardm ok stn tutanlar doktor veya hemire olur. Cinsiyet: kz veya erkek olma ilgilerde ve fiziksel gte farkllk klar. Ayrca kltrel yarglarda nemlidir. Mesela lkemizde kzlarn kasap olmamas gibi... Aile: bireyin melek seimini etkileyen aileye ait en nemli zellik ailenin ekonomik durumudur. Orta dzeydeki ailelerin ocuklar daha itibarl mesleklere ynelmektedir. Akran grubu : akranlarn meslek tercihleri ergenin gelecee ynelik dncelerini etkiler. Ergenler bir meslei seerken etrafndaki arkadalarn kine bakp seiyor.

BLM III OCUA VE ERGENE KT DAVRANMA ocua kt davranma terimi yerine ocuu istismar etme veya taciz etme gibi terimlerde kullanlr. Bedensel istismar: fiziksel istismar da dene bu trdeki istismar ocuun anne-baba veya yetikinler tarafndan rselenmesidir. Bu trdeki istismar duygusal istismara da yol aar. ocuun davrann deitirmek iin dayak altnda yaplan iddet fiziksel istismardr. Yaplan aratrmalara gre tek ebeveynli veya anne veya babadan biri tarafndan terk edilme istismar artrmaktadr. Ayrca 5 ve 17 yandakiler daha fazla istismara maruz kalmaktadr. Niye derseniz . nk yeni anne alan kii daha ocuk sahibi olma konusunda yeterince sorumluluk sahibi deildir. Ayrca 17 yandakiler ise ergenlie yeni girmiler dolaysyla anne-baba veya retmenlerle atabilir. Duygusal istismar: En yaygn olan istismar biimidir. Red edilen, aalanan , yalnz braklan ocuklar duygusal istismara maruz kalmaktadr. Ergen bunun karsnda kendisini deersiz hissediyor. Cinsel istismar: kz veya erkeklerin yetikinler tarafndan taciz edilmesidir. lkemizde en yaygn olan telefonla mstehcen konuma, ak sak hikayeler ve sarkntlk grlmektedir. Laf atma en yaygn olarak grlen cinsel istismar davrandr. Aile iindeki ensest ise en kt sonular verendir. Mesela Reha Muhtar n programnda byle babas tarafndan taciz edilen bir kz kartmt. Kz babas tarafndan yapld iin ok yklm idi.

OCUK STSMARINI NLEME

stismarn nlenmesi iin yetikinlerin, anne-baba ve retmenlerin bu konuda hangi davranlarn istismar nitelii tad ve hangilerinin tamad konusunda bilgilendirilmesi gerekir. Televizyonda da ahit olduumuz gibi retmen dayan lsn karmakta ve ocuu ar dvmekte. Ayrca ocuk istismar konusunda Trk Ceza Kanununda nleyici kanunlar var.

BLM IV EREGENLK VE BAIMLILIK YAPAN MADDELER Sigara, alkol ve madde kullanm genellikle ocukluk sonlarnda ve ergenlikte olmaktadr. Bunlar ierisinde en yaygn olarak kullanlan ise sigara kullanmdr. 1990 ylnda liseli genler zerinde yaplan bir aratrmaya gre bir psikoaktif maddeyi kullananlarn oran % 6.9 dur. Madde kullanm erkeklerde kadnlara gre iki kattr. Uyutururcu ile fuhu ve sululuk arasnda bir iliki vardr. Mesela kzlarn uyuturucu ile fuha yatrlmalar veya kadnlarn uyuturucu paras iin fuhu yapmalar gibi... Bunun yannda gen uyuturucu almak iim paray da sua ynelerek salayabilir. Sigara ien ergenlerin okul baars imeyenlere gre daha dktr. Dikkati bir noktada younlatramyorlar. Ayrca ocuk sigaray ien erkektir diye dnp imeye ynelebilir. MADDE BIMLI ERGENN TEDAVS Afyon, eroin bamls olanlara daha az etkili olan maddelerin verilmesi daha iyi olur. Baml olann arkada evresinden koparlmas gtr. Bu yzden grup tedavisine ynel inmelidir. Bylelikle bireyler gerek duygularnn farkna varrlar ve iini dkp gven duygusu gelitirir. Ayrca aile kiiye destek olmal hatta anne-baba ayr ise bile ergenin iyilemesi iin birlemelidirler. Ayrca tedavi uzundur bu aamada sabr ok nemlidir.