Sinh vin th c hi n : Nguy n Hong Anh T MSSV : 0957 060 177 L p : QH 709

December 25

A CHNH TR

N

2011
Ti
u lu
n

Quan i m a chnh tr trong chi n l c v chnh sch pht tri n c a n

M CL C:

L IM A.M

U .........................................................................................2 U..........................................................................................2

B.N I DUNG ......................................................................................3 1. C s a chnh tr c a n . ...................................................3 2. n v i nh ng m i quan h a chnh tr hi n t i : ..............7 2.1 a chnh tr trong n i b .....................................................7 2.2 a chnh tr trong khu v c chu .....................................8 2.2.1 M i quan h v i chu ni chung ....................................9 2.2.2 M i lin h v i Trung Qu c .............................................10 2.2.3 M i lin h v i Pakistan ...................................................14 2.3 a chnh tr trong khu v c n D ng ........................15 2.3.1 S xi mn nh h ng chnh tr c a n ...................17 2.3.2 S gia t ng hi n di n c a Trung Qu c ............................18 2.3.3 Cc ho t ng ch a ki m sot c c a c p bi n Somali .........................................................................................19 2.4 a chnh tr trn th gi i ......................................................19 3.K t lu n :......................................................................................21 C.K T QU NGHIN C U : .........................................................22

L IM

C ng ha n l m t qu c gia khu v c Nam , c di n tch l n th 7 th gi i v c s dn ng th hai ch sau Trung Qu c.V i v th c bi t n m trong khu v c n D ng, gi a 2 l c a u, l i l lng gi ng ti p gip Trung Qu c, n c y nh ng l i th pht tri n tr thnh m t c ng qu c trong khu v c c ng nh trn th gi i song song v i nh ng kh kh n, thch th c m n ph i gi i quy t n t n i t i c ng nh t cc th l c bn ngoi. n ngy nay c xem l m t trong b n con c voi c a th gi i ( bao g m Nga, Brazil, n v Trung Qu c ) chnh v v y m t ng ng thi t tn c ny u s c nh ng tc ng nh t nh n tnh hnh th gi i ni chung v tnh hnh cc khu v c lin quan ni ring. Th hi n u tin l vi c n ang n m trong th gi ng co gi a Trung Qu c v M khi m sau chi n tranh l nh,M tr thnh siu c ng duy nh t. S c m nh M trn cc l nh v c kinh t , chnh tr , qun s , khoa h c cng ngh v v n ho l i u khng th ph nh n c. V i u th , chnh quy n M ang ra s c b o v v duy tr v th b ch th gi i, lnh o ton c u v ng n ch n khng m t siu c ng khc n i ln thch th c a v c a mnh. V chi n l c a - chnh tr , chu - Thi Bnh D ng v n l m t tr ng i m trong chnh sch ton c u c a M . Tuy nhin t i khu v c chu Thi Bnh D ng ny t n t i m t nguy c ng n c n chnh sch c a M , l c ng qu c m i n i Trung Qu c. L i d ng v th c ng nh v tr c bi t c a n , c M v Trung Qu c u c nh ng tc ng nh m bi n n thnh cng c ki m hm l n nhau. Th 3 chn ny i h i m i bn trong c 3 th l c u ph i kho lo v c nh ng b c i khn ngoan nh m t c nh ng l i ch cao nh t v pha mnh. Trong tnh tr ng nh v y, n qu c t nh m c nh ng quy t A. M U cng ph i xc nh r mnh u trn tr ng nh ng n cho s pht tri n lu di c a qu c gia.

1. L do ch n ti : T vi c nhn r c quan i m a chnh tr trong chi n l c v chnh sch pht tri n c a n , ta c th phn tch c m t ph n b c tranh chnh tr c a th gi i, t nh ng phn tch y c th c c ci nhn r rng v v th c a nh ng c ng qu c trn th gi i c ng nh v th hi n t i c a Vi t Nam trn tr ng qu c t . 2. M c nh yu c u : Nghin c u ti ny nh m b sung thm v n ki n th c v tnh hnh hi n t i c a n ni ring v c a th gi i ni chung.

B. N I DUNG 1. C s a chnh tr c a n .

n l m t qu c gia c a th r t c bi t trong khu v c Nam . N m ng trn o n cu i c a ng trung tuy n l c a u, n c coi l c u n i, l tr c trung chuy n gi a 2 l c a ni ring v gi a ph ng ng v ph ng Ty ni chung. V i a th chi n l c nh v y, n t ng l m c tiu c a nhi u qu c nh : qu c Makedonia Hy L p c a Alexander i ( TK IV TCN ), qu c Sultan, qu c H i gio Mogul ( t th k XI th k XVIII ) v cu i cng l qu c Anh ( th k XIX XX ) Khng nh ng th , cn ph i xt n trong b i c nh a l c a m t n c thu c m t ti u l c a c l p, c kh n ng t tc khng ph i ph thu c vo bn ngoi. Ti u l c a ny bao g m : n , Pakistan, Bangladesh, Nepal v Buhtan. i n suy lu n nh v y c ng t v tr a chnh tr c a ti u l c a ny, v i pha Ty B c, B c v ng B c c che ch n b i ni non hi m tr ( trong c dy Himalaya cao nh t th gi i, nh m t mi nh ); pha ng Nam, Nam v Ty Nam ti p gip v i i d ng bao la, v nh m t hn o. V i v tr cch bi t nh m t hn o, c kh n ng t tc c ng thm s l ng dn c ng c vo lo i hng u th gi i, n kh c kh n ng di chuy n nh m m r ng lnh th v m t a chnh tr nh cc qu c l n khc.D n n tnh tr ng l n c n truy n th ng hi m khi c ham mu n v t ra ngoi ph m vi c a ti u l c a, ch y u l mu n duy tr s n nh trong n c m b o cho s th ng nh t c a m t c ng ng dn c ng c. Tuy nhin, tr thnh m t qu c gia n nh, v ng ch c v pht tri n, n c ng c n ph i xem xt n cc h ng i trong t ng lai, khng th c b mnh trong m t khu v c. y M c tiu b ch t i l u v c sng H ng, m t m c tiu v cng quan tr ng c kh n ng m b o cu c s ng cho m t l ng dn c l n khi m nh ng vng ng b ng y thu c nh ng ng b ng ph nhiu nh t th gi i. y M c tiu m r ng quy n ki m sot t khu v c trung tm. V i v tr trung tm so v i cc n c khc thu c ti u l c a ( Nepal, Buhtan, Bangladesh, Pakistan ), n hon ton c kh n ng n m quy n ki m sot ton b khu v c t v th c a mnh khi m ti u l c a ny khng c nh ng ranh gi i c nh m a ph n l ranh gi i t nhin t h th ng sng ngi. Kh kh n n m vi c trong khu v c ny c s cn
3

b ng gi a chnh quy n trung khu v c.

ng v i quy n t ch

ng k c a cc

y M c tiu p o Pakistan. M t khi p o c khu v c ng b ng Indus, n s n m trong tay con ng xm nh p t li n. y M c tiu xy d ng h i qun. Sau khi th c hi n c cc m c tiu trn, n ph i xem xt t i vi c ti n hnh xy d ng h i qun khi m v i a th cch bi t c a mnh, d ra hay vo u ph i d a trn s c m nh c a h i qun. M t m t s d ng s c m nh c a h i qun nh m bnh tr ng s c nh h ng, m t m t ng vai tr nh m t ro c n i v i th l c bn ngoi nh m vo n t pha bi n. Ngoi vi c n thu n xt v v tr c a n , chng ta c n ph i xem xt thm ti n trnh l ch s pht tri n c a n nh m th y r h n vai tr c a a chnh tr trong s v n ng pht tri n qu c gia ny. Sau khi ginh c c l p qua phong tro u tranh ch ng k 19, m m m ng i m i xu t hi n n . ch Anh trong th

Tuy do b h nn n thi u cc y u t thi t y u nh m ti n hnh cch m ng cng nghi p nh ng b l i c nhi u nh c i cch l n xu t hi n v n l c ti n hnh i m i. Khng nh ng th , cc tr ng i h c l n l t ra i t n m 1857 gp ph n s n sinh ra m t b ph n tinh hoa cho n , gi i tinh hoa m i tn ti n, ni ti ng Anh. Trong nh ng n m 1920 1940, phong tro dn t c tm cch v t qua a d ng ngn ng v tn gio nh m th ng nh t n song th t b i m t ph n khi t n c chia c t thm thnh 1 b ph n khc, chnh l n c Pakistan vo n m 1947. V in n dn. c l p, n b c vo giai o n pht tri n th hai. n i ngh lm c s th i h u th c

y V chnh tr : n n dn ch

y V kinh t : hng ro b o h v m t Nh n c n m trong tay s c chi ph i trong vi c s n xu t cc m t hng ch ch t v d ch v , nh ng v n m b o cho khu v c t nhn. y V ngo i giao : l p tr ng khng lin k t, bc b Chi n tranh l nh.

n ch a bao gi l m t n c x h i ch ngh a theo ngh a nh cc n c ng u hay m t s n c th gi i th 3. T ng tr ng c a n giai o n ny thu c lo i th ng v i ngho song nh ng n m n m c a nh lnh o Nehru t n n mng, t o ra ti m n ng v b t u c hi u l c giai o n hi n nay.
4

Giai o n th 3 l th i k chuy n ti p trong nh ng n m 1990 v i c i cch v chnh sch kinh t m i. Ch ngh a b o h c xa b , quy nh m m d o h n i v i u t n c ngoi. V s c mua, n v n ln hng th 4 th gi i, ch sau M , Trung Qu c, v Nh t B n. V T ng s n ph m qu c n i c tnh kho ng 1.235 t USD, ng th 10 th gi i trong m t th i gian t ng i di, nh ng v n l n n kinh t th 3 chu . T c t ng tr ng kinh t c ng l y u t c b n kh ng nh s tr i d y c a n . Lin ti p t sau n m 2005 v i 3 n m li n t m c trn 9%. n t ng b c kh ng nh mnh v i cc ngnh kinh t l n m nh, trong t ch bi l ti m n ng to l n v cng ngh thng tin. Trong th i i kinh t tr th c, n u m t n c c n ng l c ginh c tin t c v ginh c quy n kh ng ch tin t c trong i s ng s n xu t c a x h i s tr thnh then ch t trong vi c chi m quy n ch g trong cu c c nh tranh pht tri n v t n t i c a t n c 1. trong th k m i. n c ng l m t qu c gia c u th l n v khoa h c cng ngh . Nh ng ngnh kinh t m nh nh t c a n l d ch v v cng ngh thng tin. Chnh cng ngh thng tin s gip i u ch nh m hnh v c c u kinh t c a n . T o i u ki n gip n rt ng n kho ng cch nh vi c ti p nh n, chuy n giao cng ngh v k n ng qu n l. N m 2000, n m i ch xu t kh u c 6 t USD s n ph m ph n m m, nh ng n n m 2008 con s c tnh l 50 t USD, chi m 1/3 t ng kim ng ch xu t kh u c a n . Cng nghi p ph n m m c a n hi n chi m h n 20% th ph n th gi i. Trong s 500 cng ty xuyn qu c gia l n nh t th gi i, c t i 300 cng ty c h p ng mua s n ph m ph n m m c a n . Trong chu i s n xu t ton c u v phn cng lao ng qu c t , hi n n ang ti p nh n hng tri u vi c lm i h i trnh k thu t cao t cc cng ty a qu c gia trn th gi i. Nh v y, c th th y ti m n ng pht tri n kinh t c a n l r t to l n M t y u t khc c ng ng gp vo s tr i d y c a n chnh l quy n l c m m v i cc m ng l i c a gi i tinh hoa n ni th o ti ng Anh c m t t i M c ng nh cc n c khc, t o thnh m t c ng ng h n 2 tri u ng i ho t ng tch c c trong ngnh kinh doanh, sng ch , tr ng i h c v nghin c u, c trong gi i c m quy n c p bang c ng nh lin bang. Ng i n M cn c c nhm v n ng hnh lang trong H vi n M ( y ban Hnh ng Chnh tr M n USINPAC ) lm v l i ch c a c ng ng c ng nh t ng c ng m i quan h M - n. ng th i v i s pht tri n v kinh t , n c ng t kh ng nh mnh v ph ng di n ngo i giao - chi n l c. S pht tri n c a kinh t v kh n ng ki m sot cc m i quan h ngo i giao ch oc a n s xc nh v tr c a n c ny trn tr ng qu c t trong 15 n m t i. K n ng c a cc nh lnh o n c ny trong
L u Kim Hm, Tri th c khng bin gi i - Trung Qu c tr H N i, 2004, tr. 509.
1

c thch th c th k XXI, NXB V n ho - Thng tin,

vi c cn b ng gi a cc m c tiu c nh tranh trong chnh sch hnh h ng pht tri n c a n v th gi i.

i ngo i s gip

nh

Vo cu i nh ng n m 1960, n l a ch n chi n l c c ng qu c c i n lm h u thu n cho n n ngo i giao khng lin k t, ch ng l i nh ng ch th truy n th ng c a mnh. Chnh sch ny cn c pht tri n trong nh ng n m 1980. Chnh sch tr i qua vi c thnh l p m t h m i quan tr ng ( n m 1986, l h m i l n th 10 th gi i v n m 1989 l h m i l n th 6 ) nh m b o m cho vi c ki m sot c khu v c n D ng, m t chnh sch khu v c d a trn s c m nh ( can thi p vo Sri Lanka n m 1987 1989 v vo Maldives ) qua vi c s d ng ki u dn trn th gi i can thi p trn tr ng qu c t , nh Trung ng. Niudeli dnh n 30% ngn sch cho an ninh phng th c a mnh. Tuy nhin, nh ng kh kh n n i b bu c n ph i t b m t ph n chnh sch c ng qu c c a mnh. S ch m d t cu c xung t ng Ty v s tan r c a Lin X khi n n ph i xc nh l i nh ng m c tiu c a mnh. n v ang tm cch xa b tnh tr ng b c l p c a mnh b ng n n ngo i giao m i, th c d ng nh m tm c nh ng ng minh v ng ch c. Song song v i vi c , n m 1991 nh d u b c kh i u c a ti n trnh t do ha kinh t c ch n l c n th n m 1998 nh d u quy t nh b c ngo t quy t nh trong v th chi n l c c a n v i v th h t nhn qun s cng khai u tin i ph v i m i e d a bin gi i. n b c vo m t th i k m i trong l ch s c a mnh : th i k h u h u th c dn v n th i tr i d y thay cho xy d ng t n c. T sau b c ngo t trong nh ng n m 1999 2000 m a chnh tr n thay i song v n gi c c u c . Trong khng gian vng ln c n khng c g thay i nhi u khi v n khng ti n t i c bnh th ng ha quan h v i Pakistan. V n Kashmir v n t n t i ch ng no phi qun s Pakistan cn ti p t c khng ch u ch p nh n gi thi t c th o lu n d i th i T ng th ng Musharraf : gi nguyn tr ng ph n lnh th khng nh t thi t ph i c th a nh n trong hi p c. Do n ch a kho lo trong vi c ki m sot v n Kashmir nn tnh hnh cng thm ph c t p : s c m t ng o v qun s , n p v i tho i khng thnh v i phi ly khai lm m t lng tin c a s ng ng i dn vng ny. S tr i d y cn n c nh d u b ng s m r ng v qun s n

chuy n t n c khng c v khi h t nhn tr thnh n c s h u v kh h t nhn sau v th thnh cng n m 1998. Tuy nhin sau cu c th nghi m n ph i gnh ch u nh ng tr ng ph t t cc n c cng nghi p trn th gi i, gy nh h ng to l n n n n kinh t n . Nh ng v n ny ng b ng t m th i m i quan h chnh tr gi a n c ny v i
6

ph n cn l i c a th gi i. C th th y gi thi t h n ch chi n tranh b ng v kh h t nhn trong cu c chi n tranh Kargil 1999 v trong cc v kh ng b 2001l qu m o hi m. Nh ng n u ng trn l p tr ng v qun s c a n , vi c c trong tay v kh h t nhn l i u c n thi t khi m h c thuy t h t nhn c a n c ny d a trn c s khng ph i l l a ch n s d ng s m t, v s d ng v kh h t nhn c a mnh nh l m t cng c r n e, phng ng a. M c ch c a vi c ny l duy tr m t s phng ng a t i thi u. Cng th i gian , th i i m k t n m 1998 l th i i m c a nh ng u t l n trong ngnh qun s n . Ngn sch qu c phng t ng t 13 ln 25% m i n m, v qun i n c ny ln k ho ch v vi c trang b l n nh ng cng ngh v thi t b t i tn. Vi c ny nh m khng ch i ph v i nh ng v n tr c m t t c ng th ng khu v c lnh th do Pakistan ki m sot, m nh m hi n i ho trn di n r ng, bao g m t ng c ng kh n ng c a cc d n s c m nh. S t ng c ng kh n ng qun s c a n l m t nhn t quan tr ng trong vi c nh d ng chnh sch i ngo i v i vi c nh n m nh nhi u h n cc l i ch kinh t c a n c ny, ng th i, mong mu n n tr l i c m t vai tr l n h n trong cc v n khu v c chu v trn ton th gi i. T nh ng c s trn , c th th y n t con c voi c a th gi i m ng i ta ph i tnh n v th n. c xem l 1 trong b n

2.

v i nh ng m i quan h ic a n b t u

a chnh tr hi n t i : c tnh khi tn c ny ginh cl p

Giai o n hi n vo n m 1947 2.1

a chnh tr trong n i b

Xu t hi n v i t cch qu c gia dn t c c ch quy n, thot kh i ch cai tr c a th c dn Anh t ngy c l p n m 1947, b n ch t Nh n c m n theo u i l C ng ha Lin bang g m 25 bang v 7 vng lnh th lin bang do trung ng qu n l. T hnh th c nh n c nh v y quy t nh tnh ch t c a a chnh tr n l a chnh tr c a s ng, mang gnh n ng c a tnh a ph ng, ngh a l n ph i qu n l m t a th ng th i i tm s cn b ng gi a ci n th v a th m khng lm gi m i nh ng tnh cch a th y. a th th hi n : ti ng ni, tn ng ng v trnh pht tri n c a t ng vng. Trn th c t , n l m t n n v n minh h n l m t m t v n ha, dn t c, ngn ng , v tn gio. tn c. n n v v cc

V ngn ng : M i l m th ti ng dn t c Ti ng Hindu : h n 200 tri u ng i ni Ti ng Anh : s d ng nh chuy n ng 13 th ti ng khc : h n 10 tri u ng i s d ng,g m cc dn t c : dn Telugu, dn Bengali, dn Matati, dn Tamun. Ngoi ra cn kho ng 3000 5000 th ti ng v ph ng ng khng c th a nh n. V tn gio : n gio : 82% H i gio : 11% Thin cha gio : 2,5% Cc tn gio khc : 2% X h i chia v n thnh nhi u ny l i khng x y ra. ng c p lm t ng nguy c ly tn song s ly tn

a chnh tr trong n i b n ch y u c t ch c xung quanh quan h gi a trung ng do ng Qu c i n m quy n l c v i cc bang do cc ng phi i l p ( mang tnh cch dn t c hay a ph ng ) ln c m quy n. C th ni y l hnh thi a ng m trong m t ng a s p o c m quy n su t th i gian di, cc ng khc gi vai tr i l p. Chnh hnh thi ny mang n m t s kh kh n nh t nh cho n . B o l c chnh tr v tn gio l nh ng v n r t quen thu c n , nhi u l n y t n c vo kh ng ho ng sau cc v m t ng i Xch m st Indira Gandhi ( 31/10/1984 ) hay m t ng i dn Tamun m st Ragip Gandhi ( 21/05/1991 ). N n dn ch c a n cn ph i c g ng nhi u tm ra gi i php nh m t c s cn b ng gi a cc ng ph i ni ring v cng b ng x h i ni chung. M tv n khc trong a chnh tr n i b c a n chnh l vi c 2 c ng ng H i gio mi n Ty v mi n ng n ly khai kh i n thnh l p nn hai qu c gia c l p : Pakistan pha Ty v Bangladesh pha ng. Pakistan chi m tr n mi n chu th sng Indus cn Bangladesh chi m ph n l u v c sng H ng. Vi c ny d n n tnh tr ng tranh ch p gi a 3 n c. c bi t l n v Pakistan, m cho n nay v n cn ch a gi i quy t xong v n Kashmir. y l m t v n v a l a chnh tr n i b v a l a chnh tr khu v c, chi ph i khng t n cc m i quan h qu c t c a n . 2.2 a chnh tr trong khu v c chu
8

2.2.1 M i quan h v i chu ni chung V th c a n trong khu v c chu ngy cng c nng cao th hi n vi c m t n h ng ng, qua nh ng m i lin h v i Trung Qu c, v i cc n c ng Nam v Nh t B n, v qua nh ng u tin chnh sch c a n c n trong khu v c ny. n b t u theo u i chnh snh H ng ng t n m 1992 nh ng cho n n m 2005, khi n c m i tham d H i ngh c p cao ng u tin, m t di n n i tho i hng n m bao g m ph n l n cc n c chu - Thi Bnh D ng, trong c c c v New Zealand th n m i th c s c nh ng hnh ng th c hi n chnh sch ny. n c nhi u ho t ng lin quan n vi c xy d ng kinh t vng Chu Thi Bnh D ng; nh n c nh ng th a thu n th ng m i v i ASEAN, th a thu n v t do th ng m i v i Singapore v Thi Lan, Nh t B n v m t s qu c gia chu khc. V i nh ng nh h ng v kinh t , n ang ngy cng tr nn g n h n v i khu v c Chu Thi Bnh D ng. Bi u hi n c th vi c n mu n v n t i th tr ng tiu dng m nh 550 tri u dn ASEAN. Bn c nh , n cn h ng n m c tiu khu v c cn giu c v nguyn li u th v n ng l ng, m n r t kht cho s pht tri n trong t ng lai c a mnh. n c nh ng h n ch r rng trong khu v c c a chnh mnh, b i Hi p h i h p tc khu v c Nam (SAARC) khng ho t ng t t. V v y B tr ng Ngo i giao n S.M. Krishna r t quan tm t i t c pht tri n n ng ng v th ng m i c ng nh ut ng c ng nh ng Nam . H p tc gi a n v ASEAN pht tri n v i t c nhanh k t khi n b t u cng cu c c i cch kinh t v chnh sch h ng ng vo nh ng n m 1990. n l m t i tc i tho i y t i h i ngh th ng nh ASEAN l n th 5 t i Bangkok, n m 1995 v tr thnh thnh vin c a Di n n khu v c ASEAN n m 1996. n v ASEAN t ch c nhi u cu c h p th ng nh hng n m k t n m 2002. Th a thu n FTA v i ASEAN c k vo thng 8/2009 t i Thi Lan thc y m i quan h kinh t v th ng m i c a ASEAN v i n . Th ng m i c a n v i ASEAN t ng t 39,08 t USD vo n m 2007-08 ln 45,34 t USD vo n m 2008-09. Ngoi ra ti m n ng th ng m i c ng nh u t gi a n - ASEAN c ng v cng l n. L i ch l n h n c a n m r ng kh n ng ho t trong m i quan h v i ng l mong mu n ng c a h i qun. H i qun n mong mu n
9

ng vai tr tch c c ng Nam sau sng th n n m ngoi em l i s cho h i qun n. Tuy nhin, c Persian c a n r t h n ch v s ph n i t Pakistan.

. Cc ho t ng c u h c a n ng ng m c a cc n c ng Nam h i cho m t vai tr t ng t v nh hi n di n c a M y r t l n v s

n tr l i v i chu , ngh a l khng cn l m t n c ng gi a hai chu l c n a, m t th gi i ring n a m hi n t i v i s c m nh kinh t , ti m n ng qun s , s c n ng v dn s , n c xem l n c c kh n ng tr thnh c ng qu c m i v m t i tr ng v i Trung Qu c chu . Th c t , n hi n ang v tr c th chi ph i ph ng h ng v nh hnh v n i dung c a s thay i c u trc t i Chu , ng th i nng cao v th c a chnh mnh nh m t c ng qu c. 2.2.2 M i lin h v i Trung Qu c M i quan h gi a n - Trung Qu c c ng thay i nhanh chng khi n th c hi n chnh sch h ng ng c a mnh. Trong nhi u n m, cc nh chi n l c an ninh c a n xem Trung Qu c nh l thch th c chi n l c chnh khi m cu c tranh ch p bin gi i n m 1962 v i Trung Qu c v n cn t n t i trong u h . Cc nh ho ch nh chnh sch c a Trung Qu c c ng ph n ng gi n d tr c vi c n th v kh h t nhn n m 1998 nh l hnh ng e d a i v i Trung Qu c. V i vi c n m c a n n kinh t v t ng c ng kh n ng qun s , B c Kinh b t u quan tm t i t ng di n bi n t i n . Hai bn b t u c nh ng bi n chuy n trong s h p tc c ng nh mu thu n v i nhau. 2.2.2.1 H p tc y V kinh t : ng l c thc y m i quan h gi a 2 n c u tin l th ng m i .T n m 2000 tr i, v t ln nh ng nghi ng i v an ninh - qu c phng v tranh ch p bin gi i, th ng m i n-Trung pht tri n m nh . Th ng m i song ph ng gi a hai n c t ng t kho ng 3 t USD n m 2000 ln n 38,7 t n m 2007. M c d n ch chi m 1% th ng m i ton c u c a Trung Qu c, nh ng Trung Qu c n i ln tr thnh i tc th ng m i th hai c a n , ch sau M . Cc cng ty n xem xt ngnh cng nghi p nh c a Trung Qu c, trong khi cc cng ty IT c a Trung Qu c mu n h c t p nh ng thnh cng c a n trong l nh v c d ch v . Dng v n u t song ph ng v n cn nh nh ng ang t ng ln nhanh chng.
10

Cc cng ty ph n m m v d ch v c a n nh Cng ty d ch v t v n Tata xy d ng c s Trung Qu c, khng ch s n xu t gi ng nh cc cng ty Trung Qu c m quan tr ng h n l cn kinh doanh y. i v i cc doanh nghi p Trung Qu c, l c l ng lao ng t m trung r ng l n c a n y h p d n. H p d n h n n a, cc doanh nghi p cng ngh l n nh t c a n tch c c tm ki m cc i tc chung v n t cc doanh nghi p Trung Qu c. Nh v y, c th th y ti m n ng pht tri n kinh t c a Trung Qu c v n l r t to l n. Hai n c ang xch l i g n nhau c ng l v c hai nh n ra nh ng l i ch c a h p tc v nh ng i m h b sung nhau. Trn m t s m t, ci m nh c a n c ny l ch y u c a n c kia v ng c l i. K t h p l i, h s t ng s c m nh cho nhau. Trung Qu c m nh v s n xu t linh ki n my mc cn n m nh v d ch v v cng ngh thng tin. Trong chuy n vi ng th m thng 4/2005, th t ng n Gia B o ni t i Bangalore: "N u n v Trung Qu c h p tc trong ngnh tin h c, chng ta s d n u th gi i.2 y V chnh tr : Quan h chnh tr c ng tr nn thn thi n h n. c m t ti n tri n ng k trong quan h chnh tr gi a hai n c. Nh ng cu c i tho i v bin gi i gi i quy t tranh ch p trong vng 40 n m qua, th c s c ti n hnh. Trong chuy n th m c a n Gia B o t i New Delhi thng 3/2005, hai Chnh ph chnh th c tuyn b xu h ng thc y gi i quy t tranh ch p. Quan tr ng h n, Chnh ph Trung Qu c ch p nh n ch quy n c a n khu v c lnh th c a Sikkim Himalaya, v hai n c thi t l p m t h th ng th ng m i a ph ng nh ng khu v c c tranh ch p bin gi i. C hai quy t nh ny th hi n xu h ng ti n ln pha tr c c a hai n c. Xen gi a quan h Trung - n l m t tc nhn quan tr ng khc : M . Trong khi nhn nh n Trung Qu c nh m t " i th chi n l c", M nh n th y n c t m quan tr ng v a - chnh tr v a - chi n l c. n l m t n c l n chu , m t n n kinh t ang tr i d y v l lng gi ng v i Trung Qu c. Vi c n c ny nghing v b t k m t n c l n no c ng s lm thay i cn cn l c l ng v chi ph i quan h khu v c v ton c u. N u a c n vo ph m vi nh h ng c a mnh, M l i c thm m t con bi ki m ch Trung Qu c v Nga. T c thm c s m c c quy n l i v i hai i th ny. H n n a,
Thng t n x Vi t Nam, Ti li u tham kh o t , 25/5/2005, tr. 7.
2

c bi t, n

- Trung Qu c: M t b

c ti n m i v h p tc kinh

11

n v i dn s h n 1,1 t ng i, l m t th tr ng r ng l n, ti m n ng kinh t m nh m , s thc y h n n a s pht tri n c a n n kinh t M n u h p tc hai bn t t p. Do v y, M ra s c li ko n v pha mnh. Tho thu n h t nhn M - n k vo thng 3/2006 v vi c k k t th a thu n h t nhn dn s c Ngo i tr ng M Condoleezza Rice b o m trong chuy n th m n 4/10/2008 l m t u i c a M ginh cho n . Th a thu n h t nhn, cC quan N ng l ng Nguyn t qu c t (IAEA) thng qua, cho php n ti p c n cng ngh h t nhn dn s c a M v i l i n c ny cho thanh st cc c s h t nhn dn s , ch khng ph i qun s , c a mnh. Th a thu n c ng ch m d t s t y chay m cc n c xu t kh u h t nhn p t v i n v qu c gia ny ch a k Hi p c Khng ph bi n h t nhn (NPT). i u ny ng ngh a v i vi c M th a nh n n ng l c h t nhn th c t c a n trong khi quy t li t ch ng l i ch ng trnh h t nhn c a B c Tri u Tin v Iran. Nh ng ng thi m i trong quan h M - n c nh h ng r t l n t i quan h Trung - n. Trung Qu c s ph i c nh ng chnh sch ngo i giao kho lo ho gi i c a M , bu c ph i thay i chnh sch v i n , c i thi n m i bang giao v i ng i lng gi ng nhi u duyn n trnh vi c n ng v pha M . Cn n trong lc xch l i g n Washington c ng khng qun t ng c ng i tho i v i B c Kinh trung ho tr c B c Kinh - Isalamabad. trnh lm cho Trung Qu c ph t lng, n tuyn b h khng ph i l m t n l c nh m ch ng l i Trung Qu c. V i truy n th ng trung l p trong ngo i giao, n khng mu n mnh tr thnh m t y u t trong chi n l c c a M i v i Trung Qu c3. M c d u v y, nhn t M r rng c nh h ng r t l n t i m i quan h Trung - n hi n nay v giai o n t i. 2.2.2.2 Mu thu n : S mu thu n v c nh tranh v n ti p t c ti p di n ra gi a 2 n c d gi a 2 bn c nh ng ng thi h p tc cng pht tri n. Mu thu n ny v n ti p t c t n t i, nh t l pha n . M c ngy cng t ng ln theo xu h ng tr thnh m t cu c tranh ua di n i di n l i t ng ng v i m c pht tri n c 2 n c. An ninh - n ng l ng chnh l m t trong nh ng l do. Hai v n ny c v s khi n cho quan h Trung - n ti p t c i m t v i c nh tranh. Th nh t l v n v n ng l ng, c hai n c ngy cng ph i i m t v i cu c ch y ua m b o ngu n cung ton c u, c bi t l gas v d u, p ng i h i c a n n kinh t ang
3

Vibhuti N. Hat - Teresita C. Schaffer, U.S - India defence relations: strategic perspectives, Centrer for strategic and International studies, Wasinhton D.C, Number 105, April 4 2007 12

m r ng nhanh chng. N n kinh t ang n r c a Trung Qu c ph i ph thu c d u m t bn ngoi c th ln t i 67% nhu c u. Cn n c ng ph i nh p kh u t i 60% nhu c u d u m . i u ny c ng lm t ng tnh c nh tranh gi a Trung Qu c v i n nh ng vng c tr l ng d u m l n nh Trung , Trung ng v chu Phi. Ngoi vng Trung , chu Phi c ng l m t a bn c nh tranh quy t li t gi a Trung Qu c v n . Chu Phi chi m t i 8% tr l ng d u m c minh ch ng c a th gi i. y, Trung Qu c ang c c nh h ng l n. Chu Phi cung c p 30% l ng d u l a nh p vo Trung Qu c, v i 38,4 tri u t n d u n m 2005, t c kho ng 771 000 thng m t ngy. Th ng m i c a Trung Qu c v i nhi u n c chu Phi ang t ng ln ng k . Ch trong h n 10 n m, trao i hng ho gi a Trung Qu c v chu Phi t ng g p 17 l n, t 3 t USD n m 1995 ln n h n 50 t USD n m 2006. C ng nh Trung Qu c, n n v i chu Phi tr c h t l v d u l a. Trong nh ng n m g n y, Cng ti qu c doanh Oil and Natural Gas Company (ONGC) k k t nhi u h p ng th m d m d u v d n n ng l ng khc t i Nigeria v Sudan. Cc cng ti khc nh Indian Oil Corporation (IOC) v National Thermal Power Corporation (NTPC) c ng u t vo cc d n th m d v l c d u Nigeria, Sudan v Cte d'Ivoire. Ngoi d u l a, n c ng ch n cc ti nguyn khc: cc cng ti Vendanta Resources u t 750 tri u USD trong m t d n khai thc ch, Arcelor Mittal u t 900 tri u USD vo m t d n qu n l h m m qu ng s t Liberia v 30 tri u USD vo m t nh my luy n thp. Nh ng i u trn cho th y cu c c nh tranh trong tm ki m cc ngu n cung v n ng l ng c tc ng r t l n t i quan h Trung - n hi n nay v trong giai o n s p t i. V n th hai chnh l m i quan ng i c a n v an ninh c ng nh l i ch c a mnh tr c nh ng ng thi r rng v di h n c a Trung Qu c n D ng. Hi n nay, v i ti m l c kinh t v qun s ang ln, n r t t tin trong quan h v i Trung Qu c. trung ho nh h ng c a Trung Qu c ng Nam , n ngy cng t ng c ng quan h v i cc n c ASEAN. Chi u h ng pht tri n c a quan h Trung - n trong nh ng n m u th k XXI s kh ph c t p, hm ch a nh ng bi n ng kh l ng trong t ng lai xa khi m m i quan h c a c l hai c ng qu c lng gi ng nn s h p tc v c nh tranh c a hai n c ny
13

s m nh m h n, gay g t h n v nh y c m h n tr c a mi tr ng qu c t c ng nh khu v c. 2.2.3 M i lin h v i Pakistan

c nh ng thay

Pakistan c ng l m t nhn t c nh h ng r t l n t i n . Sau n m 1947, lnh th n b chia c t thnh hai n c Pakistan v n -m t s phn chia m mu: t 300 000 n 500 000 ng i b th m st trong cc cu c chm gi t l n nhau c a hai c ng ng H i gio v n gio, v t 10 n 15 tri u ng i di c t vng ny sang vng kia. S chia c t t n c v ba cu c chi n tranh n - Pakistan ti p n i nhau (19471948, 1965, 1971) ginh gi t vng Kashmir v n l v t th ng nh c nh i truy n t th h ny sang th h khc t i n . Pakistan mu n thng qua ph ng th c lin minh v i bn ngoi t c a v ngang hng v i n trong khu v c. Vi c Trung Qu c t nh ng n m 50 c a th k XX n nay lun l ng minh c a Pakistan cng lm cho quan h Trung - n thm c ng th ng. Trung Qu c dng Pakistan km chn n c p c ng qu c khu v c trong khi mnh t p trung ginh l y v th c ng qu c chu v th gi i. Trung Qu c lin t c gip ch ng trnh v kh h t nhn v tn l a n o cho Pakistan. Hi n nay, Trung Qu c ang l i tc th ng m i l n nh t c a Pakistan. Kim ng ch bun bn hai chi u n m 2005 t 3.06 t USD4. Chnh m i quan h kh ng kht gi a Trung Qu c v Pakistan c n tr ti n trnh bnh th ng ho quan h gi a n v Pakistan. M t khi Pakistan v n cn c Trung Qu c h tr th h v n do d trong vi c ki m ch ho t ng kh ng b Kashmir, ng th i gy ra c ng th ng trong quan h v i n . Ngoi ra, quan h M - Pakistan c ng ang ti n tri n t t p. Pakistan l ng minh c a M trong cu c chi n ch ng kh ng b , c bi t l trong cu c chi n Afganistan. Hi n nay, tr c nh ng tnh hnh m i, quan h Trung - n, M - n ang d n c c i thi n, Pakistan chnh l con bi Trung Qu c v M m c c v i n . Nh v y, c th th y nhn t Pakistan chnh l m t nhn t khng nh chi ph i n . V nh ng l do trn, quan h n - Pakistan v n lun l trung tm trong v tr a chnh tr c a n . M t trong nh ng d u m c quan tr ng c a chnh sch i ngo i m i c a n l xu h ng gi nguyn bin gi i truy n th ng v i cc n c lng gi ng Nam . Do , vi c xung t ti p di n gi a Pakistan v n v n l m i quan tm hng u. Cch ti p c n c a n trong quan h v i Pakistan v v i cc lng gi ng
V Xun Vinh, Quan h 2,03/2006, tr. 64.
4

- Trung Qu c t sau Chi n tranh l nh

n nay, Nghin c u

ng Nam , s

14

Nam khc khng gi ng nh cch ti p c n v i M , chu v Trung ng. Hi n t i, quan h hai n c n - Pakistan c xc l p t ng i t t. Hi p nh ng ng b n n m 2003 v vi c cc quan ch c, lnh o hai n c ti p t c i tho i v v n ny thc y quan h hai n c t t p h n. Trong qu kh , hai n c t ng nhi u l n n l c tm h ng gi i quy t nh ng khng thnh c ng. Nh ng cc nh lnh o cam k t s ti p t c i tho i ha bnh v s n sng ng i l i m phn c a hai bn t o c h i thu n l i cho ti n trnh ny xc l p quan h t t p trong t ng lai. Hai chnh ph c bu i trao i on c p cao, m r ng quan h gi a nhn dn v i nhn dn, c nh d u b ng nh ng quy nh v visa v vi c khnh thnh d ch v xe bus gi a hai bn c a Kashmir. Hai bn c ng m r ng giao th ng. C 2 bn u trng ch nh ng b c ti n m i trong quan h gi a 2 n c nh m t c m t n n ha bnh v nh vi n. 2.3 a chnh tr trong khu v c n D ng

V i v tr n m trn tr c trung tuy n u, n D ng gi a m t v tr quan tr ng trn con ng giao thng gi a l c a u Phi ni ring v gi a ng v Ty ni chung. Theo th ng k, n D ng bao g m ph n i d ng v cc qu c gia bao quanh, c s dn chi m 1/3 dn s th gi i, chi m di n tch t ai c a th gi i v m t y u t ng vai tr c bi t trong a kinh t v a chnh tr l n D ng chi m 40% tr l ng d u kh c a th gi i. T i khu v c ny l i c 2 qu c gia s h u v kh h t nhn l n v Pakistan v m t qu c gia ang c ti m n ng ch t o v kh h t nhn l Iran. L i ch t a th tr c giao thng c a n D ng khng nh ng thu ht cc qu c gia trong khu v c m cn l m c tiu h ng n c a nhi u qu c gia trn th gi i. n n i ln trong khu v c ny nh m t qu c gia trung tm v hi n t i ang c xu h ng tr thnh m t c ng qu c. C ng chnh v th m n cng ngy cng c th c v vai tr c a mnh trong khu v c v trn tr ng qu c t . Sau khi ginh c l p v phn chia lnh th n m 1947 (thnh Lin bang n v Lnh th t tr Pakistan), n ph i t p trung b o v bin gi i t li n m i v i Pakistan v Trung Qu c. Chnh sch kinh t h ng n i v chnh sch i ngo i khng lin k t cc khi n cho v n bi n khng c coi tr ng t i n . V t qua giai o n ch h ng n i, n ngy ngay ang ra s c pht tri n t n c v kinh t , qun s , v quan h qu c t nh m v n ln tr thnh m t c ng qu c ngang hng v i nhi u c ng qu c khc trn th gi i.
15

Trong chi n tranh l nh, n theo ch tr ng khng can thi p qun s v yu c u cc c ng qu c r i kh i n D ng v cho cc qu c gia ven bi n ang pht tri n c a khu v c t quy t nh h th ng an ninh cho mnh. Cch ti p c n thi u th c t c a Delhi n D ng b t u thay i t nh ng n m 1990 khi n m c a n n kinh t v n i l i lin l c v i cc n c lng gi ng n D ng v cc c ng qu c h i qun l n trn th gi i. Khi n tr thnh m t qu c gia th ng m i, nh Trung Qu c tr c , chnh sch an ninh qu c gia c a n hi n nhin c ng s t tr ng tm vo an ninh bi n. Nh p kh u n ng l ng v ti nguyn khong s n, c ng nh xu t kh u hng ha ra cc th tr ng r i rc trn th gi i c a n gi y ph thu c r t l n vo v n t i bi n, ngh a l n ch c ch n c ng s ph i tnh n vi c pht tri n l c l ng h i qun. Quan tr ng khng km l s thay i thi c a n iv iv n h p tc qu c t v bi n. K t thc chi n tranh l nh, Delhi s t b chnh sch khng can thi p qun s v ch p nh n s hi n di n c a qun i n c ngoi n D ng. n b t u nh n m nh v n can d h i qun v h p tc trn bi n v i t t c cc c ng qu c, nh t l M . n c ng ch tr ng m r ng cc lin k t hng h i c t v i cc qu c o nh n D ng v h p tc v i cc tc nhn l n trong khu v c d a trn khun kh song ph ng v a ph ng. T b quan i m truy n th ng ph n i hnh ng qun s bn ngoi khun kh Lin h p qu c, n b t u tham gia vo cc chi n d ch chung, ng k nh t l chi n d ch c u tr sau tr n sng th n n D ng cu i n m 2004. n cn t ng b c t ng c ng cc cu c t p tr n h i qun a bn, v i s tham gia c a M v cc ng minh chu . Tuy nhin, i u ny khng c ngh a n ch m d t m c tiu t ch chi n l c hay t b nguyn t c chnh sch i ngo i c l p. Delhi a vo nh ng l thuy t c y m t cch nhn th c t h n, t p trung pht tri n cch ti p c n mang tnh h p tc v v n an ninh trn bi n t i n - Thi Bnh D ng. V i ti m l c kinh t v h i qun ngy m t v ng ch c, n t tin h n trong t duy v khng gian i d ng xung quanh mnh. Khng gian an ninh c a n tr c y c xc nh trong ph m vi t v nh Eden n Malacca. Hi n t i, khu v c n m trong an ninh qu c gia c a n khng cn gi g n t eo bi n Malacca tr l i n a m m r ng sang c Bi n ng.

16

Tuy nhin, khc v i cc c ng qu c khc nh M , Nga, Trung Qu c hay Nh t B n. quan i m h ng ngo i c a n ch m i d ng l i vi c nng t m nh h ng c a mnh trn khu v c n D ng. T i khu v c ny, n khng nh ng ph i i m t v i nhi u th l c c nh tranh l n nh M , Nga, Trung Qu c m cn ph i gi th bnh n v i cc qu c gia bao quanh. Trong c Pakistan, Myanmar; b Ty v Ty B c l Iran v m t s n c chu Phi; b ng l Thi Lan v Malaysia. y l m t nhi m v kh kh n i v i n khi m chnh b n thn n c ny cn nhi u v n t n t i trong n i b nh cc v n v a tn gio v a s c t c. Vi c bnh tr ng v t ra kh i ti u l c a ch a ph i l th m nh c a n . Hi n t i, b ng cch l p l i quan h v i M , n hy v ng s cn b ng l c l ng trong m i t ng quan gi a n v i M , Nga, Trung Qu c khu v c n D ng ny. Quan i m c a n l n tm ki m m t tr t t trn n - Thi Bnh D ng lm sao cc khng gian chung trn bi n chu lun m c a v c th ti p c n cho t t c cc bn v khng bn no c l y lm lnh th d d i danh ngh a ch ngh a dn t c hay yu sch l ch s . n l a ch n chnh sch i ngo i khng lin k t, ng h vi c a n D ng thnh m t khu v c ha bnh. M t khc, n b t u thi t l p nh ng m i quan h m i v i cc qu c gia ven b n D ng. n can d vo khu v c thng qua th ng m i, vi n tr v h tr ti chnh. n th c s coi n D ng nh l trung tm trong chnh sch i ngo i c a mnh. Tuy nhin, chnh sch ny ang g p nhi u kh kh n khi m khu v c ny xu t hi n 3 m i e d a v an ninh c ng nh v l i ch c a n trong khu v c n D ng. chnh l : 2.3.1 S xi mn nh h ng chnh tr c a n

Th hi n r rng nh t t i Sri Lanka. B t ch p nh ng h tr dnh cho Colombo trong cc chi n d ch ch ng l i l c l ng LTTE, New Dlhi v n khng th mb o c l i ch c a ng i Tamil t i Sri Lanka hay i s ng c a ng dn n g c Tamil v n ph i ph m c cho h i qun Sri Lanka. M i quan h tiu c c hi n nay c a n v i Sri Lanka c th s l p l i v i Maldives, Mauritius v Seychelles trong nh ng n m t i nu gi i lnh o chnh tr n khng quy t on h n trong vi c b o v l i ch c a n t i nh ng qu c o ny. B t ch p s gia t ng ti p xc v chnh tr v kinh t gi a Maldives v i Trung Qu c, Maldives v n ti p t c trng ch s h tr t n trong v n i ph v i cc m i e d a an ninh t cc tc nhn phi nh n c nh cc ph n t Jihadi ( c n c t i Pakistan ) v c p bi n Somali. T ng t nh Seychelles, tuy ch p nh n l i ngh c a Trung Qu c v vi c gip Seychelles ch ng c p bi n, Seychelles v n ti p t c n nh n cc ngh h tr v h p tc t n nh tr c kia.
17

Tuy nhin tnh hnh ng c l i Mauritius. Tr c y Mauritius ch u nh h ng c a n v v n ha v kinh t , nh ng hi n gi , tuy v n cn nh h ng v n ha t n nh ng kinh t Mauritius cng ngy cng ph thu c vo Trung Qu c. M t khi nh h ng kinh t cng gia t ng th nh h ng chnh tr c a Trung Qu c c ng th ng tr t i Mauritius. K t khi Mauritius cng nh n Trung Qu c n m 1972 cho t i chuy n th m c a ng H C m o thng 2/2009, t ng vi n tr Trung Qu c dnh cho Mauritius ln t i 117 tri u USD, ngoi ra cn c kho n tn d ng li su t th p tr gi 260 tri u USD cho Mauritius hi n i ha v m r ng sn bay; cng v i kho n cho vay khng li su t 5,9 tri u USD v kho n ti tr 30 tri u nhn dn t . Trung Qu c cn cam k t t ng t c xy d ng Khu Kinh t Th ng m i tr gi 730 tri u USD pha B c th Mauritius, kh n ng d ki n s t o ra 40.000 vi c lm cho ng i dn n i y. M c tiu c a Trung Qu c t i Mauritius khng nh ng tranh ginh nh h ng v i n m cn s d ng Mauritius lm n n mng cho cc d n xy d ng v kinh doanh t i mi n Nam chu Phi. 2.3.2 S gia t ng hi n di n c a Trung Qu c Trong vi c m r ng v t ng c ng nh h ng chnh tr v kinh t t i khu v c n D ng, Trung qu c c 2 l i th m n khng th so snh. M t l ngu n d tr ti n m t to l n v hai l k n ng xy d ng c s h t ng u vi t, m t y u t thi t y u h p d n m cc qu c gia trong khu v c ny r t quan tm. Trung Qu c d n t ng b c ti n vo khu v c khng nh ng b ng th ng m i ho c cc chnh sch vi n tr kinh t m cn thng qua vi c gip pht tri n c s h t ng nh : sn bay, thnh ph kinh t th ng m i t i Mauritius; c ng th ng m i v sn bay qu c t t i Hambantota Sri Lanka; m r ng v hi n i ha c ng Colombp; s a ch a ng b , ng s t v xy d ng nhi u mi n khc Sri Lanka; xy d ng c ng m i t i Kyaukpyu Burma; ng ng d n d u v kh t Kyaupyu t i Vn Nam; xy d ng h th ng ng s t t c hnh t Rangoon t i Vn Nam. Hi n nay, Trung Qu c v Bangladesh cn ang m phn vi c hi n i ha c ng Chittagong v k t n i cc h th ng ng s t c a Bangladesh v Burma. M c d h s hi n di s hi n di Trung Qu i qun Trung Qu c khng th so snh v i h i qun n v n ngoi kh i n D ng nh ng thng qua vi c t ng c ng n trn b c ng nh nh h ng kinh t - chnh tr c a mnh, c s l m t thch th c ngy cng l n i v i ngo i giao n .

18

2.3.3 Cc ho t

ng ch a ki m sot

cc ac

p bi n Somali

chu n b cho nh ng thch th c trn, n ch tr ng t ng c ng ti m l c qun s c a mnh. Theo m t ngu n tin, th t n m 1998, n t ng ngn sch u t cho qun s t 13% ln 25% m i n m, ch a xt t i vi c n c l c l ng h t nhn. ng th i n c ng ch pht tri n l c l ng h i qun nh m m b o cho vi c ng n ng a cc nguy c xm nh p t bn ngoi b ng ng bi n c ng nh t ng kh n ng tham gia cng cc n c l n trong vi c ki m sot cc con ng giao thng quan tr ng ng Ty thng qua n D ng. C th ni, h i qun l l c l ng khng th thi u gip n n m th i tr ng v i h i qun M v h i qun Trung Qu c ang n i ln khu v c ny. 2.4 a chnh tr trn th gi i Trong n m 2005, Th t ng n Manmohan Singh kh ng nh r ng " Th k 21 s l m t th k c a n ". ng Singh by t hy v ng r ng: "Th gi i m t l n n a s nhn vo chng ti v i s tn tr ng, khng ch v nh ng ti n b kinh t m cn l nh ng gi tr dn ch ... cc nguyn t c c a ch ngh a a nguyn v tnh ton di n, chng ti s cho th y di s n c a n l n n v n ha lu i c a th k v l n n v n ha v n minh" L c ng qu c ang ln, n mu n trong m t th i gian ng n tr thnh m t trong nh ng c c c a th gi i m i. Nh ng ng th i, n c ng tm cch cng v i m t s n c Nam khc xc nh l i c u trc a ph ng c a tr t t th gi i. Th hi n qua cc s ki n : u tin l vo n m 2004, cng v n t v n tr c ti p thnh vin th ng tr c t i di n Anh,Nga, Trung Qu c v M ul i Nh t B n, Brazil v c, ngh m r ng thnh ph n n Lin H p Qu c. Php, n l t ng h .

y V n th hai l v vi c ti cn b ng trong Qu ti n t qu c t khi m vai tr c a n v m t s n c m i tr i d y khc (trong c Trung Qu c) b t u t ng ln so v i m t s n c chu u. y V n th ba: t i T ch c th ng m i th gi i, t n m 2003, n i u cng v i nhi u n c ph ng Nam khc yu c u Lin minh chu u v M gi m tr gi t cho nng dn v
19

tnh tr ng ny lm r i lo n cc quy nh v c nh tranh, khng c l i cho nng dn cc n c ph ng Nam. y V n th t : cu c u tranh ch ng hi u ng bi n i kh h u. T i H i ngh th ng nh Cpenhaghen n m 2009, n v Trung Qu c t ch i xc nh chnh sch mi tr ng d i s thc p c a qu c t v cho r ng cc n c tin ti n, cng nghi p ha t th k 19 ph i ch u trch nhi m chnh v l ng kh th i gy hi u ng nh knh v cc n c ny khng th ng n c n cc n c ang pht tri n tham gia cu c ch y ua t ng tr ng. Hai n c c ng ho ch nh cc ch ng trnh nh m thc y m t n n "kinh t xanh". Gi a n c c v a c c, n ang ph i t ng c ng cc m ng l i NamNam m c cao nh t c th t i T ch c th ng m i th gi i (WTO) c ng nh t i Cpenhaghen trong qu trnh tham gia ho t ng B c Nam v i m c tiu c i t H i ng b o an Lin h p qu c. Do c m t ngy cng nhi u chu Phi nn n , sau Trung Qu c, t ch c m t cch c h th ng cc cu c h p v i cc i tc chu l c. Cng v i Nam Phi v Brazil, n gp ph n t o ra tr c xuyn l c a gi a cc n c m i n i l n: l t ch c IBSA ra i n m 2003 bao g m n , Brazil, Nam Phi, v nhm BASIC v i s tham gia c a Brazil, Nam Phi, n v Trung Qu c. Trong ti n trnh chuy n ti p quy m , n v n cn t n t i s chnh l ch gi a s pht tri n v kinh t v i s pht tri n v i u ki n s ng c a ng i dn n . V T ng s n ph m qu c n i, n ng hng th 10, th m ch th 5 th gi i, song v Ch s Pht tri n Con ng i (HDI) l i x p v tr th 119, n ng gi a Cp Ve v Timor Leste, cng nhm v i Pakistan (x p th 125), Bangladesh (th 129), cch xa Trung Qu c (th 89), Brazil(th 73) v Nga (th 65). V i 3.015 USD thu nh p tnh theo u ng i, n ng th 127 th gi i. Tnh tr ng ngho kh n c ng ng quan tm: 27% s ng i ngho tnh theo tiu chu n c a chnh ph , song l i l 42% n u tnh theo ng ng c a Ngn hng th gi i. Tuy n sinh ra m t t ng l p trung l u t ng i giu, song v n cn 300-400 tri u ng i d i ng ng ngho. Tm l i, s t ng ph n gi a x p h ng T ng s n ph m qu c n i v x p h ng Ch s Pht tri n Con ng i l thch th c c ngh a nh t m n ph i v t qua nh m gi v ng v th m t c ng qu c ang ln c a mnh.
20

Trong chi n l c a chnh tr th gi i c a mnh, Chu u gi cao trong t m nhn a chnh tr b i 2 nguyn nhn :

c n

nh

y M t l, chu u l i tc th ng m i v u t l n, v l m t nhn t quan tr ng trong thnh cng kinh t m n h ng t i. y Hai l, i tho i chnh tr v i cc n c chnh chu u r t quan tr ng cho vai tr ton c u ang xy d ng c a n . Khng nh ng coi tr ng quan h v i chu u, M c ng lun l m t trong cc i tc khng th thi u trong chi n l c c a n . Tuy nhin, s xch l i g n nhau gi a n v M khng c ngh a l lin minh m l h p tc song ph ng, v i i u ki n c a n l n c ny khng b coi l " i tc nh ". n khng mu n b bi n thnh cng c trong chnh sch ki m ch Trung Qu c, c ng khng ch p nh n m i i u kho n h p tc qun s do M a ra. Ni cch khc, n c n ang tr i d y mu n l i d ng m i quan tm c a M i v i mnh v l do kinh t , t t ng v chnh tr , song v i ci gi ph i tr l tnh t ch qu c gia suy gi m. Song khng ph i v xch l i g n v i M , m t s ki n c tnh l ch s , m n khng ti p t c th c hi n ngo i giao a ph ng, m t chnh sch v ph ng di n no cho th y s k t c tinh th n khng lin k t trong th i k m i.

3.K t lu n : N m trong nhm cc n c ang tr i d y, n v i v th c a mnh ang n m trong tay kh n ng c th i u ch nh tr t t th gi i hi n nay, cng v i cc c ng qu c m i n i khc xc l p nn m t Th gi i h u M , M khng s p nh ng m t th gi i a c c c chia s ang d n d n xu t hi n. H qu c a cu c kh ng ho ng ti chnh n m 2008 cng thc y theo h ng pht tri n . D bo vi c t c pht tri n c a cc n c chu s nhanh h n cc n c chu u v M , nh ng n c ang ph i i m t v bi n th i k h u suy thoi thnh t ng tr ng th t s . giai o n nh hi n nay, n cng nn c n tr ng trong t ng quy t nh c a mnh, do v th c ng nh v tr c bi t c a mnh trn tr ng qu c t . n ph i xc nh c l i ch c t li m mnh theo u i nh m tm cho mnh m t h ng i thch h p, v a pht huy c khng nh ng ton b l i th c a mnh m cn c nh ng i u ch nh thch h p trong n i b , v a m b o khng xung t v i cc th l c bn ngoi nh m t c s pht tri n t i a v ton di n nh t. l m t thch th c m n c n v t qua, trong b i c nh Trung Qu c, Nh t B n v n
21

u hng m nh cng m t lc. Ch a k t i v n cn th l c c a M bao quanh cc n c ny. Nh ng qu c gia ny c n tm ra nh ng cch th c nh m i u ha l i ch chu h c th cng t n t i m t cch ha bnh v th nh v ng; trong lc v n c th theo u i nh ng m c tiu khc nhau : M mu n m t th gi i n c c nh ng m t chu a c c, Trung Qu c tm ki m m t th gi i a c c nh ng m t chu n c c, v Nh t B n c ng nh n mong mu n m t chu a c c v m t th gi i a c c. C. K T QU NGHIN C U : Hi u cc s a chnh tr c a n c ng nh vai tr a chnh tr , ngh a v c a n trong t ng khu v c. Bao g m n i b , i v i khu v c n D ng, i v i chu v i v i th gi i. Khng nh ng th cn thng qua vi c tm hi u qu trnh, ph ng th c. tnh ch t cc m i quan h c a n trong s lin k t v i cc qu c gia khc m c c tri th c v s t ng quan ch ng cho cc m i quan h c a nhi u qu c gia khc.

Ti li u tham kh o : Nguy n V n Dn, a chnh tr trong chi n l c v chnh sch pht tri n qu c gia, Vi n Khoa h c X h i Vi t Nam, HN 2011 Tr nh Ct ( ch bin), Tnh hnh th gi i, 1989-1990 = L'Etat du monde, 19891990 : nin san kinh t v a - chnh tr th gi i, Khoa h c X h i 1990 . Maridon Tuareno: S CTQG, HN 1996. o l n c a th gi i a chnh tr th k XXI, NXB n

V n Ng c Thnh, Nh ng nhn t tc ng n quan h Trung Qu c nh ng n m u th k XXI, Khoa L ch s - HSP H N i.

22

NHAN XET CUA GIAO VIEN

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

23