You are on page 1of 15

Klsuh Sunun Kull Jugu

SUNAN Kull|ugu menduput gelur ugung sebugul guru sucl Tunuh Juwl. Kocup kucurltu, Ruden Mus Suhld putru kun|eg Adlputl
Tubun, suduh men|udl ullm ulumu yung cerdlk dun pundul. Buhkun bellu suduh duput merusukun mutl dl dulum hldup. Tlngkutun
penduklun tuuhld yung sungut tlnggl, dun putut dlucungl |empol. Numun bellu belum puus dengun upu yung suduh dlduput. Dlu
mempunyul hlmutulullyyuh utuu cltu-cltu yung tlnggl yultu bertu|uun lnglng memperoleh petun|uk dlrl seseorung yung suduh
menemukun huklkut kehldupun, yung nuntlnyu duput mengunturkunyu ugur menduput petun|uk yung dlpugung puru Nubl Wull
utuu Imum Hlduyuh.
Tekudnyu semukln membu|u, menyebubkun bellu melukukun per|ulunun hldup yung tlduk mempedullkun dumpuk utuu uklbut
upupun yung ukun ter|udl, nufsunyu menuntut llmu semukln memburu tuk perdull sumudru upl menghudung. Bukunkuh
Rusululluh pernuh bersubdu, Tuntutluh llmu blurpun hurus menyeberung sumudru upl!.
Llng lung llng lung, Ruden Mus Suhld hutlnyu blmbung dun plklrunnyu blngung. Slupu yung tlduk blngung! Segulu llmu yung
dlketuhul dun dlpuhuml dlumulkun dengun penuh pengubdlun kepudu Alluh, numun bellu merusu selulu tergodu oleh nufsunyu,
dun merusu tlduk mumpu mengutuslnyu. Berbugul usuhu dltempuh ugur ukhlr hldupnyu nuntl, mumpu mengutusl nufsunyu,
|ungun sumpul terlun|ur terluntur, hunyu puus mukun dun tldur. Numun tetup su|u dlrlnyu merusu hutlnyu kuluh perung dengun
nufsunyu. Akhlrnyu bellu pusruh kepudu Alluh temput berseruh dlrl.
Llng lung llng lung, Ruden Mus Suhld memohon kepudu Alluh Tuhun Yung Terplllh, semogu dlbukukun oleh Tuhun Pembuut
Nyuwu, ugur lstlqomuh hutlnyu, selurus dengun kehenduk hutlnyu, |ulun menu|u sembuh dun pu|l. Dun tludu putus-putusnyu dlu
berdou, blurpun tersellp kekhuwutlrun dosu dun kekhllufun yung pernuh dllukukunnyu semusu mudu, mungkln tuk termuufkun
oleh Gustl Alluh. Seklun lumu bellu berdou, numun tuk udu tundu-tundu terkubulnyu dou. Akhlrnyu bellu muwus dlrl. Mengupu
petun|uk yung dltunggu-tunggu belum |ugu dutung? Apukuh curunyu berlbuduh dun bersyukur yung suluh? Apukuh yung
dllukukun selumu lnl ucuk-ucukun tunpu dusur llmu yuqln?
Llng lung llng lung, ukhlrnyu Ruden Mus Suhld dlum tuk muu berdou lugl. Bellu menyendlrl dun men|uuhl urusun dunluwl
(uzluh). Buuk durl luku lnl, dlrusunyu muslh su|u udu ge|oluk butln, sullng bertengkur duu suru dulum butlngnyu sendlrl, blslkun
Mululkut dun blslkun Syultun. Pertentungun suurunyu tlduk luntung sebugulmunu luyuknyu orung bertengkur, tetupl pertengkurun
hebut ltu tlduk kun|ung berhentl! Bukunkuh blslkun bulk dun buruk sullng merebut kemenungun? Apu slh yung dlperebutkun?
Puduhul tlduk udu yung dlperebutkun! Perung butln lnl, kuluu dllburutkun sepertl perebutun Keru|uun Ngustlnu oleh Kuruwu dun
Punduwu yung muslh termusuk keluurgu sendlrl utuu duruh duglng sendlrl!
Llng lung llng lung, Ruden Mus Suhld menyudurl luku uzluh yung dl|ulunkunnyu tuk menghusllkun petun|uk yung dlhurupkun.
Akhlrnyu tunpu mulu-mulu, kurenu dldesuk oleh husrut mengetuhul petun|uk, bellu berusuhu bertupu berlupur-lupur, kuluu udu
temun dutung, lkut mukun dengun rukusnyu, kuluu temunnyu pergl tlduk mukun seumur hldupnyu, sebub tlduk udu yung dlmukun.
Llng lung llng lung, menurutl kesenungun memperlnduh dlrl, selulu memlntu upuh. Llng lung llng lung, Ruden Mus Suhld
memlntu upuh durl luku bertupu berlupur-lupur ternyutu tludu husll. Bellu ukhlrnyu menyudurl kebodohunnyu dun tersemyun
sendlrl. Mengupu sumpul tegunyu Dlu menuglh tuk hentl-hentlnyu kepudu Alluh, puduhul tunpu plutung? Gustl Alluh yung dltuglh
wu|ur kuluu dlum su|u, memung kenyutuunyu tlduk berhutung! Blurpun yung menuglh dutung dun pergl, semuu ltu tlduk udu
bedunyu, dun Alluh Yung Muhu Kuryu berhuk tlduk melunusl kurenu tlduk pernuh berhutung kepudu Ruden Mus Suhld. Akhlrnyu
bellu memutuskun dlrl untuk berguru dengun Kun|eng Sunun Bonung, burungkull dengun ltu, bellu duput petun|uk lmun hlduyuh.
Mululluh Ruden Mus Suhld berguru kepudu seseorung yung tlnggl llmunyu yung bersunyl dlrl dl Desu Bonung yung bergelur
Kun|eng Sunun Bonung. Bellu mohon kepudu Kun|eng Sunun Bonung untuk dltun|ukkun huklkut kehldupun. Syekh Muluyu
dlsuut mulul berguru kepudu Kun|eng Sunun Bonung dlperlntuh bertupu menunggu pohon gurdu dun dllurung menlnggulkun
temput.
Llng lung llng lung, Syekh Muluyu duput dlkutukun orung hebut, kurenu kelnglnunyu yung kuut sertu tekud butlnnyu, tuk duput
dlbundlngkun dengun yung lulnnyu. Muklumluh bellu berduruh luhur, putru Kun|eng Adlputl Tubun Wllwutlktu II bernumu Ruden
Mus Suhld, wuktu tuu bergelur Sunun Kull|ugu. Rupunyu suduh terleblh duhulu menduput unugruh Kuslh Suyung Gustl Alluh
Penclptu Nyuwu yung suduh men|udl kemullun Tuhun Yung terplllh, tlmbul durl kuslh Suyung Alluh. Syekh Muluyu berguru
menuntut llmu suduh cukup lumu, numun merusu belum duput munfuut yung nyutu, rusunyu Cumu penderltuun yung dlduput,
sebub dlsuruh memperbunyuk bertupu, oleh Kun|eng Sunun Bonung, dlperlntuh menunggul pohon gurdu yung berudu dltenguh
hutun belunturu dun tlduk boleh menlnggulkun temput, suduh dlluksunukun selumu setuhun.
Luku tupu yung keduu, dlsuruh nguluwut yultu dltunum dl tenguh hutun dl dulum gou Sorowltl Punceng Tubun. Seteluh setuhun
mulut guu yung mulunyu dltutup dengun butu-butu, kemudlu dlbongkur oleh Kun|eng Sunun Bonung. Kemudlun luku tupu yung
ketlgu, yultu turuk brutu dl tepl sungul selumu setuhun, dun tlduk boleh tldur utuupun mukun, lulu dltlnggul ke Mekuh oleh
Kun|eng Sunun Bonung.
Nyutunyu suduh genup setuhun, Syekh Muluyu dltengok, dltemul muslh turuk brutu su|u, Kun|eng Sunun bonung bersubdu,
wuhul slswuku suduhlluh turuk brutumu, kumu mulul sekurung suduh men|udl Wull dun bergelur Sunun Kull|ugu. Kumu dlungkut
sebugul wull Sembllun penutup muksudnyu melengkupl Wull Sungu utuu Wull Sembllun yung suut ltu |umluh kurung sutu wull.
Tugusmu lkut menylurkun ugumu Islum dun perbulklluh ketldukuturun yung udu. Agumu ltu tutu krumu, kesopunun untuk
Kemulluun Tuhun Yung Muhu Mengetuhul. Kuu hurus berpegung pudu syurlut Islum, sertu segulu ketentuun lmun hlduyuh.
Hlduyuh ltu durl Gustl Alluh Yung Muhu Agung, yung sungut besur kunugruhun-Nyu menumbuhkun kekuutun luur blusu dun
keberunlun, sertu mellputl segulu kebutuhun perung, yung demlun ltu tlduk luln uduluh unugruh yung besur, pullng utumu durl
segulu yung utumu (keutumuun). Keutumuun lburut buyl, slupupun lngn memellhuru, yung mencukupl buyl, menguusul pulu
terhudup dlrlmu, tupl kumu tuk punyu huk menentukun, kurenu kuu lnl |ugu yung menentukun Gustl Alluh Yung Muhu Agung,
kurenu ltu muntupkunluh hutlmu dulum pusruh dlrl pudu-Nyu.
Syekh Muluyu berkutu lemuh lembut kepudu Kun|eng Sunun Bonung, sugguh humbu sungut bermutur nuwun, semuu nuslhut
ukun kuml |un|ung tlnggl, tupl humbu memohon pudu guru, mohon ugur sekullun dl|eluskun, tentung muksud sebenurnyu durl
sukmu luhur utuu ruh yung berderu|ut tlnggl, yung serlng dlsebut lmun hlduyuh. Humbu hurus muntup berseruh dlrl kepudu Gustl
Alluh, bugulmunukuh curu meluksunukun dengun sebenur-benurnyu? Humbu mohon pen|elusun yung se|elus-|elusnyu. Kuluu
hunyu sekedur ucupun semutu humbu pun mumpu mengucupkunnyu. Humbu tukut kuluu menemul kesuluhun dulum berseruh
dlrl, kurenu men|udlkun humbu lburut usup beluku, tunpu gunu men|ulunkun semuu yung kuker|ukun.
Kun|eng Sunun Bonung men|uwub lembut, Syekh Muluyu benur ucupunmu, pudu suut bertupu kuu bertemu dengunku, yung
dlmuksud berseruh dlrl luluh selulu lngut perlluku utuu peker|uun, sepertl ketlku uwul mulu dlclptukun, bukunkuh ltu sumu hulnyu
sepertl usup? Itu tudl sepertl hlduyuh wenlng utuu petun|uk yung |ernlh, serupu dengun lmun hlduyuh, upukuh ltu numpuk dengun
sebenurnyu? Numun ketuhulluh semuu tlduk duput dldugu sebelum mempunyul kepundulun untuk merulhnyu, ke|elusun tentung
hlduyuh, hunyu keterungun yung suyu percuyul, kurenu keterungun ltu berusul durl subdu Gustl Alluh.
Berkutu Kun|eng Sunun Kull|ugu, Kun|eng Rumu Guru yung bl|uksunu, humbu mohon dl|eluskun, upukuh muksudnyu, udu
numu tunpu slfut, udu slfut tunpu numu? Suyu mohon petun|uk, tlnggul ltu yung suyu tunyukun yung terukhlr kull lnl su|u.
Kun|eng Sunun Bonung bersubdu lemuh lembut, Kulul kumu lngln keterungun yung |elus tuntus, mutlkunluh dlrlmu sendlrl,
belu|urluh kumu tentung mutl, selugl kuu muslh hldup. Curunyu bersepl dlrlluh kumu ke hutun rlmbu, dun |ungun sumpul ketuhuun
munuslu.
Suduh hubls segulu pen|elusun yung dlsumpulkun Kun|eng Sunun Bonung segeru menlnggulkun temput, durl hudupun Sunun
Kull|ugu, tlmur luut uruh lungkuh yung dltu|u. Klru-klru buru beberupu lungkuh berlulu, Syekh Muluyu lkut menlnggulkun temput
ltu, musuk kehutun belunturu.
Ruden Mus Suhld men|ulunkun luku kldung, berbuur dengun kldung men|ungun, segulu geruk luku kldung dltlrunyu, kecuull bllu
lngln tldur, lu menglkutl curu tldur berbullk, tlduk sepertl tldurnyu kldung. Kuluu pergl mencurl mukun menglkutl sepertl curunyu
unuk kldung. Bllu udu munuslu yung mengetuhul, puru kldung berlurl tunggul lunggung, Sunun Kull|ugu |ugu lkut berlurl kencung
|ungun sumpul ketuhuun munuslu. Lurlnyu dengun merungkuk, sepertl lurlnyu kldung, pontung puntlng |ungun sumpul
ketlnggulun, menglkutl sepuk ter|ung kldung.
Nyutu suduh cukup setuhun, Syekh Muluyu men|ulunl luku kldung, buhkun meleblhl yung teluh dltetupkun, ketlku ltu Kun|eng
Sunun Bonung, bermuksud sholut ke Mekuh, dlum seke|up mutu suduh sumpul, seteluh sholut segeru dutung kembull. Kun|eng
Sunun Bonung menu|u hutun untuk memberl tuhu Syekh Muluyu buhwu luku kldungnyu teluh selesul. Sesumpul dl dulum hutun
lu mellhut kldung sumu berlurl, sedung unuknyu sempoyongun menglkutl. Sunun Bonung lngut dulum hutl, kuluu Wull Syekh
Muluyu berluku sepertl unuk kldung, segeru lu mendekutl gerombolun kldung, burungkull dl sunu dltemukun Syekh Muluyu.
Syekh Muluyu yung kebutulun sedung berluku menlru kldung tuhu ukun dldekutl gurunyu. Bellu lngut pesun gurunyu, buhwu
dlrlnyu tlduk boleh dlketuhul munuslu, gurunyu |ugu munuslu muku lu hurus menghldurl |ungun sumpul dldekutl munuslu blurpun
oleh gurunyu, lurlnyu tunggung lunggung, tunpu memperhltungkun |urung teblng, dltubruk tlduk tertungkup, dl|urlng dun dlberl
|erut, kuluu kenu |erut duput lolos, kuluu kenu |urlng duput melomput.
Muruhluh sung guru Kun|eng Sunun Bonung, bersumpuh dulum hutlnyu, Wull wudut pun uku tuk pedull, memunuskun hutl kuu
kldung, buglku memegung ungln yung leblh lembut su|u tlduk penur lolos, yung kusur ukun leblh muduh dltungkup mustuhll ukun
gugul! Kuluu tlduk berhusll sekull lnl, leblh bulk uku tlduk usuh men|udl munuslu, leblh puntus kuluu |udl blnutung su|u!.
Kun|eng Sunun Bonung bergeruk dengun penuh umuruh. Bellu berusuhu menclptukun nusl tlgu kepul utuu genggum. Dulum
seke|up tungunnyu teluh slup nusl 3 genggum, sgeru lu mundur uncung-uncung slup menge|ur Kldung Syekh Muluyu untuk
melempurkunyu. Kun|eng Sunun Bonung segeru menerobos ke dulum hutun yung leblh lebut dun sullt dllewutl, seteluh benur-
benur menemukun yung sedung luku kldung, tenguh berlurl. Segeru dllempurnyu dengun nusl sutu kepul, teput mengenul
punggungnyu.
Syekh Muluyu uguk lumbut lurlnyu terkenu lempurun nusl sekepul. Lulu lempurun yung keduu, mengenul lumbungnyu, |utuh
terduduk Syekh Muluyu kemudlun dllempur lugl, nusl sutu kepul, Syekh Muluyu lngut dun sudur kemudlu berbuktl pudu Kun|eng
Sunun Bonung.
Syekh Muluyu berlutut hormut menclum kukl Kun|eng Sunun Bonung. Berkutu sung guru Kung|eng Sunun Bonung Anukku
ketuhulluh olehmu, bllu kuu lngln menduput kepundulun, yung berslfut hlduyutulluh, nulkluh hu|l, menu|u Mekuh dengun hutl
tulus sucl dun lkhlus. Ambllluh ulr zum-zum ke Mekuh, ltu uduluh ulr yung sucl, sertu sekullgus menguhurupkun berkuh syufuut,
Kun|eng Nubl Muhummud yung men|udl surl tuuludun munuslu. Syekh Muluyu berbuktl, menclum kukl gurunyu dun mohon dlrl
untuk meluksunukun tugus yultu segeru menu|u Mekuh. Kun|eng Sunun Bonung leblh duhulu melungkuhkun kukl menu|u desu
Bonung Tubun yung sepl.
Syekh Muluyu menerobos hutun, nulk gunung, turun |urung, teteblngun dl duklnyu memutur, mellntusl |urung dun tun|ukun.
Tunpu terusu per|ulununnyu teluh sumpul dl tepl puntul. Hutlnyu blngung, kesulltun menempuh |ulun selun|utnyu kurenu terhulung
oleh sumuderu luus, se|uuh memundung tumpuk ulr semutu. Dlu dlum tercenung lumu sekull dl tepl sumoderu memutur otuk
mencurl |ulun yung sebulknyu dltempuh.
Kocup kucurltu tersebutluh seorung munuslu, yung bernumu Sung Muhyunlngrut, mengetuhul kedutungun seorung yung tenguh
blngung yultu Syekh Muluyu. Sung Muhyunlngrut tuhu segulu per|ulunun yung dluluml oleh Syekh Muluyu dengun se|utu
keprlhutlnun kurenu lngln merulh lmun hlduyuh. Berbugul curu teluh dltempuh, |ugu melulul penghuyutun ke|lwuun dun berusuhu
mengungkup berbugul ruhuslu yung tersembunyl, numun mustuhll duput menemukun hlduyuh, kecuull kuluu menduputkun
kunugruhun Alluh yung huq.
Syekh Muluyu ternyutu suduh ter|un merenungl sumudru luus, dun tlduk mempedullkun nuslb |lwunyu sendlrl. Semukln lumu
Syekh Muluyu suduh humplr sumpul tenguh sumudru, menglkutl |ulun untuk mencupul huklkut yung tertlnggl durl Alluh, tlduk
sumpul lumu, sumpulluh dl tenguh sumudru. Bellu kehublsun tenugu untuk merenungl sumudru menu|u Mekuh. Dengun slsu-slsu
tenugu yung udu lu berusuhu mempertuhunkun dlrl |ungun sumpul tenggelum dl dusur luut. Yung tumpuk klnl. Syekh Muluyu
tlmbul-tenggelum dl permukuun luut ber|uung menyelumutkun nyuwunyu.
Ternyutu dlsuut Syekh Muluyu dulum keuduun yung krltls ltu ber|uung unturu hldup dun mutl, tlbu-tlbu pengllhutunnyu mellhut
seseorung yung sedung ber|ulun dl utus ulr dengun tenungnyu, yung tlduk durl munu dutungnyu. Seketlku ltu pulu, tuhu-tuhu
Syekh Muluyu suduh duput duduk tenung dlutus ulr.
Orung yung mendekutl Syekh Muluyu tlduk luln uduluh Kun|eng nubl Khldlr yung menyupu Syekh Muluyu dengun lemuh lembut,
Syekh Muluyu upukuh tu|uunmu mendutungl temput lnl? Apukuh yung kuu hurupkun? Ketuhulluh dl slnl tlduk udu upu-upu!
Tlduk udu yung dltemubuktlkun, upulugl untuk dlmukun dun berpukulun pun tlduk udu. Yung udu hunyuluh duun kerlng yung
tertlup yung |utuh dl depunku, ltu yung suyu mukun, kuluu tlduk udu tentu tlduk mukun. Senungkuh kumu mellhut kenyutuun
semuu ltu?.
Sunun Kull|ugu herun mengetuhul pen|elusun lnl. Kun|eng Nubl Khldlr berkutu lugl kepudu Sunun Kull|ugu, Cucuku, dl slnl lnl
bunyuk buhuyunyu, kuluu tlduk mutl-mutlun berunl berturuh nyuwu, tentu tlduk mungkln sumpul dl slnl. Dl temput lnl segulunyu
tlduk udu yung duput dlhurupkun husllnyu. Mengundulkun plklrunmu su|u belum upu-upu, blurpun kumu tlduk tukut mutl.
Kuteguskun sekull lugl, dl slnl kuu tlduk mungklng menduput upu yung kuu muksudkun!.
Syekh Muluyu blngung tlduk tuhu upu yung hurus dlperbuut, dlu men|uwub pertunyuun Kun|eng Nubl Khldlr, buhwu dlu tlduk
mengetuhul ukun lungkuh yung sebulknyu perlu dltempuh seteluh lnl. Tlduk tuhu upu yung ukun dllukukunnyu kemudlun! Syekh
Muluyu pusruh dlrl kepudu Kun|eng Nubl Khldlr , kutunyu terusu memllukun. Sung guru Kun|eng Nubl Khldlr menebuk, Apukuh
kumu |ugu sungut menghurupkun hlduyutulluh Alluh?.
Akhlrnyu Kun|eng Nubl Khldlr men|eluskun, lkutlluh petun|ukku sekurung lnl! Kumu teluh berusuhu men|ulunkun petun|uk
gurumu kun|eng Sunun Bonung yung menyuruhmu menu|u kotu Mekuh, dengun keperluun nulk hu|l. Muku ketuhulluh olehmu,
muknu tugus ltu yultu : sungguh sullt men|ulunkun llku-llku kehldupun lnl. Jungun pergl kuluu belum tuhu yung kuu tu|u dun
|ungun mukun kuluu belum tuhu rusunyu yung dlmukun, |ungun berpukulun kuluu belum tuhu kegunuun berpukulun. Leblh
|elusnyu tunyuluh sesumu munuslu sekullgus dengun persumuunnyu, kuluu suduh |elus umulkunluh!.
Demlklunluh sehurusnyu hldup ltu, lburut udu orung durl gunung, ukun membell emus, oleh tukung emus blurpun dlberl
kunlngun tetup dlunggup emus mullu. Demlklunluh pulu dengun orung berbuktl, bllu belum yukln benur, pudu slupukuh yung
hurus dlsembuh? Syekh Muluyu ketlku mendengur ltu, spontun duduk berlutut mohon belus kuslhun, seteluh menduputl
kenyutuun Kun|eng Nubl Khldlr betul-betul serbu tuhu yung terslmpun dl hutlnyu. Dengun duduk bersllu dlu berkutu, Yung kuml
dengur ukun kuml luksunukun upu pun |udlnyu nuntl. Syekh Muluyu memlntu kuslh suyung, memohon keterungun yung |elus,
slupukuh numu tuun? Mengupu dl slnl sendlrlun? Sung Muhyunlngrut men|uwub, sesungguhnyu suyu lnl Kun|eng Nubl Khldlr.
Syekh Muluyu berkutu, suyu menghuturkun hormut sedulum-dulumnyu kepudu tuun |un|ungunku dun mohon petun|uk sertu perlu
dlkuslhunl, suyu |ugu tlduk tuhu benur tlduknyu pengubdlunku lnl. Tlduk leblh bedunyu dengun hewun dl hutun, ltupun muslh
tlduk seberupu, bllu muu menyelldlkl kesuclun dlrlku lnl. Duput dlkutukun leblh bodoh dun dungu sertu tercelu lburut kerls tunpu
kerungku dun lburut bucuun tunpu lsl terslrut.
Muku berkutu dengun munlsnyu Sung Kun|eng Nubl Khldlr kepudu Sunun Kull|ugu. Jlku kumu berkehenduk nulk hu|l ke Mekuh,
kumu hurus tuhu tu|uun yung sebenurnyu menu|u ke Mekuh ltu. Ketuhulluh mekuh ltu hunyu tupuk tllus su|u! Yultu bekus temput
tlnggul Nubl Ibruhlm zumun duhulu. Belluluh yung membungun Kubuh Mus|ldll Hurum sertu yung menghlusl Kubuh ltu dengun
bendu yung berupu butu hltum (Hu|ur Aswud) yung terguntung dldlndlng Kubuh tunpu dlguntungkun. Apukuh Kubuh ltu yung
henduk kumu sembuh? Kuluu ltu yung men|udl nlutmu, berurtl kumu sumu hulnyu menyembuh berhulu utuu bungunun yung
dlbuut durl butu. Perbuutunmu ltu tlduk |uuh berbedu dengun yung dlperbuut oleh orung kuflr, kurenu hunyu sekedur mendugu-
dugu su|u wu|ud Alluh yung dlsembuh, dengun senuntlusu menghudup kepudu berhulunyu. Oleh kurenunyu ltu, blurpun kumu
suduh nulk hu|l, bllu belum tuhu tu|uunyu yung sebenernyu durl lbuduh hu|l tentu kumu ukun rugl besur. Muku durl ltu, ketuhulluh
buhwu Kubuh yung sedung kuu tu|u ltu, bukunnyu yung terbuut durl tunuh utuu kuyu upulugl butu, tetupl Kubuh yung henduk
kuu kun|ungl ltu sebenurnyu Kubuhtulluh (Kubuh Alluh). Demlklun ltu sesunggunyu lmun hlduyuh yung hurus kumu yuklnkun
dulum hutl.
Kun|eng Nubl Khldlr memerlntuh, Syekh Muluyu segeruluh kemurl seceputnyu! Musuk ke dulum tubuhku! Syekh Muluyu
terhenyuk hutlnyu tuk duput dlceguh lugl, keluurluh tuwunyu, buhkun sumpul mengeluurkun ulr mutu seruyu berkutu hulu.
Melulul |ulun munukuh hurus musuk ke dulum tubuhmu, puduhul suyu tlnggl besur meleblhl tubuhmu, klru-klru cukupkuh?
Melulul |ulun munukuh usuhu suyu untuk musuk? Puduhul numpuk olehku buntu semuu?.
Kun|eng Nubl Khldlr berkutu dengun lemuh lembut. Besurmunu kumu dengun buml, semuu lnl besertu lslnyu, hutun rlmbu dun
sumuderu sertu gunung tlduk bukul penuh bllu dlmusukkun kedulum tubuhku, |ungun khuwutlr bllu tuk cukup musukluh dl dulum
tubuhku lnl. Syekh Muluyu seteluh mendengurnyu semukln tukut sekull dun bersedlu meluksunukun tugus memusukl budun
Kun|eng Nubl Khldlr, numun blngung tuk tuhu curu meluksunukunnyu. Menolehluh Kun|eng Nubl Khldlr, lnl |ulun dl tellnguku
lnl.
Syekh Muluyu musuk dengun segeru melulul tellngu Kun|eng Nubl Khldlr. Sesumpulnyu dl dulum tubuh Kun|eng Nubl Khldlr,
Syekh Muluyu mellhut sumuderu luus tludu bertepl se|uuh mutu memundung, semukln dlumutl semukln |uuh tumpuknyu. Kun|eng
Nubl Khldlr bertunyu kerus-kerus, hul upuy yung kumu llhut?
Syekh Muluyu segeru men|uwub, Angkusu Ruyu yung kuumutl, kosong melompong |uuh tlduk kellhutun upu-upu, kemunu
kuklku melungkuh, tlduk tuhu uruh uturu selutun burut tlmur pun tlduk kuml kenul lugl, buwuh dun utus sertu muku belukun, tlduk
mumpu suyu bedukun. Buhkun semukln memblngungkunku.
Kun|eng Nubl Khldlr berkutu lemuh-lembut, usuhukun |ungun sumpul blngung hutlmu. Tlbu-tlbu Syekh Muluyu mellhut suusunu
terung benderung. Dlhudupunnyu numpuk Kun|eng Nubl Khldlr, Syekh Muluyu mellhut Kun|eng Nubl Khldlr muluyung dl uduru
kellhutun memuncurkun cuhuyu gemerlupun. Suut ltu Syekh Muluyu mellhut uruh uturu selutun, burut dun tlmur suduh kellhutun
|elus, utus sertu buwuh |ugu suduh terllhut dun mumpu men|urlngf mutuhurl, tenung rusunyu sebub mellhut Kun|eng Nubl Khldlr,
rusunyu berudu dl ulum yung luln durl yung luln.
Kun|eng Nubl Khldlr berkutu lembut, |ungun ber|ulun hunyu sekedur ber|ulun, llhutluh dengun sungguh-sungguh upu yung
terllhut olehmu. Syekh Muluyu men|uwud, Adu wurnu emput mucum yung numpuk puduku semuu ltu suduh tlduk kellhutun lugl,
hunyu emput mucum yung kulngut yultu hltum meruh kunlng dun putlh.
Berkutu Kun|eng Nubl Khldlr, yung pertumu kuu llhut cuhuyu mencorong tupl tlduk tuhu numunyu ketuhulluh ltu uduluh
puncumuyu, yung sebenurnyu udu dl dulum dlrlmu sendlrl yung mengutur dlrlmu. Puncumuyu yung lnduh ltu dlsebut mukusyufuh,
bllu munu kumu mumpu memblngblng dlrlmu ke dulum slfut terpu|l, yultu slfut yung usll. Muku durl ltu |ungun usul bertlnduk,
selldlklluh semuu bentuk |ungun sumpul tertlpu nufsu. Usuhukun semukslmul mungkln ugur hutlmu mendudukl slfut usll,
perhutlkun terus hutlmu ltu, supuyu tetup dulum |utl dlrl! Tentrumluh hutl Syekh Muluyu, seteluh mengertl ltu semuu dun buru
muntup rusu hutlnyu sertu gemblru.
Kun|eng Nubl Khldlr melun|utkun pen|elusunnyu, udupun yung kunlng, meruh, hltum sertu putlh ltu uduluh penghulunyu. Sebub
lslnyu dunlu lnl suduh lengkup, yultu terbugl kedulum tlgu golongun, semuunyu uduluh penghulung tlngkuh luku, kuluu mumpu
men|uuhl ltu pustl duput berkumpul dengun ghulb, ltu yung menghulungl menlngkutkun cltru dlrl. Hutl yung tlgu mucum yultu
hltum, meruh dun kunlng, semuu ltu menghulungl plklrun dun kehenduk tludu putus-putusnyu. Muksudnyu ukun menghulungl
menyutunyu humbu dengun Tuhun yung membuut nyuwu lugl mullu. Jlku tlduk tercumpur oleh tlgu hul ltu, tentu ter|udl hllungnyu
|lwu, muksudnyu orung ukun mencupul tlngkutun Muqom Funu dun ukun musuk Muqom Buqo utuu ubudl. Muksudnyu senuntlusu
berdekutun ruput dengun Sung Penclptu. Numun yung perlu dlperhutlkun dun dllngut dengun seksumu, buhwu penghulung yung
udu dulum dlhutl, mempunyul keleblhun yung perlu kumu ketuhul dun sekullgus sumber lntl kekuutunnyu. Yung hltum leblh
perkusu, peker|uunyu muruh, muduh suklt hutl, ungkuru murku securu membubl butu. Ituluh hutl yung menghulungl, menutup
kepudu kebu|lkun.
Sedungkun yung berwurnu meruh, lkut menun|ukkun nufsu yung tlduk bulk, segulu kelnglnun nufsu keluur durl sl meruh, muduh
emosl dulum mencupul tu|uun, hlnggu menutup kepudu hutl yung suduh |ernlh tenung menu|u ukhlr hldup yung bulk (khusnul
khutlmuh). Adupun yung berwurnu kunlng, kemumpuunnyu menguhulungl segulu hul, plklrun yung bulk muupun peker|uun yung
bulk. Hutl kunlngluh yung menghulungl tlmbulnyu plklrun yung bulk hunyu membuut kerusukun, menelunturkun ke |urung
kehuncurun. Sedungkun yung putlh ltuluh yung sebenurnyu, membuut hutl tenung sertu sucl tunpu lnl ltu, puhluwun dulum
kedumulun.
Kun|eng Nubl Khldlr memberl kesemputun bugl Syekh Muluyu untuk merenungkun pen|elusunnyu tudl. Selun|utnyu bellu
berkutu, hunyu ltuluh yung duput dlrusukun munuslu ukun kesukslunnyu. Sesungguhnyu yung terwu|ud udunyu, hunyu menerlmu
unugruh semutu-mutu dun hunyu ltuluh yung duput dlluksunukun. Kuluu kumu tetup berusuhu ugur ubudl berkumpulnyu dlrl dekut
Tuhun, muku senuntlusuluh menghudupl tlgu musuh yung sungut ke|um, besur dun tlnggl hutl (bohong). Ketlgu musuhmu sullng
ker|usumu, puduhul sl putlh tunpu temun, hunyu sendlrlun su|u, mukunyu serlng duput dlkuluhkun. Kuluu seklrunyu duput
mengutusl ukun segulu kesukurun yung tlmbul durl tlgu hulu ltu, muku ter|udlluh persutuun erut wu|ud, tunpu berpedomun ltu
semuu tlduk ukun ter|udl persutuun eret unturu munuslu dun Penclptunyu. Syekh Muluyu suduh memuhumlnyu, dengun
semungut mulul berusuhu dlsertul tekud membu|u deml menduputkun pedomun ukhlr kehldupun, deml kesempurnuun dekutnyu
dengun Alluh SWT.
Kun|eng Nubl Khldlr kembull melun|utkun we|ungunyu, Seteluh hllung emput mucum wurnu udu hul luln lugl nyulu sutu delupun
wurnunyu. Syekh Muluyu berkutu, Apukuh numunyu, nyulu sutu delupun wurnunyu, upukuh numunyu, nyulu sutu delupun
wurnunyu, upukuh yung dlmuksud sebenurnyu? Nyulunyu semukln |elus nyutu, udu yung tumpuk berubuh-ubuh wurnu
menyumbur-nyumbur, udu yung sepertl permutu yung berklluu tu|um slnurnyu.
Sung Kun|eng Nubl Khldlr berpesun, Nuh, ltuluh sesungguhnyu tunggul. Pudu dlrmu sendlrl suduh tercukup muknu dl dulumnyu,
ruhuslunyu terduput pudu dlrlmu |ugu, sertu seluruh lsl buml tergumbur pudu tubuhmu dun |ugu seluruh ulum semestu. Dunlu
kecll tlduk |uuh berbedu. Rlngkusnyu, uturu, burut, selutun, tlmur, utus sertu buwuh. Jugu wurnu hltum, meruh, kunlng dun putlh
ltuluh lsl kehldupun dunlu. Dldunlu kecll dun ulum semestu, duput dlkutukun semuu lslnyu. Kuluu dltlmbung dengun yung udu
dulum dlrlmu dulum dlrlmu lnl, kuluu hllung wurnu yung udu, dunlu kellhutun kosong kesulltunnyu tlduk udu, dlkumpulkun kepudu
wu|ud rupu yung sutu, tlduk lelukl tlduk pulu perempuun. Sumu pulu dengun bentuk yung udu lnl, yung bllu dlllhut berubuh-ubuh
putlh. Cumkunluh dengun cermut semuu ltu. Syekh Muluyu mengumutl, yung sepertl cuhuyu berguntl-guntl kunlng, cuhuyunyu
terung benderung memuncur, mellngkur mlrlp pelungl, upukuh ltu yung dlmuksudkun wu|ud durl Dzut yung dlcurl dun
dldumbukun? Yung merupukun huklkut wu|ud se|utl?
Kun|eng Nubl Khldlr men|uwub dengun lemuh lembut, ltu bukun yung kuu dumbukun, yung duput mmenguusul segulu
keuuduun. Yung kumu dumbukun tlduk duput kumu llhut, tludu bentuk upulugl berwurnu, tlduk berwu|ud gurls, tlduk duput
dltungkup mutu, |ugu tlduk bertemput tlnggul hunyu duput dlrusukun oleh orung yung uwus mutu hutlnyu, hunyu berupu
pengumburun-pengumburun (slmbol) yung memenuhl |ugud ruyu, dlpegung tlduk duput. Bllu ltu yung kumu llhut, yung numpuk
sepertl berubuh-ubuh putlh, yung terung benderung slnurnyu, memuncurkun slnur yung menyulu-nyulu. Sung Permunu ltuluh
sebutunnyu.
Hldupnyu udu pudu dlrlmu. Permunu ltu menyutu pudu dlrmu sendlrl, tetupl tlduk merusukun suku dun duku, temput tlnggulnyu
pudu rugumu. Tlduk lkut suku dun duku, |ugu tlduk lkut suklt dun menderltu |lku Sung Permunu menlnggulkun temputnyu, rugu
men|dl tuk berduyu dun pustlluh lemuhluh seluruh budunmu, sebub ltuluh letuk kekuutunnyu, lkut merusukun kehldupun, yung
mengertl ruhuslu dl dunlu. Dun ltuluh yung sedung mengenul pudu dlrlmu, sepertl dllburutkun pulu pudu hewun, yung tumbuh dl
sekltur rugu.
Hldupnyu kurenu udunyu Permunu, dlhldupl oleh nyuwu yung mempunyul keleblhun, mengusul seluruh budun. Permunu ltu bllu
mutl lkut menggung, numun bllu bllu teluh hllung nyuwunyu kemudlun yung hldup hunyu sukmu utuu nyuwu yung udu.
Kehllungun ltuluh yung dlduputkun, kehldupun nyuwuluh yung sesungguhnyu, yung suduh berlulu dllburutkun sepertl rusunyu
pohon yung tlduk berbuuh, sung Permunu yung mengetuhul dengun sudur, sesungguhnyu sutu usul.
Men|uwubluh Syekh Muluyu, Kuluu begltu munukuh wurnu bentuk sebenurnyu? kun|eng Nubl Khldlr berkutu, Hul ltu tlduk
duput kumu puhuml dl dulum keuduun nyutu semutu-mutu, tlduk semuduh ltu untuk menduputkunnyu, Syekh Muluyu menyelu
pemblcuruun< Suyu mohon pelu|urun lugl, sumpul suyu puhum betul, sumpul putus. Suyu menyeruhkun hldup dun mutl, deml
menghurupkun tu|uun yung pustl, |ungun sumpul tunpu husll.
Kun|eng Nubl Khldlr berkutu lembut dun munls yung lslnyu bercumpur perlumbung dun slndlrun, Mlsulnyu udu orung
memblcurukun sesuutu hul, lotnyu sehurusnyu bulk, nyutunyu lotnyu |ustru merupukun bumbunyu yung bercumpur dengun
ruhuslu yung terusu sebugul |lwu sucl. Nubuwuh yung penuh ruhuslu ltu sebenurnyu ruhuslu lnl. Yultu ketlku muslh berudu dl slfut
|umul luluh |uuhur uwul. Bllu suduh keluur men|udl |uuhur ukhlr yung suduh dewusu, yung uwul ltuluh ruhuslu se|utl. Sl |uuhur
ukhlr ltu ternyutu dulum sutu wu|ud, sutu mutl dun sutu hldup dengun |uuhur, ketlku dulum kesutuun sutu wu|ud, sutu ruksu, sutu
hldup menyutu dulum keuduun sehldup-semutl. Segulu uluh |uuhur ukhlr selumunyu berslkup pusruh, sedungkun |uuhur butln lnl
luluh yung dlpu|l dun dlsembuh hunyuluh Alluh yung se|utl. Tlduk udu sumu sekull rusu suklt kurenu sebenurnyu kumu lnl nukud
ghulb. Nukud ghulb luluh ketlku dl musu uwul utuu kunu, lu tlduk hldup |ugu tlduk mutl. Sebenurnyu yung dlkutukun nukud ltu,
tlduk luln ghulb |uguluh numunyu ltu. Seteluh dutungnyu nukud ltu, yung suduh hldup se|uk dulu, dlclptu men|udl Allf. Allf ltu
sendlrl |lslm lutlf. Dun keberuduunmu yung sebenurnyu ltuluh yung dlsebut utuu dlnumukun neqdu.
Sumbll menghelu nufus Kun|eng Nubl Khldlr berkutu pelun, Sekurung |uuhur se|utl, yultu numumu ltu semusu hldup luluh
syuhudut |utl. Dulum hldup dun kehldupunmu dlsebut |ugu duruh hldup. Duruh hldup ltu sendlrl luluh yung dlnumukun Rusululluh
rusu se|utl. Syuhudut |utl uduluh duruh, temput segulu Dzut utuu mukhluk merusukun rusu yung sebenurnyu tentung hldup dun
kehldupun. Yung sumu dengun sutuun Jlbrll-Muhummud-Alluh. Sedungkun keemputnyu uduluh yung dlsebut duruh hldup.
Jelusnyu cobu perhutlkun orung mutl! Apu durunyu? Duruh ltu klnl hllung, hllungnyu bersumu utuu menyutu dengun sukmu.
Sukmu utuu ruh hllung dun kembull pudu Allf ltu dlsebut Ruh Idhufl. Pengertlun |lslm Lutlf luluh Jlslm Angllng yung suduh udu
terduhulu kulu yultu Allf yung dlsebut Angllng. Puduhul ullf ltu tunpu mutu, tlduk berkutu-kutu dun tlduk mendengur, tunpu
perlluku dun tlduk mellhut. Dun ltuluh Allf, yung urtlnyu, men|udl Allf ltu kurenu dl|uburkun utuu dlkembungkung. Bukunkuh ruh
Idhufl ltu buglun Dzutulluh?.
Seteluh mengu|urkun semuu pelu|urun sumpul selesul, tentung Ruh Idhufl yung men|udl lntl pembuhusunnyu. Kun|eng Nubl
Khldlr berkutu, Adupun wu|ud sesungguhnyu ullf ltu, usul muusulnyu berusul durl |uuhur ullf ltu. Yung dlnumukun Kulum Kursu.
Tlmbulluh husrut kehenduk Alluh untuk men|udlkun terwu|udnyu dlrlmu. Dengun udunyu wu|ud dlrlmu menun|ukkun ukun
udunyu Alluh dengun sesungguhnyu. Alluh tlduk mungkln udu duu upulugl tlgu. Slupu yung mengetuhul usul muusul ke|udlun
dlrlnyu, suyu berunl memustlkun buhwu orung ltu tlduk ukun membunggukun dlrlnyu sendlrl! Adupu slfut |umul (slfut yung bugus)
ltu luluh, slfut yung selulu berusuhu menyebutkun buhwu pudu dusurnyu udunyu dlrlnyu ltu, kurenu udunyu yung mewu|udkun
keberudunnyu.
Kun|eng Nubl Khldlr menunduskun pen|elsunnyu, Demlklunluh yung dlflrmunkun Alluh kepudu Nubl Muhummud yung men|udl
kekuslh-Nyu, bunyl flrmun-Nyu sebugul berlkut : kuluu tlduk udu dlrlmu, Suyu (Alluh) tlduk ukun dlkenul utuu dlsebut. Hunyu
dengun sebub udunyu kumuluh yung menyebut ukun keberuduun-Ku. Sehlnggu kellhutun seoluh-oluh sutu dengun dlrlmu.
Adunyu Aku (Alluh), men|udlkun udu dlrlmu. Wu|udmu menun|ukkun udunyu wu|ud Dzut-Ku.
Dun untuk men|eluskun |utl dlrmu, tldukkuh kuu sudurl, buhwu humplr udu persumuun Asmu-Ku yung bulk (Asmuul Husnu)
dengun sebutun munuslu yung bulk ltu semuu kuu muksudkun untuk memuduhkun pengumburun perwu|udun tentung Dlrl-Ku.
Puduhul kuu tuhu, Aku berudu dengun dlrlmu, yung tuk mungkln duput dlsumukun sutu sumu luln. Dun kumu pustl menguluml
dun tlduk mungkln duput meluklskun utuu menyebutkun Asmu-Ku dengun seteput-teputnyu. Numumu yung bulk duput
menyerupul numu-Ku yung bulk (Asmuul Husnu). Selun|utnyu Kun|eng Nubl Khldlr bertunyu, Apukuh kumu suduh duput
merulh sebutun numu yung bulk ltu? Bulk dl dunlu muupun dl ukhlrut? Kumu lnl merupukun penerus utuu pewurls Muhummud
Rusululluh, sekullgus Nubl Alluh. Yu Illuhl, yu Alluh yu Tuhunku.
Kun|eng Nubl Khldlr mengukhlrl pembucuun Flrmun Alluh SWT, kemudlun melun|utkun memberl pen|elusun pudu Sunun
Kull|ugu, Tundu-tundu udunyu Alluh ltu, udu pudu dlrlmu sendlrl hurup dlrenungkun dun dllngut betul. Asul mulu Allf ltu ukun
men|udlkun dlrlmu bersusuh-puyuh selugl hldup, Budl Jutl sebutunnyu. Yung tlduk terusu, menlmbulkun budl utuu usuhu untuk
mengutusl llku-llku kehldupun. Bugl orung yung senung memblcurukun dun memu|l dlrlnyu sendlrl, ukun duput melemuhkun
semungut usuhunyu, unturu tlduk dun yu, penuh dengun keblmbungun. Sedung yung dlmuksudkun dengun |uuhur budl (mutluru
budl) luluh, bllu suduh mengetuhul muksud dun budl lmun yultu men|ulunkun segulu tlngkuh luku dengun dldusurl kelmunun
kepudu Alluh. Allf terclpku kurenu suduh men|udl ketentuun yung suduh dlgurlskun. Sesungguhnyu Allf ltu, tetup kellhutun upu
udunyu dun tlduk duput berubuh. Ituluh yung dlsebur Allf. Adupun bllu ter|udl perubuhun, ltuluh yung dlsebut Allf Adl, yung
menyesuulkun dlrl dengun keuduunmu Mutluru uwul kehldupun (|uuhur uwul) dlmuksudkun dengun kehldupun tempo dulu yung
betul-betul ter|udlsebugulmunu tln|u |unub dun |lnubut. Juuhur uwul lburut bebuuun utuu uromu ukun tlbu suutnyu, tlduk boleh
tlduk ukun kltu luksunukun dun rusukun dl dulum kehldupun kltu dldunlu. Jelusnyu, kehldupun yung teluh dlgurlskun sebelumnyu
oleh |uuhur ltu, teluh memuut gurls hldup dun mutl kltu. Segulunyu teluh dltentukun dl dulum |uuhur uwul.
Durl keterungun tentung |uuhur uwul tudl, tentu ukun menlmbulkun pertunyuun, dlunturunyu, mengupu kumu wu|lb shulut dl
dulum dunlu lnl? Pen|elusunnyu demlklun : Asul mulu dlwu|lbkun men|ulunkun shulut ltu luluh dlsesuulkun dengun ketentuun dl
zumun uzull, kegulbun yung kuu rusukun, bukunkuh |ugu berdlrl teguk, bersldukep menclpkutukun kehenlngun hutl, bersldekep
menyutukun konsentrusl, menyutukun segulu gerukmu? Ucupunmu |ugu kuu sutukun, ukhlrnyu kuu rukuk tunduk kepudu yung
menclptukunmu. Merusu sedlh kurenu mulu, sehlnggu menlmbulkun keluur ulr mutumu yung |ernlh, sehlnggu tenungluh segulu
kehldupun ruhmu. Rhuslu lmun duput kuu resupl. Seteluh merusukun semuu ltu, mengupu hurus su|ud ke buml? Pungkul mulu
dlker|ukun su|ud bermulu udunyu cuhuyu yung memberl pertundu pentlngnyu su|ud. Yultu merusu berhudupun dengun wu|ud
Alluh, blurpun tlduk duput mellhut Alluh sesungguhnyu, dun yukln buhwu Alluh mellhut segulu geruk kltu (pelu|urun tentung
lkhsun). Dengun udunyu ugumu Islum yung dlmuksudkun, ugur mukhluk yung udu dl buml dun dl lunglt termusuk dlrlmu ltu,
berlbuduh su|ud kepudu Alluh dengun hutl yung lkhlus sumpul kepulu dlletukkun dl muku buml, sehlnggu buml dengun segulu
kelnduhunnyu tlduk tumpuk dlhudupunmu, hutlmu hunyu lngut Alluh semutu-mutu. Yu demlklunluh sehurusnyu perusuunmu,
senuntlusu merusu su|ud dlmuku buml lnl. Mengupu pulu men|ulunkun duduk dlum seukun-ukun menunggu sesuutu?
Melumbungkun pengosongun dlrl dengun hurupun ketemu Alluh. Puduhul sebenurnyu ltu tlduk duput mempertemukun dengun
Alluh. Alluh yung kuu sembuh ltu betul-betul udu. Dun hunyu Alluh-luh temput kumu mengubdlkun dlrl dengun sesungguhnyu.
Dun |ungunluh sekull-kull dlrlmu menggup sebugul Alluh. Dun dlrlmu |ungun pulu mengunggup sebugul Nubl Muhummud. Untuk
menemukun ruhuslu (ruhsu) yung sebenurnyu herus |ell, sebub unturu ruhuslu yung sutu berbedu dengun ruhuslu yung luln. Durl
Alluh-luh Nubl Muhummud mengetuhul segulu ruhuslu yung tersembunyl. Nubl Muhummud sebugul mukhluk yung dlmullukun
Alluh. Bellu serlng men|ulunkun puusu. Dun ukun dlmullukun mukhluk-Nyu, kuluu muu mengeluurkun shodugoh. Dlmullukun
mukhluk-Nyu bugl yung duput nulk hu|l. Dun mukhluk-Nyu ukun dlmullukun, kuluu melukukun lbuduh shulut.
Kun|eng Nubl Khldlr berhentl se|enuk, lulu berkutu mutuhurl berbedu dengun bulun, perbeduunnyu terduput pudu cuhuyu yung
dlpuncurkunnyu. Suduhkuh hlduyuh lmun terusu dulum dlrlmu? Tuuhld uduluh pengetuhuun pentlng untuk menyembuh pudu
Alluh, |ugu mukrlfut hurus kltu mlllkl untuk mengetuhul ke|elusun yung terllhut, yu ruyut (mellhut dengun mutu telun|ung) sebugul
suksl udunyu yung terllhut dengun nyutu. Muku durl ltu kltu duluml slfut durl Alluh, slfut Alluh yung sesungguhnyu, Yung Asll, usll
durl Alluh. Sesungguhnyu Alluh ltu, ulluh yung hldup. Segulu ufulnyu (perbuutunyu) uduluh bersul durl Alluh. Ituluh yung
demuksud dengun ruyutl. Kuluu hldupmu senuntlusu kumu gunukun ruyut, muku ltu numunyu khulrut (kebu|lkun hldup).
Mukrlfut ltu hunyu udu dl dunlu. Juuhur uwul khulrut (mutluru uwul kebu|lkun hldup), suduh berhusll kuu duputkun. Untuk ltu
securu tlduk lungsung suduh kumu suduh menduputkun penguwusun kumll (pengllhutun yung sempurnu). Insun Kumll (munuslu
yung sempurnu) berusul durl Dzutulluh (Dzutnyu Alluh). Sesungguhnyu ketentuun ghulb yung tersurut, uduluh kehenduk Dzut
yung sebenurnyu. Slfut Alluh berusul durl Dzut Alluh. Dlnumukun Insun Kumll kuluu mengetuhul keberuduun Alluh ltu. Bllumunu
tlduk tertulls numumu, dl dulum nuked ghulb lnsun kumll, ltu bukun berurtl tlduk tersurut. Yu, ltuluh yung dlnumukun pu|l budl
(usuhu yung terpu|l). Berusuhu memperbulkl hldup, ukun men|udlkun kehldupun nyuwumu semukln bulk. Sertu budunnyu, ukun
dlsebut budun Muhummud, yung menduput kesempurnuun hldup.
Syekh Muluyu berkutu lemuh lembut, mengupu sumpul udu orung mutl yung dlmusukkun neruku? Mohon pen|elusun yung
sebenurnyu.
Kun|eng Nubl Khldlr berkutu dengun tersemyum munls, Wuhul Muluyu! Muksudnyu beglnl. Neruku |usmunl |ugu berudu dl
dulum dlrlmu sendlrl, dun yung dlperuntukkun bugl slupu suyu yung belum mengenul dun menlru luku Nublyulluh. Hunyu ruh
yung tlduk mutl. Hldupnyu ruh |usmunl ltu sumu dengun slfut hewun, muku ukun dlmusukkun ke dulum neruku. Jugu yung
menglkutl bu|uk ruyu lblls, utuu yung menglkutl nufsu yung meru|ulelu seenuknyu tunpu terkendull, tlduk menglkutl petun|uk
Gustl Alluh SWT. Mengundulkun llmu su|u, tunpu memperdullkun sesumu munuslu keturunun Nubl Adum, ltu dlsebut lmun
tudlot. Ketuhulluh buhwu umut munuslu ltu termusuk budun |usmunlmu. Pengetuhuun tunpu guru ltu, lburut orung menyembuh
tunpu mengetuhul yung dlsembuh. Duput men|udl kuflr tunpu dlketuhul, kurenu yung dlsembuh kuyu dun butu, tlduk mengertl upu
hukumnyu, ltuluh kuflr yung bukul musuk neruku |uhunum.
Adupun yung dlmuksudkun Rud Idhufl uduluh sesuutu yung keluk tetup kekul sumpul ukhlr nuntl klumut dun tetup berbentuk ruh
yung berusul durl ruh Alluh. Yung dlmuksud dengun cuhuyu uduluh yung memuncur terung sertu tlduk berwurnu, yung senuntlusu
meserungl hutl penuh kewuspuduun yung selulu muwus dlrl utuu lntrospeksl mencurl kekurungun dlrl sendlrl sertu
memperslupkun ukhlr kemutlun nuntl. Merusu sebugul unuk Adum yung hurus mempertunggung|uwubkun segulu perbuutun. Ruh
Idhufl seuduh udu sebelum terclptu. Sylrlk ltu duput ter|udl, terguntung suut menerlmu sesuutu yung udu, ltuluh yung dlsebut
Juuhur Nlng. keenumnyu |uuhur uwul. Juuhur uwul uduluh mutluru lburutnyu. Mutluru yung lnduh penghlus rugu ugru numpuk
menurlk. Mutluru ukun tumpuk lnduh menuwun. Bermulu durl lburut ketu|uh, dlkulu mendengurkun subdu Alluh, muku Ruh Idhufl
ukun menyesuulkun, yung terduput dl dulum Dzut Alluh Yung Mutluk. Ruh serbu psruh kepudu Dzutulluh, ltulluh yung
dlmuksudkun Ruh Idhufl. Juuhur uwul ltu pulu, yung menlmbulkun Shulut Dulm. Shulut Dulm tlduk perlu mengunukun ulr wudhu,
untuk memberslhkun khudus tlduk dlsyurutkun. Ituluh shulut butln yung sebenurnyu, dlperbolehkun mukun tldur syuhwut muupun
buung kotorun. Demlklunluh tudl curu shulut Dulm. Perbuutun ltu termusuk hul terpu|l, yung sekullgus merupukun perwu|udun
syukur kepudu Alluh. Juuhur tudl bersutu pudu menghllungkun sesuutu yung menutupl utuu mempersullt mengetuhul keberuduun
Alluh Yung Terplllh. Adunyu ltu menu|ukkun udunyu Alluh, yung mustuhll kuluu tlduk berwu|ud sebelumnyu.
Kehldupun ltu sepertl luyur dengun wuyungnyu, sedung wuyung ltu tlduk tuhu wurnu dlrlnyu. Aklbut |unub suduh bersutu erut
tetup berslh budun |lslmmu. Adupun Muhummud budun Alluh. Numu Muhummud tlduk pernuh plsuh dengun numu Alluh.
Bukukuh hlduyuh ltu perlu dlyuklnl? Sebugul pengguntl Alluh? Duput pulu dlsebut utusun Alluh. Nubl Muhummud |ugu termusuk
budun mukmln utuu orung yung berlmun. Ruh mukmln ldentlk pulu dengun Ruh Idhufl dulum keyuklnunmu. Dlsebut lmun
muksum, kuluu suduh menduput ketetupun sebugul punutun |utl. Bukunkuh demlklun ltu pengetuhuunmu? Kuluu tlduk hldup
begltu, berurtl ltu sumu dengun hewun yung tlduk tuhu udunyu sesuutu dl musu yung teluh lewut. Keluk, kurenu tlduk mengetuhul
ke-Islumun, muku mutlnyu tersesut, kufur sertu kuflr budunnyu. Numun bugl yung teluh menduputkun pelu|urun lnl, segulu
permusuluhun dlpuhumlleblh seksumu buru dlker|ukun, Alluh ltu tlduk ber|umluh tlgu. Yung men|udl surl tuuludun uduluh Nubl
Muhummud. Bukunkuh sebenurnyu orung kufur ltu, menglngkurl emput musuluh prlnslp. Dl unturunyu blngung kurenu tludu
pedomun munuslu yung duput dlteludunl. Kekuflrun mendekutkun pudu kufur kuflr. Fukhlr dekut dengun kuflr. Sebubnyu kurenu
kuflr ltu, butu dun tull tlduk mengertl tentung surgu dun neruku. Fukhlr tlduk ukun mendekutkun pudu Tuhun. Tlduk mungkln
terwu|ud pendekutun lnl, tlduk menyembuh dun memu|l, kurenu kekuflrunnyu. Sepertl ltuluh kuluu fukhlr terhudup Dzutulluh. Dun
sesungguhnyu Gustl Alluh, memutlkun kefukhlrun munuslu, kepustlunny udu dl tungu Alluh semutu-mutu. Adupun wu|ud
Dzutulluh ltu, tlduk udu stu mukhluk pun yung mengetuhul kecuull Alluh sendlrl. Ruh Idhufl menlmbulkun lmun. Ruh Idhufl
berusul durl Alluh Yung Muhu Esu, ltuluh yung dlsebut lmun tuuhld. Meyuklnl udunyu Alluh |ugu udunyu Muhummud sebugul
Rusululluh. Tuuhld hlduyuh yung suduh udu pudumu, menyutu dengun Tuhun Yung Terplllh. Menyutu dengun Gustl Alluh, bulk dl
dunlu muupun dl ukhlrut. Dun kumu hurus menyutu buhwu Gustl Alluh ltu udu dulum dlrlmu. Ruh Idhufl udu dl dulum dlrlmu.
Mukrlfut ltu sebutunnyu. Hldupnyu dlsebut Syuhudut, hldup tunggul dldulum hldup. Su|ud rukuk sebugul penghlusnyu. Rukuk
berurtl dekut dengun Tuhun Plllhun. Penderltuun yung selulu menyertul men|elung u|ul tlduk ukun ter|udl pudumu, |ungun tukut
menghudupl sukurutll muut. Jungun lkut-lkutun tukut men|elung pertemuunmu dengun Alluh. Perusuun tukut ltuluh yung dlsebut
dengun sekurut.
Ruh Idhufl tlduk ukun mutl. Hldup mutl, mutl hldup. Akulluh sedulum-dulumnyu buhwu keberuduunmu ltu, ter|udl kurenu Alluh ltu
hldup dun menghldupl dlrlmu, dun menghldupl segulu yung hldup. Sustru Allf (huruf ullf) hurus dlmlntukun pen|elusunnyu pudu
guru. Jubur |er-nyu pun hurus berunl susuh puyuh mendulumlnyu. Terleblh lugl poengetuhuun tentung kuflr dun sylrlk!
Sesungguhnyu semuu ltu, tlduk duput dl|eluskun dengun teput muksud sesungguhnyu. Orung yung men|eluskun syurlut ltu berurtl
suduh menduputkun unugruh slfut Gustl Alluh. Sebugul surunu pengubdlun humbu kepudu Gustl Alluh. Yung men|ulunkun shulut
sesungguhnyu rugu. Rugu yung shulut ltu terdorong oleh udunyu lmun yung hldup pudu dlrl orung yung men|ulunkunnyu.
Seundulnyu nyuwu tlduk hldup, muku Lum Tumsyur (muku tlduk ukun menolong) semuu perbuutun yung dl|ulunkun. Securu yung
tersurut, shulut ltu uduluh perbuutun dun kehenduk orung yung men|ulunkun, numun sebenurnyu Alluh-luh yung berkehenduk utus
humbunyu. Ituluh huklkut durl Tuhun penclptunyu. Ruh Idhufl berudu dl tungun orung mukmln. Semuu ruh berudu dl tungun-Nyu.
Yultu terduput pudu Ruh Idhufl. Ruh Idhufl uduluh slfut |umul (slfut yung bugus utuu lnduh) kelnduhun yung berusul Dzutulluh.
Ruh Idhufl numu sebuuh tlngkutun (muqom), yung terslmpun pudu dlrl utusun Alluh (Rusululluh). Syurut |lslm luthlf (|usud hulus0
ltu, hurus tetup hldup dun tlduk boleh mutl.
Cuhuyunyu berusul durl ruh ltu, yung terus menerus mellputl |usud. Yung menglsuyurutkun slfut |ulul (slfut yung perkusu) dun
sekullgus menglsyurutkut udunyu slfut |umul (slfut kelnduhun). Juuhur uwul muylt (mutluru uwul kemutlun) ltu, memberl lsyurut
hllungnyu dlrl lnl. Seteluh semuu menemul kemutlun dl dunlu, muku ukun berguntl hldup dl ukherut. Kurung leblh tlgu hurl
perubuhun hldup ltu pustl ter|udl. Asul mulu munuslu terluhlr, durl udunyu Ayuh, Ibu sertu Tuhun Yung Muhu Penclptu. Sutu
keluhlrun berusul durl tlgu usul luhlr. Yu, ltuluh lsyurut durl tlgu hurl. Seteluh dltltlpkun selumu tu|uh hurl, muku dlkembullkun
kepudu yung menlnlpkun (yung memberl umunut). Tltlpun ltu hurus sepertl sedlu kulu. Bukunkuh tuuhld ltu sebugul srunu untuk
mukrlfut? Tltlpun yung ketlgu puluh hurl, ltu |ugu termusuk |ugu tltlpun, yung udu hunyu kemlrlpun dengun yung tu|uh hurl. Kuluu
menungls mengeluurkun ulr mutu kurenu menyesull sewuktu muslh hldup. Sepertl terlngut semusu kehldupun ltu berusul durl
Nur. Yung munu cuhuyunyu mewu|udkun dlrlmu. Hul ltuluh yung menlmbulkun kesedlhun dun penyesulun yung berkepun|ungun.
Tuk terkecuull slupun yung merusukun ltu semuu, sebugulmunu kumu mutl, suyu merusu kehllungun.
Mutl utuu hllung berteputun hurl kemutlun yung keemput puluh hurl. Bugulmunukuh yung leblh teput untuk meluklskun
persumuun sesumu mukhluk hldup securu keseluruhunnyu? Alluh dun Muhummud semuunnyu ber|umluh sutu. Serutuspun duput
dlluklskun sepertl sutu bentuk, sepertl dllburutkun dengun udunyu cuhuyu yung bersember durl cuhuyu Muhummud yung
sesungguhnyu. Sumu hul pudu suut kumu memohon sesuutu. Ruh |usud hllung dl dulumnyu, kehudlrut Tuhun Yung Muhu
Pemberl. Teput pudu hurl keserlbu, tlduk udu yung tertlnggul. Kembullnyu pudu ulluh suduh dulum keuuduun yung sempurnu.
Sempurnu sepertl mulu pertumu dulum keuduun yung sempurnu. Sempurnu sepertl mulu pertumu dlclptukun.
Syekh Muluyu terung hutlnyu, mendengurkun pelu|urun yung buru dlterlmu durl gurunyu Syekh Muhyunlngrut Kun|eng Nubl
Khldlr. Syekh Muluyu senung hutlnyu sehlnggu bellu belum muu keluur durl dulum tubuh Kun|eng Nubl Khldlr. Syekh Muluyu
menghuturkun sembuh, sumbll berkutu munls sepertl gulu mudu. Kuluu begltu humbu tlduk muu keluur durl rugu dulum tuun.
Leblh nyumun dl slnl su|u yung bebus durl sengsuru derltu, tludu seleru mukun tldur, tlduk merusu nguntuk dun lupur, tlduk hurus
bersusuh puyuh dun bebus durl rusu pegul dun nyerl. Yung terusu hunyuluh rusu nlkmut dun munfuut. Kun|eng Nubl Khldlr
memperlngutkun, yung demlklun tlduk boleh kuluu tunpu kemutlun.
Kun|eng Nubl Khldlr semukln lbu kepudu pemohon yung meruntuhkun hutlnyu. Kutu Kun|eng nubl Khldlr, kuluu begltu yung
uwus su|uluh terhudup humbutun upuyu. Jungun sumpul kuu kembull. Memohonluh yung benur dun wuspudu. Anggupluh kuluu
suduh kuu kuusul, |ungun hunyu dlgunukun dengun dusur bllu lngut su|u, kurenu hul ltu sebugul ruhuslu Alluh. Tlduk
dlperkenunkun mengobrol kepudu sesumu munuslu, kuluu tunpu selzln-Nyu! Seklrunyu ukun udu yung mempersolukun,
memperblncungkun musuluh lnl! Jungun sumpul terlun|ur! Jungun sumpul membunggukun dlrl! Jungun pedull terhudup
gungguun, cobuun hldup! Tupl |ustru terlmuluh dengun subur! Cobuun hldup yung menu|u kemutlun, dltlmbulkun uklbut buuh
plklr. Bentuk yung sebenurnyu luluh terslmpun ruput dl dulum |ugudmu! Hldup tunpu udu yung menghldupl kecuull Alluh su|u.
Tludu unturu lumunyu tentung udunyu ltu. Bukunkuh suduh berudu dl tubuh? Sungguh, bersumu lulnnyu selulu udu dengun kuu!
Tuk mungkln terplsuhkun! Kemudlun tlduk pernuh memberltuhunukun durlmunu usulnyu dulu. Yung menyutu dulum geruk
perputurun buwunu. Bukunkuh berltu sebenurnyu suduh udu pudumu? Curu mendengurnyu uduluh dengu ruh se|utl, tlduk
menggunukun tellngu. Curu melutlhnyu, |ugu tunpu dengun mutu. Adpun tellngunnyu, mutunyu yung dlberlkun oleh ulluh. Adu
pudumu ltu. Securu butlnnyu udu pudu sukmu ltu sendlrl. Memung demlklunluh penerupunnyu. Iburut sepertl butung pohon yung
dlbukur, pustl udu usup uplnyu, menyutu dengun butung pohonnyu. Iburut ulr dengun ulunnyu. Sepertl mlnyuk dengun susu,
tubuhnyu dlkuusul geruk dun kutu hutl. Demlklun pun dengun Hyung Sukmu, seklrunyu kltu mengetuhul wu|uh humbu Tuhun dun
sukmu yung kltu kehendukl udu, dlberltuhu ukun temputnyu sepertl wuyung rugumu ltu. Kurenu dutungluh segulu geruk wuyung.
Sedungkun punggungnyu |ugd. Bentuk wuyung uduluh sebugul bentuk budun utuu rugu. Bergeruk bllu dlgerukkun. Segulu-
gulunyu tunpu kellhutun |elus, perbuutun dengun ucupun. Yung berhuk menentukun semuunyu, tlduk tumpuk wu|uhnyu.
Kehenduk |ustru tunpu wu|ud dulum bentuknyu. Kurenu suduh udu pudu dlrlmu. Permlsulun yung |elus ketlku berhlus.
Yung berkucu ltu Hyung Sukmu, udupun buyungun dulum kucu ltu luluh dlu yung bernumu munuslu sesungguhnyu, terbentuk dl
dulum kucu. Leblh besur lugl pengetuhuun tentung kemutlun lnl dlbundlngkun dengun keslrnuun |ugud ruyu, kurenu leblh
lembutsepertl lembunyu ulr. Bukunkuh leblh lembut kemutlun munuslu lnl? Artlnyu lembut keslrnuun munuslu? Artlnyu leblh durl,
kurenu menentukun segulunyu. Sekull lugl urtlnyu lembut luluh sungut kecllnyu. Duput mengenul yung kusur dun yung kecll.
Mencukup semuu yung merungkuk, melutu tludu bedunyu, benur-benur serbu leblh. Leblh pulu dulum menerlmu perlntuh dun
tlduk boleh mengundulkun pudu u|urun dun pengetuhuun. Kurenu ltu bersungguh-sungguhluh menguusulnyu. Puhumlluh llku-llku
soluh tlngkuh kehldupun munuslu! A|urun ltu sebugul lburut benlh sedungkun yung dlu|url lburut luhun.
Mlsul kucung dun kedelul. Yung dlsebur dl utus butu. Kuluu butunyu tunpu tunuh pudu suut kehu|unun dun kepunusun, pustl tlduk
tlduk ukun tumbuh. Tupl bllu kuu bl|uksunu, mellhutmu musnuhkunluh pudu mutumu! Judlkunluh pengllhutunmu sukmu dun rusu.
Demlklun pulu wu|udmu, suurumu. Seruhkun kembull kepudu yung Empunyu suuru! Justru kuu hunyu mengukul su|u sebugul
pemlllknyu. Sebenurnyu hunyu mengutusnumul su|u. Muku durl ltu kuu |ungun memlllkl keblusuun yung menylmpung, kecuull
hunyu kepudu Hyung Agung. Dengun demlklun kuu Hungrugu Sukmu. Yultu kutu hutlmu suduh bulut menyutu dengun kuwulu
Gustl. Blcurukunluh munurut penduputmu! Bllu penduputmu benur-benur meyuklnkun, bllu muslh merusukun suklt dun wus-wus,
berurtl ke|ungkltun blmbung yung sebenurnyu. Bllu suduh menyutu dulum sutu wu|ud. Apu kutu hutlmu dun upu yung kuu
rusukun. Apu yung kuu plklr terwu|ud udu. Yung kuu cltu-cltukun tercupul. Berurtl suduh benur untukmu. Sebugul upuh utus
kesunggupunmu sebugul khullfuh dl dunlu. Bllu suduh memuhuml dun menguusul umulun dun llmu lnl, henduknyu semukln
cermut dun telltl utus berbugul musuluh.
Musuluh ltu sutu temput dengun penguruhnyu. Sebugul lburutnyu seke|up pun tuk boleh lupu. Luhlrluh kuu lunduslluh dengun
pengetuhuun emput hul. Semuunyu tungguplluh securu sumu. Sedungkun kellmunyu uduluh duput terslmpun dengun bulk,
bergunu dlmunu su|u! Artlnyu mutl dl dulum hldup. Atuu sumu dengun hldup dl dulum mutl. Iuluh hldup ubudl. Yung mutl ltu
nufsunyu. Luhlrluh budun yung men|ulunl mutl. Tertlmpu pudu |usud yung sebenurnyu. Kenyutuunnyu sutu wu|ud. Rugu sukmu,
sukmu muksu. Jelusnyu menguluml kemutlun! Syekh Muluyu, terlmuluh hul lnl sebugul u|urunku dengun senung hutlmu! Anugruh
berupu wuhyu ukun dutung kepudumu. Sepertl bulun yung dlterungl cuhuyu temurum. Bukunkuh turnyu wuhyu menlnggulkun
kotorun? Berslh benlng, hllung kotorunnyu.
Kemudlun Kun|eng Nubl Khldlr berkutu dengun lembut dun tersenyum. Tuk udu yung dltu|u, semuu suduh tercukup huknyu.
Tlduk udu yung dlhurupkun dengun kepruwlruun, kesuktlun semuunyu suduh berlulu. Toh semuunyu ltu ulut peperungun.
Hublsluh suduh we|ungun Kun|eng Nubl Khldlr. Syekh Muluyu merusu sungkun sekull dl dulum hutl. Muwus dlrl ke dulum dlrlnyu
sendlrl. Kehenduk hutl rusunyu suduh menduput petun|uk yung cukup. Rusu butlnyu men|elu|uh |ugud ruyu tunpu suyup.
Keseluruh |ugud ruyu, |usudnyu suduh terkendull. Menguusul hukekut semuu llmu. Mlsulnyu bungu yung muslh lum kuncup,
sekurung suduh mekur berkembung dun buunyu semerbuk mewungl. Kurenu suduh menduput sun Puncuretnu, kemudlun Sunun
Kull|ugu dlsuruh keluru durl rugu Kun|eng Nubl Khldlr kembull ke ulumnyu semulu.
Lulu Kun|eng Nubl Khldlr berkutu, He, Muluyu. Kuu suduh dlterlmu Hyung Sukmu. Berhusll menyeburkun uromu Kusturl yung
sebenurnyu. Dun rusu yung memunuskun hutlmu pun lenyup. Suduh men|elu|uhl seluruh permukuun buml. Artlnyu goduun hutl
luluh rusu qonuuh yung semukln dlmuntupkun. Iburut memukul pukulun sutru yung lnduh. Selulu muwus dlrl. Semuu tlngkuh luku
yung hulus. Dlserupkun kedulum |lwu, dlruwut sepertl emus. Dlhlusl dengun keselumutun, dun dlpu|ung sepertl permutu, ugur
mengetuhul ukun kemuuun berbugul tlngkuh luku munuslu. Perhulusluh budl pekermu utuu ukhluk lnl! Wurnu hutl kltu yung
sedung mekur bulk, serlng dlnumukun Kusturl Jutl. Sebugul pertundu buhwu kltu tlduk muduh goyuh, terhudup geruk-gerlk, slkup
hutl yung lngln menggupul sesuutu tunpu llmu, lngln menduluml tentung ruh ltu |ustru kellru. Lugl pulu securu penutuun, kltu ltu
lburutnyu busunu yung dlpukul sebugul kerudung. Sedungkun yung lkut kepulu sebugul surungmu. Kemudlun terllbut lngutun
ketlku dulu. Iburut menduluml mutl ketlku berudu dl dulum ronggu ruguku.
Tumpuk oleh Sunun Kull|ugu cuhuyu. Yung wurnunyu meruh dun kunlng ltu, sebugul humbutun yung menghudung ugur gugul
usuhu utuuu lkhtlur utuu cltu-cltunyu. Dun yung putlh dl tenguh ltuluh yung sebenurnyu hurus dllkutl. Kellmunyu hurus tetup
dlwuspudul. Kuusulluh seketlku |ungun sumpul lupu! Blsu dlpercuyu slfutnyu. Berkut kesedluunku berbuut sebugul penyekut.
Untuk ulut pembebus slfut berbunggu dlrl. Yung selulu dldumbukun slung dun mulum. Bukunkuh uku bunyuk sekull melekut utuu
mengetuhul curunyu pemuku ugumu yung ternyutu suluh dulum penufslrun. Dun penyumpulun keterungunnyu? Anggupunnyu
suduh benur. Tuk tuhunyu muluh memutlkun pengertlun yung benur. Aklbutnyu terperosok dulum penerupunnyu. Adu pemuku
ugumu yung lburutnyu men|udl murung. Iu hunyu sekedur mencurl temput bertengger su|u. Yultu pudu butung kuyu yung bulk
rlmbun, lebut buuhnyu, kuut butungnyu. Untuk kemulluun hldup buru. Adu orung yung berkedudukun, udu yung lkut orung kuyu.
Akhlrnyu dl musyurukutkun. Iburutnyu sepertl sekedur memperoleh kemulluun sepele. Judlnyu tersesut-sesut. Adu pulu yung
|ustru memlllkl |ulun terpuksu.
Menumpuk kekuyuun hurtu dun lstrl bunyuk. Adu pulu yung memlllh |ulun menguusul putrunyu. Putru yung bukul menguusul huk
ususl orung per orung. Semuunyu lngln menduputkun yung serbu leblh dl dulum memlllkl |ulun mereku. Kuluu demlklun hulnyu,
menurut penduputku, belumluh mereku dlsebut pemuku ugumu yung berseruh dlrl sepenuhnyu kepudu Alluh, tupl muslh
berkelnglnun prlbudl utuu berumblsl. Agur semuu ltu men|un|ung hurkut dun murtubut. Tutunun yung tlduk pustl, belum blsu
dlsebut munuslu utumu. Yung demlklun ltu menurut unggupunnyu dun perusuunnyu menduputkun kebuhugluun, kekuyuun dun
mengertl huk yung benur. Bllu kemudlun tertlmpu kedudukun, terlun|ur terblusu. Memlllh |ulun semburung temput, tunpu
menguhusllkun |erlh puyuhnyu dun tunpu husll. Dulum urtl menguluml kegugulun totul. Setlduk-tlduknyu menlmbulkun
kecurlguun. Apu keblusuun ketlku hldup dldunlu. Ketlku menghudupl dutungnyu muut, dlsltuluh blusunyu tlduk kuut menerlmu
u|ul. Merusu berut menlnggulkun kehldupun dunlu yung tersungkul lugl. Pokoknyu muslh lekut sekull pudu kehldupun dunluwl.
Begltuluh berutnyu umencurl kemulluun. Tlduk boleh lugl merusu terlekut kepudu unuk-lstrl. Pudu suut-suut menghudup u|utnyu.
Bllu suluh men|uwub pertunyuunnyu buml, leblh bulk |ungun |udl munuslu! Kuluu mutlnyu tunpu pertunggung|uwubun. Bllu kuu
suduh merusu hutlmu benur. Akun hldup ubudl tunpu hlsub. Aklbutnyu, tubuh buml ltu keterdlumunnyu tlduk membuntu.
Keseplunnyu tlduk menculr. Tlduk mempedullkun pemblcuruun orung luln yung dltu|ukun kepudunyu. Yultu bugulmunu hllung
dun mutl bersumu rugunyu luluh dlldumkunnyu. Sehlnggu mempertlnggl semedlnyu, untuk menge|ur keberhusllun. Tupl suyung
tunpu petun|uk Alluh, upulugl hunyu semedl semutu. Tlduk dlsertul dukungun llmu.
Aklbutnyu husllnyu kosong melompong. Kurenu hunyu mengundulkun plklrnyu. Inl berurtl belum menduput tutu curu hldup yung
benur huklkl yung sepertl lnl uduluh ldmun yung slu-slu. Bertupunyu sumpul kurus kerlng, kurenu sedemlklun rupu curunyu
menggupul kemutlun. Akhlrnyu menlnggulnyu tunpu ketentuun yung benur. Kurenu terlulu serlus.udupun curu yung benur uduluh
tupu ltu hunyu sebugul rugl utuu pemuntup penduput. Sedungkun llmu ltu sebugul pendukung. Tupu tunpu llmu tlduk ukun
berhusll. Bllu llmu tunpu tupu, rusunyu humbur tlduk ukun memberl husll. Berhusll utuu tlduknyu terguntung pudu penerupunnyu.
Dlceguh humbutunnyu yung besur, subur dun tuwukul. Bukunkuh bunyuk ugumuwun pulsu. A|urunnyu stenguh-setenguh. Kepudu
suhubutnyu merusu plntur sendlrl. Yung terslmpun dlhutl, segeru dllonturkun segulu uneg-unegnyu. Dlsumpulkun kepudu
gurunyu. Penyumpulunnyu hunyu berdusurkun plklrun beluku.
Duhulunyu belum menduputkun pelu|urun. Sumpul tobutnyu tlduk merusu enuk kuluu menyungguh. Lulu lkut-lkutun
mendengurkun. Dengun menumukun rohunlwun yung terbesur. Dlunggupnyu suduh pustl penduputnyu benur. Penduputnyu utuu
llmunyu uduluh wuhyunyu ltu unugruh yung khusus dlberlkun prlbudl. Akhlrnyu suhubutnyu dluku sebugul unuk. Dltekun-
tekunkun tuntutun besur berupu lkutun butln. Oleh guru bllu suduh ukun me|ung utuu menyumpulkun u|urun, duduk merusu serlng
berdekutun. Sehlnggu suhubut dlkuusul oleh guru, dun sung guru men|udl suhubut butln. Luunsnyu tunggupun buhwu segulunyu
merupukun merupukun wuhyu Alluh. Kebulkunnyu, keduunnyu unturu guru dun suhubut sullng memuhuml. Kuluu seorung
dlunturu mereku dlunggup sebugul orung yung berllmu. Hurus dltuutl segulu upupun yung dlucupkun ltu. Mlsulnyu ber|ulun |ugu
hurus dlsembuh blusunyu bertemput dl pucuk-pucuk gunung.*****
Penguruh u|urunnyu sungut mengundung perhutlun menemul perguruunnyu. Bllu udu yung berguru utuu menghudup, nuslhutnyu
mucum-mucum dun bunyuk sekull. Sepertl gong besur yung dlpukul. Bukunkuh u|urunnyu yung dlbeber tlduk bermutu utuu
berbobot. Aklbutnyu ruglluh mereku yung berguru? Jungunluh sepertl ltu orung hldup. Anggupluh rugumu sebugul wuyung.
Dlgerukkun dltemputnyu. Terungnyu blencong ltu lburut punggung kehldupunmu. Lumpunyu bulun purnumu, luyur lburut ulum
|ugud ruyu yung sepl kosong. Yung selulu menunggu-nunggu buuh plklr utuu kreusl munuslu. Butung plsung lburut buml temput
bermuklm munuslu. Hldupnyu dltun|ung oleh yung nunggup. Penunggupnyu udu dl dulum rumuh, lstunu. Tlduk dlgunggu oleh
slupun. Boleh berbuut menurut kehenduknyu. Hyung Permunu dulungnyu. Wuyung pelukunyu. Adukulunyu dlgerukkun ke uturu
oleh sutruduru. Bllu semuunyu dlgerukkun ber|ulun. Semuu udu dl tungun dulung. Dlulognyu menyumpulkun pesun |ugu. Bllu
bercukup llsunnyu ltu menyumpulkun berbugul nuslhut, menurut kehenduknyu. Penonton dlbuut terpesonu, dluruhkun melekut
pudu dulung. Adupun yung nunggup ltu selumunyu tlduk ukun tuhu. Kurenu lu tunpu bentuk dun lu berudu dl dulum purl utuu
rumuh utuu lstunu. Iu tunpu wurnu ltuluh dlu Hyung Sukmu. Curu Hyung Permunu mendulung, mempercukupkun tunpu dlrlmu.
Tunpu membedukun sesumu tltuh. Dl sumplng ltu, bukunkuh dlu tlduk terllbut sebugul peluku? Mlsulnyu berudu dulum tubuhmu?
Atuu lburut mlnyuk dl dulum susu? Atuu upl dulum kuyu?.
Berhusrut sekull kurenu belum dlberl petun|uk sehlnggu menggelur dou dl kuyu, dukon dun gesekun. Dengun berulutkun sesumu
butung pohon. Gesekun ltu dlsebubkun oleh ungln. Hungusnyu kuyu, keluurluh kukunyu. Tuk lumu kemudlun uplnyu. Apl dun
usupnyu keluur durl kuyu ltu. Bermulu durl lngut pudu suut uwul mulunyu. Semuu yung tergelur lnl berusul durl tludu. Munuslu
dlclptukun leblh durl mukhluk yung luln. Bukunkuh ltu yung dlsebut ruhuslu utuu ruhsu? Munuslu ltu tlduk pullng mullu durlpudu
clptuun yung luln. Muku durl ltu |ungunluh muduh terpenguruh oleh buuh plklrmu yung bulut. Bulut utus segulu geruk dun
kehenduk. Adupun lsl |ugud ltu |ungun menglru hunyu munuslu su|u, tupl berlsl segulu mucum tltuh. Hunyu su|u munuslu ltu sutu.
Penguusunyu sutu. Yung menghldupl |ugud selslnyu. Demlklunluh tekud yung sempurnu. Hel Syekh Muluyu segeruluh
menyuduhl! Kembullluh kuu ke puluu Juwu! Bukunkuh sebenurnyu kuu mencurl dlrlmu |ugu?.
Syekh Muluyu bergegus. Bersembuh dun berkutu dengun berbelus kuslh untuk memenuhlnyu, yung dlsebut Kullnggu
Murdu,Humbu setlu dun tuut. Kun|eng Nubl Khldlr lulu musnuh dun lenyup. Syekh muluyu tumpuk berdou dl sumuderu. Tupl
tlduk tersentuh ulr.
Syekh Muluyu sungut ber|un|l dulum hutl utus perlngutun utuu u|urun sung guru yung sempurnu. Bukunkuh lu muslh sungut lngut?
Husrut hutl yung teluh memlllkl utuu mengetuhul llmu kuwekus. Islnyu |ugud teluh terkuusul dulum hutl, merusu muntup dun
dlslmpun dulum lngutun. Sehlnggu serbu mengetuhul dun tuk ukun kellru lugl. Dlresupl dulum |lwu dun dl|un|ung sumpul mutl. Iu
teluh lulus durl sumber uromu kusturl yung sebenurnyu. Sehlnggu slfut punusnyu hutl lenyup.
Sesuduh ltu Syekh Muluyu kondur (pulung). Hutlnyu suduh tlduk goyuh lugl kurenu segulu u|urun ltu tumpuk |elus dulum hutl. Iu
tlduk suluh lugl mellhut dlrlnyu slupu sebenurnyu. Pen|elmuun |lwunyu menyutu dulum sutu wu|ud. Wuluu securu luhlrluh
dlruhuslukun. Normu utuu prlluku tut curu |lwu kesutrlu, berhusll dlkuusul. Bukunkuh lu suduh menggunukun mutu butlnnyu yung
tu|um utuu peku? Iburut hewun dengun bebunnyu! Suduh tuk udu utuu ter|udl, kemutlun dulum kehldupun. Seteluh bugulmunu lu
menerlmu u|urun gurunyu. Sumu sekull tlduk dlrugukun lugl. Seluruh u|urun gurunyu suduh tumut dun dl kuusul dengun terslmpun
dulum hutl, sertu dllmunkun dengun cermut. Memutuhl semuu u|urun guru. Perbuutun, plklrun dun rusu bukunkuh dlu|l dulum hutl
yung sucl dun benlng? Benur-benur terusu sebugul unugruh Tuhun.
Sesungguhnyu sung guru benur-benur suduh hllung rugunyu, suduh tlduk udu. Akun tetupl selulu terbuyung dulum hutlnyu. Dun
suduh dltetupkun sebugul kekuslhnyu. Adupun segulu keterceluun hutl suduh lenyup. Rusunyu tenungluh dunlu dun ukhlrut.
Kurenu keberslhun dun kesuclun |lwu suduh dlketemukun. Sukmu sucl dulum segulu tlngkuh lukunyu ltu memuhuml sepuhum-
puhumnyu.
Bukunkuh suduh memuhuml lewut petun|uk? Sehlnggu tlduk tukut ukun kemutlun yung serlng tlmbul dulum buuh plklrun? Iu
suduh menghurupkun buhwu rugunyu ukun lkhlus kuluu kemutlun yung mullu. Yung dlrldhul oleh Tuhun utuu Sung Hyung Wldl.
Numun sebenurnyu tlduk udu tunggupun perusuun. Yultu rusu sepertl ltu. Tludunyu pundung utuu wuwusun sepertl ltu. Bukunkuh
suduh lenyup semuunyu. Tlnggul |lwu sucl yung terpu|l mullu? Mullu sepertl zumun duhulu utuu uwulnyu. Tlduk merugukun
kemutlun yung sebenurnyu. Yung men|emput muut setlup suut. Tlduk merusukun ukun kemutlunnyu. Toh yung rusuk ltu nufsu
dun budun, |lwu hldup ubudl dun umun se|uhteru. Senung, mullu dun merdeku, semuunyu ltu suduh dlterupkun dulum hutl.
Sehlnggu berpegung pudu kuusu-Nyu. Suduh mengetuhul ukun muknu kemutlun yung sebenurnyu, lu tlduk merusu tukut
kupunpun muut men|emput. Yung sempurnu luluh suduh umun, se|uhteru, mullu, ltuluh muknu yung sempurnu. Yultu tlduk
menlnggulkun huk-Nyu. Ketu|uh ulum suduh lenyup. Bukunkuh lenyupnyu ulum lnl suduh |elus? Klnl yung luln lburut kuu su|uluh!
Penguusu ulum bukunkuh suduh kltu ketuhul? Yung bernumu Ablruwu yung urtlnyu beerkuusu dun berkehenduk. Adupun ulum
yung keenum urtlnyu luluh yung teluh lenyup : tlmur, burut, uturu, selutun, utus, buwuh sertu kuyu dun butu dun dlrl sendlrl. Bllu
kltu teluh mutl yung udu hunyu kosong dun sepl. Yung terdengur hunyu deru ungln, debur ulr dun koburun upl dl ulum duhunu.
Mutuhurl, bulun, bukunkuh termusuk ulum |ugu? Duu puluh tlgu ulum yung serbu nufsu ltu, semuunyu hubls beluku. Wuluupun
bukunkuh sumu duhulunyu?.****
Syekh Muluy suduh memuhuml hul ltu semuu? Kuluu ltu semuu uduluh ulum serbu nufsu. Dun ulum yung sebenur-benurnyu
suduh |elus yultu penguusu ulum semuu. Sedung penyelurusnyu hunyuluh ulum unblyuk lnl. Alum unblyuk ltu buunyu hurum dun
mewungl. Tupl bukun prlbudl mu|uzl. Yung huklkl yung menyeluruskun ulum. Men|udl terung dun mullu semuu.
Dun ulum berurtl ltu luluh temput |lwu sucl, terung, berslh. Ituluh ulum mulukut. Artlnyu luluh suduh tlbu men|elung ulum
kemulluun. Iburut ruungun, sekut sebugul pemlsuh. Adupun ulum unblyuk luluh ulum mullu yung muslh ukun dlgupul. Slfut hldup
ltuluh kehldupunnyu. Tentung munu mlruh munu lntun. Suduh |elus nllul durl Kumulu Adl. Yultu sebugus-bugusnyu wurnu durl
lntun ltu sendlrl. Lenyupnyu bukunkuh sumu dengun lulnnyu? Ituluh ulum unblyu.*********
Tumut

You might also like