Professional Documents
Culture Documents
Yılmaz Redüktör Formüller
Yılmaz Redüktör Formüller
Mekanik Uygulamalar
Revizyon 01/2005
UO1 0101/0105
Uygulama rnekleri 1
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
indekiler
indekiler
02
Giri....................................................................................................................
Temel Formller.................................................................................................
1
Motorun harcad g................................................................................
2
Motorun verdii g....................................................................................
3
Harcanan g.............................................................................................
3.a Dorusal hareket...................................................................................
3.b Dnen hareket......................................................................................
3.c Vantilatr gc .....................................................................................
3.d Kaldrma hareketi.................................................................................
3.e Pompa gc .........................................................................................
4
Dndrme momenti....................................................................................
5
Atalet momenti...........................................................................................
5.a Dolu silindir iin.....................................................................................
5.b Delikli silindir iin..................................................................................
6
Lineer hareket ataletinin motor miline indirgenmesi.......................................
7
Dnen hareket ataletinin motor miline indirgenmesi.......................................
8
Farkl devirlerde dnen hareket ataletinin motor miline indirgenmesi..............
9
Motor kalk zaman...................................................................................
9.a Frensiz motorlar....................................................................................
9.b Freli motorlar........................................................................................
10 Durma zaman............................................................................................
10.a Frenli motorlar....................................................................................
10.b Frensiz motorlar.................................................................................
11 Durma devir says......................................................................................
11.a Frensiz motorlar..................................................................................
11.b Frenli motorlar....................................................................................
12 Kalk Yolu.................................................................................................
11.a Frensiz motorlar..................................................................................
11.b Frenli motorlar....................................................................................
13 Duru yolu..................................................................................................
13.a Frensiz motorlar..................................................................................
13.b Frenli motorlar....................................................................................
14 Yuvarlanma direnci.....................................................................................
15 Srtnme direnci.........................................................................................
16 Dorusal hareket gerekli g.......................................................................
17 Dey hareket gerekli g...........................................................................
18 Konveyrde gerekli g..............................................................................
19 ift tahrikli krenlerin yrtmesinde, kedinin yanda olduu durumda,
tek tekerin g pay....................................................................................
20 Vidal kaldrclarda gerekli moment.............................................................
21 Vidal kaldrclarda gerekli g....................................................................
22 vmelenme iin gerekli g..........................................................................
22.a Dorusal hareket................................................................................
22.b Dner hareket....................................................................................
6
6
7
6
7
6
7
6
7
7
7
7
7
7
7
7
7
7
7
8
8
8
8
8
9
9
9
9
9
9
9
10
10
10
10
10
11
11
11
11
11
11
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
indekiler
Heaaplama rnekleri.......................................................................................
1
Rayda yryen araba..................................................................................
2
Kren yrtme.............................................................................................
3
Rulo destekli lastik bantl konveyr..............................................................
4
elik sa destek zerinde plastik bant srkleyerek yk aktaran konveyr...
5
Vidal kaldrc.............................................................................................
6
Halatl Kaldrc...........................................................................................
7
Dner Tamburlar.........................................................................................
Ekler...................................................................................................................
1
Servis faktr erisi....................................................................................
2
Katsaylar...................................................................................................
Yatak srtnmesi.........................................................................................
Ray-tekerde, tekerin klavuz srtnmesi.......................................................
Farkl malzeme iftlerine gre srtnme katsays..........................................
Yuvarlanma direnci......................................................................................
3
k miline gelen radyal ykler....................................................................
4
Standart fren ama kapama zaman.............................................................
5
Birim dnmleri.......................................................................................
6
gen bantlar.........................................................................................
7
Alan hesaplar.............................................................................................
8
Hacim hesaplar..........................................................................................
9
Arlk merkezi...........................................................................................
10 Temel dili hesaplar....................................................................................
11 Tahvil oranlar.............................................................................................
12 Ktle atalet momentleri...............................................................................
yilmaz redktr
12
12
14
20
22
24
25
28
29
30
30
30
31
31
31
32
32
34
38
38
42
45
46
51
52
03
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Giri
Giri
Bu kitapn amac, mterilere temel hesaplama yntemleri hakknda bilgi vermek, makinanzn hesabndan
balayarak redktr seimlerinde yardmc olmaktr. Formller fizik yasalar esas alnarak ideal artlar iin
verilmitir. Hesap sonularnn doruluu, sisteminizin fiziksel modelinin doru oluturulmasna baldr. Bata
varsaym yaplan ideal artlardan sapmalar olabileceini de gz nnde tutarak bir hesaplama yaplmas ve en
kt artlarn gz nnde bulundurulmas hesabnzn doruluunu artracaktr. Kesin fizik yasalarnn yannda,
amprik formller ile yaklam yaplan modeller ve formller de bir hayli yaygndr. Bu tr formllerin kullanmnda,
deney sonularndan elde edilen katsaylar kullanlmaktatr. Bu katsaylarn doruluu, sisyeminiz ile deneyi yaplan
sistemin birbirine uyumlu olmasna baldr. Benzer ekilde hesaplamalarda vazgeilmez deerler olan srtnme ve
yuvarlanma katsaylarda deneylerle belirlenip farkl kaynaklarda verilmektedir. Burada da eleen malzeme ifti ve
malzemenin yzey przlkleri, arada yalayc olup olmamas gibi birok etkenlere bal olarak bu katsaylar
farkllk gstermektedir. Ayn malzeme ifti iin verilen deerler, farkl artlar altnda 20 kata kadar farkllk
gsterebilir. Bu da hesabnzda 20 katlk bir hataya sebebiyet verebilir. Bu tr katsaylarn seiminde de ok
dikkatli davranlmal ve en uygun malzeme ifti iin katsaylar belirlenmeli veya mmknse deneylerden
belirlenmelidir. Bu kitapkta verilen katsaylar ortalama deerler gz nnde tutularak verilmitir. YILMAZ
REDKTR, tm bu artlar gz nnde bulundurulduunda, bu kitapk kullanlarak yaplan hesaplamalardan
sorumlu tutulamaz.
04
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
Temel Formller
1. Motorun harcad g
P = 3 U I Cosj 1000
P: G [kW]
U: Gerilim [Volt]
I: Akm [Amper]
Cosj : G Faktr
2. Motorun verdii g
P = 3 U I Cosj h 1000
P: G [kW]
U: Gerilim [Volt]
I: Akm [Amper]
Cosj : G Faktr
h : Verim
3. Harcanan g
3.a. Dorusal hareket
P=
F n
1000 h
P: G [kW]
F: Kuvvet [N]
v: Hz [m/sn]
h :Verim
M n
9550 h
P: G [kW]
M: Moment [Nm]
n: Devir [d/d]
h :Verim
3.c Vantilatr gc
P=
V n
1000 h
yilmaz redktr
P: G [kW]
V: Hava debisi [m3/sn]
n: Devir [d/d]
h :Verim
05
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
3.d. Kaldrma hareketi
P=
m g n
1000 h
P: G [kW]
m: Ktle [kg]
g: Yerekimi vmesi [m/sn2]
v: Hz [m/sn]
h : Verim
3.e. Pompa gc
P=
Vp
1000 h
P: G [kW]
V: Debi [m3/sn]
p: Toplam basn [N/m2]
h : Verim
4. Dndrma momenti
M = 9550
P
n
5 . Atalet momenti
5.a. Dolu silindir iin
J = 98 r l D 4
06
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
7. Dnen hareket ataletinin motor miline indirgenmesi
J ind . =
J n 22
n12
J top. n1
9.55 M m
J top. = J mot . +
J ind .
h
M m = M A + M L h 2
Jtop. n1
9.55 Mm
J top. = J mot . +
+ t1
J ind .
h
yilmaz redktr
07
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
10. Durma zaman
10.a. Frensiz Motorlar
tb =
J top. n1
9.55 (M B M L h 2 )
+ t2
+ t2
Dn =
9.55 M L h 2 t 2
J mot . + J ind . h
08
n tb
120
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
11.b. Frenli motorlar
UN =
(n Dn) tb + (2 n Dn) t2
120
9.55 M L h 2 t 2
J mot . + J ind . h
S a = 0.5 ta v 1000
12.b. Frenli motorlar
S a = 0.5 (t a - t1 ) v 1000
S b = 0.5 tb v 1000
13.b. Frenli motorlar
Dn
nm 2
n m Dn
+ 0,5 t k
S b = v t2
1000 Sb: Duru yolu [mm]
n
n
v: lk hz [m/sn]
Dn =
9.55 M L h 2 t 2
J mot . + J ind . h
yilmaz redktr
09
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
14. Yuvarlanma direnci
d
2
F f = m g ( mL + f ) + c
2
D
Fd v
1000 h
P : Gerekli G [kW]
Fd : Diren Kuvveti (Yuvarlanma: Ff , Srtnme Fg) [N]
v: Yrtme hz [m/sn]
h: Verim
m g v
1000 h
P: Gerekli g [kW]
m: dey arlk
g: yerekimi ivmesi [m/sn2]
v: Dey hz [m/sn]
h : Verim
A m v
1000 h
f + sin a g
A = (sin a + m cosa ) g
10
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
19. ift tahrikli krenlerin yrtmesinde,
kedinin yanda olduu durumda, tek
tekerdeki g pay
P ' = PL
mkren + 2 (mkedi + m yk )
r = tan -1 (m )
[m g rm tan(a + r )] n
9550 h
r = tan -1 (m )
m Dv 2
1000 t a h
J Dn 2
91.2 1000 ta h
yilmaz redktr
11
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
Hesalama rnekleri
1. Rayda yryen araba
Ray zerinde yryen bir tayc ara yaplacaktr. Ara ve yk bilgileri aadaki gibidir;
Toplam ara ve yk arl: 3000 kg
lerleme hz: 0,3 m/sn
Teker ap: 300 mm
Teker rulman ap: 80mm
Ray ve teker: elik zerine elik ve klavuzlu
Verim: 0,85
Gnlk alma saati: 16 saat, saatte 50 evrim
Redktr delik milli olup, dorudan tekeri tahrik edecektir
Gerekli motor gc ve redktr devri aranmaktadr.
rnek hesap zm:
14 Numaral formlden;
d
2
F f = m g ( mL + f ) + c
2
D
80
2
F f = 3000 9.81
(0.005 + 0.5) + 0.005 = 284 Nm
2
300
F n
1000 h
P=
284 0.3
= 0.10kW
1000 0.85
Seilen motor:
0,25 kW , 1380 d/d, Asenkron AC motor
Motor kataloundan;
MN=1.73 Nm, MA / MN = 1.8 , Jmot.= 0.00037 kg.m2
Motorun kalk ivmesini karlayp karlamadna bakalm;
M
= 1.73 1.8 = 3.114 Nm
M A = M N A
M N
6 numaral formlden;
v2
Jind. = 91,2 m 2
n1
12
0.32
= 0.0129kg.m 2
2
1380
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
9.a formlnden;
J top. = J mot . +
J ind .
h
J top. = 0.00037 +
0.0129
= 0.0155kg .m 2
0.85
3.b formlnden;
M L = 9550
J top. n1
ta =
ta =
0.10
= 0.69 Nm (Not : Verim 0.10 kWn iinde hesapl. Birdaha arpmayn)
1380
9.55 (M A - M L )
0.01551380
= 0.92sn
9.55 (3.114 - 0.69)
1sn ve altndaki kalk sreleri idealdir. Motorlar max. 3sn kalk srelerine karlmaldr. Daha ufak bir motor
gc, kalk sresini 1snnin zerine karacaktr.
Redkr seiminde servis faktrnn tespiti iin, atalet faktrn hesaplayalm;
Fi =
J ind .
0.0129
=
= 34.8
J mot . 0.00037
Ekte verilen servis faktr tablosundan gnlk 16 saat alma ve saatte 50 evrim iin, fs= 1.6 seilir.
n=
v 60 0.3 60
=
= 19d / d
p D p 0.300
yilmaz redktr
13
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
2. Kren yrtme
Kren yrtmesi iin redktr seilecektir. Kren bilgileri aadaki gibidir;
Kren arl: 10 000 kg
Kedi arl: 3 000 kg
Yk arl: 15.000 kg
lerleme hz: 0,2-0,8 m/sn
Teker ap: 450 mm
Teker rulman ap: 90mm
Ray ve teker: elik zerine elik ve klavuzlu
Verim: 0,85
Gnlk alma saati: 16 saat, saatte 300 evrim
Redktr delik milli olup, 1/3 aktarma dilileri ile tekere iletilecektir. Aktarma dilileri aplar sras ile
140mm, 420mm dir. Toplam 2 redktr kullanlmas dnlmektedir. Gerekli motor gc ve redktr
devri aranmaktatr. Kalk esnasnda tekerlerin kaymamas ve halat asnn 5 dereceyi gememesi
istenmektedir. Bu artlarn gereklemesi kontrol edilecektir. Frenin seimi yaplacaktr. Rzgarsz bir
ortam kabul edilecek ve rzgar gc ihmal edilecektir.
rnek hesap zm:
Halatn yer dikmesi (ekl) ile 5 dereceyi gememesi istenmektedir. Bu durumda msade edilecek kalk
ivmesini hesaplayalm;
a g tan a = 9.81 tan 2 = 0.85m / sn 2
Vin tekerinin kalk esnasnda patinaj istenmemektedir. Tekerler kaymaya balad ivme deerini
hesaplayalm;
a
g m 0 9.81 0.12
=
= 0.58m / sn 2
k
2
Sistemin yksek hzda, bo (B) ve ykte (Y), kalk ivmesini bulmalyz ve yukarda hesaplanan deerlerle
karlatrmalyz. Yuvarlanma direncini 14 nolu formlden hesaplayalm;
d
2
FY = m g ( m L + f ) + c
2
D
90
2
FY = 28000 9.81
(0.005 + 0.5) + 0.002 = 1434 Nm
2
450
d
2
FB = m g ( m L + f ) + c
2
D
90
2
FB = 13000 9.81
( 0.005 + 0.5) + 0.002 = 666 Nm
2
450
14
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
Bota ve ykte , yksek hzda gerekli motor gleri 3.a formlnden (k:tahrik teker says);
PY =
FY n
1434 0.8
=
= 0.67kW
1000 h k 1000 0.85 2
PB =
FB n
666 0.8
=
= 0.31kW
1000 h k 1000 0.85 2
Krenlerde kedi bir tarafta olduunda dengesiz yk oluur. Bu nedenle 19 numaral formlden;
'
PY = PY
mkren + 2 (mkedi + m yk )
= 0.67
MB =
Yksek hzda, ykte ve bota motora indirgenmi atalet momentleri 6 numaral formlden (k: tahrik
adedi);
2
2
1
v
1
0.8
J Y = 91.2 mY 2 = 91.2 28000
= 0.1017kg .m 2
2
k
nmot.
2
2835
2
2
1
v
1
0.8
J B = 91.2 mB 2 = 91.2 13000
= 0.0472kg.m 2
2
k
nmot .
2
2835
yilmaz redktr
15
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
Yksek hzda, ykl ve bo durumda kalk zamanlarn 9.b formlnden hesaplayalm. Butona
basldktan sonra fren alana kadar geen zaman t1=0 alnarak gerek hareket halindeki ivmelenme
zaman bulunacaktr;
J top.Y = J mot . +
JY
0.1017
= 0.0044 +
= 0.1240kg .m 2
0.85
h
J top. B = J mot. +
JB
0.0472
= 0.0044 +
= 0.060kg.m 2
h
0.85
t aY =
t aB =
J top.Y n1
9.55 (M A - M Y )
J top . B n1
9.55 (M A - M B )
0.1017 2835
= 2.42sn
9.55 (2.2 6.7 - 2.26 )
0.060 2835
= 1.3sn
9.55 (2.2 6.7 - 1.04 )
Kalk ivmesi (Bata hesapladmz patinaja dme ivmesi olan 0.58 m/sn2 den kk olmal);
aY =
aB =
v
taY
v
t aB
0.8
= 0.33m / sn 2 < 0.58m / sn 2
2.42
0.8
= 0.62 m / sn 2 > 0.58m / sn 2
1.3
Grlyorki, bota yksek hza direkt kalklmas halinde, tekerler patinaj paparak kalkmaktadr. Bu
bata istenen art karlamyor. Motor ataletini artrc, dkm fanlar veya yumak kalk unitesi
kullanlmal. Jfan=0.01 kg.m2 taklmas halinde;
J top.Y = J mot . +
JY
0.1017
= (0.0044 + 0.01) +
= 0.1341kg.m 2
h
0.85
J top. B = J mot . +
JB
0.0472
= (0.0044 + 0.01) +
= 0.070kg.m 2
h
0.85
t aY =
t aB =
16
J top.Y n1
9.55 (M A - M Y )
J top. B n1
9.55 (M A - M B )
0.134 2835
= 3.2sn
9.55 (2.2 6.7 - 2.26 )
0.070 2835
= 1.5sn
9.55 (2.2 6.7 - 1.04 )
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
Kalk ivmesi (Bata hesapladmz patinaja dme ivmesi olan 0.58 m/sn2 den kk olmal);
aY =
aB =
v
t aY
v
t aB
0.8
= 0.25 m / sn 2 < 0.58m / sn 2
3.2
0.8
= 0.53m / sn 2 < 0.58m / sn 2
1. 5
DnY =
tb.Y =
t b. B =
+ t2 =
+ t2 =
yilmaz redktr
17
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
Frenleme ivmesini hesaplayalm;
v
aY =
aB =
tb.Y
v
tb . B
0.8
= 0.42m / sn 2 < 0.58m / sn 2
1.87
0.8
= 0.81m / sn2 > 0.58m / sn2
0.98
Ykl ve yksek hzda iken, frenle durdurulmas halinde vincin durmas tekerlerin patinaj ile
gerekleecektir. Ayn problem devir deiimi esnasnda da gerekleebilir. 10.b Forml kullanlarak
2835 d/ddan 670d/d dlmesi srasnda geen zaman ve ivmeyi kontrol edelim. Formlde geen Mb
yerine, motorun devir deiimi srasnda oluturduu fren etkisi, Dn yerinede dk hz olan 670
kullanlacaktr;
Devir deiimi srasnda motorun fren etkisi yaklak olarak dk hz kalk momentinin 2 katdr.
M B.mot. = 2 (7.11.7) = 24Nm
tb.Y =
t b. B =
J top.Y (n1 - n2 )
9.55 (M B.mot. + M Y h )
2
+ t2 =
J top. B (n1 - n2 )
9.55 ( M B.mot . + M B h )
2
+ t2 =
n
v 1 - 1 0.8 1 - 670
n2 =
2835 = 0.76m / sn 2 > 0.58m / sn 2
aY =
tb.Y
0.8
n
v 1 - 1 0.8 1 - 670
2835 = 1.49m / sn 2 > 0.58m / sn 2
n2 =
aB =
tb . B
0.41
Sonu olarak hem devir deiimi, hemde frenleme esnasnda, teker patinaja dmektedir. Devreye yumak
duru ve devir deiim unitesi konulmas gerekmektedir. Devir deiimi, zaman rlesi kullanarak devir
deiim esnasnda 2 fazl beslemeye drmek ve momenti dk tutmak yoluyla da yaplabilir. Kalk
esnasnda dkm fan yeterli olmaktadr. Genel olarak vincin hznn drlmesi baka bir yoldur. Bu
durumda tm hesaplarn yeniden gzden geirilmesi gerekir.
18
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
Gerekli redktr devri;
nd =
v 60
0.2 60
i =
(420 / 140) = 26d / d
p D
p 0.450
n yksek =
v 60
0.8 60
i =
(420 / 140) = 102d / d
p D
p 0.450
i = 2835 / 102 @ 27
Jind.max. 0.1341
=
= 30 > 3 olduundan, yk snf H dr.
0.0044
J mot.
Pmot 9550
2 9550
fs =
1.7 = 318 Nm
n2
102
yilmaz redktr
19
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
3. Rulo destekli lastik bantl konveyr hesab;
Lastik bantl bir konveyr ile dkme yk nakledilmek istenmektedir . Konveyr bilgileri aadaki gibidir;
Gnde 8saat alma, 1 evrim/saat
Konveyr uzunluu: 15m
Rulo gbekleri: Rulmanl, Rulman ap: 35
Rulo aplar: 80mm
Konveyr tahrik tamburu ap:450mm
Konveyr hz: 0.5m/sn
Konveyr kapasitesi: 320 ton/saat
Bant Arl: 10kg/m
verim:0,8
Konveyr eimi: 5 derece
Tambur kafasna direkt balanacak helisel dili delik milli bir redktr seimi yaplacaktr.
rnek hesap zm:
Tambur devri:
ntambur =
v 60 0.5 60
=
= 21d / d
p D p 0.450
Ql
320 15
1000 =
1000 = 2695kg
60 p D n
60 p 0.450 21
Bantn arl;
mbant = 2 l m' = 2 15 10 = 300kg
Toplam arlk;
mtop. = mbant + m yk = 2695 + 300 = 2995 kg
20
35
f + sin a g = 0.005 + 7 + sin 5 9.81 = 2.59
2
80
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
Seilen motor;
5,5kW, 1415 d/d, 3 faz AC Asenkron motor
Motor kataloundan;
MA./ MN = 2.7, Mn=37.1Nm, Jmot.=0.093kg.m2
Ykn motor miline indirgenmi ataleti 6 nolu formlden;
J ind . = 91.2 2995
0.52
= 0.034kg .m 2
2
1410
J ind 0.034
=
= 0.36 < 3
J mot. 0.093
Fi ,>0.2 olduundan yk snf Mye girmektedir. Gnde 8 saat lik alma iin fs=1.2 olmal (Baknz
ekler Servis Faktr blm).
Ortaya kan ihtiya:
5.5kW, 21d/d, helisel dili delik milli redktr. fs=1.2 ve zeri (Geri karmamas iin fren veya kilit
kullanmak gerekir. Ancak bu rnekte bu dikkate alnmamtr).
rnek redktr seimi:
5.5kW, 21d/d, fs=1.3, D6300-100L/4b
yilmaz redktr
21
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
4. elik sa destek zerinde plastik bant srkleyerek yk aktaran konveyr;
Konveyr zerinde kutular tanarak nakledilecektir.
Konveyr bilgileri aadaki gibidir;
Gnde 8saat alma, 1 evrim/saat
Konveyr uzunluu: 15m
Konveyr tahrik tamburu ap:450mm
Konveyr hz: 0.5m/sn
Nakledilecek tek kutu arl: 80kg
Ard arda kutu merkezleri aras min. mesafe: 30cm
Bant Arl: 1kg/m
verim:0,8
Konveyr eimi: 5 derece
Tambur kafasna direkt balanacak helisel dili delik milli bir redktr seimi yaplacaktr.
rnek hesap zm:
Tambur devri:
ntambur =
v 60 0.5 60
= 21d / d
=
p D p 0.450
Bantn arl;
mbant = 2 l m' = 2 15 1 = 30kg
Toplam arlk;
mtop. = mbant + m yk = 4000 + 30 = 4030 kg
P=
22
A m v 3 .3 4030 0.5
=
= 8. 3kW
1000 h
1000 0.8
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
Seilen motor;
11kW, 1455 d/d, 3 faz AC Asenkron motor
Motor kataloundan;
MA./ MN = 2.6, Mn=72Nm, Jmot.=0.047kg.m2
Ykn motor miline indirgenmi ataleti 6 nolu formlden;
J ind . = 91.2 4030
0.5 2
= 0.043kg.m 2
2
1455
J ind 0.043
=
= 0.91 < 3
J mot. 0.047
Fi >0.2 olduundan yk snf Me girmektedir. Gnde 8 saat lik alma iin fs=1.2 olmal (Baknz ekler
Servis Faktr blm).
Ortaya kan ihtiya:
11kW, 21d/d, helisel dili delik milli redktr. fs=1.2 ve zeri (Geri karmamas iin fren veya kilit
kullanmak gerekir. Ancak bu rnekte bu dikkate alnmamtr).
rnek redktr seimi:
11kW, 21d/d, fs=1.6, KR773.00-160M/4
yilmaz redktr
23
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
5. Vidal kaldrc
Bir vida somun mekanizmas ile 5 tonluk ktle yukar ve aa 2m/dak hzla hareket ettirilecektir. Vida her
iki taraftan yatakl ve eksenel ykler iin tetbirleri alnmtr. Vidann tahrii iin redktr kullanlacaktr.
Vida bilgileri aadaki gibidir;
Gnde 8 saat, 250evrim/saat
Vida tipi: standart tek az trapez vida
Vida hatvesi:10mm
Vida anma ap: 70mm
Vida blm ap: 65mm
Vida - somun malzemesi: elik-elik kuru
Verim: 0.8
Redktr devri ve motor gc aranmaktadr.
rnek zm:
21 numaral formlden ( m 0 =0.4 , baknz ekler, statik kuru srtnme ortalama);
Saate 250 evrim olduundan, sistem srekli statik srtnmeye decektir. Bu nedenle statik srtnme
esas alnmtr.
r = tan -1 ( m 0 ) = tan -1 (0.4 ) = 22
Vida as:
s
-1 10
a = tan -1
= 2.8
= tan
p 65
p d
Vida devri:
v 2
n = =
= 200 d / d
s 0 . 01
P=
9550 0.8
Seilen Redktr;
22kW, 211d/d, NR472-180L/4, fs=1.0
24
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
6. Halatl Kaldrc
Bir tambur halat mekanizmas ile 5 tonluk ktle 7m/dak hzla kaldrlacaktr. 2 Donam bir halat sistemi
dnlmektedir. Tambur ap 350mm dir. Tambur iki taraftan yataklanmtr.
Gnde 8 saat, 50evrim/saat
Verim: 0.8
Redktr devri ve motor gc ve fren momenti aranmaktadr.
rnek zm:
17 Numaral formlden motor gcn tespit edelim;
P=
Tambur devri;
n=
v
7
k =
2 = 13d / d
p d
p 0.350
Seilen motor;
7.5kW, 1430d/d, 3 faz asenkron AC motor
MN =50.1, MA / MN = 2.5, Jmot.=0.022kg.m2
6 Numaral formlden ykn motor miline indirgenmi ataleti;
J ind . = 91.2 m
v2
(7 / 60) 2
=
91
.
2
5000
= 0.00304kgm 2
n12
1430 2
PL
7.15
= 9550
= 48 Nm
n1
1430
Fren momenti;
M B @ 2 M L = 2 48 = 96Nm
Seilen fren 80Nmlik bir fren olsun. Yukar ve aa harekette kalk ve duru zamanlarn tespit edelim;
(Baknz eklerden, 80Nm fren ama zaman t1=200 ms, frenleme kapama zaman t2=50ms)
yilmaz redktr
25
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
Kalk zaman (Butona baslmasndan motor devrine kalkncaya kadar geen zaman) ve yolunu (Butona
baslmasndan motor devrine kalkncaya kadar ald yol) aa ve yukar hareket iin hesaplayalm;
9.b Formlnden;
J
0.00304
J top. = J mot . + ind . = 0.022 +
= 0.0258kg.m 2
h
0.8
Yukar harekette;
M m = M A - M L = (2.5 50.1) - 48 = 77.25 Nm
ta =
J top. n1
9.55 M m
+ t1 =
0.0258 1430
+ 0.2 = 0.25sn
9.55 77.25
J top. n1
9.55 M m
+ t1 =
0.0258 1430
+ 0.2 = 0.22 sn
9.55 156
+ t2 =
26
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
Dn
n- 2
n - Dn
+ 0.5 t k
S b = v t 2
1000
n
n
600
1430
2 + 0.5 0.02 1430 - 600 1000 = 4.6mm
S b = (7 / 60 ) 0.05
1430
1430
Aa Harekette;
tb =
+ t2 =
600
1430 +
1430
600
+
2 + 0.5 0.03
S b = (7 / 60 ) 0.05
1000 = 7.2mm
1430
1430
Not: Hesaplanan duru kalk zamanlar ve yollar fren ama ve kapama zamanlarna baldr. Bu
hesaplarda, eklerde verilen, YILMAZ REDUKTORn kulland fren markasnn deerleri esas alnmtr.
Fren devresi ani kapama olarak dnlmtr. Farkl fren markalar farkl neticeler verebilir. Hesaplama
yntemini gstermek amac ile duru ve kalk zamanlar ve yollar hesaplanmtr. Pozisyonlama
hassasiyetinin nemli olmad durumlarda bu detay hesalara gerek duyulmamaktadr.
Yk snfn bulmak iin atalet faktrn hesaplayalm;
Fi =
Jind 0.00304
=
= 0.13< 0.25
Jmot. 0.022
Fi<0.25 olduundan yk snf U dur. Gnde 8 saat 50 evrim iin gerekli servis faktr fs=0.9 .
Redktr seim rnei;
7,5kW, 15d/d, NR63-132M/4, fs=0.9, 80Nm, 198V, Pervanesiz frenli.
yilmaz redktr
27
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
7. Dner Tamburlar
5 ton arlnda dolu silindir bir ktle, ekseni yere paralel bir ekilde, arlk merkezinden, 30d/d hzla le
dndrlecektir. Silindir yatayda her iki tarafndan yatakldr. Grekli motor gc aranmaktadr.
Silindir boyu: 10m
Silindir ap: 2m
Silindir yataklarnn rulman ap: 100mm
Kullanlacak Redktr verimi: 0.94
Gnlk alma saati: 24 saat, saatte 100evrim.
rnek hesap zm:
Ktle hz aldktan sonra gerekli tahrik momenti olduka dk olacaktr. nk gerekli tahrik momenti
rulman direnlerinden ibarettir. Gerekli tahrik momenti;
d
100
M = m g mL
= 5000 9.81 0.005
= 12.2 Nm
2000
2000
1400d/d motor kullanlmas halinde, gerekli motor momenti;
M
= M
n2
30
= 12 . 2
= 0 . 30 Nm
n1 h
1400 0 . 94
Ancak bu momentteki bir tahrik, ktleyi ilk harekete geirmekte yeterli olmayacaktr. Motor gcnn
tespiti iin, motrun kalk sresini 3 sn ile snrlandralm ve 5.a, 9.a ve 7 formllerini kullanalm ;
J = 98 r l D 4 = m D 2 / 8 = 5000 2 2 / 8 = 2500kg .m 2
J ind . =
J n22 2500 30 2
=
= 1.14kg.m 2
2
2
n1
1400
J ind . 1.14
=
= 1.43
h
0.8
Mm =
J top . n1
9.55 t a
1.43 1400
= 70 Nm
9.55 3
M A = M m + M L = 70 + 0 . 3 = 70 . 3 Nm
Kalk momenti 70.3Nm zerinde olan bir motor gerekmektedir.
Motor kataloundan seilen motor;
5.5kW, 1430d/d, Jmot.=0.017 kg.m2 , MN =36.7 , MA / MN =2.4 ( MA=2.4 x 36.7 = 88Nm>70.3Nm)
rnek Redktr Seimi:
1.14
= 67 > 3 olduundan yk snf H dir. alma artlarna gre servis faktr fs=1.8
0.017
5,5kW, 32d/d, DR6300-132S/4, fs=1.8. Yksek darbe nedeni ile tork kollu balant nerilir.
Fi =
28
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
Ekler
yilmaz redktr
29
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
16
1.9
1.8
1.7
1.5
1.7
1.6
1.4
1.5
1.3
1.4
1.2
1.3
1.1
1.2
1.0
1.1
0.9
0.8
0.9
0.7
1.8
1.6
1.7
1.6
1.5
1.4
1.3
1.5
1.4
1.3
1.2
1.1
H
M
U
0
100
200
300
400
500
600
700
800
900
1000
1100
1200
1300
1400
1500
Uniform Yk
Fi<0.25
Orta Darbeli Yk
Fi<3
Darbeli Yk
Fi<10
J
Fi = ind
J mot.
2. Katsaylar
m L : Yatak Srtnmesi
30
Bilyal/Masural Rulman
0.005
Kayar Yatak
0.08-0.1
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
Bilyal/masural klavuz
0.005
0.08-0.1
Destek rulolar
0.002
Aluminyum-Aluminyum
Aluminyum-Yumak elik
Bakr Kurun Alam-elik
Bakr-Bakr
Bakr-Dkme Demir
Bakr-Yumuak elik
Balata-Dkme Demir
Balata-Dkme Demir Islak
Bronz-Dkme Demir
Bronze-elik
Cam-Cam
Cam-Metal
Cam-Nikel
elik (Sert)-Grafit
elik(Sert)-elik(Sert)
elik(Sert)-Polystyrene
elik(Sert)-Polythened
elik(Yumuak)-elik(Yumuak)
elik(Yumuak)-Fosfor Bronzu
elik(Yumuak)-Gkme Demir
elik(Yumuak)-Kurun
elik(Yumuak)-Pirin
elik-Aluminyum Bronzu
elik-Bakr Kurun Alam
elik-Dkme Demir
elik-Fosfor Bronzu
elik-Grafit
elik-Pirin
inko-inko
inko-Dkme Demir
Demir-Demir
Deri-Mee(Pralel Yollu)
Deri-Metal (Temiz)
Deri-Metal Islak
Deri-Tahta
Dkme Demir- Mee
Dkme Demir-Dkme Demir
Elmas-Elmas
Elmas-Metal
Flexiglas-elik
Flexiglas-Flexiglas
Kuru-Statik
1,05-1,35
0,61
0,22
1
1,05
0,53
0,4
0,2
Kuru-Dinamik
1,4
0,47
Gresli-Statik
0,3
Gresli-Dinamik
0,08
0,29
0,36
0,18
0,22
0,9-1
0,5-0,7
0,78
0,21
0,78
0,3-0,35
0,2
0,74
0,95
0,51
0,45
0,22
0,4
0,35
0,1
0,35
0,3
0,85
1
0,62
0,3
0,4
0,3-0,4
1,1
0,1
0,1-0,15
0,4-0,5
0,8
0,4
0,16
0,1-0,6
0,2-0,3
0,09-0,12
0,56
0,42
0,57
0,34
0,23
0,95
0,44
0,09
0,05-0,11
0,3-0,35
0,2
0,183
0,5
0,16
0,21
0,029-0,12
0,09-0,19
0,173
0,133
0,3
0,145
0,1
0,04
0,21
0,15-0,2
0,48
0,2
0,49
0,15
0,075
0,07
0,05-0,1
0,1
0,4-0,5
0,8
yilmaz redktr
31
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
Kuru-Statik
0,5-0,8
0,1
0,1
1,4
0,5
Kuru-Dinamik
Gresli-Statik
Gresli-Dinamik
0,1
0,1
0,55
0,05
0,46
0,32
0,41
0,34
0,43
0,5-0,8
0,25-0,75
0,6-0,85
0,45-0,75
0,6
0,54
0,62
0,15-0,25
0,7-1,1
1,2
0,3-0,35
0,2
0,5
0,2
0,14
0,16
0,62
0,2-0,6
0,2
0,25-0,5
0,2
0,6
0,04
0,04
0,6
0,35
0,4-0,6
0,8
0,2-0,25
0,08
0,32
0,48
0,53
0,64
0,3
0,072
0,28
0,12
0,178
0,25
0,3-0,35
0,2
0,5
0,2
0,11-0,14
0,12-0,14
0,13
0,04
0,04
0,04
0,04
0,08-0,2
0,12
32
elik-elik
0.5-5
220
Demir-demir
20
7.7
85
1.2
10-20
15-35
60
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
3. k miline gelen radyal ykler
FQ =
M 2000
k1
d0
Balant ekli
zellik
k1
Aln dili
di says >=17
Aln dili
di says <17
1.15
Zincir dili
di says >=20
Zincir dili
di says <20
1.25
Zincir dili
di says <14
1.4
V-Kay
Gerdirmeli
1.75
Dz-Kay
Gerdirmeli
2.5
t1 [ms]
t2 [ms]
4.5
45
10
50
15
12
55
15
16
65
15
35
75
20
60
180
25
80
200
50
Not: Fren ama kapama zamanlar YILMAZ REDKTRn kulland fren markasna gre verilmitir.
Farkl markalarda deerler deiebilir. Balant ani frenleme emasna uygun olarak kabul edilmitir.
yilmaz redktr
33
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
5. Birim dnmleri
5.a. Uzunluk Birimleri
Birim
in
ft
yd
1 Metre (m)
39.370
3.281
1.094
1 inch (in)
0.025
0.083
1.028
1 foot (ft)
0.305
12
0.333
1 yard (yd)
0.914
36
mm
in
mm
in
mm
in
mm
1/64
0.397
3/32
2.381
3/8
9.525
11/16
17.462
1/32
0.794
1/8
3.175
7/16
11.112
3/4
19.050
3/64
1.191
3/16
4.762
1/2
12.700
13/16
20.637
1/16
1.587
1/4
6.350
9/16
14.287
7/8
22.225
5/64
1.984
5/16
7.937
5/8
15.875
15/16
23.812
34
Birim
m2
in2
ft2
yd2
1 m2
1550.0
10.764
1.1960
1 in2
6.45 . 10-4
0.007
0.0008
1 ft2
0.093
144
0.1111
1 yd2
0.836127
1296
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
m3
in3
ft3
gallon GB
gallon US
1 m3
61023
35.315
219.97
264.175
1 in3
0.0164 . 10-3
0.5787 . 10-3
0.0036
0.0043
1 ft3
0.28317
1728
6.2288
7.4805
1 gallon GB
0.004546
277.4
0.16054
1.201
1 gallon US
0.003785
231.0
0.13318
0.8327
1 yd3
0.764555
46656
27
168.177
201.974
1 barrel US
0.158970
9702
5.59368
34.972
42
1 pint GB=0.568 l
1 pint US=0.473 l
1 gallon GB=4.546 l
1 gallon US=3.785 l
1 bushel GB=36.37 l
1 bushel US=35.24 l
5.d. Ktle
Birim
kg
lb
cwt GB
cwt US
1 kilogram (kg)
2.205
1 pound (lb)
0.454
1 hundredweight GB (cwt)
50.802
112
1.12
1 hundredweight US (cwt)
45.359
100
0.893
1016.046
2240
20
22.4
907.184
2000
17.857
20
yilmaz redktr
35
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
5.e. Basn, mekanik gerilim
Birim
Pa
bar
N/mm2
kp/mm2
at
atm
1 Pa(=1N/m2)
10-5
10-6
0.102
1 bar
100000
10-1
10200
1.02
0.987
750
1 N/mm2
106
10
1.02.105
10.2
9.87
7500
1 kp/m2
9.81
9.81 . 10 -5
9.81 . 10-6
10-4
0.968 . 10-4
0.0736
1 at (=1kp/cm2)
98000
0.981
9.81.10-2
10000
0.968
736
101325
1.013
0.1013
10330
1.033
760
133
0.00133
1.33.10-4
13.6
0.00136
0.00132
36
Birim
kJ, kWs
kWh
J,Nm
kpm
ft lb
1 J=1 Nm
10-3
2.78.10-7
0.102
0.738
1 kJ,kWs
2.78.10-4
103
0.10.103
0.74.103
1 kWh
3.6 . 103
3.6.106
3.67 . 105
2.66.106
1 kpm
9.81 . 10-3
2.72 . 10-6
9.81
7.233
1 ft lb
1.36.10-3
3.77.10-7
1.36
0.14
Birim
kJ, kWs
kcal
PSh
Btu
hph
1 kJ,kWs
0.24
0.38.10-3
0.95
3.73.10-4
1 kcal
4.19
1.58.10-3
3.97
1.56.10-3
1 PSh
2.64.103
632.6
2.51.103
0.99
1 Btu
1.06
0.25
0.4.10-3
3.93.10-4
1 hph
2.69.103
641.2
1.01
2.54.103
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
5.g.G, Is Ak
Birim
W, J/s
kpm/s
PS
ft lb/s
hp
1 W,J/s
0.102
1.36.10-3
0.74
1.34.10-3
1 kpm/s
9807
13.33.10-3
7.23
0.01
1 PS
735.5
75
542.5
0.99
1 ft lb/s
1.36
0.14
0.84.10-3
1.82.10-3
1 hp
745.7
76.04
1.01
550.0
Birim
cal/s
kcal/h
Btu/h
1W
0.24
0.86
3.41
1 cal/s
4.19
3.6
14.29
1 kcal/h
1.16
0.28
3.97
1 Btu/h
0.29
0.07
0.25
yilmaz redktr
37
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
6. ken Bantlar
c2 = a2 + b2
b2 = c q
c = a 2 + b2
a2 = c p
a = c 2 - b2
h2 = p q
b = c2 - a2
p
c
7. Alan Hesaplar
7.a. Kare
A = l2
e = 2 l
l
7.b. Paralel Ekenar
A = l b
l
7c. Dikdrtken
A = l b
e = l 2 + b2
38
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
7.d. Paralelkenar
A = l b
l
7.e. Trapez
A=
l1 + l2
b
2
A=
l b
2
D=
2
3 l = 2 d
3
l2
lm
l1
7.f ken
l
7.g Ekener keb
A=
1
3 l2
4
h=
1
3 l
2
60
1
D
d = 3 l =
3
2
l
D
yilmaz redktr
39
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
7.h Begen
l
d = D2 - l 2
D = d 2 + l2
D = d 2 + l2
nl d
4
180
l = D sin
n
360
a=
, b = 180 - a
n
A=
7.i Daire
p d2
A=
4
lB
A=
U =p d
p d
a
4 360
2
a
l = 2 r sin
2
U: evre
l Br
2
A=
lB =
p r a
180
7k Daire kesiti
lB
b
A=
l
d
p d
a
l (r - b )
4 360
2
2
l
a
b = tan
2
2
l = 2 r sin
a
2
p r a
lB =
180
40
A=
l B r - l (r - b )
2
b = r - r2 -
l2
4
l = 2 b (2 r - b )
b l2
r= +
2 8b
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
7.l Halka
b
A = p dm b
D
A=
p
(D 2 - d 2 )
4
A=
p a
(D 2 - d 2 )
4 360
A=
p Dd
4
dm
7m Halka Kesiti
d
D
7n Elips
U=
p
(D + d )
2
U: evre
yilmaz redktr
41
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
8. Hacim Hesaplar
8.a. Kp
V = l3
A = 6 l 2 Yzey Alan
V = l b h
A = 2 (l b + l h + b h ) Yzey Alan
l
8.c Silindir
V=
42
p d2
h
4
p d2
A = p d h + 2
4
Yzey Alan
p d2
A0 = p d h + 2
4
evre Alan
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
8d Boru
p h
(D 2 - d 2 )
4
V=
A = p (D + d ) (D - d ) + h Yzey Alan
2
d
D
8e Piramit
l2
hs = h +
4
2
l1
l b h
V=
3
hs
b2
l1 = h +
4
2
s
b
l
8f Piramit Dilimi
b2
l2
V=
hs
l1
h
A1 + A2 + A1 A2
3
l -l
hs = h + 1 2
2
b1
8.g Koni
p d2 h
V=
4
3
hs =
d2
+ h2
4
hs
A0 =
p d hs
2
evre Alan
yilmaz redktr
43
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
8.h Koni Dilimi
hs
p h
V =
(D 2 + d 2 + D d )
12
A0 =
D-d
hs = h +
2
2
p hs
(D + d ) evre Alan
2
8.i Kre
p d3
V=
6
A = p d 2
Yzey Alan
d1
d h
V = p h2 -
2 3
A = p h (2 d - h)
Yzey Alan
d1
p d2 h
V=
6
A=
p d
(4 h + d1 ) Yzey Alan
4
44
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
9 Arlk Merkezi
9.a Yay Arlk Merkezi
ys =
ys =
ys
lB
S
r l
Yarm Daire
lB
l 180
p a
M
l
ys =
2r
p
2 2r
p
eyrek Daire y s =
1/6 Dilim
ys =
Yarm Daire
ys =
3r
p
ys =
S
2 r l
3 lB
ys
eyrek Daire y s =
1/6 Dilim
ys
9.c ken
b
3
ys =
b l1 + 2 l2
3 l1 + l2
ys =
ys =
4r
3 p
2 4r
3p
2r
p
9.d Trapez
l2
=
ys
=
l1
yilmaz redktr
45
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
ha
m=
taksimat
p = p m
di says
z=
di tepesi boluu
c = (0.1.....0.3) m
di tepe ykseklii
ha = m
taksimat dairsi
d = m z =
da
df
m : modl
p: taksimat
d: taksimat dairesi
da: di st ap
df: di dibi ap
z: di says
ha: di tepe ykseklii
hf: di taban ykseklii
h: di toplam ykseklii
c: di tepe boluu
hf
p d
=
p z
modl
d da - 2 m
=
m
m
z p
p
dist ap
d a = d + 2 m = m ( z + 2)
di dibi dairesi
d f = d - 2 (m + c )
di ykseklii
h = 2m + c
di taban ykseklii
hf = m + c
46
di st ap
d a = d - 2 m = m ( z - 2)
di dibi ap
d f = d + 2 (m + c )
di says
z=
d da + 2 m
=
m
m
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
D dililerde eksen aras
a
Z2
a=
d1 + d 2 m ( z1 + z 2 )
=
2
2
a=
d 2 - d1 m ( z 2 - z1 )
=
2
2
d1
Z1
Z1
d2
d1
yilmaz redktr
47
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
mt =
mn
p
= t
cos b p
aln taksimat
pt =
pn
p mn
=
cos b cos b
taksimat dairesi
d = mt z =
di says
z=
normal modl
mn =
di st ap
d a = d + 2 mn
eksen aras
a=
d1
aln modl
d,d1,d2
da
z
a
pn
pt
mn
mt
48
Taksimat dairesi
Di st ap
Helis as
Di says
Eksen aras
Normal taksimat
Aln Taksimat
Normal modl
Aln modl
d2
a
b2
pt
pn
b1
pt
z mn
cos b
d p d
=
mt
pt
pn
= mt cos b
p
d1 + d 2
2
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
10.3 Dz konik dili
taksimat dairesi
d2
d 2 = m z2
da1
d1
d1
a1
d1 = m z1
d ap
a2
d a1 = d1 + 2 m cos d1
d a 2 = d 2 + 2 m cosd 2
d2
koni As
da 2
d1,d2
da1da2
a1,a2
d1 , d 2
z1,z2
m
Taksimat dairesi
D ap
Koni as
Taksimat as
di says
modl
taksimat as
eksen as
yilmaz redktr
tan a1 =
z1 + 2 cosd1
z2 - 2 sin d1
tan a 2 =
z2 + 2 cos d 2
z1 - 2 sin d 2
tan d1 =
d1 z1 1
= =
d 2 z2 i
tan d 2 =
d 2 z2
=
=i
d1 z1
e = d1 + d 2
49
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
rk
50
da2
m z1
tan g
da1
d1
px
pz
d1,d2
px
p
da1,da2
de2
rk
pt
pz
a
z1
z2
g
d1 =
d 2 = m z2
d2
dA
taksimat dairesi
Taksimat dairesi
Aln taksimat
Normal taksimat
Di st ap
D ap
D radyus
Aln Taksimat
Hatve
Eksen aras
Vida Az says
ark di Says
Vida as
taksimat
p x1 = p m
p2 = p m
di st ap
d a1 = d1 + 2 m
da2 = d2 + 2 m
d ap
de2 da2 + m
d radyus
rk =
hatve
p z = p x1 z1 = p m z1
eksen aras
a=
d1
-m
2
d1 + d 2
2
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
d1
v
v1
v = v 1 = v2
n1
v2
n2
d2
i
d2
n 2 = n3
i2
d4
n1 d1 = n2 d 2
i=
d 2 n1
=
d1 n2
i=
d 2 d 4 d 6 ...
d1 d 3 d 5 ...
n4
d3
i1
n3
v = v1 = v2
i = i1 i2 i3 ...
n1
d1
n1
z1
n2
n1 z1 = n2 z 2
z2
i=
z 2 n1
=
z1 n2
i=
z 2 z 4 z6 ...
z1 z 3 z5 ...
i
i1
z1
i2
z4
z3
i = i1 i2 i3 ...
z2
i
n2 = n3
z2
n1 z1 = n2 z 2
n2
i=
z1
n1 z2
=
n2 z1
n1
yilmaz redktr
51
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
r b
j = mr2
j=
1
mr2
2
a
b
b
1
mr2
2
j=
m
(3 r 2 + h )
12
j=
1
m (R 2 + r 2 )
2
j=
1
m (R 2 + r 2 )
2
j=
3
mr2
10
j=
4
mr2
10
j=
a
b
h/4
b
S
a
r
52
yilmaz redktr
Uygulama rnekleri 1
Mekanik Uygulamalar
Temel Formller
b
a
j=
j=
4
mr2
10
4
mr2
10
b
a
b
j = m R2 + r 2
4
b
a
a
b
4 R2 + 5 r 2
j = m
8
j=
m
(d 2 + 4 l 2 )
12
j=
m
d 2 + c2
12
yilmaz redktr
53